ArtEZ fact nr. 4

ArtEZ fact nr. 4 — Mei 2012 Magazine van ArtEZ hogeschool voor de kunsten

Oud-studenten en de klas van 2012 over de afstudeervoor-stelling van de toneelschool

Grensover-schrijdende muzikanten

Waar zien we de nieuwe lichting dansers?

Previews eindexpo’s

6

Het water onder Maastricht. Danielle Bakkes over haar afstudeerproject Mooder Maas

12 Afstuderen op de catwalk. Vier studenten Fashion De-sign over hun fascinatie voor mode en hun toekomstdromen

24 De laatste voorstelling in de snelkookpan.Een moetje of een fantastische tijd? De eindexamenvoorstel-ling van de toneelschool zorgt voor stress, beroering en lol.

29

Vraagtekens worden uitroeptekens. Vierdejaars Dans over hun stage

49 Grensoverschrijdende muzikanten. De een organiseert een eigen festival, de ander combineert muziek en dans.

56 Het ArtEZ finals 2012 overzicht!

COLOFON

ArtEZ fact is een halfjaarlijkse uitgave van ArtEZ hogeschool voor de kunsten. Het blad wordt gratis verspreid onder kunstliefhebbers, studenten, alumni en medewerkers van ArtEZ.

REDACTIEADRES Onderlangs 9, 6812 CE ArnhemPostbus 49, 6800 AA Arnhemt. 026 3535 758f. 026 3535 677

REDACTIE Abeke Schreur (hoofdredacteur), Abeke Schreur en Alex van der Hulst (eindredactie), Vanessa Sloot (redacteur), Edith de Vries (redactiesecretariaat)

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE Alex van der Hulst, Anton de Wit, Manon Berendse, Francien van Zetten en eindexamenstudenten ArtEZ FOTOGRAFIE Lianne van der Laar, Duncan de Fey, Peter Stigter, Hans Vroege REDACTIERAAD Michiel Braam, Ko Jacobs, Caroline Barmentlo, Froukje Swart, Willem-Jan Rijper, Janneke Brouwers, Juliëtte Huygen

ONTWERP Hans Gremmen

DRUKDe Raddraaier

OPLAGE 5.500

FOTO OMSLAGVoorstudie van vierdejaars student Graphic Design Pieter Jan Boterhoek voor eindexamenwerk

ONTWERP ArtEZ finals 2012Lava

De volgende uitgave van ArtEZ fact verschijnt in november 2012Niets uit deze uitgave mag worden gereproduceerd zonder voorafgaande toestemming van de hoofdredacteur. www.artez.nl

ADRESWIJZIGINGEN ALUMNIBen je oud-student en verhuis je binnenkort? Mail de adreswijziging aan [email protected] (alleen voor oud-studenten). / Are you a former student and are you changing your adress? Email the change to [email protected] (only for alumni).

English version available on www.artez.nl/english

2

En verder:1 Van de redactie

4 - 54 Sneak previews van studenten Beeldende Kunst, Interaction

Design, Cross-media Design, Comic Design, Animation

Design, Illustra-tion Design en Graphic Design

18

Collectie Arnhem 2012

21 Loslaten in lesgeven, over een afstudeerproject van vier studenten van de master Kunsteducatie

34 Studenten Interieur- architectuur ontwerpen voor de crisis

38 Revolutionaire vormgeving in een stokoud boek

55 Een vierkantje laten lachen. Een ArtEZ Press uitgave over Bas Maters

42 In memoriam: Wilma Sommers

44 Enjoy. Bad. Weather.

ArtEZ finals 2012. Het begin van de toekomst!

Of het nu wel of geen crisis is, de afstudeerders bij ArtEZ hogeschool voor de kunsten zien de toekomst zonnig tegemoet. Spanning is er wel, maar enkel voor die laatste voorstelling of expositie. Daarna volgt het andere leven, buiten de hogeschool, als kunsten cultuurprofessional én vaak ook als ondernemer. In deze editie van ArtEZ fact lees je over het laatste werk dat zij maken als student in Arnhem, Enschede en Zwolle; de ArtEZ finals 2012. De afsluiting van de studententijd is tegelijkertijd het visitekaartje voor de buitenwereld. Crisis en bezuinigingen zijn een thema in het afstudeer-werk, optimisme net zo goed. ArtEZ fact toont het begin van de toekomst.

Tussen 9 mei en 8 juli presenteren zo’n 600 eind-examenstudenten zich, met exposities, modeshows, theatervoorstellingen, dansvoorstellingen en concerten. Alle kunstdisciplines zijn vertegenwoordigd: beeldende kunst, architectuur, mode, vormgeving, theater, dans, muziek en kunsteducatie.

De ArtEZ finals zijn er in de drie vestigingsplaatsen van ArtEZ: Arnhem, Enschede en Zwolle. Maar ook in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en andere steden. De ArtEZ finals zijn voor iedereen toegankelijk, tijdig reserveren is bij veel voorstellingen en bij de mode-shows noodzakelijk.

Zie voor het totale overzicht pagina 56. Zie www.artez.nl/finals voor de uitgebreide informatie.

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

3

4

PreviewPreview

“Mijn werk is ironisch en provo-cerend. Ik wil een sociaal kriti-sche discussie oproepen. Ik ben zelf ook een provocatief persoon en vind het leuk om te zien hoe mensen op mij en mijn gedrag reageren. Ik haal mijn inspiratie uit mijn onmiddellijke omgeving. Door uren door de stad te lopen of gewoon dingen te observeren en deze als ideeën te gebruiken. Ik probeer nieuwe relaties tussen dingen te vinden en op

te bouwen, of kleine details zo om te draaien dat het opeens een heel ander verhaal wordt. Uit kleine subtiele situaties iets creëren dat een wow-effect met zich mee brengt, dat is mijn sterke punt. Hoe langer ik met provocatieve ideeën bezig ben, hoe meer ideeën ik krijg en hoe meer mijn kijk op bepaalde dingen verandert. De logica voor normale dingen verschuift en krijgt een hele andere bete-

kenis. Graag wil ik mensen zo ver krijgen langer dan gewoon na te denken en zichzelf de vraag te stellen: waarom ook niet zo?”

www. robertrickhoff.blogspot.comwww.robertrickhoff.com

Eindexpositie Art & Design in Enschede, 4 t/m 8 juli.

ROBERT RICKHOFF Crossmedia Design

5

PreviewPreview

“Mijn eindexamenproject gaat over de combinatie tussen grafisch ontwerpen en mode. Ik wil hiermee een statement maken. Ik gebruik mode als communicatiemiddel. Mijn inspiratie haal ik niet zozeer uit de mode-industrie zelf maar veelal uit de dagelijkse dingen die mensen doen, die ik om mij heen zie gebeuren en wat mensen zoal bezighoudt. Met kleding laat je zien wie je bent

en zet je een bepaalde identiteit neer. Ik heb van mijn docent de opdracht gekregen om bij wijze van experiment elke dag een bericht uit de krant te pakken en hierbij een miniatuur-kledingstuk te maken.”

Eindexpositie Art & Design in Zwolle, 4 t/m 8 juli.

MARLOUS VAN GROENESTEIN

Graphic Design

De studenten van de Academie van Bouwkunst studeren pas af in het late najaar. Toch is er al span-ning in juni, want de vorig jaar afgestudeerde architect Danielle Bakkes is genomi-neerd voor de Archiprix, die in juni uitgereikt wordt. In haar afstudeerproject Mooder Maas ontwierp ze een water-netwerk onder Maastricht dat overstromingen van de Maas kan opvangen.

Tekst: Manon Berendse

Het water onder Maastricht

“Wie durft er nu aan ’t Vrijthof te komen?”

Zicht op plein en ondergrondse concertzaal aan de watergang

6

Je was vorig jaar vroeg met afstuderen – of laat, zo je wilt. In maart was je klaar met jouw afstudeerproject, waaraan je anderhalf jaar werkte. “Mijn onderzoek had ik vrij groot opgezet

en dat kost tijd. Maar ik heb daar bewust voor gekozen. Ik vind het belangrijk goede contacten te onderhouden met alle betrok-kenen, en in mijn geval waren dat er veel: Rijkswaterstaat, het Waterschap Roer en Overmaas en de Gemeente Maastricht. Met mijn plan Mooder Maas bied ik een oplos-sing voor klimaatveranderingen in en om Maastricht. De titel van mijn plan verwijst naar een Limburgs liedje dat liefkozend de rivier bezingt en haar betitelt als Moeder Maas.”

Ben jij een trendsetter met jouw onderwerp? Klimaatproblematiek staat inmiddels meer in het zonnetje bij Bouwkunst.

“Nee hoor, dat is toevallig. Ik kwam op het idee voor dit onderwerp doordat ik zelf heb meegemaakt hoe groot de impact is van hoog water in Limburg. Ik ben opgegroeid in Slek (onder Echt, red.) en in Beesel (bij Roermond, red.) en heb gezien hoe sterk de Maas alles en iedereen kan ontregelen. De meeste mensen denken aan de delta als het gaat om overstromingen, maar ook in Limburg hebben we ermee te kampen – in de toekomst zeker niet minder.”

Wat is Mooder Maas precies? “Mijn plan biedt een oplossing voor de stad

Maastricht, waar hoog water de meeste overlast veroorzaakt als de Maas in Limburg buiten haar oevers treedt. Ik sluis het over-tollige water weg via een waternetwerk dat als een gaas over de stad ligt. Ik zocht naar een manier die geen scheiding zou ople-veren voor de stad, maar er juist een kwali-teit aan toe zou voegen. Door in de komende veertig jaar in kleine stappen dit netwerk in de stad te integreren, ontstaan er nieuwe situaties, wordt Maastricht een waterstad én wordt het klimaatprobleem op tijd opge-pakt.

Opmerkelijk: je werkt nu als Interieurarchi-tect, maar koos bewust voor een grootschalig stedenbouwkundig afstudeerplan– buiten jouw toekomstige aandachtsgebied. Lachend: “Docenten zeiden dat ik er wel

lol in heb om steeds de moeilijkste weg te

kiezen en dat klopt ook wel. Maar ik vond het een kans, zo’n afstudeerproject, om de diepte in te gaan. Ik wilde laten zien dat ik dit ook kan. En ik heb gemerkt dat ik juist, omdat ik niet veel technische achter-grond had, goed out of the box kon denken. Rijkswaterstaat, waarmee ik veel contact heb gehad, was daar enthousiast over. Zij hebben me ook uitgenodigd, terwijl ik nog volop bezig was, om deel te nemen aan het Nationale Maassymposium. Dat leverde me niet alleen de prijs op voor de Nederlandse jongerenbijdrage aan het Maassymposium, maar ook contact met de directeur van het Waterschap en Albert Nuss: wethouder mobiliteit, duurzaamheid, bereikbaarheid, kenniseconomie én stadsdeelwethouder Maastricht Noord-Oost.

Dat was leuk, al die respons en belang-stelling onderweg. En het kwam mijn project ten goede. Ik heb het mogen presenteren aan een speciale werkgroep die in opdracht van de Gemeente Maastricht een structuur-visie ontwikkelt op de toekomst van Maas-tricht.”

Wat vonden zij? Lachend: “Zij waren blij dat ik dingen verzon

die zij niet durfden roepen of zelfs maar denken. Wie durft er nu aan ’t Vrijthof te komen? Maar ik besloot het meest moeilijke gebied uit te werken omdat ik dacht dat als ik kon laten zien wat daar kon, mensen ook begrijpen wat deze aanpak hen kan ople-veren. Ik bedacht een ruimtelijke oplossing die slim gebruik maakt van het feit dat de watergang 11 meter onder straatniveau ligt. Binnen een bouwblok achter ’t Vrijthof kan in die ruimte een gebouw met een openbare functie komen. Ik dacht aan een concert-zaal. Maastricht profileert zich graag als culturele stad, maar heeft alleen het Theater aan ‘t Vrijthof, dat uit zijn voegen barst. Via de ondergrondse concertzaal komen mensen oog in oog te staan met het water dat afgevoerd wordt via de watergang. Het dak van het gebouw ligt op straatniveau en is tegelijkertijd een openbaar plein.

Wat vond je lastig? “Het maken van schaalsprongen: dat je de

juiste beslissingen die de basis vormen voor de dingen die verder wil uitwerken. Neem ik de goede afslag? Zie ik niks over het hoofd? Mijn externe mentor, architect

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

7

Peter Defesche uit Amsterdam, heeft me daarin goed begeleid. Met zijn stedenbouw-kundige ervaring zorgde hij ervoor dat ik er tempo in hield.”

Terwijl jouw plan juist is geselecteerd voor de Archiprix vanwege de grote reikwijdte van de consequent uitgewerkte schaalniveaus die je behandelt. “Eh… dat klopt. Dat is dus wat dit project me

heeft gebracht. Doordat ik ‘fris blind’ heb gekozen voor een uitdaging, heb ik kunnen proeven van de vrijheid die het geeft als je als architect je helikopterblik loslaat op alle onderdelen en instanties. Je denkt vanuit een groter geheel, waardoor meer mogelijk wordt en clubjes gaan samenwerken die dat in de praktijk nog te weinig doen. Samen-werken is leuk: het brengt je nieuwe ideeën en mogelijkheden.”

Waar ben je nu mee bezig? “Ik werk in Arnhem bij studiokeesmarcelis

– waar interieurarchitectuur en architectuur samengaan. Bevalt me prima!”

www.daniellebakkes.nl

wordt vaak voor het eerst door Archiprix gepresenteerd. De hoge kwaliteit van de prijswinnende plannen wekt de verwachting dat het talent van de deelnemers aan Archiprix een verrijking zal betekenen voor de beroepspraktijk. Tijdens een Openbare Bijeenkomst in juni wordt het juryoordeel bekend gemaakt, de ingezonden plannen tentoongesteld, verschijnt een publicatie en natuurlijk het juryrapport.

www.archiprix.nl

‘Mooder Maas’ van Danielle Bakkes: uitverkoren als ArtEZ inzending voor Archiprix 2012

De Stichting Archiprix is een samenwerkingsverband van negen Nederlandse ontwerp-opleidingen in het hoger onderwijs op het gebied van architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur. Jaarlijks selecteert iedere opleiding het beste afstudeerplan voor deelname aan Archiprix. Anders dan bij de meeste prijsvragen is er geen sprake van een gezamenlijke opgave. Het schaalniveau, de behandelde problematiek en manier van presenteren variëren dus per plan. Aankomend talent

Danielle Bakkes

Preview

8

“Ik heb er lol in steeds de moeilijkste weg te kiezen”

Het water vindt meanderend zijn weg

Preview

“Mijn animatiefilm ‘Trilemma’ gaat over ‘selling politics in animation’: hoe verwerk je politiek in een geanimeerde film, zonder dat het automatisch activistisch of propa-gandistisch wordt? Ik probeer een balans te vinden tussen een objectieve en een kritische toon, maar tegelijkertijd probeer ik ook ervoor te zorgen dat de film esthetisch goed in elkaar zit. Ik laat mij inspireren door de manier waarop oude Amerikaanse, Russi-sche en Nederlandse politieke en

propaganda-animaties hun bood-schappen communiceerden. Door te kijken naar hun gebruik van kleur, compositie, muziek, symbo-liek en vooral humor, kijk ik hoe ik die technieken kan toepassen in een hedendaagse context (de actualiteit). Ik probeer een film te maken die, zodra die context vervalt, nog steeds op eigen benen kan blijven staan.”


SOPHIE K A ARS SIJPESTEIJN

Animation Design

9

10

PreviewPreview

“Mijn werk ontstaat uit de manier waarop ik naar mijn omgeving kijk. Het zijn vooral de gebruiksvoorwerpen uit ons dagelijkse leven die mij opvallen. Op plaatsen zoals kringloopwin-kels en rommelmarkten zoek ik daarom dingen die als basis dienen voor mijn werk. Dat zijn vaak hele gewone voorwerpen zoals een buggy, het onderstel van een bed, een zandbakschelp of een eierdoos. Zo’n voor-

werp kan ik interessant vinden door bijvoorbeeld de vorm of het materiaal, maar vaak ook doordat ik het zie liggen naast iets anders. In zo’n geval spreekt het verband tussen de verschil-lende voorwerpen me aan.”


DIEKE VENEMA Fine Art

11

PreviewPreview

“Mijn medium is video, film. Ik probeer in mijn werk vorm te geven aan het onbegrijpelijke, niet-tastbare van het leven; de zin, de toekomst, de dood. Dit doe ik door me juist te richten op wat wél tastbaar is: dage-lijkse handelingen en alledaagse ritmes die iedereen kent. Ik zoek hierin het moment waarop het niet-tastbare het meest voelbaar, of zichtbaar wordt. Ik wil met mijn werk de kijker een andere blik bieden op het alledaagse, en op de vragen waar ieder mens mee speelt; vragen over het bestaan. Dit hoeft niet altijd ‘zwaar’ te zijn, het kan ernstig

zijn en vol concentratie maar ook frivool en luchtig. Dit maakt de werken die hieruit voortkomen divers. Momenteel ben ik bezig met de montage van een korte documentaire over een boeren-zoon, van zestien jaar oud. Het is een stille film, behalve de woorden waarmee hij de koeien tot orde roept, wordt er niet gesproken. Het toont de jongen en zijn bestaan; opstaan, eten, werken. In een vast ritme dat de rest van zijn leven niet zal veran-deren.”


H ILDE TIMMER Fine Art

Afstuderen op de catwalk

Zo’n twintig bachelor studenten Fashion Design tonen op 7 en 8 juni hun eind-examencollectie tijdens de jaarlijkse ArtEZ Fashion Show. Dit keer staat de catwalk voor aanstormend modetalent op Industriepark Kleefse Waard in Arnhem. Eindexamenkandidaten van de Fashion Masters laten hun werk zien in een instal-latie met film. Derdejaars-studenten presenteren hun gezamenlijke Collectie

Arnhem 2012, de tweedejaars tonen de collectie New Aris-tocracy en de eerstejaars Fashion Design showen hun werk met als titel Protest.

Vier eindexamenkandidaten Fashion Design over hun fascinatie voor mode en hun toekomstdromen.

Tekst: Francien van ZettenFotografie: Lianne van der Laar

12

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

13

Een priester met zijn handen devoot gevouwen voor zijn buik. Dat ingetogen beeld vormt het uitgangspunt van de eindexamencollectie van Jeff Montes. Zijn vrouwenkleding kenmerkt zich door pure vormen en bijzondere materialen, zoals satin duchesse versterkt met glasvezel.

De in zichzelf gekeerde priester tekende Jeff Montes als kind wanneer hij urenlang in de kathedraal Santa Maria in het Catalaanse Tarra-gona zat. Het beeld trof hem opnieuw toen hij de kerk een jaar geleden bezocht. “In de spierwitte zandstenen figuren zag ik bijzondere symme-trische vormen. Alsof ik naar buitenaardse wezens keek, die in hun isolement tot rust waren gekomen.”

Jeff Montes heeft zijn eindexamencollectie Dolores genoemd, naar zijn overgrootmoeder, de oma van zijn Spaanse moeder. “Dolor bete-kent pijn in het Spaans. Het staat voor rouwen, de dood en het pure Spaanse katholieke gevoel.”

De eerste drie jaar van zijn opleiding waren voor Jeff Montes een zoektocht. Het laatste jaar heeft hij ontdekt dat hij een vormenontwerper is, die vanuit zijn intuïtie en het experiment werkt. “Ik begin met een rechthoekig stuk stof. Door een zijde in te knippen en te spiegelen, of door een enkele plooi te maken, kom ik tot de uitein-delijke vorm.” Een witte jas heeft één pregnante plooi bij de taille, de mouwen zijn als vanzelf in gebed gevouwen.

Jeff Montes (Arnhem, 1987)

Biddende priester

14

Eerst heel veel verzamelen: stukjes stof en andere materialen, foto’s, tweedehands kleding, badpakken, oude design meubels, noem maar op. Dan dingen uitproberen met stoffen, patronen. Zelf haken en breien. Experimenteren en keuzes maken. “Bij elkaar geraapte toevallig-heden en dingen die ik op straat zie inspireren me”, zegt Maxime Cartens. “Net als mijn fasci-natie voor het onbekende.”

De belijning van een deel van een “intens ordinair tweedehands badpak” is de basisvorm voor haar eindexamencollectie geworden. “Heel onverwacht, maar wat die belijning met het lichaam doet, is heel flatterend. Ik zag het pas toen ik alle tekeningen naast elkaar legde.”

Maxime Cartens typeert haar stijl als Scan-

dinavisch, draagbaar en minimalistisch. De vernieuwing zit in de stofverwerking en kleine details in de afwerking. Ze combineert uiteen-lopende stoffen en materialen en gaat tot het uiterste in haar onderzoek. “Je moet goed naar je materiaal luisteren. Het moet kloppen. Kiezen is moeilijk. Je leert te vertrouwen op je eigen keuzes.”

Haar toekomst ligt nog open, zegt Maxime Cartens. Stage lopen, verder studeren, foto-grafie, reizen. Er zijn veel aantrekkelijke opties. Eentje springt er uit: “Ik wil sowieso stage gaan lopen. Bij Calvin Klein in New York. Na mijn stage bij Hennis & Mauritz in Stockholm wil ik naar een bedrijf dat werkt voor een totaal andere doelgroep.”

Maxime Cartens (Amsterdam, 1990)

Verzamelen

Esther Kruyer (Emmeloord, 1990)

De kitscherigheid van iceskating

Natuurlijk droomt Esther Kruyer wel eens van een eigen label. Maar nu nog niet. “Ik moet nog veel leren.” Voor haar eindexamencollectie liet ze zich inspireren door de felgekleurde, glimmende pakjes van kunstschaatsers. “Die kitscherigheid van iceskating, daar heb ik een grafische draai aan gegeven.”

De belijning van sportkleding en colourbloc-king, kleuren in vlakken over elkaar, heeft ze vertaald naar wijde sweaters en een lange boxjas. Grote volumes op korte rokjes. “Heel organisch en tegelijk heel scherp en recht. Dat contrast vind ik interessant. Daarmee zet je een sterk vrouwelijk silhouet neer.”

Ze popelt om bij een commercieel mode-bedrijf aan de slag te gaan. “Ik wil heel graag weten hoe dat werkt”, zegt Esther Kruyer. Met haar diploma Fashion Design op zak wil ze vooral ervaring op doen en geld verdienen. Het liefst zou ze een tijd in New York werken. “Ik houd van snelheid, sporten en ben gefascineerd door kleuren, dieren, films, muziek. Eigenlijk in alles wat er om me heen gebeurt.”

Esther Kruyer groeide op in het tuinbouw-bedrijf van haar ouders in de Noordoostpolder. Creativiteit, nuchterheid en zelfdiscipline kreeg ze van huis uit mee. “Ter inspiratie een heel weird object maken, is heel tof, maar ik wil vooral een supergoed comfortabel product maken dat veel mensen willen dragen.”

“Ik wil een supergoed comfortabel product maken dat veel mensen willen dragen”

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

15

PreviewThom Barends (Amsterdam, 1989)

Tussen zwerver en decadentie

“Mijn generatie is de eerste die het economisch gezien niet automatisch beter krijgt dan onze ouders. Tot nu toe bleef de economie maar doorgroeien, dat wordt nu anders”, zegt Thom Barends. Een artikel van deze strekking zette hem aan het denken. Het contrast tussen de ultieme luxe en decadentie in de jaren tachtig en het leven van een zwerver op straat vormt het thema waarop hij zijn eindexamencollectie fashion design baseert.

Thom Barends ziet zichzelf als stilistisch ontwerper. Hij gaat niet per se op zoek naar nieuwe vormen. “Ik ontwerp vanuit bestaande kledingstukken, die bieden heel veel ruimte.” Een couturejasje uit de jaren tachtig met vierkante schouders, een extreme taille en afstaande heupjes verandert hij in een gewat-teerde bodywarmer. “De collectie gaat over contrasten die ik samenvoeg geïnspireerd door de praktische overwegingen die zwervers maken.”

De Franse fotograaf en beeldend kunstenaar Jean-Paul Goude, die beelden samenvoegt en perfectioneert, is een voorbeeld voor Thom Barends. Zijn ultieme droom is een oud en gedateerd modehuis nieuw leven inblazen, zoals is gebeurd met Lanvin, Dior en Chanel. “Hun geschiedenis is fascinerend.”

Het komende jaar wil hij werkervaring opdoen en uitzoeken of een masterstudie aan het befaamde St. Martin”s College in Londen financieel haalbaar is. “Wie weet lukt het een beurs te krijgen.”

16

“Een collectie geïnspireerd door de praktische over-wegingen van zwervers”

Preview

17

Op de foto: Korte Hoogstraat / Blaak.

“Mijn werk ontstaat vanuit een fascinatie voor monumentale moderne architectuur. Of eigen-lijk meer de confrontatie met een - op het eerste gezicht - heldere structuur, de vanzelfsprekend-heid van de volumes, van het ritme van licht en schaduw.

In de spiegelingen op het gebouw ervaar ik de omliggende omgeving op een nieuwe manier.Maar hoe kan ik met mijn werk iets van deze persoonlijke ervaring meegeven aan de

toeschouwer? Door middel van experimenten met formaat, perspectief, compositie, kleur-gebruik, laag over laag schil-deren, matte vlakken tegenover glanzende, organisch tegenover geometrisch tracht ik dit te onderzoeken en deze ervaring te reproduceren.”

www.roosvandijk.com

Eindexpositie Art & Designin Arnhem, 4 t/m 8 juli.

ROOS VAN DIJK Fine Art

18

CollectieArnhem 2012

Tijdens de Fashion Show wordt naast het eindexamen-werk ook de Collectie Arnhem getoond. Derdejaars studenten werken gezamen-lijk aan het realiseren van één collectie. Alle facetten die in de praktijk bij het ontwik-kelen van een collectie horen, komen in dit project aan de orde. Het ontwerp, het monsteren, stylen, presen-teren, financieren, showen, verkopen en produceren. 24 derdejaars studenten geven aan de hand van Collectie Arnhem 2012, genaamd lllllllll llllll, gezamen-lijk hun visie op de nieuwe tijd.

StoplStartOp de 21e dag van de 12e maand van dit jaar zal de zon haar energiestraling verhogen en zo de vibratie op aarde regenereren. Dit is het moment dat een nieuwe tijd start; een tijd waarin onze spirituele overtuigingen en filo-sofische systemen radicaal zullen veranderen. Alles wat voorheen tegengesteld was zal in elkaar overvloeien. De Collectie Arnhem 2012 verbeeldt de transformatie van een energiefre-quentie. De silhouetten zijn als diepgewortelde bomen; kokervormen over wijd uitlopende vormen. Rond gesneden strepen geven een vloeiend effect aan rechte en gérende items. Zinderende contouren of vibrerende golven op, om en over het lichaam.

Collectie Arnhem is te zien tijdens de Fashion Show van ArtEZ op 7 en 8 juni. De expositie van de Collectie Arnhem is van 1 juni t/m 31 in Dudok Arnhem. Vanaf juni is de collectie te koop bij Arnhem Coming Soon, Kerkstraat 23 in Arnhem.

www.collectiearnhem.comFotografie: Peter Stigter

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

19

Drie disciplines (theater, dans en beeldende kunst) vallen letterlijk samen met hun omgeving (project studenten Interfaculteit)

20

“Bij ons collectief Park Pardon ligt de focus op narratief beeld in de breedste zin van het woord. Met behulp van verschillende technieken maken wij zines, (kinder)boeken en andere unieke, handgemaakte objecten. Door het creëren van een eigen wereld zoeken we een grens tussen een naïeve en vervreem-dende manier van vertellen. Onze eerste uitgave ‘Park’ bevat een twintigtal interpretaties

van een “park”, gemaakt door twintig illustratoren van over de hele wereld waarvan wij vinden dat hun beeldtaal past bij onze visie.”

www.parkpardon.com


BLOEME VAN BON en GER AN KNOL

Illustration Design

Preview

Loslaten in lesgeven

Vier ervaren docenten van de Interfaculteit werden weer even student. José Huibers, Margreet Luitwieler, Nicole Martinot en Anneke Meijers studeren in juli af als master kunsteducatie, een tweeja-rige deeltijdopleiding. Het viertal volgde de Master Op Maat, een zijtraject binnen de master Kunsteducatie bedoeld voor docenten die behoefte hebben aan extra verdieping. De vier docenten onderzochten hoe studenten samenwerken binnen de Interfaculteit.


“Je geeft al jaren les, hebt je aanpak en stijl ontwikkeld, maar blijft plannen houden voor hoe het beter kan of anders. In de dagelijkse praktijk ontbreekt het je vaak aan tijd en denkruimte om die plannen echt goed uit te werken. Deze master geeft docenten de kans om in geplande tijd te experimenteren. Het is pittig, naast onze ‘gewone’ baan als docent Dans, Theater en Beeldend, werken we twintig uur aan deze master, met de nodige piekmo-menten natuurlijk. Maar we zijn enthousiast. Het verschaft je dieper inzicht in elkaars disci-pline en laat je anders kijken naar studenten, je eigen vak en de manier waarop je invulling geeft aan je docentschap. Het programma biedt je de mogelijkheid een betere docent te worden.”

21

Drie disciplines (theater, dans en beeldende kunst) vallen letterlijk samen met hun omgeving (project studenten Interfaculteit)

Preview

22

“Ook ik dacht dat ik het allemaal al wel wist”

De bewegende en klinkende schaduw werpt een nieuw licht op de samensmelting van dans, theater en beeldende kunst (project studenten Interfaculteit)

V.l.n.r. Anneke Meijers, Margreet Luitwieler, josé Huibers, Nicole Martinot. Foto: Hans Vroege

Dynamisch onderzoekNa een jaar theorievorming werken de vier vrouwen aan hun onderzoek dat gebaseerd is op de principes van Action Research. Martinot: “We doen onderzoek op een intensieve manier, door ook collega docenten die niet deelnemen aan de master te betrekken. Daarnaast hebben we interviews afgenomen met leidinggevenden binnen ArtEZ en met de lector Theatrale Maak-processen van de Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en met een promovenda, die alles weet van samenwerkingsvormen op leraren-opleidingen. Het plaatst ons onderzoek naar hoe studenten samenwerken, ieder vanuit zijn eigen discipline, binnen de Interfaculteit in een fijnmazige context.

Open staanVerder hebben we een studiedag georgani-seerd over de vraag wat een docent aan de Interfaculteit allemaal zou moeten kunnen. Welke vaardigheden zetten ze in? We hebben collega’s gevraagd om ons te observeren in onze lessen en hebben ook studenten gevraagd met ons mee te denken. Het is dus een hele dynamische manier van onderzoek plegen. En het vraagt om hechte samenwer-king. Als docent moet je dat kunnen – dat verwachten we ook van onze studenten. Zeker op de Interfaculteit is het belangrijk dat je open staat voor anderen en voor nieuwe dingen.

LogboekenWat verrassende inzichten oplevert en bijzonder rijk materiaal, zijn de journaals die we de studenten hebben gevraagd bij te houden. In deze logboeken hoor je ze noten kraken over wat ze ontdekken over hun discipline, hun achtergrond en zichzelf. Een student van de opleiding Beeldend stelt dat zij door studenten Dans en Theater vaak ‘traag’ worden genoemd . ‘Maar zij zijn hun eigen materiaal, wij moeten het eerst nog bedenken’, schreef hij op. Het journaal laat studenten dieper nadenken over hun rol in het maakproces en over wat ze wel en niet durven bij te dragen. Het geeft hen ook de gelegenheid om te kunnen praten over hun werk. Dat journaal houden we er zeker in.

Anders lesgeven We hebben onze bevindingen nog niet afge-rond, maar er springen zeker al deelconclusies in het oog. Dat je goed moet blijven afstemmen op wat studenten allemaal al hebben opge-bouwd aan kennis en vaardigheden bijvoor-beeld. Je kunt als docent beter gebruik maken van hun expertise als je de traditionele manier van lesgeven los durft te laten. Studenten kunnen bijvoorbeeld prima hun eigen samen-werkingsvormen organiseren – dat hoef je echt niet te structureren. In die zin is ‘coach’, zoals we onszelf al langer noemen, een eerlijker begrip geworden. We begeleiden steeds meer op basis van wat er al is.

Dialoog en openheidOpenheid in lesgeven, dat heeft het ons vieren gebracht. Docenten vertoeven soms in eigen koninkrijkjes – ook ik dacht dat ik het allemaal al wel wist. Maar dat leer je op de Interfaculteit wel af. Daar heerst de wil om het met elkaar uit te zoeken. Binnen deze pilot werkten we twee jaar intensief samen. Dan vergroei je een beetje met elkaar. Heel bijzonder.

Die openheid resulteert ook daarbuiten in dialoog. Dat is natuurlijk ook wel eens lastig, want niet alle collega’s om je heen zijn bezig met dit soort vraagstukken. Maar het is zinvol. Je kunt je beter verdiepen in studenten, want je bént student - met dezelfde vragen en worste-lingen én met hetzelfde plezier en enthousi-asme. Alle hbo-docenten kunnen een master halen. Ik kan me dus voorstellen dat deze pilot veel positiefs oplevert, misschien wel in de vorm van een minor Interdisciplinair werken.

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

23

De bewegende en klinkende schaduw werpt een nieuw licht op de samensmelting van dans, theater en beeldende kunst (project studenten Interfaculteit)

DE INTERFACULTEIT VAN ARTEZArtEZ kent docentopleidingen in alle kunstdisciplines. Zij werken samen in de zogenaamde Interfaculteit. Zo zijn studenten beter voorbereid op het beroep van kunstdocent, waarin de nadruk steeds meer ligt op de relatie tussen de kunsten.

24

De laatste voorstelling in de snelkookpan

Een moetje of een fantas-tische tijd? De eindexa-menvoorstelling op de toneelschool zorgt voor stress, beroering en plezier. Oud-studenten Dragan Bakema, Keja Kwestro en Joeri Vos kijken terug op hun eindexamenjaar, de voorstel-ling en de periode daarna. “Op foto’s uit die tijd had ik eczeem en een koortslip.”

Tekst: Alex van der Hulst

Een eindexamenvoorstelling op de toneelschool is een groepsprestatie. De studenten laten nog een keer zien wat ze als klas in hun mars hebben. Spelen in de eindexamenvoorstel-ling betekent dat het diploma al binnen is. Stiekem is het dus ook een mogelijkheid om je in de kijker te spelen bij castingmedewerkers en gezelschappen, zeker op ITs (Inter-national Theatre School Festival) in Amsterdam waar alle eindexa-menvoorstellingen in de zomer nog een keer worden gespeeld. Joeri Vos studeerde in 2006 af in Arnhem: “In ons jaar was er net de Kemn-A-Award op ITs, voor de beste speler. Wij vonden dat nogal gênant, een voorstelling is toch geen sportwed-strijd waarbij er eentje de beste is? De hele klas moet het goed doen en als er eentje wat minder is dan moet de rest helpen. Maar uiteindelijk is het toch kut als er twee uit jouw groep zijn genomineerd voor die Kemn-A-Award en jij niet.”

Keja Kwestro won de Kemn-A-Award in 2010 voor haar rol in de eindexamenvoorstelling Blue Remem-bered Hills. “ITs is veel spannender dan het spelen van de voorstelling in Arnhem. Op je eigen school wil iedereen dat het goed gaat. Bij ITs zitten allerlei andere scholen en mensen uit het vak te kijken. Toen ik in de jaren daarvoor alleen kwam om te kijken vond ik het een stuk leuker. In 2010 vond ik het zo eng dat ik er bijna ben flauwgevallen. Met die Kemn-A-Award heb ik me niet bezig gehouden, ik wilde alleen maar zo goed mogelijk spelen. Het is altijd fijn om zoiets te winnen, maar of het me nu iets heeft opgeleverd weet ik niet.”

Dragan Bakema is kritischer over de eindexamenvoorstelling. “Een academisch moetje”, zo noemt hij het. “In het derde jaar is iedereen op stage geweest. Dan moet je in het vierde jaar plots weer bij elkaar gaan zitten, terwijl je veel meer bezig bent met jezelf. Ik was in ieder geval meer

bezig met andere dingen dan met die voorstelling. Ik had een klein rolletje in onze voorstelling (De Ziekte Die Jeugd Heet, 2005). Mensen die geen stage hadden gelopen zaten meer te azen op een grote rol. Voor mij was het eerder iets dat we moesten doen dan een persoonlijke wens. Je moet ook niet te veel waarde hechten aan die voorstelling. De werkelijkheid is hard, je moet keihard knokken, zelf bellen en op zoek gaan naar rollen. Verwacht niet dat je het werk voor het uitkiezen hebt na een goede eindexa-menvoorstelling.”

Het is altijd even wennen om na de stage weer samen te komen met je klasgenoten. “Samen spelen met de mensen die je goed kent, is wel erg fijn”, zegt Kwestro. “Dat is bevorder-lijk voor de werksfeer en de produc-tiviteit. Als je zo lang bij elkaar zit dan is er ook wel eens ruzie. Bij ons botste het op een goede manier, zoals met zussen.”

“Positieve arrogantie heb je echt nodig voor dit vak”

Tien keer beter spelenGroot zijn de groepen niet die afstuderen op de toneelschool in Arnhem. Een jaargroep bestaat uit vijf tot tien mensen. Bij het uitkiezen van een eindexamen-voorstelling moet rekening worden gehouden met het aantal rollen in het stuk, maar altijd is er de optie van dubbelrollen of het laten spelen van een rol door meerdere mensen. Er wordt nogal wat vergaderd vooraf. Niet alleen moet er een stuk worden gekozen, ook kiezen de laatste-jaars zelf hun regisseur. Voor Keja Kwestro en haar klasgenoten was die keuze makkelijk: “In het derde jaar kregen we veel work-shops van regisseurs. Iedereen was heel enthousiast bij de workshop van Sarah Moeremans. We gingen stuk voor stuk tien keer beter spelen, en verder was Sarah erg jong en heel energiek. De studieleider, Ernst Braches, zag dat ook en gaf hints dat het beter was tijdig je regisseur te kiezen in plaats van midden in die hectische afstudeerperiode. Dus hebben we in het derde jaar Sarah al gevraagd en gelukkig zei ze ja. Aan het begin van het vierde jaar hebben we afgesproken en gezocht naar een stuk waarbij we allemaal één rol konden spelen met een lange boog, omdat we al zo vaak losse scènes speelden op school. We zijn stukken gaan lezen en de vierde keer dat we bij elkaar kwamen hebben we gekozen voor Blue Remembered Hills van Dennis Potter. Een stuk voor vijf mannen en twee vrouwen, wij hadden zes vrouwen en één man in de klas. We hebben het dus een beetje omge-gooid. We hebben lang gepraat over de rolverdeling, maar daarbij had Sarah het laatste woord.”

Bij de klas van 2006 ging het even iets anders. Joeri Vos schreef het stuk Alpha Centauri zelf. “We kwamen er bij het kiezen van een stuk niet snel uit”, vertelt Vos. “Toen heb ik voorgesteld om het zelf te schrijven. In het derde jaar had ik al een toneel-stuk geschreven en ik mocht de eindexamenvoorstelling die ik ging schrijven ook inleveren in plaats van mijn afstudeerscriptie. In ieder stuk is de ene rol groter

dan de ander. Ik heb wel rekening gehouden met mijn studiegenoten bij het schrijven van het stuk. Maar de rolverdeling die ik in mijn hoofd had, heb ik geheim gehouden. De uiteindelijke rolverdeling kwam volgens mij ook niet overeen met wat ik had bedacht.”

SnelkookpanDe laatste voorstelling die de studenten spelen op de toneel-school heeft, zoals gezegd, geen invloed meer op hun slaagkans. Wie het tot de voorstelling redt, die slaagt ook. De beoordeling wordt gemaakt op basis van de afgelopen vier jaar, de individuele projecten en de afstudeerscriptie. Dat maakt de eindexamenvoor-stelling niet minder hectisch. De studenten worden geacht alles zelf te doen, van promotie tot decor. “Dat vele werk beperkt het aantal keren dat je die eindexa-menvoorstelling speelt”, aldus Keja Kwestro. “Toch hebben wij onze voorstelling nog bijna tien keer gespeeld.” Kwestro vertelt dat de hectiek wordt gevoed door de stage die moet worden afge-rond, net als de afstudeerscriptie, terwijl de eindexamenvoorstelling wordt voorbereid. Dat alles komt samen in het voorjaar. “Als ik een foto uit die periode bekijk dan zit ik vol eczeem, heb ik een koortslip en sta ik naast een studiegenoot die er ook niet al te best uitziet. Mijn moeder zei me in die tijd dat ik misschien eens wat vitamine-pillen moest slikken. Maar als de andere dingen zijn afgerond en je kunt je volledig richten op de eindexamenvoorstelling dan is het erg leuk.”

Uit eindexamengroepen ontstaan soms gezelschappen, zoals ‘t Barre Land en Dood Paard. Ook afstudeerjaar 2006 bewaart zulke goede herinneringen aan hun laatste voorstelling dat ze dit jaar met Alpha Centauri op reprise gaan in theater Bellevue. Joeri Vos: “Het is een stuk over een failliet reisbureau, nog steeds actueel. En alle acteurs, die inmid-dels over het hele land zijn uitge-waaid, waren enthousiast om het nog eens te spelen.”

Dragan Bakema zette tijdens zijn studie, en ook achteraf, wel

KEJA KWESTRO (1988) speelde bij Toneelgroep Oostpool, Keesen & Co, De Toneelmakerij en liep stage bij NT Gent. Studeerde af in 2010 met Blue Remembered Hills, regie Sarah Moeremans.

DRAGAN BAKEMA (1980) speelde bij het RO Theater en Toneelgroep Amsterdam. Hij is te zien in vele films en televisieseries waaronder In Therapie, Loverboy, Medea, De Troon en Rembrandt en ik. Hij schreef, produceerde en speelde in de films Olivier etc. en Hunting & Zn. Op het moment speelt hij de hoofdrol in de musical Soldaat van Oranje. Hij studeerde af in 2005 met De Ziekte Die Jeugd Heet, regie Karst Woudstra.

JOERI VOS (1981) speelde bij Keesen & Co, Eric de Vroedt en richtte in 2008 theatergroep TG 42 op. Vos verwierf faam met het stuk Mightysociety8, Geert Wilders de musical. Hij maakte bewerkingen voor Oostpool, schreef meerdere stukken, waaronder De Sjoerd Vollebregt Show en is vanaf 2013 de vaste regisseur van Oostpool. Hij studeerde af in 2006 met een stuk dat hij ook zelf schreef: Alpha Centauri, regie Gerardjan Rijnders. Het stuk gaat dit jaar in reprise in theater Bellevue, 13-17 en 20-24 juni.

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

25

26

PreviewPreview

“Een voor-stelling is geen sportwedstrijd waar er eentje de beste is”

wat kanttekeningen bij de invulling van de opleiding. “Ik weet niet hoe het nu is, maar ik vond destijds dat er beter naar het individu kon worden gekeken. Wat goed is voor de één, is misschien helemaal niet goed voor de ander. In mijn tijd werd er neergekeken op televisie, terwijl dat toch een belangrijk onderdeel van het vak is. Je moet als acteur poly-inzetbaar zijn, je weet nooit waar je belandt. Je moet de opleiding en de docenten niet heilig verklaren. Je moet een soort van positieve arrogantie hebben die heel belangrijk is voor dit vak. Aan de andere kant zal ik de positieve kanten van de academie nooit ontkennen. Het is een plek waar je fouten kunt maken en daardoor veel kunt leren.” Joeri Vos: “Het is een snelkookpan. Je doet heel veel in die vier jaar. Je kunt beter in het tweede jaar in een achterafzaaltje gigantisch op je bek gaan dan dat je dat doet voor het oog van de natie in een film of op televisie. Maar de opleiding is slechts een eerste stap. Je leert er geen kunstje dat je de rest van je carrière kunt herhalen. Als acteur moet je altijd door blijven leren. Je wordt beter of je stopt.”

De klas van 2012“Je gaat jezelf bekend maken aan het grote publiek. Dat is heel span-nend. Op het ITs festival zitten regisseurs en castingmedewerkers naar onze eindexamenvoorstel-ling te kijken. Hierna begint onze carrière.” Roy Baltus schetst de spanning die er leeft bij de eind-examenklas van 2012 op de toneel-school. De stages zijn afgerond, de scriptie is ingeleverd, nu rest alleen de eindexamenvoorstelling nog. Die wordt uitgevoerd in Arnhem, maar ook in Amsterdam, bij ITs, waar alle toneelscholen van Nederland laten zien wat het eindexamenjaar 2012 te bieden heeft. Arnhem moet in april nog kiezen voor een stuk. Door een onverwachte regisseurswissel heeft het proces richting de laatste voor-stelling lichte vertraging opgelopen. Joeri Vos is gevraagd als regisseur, hij studeerde in 2006 af in Arnhem als acteur en is nu toneelschrijver en regisseur. “Als ik regisseer is er aardig wat democratie”, vertelt Vos. “Ik ben zelf ook acteur, dus ik weet dat acteurs ook voor zichzelf kunnen denken. Op basis van wat zij aandragen zal ik beslissen.” De klas van 2012 moet beslissen of ze voor een echt acteursstuk gaan met grote rollen waar ze in een boog kunnen spelen of een montage van kleine rollen en scènes. Roy Baltus heeft zijn keuze al gemaakt. “Ik houd van een lange rol, dat vind ik interessanter.” Zijn klasgenote Tirza de Boer twijfelt nog. “Ik moet nog bedenken wat ik wil. Het is ook lastig, want ik ben nu druk met een ander project. Pas als dat is afge-rond heb ik tijd om me zenuwachtig te maken over de eindexamenvoor-stelling, dat speelt totaal nog niet nu.” Na de eindexamenvoorstelling moeten de studenten het zien te redden in de toneelwereld. “Ik heb zin om eindelijk mijn eigen tijd in te delen”, vertelt Tirza de Boer. “Dit was al mijn tweede studie dus het wordt ook wel eens tijd. Maar die vier jaar in Arnhem zijn heel snel gegaan. Het is verbazingwekkend dat het nu al eindigt.”

De klas van 2012 is geen hecht collectief, maar een goed functi-onerende werkklas, vertellen de studenten. Hun stages gingen van jeugdtheater in eigen land tot toneel in Afrika. Joeri Vos is alvast zeer enthousiast over de klas. “Ze zijn tot veel bereid. Dat is het voordeel van werken met jonge mensen. Een acteur van in de zestig kan nog wel eens vastgeroeste trekjes vertonen.”

Eindvoorstelling A Lie of the Mind

Medio april is de keuze voor het stuk gemaakt. Geïnspireerd door Amerikaanse films werpen de acht studenten van de Toneel-school zich de wereld in door af te studeren met de zwarte komedie A Lie of the Mind van Sam Shepard. Een stuk over familie, het westerse individualisme en het verlangen je schaamteloos over te geven aan geweld, drank en grenzeloze liefde. Ergens in een godvergeten uithoek van Amerika brengt het uit de hand gelopen huwelijk tussen Beth en Jake twee reeds ontwrichte families bij elkaar. Wat volgt is een onbeschaamde explosie van opgekropte onder-huidse spanningen en onder-drukte emoties.

5 t/m 14 juni, Arnhem, 24 juni Amsterdam (ITS festival).

Met de klok mee van bovenaf: Michael Bloos, Leander de Rooij, Roy Baltus, Gonca Karasu, Elise van ‘t Laar, Tirza de Boer, Lowie van

Oers. Floor Rolf staat niet op de foto. Foto: Hans Vroege

PreviewPreview

27

“Ik bedien me van performance en toon daar videoregistraties van. Ik heb voor performance gekozen simpelweg vanwege de directe manier om met de mens te werken. Zo verken ik de grenzen tussen het fysieke en mentale bewustzijn, als twee werelden die los van elkaar staan.

De gedachte dat de performance in de context van het theater fungeert als theater en in de

context van de beeldende kunst fungeert als beeldende kunst zou ik willen opheffen. Noem het een grensgebied, waar theater en beeldende kunst heel dicht bij elkaar komen. Ik noem mijn werk Performance, wellicht komt er mettertijd een andere bena-ming.”

www.myrthevandermark.com

Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 4 t/m 8 juli.

MYRTHE VAN DER MARK Fine Art

Preview

“Mijn afstudeerscriptie gaat over effectieve communicatie in de openbare ruimte. Ik leg hierin uit dat de huidige reclame-uitingen steeds minder opvallen en hun efficiëntie verliezen. In mijn scriptie laat ik tal van voor-beelden zien van hoe het ook anders zou kunnen. Omdat het hier over nieuwe manieren van communiceren gaat en er nog geen nieuw ultiem alternatief communicatiemiddel voor de

openbare ruimte is gevonden, is er des te meer ruimte om lekker veel te experimenteren en nieuwe dingen uit te proberen. Ik houd erg van typografie en ben daarom eerst begonnen met een kort onderzoek naar typografie in de openbare ruimte. Hierna ben ik zelf 3d lettertypes gaan maken van karton en ben hier op gaan projecteren.”

www.rikvantklooster.tumblr.com


RIK VAN ’T KLOOSTER Graphic Design

28

Preview

Vraagtekens worden

uitroeptekens

De vierdejaars van de oplei-ding Dans zijn niet in een eindvoorstelling te zien. De meeste studenten lopen in het vierde jaar stage bij uiteenlopende dansgezel-schappen. Daarnaast werken

zij aan een persoonlijk ontwikkelingsplan waarin ze werken aan bijvoorbeeld vakmanschap en ondernemer-schap.

Tekst: Anton de Wit

29

Mirella Castagna. Foto: Lianne van der Laar

30

“Ik geloof niet in het stereotype van de eenzame kunstenaar”

Jasper van Luijk. Foto: Lianne van der Laar

Mirella Castagna (1990), vierdejaars Dans, stage bij gezelschap De Stilte in Breda

“Ik kom uit Portugal, daar heb je niet zulke goede dansopleidingen. Daarom raadde men mij aan naar Nederland te gaan. De opleiding Dans bevalt mij erg goed. Momen-teel ben ik druk in de weer met de optredens die ik geef in het kader van mijn stage bij gezelschap De Stilte in Breda. We gaan naar scholen toe, zowel in Nederland als in het buiten-land, waar we optreden voor kinderen en ook dansen met kinderen. Je leert dan heel expressief dansen en goed de betekenis van je bewe-gingen duidelijk maken. Het kan voor kinderen niet te abstract zijn. Om zo te dansen moet je zelf ook als een kind leren denken, contact maken met het kind in jezelf. De kinderen reageren erg goed op deze voorstellingen. Ze lachen, ze gillen, ze leveren commentaar. Kinderen zijn ontzettend eerlijk, wat soms confronterend is, maar ook erg leerzaam. Ook voor henzelf is het trouwens leerzaam: zij leren dat je niet alleen je stem hebt om mee te communiceren, maar je hele lichaam. Kinderen zijn daar van nature goed in, ze drukken zich heel goed fysiek uit. In juni studeer ik af, wat de toekomst verder brengt weet ik niet. Ik hou me daar liever niet mee bezig, ik leef graag in het hier en nu. Maar ik voel me erg op mijn plaats bij De Stilte. Ik leer zo veel van de andere dansers, en ook de artistiek leider Jack Timmermans is briljant. Dus ik hoop verder te gaan bij dit gezel-schap. Ze hebben aangegeven dat ze tevreden met me zijn, en dat ze me 99 procent zeker een contract zullen aanbieden voor volgend jaar. Honderd procent zekerheid konden ze me gezien het huidige subsidiekli-maat niet geven. Maar de kans op een vervolg is toch redelijk groot.”

Jasper van Luijk (1987), vierdejaars Dans, stage bij o.a. Dansateliers (Rotterdam) en Generale Oost (Arnhem)

“Tijdens mijn opleiding heb ik veel op het podium gestaan, en ik heb daar veel van geleerd. Toch heb ik mezelf altijd meer als maker dan als danser gezien. Ik wil mijn eigen verhaal vertellen en niet slechts een radertje zijn in andermans verhaal. Ik volgde daarom extra vakken choreografie. Vorig jaar, dus in mijn derde jaar, mocht ik zelf een korte voorstelling maken. Dat was best heftig, want het moest naast mijn reguliere vakken. Je bent dan al de hele dag fysiek in touw en dan was ik vaak nog tot ’s avonds laat druk bezig met het maken van die voorstelling. Maar het resultaat was fantas-tisch. Mijn voorstelling werd gepro-grammeerd door theater Korzo in Den Haag. Ook mocht ik een stuk maken voor Holland Dance Festival en bij Conny Janssen. Een hele eer. Vervolgens werd ik gevraagd door Dansateliers Rotterdam om aan het project Brand New mee te doen, waarbij beginnende choreografen samenwerken met zeer ervaren dansers. Ook een buitenkans. Momenteel werk ik aan mijn afstu-deerproject, een locatievoorstelling over sociaal isolement, te zien tijdens het Festival aan de Werf in Utrecht. Mijn werk gaat over mensen, over relaties, over maatschappelijke waarden en individualiteit. Ik ben daarbij nog volop op zoek naar mijn eigen taal. Iedere voorstelling begint als een vraagteken. In een wisselwer-king met dansers, programmeurs en componisten ontstaan de woorden, de zinnen, en uiteindelijk kunnen de vraagtekens zo uitroeptekens worden. Dat is de zoektocht die ik na mijn afstuderen als choreograaf hoop voort te zetten. Ik heb alvast een droomstart beleefd, maar ik kom natuurlijk nog maar net kijken. Ik zal mezelf moeten neerzetten in de kunstwereld. Mensen enthousiast maken voor mijn werk, mijn netwerk uitbouwen. Het klinkt misschien commercieel, maar ik geloof niet in het stereotype van de eenzame kunstenaar. Je moet overal een kans in zien.”

De voorstelling Shifted van Jasper van Luijk is van 21 t/m 25 mei te zien tijdens het Festival aan de Werf in Utrecht. Met muziek van eindexamen-kandidaat Lennart Siebers. Lees zijn interview op pagina 52.

INTERNATIONALLY MIXEDDe derdejaars studenten Dans van ArtEZ dansen in dansvoor-stelling Internationally Mixed. Een samenwerking tussen ArtEZ en de dansacademies in Keulen en Valencia, de choreografen Georg Reischl en Iván Pérez en de componisten Christiaan Rich-ter en Benjamin Schreuer. Het Nederlandse ensemble De Ere-prijs voert de werken live uit.Te zien van 22/06 tot 29/06 in Bathmen, Nijmegen, Amsterdam, Arnhem, Rotterdam en Den Haag. De voorstelling is eveneens te zien in diverse plaatsen in Spanje en Duitsland.

www.internationally-mixed.eu

Dit project werd gefinancierd met de steun van de Europese Commissie. De verantwoorde-lijkheid voor deze publicatie (mededeling) ligt uitsluitend bij de auteur; de Commissie kan niet aansprakelijk worden ge-steld voor het gebruik van de informatie die erin is vervat.

WAAR ZIE JE DE NIEUWE LICHTING DANSERS?De vierdejaars dansstudenten lopen o.a. stage bij Scapino Rotterdam, Dansgroep Amsterdam, Lonneke van Leth, Compagnia Zappalá Danza (Italië), Skanes Danstheater (Zweden) De Stilte, Noord Nederlandse Dans, IDTGenerale Oost, Dansateliers, AYA, Leine Roebana en Jan Fabre.

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

31

PreviewPreview Preview

32

“We hebben het filmprogramma van het festival Go Short opnieuw vormgegeven. De iden-titeit van de films en de interac-tiviteit met de bezoeker staan in dit ontwerp centraal. Alle films hebben hun visuele eigen-heid in dit ontwerp behouden door gebruik te maken van still-scans. Deze screenshots in chronologische volgorde geven een impressie van het verloop, het kleurgebruik en daarmee

de sfeer van de film. Via een touchscreen is het mogelijk door de verschillende filmblokken (documentaire, art house, animatie, enz.) te navigeren waarbij achtergrondinformatie zoals de regisseur, genre en land van herkomst kan worden opge-vraagd. Als de bezoeker een film activeert, worden er automati-sche alternatieve films voorge-steld die op een bepaalde manier overeenkomen met de keuze van

de bezoeker. Op deze manier wordt de bezoeker verleid van zijn oorspronkelijke filmpro-gramma af te wijken.”

Eindexpositie Art & Design in Arnhem, 4 t/m 8 juli.

JONAS GROOT KORMELINK en A ART ROST

Interaction Design

PreviewPreview Preview

33

“Met mijn werk nodig ik de toeschouwer uit te genieten van de talloze verleidingen van de verf en de driedimensionale illusie, tegelijkertijd haal ik met zwarte humor hun eigen zwak-heden en ongewenste asso-ciaties tevoorschijn. Het gaat over machteloosheid tegenover mateloosheid, zoals de altijd aanwezige behoefte aan meer comfort, meer belevenis, meer zelfbewustzijn. Ik probeer door

het produceren van iconen en grotesken toeschouwers te irri-teren, zodat ze de neus ophalen of met een welbewuste glimlach verder kunnen gaan.”


S IMON DIERKES Fine Art

Het thema ‘Help; crisis!’, van de eindexamenopdracht voor de bachelorstudenten Inte-rieurarchitectuur, zit de tijd op de staart. Het is begin april als we studenten Sahar Jaber en Jorien van Glabbeek spreken. Over aanpakken en delen, worstelingen en opti-misme. Hoezo crisis?

Studenten Interieurarchitectuur

ontwerpen voor de crisis

34

“Je komt jezelf ook tegen als ontwerper, waar sta je voor?”


Jaber en Van Glabbeek, beiden eindexamen-studenten Interieurarchitectuur, hebben net een tussentijdse presentatie achter de rug waarin ze medestudenten en docenten lieten zien hoe ze het thema vertalen naar een eigen ontwerp. Hun concept staat in de steigers, het uitwerken is nog volop in gang.

Waar hebben jullie je in vastgebeten?Jorien: Het is de bedoeling dat we een nieuwe situatie uitdenken voor de kunst-

en cultuurinstellingen van Zwolle, die de komende jaren zullen moeten bezuinigen. Onze opdracht is om te onderzoeken hoe al deze clubjes onder te brengen zijn in één gebouw.

Kunnen jullie een beetje uit de voeten met het thema?Sahar: Zeker, het spreekt ons aan. Het is

actueel en daagt ons uit om innovatief te zijn.

Hoe ziet de kunstwereld er nu uit en hoe zal deze nog gaan veranderen? Daar ga je opnieuw naar kijken. En het is goed om te laten zien hoe serieus we dat kunnen doen.Jorien: De opdracht is uitdagend en rele-

vant. Bezuinigingen staan op het punt om te worden doorgevoerd. Dus de donkere wolken die boven de kunstsector hangen, staan op uitbarsten. Ik vind het inspirerend om daarover na te denken.

Sahar: Je komt jezelf ook tegen als ontwerper. Waar sta je voor?

Jorien: Daarnaast is het ook een persoonlijke stilte voor de storm: we studeren af. Dit zijn onze laatste maanden op de academie, op weg naar de expositie.

Hoe interpreteren jullie de opdracht?Jorien: Ik werk vanuit het idee van ‘ontgren-

zing’. Ik denk dat disciplines elkaar alleen maar meer op zullen zoeken dan al het geval was. Een crisis is een uitnodiging tot intenser samenwerken. Waar het Metropole Orkest eerst eenmalig een concert brengt met een rapper, zie ik voor me dat ze in de toekomst langer uitwisselen en elkaar over en weer inspireren. Een pand delen en werkwijzen uitwisselen is wat mij betreft de volgende stap.

Sahar: Ik wil laten zien dat kunst en cultuur er voor iedereen toe doen en helemaal geen ‘hobby’ zijn voor de happy few. Kunst laat je kennismaken met nieuwe dingen, kritisch kijken en stimuleert je probleemoplossende vermogen. Daarom zou kunst een vanzelf-sprekend onderdeel moeten zijn binnen elke vorm van onderwijs – daar wil ik mee aan de slag in mijn ontwerp. Ik doel niet op CKV, maar op een fysiek zichtbare plek waar iedereen kan leren en werken. Net zoals je vroeger naar de gymzaal ging met je klas voor een uurtje sporten, zie ik voor me dat alle kinderen in Zwolle vanaf groep 4 tot en met hun middelbare school naar dit gebouw komen voor hun kunsten cultuuractivi-teiten. En daar spelenderwijs in aanraking komen met de culturele instellingen van de stad.

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

35

“De donkere wolken die boven de kunstsector hangen, staan op uitbarsten”

Hoe gaat jullie gebouw eruit zien?Sahar: Mijn pand biedt overal doorkijkjes,

zodat kinderen die komen werken in een van de vier kunsteducatielokalen ook zien hoe musici en dansers repeteren en kunstenaars aan het werk zijn. Het wordt geen transparant gebouw – ik wil juist dat kinderen het idee hebben dat ze dingen kunnen ontdekken. Routing is in mijn plan dus een belangrijk punt net als scena-rio’s. Hoe worden gebruikers gestuurd? Wat komen ze er doen en wat kunnen ze onderweg meepikken? Hoe kunnen ze al zicht krijgen op de boekhandel terwijl ze hun jas nog ophangen? Hoe kunnen ze in studio’s en ateliers kijken terwijl ze de trap op lopen naar hun eigen werkruimte? Ik wil de in- en uitstroom van bezoekers zichtbaar maken. Daarmee is het pand ook continu in beweging.

Jorien: Ik zoek het meer in het laten vervloeien van verschillende soorten ruimtes: van studio’s voor kunstenaars en commerciële zaken zoals een juwelier, een wereldwinkel en een tattooshop. Zaken die in feite ook handelen in een ambachtelijk, creatief product. Ik stel me voor dat kunstenaars tatoeages bedenken of een nieuw sieraad ontwerpen en het kunnen laten maken door een edelsmid ter plekke. Verschillende vormen van cultureel ondernemerschap onder één dak. We hebben net ons voor-lopig ontwerp gepresenteerd, nu is het tijd om verder in te zoomen. Op interieurob-jecten, de detaillering, materialiteit en het lichtplan. En in mijn geval ook de akoestiek, omdat ik geen wanden heb geplaatst in mijn ontwerp, maar gebruik maak van vides en open ruimtes.

Hoe hebben jullie de huidige situatie in Zwolle onderzocht?Sahar: Als klas delen we de informatie over

Zwolle en de culturele instellingen. We hebben elkaar goed op de hoogte gehouden van gegevens die we verzamelden en inter-views die we afnamen. Dat was natuurlijk best een klus, want waar begin je? Maar door elkaar steeds te melden bij wie je langs ging en wat dat opleverde, kregen we als groep best een beeld.

Hoe was het om je concept tussentijds aan elkaar te presenteren?Sahar: We zijn met zo’n twintig studenten

en het is leuk om te zien hoe iedereen zijn eigen plan uitwerkt.

Jorien: Doordat we informatie delen, wordt feedback geven misschien ook makkelijker. Sahar en ik werken regelmatig samen. We vertellen elkaar bijvoorbeeld na zo’n presen-tatie hoe we een volgende stap denken te gaan zetten.

Sahar: Hardop nadenken is belangrijk, zo test je je eigen ideeën continu.

De eindexamenexposities zullen een totaalbeeld laten zien van ieders onderzoek, in maquettes, tekeningen en materiaalonderzoek. Naast de thematische praktijkopdracht maken de studenten ook eigen eindexamenwerk.

Eindexpositie Architectuur en Interieur in Zwolle, 4 t/m 8 juli.

37

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

“Een crisis iseen uitnodiging tot intenser samenwerken”

38

Revolutionaire vormgeving in een

stokoud boek

Sander van der Woude is student graphic design en deelnemer aan het Honours Programme. Hij studeert af op de vormgeving van het verhaal The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman van Laurence Stern. Een verhaal dat niet alleen in zijn ontstaansjaar (1759) een flinke kluif was voor druk-kers, maar ook nu nog een uitdaging is voor vormgevers.

Tekst: Sander van der Woude

Het verhaal The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman van de Britse schrijver Laurence Sterne uit 1759 was een drama voor drukkers uit die tijd, maar is ook nu nog steeds moeilijk voor grafisch ontwerpers. Deze komische klassieker uit de Verlichting, op de drempel van het modernisme, is helemaal niet zo bekend als andere Britse klassiekers, maar misschien komt dat omdat het zijn tijd ver vooruit was.

Zoals de titel doet vermoeden gaat het verhaal over het leven, maar vooral de opvattingen van Tristram Shandy. In de eerste drie volumes is Tristram net verwekt en vertelt hij als de ‘auteur’ van zijn eigen levensver-haal over zijn vader, moeder, oom en andere personen die een rol spelen in de aanloop naar zijn leven. Tegen-woordig is het veel gebruikelijker om op zo’n manier met tijd te spelen en zijn we ook gewend dat verhalen vol zitten met flashbacks of verweven verhaallijnen. De wijze waarop Sterne toentertijd schreef was vrij revolutio-nair. Versnellen, vertragen, terugblik-ken, afdwalingen – als lezer word je constant heen en weer geslingerd.

Laurence Sterne was zich erg bewust van grafische technieken in zijn tijd en dreef deze tot het uiterste. Daarom is het voor mij als student grafisch nog steeds een interessant boek. Volume 1 begint bijvoorbeeld op de titelpagina met:

Ταρασσει τοὺς ’Ανθρώπος οὺ τὰ Πρὰγματα, αλλα τὰ περι Πραγμάτων,

Δογματα.

Een citaat van Epictus in het Grieks dat nu moeiteloos op een compu-ter ingetikt kan worden en met één druk op de knop uit een printer komt rollen. In 1759 had echter niet iedere drukker een letterbak met loden Griekse letters liggen en moest deze dan laten maken en per paard en wagen laten bezorgen. Allemaal vanwege een citaat van twee regels.

Pagina 73 is pikzwart en symboliseert de dood van een karakter uit het verhaal. Dit kost de drukker behalve veel zwarte inkt weinig moeite, maar het is wel een voorbeeld van een gra-fisch element dat de impact van het verhaal vergroot. Zo zijn er ontzet-tend veel beelden die geen decoratie zijn, maar echte narratieve elementen die mede het verhaal vertellen en die je niet kunt weglaten uit het boek. Marmerdruk, uit het boek gescheurde pagina’s, etsen, allemaal voorbeel-den van technieken die voorkomen in het boekontwerp. Voorbeelden van het modernistisch loskoppelen van vorm en inhoud die samengevoegd het verhaal vertellen.

Op het gebied van technieken, inhoud, storytelling en bewust ontwer-pen, kunnen grafisch ontwerpers veel van dit literaire werk leren. Dit boek symboliseert wellicht de geboorte van het grafische vak zo’n 250 jaar geleden.

[73]

Preview

Het honours programme van ArtEZ biedt studenten theoretische verdieping en geeft hen de kans om onderzoek te verrichten op het gebied van de eigen opleiding. Zie voor meer informatie www.artez.nl/honoursporgramme.

39

“Dit is een strippagina voor mijn afstudeerproject over de Swing-jugend in Hamburg.”

www.swingundbratwurst.blogspot.com


AMANDA MAJOOR Comic Design

Preview

Preview

40

“Mijn werk heeft te maken met esthetiek, ordenen en mooie dingen maken. Haar als product van je uiterlijk hoort daarbij. Met haar kun je jezelf veranderen, een statement zetten. Haar bepaalt jouw identiteit en niet alleen vanwege je DNA. Haar is meer dan dode materie en dat wil ik bewijzen.

Haar betreft iedereen, iedereen heeft het. Haar levert in mij vragen op als: wanneer is haar mooi en wanneer wordt het vies? Geknipt haar vinden mensen vies. Haar op het hoofd niet. Waar komt de fascinatie voor haar vandaan? Haar biedt mij de mogelijkheid met verschil-lende media te werken. Zo heb ik een eigen Hairvetica alfabet gemaakt. In de film Every Day zie je hoe ik mijzelf kaal scheer. Zo

kon ik ervaren hoe dat voelt en wat er dan verandert.

www.pascalebrinkel.de


PASCALE BRINKEL Crossmedia Design

Preview

41

PreviewPreview

“Ik maak voornamelijk teke-ningen, meestal aan de hand van gemengde technieken zoals potlood, verf en collage. Ik werk zowel op groot als klein formaat. Daarnaast maak ik animaties. Een belangrijke rode draad in mijn werk is het spel met het materiaal. Ik probeer mijzelf te verrassen en heb van tevoren nooit een helder beeld hoe een illustratie zal gaan worden. Het plezier in het tekenen wil ik graag overbrengen op de toeschouwer. Uiteindelijk kreeg ik dit ook voor elkaar in mijn stop-motion animaties; in een serie korte films waarin ik

simpele dieren tot leven bracht onder mijn camera. Momenteel werk ik aan een stageopdracht voor Sesamstraat om te kijken hoe deze werkwijze zich leent voor een toegepast product. Recent heb ik de stArt Award van het kindertijdschrift Boekie-Boekie gewonnen, een belang-rijke prijs voor beginnende illustratoren.”

www.steefwildenbeest.nlwww.vimeo.com/36479657


STEEF WILDENBEEST Illustration Design

Wilma Sommers

(1960-2012)

“Some dream. Some do. Some do both.” Deze aan een sigarettenreclame ontleende leus was het levensmotto van Wilma Sommers, docent en coördinator van de opleiding Product Design van ArtEZ in Arnhem. Op zaterdag 11 februari 2012 overleed zij, 52 jaar oud, door een noodlottig ongeval in Amsterdam.

Haar dromen maakten haar veeleisend, haar dadendrang doortastend. Drie (oud-)studenten schetsen hun erva-ringen met deze bevlogen sleutelfiguur van de opleiding. “Als ik nadenk over hoe ik straks mijn afstudeerproject ga invullen, besef ik: ‘Shit, Wilma wist beter dan ikzelf wat mij te doen staat’.”

Tekst: Anton de Wit

Een goudeerlijk mens met een neus voor kwaliteit

42

Some dream. Some do. Some do both.

“Half werk was geen optie”

Frank Kolkman, oud-student, ontwer-per: “Wilma heeft haar eigen carrière als ontwerper opgegeven voor het on-derwijs. Ik denk dat de opleiding haar vormgevingspraktijk is geworden. Ze was een veeleisend mens, maar ook zo vol leven. Ze ging aan het einde van de dag graag mee een biertje drinken en was dan echt een gangmaker, maar de volgende ochtend op school was ze weer even fris en professioneel. Wat ze ook deed, ze deed het ten volle, zonder compromissen.

Bij haar afscheid sprak ik veel van haar huidige studenten. Wat mij opviel was dat zij allemaal ontzettend baalden dat zij hun afstudeerwerk niet meer aan Wilma konden laten zien. Want als zij zou zeggen dat het goed was, dan kun je er ook echt zeker van zijn dat het goed was.

Zo heb ik dat zelf ook altijd erva-ren, in de vier jaar dat ik intensief met haar te maken heb gehad. Wilma nam geen blad voor de mond, ze was goud-eerlijk. Als ze iets niet goed vond zei ze dat. Half werk was geen optie. Aan de andere kant was zij ook de eerste om het te zeggen als het wél goed was. Zij herkende de kwaliteit in je, vaak nog voor je het zelf in de gaten had. En dan deed ze alles om die kwaliteit tot ontplooiing te laten komen.”

“Wilma wás de opleiding”

Juliette Huygen, derdejaars student: “Al aan het begin van de opleiding zei Wilma botweg tegen me: ‘Jij bent geen vormgever, stop maar met tekenen.’ Daar schrok ik natuurlijk enorm van, want ik begon aan deze studierichting met het idee dat ik productontwerper zou worden.

Ik heb daarom veel discussies met haar gehad. Maar uiteindelijk ontdekte ik mede dankzij haar ook waar dan wél mijn talent ligt; bij het ontwikkelen van concepten. Dat was voor haar ook pri-ma, als je er maar voor durfde te gaan.

Mijn relatie met Wilma is dus niet altijd gemakkelijk geweest – en ik denk dat dat voor veel studenten geldt. Zij was heel direct en confronterend. Als ik op woensdagmiddag een gesprek met haar had, kneep ik hem al op zon-dagavond. Want haar mening telde echt, je moest haar achter je hebben, maar dan vocht ze ook voor je. Zo heeft ze zich echt hard gemaakt voor Collec-tie Arnhem Product, de productielijn die wij als derdejaars ontwikkelen en in de markt zetten.

Wilma wás de opleiding. Het is nu dus heel raar, Product Design is haar richting kwijt. Wij als studenten zijn dat ook. Als ik nadenk over hoe ik straks mijn afstudeerproject ga invul-len, besef ik: ‘Shit, Wilma wist beter dan ikzelf wat mij te doen staat’.”

“Haar studenten gingen haar aan het hart”

Lenneke Wispelwey, oud-student, ont-werper: “Toen de kist naar buiten werd gedragen klonk een oorverdovend applaus. Zo veel mensen, ook oud-stu-denten die al jaren zijn afgestudeerd, waren aanwezig bij het afscheid. Een reünie om de verkeerde reden. Een familiegevoel, ik kan het niet anders omschrijven. Vind je het gek? Zij was het middelpunt van een kleine afdeling, je zag haar altijd. Letterlijk, haar kan-toor was een glazen ruimte recht in het midden van het gebouw. Wilma vormde het hart van de opleiding.

Ook ik heb flink met haar gebotst, ik heb gevloekt en gehuild door haar. Eén keer heb ik tegen haar gezegd: ‘Telkens als ik een gesprek met jou heb lig ik er nachten van wakker.’ Daar wist zij niet goed raad mee, ze antwoordde kortweg: ‘Ik lig ook wel eens wakker van jou’. Pas later besefte ik dat zij dat waarschijnlijk meende. Haar studenten gingen haar aan het hart.

Uiteindelijk denk ik met dankbaar-heid aan haar terug. Haar kritiek heeft mij harder gemaakt. Ik heb daar, nu ik zelfstandig ontwerper ben, profijt van. Je moet dan ook stevig in je schoenen staan, tegen kritiek kunnen. Ik vind het jammer dat Wilma mijn eigen studio nooit heeft bezocht. Ik had haar graag laten zien wat zij mede tot stand heeft gebracht.”

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

43

Enjoy. Bad. Weather.

Elk jaar ontwerpen de derde-jaars studenten van de studie Product Design de Collectie Arnhem Product. Dit vormt een vast onderdeel binnen het onderwijs en wordt mede mogelijk gemaakt door Made in [Arnhem]. De zeven-tien derdejaars achter de Collectie Arnhem Product 2012 presenteren hun visie op deze tijd.

Collectie Arnhem Product 2012

44

zakdoek

Enjoy. Bad. Weather.

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

45

‘We stappen in ‘de bui’ en genieten van elke druppel alsof het de laatste is. We willen investeren in een intensiever leven, daar waar anderen zich terugtrekken en bezui-nigen. We willen de regen niet stoppen, maar we willen er wel voor zorgen dat de regen ons niet beperkt. We zien het als een uitdaging om ‘het slechte weer’ positief te benaderen: ENJOY. BAD. WEATHER.

Voor dit thema zijn de studenten uitgegaan van hun eigen generatie. Een generatie die volwassen wordt op een punt in de geschie-denis waar systemen lijken in te klappen. De wereld vergaat elke dag opnieuw. Gaat Griekenland failliet? Krijg ik de griep? Is het morgen slecht weer? De collectie geeft tegen-wicht aan de stress en dodelijke doelmatigheid waar iedereen dagelijks mee te maken heeft, door te zoeken naar nieuwe betekenissen en een ander perspectief op de wereld. De studenten beginnen bescheiden. Het weer is triviaal maar toch alles bepalend. Buienradar bepaalt wanneer wij van huis wegfietsen. Het slechte weer is het uitgangspunt voor de collectie en wordt gebruikt als metafoor voor het dagelijkse slechte nieuws, de stress en de berekende zakelijkheid.

De Collectie Arnhem Product is te koop bij Fashion & Designwinkel Arnhem Coming Soon, Kerkstraat 23, Arnhem.

De Collectie Arnhem Product exposeert van 1 juni t/m 31 juli in Dudok Arnhem.

stormlamptas

46

regencape tas

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

47

ketting

regenketel

ring

drooghanger

48

Preview

“Twee jaar geleden ben ik me gaan specialiseren in sculp-turen. Ik ben toen het meubel als communicatiemiddel gaan gebruiken om een karakter van een persoon uit te drukken. De laatste tijd maak ik gebruik van fotografie, tekeningen, collages, bijna performanceachtige dingen, video etc. Het materiaal en medium is afhankelijk van de boodschap. Mijn werk is nu uitgegroeid tot een taal waarmee ik mijn mening kan uiten en commentaar kan geven op wat er in de wereld gebeurt. Inspi-

ratie haal ik uit de maatschappij en uit mensen, uit het contrast tussen natuur en cultuur en uit sommige grappige, banale of domme situaties waar een mens in terecht kan komen en die vaak onopgemerkt blijven. Zoals ik het nu beschrijf is het nog wel heel open, maar ik vind dat je als kunstenaar veel prikkels aan moet kunnen om een accuraat spiegelbeeld te zijn.”

www.lisasebestikova.com


L ISA SEBESTIKOVA Fine Art

Grensoverschrijdende muzikanten

De een kiest bewust voor iets dat nog niet eerder is gedaan, de ander komt vanuit Roemenië om in Arnhem te studeren. Muziekstudenten die in hun eindexamenconcert grensoverschrijdend te werk gaan.

Tekst: Alex van der HulstPreview

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

49

“Kunstenaars moeten elkaar opzoeken om in dit verharde klimaat te overleven”

Alex Freise (1988), vierdejaars popacademie, instrument: gitaar

Afstuderen met een festival

“Ik wilde mijn stempel zetten. Bij de minor music management heb ik geleerd om out of the box te denken. Dus heb ik gekeken wat er nog niet eerder is gedaan bij een eindexamen op de popacademie. Normaal speel je voor vrienden, familie en docenten. Ik wilde een stap verder gaan. Een festival is uniek, open lucht is uniek en de crossover in mijn festival is ook nog niet eerder gedaan. Enschede Rocks gaat het festival heten, het is op 7 juni te zien op de Oude Markt in Enschede. Het is een festival voor een breed publiek. Ik wil graag de verschillende projecten tonen waar ik mee bezig ben: We Are Cecile, Beethoven en The Johnny Boys. We Are Cecile is een opko-mende moderne metalband. We proberen pop met metal te mengen. Beethoven is een zeer succesvolle coverband en The Johnny Boys is meer in de stijl van Coldplay, Kings Of Leon en 30 Seconds To Mars.

Het publiek wordt opgewarmd door DJ Schwarzmusik, daarna speel ik met The Johnny Boys, de voorlopige naam van een nieuw poprockproject samen met Christian Schwarz, de gitarist van We Are Cecile, en leden van Beethoven. We Are Cecile zorgt voor de heavy klanken. We sluiten het festival af met Beethoven. Alle muzikale projecten hebben op een of andere manier met elkaar te maken. Al is de muziek best verschillend. Een belangrijk onderdeel tussendoor is een modeshow. Ik ben bevriend met de Duitse ontwerper Emell Gök Che. Ik had haar om advies gevraagd voor de styling van het decor. We kwamen op het idee om haar ontworpen kleding te laten zien, terwijl ik gitaar speel met een rocktrio. Sem Christoffel en Mart Nijen Es, bandleden van Ad VandenBerg maken daar een deel van uit. Verantwoordelijk voor de modellen en het visa-gieteam is Ghislain Belvroy.

Het blijft een eindexamen, hoewel ik daar helemaal niet meer mee bezig ben, dus ik zal worden beoordeeld op creativiteit (de inhoud van het festival), het management (hoe het festival is neergezet) en het ambachtelijke gedeelte (mijn eigen gitaarspel).

Het is enorm veel werk, gelukkig heb ik een goed netwerk. Vanuit het boekingsbureau New Entertainment Enschede word ik geholpen. Van Steven Baoh, de manager van Beethoven, heb ik geleerd hoe de praktijk werkt, hij doet veel voor het project en ook de Popacademie ondersteunt mij. Nu maar hopen dat het goed weer wordt, anders moet ik misschien een tent neerzetten.”

50

“Ik heb gekeken wat er nog niet eerder gedaan is bij een eindexamen op de popacademie”

“Ik vind het belangrijk om te weten hoe een stuk is ontstaan”

Ana Stamp (1986), masterstudent klassieke muziek, piano

Achttien emoties van een verliefde

componist

“Ik ben naar Arnhem gekomen voor Frank van de Laar. Mijn bachelor had ik al in Roemenië gehaald. Hij kwam daar les geven op een zomercursus. Normaal is het zo druk dat je maar één keer voor een docent kunt spelen, maar net die keer waren er maar drie deel-nemers. We hebben dus elke dag met hem kunnen werken en het beviel me geweldig hoe hij les gaf. Ik heb gevraagd of ik naar Arnhem kon komen om mijn master bij hem te volgen. Hij voelt de muziek zo goed aan dat hij zelfs zinnige dingen kan vertellen over Roemeense stukken die hij nog niet kende.

Ik heb me gespecialiseerd in miniaturen. Zo ga ik de Davidsbündlertänze van Robert Schumann spelen tijdens mijn eindpresentatie, maar ook de derde suite van George Enescu, de Roemeense componist. In de Davidsbünd-lertänze komen achttien verschillende stukken voorbij, dat gaat van blij naar droevig naar uitgelaten en speels. Ik heb me verdiept in de biografie van Schumann, ik vind het belangrijk om te weten hoe het stuk is ontstaan. Het blijkt dat hij de Davidsbündlertänze schreef voor zijn toekomstige vrouw Clara Wieck nadat hij een enorme ruzie had gehad met zijn schoonvader die het niet eens was met de relatie. Je hoort de wisselende emoties die verliefde mensen kunnen hebben.

Vorig jaar ben ik voor de zomer begonnen met het instuderen van het stuk. Het is nu nog niet goed, maar ik heb er geen genoeg van. Het is een lang stuk waar ik telkens iets nieuws in ontdek. In het begin heb ik vermeden om uitvoeringen van anderen te luisteren, daar zit altijd een persoonlijkheid van een uitvoerder in die ik eerst zelf wilde ontwikkelen. Toen ik mijn persoonlijkheid had gevonden heb ik wel geluisterd naar de versies van anderen.

Ik speel graag miniaturen uit de 19e, 20e en 21e eeuw. Ik houd van hedendaagse muziek. Mijn eindexamenuitvoering op 3 juli wil ik anders doen dan het gebruikelijke opkomen, buigen en beginnen met spelen. Het liefst zou ik een danser bij het optreden betrekken en ook videoprojecties of slides met beelden. Maar dat moet ik allemaal nog regelen, ik weet niet of het lukt.

Ik hoop na mijn studie in Nederland te kunnen blijven. Ik geef al les op de internati-onale muziekschool voor kinderen. Ook geef ik veel concerten, onder andere samen met zangeres Stefanie Janssen. Ik hoop hier nog veel meer concerten te kunnen geven.”

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

51

PreviewLennart Siebers (1988), vierdejaars Jazz & Pop, instrument: piano

Er mag gedanst worden

“Voor iemand die vooral met muziek bezig is, ben ik erg visueel ingesteld. Ik had dat als kind al, bij het beluisteren van muziek had ik altijd beeld. Veel musici zijn vooral bezig met welke klanken elkaar moeten opvolgen, ik bekijk welke beelden elkaar kunnen opvolgen en welke klank daarbij past.

Ik wil bij mijn eindpresentatie op 20 juni weg met het standaard podiumbeeld. Wat het precies gaat worden weet ik nog niet. Je hebt vijftig minuten. Hoe je dat wilt invullen, staat je vrij.

Ik wil beweging in de voorstelling. Misschien iets met dans. Als componist werk ik al een tijd samen met een choreograaf aan verschillende dansproducties. Het maken van muziek voor dans was een eyeopener voor me. Je gaat heel anders te werk dan met muziek alleen. Die ervaring neem ik ook mee als ik met andere musici werk.

Toch zal er waarschijnlijk niet live worden gedanst bij mijn eindvoorstelling maar zal ik werken met projecties van bewegend mate-riaal. Geen concrete choreografie maar juist abstracte beelden die het geheel meer surre-alistisch maken. Daar werk ik samen aan met een visueel artiest. Het lijkt ons interessant om de hele zaal in beweging te krijgen. Geen vaste zitplaatsen maar het publiek dat haar eigen keuzes maakt waar ze naartoe gaat. Het is ook voor ons nog een verrassing.

De opleiding laat je in veel dingen vrij. Je hebt hier de mogelijkheid om geheel je eigen ding te doen en om samen te werken met andere kunstdisciplines. Die mogelijkheden zijn bij ArtEZ uniek. Conservatoria in de rest van het land zijn daarin over het algemeen beperkter. Na mijn afstuderen wil ik nog meer met andere kunstdisciplines samenwerken. Voor het komende seizoen staan nieuwe dansproduc-ties gepland en verder wil ik vooral mijn eigen ding doen. Muziek alleen vind ik te beper-kend. Samenwerking mag wat mij betreft nog centraler komen te staan. Ik denk dat kunste-naars elkaar vaker moeten opzoeken voor grotere projecten om in dit verharde klimaat te kunnen overleven.”

52

“Het maken van muziek voor dans was een eye-opener voor me”

53

Preview

“De combinatie van mens en sculptuur is ontstaan vanuit mijn fascinatie voor mode, dans en de anatomie van het menselijk lichaam. Door het bedekken en veranderen van het lichaam kom ik tot een sculpturale vorm, waarbij de betekenis steeds aan verandering onderhevig is. Door het menselijk lichaam in te pakken met grote polyether schuimvormen ontstaat een bewegend sculptuur, waarbij het zoeken naar balans en evenwicht centraal staat. De danser levert een grote inspanning om een

minimale beweging zichtbaar te maken en neemt daarbij onna-tuurlijke houdingen aan. Dit zoeken is op film vastgelegd. “

www.wytskeaverink.com Eindexpositie Art & Design in Zwolle, 4 t/m 8 juli.

W Y TSKE AVERINK Fine Art

54

Preview

“Voor mijn afstudeeropdracht ben ik veel in Friesland te vinden. In Noordwest Friesland om precies te zijn, waar ik ben opge-groeid. De streek heet Zwarte Haan, een klein gehucht in de gemeente Het Bildt. Ik woon al ruim drie jaar op mezelf, maar kom graag terug naar de plek waar ik ben opgegroeid. De plek heeft voor mij een grote persoonlijke waarde. Dit heeft mij doen besluiten mijn opdracht hierover te doen. In eerste instantie ben ik de streek aan het ‘branden’. Ik doe veel onderzoek

naar de mensen die er wonen, de natuur, het klimaat, enzo-voorts. Het geluid van de zee, de ruimte, de rust en bijvoorbeeld de dingen die aanspoelen aan de kust. Alles wat maar relevant kan zijn. Ik probeer op een nieuwe manier aan te kijken tegen deze voor veel mensen nieuwe en nietszeggende streek. Ik wil het niet zozeer verheffen tot iets hips of een nieuwe hotspot, maar ik wil er graag een nieuwe kijk op geven. De streek heeft voor mij bijna iets Scandinavisch, iets rustieks en authentieks.

Mijn scriptie ging over de manier waarop mensen tegenwoordig hun identiteit proberen te defi-niëren, daarbij kwamen ook aspecten als personal space aan bod en de waarde die we hechten aan authenticiteit en ons eigen ‘ding’. Mijn afstudeer-opdracht gaat over de relatie met mijn geboortestreek en de mogelijkheden die ik zie om deze plek meer te betrekken in het leven van anderen anno 2012.”


PIETER JAN BOTERHOEK Graphic Design

Preview

Een vierkantjelaten lachen

ArtEZ Press, de uitgeverij van ArtEZ verzorgt o.a. de ArtEZ alumni-reeks. De eerste publicatie in de reeks kwam in 2011 uit, Farmers van fotografe een beel-dend kunstenaar Louise te Poele. In september ver-schijnt de tweede uitgave over Bas Maters, getiteld Een vierkantje laten lachen.

Sinds de tweede helft van de 20ste eeuw is de kunst in de openbare ruimte in Nederland sterk van vorm, karakter en betekenis veranderd. Een van de centrale figuren in deze ontwikkeling, pionier van de spraak-makende ‘Arnhemse School’, is beel-dend kunstenaar en architectonisch vormgever Bas Maters (1949 – 2006). Zijn werk bestaat uit omgevingskunst en een groot aantal monumentale beelden bestemd voor de openbare ruimte, voor instellingen en bedrij-ven. Daarnaast werkte hij, veelal in samenwerkingsverband, aan meer of minder grootschalige projecten zoals masterplannen, op het gebied van architectuur, stedenbouw en land-schap. Ook liet hij het nodige twee- en driedimensionale atelierwerk na. Naast zijn beroepspraktijk was Bas Maters steeds werkzaam in het on-derwijs. Op 24-jarige leeftijd werd hij docent aan de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem en de Academie van Bouwkunst in Arnhem (voorlo-pers van ArtEZ). Hij leidde tientallen studenten op, die op hun beurt weer hun sporen in de openbare ruimte achterlaten. Maters speelde een invloedrijke rol op zijn vakgebied en gaf mede vorm aan ontwikkelingen van kunst in relatie tot architectuur, stedenbouw en landschap.

De boeken van ArtEZ Press zijn verkrijgbaar via de boekhandel, www.bol.com en www.wbooks.com.

Bas Maters (1949-2006). 35 Jaar monumentale beeldende kunst en

architectonische vormgeving

ArtE

Z fact nr. 4 —

Mei 2012

55

Tussen 9 mei en 8 juli presenteren de eindexamenkandidaten van ArtEZ zich met hun eindexamenwerk. In Arnhem, Enschede, Zwolle en in andere steden. De ArtEZ finals zijn voor iedereen toe-gankelijk. Zie voor uitgebreide infor-matie www.artez.nl/finals.

\ ART&DESIGNDe modeopleidingen, bachelor en masters, laten in Arnhem hun ontwerpen zien op de catwalk. De eindexamenex-posities Art & Design vinden plaats in Arnhem, Enschede en Zwolle. Nieuw voor ArtEZ en nieuw voor Nederland is het afstudeerwerk van de eerste lichting hbo-opgeleide Comic Designers in Zwolle. De master Fine Art vertoont werk zowel in Senegal (Dakar) als in Arnhem. De expo-sities Art & Design zijn vrij toegankelijk, voor de fashion shows is het raadzaam op tijd kaarten te bestellen.

\ ARCHITECUUR & INTERIEURStudenten van de opleidingen Interi-eurarchitectuur (bachelor) en Interieur-vormgever (Associate degree) tonen hun afstudeerwerk tijdens een gezamenlijke expositie in Zwolle. Bij interieurarchitec-tuur is het onderwerp ‘Help: crisis!’, voor de interieurvormgevers is dat ‘Young interior designer meets young fashion designer’.

\ MUZIEKVrijwel dagelijks zijn er van begin mei tot begin juli eindexamenconcerten bij het ArtEZ Conservatorium in Arnhem, Enschede en Zwolle. Er is een grote diversiteit: van jazz en pop tot dance, klassiek, muziektheater, van instrumen-taal tot vocaal, van kleine tot grote bezet-tingen. Iedere locatie heeft een eigen programma. Er zijn ook optredens buiten de conservatoriumgebouwen.

\ THEATEROp theatergebied zijn vele voorstellin-gen te zien. In de eindvoorstelling van de toneelschool is de nieuwe lichting acteertalent te zien in de voorstelling A lie of the mind van Sam Shepard, geregis-seerd door Joeri Vos. Lees ook het artikel op pagina 24. De vierdejaars studenten van de opleiding Docent Theater maken individueel een voorstelling met door hen geselecteerde (amateur)spelers.

\ DANSDe eindexamenstudenten Dans lopen stage in de ArtEZ finals periode, lees ook pag. 29. In Internationally Mixed dansen de derdejaars studenten met studenten uit Valencia en Keulen. In de eindvoor-stelling Dans zijn de eerste en tweede-jaars dansstudenten te zien. Bezoek ook het interactieve Docent Dans Event. Studenten laten de veelzijdigheid van het beroep zien: workshops, lesmethoden, onderzoeken, choreografieën, dansvoor-stellingen en meer. Ook zijn er voorstel-lingen van de eindexamenstudenten van de master Choreografie.

Bij het drukken van deze ArtEZ fact waren nog niet alle gegevens over de ArtEZ finals 2012 bekend. Check www.artez.nl/finals voor de meest actuele informatie.

Arnhem

Enschede

Zwolle

Overige steden

Mei

THEATERVanaf 29.05 Docent TheaterDANS23 t/m 25.05 master Choreografie

MUZIEK Vanaf 09.05 Klassieke

Muziek / Jazz & Pop / Popacademie/ Media-Music / Docent Muziek / Muziektherapie / master Muziek

THEATER21 t/m 26.05 Docent Thea-

ter examenfestival

Juni

ART & DESIGN07 en 08.06 Fashion Show19 t/m 21.06 Dutch Art Insti-

tute (master Fine Art)MUZIEK11 t/m 27.06 Jazz & Pop08, 29 en 30.06 Klassieke

Muziek THEATER05 t/m 14.06 eindvoorstel-

ling Toneelschoolt/m 14.06 Docent TheaterDANS 27.06 Internationally

Mixed, ArtEZ Dansaca-demie i.s.m. dansaca-demies uit Keulen en Valencia

14 t/m 16.06 Eindvoor-stelling Dans (1e en 2ejaars)

26 t/m 30.06 Docent Dans Event

MUZIEK Klassieke Muziek / Jazz &

Pop / Popacademie/ MediaMusic / Docent Muziek / Muziekthera-pie / master Muziek

MUZIEK 25 t/m 29.06 Klassieke

Muziek / Jazz & Pop / Docent Muziek

DANS 22.06 Bathmen, Inter- nationally Mixed23.06 Nijmegen, Inter- nationally Mixed26.06 Amsterdam, Inter-

nationally Mixed28.06 Rotterdam, Inter-

nationally Mixed29.06 Den Haag, Inter-

nationally MixedTHEATER24.06 Amsterdam, eind-

voorstelling Toneel-school

Juli

ART & DESIGN04 t/m 08.07 Product

Design / Interaction Design / Graphic De-sign / Fine Art / Docent Beeldende Kunst en Vormgeving

04 t/m 07.07 Dutch Art Institute (master Fine Art)

MUZIEK02 t/m 05.07 Muziektheater02, 03 en 06.07 Klassieke

Muziek

ART & DESIGN04 t/m 08.07 Crossmedia

Design / Fine Art MUZIEKt/m 04.07 Klassieke Muziek / Jazz & Pop /

Popacademie/ Media-Music / Docent

Muziek / Muziek- therapie

ART & DESIGN04 t/m 8.07 Animation

Design /Illustration Design /Graphic De-sign / Fine Art / Docent Beeldende Kunst en Vormgeving

ARCHITECTUUR & INTERIEUR04 t/m 8.07 Interieur- architectuur (bachelor)

/ Interieurvormgever (Associate degree)

MUZIEK02 t/m 04.07 Klassieke

Muziek / Jazz & Pop / Docent Muziek

KUNSTEDUCATIE02.07 master Kunsteducatie

ART & DESIGN 06 t/m 8.07 Amsterdam

(onder voorbehoud) Werkplaats Typografie (master Typografie)

ArtEZ fact nr. 4

Documents

Transcript of ArtEZ fact nr. 4