Archaizmy
Transcript of Archaizmy
![Page 1: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/1.jpg)
CO TO, PO CO, GDZIE?
ARCHAIZMY
![Page 2: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/2.jpg)
![Page 3: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/3.jpg)
Archaizmy To wyrazy lub związki frazeologiczne, które uważamy dziś za przestarzałe. Wyrazów tych dziś się już nie używa lub używa się nadal, ale w zmienionej formie gramatycznej lub znaczeniu.
![Page 4: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/4.jpg)
Czy słyszeliście kiedyś o wyrazie „czędo”?
Kiedyś, jeszcze w XIV wieku oznaczał on
dziecko.Dziś już na dobre wyraz ten wyszedł ze
słownika.
A teraz kilka ciekawych przykładów
![Page 5: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/5.jpg)
Znawcą drewna?A może specjalistą od rzucania kłód pod
nogi?
OTÓŻ NIE!Kłodnik to odpowiednik dzisiejszego więźnia
A może wiecie kim w dawnych czasach był kłodnik?
![Page 6: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/6.jpg)
serce – kiedyś: sierce zbrodniarz – kiedyś: zbrodzień
ogrodowy – kiedyś: ogrodny
inny – kiedyś: inszy
Niektóre wyrazy, wraz z rozwojem języka, nieco zmieniły swoją formę.
![Page 7: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/7.jpg)
(…) świętemu duchu– dziś: duchowi
Między złemi a dobremi – dziś: między złymi a dobrymi
Od oblicza ziemie – dziś: od oblicza ziemi
Inne z kolei dziś inaczej odmieniamy
![Page 8: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/8.jpg)
Flejtuch – o kim tak mówimy?
O brudasie, śmierdzielu, osobie której obce są takie rzeczy jak: mydełko, szampon czy szczoteczka do zębów.
A kiedyś flejtuch był opatrunkiem
zakładanym wraz z maścią na bolące rany!
Jeszcze inne wyrazy istnieją nadal w tej samej postaci, ale znaczą co innego lub mają inne zabarwienie emocjonalne.
![Page 9: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/9.jpg)
Synonim takich wyrazów jak: rupieć, rzęch. Coś niepotrzebnego, zbędnego, zepsutego np.
rozklekotany rower, który ostatnio stał przed naszą szkołą (bez błotników, z chwiejącym się siodełkiem i rozbitą lampą)
Kiedyś gratami nazywano wszystkie sprzęty, które znajdowały się w domu – meble, obrazy, lustra itd..
GRAT – A co to?
![Page 10: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/10.jpg)
Wszystkie kobiety świata uwielbiają ten dzień, nieprawdaż?
8 MARCA – DZIEŃ KOBIET
![Page 11: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/11.jpg)
Gdybyśmy teraz przenieśli się do XVI w., i nasi kochani panowie zaczęliby nam składać życzenia z okazji dnia kobiet, miałybyśmy prawo bardzo się na nich pogniewać…
A dlaczego? Jak myślicie? Jeszcze w XVI w. wyraz „kobieta” był
obraźliwy dla płci żeńskiej. Pochodzi on od rzeczownika kob, który
oznaczał kiedyś chlew.
A w dawnych czasach?
![Page 12: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/12.jpg)
Gdyby tytuł powieści Henryka Sienkiewicza przeczytał ktoś żyjący w XV w., mógłby być mocno zdezorientowany…
„W Pustyni i w puszczy”
![Page 13: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/13.jpg)
Bo dawniej oba te wyrazy – zarówno pustynia, jak i puszcza oznaczały to samo: pustkowie, odludzie. Potem doszło do ich specjalizacji.
I tak dzisiaj pustynia oznacza teren piaszczysty, a puszcza teren zalesiony, ale bez obecności człowieka.
A dlaczego?
![Page 14: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/14.jpg)
Zapewne każdy z nas cierpiał na taką wstydliwą i nieprzyjemną przypadłość jak biegunka…
I każdy z nas, kiedy zachorował, słyszał padające z ust pani doktor pytanie o… stolec
A teraz czas na hit prezentacji
![Page 15: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/15.jpg)
Zapewne każdy z nas wie, co oznacza słowo STOLEC. Kiepska sprawa…
Ale nie zawsze tak było!!!
STOLEC
![Page 16: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/16.jpg)
Pierwotnie stolec oznaczał TRON KRÓLEWSKI.
Ciekawe, nieprawdaż?
Z czasem, słowo to zaczęło być używane w znaczeniu „krzesło”, a jeszcze później nazwano tak urządzenie sanitarne – sedes. Dziś – wiadomo
Wręcz przeciwnie!
![Page 17: Archaizmy](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022081603/559335131a28abf14a8b460b/html5/thumbnails/17.jpg)
Jeżeli chcecie dowiedzieć się więcej na temat zawiłości lub historii naszego języka – czekam na pytania
Mam nadzieję, że prezentacja wam się spodobała!