စစ၏အက ြောငးရငး

Arauco စစ - အက ြောငးရငးမ ြေား၊

အဆင မ ြေား၊ အ းဆ မ ြေား

The Arauco စစပ ဤသညမြောရြောစနစသ းခန းပ း ြောမမင ခ သည ထ ပတ ကတ ေ မမ ြေား Mapuche နင Hi

panic , Creole and Chilean မ ြေားအ ြေားမြစပ ြေားခ မခငးအကပေါမတညသည။

၎ငးအခ နသညတစခ နတညးတ ငမြစ

Ads by optAd360

အက ြောင းအရြော:

• အက ြောင းရင းမ ြေား

• ယဉက းမ

• ဘြောသြောကရး

• စ းပ ြေားကရး

• Mapuche စစ သည က ြော ဝညြောဉျ

• စင မမင မ ြေား

• ကအြောင နင

• ထးစစ စစ

• ြော ယ ကရးစစ

• လ က ြော မ ြေား

• အ းဆ မ ြေား

• အမ ြေား

• ဌြောကေယဉက းမဆ းရ းမ

• စပေ ကသ း၏ရြောခင နေ း း လြောခ သည

• း ြေားခ မ ြေား

The Arauco စစ ပ ဤသညမြောရြောစနစသ းခန းပ း ြောမမင ခ သည ထ ပတ ကတ ေ မမ ြေား Mapuches နင

Hispanics, Creoles and Chileans မ ြေားအ ြေားမြစပ ြေားခ မခငးအကပေါမတညသည။

၎ငးအခ နသညတစခ နတညးတ ငမြစပ ြေားခ ကသြောစစပ မဟတပ ၊

သ ကသြောပ မ မပငးထနကသြောအခ န ြောလမ ြေားနင အမခြေားသမ ြေားသညတငးမြောစ ြောအတယဉတ ကနထ ငရနန းပ းရ ခ သည

။

Mapuche အငဒ းယနးမ ြေားသညအင ြောလမ းမ ြေား းက ြောရနက းပမးမ တ နးလနပပ းမြစသည။

စပ နတ သညသတ ၏ထ နးခ ပမဇနသ ကရြော ရ ကသြောအခ Mapuches သညမပငးထနကသြောခခ မ ခ ယခ သည။

စပ နစစတပသညသြောလ နက ြောငးမ နကသြောလညးကအြောငန ငသမ ြေားသညသတ န ငကအြောငမစ မးန ငခ ပ ။

သမ ငးပညြောရငမ ြေားသည Arauco စစပ အဆင မ ြေားစ ြောခ မခြေားထြေားသည။ ၁၅၃၆ ခနစတ င Diego de Almagro

နင အမခြေားသမ ြေားသည ၁၅၄၆ ခနစတ င Quilacura စစပ စတငသည အခ နမ စ၍

အခ ေကသြောအခ မ ြေားက ြောင ၎ငးသညအစမပ သည ကန စ တ င ြောမခြေားမတစခရ သည။

အတတပင၎ငး၏ဇြောတသ မးဘ တတ၏။

လ တလပကသြောခ လ အစ းရမ ြေားသညစစကရးလ ေကဆြောမမ ြေား ြောရညစ ြောမခ ရပတညန ငသည အပစအခတရပစ

ကရးနင ည န ငးမမ ြေားနင ကပ ငးစပခ သည။ အမနမြော၊ ၁၈၈၃ ခနစတ ငAraucanía၏ Pacification (သ မဟတ

Occupation) ဟကခေါသည အထ ပthe ပ ခလ းဝအဆ းသတသ ြေားမခငးမရ က ြောငးကထြော မပန ငသည။

အက ြောင းရင းမ ြေား

Arauco စစပ သညခ လ သမ ငးတ ငအရညဆ းစစမြစသည။ Mapuches

နင သတ ၏ကမမမ ြေား သ မးပ ရနက းပမးခ သမ ြေားအ ြေားနစကပ ငးသ းရြောန းပ းထ ပတ ကတ ေ မမ ြေားရ ခ သည။

စပ နလမ း Pedro de Valdivia

၏လ ကအြော တ ငဤဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားကနထ ငကသြောBiobíoသ ကရြော ကသြောအခ သတ နင ပတသ ၍

မညသည ရညညနးခ မျမရ ခ ပ ။ သ ကသြော Mapuches

သညအင ြောတ နညးတသြောလ နမမင မြေားကသြောစစတပမ ြေားနင ရငဆ ငရနအကတ ေအ ရ ခ သည။

Valdivia

နင အမခြေားကအြောငန ငသမ ြေားသညအကမရ ၏အမခြေားကဒသမ ြေားတ င သ မြစလ ယကသြောကအြောငမမငမအတ မပင

ဆငခ သည။

၎ငး၏ရညရ ယခ မြောရပ ထ နးသ မးမခငးအမပငထ တ ငကနထ ငသမ ြေား toဝ ကေလ ကဟြောကမပြောရနမြစသည။

အမြစမနသ ကသြောအလ န မပြေားမခြေားနြေားခ သည။

သတ ဟြောအမပငးအထနဆန ငမကတ န အလ ငအမမနကတ ေဆ ခ တယ။ Mapuches

သညအမခြေားခ လ လမ းမ ြေားမြစကသြော Pehuenches, Picunches သ မဟတ Cuncos

သ သတ ၏တပမ ြေားအြေားက ြောငးလြောကစခ သည။

ထ က ြောင သတ သညစပ န သ မးပ လ သည ဆနဒ တြေားဆ းန ငခ သည။

ဒ ခခ ြ ဦး ကဆြောငကသြောအက ြောငးတရြေားမ ြေား မပြေား သည။

ဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားအ ြေားမညသည မ းခ စစ တရ က ြောငးမဆ အမခြေားသမ ြေား သတ ၏ဆနဒ အြေားမြည ကပး

သညဟသမ ငးပညြောရငမ ြေား ထတကြြောကမပြောဆ သည။

ယဉက းမ

နစ ဦး စလ းယဉက းမအ ြေားပ ပ ခခ ခ ငးမြစခ သည။

စပ နလမ းမ ြေားနင ဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားအ ြေားတ ငတည ကသြောအခ တစခ မရ ခ ကပ။

ထ အမပငယခင သတ ၏အမမငအြောရ သတ ယတည သညဟထငမမငယဆကစရနအပမက းစြေားခ သည။

Mapuches သညသတ ၏ထ းတမးစဉလြောမ ြေားအမပငဘ းကဘးမ ြေားနင အလ နခ စခငတ ယတြောမရ ခ သည။

သတ သညအစဉအပမသတ ၏က းစြေားအြေားထတမ ဆ လ ထ နးသ မးရနက းစြေားသည။

ဘြောသြောကရး

ယခင သ ပငဘြောသြောကရး မပြေားမခြေားနြေားမမ ြေား က ြောလြေားန ငခ သည။

မြောပခ းတ ၏ ယပ ငဘရြေားမ ြေားနင အခမးအနြေားမ ြေားရ ခ ပပ းစပ နတ သ မးပ ထြေားကသြောခရစယြောနဘြောသြောသ

ကမပြောငးလရနအခ င အြောဏြောနင အတကရြော ရ လြောခ သည။

စ းပ ြေားကရး

စပ နလမ းမ ြေားအြေားအန ငရသည အက ြောငးရငးတစခမြောစညးစ မဥစစြောရြောကြ မခငးမြစသည။

သတ သ မးပ ထြေားကသြောကနရြောအြေားလ းတ ငသတ သညစပ နန ငင သ နသ ယရန (သ )

ပ ရနအတ အြ းတနသတတ မ ြေားနင အမခြေားမဒပစငမ ြေား ရြောကြ ခ သည။

Mapuche စစ သည က ြော ဝညြောဉျ

Mapuches သညအန ငယရနက းပမးမမ ြေား ခခ တ နးလနရြောတ ငအကတ ေအ မ ြေားစ ြောရ သည။

သတ အန ငမရလ ကသြောဆနဒသညပ မ မပငးထနကသြောရနသမ ြေား အန ငယန ငက ြောငးမပသကသြောက ြောင စပ နနင ရင

ဆ ငရနမတ န ဆတခ ကခ ။

သ၏ကမမမပငအကနအထြေားနင ပတသ ၍

သ၏သြောလ နကသြောအသ ပညြော ဤအခ မပတမပတသြေားသြေားအကထြော အ မပ ခ သည။

စ မးလနးစ ကမပကသြောသစကတြောမ ြေားတ ငမမစမ ြေားနင ခ ခကသြောရြောသ ဥတအကမခအကနသညလ န နင

ပတသ ၍ ဟစစပနးနစအြေားသြောခ အနညးငယမျတကစသည။

စင မမင မ ြေား

စပ နနင မ Mapuches တ အ ြေားပထမဆ းအဆ အသ ယသည ၁၅၃၆ ခနစတ ငမြစပ ြေားခ သည။

ထ အစညးအကဝးတ ငအန ငရသမ ြေားသညဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားသညသတ ၏တညရ မ လ မခ ကတြော က ြော

ငးသကဘြောကပ ခ သည။

၁၅၄၁ ခနစတ င Pedro de Valdivia ကဒသသ ကရြော ရ မခငးသညစပ နတပမ ြေားသညခ လ ကတြောငဘ သ ဦး

တညလပရြေားလြောသည ဆ လ သည။ အဆ ပ ထ ပတ ရငဆ ငမမလမကရြောငမြစခ သည။

ကအြောင နင

၁၅၄၆ ခနစတ င လြော ရြောစစပ သည Mapuches

နင စပ နတ အ ြေားပထမဆ းကလးန ကသြောတ ပ မြစသည။

၎ငးတ သညကဒသခ မ ြေားသညသြောလ နကသြောတပြ ေမ ြေား တငမပသည ကတ ေ မမင။

ထ ခ ြောရနဆ းမြတပပ းကနြော ကလးနစအ ြောတ ငမမပနခ ပ ။

၁၅၅၀ ကနြော ပ ငးတ ငစတငခ သည လပရြေားမမ ြေားသညမအရစပ နအ းစ းပ ြေားအတ သြောမြစသည။ Valdivia၊

La Imperial စသည Mapuche နယကမမအလယ၌အခ ေကသြောပမ ေမ ြေား သတ စတငကတ ေ ရ ခ သည။

ဤကအြောငပ ခ အြ င အဓ ဇြောတက ြောငအမြစနြောမညမြင ကခေါဆ ခ သည။

ဗ တ ဒ ဗ းယြေား အမကဆြောငခ တ ဌြောကနအမ းသြေား Lautaro

ဟြောသ ရ ရနသကတ တ ခ ြ စည စညန ငခ တယ။

၁၅၅၃ ခနစတ ငသသညပန နမတ ငသရပကဆြောငခ ပပ း Tucapel ရ စပ န အန ငယခ သည။ Lautaro

၏အမ းသြေားမ ြေား ၂ နစ ြောကအြောငပ ခ ပပ းကနြော ကအြောငပ ခ သမ ြေားသည Mataquito

တ ငသတ ကအြောငကအြောငမမငမမငန ငခ ပပ းစစပ အတ ငးကဒသခ ကခ ငးကဆြောငအသတခ ခ သည။

ထ အပခ န မစ။ 1561 အထ , Mapuches စပ နတ အန ငရ,

သတ ရ ရြောထးမပနဆတခ ကပမယ သတ ဘယကတြော မပန နကတြော ဘး။

ကလြောတြောရ ပပ းကနြော ၁၅၈၈ တ ငဒတ ယအက မကမမြော က းမြေားကသြောလထအ က မက းမြစပ ြေားခ သည။

ဗယလဒ းဗ းယြေား မလ ၍ ဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားကခ ငးကဆြောင Pelantaro

သညBiobío၏ကတြောငဘ တ ငကပေါကပ ခ ကသြောစပ နပမ ေမ ြေား ြ ဆ းခ သည။ Santiago

သ မကရြော ရ မ က ြော ကရြောေ နင typhus သြော Mapuches ရပတန ခ သည။

ထးစစ စစ

ဒတ ယအဆင သည ၁၆၀၁ နင ၁၆၁၂ ြေားတ ငမြစပ ြေားခ သည။

ထ ကဒသသ အပခ ပကရးမ းအသစကရြော ရ လြောသည။

၎ငးသညခ လ ၏ဗ လက းတ ငပကရြောြ ရငနယစစတပထကထြောငခ သည Alonso de Ribera မြစသည။

၎ငးအတ Biobio တစကလျြော တ ငခ ငခ ကသြောအကဆြော အအ မ ြေားတညကဆြော ရနပ ရး၏ Vierreinato

၏ပမ ေကတြောမကင က းရရ ခ သည။

ထ ခ တပမ ဉးသည Mapuches နင စပ နတ အ ြေားတရြေား ၀

ငနယန မ တမြစခ ပပ းမညသည ဘ မတ းတ မမရ န ငပ ။

ဤ ြောလ နစြ စလ းသညရနသနယကမမအတ ငး းက ြောတ ခ မခငးမြင သ ငမပငလ ခဏြောရ သည။

စပ နလမ းမ ြေား မြောလြော ၏နြောမည ရရ ခ ပပ းသတ ၏ရညမနးခ မြောဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေား ျနအမြ

စကရြောငးခ ရနမြစသည။ Mapuches မမပ လပကသြောသတ Malones ဟကခေါ ခ သည။

ြော ယ ကရးစစ

ယခငနညးဗ ဟြော၏ရလဒမ ြေားမရ မခငး စပ န ၁၆၁၂ မ ၁၆၂၆ အထ ြောရညမည အဆင သစ စတငခ သည။

အက ြောငအထညကြြောရနမဟြောဗ ဟြော၏အကတ းအမမငမြောလးဝစဒ ဗယလဒ ဗ ငယြောမြစသည။

သသညဘရငြ လ ကပ ၃ အြေား ြော ယကရးစစဟကခေါဆ သည အစ အစဉ တငမပခ သည။

ဘရငအတညမပ ကသြောအဆ မပ ခ တ ငဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေား န ငင ၏ဘ ၀

တ ငထည သ ငးရနက းစြေားမခငးပ ဝငသည။

ယငးအတ ရနလ မမ ြေား ဆ ငးင လ ပပ းအခ ေခရစယြောနသြောသနြောမပ မ ြေား၊

ေ ပနသ လညးသြောသနြောမပ မ ြေား မ ပ ခ းနယကမမသ ကစလတခ သည။

သ ကသြောကဒသခ မ ြေားသညသြောသနြောမပ မ ြေား ပင မးခ မးစ ြောလ မခ ဘပထမ ဦး

ဆ းလြောကရြော သတမြတခ သည။ ထ က ြောင ၁၆၂၆

ခနစတ ငထတကပးကသြောလ မတသညဤက းပမးမ ပင မးခ မးစ ြောကအြောငန ငမခငးအြေားအဆ းသတကစခ သည။ထ

အပခ န မစ။ , သတ ထ းစစစစဆငကရးသ မပန, ကနြော ဆ းကတြော ပ လ မနဟကခေါတ င။

လ က ြော မ ြေား

ယခငမဟြောဗ ဟြောမ ြေားကအြောငမမငမမရ မခငးနင နယကမမအကမခအကနပ ကနပမ ြေားကနပမထ နးသ မးမခငးတ က ြောင န

ညးဗ ဟြောမြောလ းဝကမပြောငးလသ ြေားသည။ ၁၆၄၁ ခနစမစ။ , စပ နနင Mapuches

သညပ မနအစညးအကဝးမ ြေား ငးပပပ းသကဘြောတည ခ မ ြေား ည န ငးခ သည။

ရြောဇဝငမ ြေားအရ၊ ဤအစညးအကဝးမ ြေားသညလ ကတ ေတ ငပ တ မ ြေား၊

အရ မ ြေားစ ြောနင အစြေားအစြောမ ြေားရ သည။

ဤအစညးအကဝးမ ြေားမတစဆင နစြ စလ းမစ းပ ြေားကရးသကဘြောတည ခ မ ြေားရရ ခ ပပ းအမပနအလနဆ သ ယ

မမ ြေားစတငခ သည

Mapuche အ က မအခ ေ ရ ကသြောလညး ၁၇၉၃ ခနစတ ငအပခ ပကရးမ း Ambrosio O'Higgins

နင ဌြောကနဌြောကနအက းအ မ ြေားသညပင မးခ မးကရးသကဘြောတည ခ လ မတကရးထ းခ သည။

မ ပ ခ သညနယကမမ ဆ လ ထ နးသ မးထြေားမညဟစြောခ ပ သကဘြောတကသြောလညး၎ငးသညစပ နသရ

ြပ ငန မြစသည။

ဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားသညနယကမမကတြောငပ ငးရ ပမ ေမ ြေားသ သ ြေားလ သမ ြေားအြေားလမးမြတ းခ င မပ ရန တ ကပးခ

သည။

အ းဆ မ ြေား

အမ ြေား

စစက ြောင မြစရတ အ းဆ တစခ ကတြော mestizos ကတ ရ အသ ငအမပငပ။

စပ နလမ းမ ြေားစ ြောသညအ နဒ ယအမ းသမ းမ ြေားနင အတကနထ ငခ ပပ းအ နဒ ယလမ းမ ြေားသညအမြ ကရြောငအမ းသ

မ းမ ြေား အ ဉးသြေားအမြစယမတခ သည။

ဌြောကေယဉက းမဆ းရ းမ

Mapuche ခခ မရ ကသြောလညးပconflict ပ ခသညသတ ၏ယဉက းမ အြေားနညးကစခ သည။

မ ြေားစ ြောကသြောအရြောမ ြေားတ ငကပ ြော ယသ ြေားရနကရြော လြောသည။

ထ အမပငစပ နလမ းမ ြေား ၎ငးအြေားမညသမညဝ မြစက ြောငးဆ းရ းမခငးနင စဉဆ မမပတသကဘြောထြေား လ မ

မ ြေားမြစကပေါကစမခငးအြေားမြင လမြ အကမခခ ကနထ ငသမ ြေားအြေားသ မးပ ထြေားကသြောကဒသမ ြေားရ ကမမမ ြေား ကပးခ သ

ည။

ထ ကဒသသ ကရြော ရ လြောကသြောသြောသနြောမပ မ ြေားသည Mapuches

တ ၏ယ ညခ ကဟြောငးမ ြေား လ းဝစ န လတရနလ ဒ နးခ သည။

အခ ေကသြောအခ နမ ြေားတ ငသတ သညဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားအြေားစညးမ ဉးစညး မးသတမတထြေားကသြောပညြော

ကရး ရရ ရန ည ခ သည။

စပေ ကသ း၏ရြောခင နေ း း လြောခ သည

စပ နသရြသညစပ နအကမမြော အမ ြေား၊

အထးသမြင စစတပမ ြေား လ န သ ပ ရနအတငးအဓမမကစခ ငးခ ခ ရသည။

ရြောစနစသ းခ ြောမြစပ ြေားခ ကသြောပconflict ပ ခက ြောင စစတပအကနမြင အြေားမြည မမ ြေားစ ြောလ အပခ သည။

ဤကရ ေ ြေားဥကရြောပသြေားမ ြေား၏စ းဆငးဌြောကနတ ငးရငးသြေားမ ြေားဘဝဆ းရ းမနင န ငးယဉ။ ၁၆၆၄

ခနစတ ငတ ခ မအရစစပ သညစပ န ၃၀,၀၀၀ နင အမခြေားအရနအငဒ းယနး ၆၀,၀၀၀ တ အမပငထ စစပ သည

Mapuches ၁၈၀,၀၀၀ ကသဆ းခ သညဟအတညမပ ခ သည။

း ြေားခ မ ြေား

1. Escolares.net အဆ ပ Arauco စစပ ။ escolar.net မရရ သည

2. Cervera, Cesar ။ အဆ ပ Arauco စစပ - ခ လ စပ နအပခ ပမ ခခ တ နးလန။ abc.es

ထ မရရ ခ သည

3. အ ြောရ တ ။ Arauco စစပ ။ icarito.cl မရရ သည

4. စပ နစစပ မ ြေား။ အဆ ပ Arauco စစပ ။ spanishwars.net မရယရန

5. Britannica စ ယစ မး၏အယဒ တြောမ ြေား။ Araucanian စစပ မ ြေား။ britannica.com မရယရန

6. ကလးစ ယစ မး။ Arauco စစပ ။ kids.kiddle.co မရယသည

7. ဒ ဟြောခ လ ပ ။ စပ နသ မးပ မခငးနင အပခ ပမ။ thisischile.cl မရရ သည

8. ကတြောလနကရး။ Arauco စစပ ။ revolvy.com မရယသည

မပည င းစစ

ဝ ပ းဒ းယြေား မ

အညနးသ ခန းရနရြောကြ ရန ခန းမည

အကေရ န ပြညတငးစစ အတငး ဂ တဘတခ တ ြအပြး ၁၈၆၃

ပြညတငးစစ ဆသညေ ြော တငးပြညတစခအတငး အဖအစညးအချငးချငး စစေ ပြြငဆင

တ ခ ကသြော စစြ ကခေါဆပခငး ပဖစသည။ တစခါတစရတင ပြညက ြောငစအပဖစ ယခင

ြ းကြါငးတညရ ခကသြော နငင န စနငင စစေ ပဖစြြေားပခငးလညး ပဖစနငသည။ ပြညတငးစစ

ပဖစရပခငး၏ အက ြောငးရငးေ ြော တစဖ ဖ ေ အပခြေားတစဖ ေ နးချြြ ြေားကသြော နငင

သ ေဟတ ကေသ ချြြ နးလ၍ လညးက ြောငး၊ လတလြကရး ရရန အတ လညးက ြောငး၊

အစးရ သ ေဟတ နငငကရး အကပခအကန ကပြြောငးလရန အတ လညးက ြောငး ပဖစနငသည။

ပြညတငးစစသည အလနပြငး နကသြော ြဋြ ခတစေျြး ပဖစပြး အပေေ ြောခဏ ဆသလြင ြေ န

ဖစညး ြေားကသြော စစတြေျြေား ြါဝငတတပြး ြောလရ ည ြော ြော

စနစတ ျပြငဆငတ ခ ကလ ရ ကသြော စစြက းေျြေား ပဖစတတသည။ ပြညတငးစစက ြောင

လ အေျြေားအပြြေား ကသက ြျ စးရကလ ရ ပြး လ သြေားန င ြစစညးဥစစြော အရငးအပေစေျြေားစြော တ

ဆးရ း ရတတသည။

ေတယ ေဘြောစစ ပြးကနြော ပဖစြြေားကသြော ပြညတငးစစေျြေားသည ြျေးေျအြေားပဖင ၄ န စခန ေျ

ြောပေငတတကလ ရ သည။ ၁၉၀၀ န င ၁၉၄၄ ြေား ြောလအတငး ပြညတငးစစြေျြေား၏

ြျေးေျ ရ ည ြောချနေ ြော ၁ န စခခန ေျ သြော ရ သပဖင သသသြောသြော ြ၍ ြောပေငလြောပခငးြင

ပဖစသည။ ၁၉ ရြောစ အလယြငးေ စ၍ ပြညတငးစစြ အသစေျြေား ပဖစြြေားလြောပခငးေ ြော

တသေတတညး တးတ လြောခသည။ စစြေျြေား အချန ြောပေင လြောသညန င အေျ တစချနတညး

တစပြြငတညးတင ပဖစြြေားကနကသြော စစြေျြေား ြ၍ ေျြေားပြြေားလြောသည။ ဥြေြောအြေားပဖင ပြရေည

ဆလျင ၂၀ ရြောစ၏ ြ ေြငး ြောလ ပြညတငးစစြ ၅ ြ ြ၍ ပဖစြြေားကလ

ေရ ကသြောလညး စစကအးတ ြ အပြးတင ပြညတငးစစြ ၂၀ က ျြော တစချနတညး

တစပြြငတညးတင ပဖစြြေားလျ ရ သည။ ကနြော တငေ အငအြေားက းနငငေျြေားန င

ဆ စြြတသ ကနကသြော ြဋြ ခေျြေား ကလျြော ျသြေားပြး ပြညတငးစစြေျြေား တပဖညးပဖညး

ကလျြောနညးလြောသည။ ၁၉၄၅ ခန စေ စ၍ ပြညတငးစစြေျြေားက ြောင လ ၂၅ သနးက ျြော

ကသဆးခရပြး လ သနးကြါငးေျြေားစြော အတငးအ ြ ကပြြောငးကရ ကနရြောချ ြေားပခငး ခခရသည။

ပြညတငးစစက ြောင စးြြေားကရး ျဆငးေ ေျြေား လညး ရငဆငရကလ

ရ သည။ ပေနေြောနငင၊ ယ ဂနးေါးနငင န င အငဂလြောနငငတ သည ပြညတငးစစ ေပဖစြြေားေ အချန

ကတြော ြကသြော အနြောဂတေျြေား ယစရ ခ ကသြောလညး ပြညတငးစစက ြောင နစနြော ဆးရ းေ

အေျြေားအပြြေား ြကတ ခရသည။

အဓြပြောယ ဖငဆချ [ပြငဆငရန]

ြန နသ ေျြေား အေစ အဘြောဘြောပေြသ ဝငကရြော ပြးကနြော ျနကနခကသြော တ-၆၂ တင ြေား ကတရစဉ၊ အသယးြးယြေား

ပြညတငးစစ၊ ၁၉၉၁

စတနးဖ ေ တ က သလေ ပြညတငးစစဆငရြော ြညြောရ င ဂျေးစ ဖရြောရန ပြညတငးစစ ဆသညေ ြော

"နငငတစနငင အတငး စနစတ ျ ဖစညး ြေားကသြော အဖအစညးေျြေားေ ကေသတစခအတငး

အြောဏြောရယ ရန သ ေဟတ အစးရ၏ ကြေါလစေျြေား ကပြြောငးလြစနငရန အတ ပဖစြြေားကသြော

ေးတေးကသြော ြဋြ ခ" ဟ အဓြပြောယ ဖငဆ ြေားသည။ အနး ဟြောရြောန ြော ပြညတငးစစတင

တစဖ ေ ြါဝငတ ခ သ သည နငငကတြော ယတငပဖစသညဟ ြေ အဓြပြောယ

ဖငဆသည။ ပြညတငးတင ပဖစြြေားကသြော ြဋြ ခ ပြညတငးစစဟ အဓြပြောယ သတေ တနငရန

အတ ြဋြ ခ ေညေျ ပြငး နရေည ဆကသြော အချ န င ြတသ ၍ေ ြညြောရ ငေျြေား

အပငငးြြေားကန ဆြင ပဖစသည။ အချြကသြော နငငကရး သြပြညြောရ ငေျြေား

ပြညတငးစစဆသညေ ြော လ ၁၀၀၀ ြ၍ ကသဆးကသြော စစြဟ အဓြပြောယ

သတေ တ သည။ အချြ ေ တစဖ လျင အနညးဆး လ ၁၀၀ ကသဆးကသြော စစြဟ

အဓြပြောယ ဖငဆ သည။ ြဋြ ခဆငရြော ျေး ျငသ ေျြေား အသးပြြကလ ရ ကသြော စစြေျြေား၏

ဆ စြေ (The Correlates of War) အချ အလ စစညးေ ြကရြောဂျ တငေ တစန စတြော

ြောလအတငး လ ၁၀၀၀ ကသဆးကသြော ြဋြ ခ ပြညတငးစစဟ အဓြပြောယ ဖငဆ ြေားသည။

သ အဓြပြောယ ဖငဆ ြေားကသြောလညး ဆ ေန ေတယ ပြညတငးစစ န င ကေဘြောေးယြေား

ပြညတငးစစ တ တငေ လ ဦးကရ သနးန ငချ၍ ကသဆးခသည န င ယ ဉြါ ြေြောဏေ ြော

ေကပြြောြကလြော ကြ။ သ ကသြောလညး လ အေျြေားအပြြေား သရ ကသြော ကပေြော အငယြောလန စစြ န င

ကတြောငအြောဖရ နငင အတငး အသြေားအကရြောင ခပခြေားေ ြောလ အတငး အြောဖရ အေျြးသြေား

နဂရ ၏ လ ြရ ြေားေ တ ေ အဓြပြောယ ဖငဆချ အရ ပြညတငးစစဟ သတေ တ၍

ေရနငကြ။

တစန စလျင လ ၁၀၀၀ ကသဆးကသြော စစြ သြော ပြညတငးစစဟ သတေ တေည ဆလျင ၁၈၁၆

ခန စေ ၁၉၉၇ ခန စအတငး ပြညတငးစစြကြါငး ၂၁၃ ခ ပဖစြြေားခပြး ၎ငးတ အတငးေ ၁၀၄ခေ ြော

၁၉၄၄ န င ၁၉၉၇ ြေားတင ပဖစြြေားခပခငး ပဖစသည။ တစန စလျင လ ၁၀၀၀ သတေ တချ

ကလျြောကြါ စဉးစြေားေည ဆြါ ၁၉၄၅ န င ၂၀၀၇ အတငး ပြညတငးစစြကြါငး ၉၀ က ျြော

ပဖစြြေားခပြး ၂၀၀၇ ခန စတင ဆ လ ပဖစြြေားကနကသြော စစြကြါငး ၂၀ က ျြောေျ

ျနရ ကနကသးသည။

ဂျနဗြော နဗနးရ ငး[ပြငဆငရန]

အဂဂလနနငင န ငးဆ စစြ အတငး တ တစဘ ရ တ ြ (၁၄၇၁)

ဂျနဗြော နဗနးရ ငးေ ပြညတငးစစဆကသြော စ ြေားလး အတအ ျ အဓြပြောယဖငဆ ြေားပခငး

ေရ ကြ။ သ ကသြောလညး ပြညတငးစစြ အြါအဝင နငငတ ြော အဆငေဟတသည လ န င

ြဋြ ခ ေ အဓြပြောယ ဖငဆ ြေားသည။ သ ြဋြ ခ အပဖစ သတေ တရန အတ ကအြော ြါ

အချ ၄ ချ န င ညရေည ပဖစသည။

• ကတြောလ နသ ေျြေားသည နငင၏ တစတတကေသ ြငဆင ြေားသည အကနအ ြေား ပဖစရေည။

• ြန နသ ေျြေား အကနန င နငင၏ နယနေတ အတငး တ ျကသြော ကေသ တစခ အကြေါတင

ဥြကေ အရ အြန ငး ြေားပခငး ေဟတကသြောလညး ဩဇြော အြောဏြော သ ကရြော ရေည။

• ြန နသ ေျြေားသည အတငးအတြော တစခ အ စစေ လလြေားလ ပဖစရေည။

• တရြေားဝင အစးရေ နငငကတြော ၏ စစတြ ြန နတ ခ သ ေျြေား အတ

တစတတကေသ အသးပြြကနပခငး ပဖစရေည။

ပထမ မဘြောစစ

ဝ ပ းဒ းယြေား မ

အညနးသ ခန းရနရြောကြ ရန ခန းမည

ပထမ မဘြောစစ

အထ မလ ရြောရစ - အကနြော စစကမမမပငမ တတ ငးမ ြေား၊

တတ ငးအြေား က ြောလြေားကနသည ပဗ တ သျတပ တင ြေား၊

ဒ ဒနနယတ ပ အတ ငး ကရမမ ပဗ းထ ၍ ကရမမ ပလန းမြစကနသည

ကတြောဝငကရတပ စစသကဘဘြော၊ အဆ ပကင ေ ြော မ နြောြ းနင

စ ကသနပတပသြေား၊ ေ ြောမဏ အယဘထရ တ ကလယြောဉ

ရ စ ၂၈ ဇ န ၁၉၁၄ – ၁၁ န ဝငဘြော ၁၉၁၈

ကေရြော ဥကရြောပ၊ အြောြရ ၊ အကရေအလယပ ငး (တရတနင

ပစ ြ တကဒသတ င အတ ငးအတြော အနညးငယ)

ရလဒ မဟြောမ တန ငင မ ြေား အန ငရ။ ေ ြောမန၊ ရရြေား၊ အ တ မနနင

ဩစကထ ဟနကေရ ယ အငပ ယြောပပ ။ ဥကရြောပနင

အကရေအလယပ ငး ကဒသတ င န ငင သစမ ြေား

ကပေါကပ လြောသည။

စစ ရင ဆင သည နင င မ ြေား

မဟြောမ တအငအြေားစ ဗဟ အငအြေားစ

အကသအကပ ြော

ဆ း - ၅,၅၂၅,၀၀၀

ဒဏ ရြောရ - ၁၂,၈၃၁,၅၀၀

ကပ ြော ဆ း - ၄,၁၂၁,၀၀၀

ဆ း - ၄,၃၈၆,၀၀၀

ဒဏ ရြောရ - ၈,၃၈၈,၀၀၀

ကပ ြော ဆ း - ၃,၆၂၉,၀၀၀

ပထမကမဘာစစသည ၁၉၁၄ ေ ၁၉၁၈ အတငးပဖစြြေားခသည။ ကသြော က းေြေားကသြော စစြေျြး

သေငးတင တစခါေ ေပဖစဖ းကသြောက ြောင ေဟြောစစြက း (Great war) ဟကခေါဆခသည။ ကနြော

၂၁ န စ အ ြောတင ကနြော တစက ေက း ျယကသြော စစြက းကြေါလြောကသြောက ြောင ြ ေ

ေဘြောစစ၊ ေတယ ေဘြောစစဟ ခပခြေားကခေါဆခသည။ ြ ေ ေဘြောစစအတငးတင စစသညကြါငး ၉

သနးက ျြောကသဆးခသည။ စစသည အေျြေားစေ ြော စစက းေပဖစခင သြောေနအရြသြေားေျြေားသြော

ပဖစ သည။ ျဆးခကသြော စစသညေျြေားအြေား ဦးကခါငးေ ကန၍ ကပခဖျြေားအ ဆ လ လျင

၁၅၀၈၄ လေတြော၊ ေငအြေားပဖင ၉၃၇၅ ေင ရ သညဟ ဆ သည။ အ ြောအကဝးသည

ေဘြောက း တစြတြတြါ ဝ နးြါးခန ရ ေညပဖစသည။

မာတကာ

• ၁ြါဝငကသြောနငငေျြေား

• ၂စစပဖစရသည အက ြောငးအရငးေျြေား

• ၃ြ ေ ေဘြောစစ စတငပဖစြြေားရပခငးအက ြောငး

• ၄စစြအကပခအကန

o ၄.၁ြဦး

o ၄.၂ဘယလဂျယေ ပဖတက ျြောပခငး

o ၄.၃ြ ေေနးတ ြ

• ၅စစေျ န ြောေျြေား

o ၅.၁၁၉၁၅ ခန စအတငး စစအကပခအကန

o ၅.၂၁၉၁၆ ခန စအတငး စစအကပခအကန

o ၅.၃၁၉၁၇ ခန စအတငး စစအကပခအကန

• ၆၁၉၁၈ ခန စ စစအတငး အကပခအကန

o ၆.၁အြောရ တ တင

o ၆.၂ကရက ြောငးတ ြေျြေား

o ၆.၃ကလတြ စတငအသးပြြပခငး

o ၆.၄ဂျြောေနြငနယကပေသစေျြေား

• ၇စစ၏အ ျြးသ ကရြော ေ ေျြေား

o ၇.၁ဗြောဆငးစြောချြြ

o ၇.၂ဥကရြောြ ကပေြသစ

• ၈ေေယြော

• ၉ း ြေား

• ၁၀ပြငြလငခေျြေား

ြါဝငကသြောနငငေျြေား[ပြငဆငရန]

ြ ေ ေဘြောစစအတငးတင နငငအြစက းန စခ

ြါဝငတ ခ ခ သည။ ပဗတန၊ ပြငသစ န င ရရ ြေားတ ြါဝငကသြော ေဟြောေတနငငေျြေား (Allied

Powers/Triple Entente) န င ဂျြောေန၊ ဩစကတးယြေားန င ဟနကဂရတ ြါဝငကသြော ဗဟအငအြေားက း

နငငေျြေား (Central Power/Triple Alliance) တ ခ ခ ပခငးပဖစသည။ ကနြော ြငးတင

ေဟြောေတနငငေျြေားဘ ေ ဂျြနနငငစကသြော နငငငယေျြေား ြါဝငလြောပြး

ဗဟအငအြေားက းနငငေျြေားဘ ေ တ ရ ၊ ဘ လကဂးရယြေားစကသြော နငငေျြေား ြါဝငလြောခသည။

စစြက း ပြးခါနးတငေ အကေရ နပြညက ြောငစသည ေဟြောေတနငငေျြေားဘ ေ

ြါဝငလြောခသည။ စစြက းအပြးတင ဗဟအငအြေားက းနငငေျြေား ရ းနေ၍ ေဟြောေတနငငေျြေား

အနငရရ ခသည။

စစပဖစရသည အက ြောငးအရငးေျြေား[ပြငဆငရန]

အရငးရ ငနငငက းေျြေားအ ြေား အချငးချငးပြြငဆငေ ပြငး နလြောကသြောက ြောင

ြ ေ ေဘြောစစက းစတင ပဖစြြေားခသည။ စစက းပဖစြြေားကစကသြော အက ြောငးအရငးေျြေားေ ြော -

1. လန နယကပေေျြေား အပြြငအဆငရ ြောကဖလြောပခငး

2. အေျြးသြေားကရးဝါေေျြေား ပြငး နလြောပခငး

3. ေဟြောေတစစအြစေျြေား အပြြငဖစညးလြောပခငးန င

4. လ န အပြြင တြဆငလြောပခငးတ က ြောင ပဖစသည။

ြ ေ ေဘြောစစ စတငပဖစြြေားရပခငးအက ြောငး[ပြငဆငရန]

ြ ေ ေဘြောစစသည ၁၉၁၄၊ ဇနလ (၂၈) ရ ကန တင ဩစကတးယြေားအေကရ ေငးသြေား ဖရနစစ

ဖြောေနနန င ငရြောကတြောတ ကဘြောစနးယြေားနငင ဆြောရြောကယဗပေြတင လြ ခရရြောေ စတငခသည။

ကဘြောစနးယြေားနငငသည ၁၉၀၈ ခန စတင ဩစကတးယြေားနငင၏ သေးြ ပခငး ခခရသည။

ကဘြောစနးယနး အေျြေားစေ ြော ဆြောဘလ ေျြးေျြေား ပဖစ သည။ သ တ သည

ဩစကတးယြေားလ ကအြော ေ လတကပေြော ၍ အေနးချငး ဆြေားဘးယြေားနငငန င

ကြါငးစညးလ သည။ ဩစကတးယြေား အေကရ ေငးသြေား လြ သ ေ ြော Black Hand

ဟကခေါကသြော ဆြောဘအ ေးဖ အသငးဝင ကဘြောစနးယနး အေျြးသြေားတစဦး ပဖစသည။ သ သည

ဆြေားဘးယြေားန င ကဘြောစနးယြေား ကြါငးစညးကရး လလြေားသ ပဖစသည။

ဆြေားဘးယြေားနငငေ ယငး သ လြ ေ ေျြး ကြေါကြါ ကအြောင အြေားကြးသညဟဆ ြော

ဩစကတးယြေား ဆြေားဘးယြေား ပြငး နသည ရြောဇသေျြေားြ ခသည။ ဩစကတးယြေား၏ ရြောဇသ

ဂျြောေန က ြော ခခသည။ ရြောဇသြါ အချ အလ ေျြေားသည ဆြေားဘးယြေား၏

လတလြကရး ြါးကသြောက ြောငလညးက ြောငး၊ ရရ ြေားနငင၏ က ြော ခေ

ရရ ကသြောက ြောငလညးက ြောငး ဆြေားဘးယြေားသည ဩစကတးယြေား ရငဆငရန စစပြငဆငေ ေျြေား

ပြြလြခသည။ ကနြော ရြောဇသ လ ေခနငက ြောငး ဩစကတးယြေားအြေား

အက ြောငး ြေားခသည။

က ြောင ၁၉၁၄၊ ဇ လင(၂၈) တင ဩစကတးယြေား ဆြေားဘးယြေား စစက ညြောခသည။

ဩစကတးယြေားန င ဆြေားဘးယြေားတ စစပဖစရြောတင ဩစကတးယြေားဘ ေ ဂျြောေန လညးက ြောငး၊

ဆြေားဘးယြေားဘ ေ ပြငသစ၊ ရရ ြေားန င အဂဂလနတ ေ လညးက ြောငး အသးသး

ြါဝငတ ခ ခ သည။ လနခကဝကြးေညဟ ကသြော အဂဂလြန င ပြငသစတ ၏

ဆကဆြောငေ က ြောင ၁၉၁၅ တင အတလသည ယငးတ ဘ ေ ြါဝငတ ခ ခသည။

စစြအကပခအကန[ပြငဆငရန]

ပဦးထက[ပြငဆငရန]

စစဦးဘလ း လြောသည ဂျြောေန တစ ေဘြောလး အဩခ သည။ ဂျြောေနတြတ ၏

တ ခ ြေျြေားေ ြော အန စန စအလလ က ြတင၍ ကသချြောစြော ပြငဆငေ ရ သ သ အချ ျ ျ

အရြောကရြော ကရြော န င ေစြော တ ခ နငသည။ ဂျြောေန၏ စစတြအငအြေားေ ြော ဥကရြောြ

တစတ လး၌ အက းေြေား အ ငရ ြေားဆး သ ပဖစခသည။ ဂျြောေနသည တစလအတငး

ပြငသစအြေား သေးြ ပြး ရရ ြေား တ ခ ရန ရညရယ ြေားသည။ အပြင ပဗတန

သေးသငးပြး အကရ ဘ သ နယချရန၊ ကဗြောလ နနယေျြေား သေးသငးရန အစအစဉလညး

ရ သည။

ဘယလဂ ျယမက ဖြတကက ာဖြငး[ပြငဆငရန]

ဂျြောေနသည က ြတငစစဉ ြေားသညအတငး ပြငသစအြေား ြေလျငပေနလယ စြော သေးြ နငရန

ဘယလဂျယေနငင ပဖတသနးခင ကတြောငးခခသည။ ဘယလဂျယေေ ြော ြေားကနနငငပဖစရြော

ပဖတသနးခင ေကြးခကချ။ အခါ ဂျြောေနသည ဇတအတငး ပဖတက ျြောကလသည။ ပဗတနသည

ဘယလဂျယေတင ဂျြောေနတြေျြေား ရ ကနြါ အဂဂလန ျနး၏ လပခြကရး စးရေရသည

တစက ြောငး၊ ဘယလဂျယေ၏ ြေားကနကရး အြောေခ ြေားသညအပြင ယငး ြါးလြောြါ

ညြါေညဟ စြောချြြချြြ ြေားသည တစက ြောငးတ က ြောင ဘယလဂျယေဘ ေ

ညတ ခ ရန အက ြောငးပြြ၍ ဂျြောေနေ ဘယလဂျယေအြေား စတငတ ခ သည ဩဂတလ

၄ ရ ကန ေ နေေ ြောြင စစက ပငြော ြော စစ ြါဝငလြောသည။ ဂျြနသည ပဗတနန င

ချြြဆ ြေားကသြော ေဟြောေတစြောချြြအရ ေ ြောေ ပဗတန ညရန စစက ပငြော ြော

စစ ဝငခသည။ အပခြေား ဟနကဂရ၊ ဘ လကဂးရယြေား၊ တ ရ စကသြော နငငေျြေား လညး ဂျြောေနန င

ဩစကတးယြေားဘ ေ စစ ဝငလြော ရြော ဗဟအငအြေားက းနငငေျြေားဟ ကခေါကသြော

နငငေျြေား တစဖ ရရ ြေား၊ ပြငသစ၊ အဂဂလြစကသြော ေဟြောေတနငငေျြေား တစဖ

စစကရးပြြင သည ြ ေ ေဘြောစစက း ပဖစကြေါလြောခသည။

(၁၉၁၄ ခန စ)ရ ြေားတ တစခအတငးရ ဂျြောေန စစသြေားေျြေား၊ တဆငးကြေါတငကရး ြေားသညေ ြော" ြရစသ ခရး ပခငး"

ပဖစသည။

ဘယလဂျယေသည ရ သေျစစသြေား ၂ သနးခန န င အငအြေားက းေြေားကသြော ဂျြောေနစစတြက း

ရ သတတ ြတ ၂ ြတေျ ြောကအြောင ခခတနးလ နကနခသပဖင ပြငသစအဖ

ဂျြောေနေျြေားဝငကရြော ေည လေးေျြေားတင စစအငအြေား ြပဖည ြေားရန အချနရခသညအပြင

ပြငသစနငငကပေြော ြငးသ ရ သေျကသြော အဂဂလြစစတြေျြေား လညး တငြ နငခသည။ သ

ေဟြောေတေျြေားဘ တင စစအငအြေား ပဖညတငးရန အချနရရ သြေားသညအတ ဂျြောေနေ

စစ လျငပေနစြော အနငန ငြငးရန ရညေ နးချ က း ြျ ပြြေားရသည။

အယလကဘးနးယြေားသ နြေားလ ညးေျြေားပဖင ဆတခြောလြောကသြော ဆြောဘးယြေားအ ကပေြော တြ

ဘယလဂျယေ အြောဇြောနညစစသညေျြေားသည အစေး နက ြးစြေား တနးလ န ကသြောလညး

ဂျြောေန၏ က းေြေားကတြောငတငးလ ကသြော ေဏ ေခနငြ ဩဂတလ ၁၅ ရ ကန တင

လကအခတြက း ျြးကြါ သြေားပြးကနြော ၄ ရ ေျအ ြောတင ဗရြဆပေြကတြောက း

ျဆးခရကလသည။ ဘယလဂျယေ အစးရအဖလညး ပြငသစနငငသ ကပြြောငးကရ သြေားရသည။

ပထမမနးတကပ[ပြငဆငရန]

ဘယလဂျယေနငင ပဖတက ျြောနငခပြးကနြော ပြငသစနငငဘ သ ဂျြောေနတြေျြေား ဆ လ

ချတ ခသည။ အခါ ဘယလဂျယေ၊ ပြငသစ၊ အဂဂလြတြေျြေား လညး တနးလ နနငသေျ

တနးလ နခသည။ ဤသ ပဖင ေဟြောေတတြေျြေားန င ဂျြောေနတြေျြေားသည အကနြော ဘ စစကပေပြင

ေနးပေစအနးတင ယ ဉပြြငတ ခ ရြော ဂျြောေနတ ကနြော ဆတကြးရသည။ က ြောင

ပြငသစနငငအတ အတနစတကအး သြေားရကသြောလညး ဂျြောေနတ ေ ြော ပြငသစနငင၏

အက ယဝဆးကသြောနယ ဆယြတစြခန သေးြ ေ ြေား သည။

စစပဖစ၍ ညးက ြောငးတ ြေျြေားတင ေဟြောေတတြေျြေားသြောလျင အရ းေျြေားကလသည။

ဘယလဂျယေနငင အးြရြေားတ ြတင အဂဂလြစစတြက း တြလးပြြတလေတတ

ျဆးခသည။ က ြောင ပဗတနသည စစတြအငအြေား ြေပဖညတငးခရြော တစန စအတငး

တြသြေားကြါငး ၁ သနးက ျြော ရရ ခ၍ ပဗတသျ နငငအတငးေ စစတြအငအြေားေျြေား ြါဝငလျင

တြသြေား ၂ သနးက ျြော ရ ခသည။ သ ကသြော စစြတင ရနသ တြေျြေားန င

ယ ဉပြြငတ နငကလြော ကအြောင ြေား ျငသြေား ေရ ကသးကြ။ ၁၉၁၇ ခန စကလြော တငေ

အဂဂလြတ ၏ တ ခ ေ အငအြေားေ ြော ြတနးသ ကရြော ခသညဟ ဆနငသည။

စစေျ န ြောေျြေား[ပြငဆငရန]

ြ ေ ေဘြောစစက းတင နငငအေျြေား ြါဝငတ ခ သပဖင စစေျ န ြောေ ြော တစကနရြောတညးတင

ေဟတကြ။ အကနြော ဘ စစေျ န ြော၊ အကရ ဘ စစေျ န ြော၊ အတြောလျ စစေျ န ြော၊

ကဗြောလ နကတြောငြငး စစေျ န ြောဟ ၍ ကနရြောအန အပြြေား ရ ခသည။ စစေျ န ြောေျြေားအတငး

အကရးအြါဆးေ ြော အကနြော ဘ စစေျ န ြော ပဖစသည။ အဂဂလြကရလ ြေားက းေ

ဆစဇြောလနနငငအ စစက ြောငး ပြန ကန၍ ေငကြါငး ၄၅၀ ေျ ရ ညလျြေားသည။

ပဗတသျ စစသြေားေျြေား တ ြဝငကနစဉ

အရ ညလျြေားဆးပဖစပြး ေတယ အကရးအြါဆး စစေျ န ြောေ ြော အကရ ဘ စစေျ န ြော ပဖစ၍

ကဗြောလတစ ြငလယ ေးကပခရ ရးဂေ ြငလယ ေးကပခတငကအြောင ေငကြါငး ၁၁၂၅ ေငေျ

ရ ညလျြေားသည။ ၁၉၁၅ ခန စကေလ ၂၃ ရ ကန တင အတလသည ေဟြောေတတ ဖ ေ

စစ ဝငလြောကသြောအခါ ေင ၃၂၀ ေျ ရ ညလျြေားသည အတြောလျ စစေျ န ြောတစခ ဖငခပြနသည။

စစေပြးေ ကနြော ဆး ဖငရကသြော စစေျ န ြောေ ြော စစက ြောငးေင ၃၀၀ ေျ ရ ညလျြေားသည

ကဗြောလ နကတြောငြငး စစေျ န ြော ပဖစသည။

ဩစကတးယြေားတြ ဆြေားဗးယြေားေျြေားအြေား ြေျ ခစဉ(ဆြေားဗးယြေားလ ေျြး ၈သနး ၅ ကသြောငးခန ကြျြော ဆးခရသည။)

တ ခ ရြောတင နညးသစ င ြော တစဖ န င တစဖ တတ ျငးေျြေား ေ

ြစခတတ ခ သပဖင ရငဆငတ ခ ပခငး၊ လျငပေနစြော ကနရြောကပြြောငးကရ

တ ခ ပခငးေျြေား နညးြါးလ သည။ နညးပဖင တ ခ ပခငးက ြောင သးန စအတငး

အကနြော ဘ စစေျ န ြောတင စစက ြောငးေင ၂၀ ေျ ျဝငကအြောင ေညသညဘ ေျ

ေတ နငခကချ။ သ ကသြော သ စစက ြောငး းကဖြော ရန က ြးစြေား ရြော၌ တြသြေားကြါငး ၁

သနးက ျြော ျဆးခသည။

စစေျ န ြောတင ေဟြောေတတြေျြေားဖ ေ ငရ ြေား၍ စစေ ကရးရြော ျေး ျငကသြော ဆြောဂျနဖရင၊

စစသ က း ဆြောကေါ လြဟတ၊ ေြောရ ယကဂျြောဖြေား၊ ဗလချြြေ း ကြတနးန င ေြောရ ယကဖြော စသည

စစဗလက းေျြေား ြ အြချြြ တ ခ ခသည။ စစ သ အကေရ န ဝငလြောကသြောအခါ

အကေရ နစစတြအြေား ဗလချြြေျ းြါးရ ငး ဦးစးသည။ ဂျြောေနစသည ဗဟနငငေျြေားဘ ေ

ဂျြောေန အေကရ ဥြရြောဇြောန င ဗြောကဗးရးယြေား ဥြရြောဇြောေျြေား ယတင ြ တ ခ သည။

အကရ ဘ စစေျ န ြောတင ရရ ြေား ကခါငးကဆြောင တ ခ ကလရြော နစ လတ ေငးသြေားက း

ယတင တစန စခခန ဦးစးခပြးကနြော ရရ ြေားဇြောဘရင ယတင ြ တ ခ ကလသည။

စစေျ န ြောတင ဂျြောေနတ ဘ ေ စစဦးစးချြြ လ ေငကေါ ၏ အ အညပဖင ဗလချြြေ း

ဟငေငဗတ က းေ းတ ခ ခရြော တနနငဗတတ ြတင နြောေညရခပြး ေ ြောေ ဂျြောေန၏

စစကသနြောြတချြြ ပဖစလြောသည။

၁၉၁၅ ြနစအတငး စစအကဖြအကန[ပြငဆငရန]

အကနြော ဘ စစေျ န ြောတင သးန စခန အတငး အက းအ ျယ ကပြြောငးလခပခငး ေရ ကြ။

က ြောင အဂဂလြန င ပြငသစတ သည လ န ခယေး ေးက ျြော ေျြေား တးတ တညကဆြော

တလြနငခသည ပဖစရြော တ ြေျြေားတင အေျြေားအြေားပဖင အကပေြော သးနငခ သည။

န စအတငး စစေျ န ြော၌ အကရးအြါဆး တ ြေ ြော ဗြောေနတ ြ ပဖစသည။ ဗြောေနေ ြော

ြရစပေြသြေားရြော လေးကြေါတင တညရ ၍ ပြငသစခစစက ြောငး၏ အချ အချြော ပဖစကလရြော

ဂျြောေနအေကရ ဥြရြောဇြော ယတင ဗြောေန တ ခ သေးြ ရန က ြးစြေားခသည။

ပြငသစတ လညး ရြရြချချ ခခတ ခ ခ၍ ကသးကချြောငးစးကသြော တ ြက းေျြေား

ပေြအနး၌ ပဖစြြေားခကလသည။ သ ကသြော ဗြောေနပေြ ေ ြော ဗလချြြေ း (ကနြော ေြောရ ယ) ကြတနး၏

က ြးြေးချ က ြောင ေ ျြရ ကနခသည။ န စတင ဂျြောေနတ သည အဂဂလနဘ သ လယ စြော

းနငကရးအတ ကလးပေြ သေးြ ရန စစဆင ပြနရြော ဓြောတကငေျြေား ြင

အသးပြြကလသည။ သ ကသြော ကနေယန တြသြေားေျြေား၏ ရြရြချချ တနးလ နေ က ြောင ၁၉၁၈

ခန စတငကအြောင ဂျြောေနတ ၏ရနေ ငးလတခသည။ န စတင ေဟြောေတတ ေ အကရးြါကသြော

ကအြောငပေငေ ေ ြော သေဏန င အဂဂကတတ ပဖင ခငခစြော ပြြလြ ြေားကသြော လ ဗရငကခေါ

ဝ ဂြါအေညရ ဂျြောေနကပေကအြော ခတြက း သေးြ နငပခငး ပဖစကြသည။ ေဟြောေတတ သည

ပြငသစန င ဘယလဂျယေနငငတ ေ ရနသ လ ျကရြော ခကသြော နယေျြေား ယတငရန

က ြးြေးခကသြောလညး စတရနးေငကြါငး ၅၀ ခန သြော ပြနရခသည။

အကရ ဘ စစေျ န ြော ကပေြော ဘ တင ဗနဟငေငဗတ၏ ဂျြောေနစစတြေျြေားသည

ေဆ းရယနအငေျြေား ကေသတစဝ ၌ အကရးသြောကန သည။

ဆြောရ ြောေစရ ကတြောအြတငးေ ရရ ြေား တတ ျငး

ကတြောငဘ တင ြ ေကသြောရရ ြေားသည စစကရးလ ခသည။ ရရ ြေားတြေျြေား ဂလစရ ြောနယ ပဖတ၍

ဟနကဂရနငင သ ြင ဝငနငခသည။ သ ကသြော ၁၉၁၅ ခန စ ကနရြောသတင ဂျြောေနန င

ဩစကတးယြေားတြေျြေား ြ းကြါငး၍ ရရ ြေားတ အြေား ဂလစရ ြောနယ ေ အ းကအြောငပေငစြော

ကေြောငး တလ သည။ အခါ နစ လြ ေငးသြေားက းကနရြောတင ရရ ြေားဇြောဘရင ယတင

တြေျြေား ြ တ ခ ကလသည။

ရရ ြေားအြေား ဗဟနငငေျြေား၏ ဖန ြပခငးေ သ သြောရြောရကစရန ေဟြောေတတြေျြေားသည တ ရ ြင

ေါးေနကရလ ြေားေ ဂလစြလ ျနးဆယ တ ခ သေးယ ရန က ြးြေးခ သည။

သ ရြောတင ေကအြောငပေငသညအပြင ကဗြောလ နပြညနယေျြေား၏ အ ငကသးပခငး ြင

ခရကလသည။ ဩစကတးယြေားသည ဆြေားဗးယြေား တ ခ ခရြောတင ကေျြောလငသကလြော

ေလယ လ ကချ။ ဩစကတးယြေားတ ဆြေားဗးယြေားပေြကတြော ဗလဂရတပေြ

သေးြ ခကသြောလညး ဆြေားဗးယြေားတ ပြနလညသေးြ နငခသည။ သ ကသြော

ေ ြောေ အ ကရြောငငနးဖျြေားကရြောဂါ ျကရြော သပဖင ဆြေားဗးယြေားတြေျြေား အကတြောြင

အငအြေားနညးသြေားကလသည။

ဩစကတြ-ဟနကဂရကတြောင ရ စစတြစတစခ

ြောလအတငး ဘ လကဂးရးယြေားနငငသည ကဗြောလ နစစအတငး ဆးရ းခကသြော

ကဗြောလ နပြညနယအချြ ပြနရရန ရညရယချ ပဖင ဗဟနငငေျြေားဖ သ ၁၉၁၅ ခန စတင

ဝငကရြော ခပြးကသြော ဆြေားဗးယြေား တ ခ သည။ ဂျြောေနန င ဩစကတးယြေားတြေျြေား လညး

ညသပဖင ၁၉၁၅ ခန စ ေဇငဘြောလတင ဆြေားဗးယြေားတစပြညလး ြင ရနသ လ သ

ျကရြော သြေားသည။ ေဟြောေတတ ဘ ေ ဆြေားဗးယြေား ညရန ဆယလနး ြေားပေြသ

သနးဝ ေျရ ကသြော တြေျြေား ၁၉၁၅ ခ ကအြော တဘြောလတင ြ ခသည။

ဆြေားဗးယြေားတြ လညး ပြနလညဖစညးခသည။ သ ကသြော တြေျြေားသည ေညသ ေျ

အရြောကရြော ကအြောင ေစေးကဆြောငနငြ ဆယလနး ြေားတငသြော ကသြောငတငကန သည။

ေဟြောေတတ လညး ေေတ ၏ ဂဏသကရ ခ ေညစးကသြောက ြောင တြေျြေားပြန၍

ေဆတခငးသပဖင ၁၉၁၈ ခန စတငကအြောင တြေျြေားေ ြော ပေြတငြင ကနခ သည။

၁၉၁၆ ြနစအတငး စစအကဖြအကန[ပြငဆငရန]

န စ ဩဂတလအတငး ရ ကေနးယြေားနငငသည ေဟြောေတတ ဘ ေ စစ ဝငလြောကလသည။

ရ ကေနးယြေားသည ဟနကဂရနငင လ ကအြော သ ျကရြော ခကသြော ရ ကေနးယနး အေျြးသြေားတ ၏

လတကပေြော ကရးအတ စစ ဝငလြောပခငး ပဖစသည။ ရ ကေနးယြေားသည ဟနကဂရနငငတငးသ

ဝငကရြော တ ခ ရြော ဂျြောေနန င ဘ လကဂးရးယြေားတြေျြေား ပြနလ နတ ခ သပဖင

အကရးနေခရသညပြင ရ ကေနးယြေားနငင၏ တစဝ ေျရ ကသြော အဖးတန ကရနန င ဂျြစြါး

ကေသေျြေားေ ြော ရနသ လ တငး ျကရြော ခသည။

၁၉၁၅ ခန စ ကေလ ၃ ရ ကန တင အတလသည ဩစကတးယြေားြင နယကပေအချြ ရေညဟ ကသြော

လျြ ဝ တက ြောင ယခင ဂျြောေနန င သးနငင ချစ ညကရး စြောချြြ ကဖြော ဖျ ပြးလျင

ေဟြောေတတ ဘ ေ စစ သ ဝငလြောကလသည။ န စအတငး၌ အတလစစေျ န ြောတင

က း ျယလ ကသြော တ ြက းေျြေား ေရ ခကြ။ ၁၉၁၆ ခန စ ဩဂတလအတငး၌ ြေား အတလသည

ဩစကတးယြေားနငင းစစဆငခရြော အကရးအြါဆးကသြော ကအြောငပေငေ ေ ြော ဂးရးဇးယြေား

သေးြ နငပခငး ပဖစသည။ ကဆြောငးရြောသ ေ ျေကလးတင အတလသည

ကအပေယ တစြငလယ သကဘဂြောဆြ ေးပေြ ပဖစကသြော ရးယ ပေြ သေးြ တ ခ ရန

အသငပြင ြေားခသည။

န စအတငး အကရးအြါဆး တ ြေ ြော အကနြော ဘ စစေျ န ြောေ ဗြောေနတ ြ ပဖစသည။

ဂျြောေနတ ဘ ေ အေကရ ဥြရြောဇြော ယတင ြ တ ခ သည။ ကဖကဖြောဝါရလ ေ နေေ

စ တငဘြောလဆနးခန အ ၆ လ ခန တ ခ ခသညတင ကရ သ ၄ ေငခန ေျသြော

တးတ နငသပဖင ဗြောေနခတြပေြ သေးြ ကရး ဂျြောေနတ လ ကလျြောလ ရသည။ ယငးသ

ရ ကနစဉ ေဟြောေတတ သည ကပေြော ဘ ရ ဆေးပေစတစကလျြော တင အက းအ ျယ

းစစဆငရန ပြငဆငခသည။ အချနကလြော တင ေဟြောေတတ ၏ အကပေြော လ န ေျြေားေ ြော

အ းတးတ က ြောငးေနလြောပြပဖစရြော သေဏ၊ အဂဂကတတ ပဖင ခငခလ သည ေငကြါငးေျြေားစြော

ရ ညလျြေားကသြော ဂျြောေန တတ ျငးေျြေား ကချေ နးဖျ ဆးနငခသည။ အပြင န စတင

ေဟြောေတတ သည တင ြေားေျြေား စတငသးခသည။ န စ ေဇငဘြောလတငကအြောင

ေဟြောေတတ သည ဖ၍တ လြောခရြော ဂျြောေနတ သည ခရငး ကနြော သ တပဖညးပဖညး

ဆတကြးခရသည။

အကရ ဘ စစေျ န ြောတင ကဆြောငးရြောသအတငး၌ ရရ ြေားသည အြေားပဖညနငခ၍

ဇနလကလြော တင အကရ ဘ စစက ြောငး ကတြောငဘ စနးေ းစစဆင ြော

ဩစကတးယြေားတြေျြေား ြောကြသယန ကတြောငတနးေျြေားသ တ တနငခသည။

၁၉၁၆ ခန စအတငး အငယြောလနပြည၌ သ ြန ကလရြော ေဟြောေတတ ၏ စစဆငေ တင အတနြင

ခ ဖ အက ြောငး ကြေါကြါ ခသည။ ေ တြါး ပဗတသျ အစးရ၏ အကရးြါကသြော

ရြော းေျြေား ေးရ ခသ ဆြောကရြောဂျြောက စေငသည ဂျြောေနလ န ေျြေား

အငယြောလနပြညတငးသ ခးသငး ြော ြန နရန စညခသပဖင အကြါငးအြါ

အပခြေားကခါငးကဆြောင ၆ ဦးတ န ငအတ စစကဆး၍ အဆးစရငလ သည။

န စအတငး ဂရနငင၏ ပြညတငးကရး အကပခအကန ေဟြောေတတ ဘ ေ လညးက ြောငး

ဗဟနငငေျြေားဘ ေ လညးက ြောငး ကစြောင ညခသည။ ဂရနငငသည ဆြေားဗးယြေားအြေား ရနသ တ

ြါးလြောလျင ညတ ခ ကြးရန သကဘြောတ ညချ ေျြေား ရ ခသည။ သ ကသြော ဂရဘရငေ ြော

ဂျြောေန ငဇြောဘရင၏ ကယြော ဖကတြော ပဖစသပဖင စစ တင ေြါဝငြ

ြေားကနေညကယြောငကယြောင ပြြကနခသည။ ဂရေျြးချစေျြေား ြေား ဆြေားဗးယြေား

တ ြေားချ အတငး ညလ သည။ က ြောင ေဟြောေတေျြေား ဘ လကဂးရးယြေား

တ ခ ကသြောအခါ ဂရေျြးချစတြေျြေားသည ေဟြောေတတ ဘ ေ ညတ ခ ခသည။ သ

ဂရနငင၏ သကဘြော ြေား ေပြတေသြေား ရ ကနခသပဖင ေဟြောေတတ ဂရနငင စတချရကအြောင

က ြတင၍ ကရက ြောငးေ ြတဆ ြေားသည။

အပြင အြောကေးနးယြေားပြညနယဖ တင နစ လြ ေငးသြေားက း ြ ကသြော

ရရ ြေားတြေျြေားသည အတနြင အကရးသြောခသည။ တ ရ နငငသည စ းအ တ းကပေြောငး

သေးြ ရန က ြးစြေားခကသြောလညး ပဗတသျတြေျြေား တနးလ နလ သပဖင ေကအြောငပေငခကချ။

၁၉၁၇ ြနစအတငး စစအကဖြအကန[ပြငဆငရန]

န စတင အကနြော ဘ စစေျ န ြော၌ ေဟြောေတတ သည စစကအြောငနငေည

ကေျြောလငချ ကလးေျြေားြင ြေားရ လြောနငကလသည။ န စအတငး အကရးြါကသြော တ ြေျြေား

ပြငသစနငငအကရ ကပေြော ဘ န င ဘယလဂျယနငငေျြေားတင ပဖစြြေားခသည။ ကေသေျြေားတင

အဂဂလြ၊ ပြငသစ၊ ဘယလဂျယေန င ကနေယနတြေျြေား ြ းကြါငး၍ ဂျြောေနတြေျြေား စတဓြောတ

ြျ ပြြေားကအြောငြင တ ခ ခသည။ ပြင န စဇနလတငး ေ ြစဖ း း လ စြော

အပြငးအ နတ ခ ခကလရြော ရ အနညးငယအတငး ဂျြောေနတြေျြေားကလးေငခန ေျ ကနြော သ

ဆတကြးရကလသည။ ကတြောငဘ တငလညး ဂျြောေနတ ၏ က ျြော ေးကသး ရြော

အဖးတနပေြ က းတစပေြ ပဖစကသြော လငးပေြဘ သ ကနေယနတြေျြေား

ကရ ကဆြောငချတ တ ခ ခသပဖင ဂျြောေနတ တပဖညးပဖညး ဆတကြးရပြနသည။ န စ

နဝငဘြောလကလြော တင ေဟြောေတတ သည ဂျြောေနတ သေးြ ြေားကသြော ပြငသစပေြ ပဖစကသြော

ေးဗကရး ရတတရ ဝငကရြော တ ခ ကလသည။ အခါ ဗြောကဗးရးယြေားပြည၏

ဥြရြောဇြောေငးသြေား ကခါငးကဆြောငကသြော ဂျြောေနတြေျြေားေ ြော ၅ေငခန ဆတကြးခရသည။သ ကသြော

ဂျြောေနတြေျြေား တနပြန းစစဆငကသြောအခါ ေဟြောေတတြေျြေား သေးြ ရရ သေျ နယကပေေျြေား

ပြနလည၍ ဆးရ းရပြနသည။

န စေတလ ၁၁ ရ ကန တင ရရ ြေားပြည၌ ကတြောလ နကရးက း ကြေါကြါ လြောခသည။

ကနြော ကလးလခန အ ြောတင ဇြောဘရငေ ြော နနးကတြော စန လ ရပြးကနြော

သေမတနငငအပဖစက ျညြောခရြော စစကပြပငေးရန ရယကနကသြော ဇြောဘရငက ြောင

စတြျ အြေားကလျြောကနရကသြော ေဟြောေတတ သည ဝေးကပေြော ဝေးသြောပဖစခရသည။ သ ကသြောလညး

ရရ ြေားနငငေ ြော စစ ဆ လ တ ခ ရန အကပခအကနေျြး ေရ ကတြောကချ။ တြတငး

စညး ေးေျြေား ြျ ပြြေား ြော တြကပြးအကရအတ ေ ြောလညး ေျြေားသည

ေျြေားပြြေားလြောသညအပြင ကနရြောတငးတင အရ းက းရ းကနခသည။ အတငး လ အချငးချငး

အရ ငးရ င နယချစစြတင တစဦးန င တစဦး တ ခ ကနရန ေသငက ြောငး ကက းက ြောသ

ကြေါကြါ လြောခပြးကနြော န စ နဝငဘြောလတင ကဗြောလရ ဗစတ သည အြချြြကရးအြောဏြော

သေးြ ခကလသည။ ကဗြောလရ ဗစ အစးရသည ေဇငဘြောလ တင ဂျြောေနတ န င စစကပြပငေးရန

က ြးြေးခရြော ၁၉၁၈ ခ ေတလ တင ဗရ စ-လကတြော စြောချြြ ချြြဆခကလသည။ က ြောင

ဂျြောေနတ သည အကရ ဘ စစေျ န ြောေ စစသြေား က ြောငကြါငးေျြေားစြော

အကနြော ဘ စစေျ န ြောသ ကရ ကပြြောငးနငခကသြော ပြငသစန င အဂဂလြတ အြေား ယခင ြေ

ဖတ နငခသည။

အတြောလျစစေျ န ြောတင အတလတ သည ေ လ ရယချ အတငး ရးယ ပေြဆသ

တပဖညးပဖညးချတ ခရြော ပေြ န င ဆယေငခန အ ြောကနရြောသ ြင ကရြော ရ လြောခသည။

သ ကသြောလညး ေ ြောေ ဂျြောေနစစ ေျြေား ကရြော ရ လြော၍ ဩစကတးယြေားစစတြေျြေားန င

ြ းကြါငး ြော ကအြော တဘြောလ နကလြော ၌ ြေားြရြတတင အတြောလျတြေျြေား ရြရြချချ

တ ခ ခရြော အတြောလျတ တြြျ ြော ဆတခြောခရသည။ ြယြေားကဗပေစသ ကရြော ေ

ဂျြောေနတ ၏ ချတ ေ တန ကအြောင ပြြလြနငကြကတြောသည။ သ တန ကအြောင

ခနငခသညေ ြောလညး ေဟြောေတေျြေားသည အတြောလျတ အြေား ညရန န စ ေဇငဘြောေတငေ

အကနြော ဘ စစေျ န ြောေ စစ တြေျြေားြ ကြးကသြောက ြောင ပဖစကလသည။

န စအတငး ဂရနငင၏ အကပခအကနေ ြော တစေျြးတစဖ ပဖစလြောခသည။ ဂရဘရင

နစတနတငးသည ဇန ၂ရ ကန တင နနးေ ဆငးသ ြော ေဟြောေတတ အြေား လလြေားသ

ေတယသြေားကတြော အလ ဇနြေားအြေား နနးအြခရကလသည။ အလ ဇနြေားသည

ဂရေျြးချစတြေျြေား ကခါငးကဆြောငခသ ဗနကဇကလြော ဝနက းချြြအပဖစ ခန ြေား၍

ေဟြောေတတ ဖ ေ ညတ ခ ကလသည။ ၁၉၁၇ ခန စစကလြော အ

အကေရ နပြညက ြောငစနငငသည စစ ေဝငြါကသးဘ န စဦးန စဖ စလး လ န ေျြေား

ကရြောငးချ ြော ြေားကနခသည။ ကရတြအငအြေားတင ပဗတသျတ သြောသပဖင ကရက ြောငးပဖင

သယယ ကသြော အကေရ န လ န ြစစညးေျြေားေ ြော ေဟြောေတတ ဖ သြော အကရြော ေျြေားခကလရြော

ဂျြောေနတ အဖ အကေရ နပြညက ြောငစ နငငေ ြော ေဟြောေတတ ၏ လ န သကလ ြောငရြော ဌြောနက း

ပဖစကနကြသည။ သ ပဖစ၍ ဂျြောေနတ သည ေဟြောေတ ကြးြ ကသြော အကေရ န လ န တင

သကဘဂြောေျြေား ကရငြသကဘဂြောေျြေားပဖင တ ခ ဖျ ဆးခရြော အကေရ န သကဘဂြောေျြေားန င

လ အကပေြော အေျြေားြင ဂျြောေနကရငြသကဘဂြောေျြေား၏ လ ချ က ြောင

နစပေြြကသက ြျ စး ကလသည။ အပြင ေ က ဆ နငငအြေားယငးဆရ းခကသြော

နယြယတ ပြနလညသေးြ နငကရးအတ ဂျြောေန ကငက းက ြော ြရန

စညကနကသြောက ြောင အကေရ နပြညက ြောငစသည ၁၉၁၇ ခ ဧပြလ ၆ ရ ကန တင

ဂျြောေနနငင စစက ညြောခ၏။သ ကသြော အကေရ နေ ြော စစတ ရန အစအစဉ ျစြော

ေရ ကသးသပဖင ၁၉၁၇ ခန စ ဇနလ ၁၇ ရ ကန တင အကေရ နစစတြစသည ပြငသစနငငသ

ြ ေဆးအက ေ ြ နငခသည။

န စတင ြြရဟနးေငးက း ၁၅ ဆ ကပေြော ဗနးေစသည စစပြပငေးရန

က ြးစြေားပဖနကပဖခကသးသည။ သ ကသြော ေဟြောေတတ ဖ ေ စစကပြပငေးရန ေလလြေားသပဖင

က ြးြေးချ ေ ြော ေကအြောငပေငခကချ။

၁၉၁၈ ခန စ စစအတငး အကပခအကန[ပြငဆငရန]

န စ၌ ဂျြောေနတ သည ေဟြောေတတ အပြြတတ ရန အက းအ ျယ စစဆငကနခကသြော

န စပဖစသည။ စစသ က း ဟငေငဗတ ဂျြောေနတြေျြေားသည ဧပြလ တစရ ကန တင ြါရပေြ

သေးြ နငရေညဟ က ျညြောခကလသည။ ဂျြောေနတ ၏ းစစက ြောငးေ ြော အးြရြေား၏

ကတြောငဘ ေ စတင၍ ငါးဆယတစေငေျ ရျညလျြေားကလသည။ ေျကလြော က းေြေားလ ကသြော

အငအြေားန င ဖတ သပဖင ေျကလြော လ အကသအက ေျြေားလ ကသြော စစြေျြး ယခင

ေရ ခဟဆ သည။ ဂျြောေနတ ၏ အငအြေားက းေြေားလ သပဖင ဆယရ ခန အတငး

န စဆယခန စေငေျ ေဟြောေတတ ၏ စစက ြောငးအတငးသ ျဝငခ၏။ အခါ

ေဟြောေတတြေျြေားအြေားလး ြ ရန ပြငသစ ဗလချြြေ း ကဖါ အြေား အကနြော ဘ စစေျ န ြော

စစကသနြောြတအပဖစခန ြော အစေး န ခခ တနးလ နကစကလသည။ သ ကသြောလညး ရနသ အငအြေား

က းေြေားလ ၍ တြကြါငးစေ ဆတ၍ ဆတ၍သြော ကြးရကလ၏။ ဂျြောေနတ လညး ြါရပေြကတြောသ

ချတ ရန လေးြငဖ က ြးြေး ြော ဖတ ကလသည။ ယငးသ ပဖင ဂျြောေနတ ေ ြော ြါရပေြအနး

ြလြောကလရြော ပေြကတြောက း ျဆးရန နြောရြငးေျကလြော သြော လကတြောသည။ အကတြောအတငး

အကေရ နကရတြေ တြသြေားရ စက ြောငြါဝငကသြော တြတစတြသည ကပခြော က ြောငေျ

အ ျခ ြော ဂျြောေနတ ြါရသ ချတ ရြော လေးက ြောငး တြောဆးနငရန က ြးစြေားခရြော အတနြင

ကအြောငပေငခကလသည။ အပြင ရ ြေားတးသယရးတင စစြနးကနပြ ပဖစကသြော ပြငသစတြ

လ စြေား းရန ကရြော ရ လြောခသည အကေရ နတြသည ဂျြောေနတ ရြရြချချ

တ ခ ကနသည ြေားေ းစစဆင ြော အရြေ ဂျြောေနေျြေား ရ ငးလငးြစနငခကလသည။

က ြောင ဂျြောေနတ လညး းစစေ ခစစအပဖစသ ကပြြောငးလသြေားရပြးလျင

ြါရပေြကတြောက းေ ြောလညး ရနသ လ ျကရြော ေညကဘးေ ငးလတခကလသည။

အကေရ န စစ တြေျြေား အဆ ေပြတ တငြ အြေားပဖညနငပခငးက ြောင၊ ဗလချြြေ း ကဖါ ေ ြော

ရနသ တြေျြေား အငအြေားကတြောငတငးစြောန င တ ခ နငကလသည။ စစြနးလြောပြပဖစကသြော

ဂျြောေနတြေျြေားေ ြော အငအြေားပြည လနးဆနးကနကသြော အကေရ နတ န င

ယ ဉရသညအခါတငးလလြင ကနြော ဆတကြးခရကလသည။ ကပေြော ဘ တငလညး

ေဟြောေတတြေျြေားသည ကပေြော ြငလယအနးေ ဖတ ခကလရြော ဗယလဂျယေနငငေ ပေြေျြေား

ပြနလည သေးြငနငခ၍ ဂျြောေနတြေျြေား လညး အတနြင

ရ ငးလငးတ တြစနငခ သည။ ၁၉၁၈ ခ ကအြော တဘြောလ ၁၉ ရ ကန တင

ဂျြောေနတ ၏ ကရငြသကဘဂြောစခနးပဖစကသြော ကဇးဗရတဂပေြ ေ ဂျြောေနေျြေား တ တြစ ြော

ပေြ ပြနလညသေးြ နငခ၏။ အကတြောအတငး

အကနြော ဘ စစက ြောငးတစကလျြော တငလညး ဂျြောေနတ ကတြောငဘ သ လညးက ြောငး၊

အကရ ဘ သ လညးက ြောငး ကရြော ကအြောင တပဖညးပဖညး ဖ၍ တ တနငခကလသည။

ကတြောငဘ ေ ဖ၍တ လြောသည အကေရ နတြေျြေား၏ ေဏ ေခနငကသြော

ဂျြောေနတြေျြေားသည ဇ လငလေ စ၍ တဆတတညး ဆတခကလရြော ကနြော ဆး ပြငသစကပေ၌

ေးဗနးခတြတစခသြောလျင ကပခ ြအပဖစ ျနကလကတြောသည။ အကတြောအတငး ဂျြောေန၏

ဘ ကတြောသြေားေျြေားေ ြောလညး ရ း၍သြော ကန ကလသည။ ၁၉၁၈ ခစ တငဘြောလ ၁၅ ရ ကန တင

ဆယလနး ြေား၌ ကသြောငတငကနကသြော ေဟြောေတတြေျြေားသည းစစဆင ြော ကရ သ ချတ ခ၏။

ရ သတတ ြတ န စြတအတငး ဆြေားဗးယြေားနငငကတြောငြငး တစခလးလလြင

ပြနလညသေးယ ခ သည။ သ ပဖစ၍ နငငတငးချတ တ ခ ပခငး ခရေည စးရေသညန င

ဗ လကဂးရးယြေားသည စ တငဘြောလ ၂၉ ရ ကန တင လ န ချလ ကလသည။ ကနြော

ကပေြော ဘ သ ဆ လ ချတ ခရြော ဆ လ ၍ ကအြောငြရခကလသည။

ဩစကတးယနးတြေျြေားလညး အယလကဗးနးယြေားန င ေနတးနးဂရးပြညေျြေားေ

ဆတကြးရကလသည။ တစလခခန အတငး ဆြေားဗးယြေားေ ဩစကတးယနး တြေျြေား

ကေြောငး တနငခပြးကနြော ဗလရတပေြ လညး ပြနလညသေးြ နငခ၏။

းစစန င တစပြြငတညးလလြင ြါလ စတငးချ အယလငဗ၏ တြသည

ကအေြောကဖးဆယကခါငးကဆြောငကသြော အြောရြတစစန င ြောနယတအ ကလြောရငတ ၏ အ အညပဖင

းစစဆငခရြော တ ရ တ သည ေခနင၍ ေေ စ ြ၊ ဧ ၊ ကဗးရတန င အလ ြ စကသြော

ပေြေျြေား သေးြ ရရ ခသည။ ၁၉၁၈ ကအြော တဘြောလ ၃၁ ရ ကန တင တ ရ

လ န ချကလသည။ န စ ကအြော တဘြောလ တင ြယြေားကဗးပေစ ပဖတ၍ ချတ ခကသြော

အတလတြတ သည ဩစကတးယနးတြေျြေား န စခ ကအြောင တ ခကလရြော တြြျ ပြးကနြော

၁၀ ရ ခန အတငး တြသြေား သးသနးက ျြောေျ လ န ချခကလသည။သ ပဖစ၍

ဩစကတးယနးတြေျြေား၏ ဗလချြြ စစရြစရန ကတြောငးြနခရ၏။ သ တြြျ ခသညန င

ဩစကတးယြေားအစးရအဖလညးြျ ခကလသည။ ဩစကတးယြေားနငင ကတြောအတငးရ

ဗဟးေးယြေားပြညနယန င အပခြေားပြညနယ အသးသးတ သည ကတြောလ နြန န ြော

လတလြကရး က ျညြောခ သည။ သ ပဖစ၍ ဂျြောေန တစဦးတညးသြော ျနကလကနကတြောသည။

၁၉၁၈ ခ နဝငဘြောလ ၃ ရ ကန တင းကရတြစခနးရ ဂျြောေနကရတြ ြန နရြော ေ ြောေ

ဗရးေငးန င ဟေးဗတကရတြေျြေားသ းစ သြေားကလသည။ စစတြအကပခအကနေ ြောလညး

ကေျြောလငစရြော ေရ ကအြောင ဆးရြေားကနသည သရ ကသြော ဂျြောေနအစးရသည

ကအြော တဘြောလ ြင စစကပြပငေးရန ဂျြောေန ဝနက းချြြ ေငးသြေားက း ေ က ဆေလျ

စ ြေား ေးလ နးခကလသည။ ပြင သ အစးရအဖတင ဆရ ယလစေျြေား လညး ြါဝငကစခရြော

ရ ေျြေားေ ြောေ အစးရ အဖ သ တ က ြး ငပြးလျင အကေရ န သေမတ ဝလဆန

စစကပြပငေးကရးအတ စ ြေား ေးလ ေးခကလသည။ သ ကသြော ဝလဆန ေဟြောေတ

တြကြါငးစ စစကသနြောြတ ေြောရ ယကဖါ န င ကဆးကနးရန ည န ြေားခ၏။ အကတြောအတငး ငဇြော

ဘရငသည ဘြောလငပေြ ေ ခြောပြးကနြော သ ၏စစတြေျြေားရ ရြော

သြေားကရြော ကန ငခကလသည။ သ ကသြော ဝနက းချြြ ငဇြောအြေား နနးစန ရန ကတြောငးဆခရြော

ဟငေငဗတ လညး သကဘြောတ ခသပဖင နဝငဘြောလ ၁၀ ရ ကန တင

နနးစန ပြးလျင ကဟြောလနနငငသ ကပြးရကလသည။ ဂျြောေနတ လညး သေမတ ဝလဆန

ည န ြေားသညအတငး ဖြောရ ယကဖါ တင စစကပြပငေးကရးအတ စ ြေား ေးလ ေးခရြောတင

ေဟြောေတတ အချငးချငး ကဆးကနးပြးကနြော စစရြစကရး စညး ေးချ ေျြေား ကရးဆခ၏။

စညး ေးချ ေျြေား ေြောရ ယကဖါ နးြျငး သစကတြောအတငး ရြတန ြေားကသြော

ေးရ ြေားတကြေါတင နဝငဘြောလ ၁၁ ရ ေးကသြော ယအချန၌ ဂျြောေနအစးရ

ယစြေားလ ယေျြေားအြေား ကြးအြကလသည။ ယငးတ ဂျြောေနတ လ ခလ သပဖင ၆

နြောရအ ြော နန ၁၁ နြောရတင အြစအခ ရြစသြေားကလသည။ ကန အချန

ကနြောငလြောကနြော သြေားေျြေားသည ကတြောကတြောန ငြင ကေနငကတြောေည ေဟတကချ။

အာရတကတင[ပြငဆငရန]

ေဘြောစစက းဟကခေါတငသည အတငး တ ြေျြေားေ ြော ဥကရြောြတ တငသြော

ပဖစြြေားသညေဟတကချ။ အြောရ တ ဘ တငလညး ပဖစြြေား ကသးသည။ ၁၉၁၅ ခန စ

နခါနးကလြော တင အဂဂလြန င အနယ တြတစတြသည ဘဂဂေ ပေြ

သေးြ ရနကရြော လြောခသည။ နဝငဘြောလတင ပဗတသျတြေျြေားသည ဘဂဂေ ပေြကတြောငဘ ရ

တ ရ တ တ ခ ရြော အတနငယ အကရးသြောကသြောလညး ေဇငဘြောလတင အကရးနေ ြော

ယအယအေြောရြေားပေြတင အဝငးခရကလသည။ ၁၉၁၆ ခ ဧပြလတင ရ ခြောပြတလြ၍

ငတေတကခါငးြါးပခငး ကဘးန င ြရကလပဖင ပဗတသျတြေျြေား လ န ချ ရကလသည။

က ြောင ပဗတသျတ ၏ ဂဏသကရ အတနြင ခ သြေားကလသည။ သ ရြောတင တြ

ယတငရန ကရြော လြောကသြော စစ တြသည ၁၉၁၇ ခ ေတလတင ဘဂဂေ ပေြ

သေးြ ခပြးလျင ကပေြော ဘ သ ချတ သြေားနငခကလသည။

၁၉၁၇ ခ ေဇငဘြော ၁ ရ ကန တင ဗလချြြေ း အယလငဗကခါငးကဆြောငကသြော တြေျြေားသည

ဂျရ းဆလေးပေြသ ချတ ပခ၍ ၉ရ ကန တင ပေြ သေးြ ခ၏။ ကအြောငပေငေ ေ ြော ၁၉၁၇

ခန စအတငး ေဟြောေတတ ၏ အကရးြါကသြော ကအြောငပေငေ ေျြေား တင တစခအြါအဝငပဖစသည။

ကေက ကာငးတကပမ ား[ပြငဆငရန]

စစြေျြေားတင ပဗတသျတ အြေား ြေားရြော ြေား ကရတြေကတြောပဖစကြသည။

အြေား ြေားသကလြော လညး ပဗတသျကရတြေ ြော အပခြေားကရတြေျြေား က းစးလ ေးေးနငကသြော

အငအြေားန င ပြညစခကလသည။ ေဘြောစစက း ေပဖစေ ကလးတင အဂဂလြ ကရတြ

ြေအငအြေား ပဖညတငး ြေားခ၏။ က ြောင စစပဖစသညန င တပြြငန ကရတြေကတြောသည

တ ြဝငရန အဆငသင ပဖစကနခသည။ ပဗတသျတ ၏ အငအြေားက ြောငးကသြော ကရတြက ြောင

ဂျြောေနတ နငငပခြေားန င နေသယနငကအြောင ြတြငနငခသညပြင ဂျြောေနကရတြက း

ကရတြစခနးေျြေားေ ေ နငကအြောင ြတဆ ြေားနငခသည။ စစပဖစစ ဂျြောေနကရတြက းသည

းတ းကပေြောငးအတငး စခနးေျြေား၌ လပခြစြော ရ ကနခသည။ သ ကသြော ြငလယပြငတင ရ ကနကသြော

ဂျြောေန ကတြောြေ သကဘဂြောအချြ န င ရဇြောစစသကဘဂြော အချြသည ကပေြော ြငလယအတငး

းသနးသြေားလြောကရးတင အကန ြောငအယ ကြးခကလသည။ သ ကသြော တပဖညးပဖညး

သကဘဂြောေျြေား ဖေးဆးပခငး၊ န စပေ ြြပခငး ပြြလြလြောနငခကသြောအခါ ေဟြောေတန င

ြေားကနနငငသကဘဂြောေျြေားေ ြော ဂျြောေနကရငြသကဘဂြောေျြေား၏ ရန သြော က ြော ရ ရကလကတြောသည။

ပဗတသျ ရ ဇြောစစသကဘဂြော သးစငးေ ြော ကပေြော ြငလယတင ဂျြောေနကရငြသကဘဂြောေျြေား

တ ခ သပဖင နစပေ ြြသြေားရကလသည။ ၁၉၁၄ ခန စ နဝငဘြောလ ၁ရ ကန တင ချလ ေးကပခ

ရနအင အနး၌ ဂျြောေန ရ ဇြောစစသကဘဂြော ငါးစငးြါဝငကသြော ကရတြစသည ပဗတသျကရတြစ

တ ခ န ေန ငးလ ကလသည။ သ ကသြော ယငးဂျြောေန ကရတြစေ ြော ေဇငဘြောလ ၈ရ ကန တင

ကဖြော လနး ျနးစအနး၌ အပခြေားပဗတသျ စစသကဘဂြောတြစ၏ တ ခ ပခငးခရသပဖင

ေရ ဇေနအေညရ စစသကဘဂြောေ တြါး အပခြေားသကဘဂြောေျြေားန စပေ ြြပခငးခရသည။ ေရ ဇေနေ ြောေ

လတကပေြော သြေားခကလသည။

ပဗတသျ ကရတြက း

အငေေငအေညရ ဂျြောေန ရ ဇြောစစသကဘဂြော တစစငးသညလညး သေေရြော

ြငလယပြငတစကလျြော လ ညလညသြေားလြော ြော ကေေါလြော တစ ကဋခန တနဖးရ ကသြော

သကဘဂြောေျြေား န စပေ ြြ ဖျ ဆးခ၏။ သ ကသြော ကနြော ဆး၌ အနယ သေေရြောရ ျနးတင

ဩစကတးလးယြေား စစသကဘဂြောတစစငး၏ တ ခ ပဖတဆးပခငး ခရကလသည။

၁၉၁၅ ခန စန င ၁၉၁၆ ခန စေျြေားတငလညး ေရ ဇေန၊ ဖရးေရ ၊ နးနစစဗတ စကသြော

ဂျြောေနသကဘဂြောေျြေားသည ြငလယပြင အရြရြတင ေဟြောေတတ ၏ သကဘဂြောေျြေား န စပေ ြြ

ဖျ ဆး၍ းသနးသြေားလြောကရး အကန ငအယ ကြးခကလသည။ ြ ေ ေဘြောစစအတငး

အက း ျယဆးကသြော ကရက ြောငးတ ြေ ြော ၁၉၁၆ ခ ကေလ ၃၁ ရ ကန တင ပဖစြြေားကသြော

ဂျတတလန တ ြပဖစကြသည။ တ ြတင ဂျြောေနကရတြကရက ြောငးဗလချြြကရ း

ြ ၍ အဂဂလြကရတြ တ သကဘဂြောေျြေား ကရက ြောငးဗလချြြ ဗးတး

ဦးစးအြချြြခကလသည။ န စဖ စလးေ သကဘဂြောေျြေားသည ေနးေတနငင ေးကပခတင တစကန လး

တ ခ ရြော ညကနဘ တင ကရက ြောငးဗလချြြေ းဂျယလ ဦးစးကသြော

အဂဂလြကရတြစတစစသည အ ကရြော လြောသပဖင ဂျြောေနကရတြသည ယငး၏ စခနးေျြေားသ

ကနြော ပြနဆတသြေားကလကတြောသည။ တ ြတင ဂျြောေနတ အနငရသညဟ

က ျညြောခသည။ အဂဂလြတ ဘ ေ အြျ အစး အဆးအရ းေ ြော ဂျြောေနတ န င န ငးယ ဉကသြော

အလနြင ေျြေားပြြေားကသြောက ြောင တစနညးအြေားပဖင က ျညြောချ ေ ြော ေ နသညဟ

ဆနငကြသည။ သ ကသြော ကနြော တင ငဇြောဘရငသည ကင ကရလသး ြော

တညကဆြော ခသညပြင သ တ ဂဏယ ခကသြော ဂျြောေနကရတြက းေ ြော းတ းကပေြောငး စခနးေျြေားတင

ြတေကတြောသည။ အပြင ဂျြောေနတ အဆးအရ းေျြေားကသြောလညး အဂဂလြကရတြသည

ြငလယပြငတင က းစးပေက းစးကနခကလသည။ ဂျြောေနတ သည ကရတြက း

အသးေပြြနငကသြောက ြောင ကရငြသကဘဂြောေျြေား တင ျယစြော အသးပြြခ ြော အဂဂလြကရတြ

က းစြော ကန ြောငယ နငခသည။ စစက းပဖစစ ြ ေသးန စအတငးဂျြောေနကရငြသကဘဂြောေျြေား၏

ရန ကရြော စြော ြော ယရန ေ စညနငခသပဖင ဂျြောေနတ ကရငြသကဘဂြောပဖင

တ ခ ပခငးသည စစအရ းအနင ဆးပဖတကတြောေညကလြောဟကတးကတြော ကလသည။

ပဗတသျကရတြ သကဘဂြောတစစငး

အပြင ဂျြောေနတ ၏ အ ေ ြော ေဟြောေတတ ၏ းသနးကရြောငးဝယကရး ဖျ ဆးကြးပခငပဖင

ငတေတကခါငးြါးပခငးကဘးဆ ကအြောင ပြြလြရနလညး ပဖစကလသည။ က ြောင ပြငသစန င

အဂဂလနပြည ေးရးတနးေျြေား ကရက ြောငးေ ြတဆ ြေားက ြောငး က ျညြောပြးလျင

သကဘဂြောေျြေား ြေားကနနငငြငးေျြေား ပဖစကစ ြောေ ၊ သတေ တ ြေားကသြော စစနယနေတအတငး၌

ကတ ရ လျင န စပေ ြြြစေညဟ သတကြးခ၏။ သးလအတငး ြေားကနနငငေ သကဘဂြောအေျြးအစြေား

ေျြေားေျြေား အြါအဝင သကဘဂြောတစရြောခန န စပေ ြြပခငး ခရကလသသည။ ၁၉၁၆ ခန စ

အ နကလြော တင ြေား ပဗတသျတ ၏ နသကဘဂြောအြျ အစးေ ြော အတနြငေျြေားလျ ရ ကလပြ။

သ ကသြောလညး ေဟြောေတနငငေျြေားသ နေျြေား၊ စြေားနြရ ခြောေျြေား၊ လ န ေျြေား

ဆ လ ကရြော ရ ကနခသည။ သ ပဖစ၍ ၁၉၁၇ ခန စတင ဂျြောေနကရငြသကဘဂြောေျြေားသည

ေဟြောေတနငငေျြေားသ အသြေား သကဘဂြောေျြေား လညး န စပေ ြြြစ ကလသည။ သ ကသြော

ဂျြောေနတ ၏ ရညေ နးချ အတငး ေကအြောငပေငခကချ။ သ ပဖစရပခငးေ ြော ကရငြသကဘဂြောေျြေား၏

အနတရြောယ ကရြော ကရြော ေဟတကသြောလညး အကတြောအတန ြော ယနငကသြော

အစအေေျြေား တပဖညးပဖညးပြြလြလြောနငကသြောက ြောငလညးက ြောငး ဂရပဗတနန င အကေရ န

ပြညက ြောငစနငငတ သည သကဘဂြောေျြေား လျငပေနစြော တညကဆြော

လြောနငကသြောက ြောငလညးက ြောငး ပဖစကြသည။ အ းသပဖင အကေရ နပြညက ြောငစတင

သကဘဂြောေျြေား ဂျြောေနေျြေားဖျ ဆး၍ ေရနငကလြော ကအြောငြင လျငပေနစြော

တးတ ကဆြော လြနငခကလသည။

ကလတပ စတငအသ းဖပြဖြငး[ပြငဆငရန]

ြ ေ ေဘြောစစက းေ စ၍ ကလယြောဉြျေျြေား စစဆငေ အတ အသးပြြလြောခကလသည။

ြ ေတငကလယြောဉြျေျြေား ရနသ အကပခအကန အ ခတ ဓြောတြရ ယ ရန

ငးက ြော ရနသြော အသးပြြခ သည။ စဉ ကလယြောဉြျေျြေားေ ြောလညး

ကသးငယသညအပြင တစနြောရေင းဆယေျကလြော သြော ြျသနးနငကသးသည။

ပဗတသျကတြောဝငကလတြ၏ Sopwith F-1 Camel ကလယြောဉြျ

စစပဖစစ အဂဂလြတ တင ကလယြောဉြျ အနညးငယေျသြော ရ ၍ ပြငသစတငေ အေျြေားဆး

ရ ကလသည။ ဂျြောေန၊ အဂဂလြတ တင ရ ကသြော ကလယြောဉြျ အကရအတ စစကြါငးေ ြော ၅၀၀

ခန ေျသြော ပဖစရြော ပြငသစတ တင ၂၅၀ ခန ရ ခသည။ စစပဖစပြးကနြော တင နငငေျြေားသည

ကလယြောဉြျေျြေား တးတ ကဆြော လြလြော ၍ ကလယြောဉြျေျြေား

အသြေားန နးတးတ ကအြောငန င အကလးချန ြေသယကဆြောငနငကအြောင ပြြပြင လြ ငခ သည။

က ြောင ကနြောငတစန စခန အ ြောတင တစနြောရလျင ၁၇၅ ေငန နးခန ြျသနးနငကသြော

ကလယြောဉြျေျြေား တညကဆြော လြောနင ၍ စ ကသနတန င ဗးအကလးချန တစတနခန

သယယ နငခသည။ က ြောင ကလယြောဉြျေျြေား ဗးက တ ခ ရနန င စ ကသနတပဖင

ြစခတတ ခ ရနအတ အသးပြြလြောသပဖင လနစြော အကရးြါလြောကလသည။ သ ပဖစကလရြော

ကလတြသြေား တစကယြော န င ညးတြသြေား တစက ြောင ညေျသညဟြင ဆလြောကလသည။

ေ ြောေ ကလက ြောငးတ ြေျြေား ေ ြောခဏ ပဖစြြေားလြောခ၍ တစဖ န င တစဖ ကလက ြောငး၌

က းစးနငရန က ြးစြေားခ ကလသည။ ၁၉၁၇ ခန စ ေ နေ ေဟြောေတတ သည အကနြော ဘ

စစေျ န ြော၌ ကလက ြောငးတင အကရးသြောကနခ၏။ ယငးသ ကလက ြောငးတင

သ နငငါနငက ြးစြေား ကသြောလညး စငစစေ ြော အရ းအနငတ ခ ရြော၌ ကလက ြောငးတ ြေျြေားေ ြော

ြ ေ ေဘြောစစက းအတငး အရြောေကရြော လ ကချ။

ဂျြောေနသည အဂဂလန ကလက ြောငးေ တ ခ ရြော၌

ဇ ြလငကခေါ ဗ းသးြသဏဌြောန ကလသကဘဂြောေျြေားပဖင တ ခ ခ သည။

ကလသကဘဂြောေျြေား

ဇ ြလငကလသကဘဂြောေျြေားသည ခရးရ ည သြေားလြောနငကသြော ကလယြောဉေျြးပဖစသပဖင

အဂဂလနန င ပြငသစနငငေျြေားသ သြေားကရြော ဗးက တ ခ ရနအတ

အလနအသးဝငကလသည။ ၁၉၁၅ ခန စေ ၁၉၁၈ ခ ကေလတငကအြောင အဂဂလနန င

ပြငသစနငငတ ေ ဂျြောေနဇ ြလငေျြေား၏ ဗးက တ ခ ပခငး ေ ြောခဏ ခခ ရသည။

အဂဂလြန င ပြငသစတ လညး ကလယြောဉြျတြစေျြေား အသးပြြ ၍ လညးက ြောငး၊

အြေားက ြောငးလ ကသြော ေးကေြောငးေျြေား း ြော

ကလယြောဉြျြစအကပေြော ေျြေားပဖငလညးက ြောငးတနးလ န ခခ သည။ ဂျြောေနတ ကလက ြောငးေ

တ ခ ပခငးက ြောင အဂဂလြန င ပြငသစတ ဆးရ းနစနြောေ ေျြေား၏ အရြရြတနဖးေ ြော ကေေါလြော

၁၀ သနးခန ပဖစသည။ သ ကသြော ပြငသစနငငတင တစကန တညး၌ ဇ ြလငက း

ငါးစငးြျ ျ၍ တစစငးအဖေးခရပြးကနြော တင ဂျြောေနတ ၏ ကလက ြောငးတ ခ ပခငးေျြေား

ရြစသြေားကလကတြောသည။

ဂ ာမနပငနယကဖမသစမ ား[ပြငဆငရန]

စစက းေပဖစေ ဂျြောေနြင နယကပေသစေျြေားရ ကလသည။ နယသစေျြေား ရရ ကရးက ြောင

ဂျြောေနန င ဂရပဗတနတ အငအြေားပြြငလြောခရြော၊ ယငးေ ြော စစပဖစရပခငး၏

အက ြောငးအရငးတစရြပဖစခသည။ စစပဖစစတင အငအြေားကတြောငတငးကသြော

ပဗတသျကရတြသည ဂျြောေနနငငြင ြငလယရြပခြေားနယကပေသစေျြေား သေးြ ကလသည။

ေဘြောအကရ ြငးရ ဂျြောေနနယကပေသစေျြေားပဖစကသြော နယ းဂငနန င ဆေးဝါး ျနးေျြေား

နယ းဇလနတြေျြေား သေးြ ကလသည။ ဂျြန တရတနငငရ ဂျြောေနခတြ ဆငးကတြော

သေးြ လ ၏/ အြောဖရ တ ရ တဂလန လညး ေဟြောေတေျြေား သေးြ ခ၏။ ၁၉၅

ခန စ အဂဂလြန င ပြငသစတြေျြေားသည ေမရနး နယ သေးြ ခ၍၊ ဂျြောေနအကနြော ကတြောင

အြောဖရ နယေ ြောလညး ေဟြောေတတ လ သ ျကရြော ခကလသည။ ယငးသ ပဖင

ဂျြောေနနယကပေသစေျြေား အြေားလးလလြင ေဟြောေတတ လ တငးသ ျကရြော ခ၏။ ၁၉၁၈

ခန စတငကအြောင ေဟြောေတတ တနးလ နနငခကသြော ဂျြောေနနယသစေျြေားေ ြော ဂျြောေန အကရ ဘ

အြောဖရ နယြင ပဖစသည။

စစ၏အ ျြးသ ကရြော ေ ေျြေား[ပြငဆငရန]

ဗာဆငးစာြ ြပ[ပြငဆငရန]

စစရြစကရး စညး ေးချ ေျြေား အရ ဂျြောေနတြေျြေားသည ဗလဂျ၊ ပြငသစ၊ လြဇင ဗတ၊

အယလဆ လရနး အစရ သည ကေသေျြေားေ ရငးပေစတငကအြောင ဆတခြောကြးရ၏။

လ န ခယေး ေးက ျြော ၊ ကလယြောဉြျ၊ စစသကဘဂြောန င ကရငြသကဘဂြောအြေားလး

ေဟြောေတတ အြေား ကြးအြကလသည။ ရရ ြေားနငင၊ ရ ကေးနးယြေားနငင၊ တ ရ နငငန င အကရ

အြောဖရ ရ ဂျြောေနတ သေးြ ြေားကသြော ကေသေျြေားေ ဂျြောေနတြေျြေား ပြနကခေါရ၏။

ေဟြောေတစစသ ြနးေျြေားအြေားလး လညး ချ ချငးလ တကြးရ၏။ အပြင ဂျြောေနတ

ျ းက ျြောတ ခ ခကသြော နယေျြေားေ ြျ စးဆးရ းခသေျ ဂျြောေနတ ကလျြောကြးရ၍

ဗလဂျယေ ဘဏတ ေ ကငေျြေား၊ ရရ ြေားန င ရကေးနယြေားနငငတ ေ ကရ ေျြေား ပြနကြးရန

သကဘြောတ ရကလသည။

ယငးသ ရြစကရး စြောချြြ ချြြဆပြးကနြော တင ေဟြောေတတ သည ဂျြောေနနငငအတငး

အချ အပခြော ျကသြော ကေသေျြေားတင တြေျြေားချ ြော ဂျြောေန လ ြရ ြေား က ပခငး ေပြြနငကအြောင

ကစြောင ြကနခ ကလသည။ အကတြောအတငး ေဟြောေတကခါငးကဆြောငက းေျြေားသည

ဗြောကဆးပေြကတြောတင လကြါငးေျြေားစြော ည န ငးကဆးကနး၍ ဗြောဆငးစစကပြပငေးကရး စြောချြြ

ကရးဆခ သည။ သ ကဆးကနးရြောတင ဂျြောေနနငငသည ဝငကရြော ကဆးကနးခငေရကြ။

အချ ကြါငး ၄၀၀ ေျ ြါဝငသည စြောချြြ ကရးဆပြးကသြောအခါ၊ ၁၉၁၉ ခ ဇနနဝါရလတင

ဂျြောေနနငငအြေား လ ေ တ းကစခသည။ သ ကသြော စြောချြြြါအချ အလ ေျြေား

စဉးစြေားချငချနရနန င ေက ျနြကသြော အချ ေျြေား န ြရန အချန လကလြော ကအြောင

ေကြးခကချ။ ဂျြောေနနငငေ ြော ေတတသြောသပဖင ယငးအြေားနလေ နငကအြောင ဖနြချြြချယ ြေားကသြော

စြောချြြ လ ေ တ းခရကလသည။ စြောချြြအရ ဂျြောေနနငငေ အြောဖရ တ ရ

နယကပေသစေျြေား အြေားလး ဆးရ းခရသည။ ဥကရြောြတ တင စစအတငး သေးြင ြေားခသည

နယေျြေား ပြနကြးရရေ ၊ စစေပဖစေ ဂျြောေနြငနယေျြေားပဖစကသြော

အယလဆ လရနးနယေျြေား လညး ပြန၍ ကြးအြခရကလသည။ အဖးတန

က ျြော ေးကသးတငးေျြေားတညရ ရြော ဆြေားနယ ပြငသစနငင ၁၅ န စေျ အပြညပြညဆငရြော

က ြောေရ ငန င အြချြြရနကြးအြလ ရသည။ ဗလဂျယေနငငသည

ဂျြောေနနယပခြေားခရငေျြေားပဖစကသြော ေြောလကေေ၊ အြြငန င ကေြောရ ဇန ခရငတ ရရ ကလသည။

ြဆငပြညနယေ နယအကတြောေျြေားေျြေားန င အကနြော ြရြရ ြေားပြညနယ တညက ြောငစ ြလန

သေမတနငငသ ကြးအြခရ၏။ ေဟြောေတတ သည ဂျြောေနနငင၏ အကပခ ကစြောင ညရနအတ

ရငးပေစ အကနြော ဘ ရ ဂျြောေနြငန ၁၅ န စေျ သေးြ ြေားရနလညး ြါရ ကလသည။

ကေေယပေစဝအနးရ နယကပေ ြ ေတင ေဟြောေတတ အြေားကြးအြပြးကနြော ၊ တဖန

လစကသးနးယြေားနငငသ ကြးအြခရ၏။ ဂျြောေနြငနယသစေျြေားအြေားလး ေဟြောေတတ

လ ကအြော သ လညးက ြောငး၊ ဩဇြောခနညေျြေားအပဖစသ လညးက ြောငး ကရြော ရ နသည။

ပြင စစတြန င လ န အငအြေားေျြေား ကလျြောြစရကလရြော၊ ဂျြောေနစစတြေ ြော

ရတြဖေျကလြော သြော အငအြေားရ ကတြော၏။ဂျြောေနကရတြတင စစသကဘဂြောက း ၆ စငး၊

ရ ဇြောစစသကဘဂြောအကသးစြေား ၆ စငး၊ ဖျ သကဘဂြောန င ကတြောြေသကဘဂြောအချြသြော

ြေားြငခငရကတြောရြော၊ ျနသကဘဂြောေျြေားန င စြလျဉး၍ ေညသ ေညြ ပြြလြရေည

ေဟြောေတတ အခ ကတကနစဉ ဂျြောေနကရတြအရြောရ ချြ ကဖြော ခဖျ ဆး ြစခကလသည။

ဂျြောေနသည ကရငြသကဘဂြောေျြေား လညး ေကဆြော လြနငသညအပြင ကလတြ လညး

ဖစညးခင ေရ ကတြောကချ။ ေဟြောေတတ ဆးရ းခကသြော နသကဘဂြောေျြေား အစြေား းရန ဂျြောေန

နသကဘဂြောေျြေား လညး ကြးအြရကလသည။ ဂျြောေနနငငသည စစက းန င စြလျဉး၍

တြောဝနရ က ြောငး ဝနခခရသပဖင ေဟြောေတတ အြေား စစကလျြောက း

ေျြေားကြရနလညး ဗြောဆငးစြောချြြတင ြါရ ကလသည။ သ ကသြော ေညေျ ကြးရေည ကဖြောပြ ြေားပခငး

ေရ သပဖင ကတြောငးသေျကြးရလ ပဖစကနကလသည။ သ ကသြော ယငး စစအတ က ြောေတတရြ

ဖစညးကဆးကနး စဉးစြေားခရြော ၁၉၂၁ ခန စ ဂျြောေန ကေေါလြော ကဋ

သနးသးက ြောငသးရြောခန ကြးရေညဟ ဆးပဖတပြးစးကလသည။ ဗြောဆငးစြောချြြ

ဂျြောေန ယစလ ယေျြေားသည ၁၉၁၉ ခန စ ဇနလ ၂၈ ရ ကန တင လ ေ တကရး းခကသြောလညး

ကပေြော ေျြေားလ ကသြော အပငငးြြေားေ က ြောင ၁၉၂၀ ပြညန စ ဇနနဝါရလ ၂၀ ရ ကန ေ သြောလျင

အတညပဖစလြောကလသည။

အပြင အပခြေားဗဟအငအြေားစနငငေျြေားန ငလညး ပငေးချေးကရးစြောချြြေျြေား ချြြဆခကသး၏။

ဩစကတးယြေားဟနကဂရနငငန င ၁၉၁၉ ခ စ တငဘြောလ ၁၀ ရ ကန တင ချြြဆခရြော

စြောချြြအရ ဩစကတးယြေားနငငေ ြော လ ဦးကရ ၆ သနးက ျြော ၇ သနးခန သြော ရ ကသြော

နငငငယ ကလးတစခ အပဖစသ ကရြော ရ ခကလသည။ ဗဟးေးယြေား၊ ဟနကဂရန င ကတြောငြငး

ဆလဗတ ၏ လတလြကရး အသအေ တပြြခရ၏။ အတလနငငသ နယကပေအကတြောေျြေားေျြေား

ကြးခရ၏။ အပြင စစကလျြောက းေျြေားလညး ကြးရကသးသည။ ဘ လကဂးရးယြေားနငငသည

နယကပေအေျြေားပြြေား ေဆးရ းခကြ။ သ ကသြော တ ရ နငငကတြောတင ြါဝငကသြော အြောကရဗျ၊

အြောေးနးယြေား၊ ြါလ စတငး၊ ေ ဆြကတးေးယြေား၊ ဆးရးယြေား (တြငးသြော)

စသညတငးပြညေျြေားေ ြော ၁၉၂၀ ပြညန စ ဩဂတလ ၁၀ ရ ကန တင ချြြဆကသြော ဆဗရြော

စြောချြြအရ ေဟြောေတ ဩဇြောခနယကပေေျြေား ပဖစသြေားကလသည။ [၁]

ဥကောပ ကဖမပ သစ[ပြငဆငရန]

ြ ေ ေဘြောစစက းအပြးတင ဥကရြောြတ တင ဩစကတးယြေား ဟနကဂရနငငကတြောက း

ကြျြော ယ၍ ဩစကတးယြေားန င ဟနကဂရဟ ကသြော သးပခြေားနငငငယကလး န စခအပဖစသြော

ျနခသည။ ယခင ဩစကတးယြေားဟနကဂရနငငကတြောတင ြါဝငကသြော ဗဟးေးယြေား၊

ေကရးဗးယြေား၊ ရသးနးယြေားန င စလဗြေား းယြေားပြညေျြေား စကြါငး ြေားကသြော ချ

ဆလဗြေား းယြေားနငင၊ ဆြေားဗးယြေား န င ေနတနးဂရးနငင ကလးေျြေား စကြါငးဖစညး ြေားကသြော

ယ ဂဆလြေားဗးယြေားနငငသစ န စခကြေါကြါ လြောကလသည။ ပြင ြရြရ ြေား၊ ဩစကတးယြေား န င

ရရ ြေားေ နယေျြေားစကြါငး ြေားသည ြလနသေမတနငငသစ ကြေါကြါ လြောခသည။ ရရ ြေားနငင

အကနြော စနးတင ဖငလန၊ အ စတးနးယြေား၊ လတဗးယြေားန င လစကသးနးယြေားဟ ကသြော

သးပခြေားနငင ငယ ကလးေျြေား ကြေါ ခသည။ ေနးဇစပေြသည လတလြကသြော ပေြ ပဖစသြေားသည။

အ လကဗးနးယြေားပြညသည လတလြကရး ရရ ခသည။ ဆးရးယြေားန င လ ဗနနပြညေျြေားေ ြော

ပြငသစဩဇြောခပြညေျြေား ပဖစသြေား၍ ြါလ စတငး၊ အရတန င ရနစကဂျြောေန ပြညေျြေားေ ြော

ပဗတန၏ ဩဇြောခပြညေျြေား ပဖစသြေားခသည။ ဗြောဆငးစြောချြြတင ြါရ သညအတငး ကနြောငအခါ

ေဘြောက းတင စစေ ေပဖစြြေားကစရနန င စစေ ကရးရြောေျြေား နညးြါကစေ အတ ကဆြောငရ ရန

နငငကြါငးချြြအသငးက းတစခ ၁၉၂၀ ပြညန စတင စတငတညက ြောငခသည။ အသငးက း၏

ရညရယချ ေ ြော က ြောငးကသြောလညး ယငးတ ပဖစကပေြော ကအြောင ြေား ေကဆြောငရ နငခကြ။

၁၉၁၄ ခ ဇ လငလ ၂၈ ရ ကန တင စတငခကသြော ြ ေ ေဘြောစစက း ြေား ၁၉၁၈ ခ နဝငဘြောလ ၁၁

ရ ကန တင ပြးဆးသြေားကလသည။ စစြက းအတ စစသြေား ရ စသနးေျ အသ ဆးရ းခ၍

ကေေါလြောသနးကြါငး ၁ သနးေျ စစစရတ န ျခ၏။ စစတင ြါဝငကသြော နငငေျြေား၏

ြျ စးဆးရ းေ ေျြေားေ ြောလညး က ြော ခေနးလလြင ပဖစ၍၊ စစဆလျင နြေားေ ကလသ ေခချငကအြောင

နငငတငး က ြော ရ တနလ ြခ သည။ သ ကသြော စစပဖစရပခငး အက ြောငးေျြေားပဖစသည

ေဘြောနငငကရးပြဿနြောေျြေား ြေား စစပဖစလ သညတငကအြောင

ရ ငးလငးကပြလညေသြေား ကသးကြ။ က ြောင ြ ေ ေဘြောစစက း ပဖစြြေားခ၍

အန စန စဆယ ြောေျတင ေတယ ေဘြောစစက း ပဖစြြေား ပြနသည။ အချြ နငငကရးဆရြောေျြေားတ

ေတယ ေဘြောစစက း ၁၉၁၄ ခန စတင စတငခသည ြ ေ ေဘြောစစက း၏

တစစတတစကေသဟသြော ကခေါဆလသည။

နသ ယကရးစစပ မြစရတ တ ယ

အက ြောငးရငး By ကဇယ သ

တရတ အကေရ န နသယကရးစစြ စြောအြကတ အေျြေားက း ပြး

ရ က ြောငအေျြးေျြး ချဉး ြသးသြ တအန “ တရတပြညတငးေ ြော

လ တနးစြေားချငး ြောဟချ က းေြေားလြောတြောက ြောင

တရတန အကေရ န နသယကရးစစပဖစရတယ” လ စြောကရးသ ၂ ဦး

ကရး ြေားတအတ းပခြေားြါတယ။ ေါဟြော သတငးက ြောငးြါ။ ေအတငးဆ

နသယကရးစစ ကန အကေရ နန တရတ စစတ ယ ပဖစဖ ေလကတြောဘ း။

တရတပြညတငး ေညေေျ ပဖစေ တ ပြငဆငလ ရင၊ အကေရ နရ

ဘဏဍြောကရးစနစ တစ ေဘြောလး ေ ခကနရေ ကတ ပြငဆငလ ရင

အဆငကပြသြေားေယလ စြောအြ ဆ ြေားတြောြါ။ စြောအြ ၂၀၂ဝ တြါ။

ေစြောအြအက ြောငး

ေကပြြောခငတရတန အကေရ န နသယကရးစစအက ြောငးနညးနညးပြနကပြြောချငြါတ

ယ။ အဓ ကတြော “တရတ ကန အကေရ န ြ ရြောငးကနတယ၊ အကေရ နဆ ကန

တရတ

ပြနဝယတြောနညးတယ၊ ရလေအပဖစ အကေရ နလြငနးကတ ြတပြး အကေရ နကတ

အလြလ ေပဖစတယ၊ ေါ က ြောင တရတ အကေရ န နြစစညးကတ

ပြနဝယြါ၊ ေဝယရင တရတြစစညးကတ ေဏခတ အက ြော ခနက ြော ရေယ”

ဆပြး အကေရ န စတ ရြော ကန တရတ ပြနလ စြေားကချရငး

အရ နတ လြော တြောပဖစတယ။

တရတဟြော စးြြေားကရး ပြြပြငကပြြောငးလေ လြရငး နငငဟြော နြစစညးကတ

တနငစေး အြေားက ြောငးလြောတယ၊

က းသ သ သြောသြောန ေျြေားေျြေား တနငလြောတယ၊ ဝငကငတ လြောတယ။

ေါကြေယ အေ ရလြောတကငအေျြေားစဟြော သ ကဌးကတဆ ကရြော နတအတ

သ တတ နြစစညးအေျြေားစ သြောေနပြညသ ကတ ေဝယနငကတြောဘ း။

အေအခါေ ြော န တစေးအြေားက ြောငးက ြောငးန တ ြေားတ နကတ

ပြညြ ကရြောငးရကတြောတယ။ ေ နကတ

အဓ ေငခဝယနငသ အကေရ နပြညက ြောငစြါ။ အလဝယနငကအြောငလညး

တရတအပြင တပခြေားနငငကတ အကေရ နပြညက ြောငစေ ြော

သ တ ကငကတ လြော ြေား တယ။ သ တ နငငကတေ ြော

သ တ တ နြစစညးကတ ဝယစြေားေယသ နညးလြောတအတ

ရငးန းပေြြန စရြော အခငအလေးနညးလြောတြောက ြောင သ တ စတချတ

အကေရ နေ ြော လြော ြေား တြော။ အကေရ နေ ြော အေကတပခကတ ြငဆငေ ကတ

ဝယ တယ။အတးနညးနညးြကြးတ အကေရ နကငကချးစြောချြြကတ ဝယ တယ။

တစ ေဘြောလးသးတ အကေရ နကေေါလြော လညး

ေဘြောနငငကတ သကဘြောတ ပြး တ ြေားတ ေဘြောသးကငက းေဟတဘ အကေရ နန

ငငသးကငက းပဖစတယ။ အကေရ နဟြော

ြ ဆက ြ သကလြော ရ သးလ ရတယ။ ေါကတက ြောင

အကေရ နနငငသြေားကတဟြော တရတ လ အေျြေားစ ေဝယနငတ နကတ

ဝယနင တယ။ အေလ တရတ နြစစညးကတြ ဝယတအတ

အကေရ နနငငတငး န တလြငနးကတဟြော ေကရြောငးရကတြောဘ း၊

အလြကတပြြတ တယ။ ေါ က ြောင အကေရ နသေမတ ရေဟြော

ကရးက ြော ြနငလြောတအခါ သ ကရးက ြော ြဝင တကတအတငး နသယကရး

ပြနပြငတယ။ ေဘြောနငငကတန

အကေရ နသကဘြောတ ြေားတ နသယကရးသကဘြောတ ညချ ကတ ပြနပြငဖ

က ြးစြေားတယ။ တရတန ျကတြော နသယကရးစစြါ ပဖစတအဆင ကရြော တယ။

တ ယကတြော ၂ ချ လြရင ကပြလညတယလ စြောကရးသ ကတ ဆြါတယ။

တစခ တရတပြညတငးေ ြော ဆငးရချေးသြော

ြောဟေ ကတနညးသြေားကအြောငလြြါ။ ကနြော တစခ ကတြော အကေရ နကေေါလြောဟြော

တစ ေဘြောလးသးကငပဖစကနတြော အြါအဝင အကေရ န ဘဏဍြောကရးစနစ

တစ ေဘြောလး ေ ခကနရတြော အကေရ နဦးကဆြောငပြး ပြငဆငသငတယ။

လ ရ ြက ြောငးတ ေဘြော နသယကရး ပဖစလြောကအြောင ပြငဆငသငတယ။

ကနြော တစခ ဆးကနးချငတြော ကဘြောဂကဗေရ အတပေစသကဘြောတရြေား

တစခပဖစတ Ricardo ရ နသယကရးသကဘြောတရြေားတချြဟြော

ယကန ကခတန ေ ကတြောတအက ြောငး ေစြောအြေ ြော

ကရး ြေားတြော ြါ။ Ricardo ရ အဆအရ နငငကတဟြော

သ တ အြေားသြောချ ရ တ နြစစညးကတ ြ တ၊ ျနတြောကတ

တပခြေားနငငကတဆ ကန ဝယစြေားသငတယ။ ေါေ အက ြောငးဆး နြစစညးကတ

က းချြချြန နငငတငး သးစနငေယ။ ဥြေြော ပဗတန အဝတအစြေား တလြရြောေ ြော

အြေားက ြောငးတယ၊ ကြေါတ ဂ ဝငကဖြော တြောေ အြေားသြောတယဆရင ပဗတန

အဝတအစြေားြ တ၊ ကြေါတ ဂ ဝငြကဖြော ။ ပြးရင သ တ ၂ နငင

နသယကရးလြပြး ဝငဝယ၊

အဝတအစြေားဝယ ကြါ ။ ယသနရြော ယ တ Specialization ကပြြောတြောြါ။

၁၈ ရြောစဖြေား Ricardo ရ ကခတတနး တစကနရြောန တစကနရြော သြေားရလြောရတြောဟြော

ခ တယ၊ အနတရြောယေျြေားတယ၊ အချန နတယ။ ေါ က ြောင အေကခတ

နသယ ရြောေ ြော န ေးန ပြြပြငပြးသြေား နကချြောကတြ ေျြေားတယ။ ပြးကတြော

ေငရြောန က ြောငန ချကဝးတကနရြောကတေ ြော သြေားရငးန းပေြြန ပြး အကဝး ကန

လ ေးစေခန ခဖ လညး ခ တယ။ ေါ က ြောင နြစစညးကတ တတအဆငကတ နငင

၂ ခ ၃ ခ ပဖန ပြးလြဖ ၊ ကနြော ဆး နကချြောအဆငေကရြော ကသးဘ တဝ တြျ ဘ

ကချြောရကသးတ နကတ နသယဖ လနခတ န စ ၂၀၀

ကလြော ၊ Ricardo တ ကခတ စဉးကတြောငစဉးစြေားလ ေရဘ း။ ကန ကခတ ကတြော

ကလယြောဉြျ၊ သကဘဂြော၊ ရ ြေား၊ ြေားကတကြေါလြောတအတ နကတ သယယ ြ ကဆြောငရ

လယ သြေားပြ။

ဆ သယကရးနညးြညြောက ြောင အကဝး ကန

စေခန ခရလညး လယသြေားပြပဖစတအတ

နငငရြပခြေားကတေ ြော ရငးန းပေြြန စးြြေားကရးလြလ ရလြောပြ။ တစကနရြော ကန

န ေးဝယ၊ ကနြော တစကနရြောေ ြော နကချြော တပြး ကနြော တစကနရြော

ပြနကရြောငးတ Ricardo တ ကခတတနး လ ေဟတကတြောဘန

နြစစညးကတ တလြတလြငနးစဉကတ နငငကလးငါးခကလြော ေ ြော

ပဖန ပြး တလြကန ပြ။ တစ ေဘြောလးအန ပဖန ျ ြေားတ global supply

chain၊ global value chain ကတန နသယကရး၊ တလြကရး

လြကန ပြ။ စြောကရးသ ကတ ပြ ြေားတ ဥြေြောတစခ သြက ြောငးတယ။ ၂၀၀၇

ခန စေ ြော တရတ ကန နြျ တြော၊ အလ ကရြောနစြစစညး၊

ငေရြောသးြစစညးကတ စစကြါငးတနဖး ကေေါလြော၂၉၀ ဘလယကလြော ပြညြ

တငြ တအန အေြစစညးကတရ ၅ ြ ၂ ြကလြော ရ တ ကေေါလြော ၁၂ဝ

ဘလယဖးကလြော အစတအြငးကတ တပခြေား လြောတြော၊ ရးယြေား၊ ဂျြနန

ငဝေ လြောတြော။ ေလြ ဂျြောေန ြေားကတေ ြောလညး

အကရ ဥကရြောြနငငကတ ြေားြစစညးကတြါတယ။ ေါကြေယ

အက ြော ခနဌြောနကတ တတ စြောရငးဇယြေားကတေ ြောကတြော သ တ ဆဝငလြောတ

သငး နကတရ တနဖးအြေားလး ကနြော ဆးတငြ လ တ နငငရ

နြောေညကအြော ေ ြောြ သငးလ ကလရ တယ။ အေကတြော ေအချ အလ ကတ ြ

ညပြး နသယကရးစစဆငန ေယဆရင ေဟတကသးဘ းကြါ ။

ေစြောအြ ေ ြော container

shipping လ ကခေါတ container ကတန ြစစညးသယြ နငတအချနေ ြော

နသယကရးဟြော ကနြော ြကတြောလ နကပြြောငးလသြေားတအက ြောငး

ကရး ြေားတြောလညး

တနဖးရ ြါတယ။ container ေကြေါခင ြစစညးေျြးစ

ပေနပေနဆနဆနန အ အခ ေရ သယြ ဖ

သြခ တယ။ container ကြေါလြောတအခါေ ြော ေပြဿနြောကပြလညသြေားပြး

နသယကရးဟြော လျငပေနကချြောကေသြေားတယ။ ေဘြော နသယကရးခနတ သြေားသလ

ေဘြောစးြြေားကရးလညး တဟန းတ လြောတယ။

ေစြောအြဟြော နသယကရး သေငးန ချပြး

ဆးကနး ြေားတအတ ြသးနငငကတပဖစတ ပဗတနတ ပြငသစတ အကေရ နတ ရ

နသယကရးေ ဝါေကတ ကပြြောငးလလြောြ ကလလြောလ ရြါတယ။ ဟးကရ း ပဗတနတ

ပြငသစတ ကတဟြော နယကတချ ၊ ပြးရင အေနယကတ န ေးကတ

က းချြချြန ဝယ၊ သ တ ဆေ ြော တတ စ ရကတ နကချြောကတ

အေနယကတေ ြော ပြနကရြောငးရငးန အငြါယြောက းကတ

က ြောငခ တယ။ ပဗတနြငတနယကတန ပဗတနန နသယကရးဟြော

လတလြစြော နသယကရးြါ။ လတလြစြော နသယကရးဆလ ပဗတန

လနနယကတ အြချြြစ ကတ သြေားကရြောငးလ ကတြော ေရဘ းကြါ ။

လနနယကတ ပြနကရြောငးနငတြော ဥြေြော ပေနေြောဆရင ဆနတ ျနးသစတ

ကလြော ြပဖစေ ြောကြါ ။ ျနတြောကတြော ပဗတနဆ ပြနဝယစြေား။ ေလန ပဗတနတ

ပြငသစတ က းြြေားပြး ေဘြော ြသးကတ ပဖစလြောခတယ။

လနနယကတ ကတြော ရးရး န ေးလြငနးကတကလြော ြ

လြနင ပြး လနြငရ င နငငက းကတ ကတြော

နကချြောကတေျြေားေျြေား တပြး ကတြော ကလျြော တတလြောတြောဟြော ေတယ ေဘြောစစက း

ပဖစအပြးေ ြောကတြောင ေဘြောေ ြော ြသးကတဆ ပဖစကန တယ။ အကေရ န ျကတြော

သ နငငက ြောငစ ြောလကတေ ြော နကချြောလြငနးကတ ရကအြောငက ြောငဖ

အြေားကြးတယ၊ ယနငငတငးေ ြော နသယကရးအြေားက ြောငးကအြောငလြ ြေားတယ၊

ပြညြ နကတ အက ြော ခနက ြော တယ၊ ပြညြ သ နကချြောကတ

ြ လ ရကအြောင လြတယ။ အကေရ နဟြော ပဗတနတ ကနြော လ ရကြေယ

ြ ေ ေဘြောစစ၊ ေတယ ေဘြောစစကတေ ြော အကေရ နဆ ကန ပြငသစတ

ပဗတနတ အြါအဝင နငငကတ ဝယစြေားရတြောက ြောင အကေရ န နကချြောကတ

အရေးကရြောငးရပြး နသယကရးေ ြော ြ န အြေားသြက ြောငးသြေားတ

အကပခဆ ခတယ။ ၁၉၉၀ ကနြော ြငး

ဆဗယ ပြညက ြောငစပြြ၊ အကရ အြစပြြသြေားပြးတကနြော ေ ြောကတြော

အကေရ နပြညက ြောငစဟြော လတလြစြော နသယကရး ပေ ငတငလြောခြါတယ။

၂၀၁၇ သေမတ ရေတ ပြးတအခါေ ြောကတြော လတလြစြော နသယကရး ကန

အကေရ နပြညက ြောငစဟြော ကသဖညလြောခပြနတယ။

နသယကရးေ ဝါေကတဟြော နငငရ ရညေ နးချ န ေဘြောအကပခအကနကြေါ

ေ တညပြး ကပြြောငးကနတြော ကတရြါတယ။

ေစြောအြဖတရငး ပေနေြော နသယကရး အကပခအကနန ပေနေြောလြေားရြော ျနကတြော

ကေျြော ညေြါတယ။ ဟတကလြော နတ သစတစခ ကရြော သြေားတအခါ

နြစစညးကတြောကတြောေျြေားေျြေားဟြော ငးစြောကတန ကရး ြေားတြော ကတရတယ။

ျနကတြောတ ကရြော ငးဘ ဘြောကတကရြောငးကနသလ။ ဘြောကတကရြောငးနငကအြောင

က ြးစြေားသငလ ေါ ပြနစဉးစြေားရေ ြောပဖစတယ။ ငးဘ နကချြောကတ

ယ စြေားပြး ငးဘ န ေးကလြော ြ ပြနြ နငတယဆရငကတြော

အရငကခတ ပဗတနန ပေနေြော ဇြောတလေးေျြးလ ြ အ ေးဖျငးကပြြောနငြါတယ။

ငး ပဗတနလ စစစရတအ နခပြး ပေနေြော သေး ြေားစရြောကတြောင ေလြါဘ း။

ကခတချငး ၊ အကပခအကနချငး အတအ ျကတြော ေတ ကြေယ

အေဆနဆနပဖစကနြါတယ။

ကေယ သ

သမ ငးတစေက ာျပနလညျခငး - ျမနမ ာာႏ ငငေရး အက းအေျပ ငးအတြက ေန ကလမးဆးတစခ

19 ဖေဖေါ ဝါရလ 2021

Article

ယေန႔သည အန ဂတျပညေထ ငစအတြက တနးတ ညမ ေရးာႏငာ စညးလးညညြတေရး အေျခခမ မ း ေရးဆြြျပငဆငရန ၁၉၄၇ ခာႏစ ေဖေဖ ဝါရလ၌ စေဝးခြာၾကသညာ သမ ငးတြငမညာ ပငလသေဘ တ စ ခ ပက လကမတေရးထ းခြာသညာေန႔က အစြြျပ၍ က ငးပေလာရ သညာ ျပညေထ ငစေန႔ျဖစသည။ သ ႔ ေသ လညး ၂၀၂၁ ခာႏစသည ေအ ငပြြခရမညာေန႔ထ းေန႔ျမတတစရက မဟတခြာဘြ မတရ းသျဖငာ တ ငးျပညအ ဏ ရယ ထ းသညာ တပမေတ ၏ ာႏ ငငေတ အပခ ပေရးေက ငစက ဆန႔က ငဆာႏၵျပ သညာအေနျဖငာ တစာႏ ငလး အးအးက ကက က လညးေနေလေအ ငး ျမငးေဇ ငးပါမက န လမးေပၚ ထြက၍ ဆာႏၵျပရသညာ ေန႔ျဖစေနခြာသည။ ယခသးသပခ ကအတြငး၌ လကရ အေရးအခငး မညမ ႀကးက ယအေရးပါမ ာႏငာ စစအပခ ပေရးျဖစစဥမ း၊ ာႏ ငငက ရ းမ ာႏငာ တ ငးရငးသ း လကနကက ငပဋ ပကၡမ း အလြနအာႏရ ယႀကးမ းလသညာပစျဖငာ သသရ တစပတ ျပနလညလ ခြာသညာ အေၾက ငး ရငးမ းက TNI မ ဆနးစစသးသပတငျပထ းသည။ ၿင မးခ မးေရးာႏငာ အမ းသ းျပနလညသငာျမတ ေရးက ေရရ ေသခ မ မရ သညာ အန ဂတတစခ နခ န၌ မဟတဘြ ယေန႔ပင အေရးတႀကးလ အပ ေနၿပျဖစသည။

၂၀၂၁ ခာႏစ ေဖေဖ ဝါရလ ၁၂ ရကေန႔ ျပညေထ ငစေန႔၌ေတြ႔ရ ရသညာ ရနကနၿမ ႕ ဆာႏၵျပပြြမ း

ျမနမ ာႏ ငငအတြငး ၿင မးခ မးေရးာႏငာ ဒမ ကေရစအသြငက းေျပ ငးေရး အလ းအလ မ းသည အလြန အာႏရ ယႀကးသညာ အေနအထ းသ ႔ ေရ ကရ လ ခြာၿပျဖစသည။ ၁၉၄၈ ခာႏစ လြတလပေရးရၿပးခ နမ စ၍ ာႏ ငငသည လကနကက ငပဋ ပကၡ၊ ာႏ ငငက ရ းမ ာႏငာ ာႏ ငငေရးတစဆ ႔မ သသရ တြငး ပ တမ ေနခြာၿပး လ ထ၏ ဒမ ကေရစရပ ငခြငာာႏငာ ာႏ ငငေရးလြတလပခြငာရရ ေရး စ တက းေမ လငာခ ကမ း အစဥတစ က ျငငးပယခလ ခြာရသည။ စစအစ းရလကထက၌ျဖစေစ ေရြးေက ကခအစ းရလကထက၌ျဖစေစ တ ငး ရငးသ းပဋ ပကၡာႏငာ ာႏ ငငေရးအၾကမးဖကမ မ း ဆက၍သ ႀကးထြ းလ ခြာၿပး ာႏ ငငအဝမးရ လ ထလ တနးစ းမ း၏ အသကအ းအ မပ ကစးဆးရ းမ ာႏငာ တ ငးတ ၍မရေလ ကေအ င ႀကးမ းသညာ ထ ခ ကနစန မ မ းက ဆကလကခါးစညးခေနရဆြျဖစသည။ လ ထတစရပလး ဆးရ းနစန ခြာရ ၌ အထ း သျဖငာ အစ းရအလညာအေျပ ငးာႏငာ အစ းရတြငးအ ဏ လြနဆြြမ မ းအၾက း စ းဝတေနေရးာႏငာ လျခ ေရးအေပၚ ဖ စးာႏ ပစကမ ဒဏက အလ းအလြခစ းခြာရၿပးျဖစသည။ အလ းတ အေျခအေနမ း ေန က တစႀက မ ထပမႀကေတြ႔၍ မျဖစေတ ာေပ။

ျမနမ ာႏ ငင(ယခငက ဗမ ာႏ ငင)၏ က လ နေခတလြန အေတြ႔အႀကမ းက ျပတျပတသ းသ း သတ ေပးလ ကရ သည။ အလႊ ေပါငးစရ လ ထလ တနးစ းမ း၏ ဘဝဘကစသ ယ ဝေျပ ေရးက ေရးရ ၍ စနစတက မနမနသြ းေနသညာ ဒမ ကေရစ

ျပျပငေျပ ငးလြေရးခရးက အႀက မႀက မလမးဆးပ ႔ခြာၾက သည။ ၁၉၆၀ ခာႏစမစ၍ အေထြေထြေရြးေက ကပြြေပါငး ၅ ႀက မ ေခၚယ က ငးပခြာၿပး စစတပဖကမ ေန ကဆးအႀက မ ကဖ ကကယကျပလပခြာသညာ တတ ယအႀက မ၌လညး ျမနမ စစတပ(တပမ ေတ )ကပင အဆ ပါအက ပအတညး ေပၚေပါကလ ေအ င လ ႔ေဆ ခြာျခငးျဖစသည။ ထ ကြာသ ႔ေသ စြကဖကမ မ းအ းျဖငာ ေန ကကြယမ စစအပခ ပေရးယာႏရ း ဆကလကလညပတလ ခြာျခငးျဖစ သည။ ယခအႀက မ၌ ဗ လခ ပေနဝငးာႏငာ ဗ လခ ပသနးေရႊတ ႔၏ ေျခရ နငးလ သညာ ေန ကထပစစ အ ဏ ရငလကသစ ဗ လခ ပမမးႀကးမငးေအ ငလ ငမ ာႏ ငငာေခါငးက င ဥေသ ငေနရ က လယ သြ း ခြာျခငးျဖစသည။

ဒမ ကေရစ လပငနးစဥအတြငး စစတပ၏ ပါဝငစြကဖကမ က ျပသညာ သကေသအေထ ကအထ းမ း အလ ပယရ ာႏငာၿပးျဖစသည။ ၁၉၆၀ ခာႏစ အေထြေထြေရြးေက ကပြြအၿပး ၂ ာႏစအၾက ၁၉၆၂ ခာႏစ၌ စစအ ဏ သ မးမ လ ကပါလ ခြာၿပး ဝနႀကးခ ပးာႏာႏငာ အျခ းာႏ ငငေရးေခါငးေဆ င အမ းအျပ း ဖမး ဆးထ နးသ မးခခြာရသည။ ၁၉၉၀ ခာႏစ အေထြေထြေရြးေက ကပြြရလဒမ းက အေက ငအထညေဖ ခြငာပငမရလ ကဘြ လႊတေတ ေခၚယ ာႏ ငရန ႀက းပမးေနဆြမ ပင အမ းသ းဒမ ကေရစအဖြြ႔ခ ပာႏငာ တ ငးရငးသ းအေျချပပါတမ း၏ ေရြးေက ကခအမတမ း ဖမဆးထ နးသ မးခခြာရသည။ ယခတစ ႀက မတြငလညး ၂၀၂၀ ခာႏစ ေရြးေက ကပြြ ေဖ ေဆ ငမ ာႏငာပတသက၍ ေပၚေပါကလ သညာ အျငငး ပြ းမ က အေၾက ငးျပ၍ ေန ကထပစစအစ းရယာႏရ းတစချဖစသညာ ာႏ ငငေတ အပခ ပေရးေက ငစ မ အ ဏ သ မးသြ းခြာၿပး ကနလြနခြာသညာ ရကသတပတာႏစခမတ ငမအခ နထ အစ းရတြငး တပမ ေတ အရ ရ မ းာႏငာ မ တဖကေဆ ငရြကေနခြာသညာ NLD ေခါငးေဆ ငမ းက ဖမးဆးထ နးသ မးခြာျပန သည။

ဤကေသ ငးကနငးျဖစမ မ အစျပ၍ မၿင မမသကျဖစသညာ အေငြ႔အသကမ းသည ာႏ ငငေရးဗဟ ခ ကျဖစသညာ ေနျပညေတ မစတငက တစာႏ ငငလးသ ႔ ပ ႕ာႏ႔သြ းခြာသည။ စစအပခ ပေရးသည ႀကာ ခ ငသညာ ာႏ ငငမ းထက ခ ာႏြ႔အ းနညးေနသညာ ာႏ ငငတစခအျဖစ ေၾကည ေမ ငးခတလ ကသလ သ ေဘ သကဝငသြ းေစသည။ က လ နေခတလြန ာႏ ငငေရးဇ တခ၏ လကနကက ငပဋ ပကၡအခငးအ က ငးာႏငာအတ ာႏ ငငက ထ နးခ ပာႏ ငရန သ တငက ယတင လြနဆြြအ းၿပ ငမ မ းက အ ရေဒသတြငး တ ငးရငးသ းမ းာႏြယစ အစလငဆးျဖစသညာေျမေပၚ၌ အကြြအၿပြသစမ းက ထပမေဆ ငက ဥးလ ခြာ သည။ ဝမးနညးဖြယရ ေက ငးစြ ပင ာႏ ငငေရးကတ ကဝတေပၚ အေျချပ၍ ေပၚေပါကလ သညာ တ ငးရငးသ းလ မ းအေျချပ ာႏ ငငေရးစဖြြ႔မ အကြြအၿပြမ းသည ၁၉၄၈ ခာႏစ လြတလပေရးရခြာၿပး ေန ကပ ငး အစ းရအေျပ ငးအလြတ ငးလ လ ၌ တရြတတ ကပါလ ခြာသည။

၂၀၂၁ ခာႏစ၌ သမ ငးသသရ တစပတလညလ ခြာျပနသည။ ေန ကဆးစစအ ဏ သ မးမ က အမ း သ းာႏ ငငေရးဇ တခတြငး ျဖစပြ းလ ကရ သညာ ဂ ဏးကြြမ ာႏစခက ပ ၍ေပၚလြငလ ေစခြာသည။ ပထ မအခ ကအျဖစ လ မ းစဗမ တ ငးရငးသ းမ း အထ းသျဖငာ

NLD ာႏငာ ေန ကပ ငး ျပညေထ ငစ ႀကာခ ငေရးာႏငာ ဖြ႔ၿဖ းေရးပါတ၏ ေက ေထ ကေန ကခ တပမေတ ဟ သညာ အဓ က အငအ းစာႏစခ အၾက း ဂ ဏးကြြေနျခငးျဖစသည။ ဤေနရ မစ၍ ဗမ ျပညမတြငး အငအ းစာႏစအၾက း အျပနအ လနဆကဆေရးမ း ေျပ ငးလြသြ းခြာၿပး သေဘ ထ းကြြလြြမ မ း ႀကးထြ းလ ျခငးက ပ ၍ရ ပေထြးၿပး ခန႔မနးေျခအ းျဖငာ ၅၄ သနးေသ ျပညသ လ ထ၏ သးပတစပရ ၿပး ာႏ ငင၏ နယစပေဒသတစေလ က မတငးေနထ ငလ ကရ သညာ ဗမ မဟတသညာ တ ငးရငးသ းမ းာႏငာ ခြ ၿပြသြ းေစမညာ ဒတ ယေျမ က အကြြအၿပြဆသ ႔ းတညသြ းေစခြာသည။*

ယခငကလညး ဤအခငးအက ငးမ းသည အထငရ းဆး သ ဓကမ းအေနျဖငာ ၁၉၄၈ ခာႏစ၊ ၁၉၆၂ ခာႏစ၊ ၁၉၈၈ ခာႏစာႏငာ ၂၀၁၁ ခာႏစမ း၌ အႀက မႀက မျဖစပြ းခြာၿပးျဖစသည။ ာႏ ငငေရးေခတအဆက ဆက၌ တ ငးရငးသ းမ း၏ အမ းသ းေရးလ ပရ းမ မ းအေနျဖငာ ၿင မးခ မးေရးာႏငာ အာႏစသ ရျပညာ ဝသညာ ာႏ ငငေရးအေျပ ငးအလြ ေပၚေပါကလ ေစရနအတြက လ မ းစဗမ မ းအၾက းရ မညသညာ အငအ းစက ေထ ကခရမည သ ႔မဟတ လကတြြအလပလပရမညဆ သညာ က စၥရပာႏငာစပလ ဥး၍ အၿမြတမးလ လ ေရြးခ ယရခကသညာ အေျခအေနမ း ႀကေတြ႔ရေလာရ သည။ ဤကြာသ ႔ ေသေရးရငေရး တမ အေရးႀကးသညာ ဆးျဖတခ ကမ းက ခြရ ခြဆစေရြးခ ယရေတ ာမညာ အခ ကအတန႔မ း ယေန႔ ထပမက ေရ ကလ ခြာၿပျဖစသည။

ေရြးခ ယဆးျဖတရလြယက သညာ က စၥရပတစခမဟတေၾက ငး သမ ငးက သကေသျပခြာၿပးျဖစသည။ အကြြကြြအၿပြၿပြျဖစေနသညာ ေရခေျမခမ း၌ ဗမ လ ထမ းအၾက း၌သ စညးလးညညြတမ ၿပ ကြြသြ း ျခငးမဟတဘြ အမ းသ းအငအ းစ တစခခက ေရြးခ ယေထ ကခလ ကျခငးအ းျဖငာ ဗဟ အစ းရက ထ နးခ ပာႏ ငရန အဓ ကလြနဆြြအ းၿပ ငေနၾကသညာ က နအတ ကအခအငအ းစ၏ ရနလ တ ကခ ကမ သ ႔မဟတ ဖယၾကဥေရ ငဖယမ က မျဖစမေနႀကလ ရေတ ာမညျဖစေၾက ငး တ ငးရငးသ းအငအ း စမ း ေက ငးစြ သငခနးစ ရရ ခြာၾကၿပးျဖစသည။ လြတလပေရးရၿပးေန ကပ ငး ာႏ ငငေရး ေခတအ ဆကဆက၌ ဤကြာသ ႔ေသ ဘကေရြးရသညာ ဆးျဖတခ ကမ းာႏငာစပလ ဥး၍ သေဘ ထ းကြြလြြ မ မ းာႏငာ ရပတညခ ကကြြျပ းမ မ း အၿမြတမးလ လ ရ ေနခြာသည။

၂၀၂၁ ခာႏစ ေဖေဖ ဝါရလ ၁၂ ရက ျပညေထ ငစေန႔၌ ရနကနၿမ ႕တြငး ဆန႔က ငဆာႏၵျပမ မ း ျ

ျပျပငေျပ ငးလြေရး တစဆ ႔မ သသရ မ း က းေပါကပ ကစးသြ းျခငးမရ ေသးေပ။ အစ းရက ထ နးခ ပ ာႏ ငရန လြနဆြြအ းၿပ ငမ သည ဖကဆစဆန႔က ငေရးာႏငာ ျပညသ ႔လြတေျမ ကေရးတပးာႏငာ ၁၉၄၈ ခ ာႏစ ဗမ ျပညကြနျမမနစပါတတ ႔ထမ စးဆငးလ ခြာၿပး ၁၉၆၀ ခာႏစ စစတပေက ေထ ကေန ကခ ဗမ ျပညဆ ရယ လစလမးစဥပါတာႏငာ ၁၉၈၈ ခာႏစမ စတငလ ခြာသညာ တပမေတ ာႏငာ NLD အၾက း လြနဆြြအ းၿပ ငမ အထ အဆငာဆငာလကဆငာကမးလ ခြာျခငးျဖစသည။ သ ႔ေသ လညး တစာႏ ငငလး ၿင မးခ မးေရးာႏငာ အ းလးပါဝင ေတြ႔ဆေဆြးောႏြးာႏ ငမညာ အခ ကအတန႔မ း တစႀက မတစခါမ အသက ဝငလ ျခငးမရ ခြာဖ းေပ။ ယငးအစ း ဗဟ အစ းရ၏ က ရ းမ မ းသည ာႏ ငငေရးတစဆ ႔မ အျဖစသ လမး ဆးသြ းခြာၿပး တစပြတအ ကြာသ ႔ ေပြလလသညာ ာႏ ငငေရးစဖြြ႔မ ပစမ းာႏငာ ေျဖရငးာႏ ငျခငးမရ ေသးသညာ လကနကက ငပဋ ပကၡမ းသည ယေန႔အခ နထ တ ငးရငးသ းျပညနယမ း၌ ဆကလကျဖစပြ းေန ဆြျဖစသည။

မ ကေမ ကေခတ ေရခေျမခအခငးအက ငးက န းလညသေဘ ေပါကလ ပါက အတ တက လမ း၌ ေျဖရငးခြာျခငးမရ သညာ သမ ငးအရ ပအေထြးမ းက းစြ န းလညသေဘ ေပါကရန လ အပပါလ မာ မည။ ယေန႔ႀကေတြ႔ေနရသညာ အခကအခြအမ းအျပ းသည ဒမ ကေရလ လ းေထ ကခသညာ ဆာႏၵျပ ပြြမ းက ၿဖ ခြြာႏ မာႏငးခြာၿပး ဗ လခ ပေနဝငး၏ “ျမနမ ာနညးျမနမ ာဟန ဆ ရယလစလမးစဥ”က န ဂးခ ပ အဆးသတ၍ ၁၉၈၈

ခာႏစ၌ အ ဏ လႊြေျပ ငးရယ ခြာသညာ စစတပ၏ ာႏ ငငေတ ၿင မဝပပ ျပ းေရးာႏငာ တရ းဥပေဒစ းမ းေရးေက ငစ(ေန ကပ ငး ာႏ ငငေတ ေအးခ မးသ ယ ေရးာႏငာ ဖြ႔ၿဖ းေရးေက ငစ) အပခ ပစဥက လ၌ စတငသောႏၶတညခြာၾကျခငးျဖစသည။

သ ဓကျပရမညဆ ပါက ‘နဝတ’အစ းရ တကလ ခြာၿပးေန ကပ ငး ကရငအမ းသ းအစညးအရး(၁၉၄၇ ခာႏစတြငစတငဖြြ႔စညးခြာသညာ)သည NLD းေဆ ငသညာ ဒမ ကေရစလ ပရ းမ က ေထ ကခအ းေပး ၍ စဥဆကမျပတ စညးရးအေရးဆ မ မ း ျပလပလ ခြာသျဖငာ ေန ကပ ငးဆယစာႏစ ာႏစခအတြငး ထ ငးနယစပတစေလ ကရ ၎တ ႔၏ အပခ ပေရးနယေျမမ း၌ တပမေတ ၏ အလးအရငးထ းစစ ဆင တ ကခ ကမ ဒဏက အလ းအလြခစ းခြာရသည။ ဆန႔က ငဖကအေနျဖငာ ကခ ငလြတလပေရးအဖြြ႔ အစညး(၁၉၆၁ ခာႏစတြင စတငဖြြ႔စညးခြာသညာ)သည ၁၉၉၄ ခာႏစတြင ‘နဝတ’အစ းရာႏငာ တရတနယ စပ၌ အပစအခတရပစြရန သေဘ တ ခြာရ ၌ လ မ းစဗမ တ ငးရငးသ းမ းအၾက း အမနတကယ အ ဏ ရ သညာ အရ ရ မ းာႏငာ ေစာစပည ာႏ ငးပါက ပ ၍ေက ငးမြနသငာေလ လ မာမညဟ သညာ ယ ဆ ခ ကေပၚ အေျခခခြာျခငးျဖစသည။ အႀကးအက ယ စစေဘ ငသြငးခထ းရသညာ ျမနမ ာာႏ ငငေရးအခငး အက ငး၌ ‘နဝတ-နအဖ’လကထက အပစအခတရပစြေရးသည အတ ကအခေတ လနေရး စစေခါငး ေဆ ငမ းအတြက မျဖစမေနေရြးခ ယခြာရသညာ သေဘ တ ညခ ကမ းျဖစခြာသည။

သ ႔ေသ လညး ၂၀၁၁ ခာႏစအေရ ကတြင ‘နအဖ’လကထက ဝနႀကးခ ပေဟ ငးတစးျဖစခြာသညာ သမၼတးသ နးစ နးေဆ ငသညာ အစ းရအ ဏ ရလ ၿပးေန က KIO ာႏငာ သေဘ တ ထ းခြာသညာ အ ပစအခတရပစြေရး ပ ကျပယသြ းခြာခ နမစ၍ ဤမဟ ဗ မဟ ေျမ ကခ နခြငလ ေဇ ကထ းမ းေမ ျဖစသြ းေတ ာသည။ ဆန႔က ငဖကအေနျဖငာ KNU သည တစာႏ ငငလးအတ ငးအတ ၿင မးခ မးေရးက ေဆ ငက ဥးေပးမညဟ ကတ ျပထ းသညာ စ တက းသစျဖငာ စတငခြာသညာ လပငနးစဥအတြငး ၁၉၄၉ ခာႏစ စတငဖြြ႔စညးခြာခ နမစ၍ ပထမးဆးအႀက မ အပစအခတရပစြမ ျပလပရန သေဘ တ ခြာသည။ အာႏစခ ပဆ ရေသ အစ းရအေျပ ငးအလြာႏငာအတ တပမေတ သည ာႏ ငင၏ အေရ႕ေတ ငဖကျခမး ာႏငာ အေရ႕ေျမ ကဖကျခမးအၾက း မဟ ဗ မဟ ေျမ က းတညခ ကက ေျပ ငးျပနလနကစ းလ ခြာ ျခငးျဖစသည။ ဤအေရြ႕မ းအတြငး ာႏ ငငေရးတစခတညးက သ ကြက၍ထညာသြငးစဥးစ းခြာျခငးမ ဟတေပ။

ဆယစာႏစတစခအၾက ၌ ကခ ငာႏငာ ကရငအငအ းစမ းအေနျဖငာ မတ ကြြျပ းသညာ အစ းရမ းလက ထက၌ ၎တ ႔ေရြးခ ယခြာသညာ ဆန႔က ငဖကဆးျဖတခ ကမ းေၾက ငာ အဓ ပၸ ယရ ၍ အာႏစသ ရျပညာ ဝသညာ ၿင မးခ မးေရး သ ႔မဟတ ဒမ ကေရစထြနးက းလ ခြာၿပေလ ဟ ျပန၍ေမးခြနးထတရမညာအခ န ေရ ကရ လ ၿပျဖစသည။ တပမေတ သ ႔မဟတ ႀကာခ ငေရးအစ းရလကထက၌ျဖစေစ NLD းေဆ င သညာ

အစ းရလကထက၌ျဖစေစ အျခ းတ ငးရငးသ း နယေျမမ းကြာသ ႔ပင ကခ ငာႏငာ ကရငျပညနယ တ ႔သည လကေတြ႔အ းျဖငာ ာႏ ငငေရးခ နခြငလ အေျပ ငးအလြက ေနျပညေတ အ ဏ ေလ ငးရ ပ ေအ ကမ ဇ တေက ငမ းက အမ းဆးႀက းက ငဆးျဖတလ ကရ သညာ အေနအထ းာႏငာအတ လက နကက ငပဋ ပကၡဒဏသငာ နယေျမေဒသမ းအျဖစသ ဆကရ ေနခြာသည။ ျပညတြငးေနရပစြန႔ခြ စစ ေဘးတ မးေရ ငခြာရသ မ းာႏငာ စစေဘးဒကၡသညအမ းစသည တရတာႏငာ ထ ငးာႏ ငငနယစပေဒသမ း တစေလ က ဆကလကေသ ငတငေနၾကဆြျဖစၿပး ာႏ ငငေရးျပျပငေျပ ငးလြမ ဆ ငရ သေဘ တ ည ခ က လကေတြ႔ရပလးေပၚလ ာႏ ငရန မ းစြ အလမးေဝးေနဆြပငျဖစသည။

ယေန႔အခ နထ တ ငးရငးသ းပါတမ း အလြနသတ ႀကးေနသညာ က စၥရပသညလညး အာၾသစရ က စၥ ရပတစခေတ ာ မဟတေပ။ ဆယစာႏစတစခမ အလြနအကြဆတသညာဆကဆေရးမ းျဖငာ အတ ယဥ တြြေနထ ငခြာၿပးေန ကပ ငး ာႏ ငင၏ စစေခါငးေဆ ငမ းသည NLD အေပၚ ေျပ ငေျပ ငတငးတငးပင အတ အလငး ဆန႔က ငတ ကခ ကမ အၿပး ပါတအေနျဖငာ ၂၀၁၂ ခာႏစ ၾက းျဖတေရြးေက ကပြြျဖငာ လႊတေတ ထြဝငေရ ကလ ခြာၿပး တျဖညးျဖညးခ ငးတညေဆ ကလ ခြာသညာ ျပျပငေျပ ငးလြေရး အေရြ႕မ းာႏငာ ာႏ ငငေရးအရ တညေဆ ကလ သညာ ဆကဆေရးအ းလး ေရစနေမ သြ းခြာၿပျဖစ သည။

အမနတကယတမး၌လညး ၂၀၂၀ ေရြးေက ကပြြၿပးေန ကပ ငး ယခငအတ ငးသ ဆကသြ းမညဟ ေျပ ဆ ေနခြာေသ လညး တပမေတ ေခါငးေဆ ငမ းသည ရနးရငးဆနခတျဖစခြာသညာ ၁၉၆၂-၆၄ ာႏငာ ၁၉၈၈-၉၀ ခာႏစမ းာႏငာ ာႏ ငးယဥသးသပ၍ လကရ အခ န၌ အလြနနကနြသ မေမြ႔သညာ ာႏ ငငေရး ရညမနးခ ကမ းာႏငာ မဟ ဗ မဟ မ းက အဖကဖကမ အ းျဖညာလ ခြာသည။ COVID-19 အက ပအ တညးႀကေနရသညာအထြ ာႏ ဝငဘ လေရြးေက ကပြြရလဒအေပၚ စ တအ းတကၾကြေနၾကသညာ ျပည နယာႏငာ တ ငးေဒသအသးသးရ လ ထအသ ကအဝနးမ း၏ ေမ လငာခ ကမ းက ရ ကခ းပစခြာသျဖငာ လကရ ဆန႔က ငဆာႏၵျပမ ာႏငာ လ ထအၾကြမ ဆသ ႔ းတညသြ းခြာျခငးျဖစသည။ အ းလးသ ၿပးသ းျဖစ သညာအတ ငး ဤကြာသ ႔ေသ အေရြ႕မ းသည လ မညာမ းဆကသစမ း၏ အမ းသ းာႏ ငငေရးဇ တခ က ပေဖ ေပးသြ းာႏ ငသည။

အလြနအာႏရ ယမ းသညာ အခ းအေကြ႕သ ႔ ေရ ကရ လ ခြာၿပျဖစသည။ အစ းရတြငး အေျပ ငးအလြ ၏ လ းရ အေရြ႕က ႀက းက ငခ ယလယရန တပမေတ ဖကမ ႀက းပမးအ းထတလ ျခငးက ာႏ ငငအ ဝမး ေရကနေရခနးဆန႔က ငေတ လနမ ာႏငာ ထ ပတ ကေတြ႔သြ းခြာသည။ တပမေတ ၏ ာႏ ငငေရးရပ တညခ ကအေျပ ငးအလြေၾက ငာ ေပၚေပါကလ သညာ မေသခ မေရရ မ မ းာႏငာ ထပခါတလြလြျပန လညျဖစပြ းလ ကရ သညာ ကစ းကြကမ းသည NLD ာႏငာ ၿမ ႕ျပဒမ ကေရစ လ လ းေထ ကခသညာ ဆာႏၵျပမ မ းက သ

ဖ ာႏ ပသြ းရန ရညရြယျခငးမဟတေပ။ အျခ းတစဖက၌ တ ငးရငးသ းျပညနယ မ းာႏငာ ပဋ ပကၡနယေျမေဒသမ း၌ ပစအသစျဖငာ စစဖကဆကဆေရးာႏငာ လျခေရးမ ဝါဒမ းက ျပန လညေနရ ခ လ သညာ အေထ ကအထ းမ းလညး တျဖညးျဖညးရပလးေပၚလ လ ကရ သည။

လကရ အခ န၌ ာႏ ငင၏ နယေျမေဒသအ းလးလ လ ရ ကခတခေနရသည။ ေရ႕ာႏစလအတြငး ၂၀၁၂ ခာႏစကတညးက အပစအခတရပစြထ းၿပးျဖစသညာ ကရငျပညနယေျမ ကပ ငး KNU ထ နးခ ပနယ ေျမေဒသမ းအတြငးသ ႔ တပမေတ ၏ နယေျမက မးေက မ မ း ပ ၍အရ နျမငာလ ခြာသည။ ဆန႔က င ဖကအေနျဖငာ တပမေတ တပရငးမမးမ းသည ာႏစာႏစတ မ အပစအခတရပစြေရးာႏငာ ာႏ ငငေရးေတြ႔ ဆေဆြးောႏြးမ မ းမ ဖယၾကဥခခြာရသညာ ရခ ငျပညနယ၏ ရကၡ ငာအမ းသ းအဖြြ႔ခ ပ/ရကၡ ငာတပမေတ ာႏငာ ရခ ငအမ းသ းပါတတ ႔က ခ တဆကလ ခြာသည။ လကနကက ငတ ကပြြမ းာႏငာ အရပသ းမ း ေနရပစြန႔ခြ စစေဘးတ မးေရ ငရမ သည ာႏ ငငတြငးေဒသတစခ၌ က ဆငးသြ းခြာၿပး အျခ းေဒသတစ ခ၌ ျပနလညျမငာတကလ ခြာျပနသည။ အလ းတ ဝ ေရ ဓ တစခအျဖစ NLD ေခါငးေဆ ငမ းက ဖမး ဆးထ နးသ မးေနစဥ ရခ ငာႏ ငငေရး အက ဥးသ းမ း ျပနလညလြတေျမ ကလ ခြာသည။

NLD က းတညတ ကခ ကသညာ အေရြ႕ျဖစသညာ ယခကစ းကြကသည အေထြေထြေရြးေက ကပြြမ တ ငမ ျဖစာႏ ငလ မာမညဟ မယ ဆခြာၾကသညာ ရတတရကတစဆစခ း အလညာအေျပ ငးတစချဖစေန သည။ သ ႔ေသ လညး ယခမစ၍ တစာႏစအတြငး ေရြးေက ကပြြအသစတစခ ေခၚယ က ငးပသြ းမည ဟ ကတ ျပထ းၿပး ၿမ ႕ျပေဒသထ နးခ ပေရးျဖငာ အလပရ ပေနသညာ ာႏ ငငေတ အပခ ပေရးေက ငစ သစက တ ငးရငးသ းအေျချပအငအ းစမ းအ း ၿင မးခ မးေရးလ လ းသညာ က ယာႏ တအမ အယ မ း ျပသေနျခငးသည ာႏ ငငက အ ဏ သ မးထ းသညာ စစေခါငးေဆ ငမ းမ အစ းရတစရပအျဖစ တရ း ဝငမ ရ ေစရန ႀက းပမးျခငးသကသကသ ျဖစသညဟ သးသပယ ဆရသည။ အတ တသမ ငးျဖစရပ မ းက လညျပနၾကညာပါက တကလ သညာအစ းရတ ငးလ လ သည အ ဏ ရယ မ အထ မးအမတအ ျဖစ ၿင မးခ မးေရးအစအစဥသစမ းက ေဖ ေဆ ငေလာရ ေၾက ငး အထငအရ းေတြ႔ျမငရပါလ မာမည။

မညသ ႔ဆ ေစ အ ဏ ရငစစေက ငစလကထက ၿင မးခ မးေရးအသးအပြငာ ေဝဆ လ ာႏ ငမညာ အခငး အက ငးမ း အမနတကယေပၚေပါကလ ာႏ ငသညာ အလ းအလ သည ေရေပၚအရပေရးသကြာသ ႔သ ရ ေတ ာသည။ ာႏစရညလမ း ထေထ ငးခလ ရသညာ လ ထလ တနးစ းမ းအတြက ပဋ ပကၡဒဏသငာ နယေျမေဒသမ း၌ တ ကပြြသမ း ေခတခ ပၿင မးမ က အၿမြတမးလ လ လကကမးႀက ၾကမညသ ျဖစ သည။ သ ႔ေသ လညး ၂၀၂၁ ခာႏစ၏ အေျခအေနသည မ းစြ ကြ ျခ းသြ းခြာၿပျဖစသည။ ာႏ ငငတြငး လ ႀက ကမ းေထ ကခမ အမ းဆးပါတျဖစသညာ NLD က တပမေတ ဖကမ ပ တပငတ းဆးလ ကၿပ ျဖစသည။ တစခ နတညးလ လ ၌ ဗမ တ ငးရငးသ း လ ငယမ းအၾက း ေျပ ငးလြေရး ေတ ငးဆ ခ ကထကပ ၍ အတ တ၏ “ေျမြမေသ တတမက း” လမးစဥမ းသ ႔ ေန ကေၾက ငးျပနရန

ဆာႏၵမရ ၾက ေတ ာသညာ တ ငးရငးသ းအေရးလ ပရ း တကၾကြသညာ မ းဆကသစမ း ေရ႕ထြကလ ခြာၿပျဖစသည။

အဆးသတမရ သညာ စစပြြဒဏက ဆယစာႏစေပါငးမ းစြ ခါးစညးခခြာၾကရသညာ တ ငးရငးသ းနယ ေျမေဒသအမ းအျပ း၌ လ သ းခ ငးစ န ေထ ကထ းေရး အက ပအတညးသည အဆ းဆးအေျခ အေနမ း ေရ ကရ လ ခြာၿပျဖစသည။ ျပညတြငး၌ျဖစေစ အ မနးခ ငးာႏ ငငမ း၌ျဖစေစ စစေဘးဒကၡ သညမ းအျဖစ ေနရပစြန႔ခြ ထြကေျပးခြာၾကရသညာ ျပညသ ာႏစသနးမက ရ ေနဆြျဖစသည။ COVID-19 သညလညး ေန ကကြယမေန၍ ဖ အ းေပးလ ကရ သည။ မညသ ႔ပငျဖစေစ ယေန႔အခ နထ ပဋ ပကၡျဖစပြ းေစသညာ အေၾက ငးတရ းမ းက က ငတြယေျဖရငးရန ေလ ကေလ ကလ းလ း အေရး ယ ေဆ ငရြကထ းျခငးမရ သညာ အေျခအေနမ း၌ လကရ အစ းရက ထ နးခ ပ၍ အ ဏ လယ သြ း သညာ အေရးအခငးသည ထ ခ ကာႏ ငေျခအျမငာမ းဆး အေျခအေနမ း၌ရ ေနသညာ လ ထလ တနးစ း မ းက ေျမြပ ရ ကငးေမ ကသညထက ပ ၍ဆ းသညာ အေနအထ းမ း ေရ ကရ သြ းေစခြာသည။ ျမနမ ာႏ ငငအတြငး မတငးေနထ ငလ ကရ သညာ ကခ င၊ ကရငန၊ ကရင၊ ခ ငး၊ မြန၊ ဗမ ၊ ရခ င၊ ရမး၊ တေအ နးာႏငာ အျခ းတ ငးရငးသ းမ းာႏြယစမ းအ းလးသည လြတလပေရးရၿပးခ နမစ၍ အေရးအ ခငးမ းစႀကေတြ႔ခြာရၿပး ေခတအဆကဆက က ငတြယေျဖရငးာႏ ငျခငးမရ ေသးသညာ လကနကက င ပဋ ပကၡမ းာႏငာ ာႏ ငငေရးက ရ းမ မ း၏ ဖ စးာႏ ပစကမ ဒဏက အလ းအလြခလ ခြာၾကရျခငးျဖစသည။

အန ဂတက မနးေမ ၾကညာလ င အမနတကယစစမနသညာ အဆးသတာႏ ငငေရး အလြထ းကြကမ း ရ မရ ေမးက ေမးရန လ အပေနၿပျဖစသည။ စစတပလႊမးမ းခ ပက ငထ းသညာ အစ းရေအ က ဆယစ ာႏစေျခ ကခစ မ ေနထ ငခြာရၿပးေန ကပ ငး ေန ကဆးအသကဝငလ ခြာသညာ စစအစ းရတျဖစလညး ာႏ ငငေတ အပခ ပေရးေက ငစသည ေရ႕စစအစ းရမ းာႏငာ ကြ ေစရမညဟ ကတ ျပခြာၿပး ၎တ ႔ာႏငာ လကတြြၾကရန (NLD မဟတသညာ)အျခ းပါတမ းာႏငာ ာႏ ငငေရးက ယစ းလယမ းက လကသငာရ ေရြးခ ယဖ တေခၚမ ျပလပသြ းခြာသည။ သ ႔ရ တြင ဤကြာသ ႔ေသ အခငးအက ငးမ း၌ မညသညာာႏ ငင ေရးအငအ းစက ယၾကညစ တခ စြ လကတြြေဆ ငရြကသြ းမညနညးဟ ေမးစရ ရ လ သည။ သ ႔ ျဖစ၍ မညသညာပါတက ဖ တေခၚမ က လကခ၍ မညသညာဇ တေက ငမ းက ျငငးဆ သြ းမညနညး ဟ သညာ က စၥရပသည အထ းတလည စ တဝငစ းဖြယရ ေက ငးေနေတ ာသည။

လကရ အခ န၌ လႊတေတ လပငနးမ းအ းလး အဆးသတသြ းခြာၿပျဖစသည။ ဤအေျခအေန၌ ေတြ႔ ဆေဆြးောႏြးမ ျပလပသြ းရန အလ းအလ ရ သညာ တစခတညးေသ လမးေၾက ငးအျဖစ ၁၉၈၉ ခာႏစ ၌ ယခင‘နဝတ-နအဖ’အစ းရလကထကမ စတငလ ခြာသညာ တ ငးရငးသ းၿင မးခ မးေရး လပငနးစဥ သ လ င က နရ ေနေတ ာသည။ သ ႔ေသ လညး ၿင မးခ မးေရးလပငနးစဥအတြငး ပါဝငေဆ ငရြကျခငး သည အလြနခကခြလကဝငသညာ

လပငနးစဥတစရပျဖစသည။ သ နးစ နအစ းရလကထက၌ ျပန လညအသကသြငးခြာသညာ လကရ ၿင မးခ မးေရး လပငနးစဥသည ေခတသစကမ ၻ၌ အရ ပဆးဟ မဆ ာႏ ငလ ငပင အရ ပေထြးဆးထြ၌ တစခအပါအဝငျဖစသညဟ ဆ ရမညျဖစသည။ ာႏ ငငအတြငးရ တ ငး ရငးသ းလကနကက င အဖြြ႔အစညးမ း၏ ထကဝကပငမျပညာသညာ တစဖကသတအပစအခတရပစြ ေရး၊ ာႏစဖကအပစအခတရပစြေရးာႏငာ ၂၀၁၅ ခာႏစ တစာႏ ငငလးအပစအခတရပစြေရး သေဘ တ ည ခ ကတ ႔အျပင ၂၁ ရ စ ပငလညလ ခတစရပာႏငာ တစခတညးအျဖစ ျပနလညေပါငးစညးသြ းမညာ လကရ အခ န၌ ရပတန႔သြ းခြာၿပျဖစသညာ လႊတေတ ျပျပငေျပ ငးလြေရးက ေဖ ေဆ ငသြ းမညာ လႊတေတ မ းလညး ရ ေနခြာျခငးျဖစသည။ တပမေတ ဖကမ ယေန႔အခ နထ ၎တ ႔က ယတ င ေရး ဆြြအတညျပခြာသညာ ၂၀၀၈ ခာႏစ ဖြြ႔စညးပအေျခခဥပေဒက ျပငဆငရမညာ မညသညာအေျပ ငးအလြ က မ လကခသေဘ တ သြ းမညမဟတဟ ျငငးဆ ေနၾကဆြျဖစသည။

အလ းတ စ တရ ပစရ ေက ငးသညာ အခ ကတစခအျဖစ အသစဖြြ႔စညးလ ကသညာ စစေက ငစသည NLD အစ းရ၏ ယခငၿင မးခ မးေရးလပငနးစဥက းစးအေက ငအထညေဖ လ ကရ သညာ အမ းသ း ျပနလညသငာျမတေရးာႏငာ ျင မးခ မးေရးစငတ က ပယဖ ကသညာ ဥပေဒသစက းဆးထတျပနလ ခြာျခငးျဖစသည။ ေခါငးေဆ ငမ းျဖစၾကသညာ ေဒၚေအ ငဆနးစၾကညာႏငာ ေဒါကတ တငမ းဝငးတ ႔ က ဖမးဆးထ နးသ မးခြာၿပး ယငးအစ း အန ဂတေစာစပည ာႏ ငးေရး လပငနးမနသမ က တပမေတ ၏ ၿင မးခ မးေရးေဆြးောႏြးမ ေက မတကသ းေဆ ငသြ းမညဟ စစေက ငစမ ထတျပနခြာသည။ ေလ ေလ ဆယ၌ တစာႏ ငငလးအပစအခတရပစြေရး သေဘ တ စ ခ ပ ဆက၍အသကဝငေနဆြျဖစသ လ တ ငးရငးသ းလကနကက င ေတ လနေရးအဖြြ႔အစညးမ းအ းလး သေဘ တ လကမတေရးထ း ၾကရနလညး တြနးအ းေပးလ ကရ သည။

သ ႔ရ တြင တ ငးရငးသ းေခါငးေဆ ငမ းဖကက မညကြာသ ႔ တန႔ျပနသြ းမညျဖစေၾက ငး ဂဃနဏ ေျပ ဆ ရ ခကခြေနဆြျဖစသည။ ႀကာခ ငေရးာႏငာ NLD းေဆ ငသညာ အစ းရမ းလကထကက NCA လပငနးစဥ၌ ပါဝငေဆ ငရြကခြာၾကသ မ းက ၎တ ႔၏ ထညာဝငက ညမ တနဖ းအေပၚ ေမးခြနးထတ ေနၾကသလ NCA လကမတထ းခြာၾကသ မ းာႏငာ မထ းရေသးသညာ အငအ းစာႏစဖကစလးကလညး ျပညတြငးအခငးအက ငး၏ အေရြ႕မနသမ က အနးကပေစ ငာၾကညာေနၾကသည။ ဒမ ကေရစ လ လ း ေထ ကခသ မ းအေပၚ ၿဖ ခြြာႏ မာႏငးမ မ း ပ မ က ယျပန႔လ သညာႏငာအမ လျခေရးအဖြြ႔အစညးမ း၏ အငအ းသးၿဖ ခြြမ မ းက အစ းရက မညသညာအဖြြ႔အစညးက ထ နးခ ပထ းသညျဖစေစ ာႏ ငငအတြငး အာႏစသ ရျပညာဝသညာ ာႏ ငငေရးအေျပ ငးအလြမ းက ျဖစေပၚလ ေစမညာ လပငနးစဥမ းက ေတ ငး ဆ လ ကရ သညာ ၎တ ႔၏ လ လ းခ ကမ း ပ မ အဓြန႔ရညခ ငမ လ ေစသညာ တြနးအ းမ းျဖစလ မညာ အလ းအလ ရ သည။ လ ငယလ ရြယမ း၊ လ ပရ းတကၾကြသ မ းာႏငာ အ ဏ ဖဆနသညာ လ

ထလ ပရ းမ ၌ ပ းေပါငးပါဝငလ ကရ သညာ လ ထလ တနးစ းမ း၏ ဇြြသတ ာႏငာ ေတ ငးဆ မ မ းသည လ ႔အဖြြ႔အစညး အလႊ ေပါငးစ၏ စ န ေထ ကထ းမ က အလ ငအျမနရရ လ ေစရန အေထ ကအက ျပလ ကရ သည။

ၿင မးခ မးေရးာႏငာ ျပျပငေျပ ငးလြေရးရရ သညအထ ႀက းပမးေဖ ေဆ ငေပးရန ေန ကထပ ဆယစာႏစ တစခစ မ ပ ကကြကခြာျခငးေၾက ငာ စ တပ ကအ းေလ ာမ ပစသစမ း ာႏ ငငအဝမး အထငအရ းျမင သ ထငရ းလ ျခငးသညလညး အလ းတ အေလးထ းရမညာ က စၥရပတစချဖစသည။ လကရ အ ဏ သ မးမ မတ ငမကတညးကပင ာႏ ငငေရးေလ ကက ဆကလကစ းမ းထ းးမညာ က စၥရပအျပင တပမေတ ေခါငးေဆ ငမ း၌ မညသညာအာႏ မရညမနးခ ကမ း ရ ေနေသးသနညးဟ အငအ းစအ မ းအျပ းက စတငေမးခြနးထတေနၾကၿပးျဖစသည။ ဘကအ းလးက ဖကဒရယစနစာႏငာ ဒမ ကေရစ စနစသ ႔ းတညေလ ကလမးမညာ ဘရညမနးခ ကပနးတ ငအေပၚ သေဘ တ ထ းၾကၿပးျဖစေသ လညး ျပျပငေျပ ငးလြေရးလပငနးမ း ဆကလကတ းတကျဖစထြနးလ ခြာျခငးမရ ေပ။ သ ႔ျဖစ၍ ကန လြနခြာသညာ ဆယစာႏစအတြငး ခ မတေဖ ေဆ ငခြာၾကသညာ အလြနရ ပေထြးေပြလသညာ အပစအခတ ရပစြေရး လပထးလပနညးမ းသည ာႏ ငငေရးျပျပငေျပ ငးလြေရး လပငနးမ းက ည ာႏ ငးအေက ငအ ထညေဖ မညာ လပငနးစဥမ းထကစ လ င ဗဟ းစးထ နးခ ပေရးစနစက တညေထ ငမညာ ယာႏရ း မ းာႏငာပ ၍ အလ းသ႑ နတ လ ကရ သည။ တ ငးရငးသ းအေရး လ ပရ းေနၾကသညာ ေခါငးေဆ င မ း၏ စ တပ ကစ တကနေၾက ငး ညညးတြ းမ မ း ပ ၍က ယေလ ငလ လ ကရ သည။ စစေက ငစ၏ အ ဏ သ မးမ ေပၚထြကလ ၿပးေန က ျမနမ ာာႏ ငငေရးဇ တခတြငး ာႏ ငငေရးေပါငးစညးမ အလညာအ ေျပ ငးမ း ေပၚေပါကလ သညာႏငာအမ ျပညတြငးၿင မးခ မးေရးာႏငာ အ းလးလႊမးျခပါဝငေရး စ တက း ေမ လငာခ ကမ း ေန ကတစႀက မ လြငာပါးေပ ကကြယသြ းရျပနသည။

ေန ကဆးအေနျဖငာ အတ တ၏ စ တပ ကအ းေလ ာဖြယရ ာႏ ငငေရးတစဆ ႔မ ာႏငာ ာႏ ငငက ရ းမ သသ ရ တစပတျပနလညမလ ေအ င ယေန႔ပင တ းဆးေဆ ငရြကာႏ ငမညာ အရ မ းရ သလ းဟ ေမး ျမနးရန လ အပလ ၿပျဖစသည။ လ သ းာႏငာ သဘ ဝသယဇ တ အရငးအျမစအလ းအလ ေက ငး မ းက ပ ငဆ ငထ းသညာ ာႏ ငငတစချဖစသညာ ျမနမ ာႏ ငင၏ လြတလပေရးာႏငာအတ ဤကြာသ ႔ေသ လကနကက ငပဋ ပကၡာႏငာ ာႏ ငငေရးအကြြအၿပြမ း လ ကပါလ ရမညဟ သညာ ႀက တငျပ႒ နးထ းခ က မ းမရ ခြာသျဖငာ နညးလမးရ သညဟသ ေျဖဆ ရမညျဖစသည။ သ ႔ေသ အတ တသမ ငးက သငခနး စ ယ ၍ ျပငဆငသြ းရန းစြ လ အပပါလ မာမည။

မညသညာထ ပပ ငးေခါငးေဆ ငမဟ စစတပ၏ ၿခ မးေျခ ကမ ာႏငာ ာႏ ငငေရးအၾကမးဖကမ က ဝ ငးဝနးအ ဆးသတေပးရန လ အပသည။ ာႏ ငငေရး၌ အေျခတညသညာ စ နေခၚမ မ းက လကနကက ငပဋ ပကၡ အ းျဖငာ ဘယေသ အခါမ ေျဖရငးာႏ ငမညမဟတပါ။ မညသညာအဖြြ႔ကမ ာႏ ငငေရးအရ အၿမြတမးမန ကနမ မရ ာႏ ငပါ။ လကနကက ငေတ လနပနကနျခငးအ းျဖငာ

ာႏ ငငေရးရညမနးခ ကပနးတ ငမ း ျပညာ မမ မရ ခြာဖ းေၾက ငး လကနကက ငထ းသ မ း အသ ဝငလ ရနလ အပသလ လႊတေတ ၌ ထ ငေန သညာ ာႏ ငငေရးသမ းမ းသညလညး အပ တျပငးေဆ ငရြကရန ရညၾက လြနးမက ၾက ခြာၿပျဖစသညာ ျပျပငေျပ ငးလြေရး လပငနးမ းေဆ ငရြကရန ပ ကကြကခြာေၾက ငး ဝနခရမညာအခ န ေရ ကရ လ ခြာၿပျဖစသည။ ဘကအ းလး ာႏ ငငသ ာႏ ငငသ းမ း၏ ဘဝသခာႏငာ လ ႔အခြငာအေရးက းတညရညမနး သညာ စစမန၍ အဓြန႔ရညတညတာခ ငၿမြသညာ ၿင မးခ မးေရးအတြက မ မ တ ႔၏ သကဆ ငရ တ ဝနက က ရ အခနးက႑အသးသးမ ပါဝငထမးေဆ ငရမညာအခ န ေရ ကရ လ ခြာၿပျဖစသည။

၂၀၂၁ ခာႏစ ေဖေဖ ဝါရလ ၁၂ ရက ျပညေထ ငစေန႔၌ ရနကနၿမ ႕တြငး ဆန႔က ငဆာႏၵျပမ မ း

ဤေနရ မစတင၍ ာႏ ငငေရး ျပျပငေျပ ငးလြမ လပငနးမ းက စစတပမ ကဖ ကကယကျပသညာအခါ တ ငး ျပညတြငးၿင မးခ မးေရးာႏငာ အမ းသ းျပနလညသငာျမတေရးအတြက စ နေခၚမ မ း ပ မ ႀကးမ း လ မညျဖစေၾက ငး အသ သတ ရ ရန လ အပလ ၿပျဖစသည။ မတ ညၾကသညာ လ တစးခ ငးစ၏ န က ညးနစန ခ ကမ းာႏငာ စ တက းေမ မနးခ ကမ းက ပြငာလငး၍ အ းလးလႊမးျခပါဝငမ ရ သညာ ေတြ႔ ဆေဆြးောႏြးမ အ းျဖငာသ လ င ေျဖရငးာႏ ငသည။ ၁၉၆၂ ခာႏစ းေနဝငး၏ စစအ ဏ သ မးမ က ာႏ ငင ေရးပါတမ းအၾက း ဖကဒရယအဆ ျပခ ကာႏငာ ပတသကသညာ လႊတေတ တြငး ေဆြးောႏြးမ က န ဂး ခ ပသြ းေစခြာသည။ ၁၉၉၀ ခာႏစ ၿဖ ခြြာႏ မာႏငးမ က NLD ာႏငာ အျခ းေရြးေက ကခပါတမ း၏ ဖြြ႔စညးပ အေျခခဥပေဒသစ ေရးဆြြရ ၌ ထ နးေက ငးေပးမညာ

ဒမ ကေရစလပထးလပနညးမ း ေရးဆြြျပငဆင မ က အဆးသတပစခြာသည။ လကရ ဗ လခ ပမမးႀကးမငးေအ ငလ င၏ ၾက းျဖတစစအပခ ပေရးသည တပမေတ က ယတ င စ တႀက ကေရးဆြြဖနတးထ းသညာ ဖြြ႔စညးပအေျခခဥပေဒေအ က၌ ေရြး ေက ကခက ယစ းလယမ း လႊတေတ ေခၚယ ာႏ ငျခငးမရ ေစရန တ းဆးပ တပငခြာျပနသည။ ဤျဖစ စဥမ းအ းလး အက းေက းဇ းရရ ေစမညာ အခြငာအလမးထက ပ ကစးဆးရ းမ မ းက သ ေဆ ငက ဥး လ ခြာသည။

၂၀၂၁ ခာႏစအတြငး ာႏ ငငအဝမးရ ျပညသ လ ထမ းအေနျဖငာ အလြနစ တရ ပခြာရသညမနေသ လညး လကရ ျဖစပ ကေနသညာ စစအ ဏ သ မးမ အေပၚ ဆန႔က ငကန႔ကြကရ ၌ စညးစညးလးလးရ ေနၾက သည။ အလ းတ စ းရ မစရ က စၥရပတစခမ ဆယစာႏစတစခစ မ အရ နရလ ခြာသညာ တ ငးရငးသ း ၿင မးခ မးေရးစက းဝ ငးမ းသည အလြနအေရးႀကးသညာ အခ ကအတန႔ေရ ကမ ကေမ ကကမျဖစ သြ းခြာရသျဖငာ ေရ႕ာႏ ငငေရးလ းရ းတညခ ကာႏငာ ပတသက၍ ေစာစပည ာႏ ငးလ ကရ သညာ အဖြြ႔အ စညးမ းအ းလး ေဝဝါးရ ပေထြးလ ကရ သည။ ထ အေျခအေန၌ တပမေတ ေခါငးေဆ ငမ းက ၎တ ႔၏ “လႊြတေတ ာႏ ငငေရး”အပါအဝင “ၿင မးခ မးေရးေဆြးောႏြးမ ” လပငနးမ းာႏငာ ပတသက၍ ရငး လငးေျပ ဆ ရ ၌ ခ ငမ ေရရ သညာ ာႏ ငငေရးအေၾက ငးတရ းမ းထက လပထးလပနညးကြာသ ႔ေသ နညးပည ပ ငးာႏငာ ပ ၍သကဆ ငသညာ အေၾက ငးျပခ ကမ းျဖငာ မဟ ဗ မဟ းတညခ ကက အ ေျပ ငးအလြျပလပရန ဆးျဖတလ ခြာျခငးျဖစသည။ လကရ အခ န၌ ၁၉၆၂ ခာႏစာႏငာ ၁၉၈၈ ခာႏစ ကြာသ ႔ပင ာႏ ငငေရးလပႀကမ ႀကးတစခ ေပၚထြကလ ခြာၿပျဖစသည။

ဤအေၾက ငးရငးမ းေၾက ငာ လ မညာလမ းအတြငး ဘ ျဖစလ မညက လြနစြ ခန႔မနးရခကေနဆြ ျဖစသည။ မညသ ႔ဆ ေစ ာႏ ငငအေနျဖငာ ပဋ ပကၡာႏငာ ာႏ ငငေရးတစဆ ႔မ သသရ သစမ လြတေျမ က လ ပါက ေရ႕ဆကသြ းရန တစလမးသ ရ ေတ ာသည။ ၿင မးခ မးေရးာႏငာ အမ းသ းျပနလညသငာျမတ ေရး ခ ငခ ငမ မ အျမစတြယေစရန ခြြျခ းေဘးဖယ၍ ေရ ငၾကဥပထတထ းေလာရ သညာ ာႏ ငငေရးအ ခငးအက ငးမ းက မျဖစမေနအဆးသတရနလ အပၿပး ၿင မးခ မးေရးာႏငာ ာႏ ငငေရးက ယစ းျပမ ဆ ငရ မ ေဘ ငတစရပ ခ မတေဖ ေဆ ငက ဘကေပါငးစအငအ းစမ း၊ ေတ ငးဆ မ မ းာႏငာ အသမ း အ းလး ၾက းေျပ ာႏ ငၿပး လ အပသလ အေရးယ ေဆ ငရြကမ ျပရန မျဖစမေနလ အပလ ကရ သည။

အခ ပအ းျဖငာ ဤက စၥရပသည ‘နဝတ-နအဖ’ေခတ အမ းသ းညလ ခာႏငာ NLD အစ းရလကထက ၂၁ ရ စပငလ ညလ ခာႏစရပစလးက ေဆ ငက ဥးေပးာႏ ငရန ႀက းပမးခြာသညာ က စၥရပလညးျဖစ သည။ မညသညာညလ ခတြငမ ပါဝငသငာပါဝငထ ကသ းေရ ျပညာမခြာျခငးမရ သလ စစမနသညာ ေဆြးောႏြးေျပ ဆ မ မ းလညး ျဖစပြ းခြာျခငးမရ ေပ။ မညသ ႔ဆ ေစ ညလ ခာႏစရပစလးသည ျမနမ ာႏ ငင ၏ အန ဂတာႏ ငငေရး ေမ မနးခ ကမ းက အေရ ငအေသြးစလင၍ တ ငးရငးသ းမ းာႏြယစ ကြြျပ းစ လငသညာ ဝ ေသသလကၡဏ ရပအေပၚ

ထငဟပမ ရ သညာပစမ း ေျပ ငးလြပေဖ ာႏ ငေစမညာ ၿင မးခ မး ေရးေျခလမးသစမ းအတြက အလ းအလ ေက ငးမ းက မ းေစာခ ေပးခြာသညဟ ဆ ရမညျဖစသည။

တနညးအ းျဖငာ ေမ လငာခ က လးလးကငးမြာသြ းသညေတ ာမဟတေပ။ လြနခြာသညာ ဆယစာႏစအ တြငး ၿင မးခ မးေရးာႏငာ ျပျပငေျပ ငးလြေရးအေပၚ ေမ လငာခ ကမ းာႏငာ စ တပ ငးျဖတဆးျဖတမ က လႊတေတ တြငး ာႏ ငငေရးပါတမ းာႏငာ တ ငးရငးသ းၿင မးခ မးေရးလပငနးစဥအ းျဖငာေသ လညး ေက ငး အရပဖကလ ႔အဖြြ႔အစညးမ းအၾက း ေအ ကေျခေျမျပင၌ေသ လညးေက ငး ယခငကမႀက ဖ းသညာပစမ းျဖငာ အသထြကထတေဖ ေျပ ဆ မ မ း က ယေလ ငလ ခြာသည။ ဤအေရြ႕မ းအ းျဖငာ သ လ င ေရ႕ဆကသြ းာႏ ငမညျဖစသျဖငာ ၎တ ႔၏ အရ နအဟနက မသြ းေအ င ဆကလကထ နး သ မးသြ းရန မျဖစမေနလ အပသည။ ၁၉၈၈ ခာႏစ၌ လ ငယမ းဆကမ းသည လြတလပျခငးာႏငာ အ ေျခခလ ႔အခြငာအေရး ရပ ငခြငာမ းေတ ငးဆ ရန တ ကပြြဝငခြာၾကသည။ ၂၀၂၁ ၌လညး ၾကမၼ ရဟတ တစပတ ျပနလညလ ခြာၿပျဖစသည။ ဒဂ စတယေခတျဖစသညာအ းေလ စြ တစကမ ၻလး မ ကစ ေဒါကေထ က ေစ ငာၾကညာလ ကရ သည။ ျမနမ ာလ ႔အဖြြ႔အစညး၏ အလႊ ေပါငးစ လ ေပါငးစသည ဒမ ကေရစာႏငာ လြတလပမ ဟ သညာ ဘရညမနးခ ကပနးတ ငအတြက တစခြနကေထ ကခအ းေပးလ က ရ သည။ ေျပ ငးလြခ နတနၿပျဖစသလ ေန ကထပလ ငယမ းဆကတစခ ထပမဆးရ းမသြ းရေလ ေအ င ေသြးစညးၾကဖ ႔ အလြနအေရးႀကးေနၿပျဖစသည။

* “နယစပေဒသမ း”က ဓမၼဓ ဌ နမက သညာ အသးအာႏ နးမ းျဖငာ ဒတ ယ သ ႔မဟတ နယစြနနယဖ း အဆငာအတနးကြာသ ႔လညး ရညညႊနးအဓ ပၸ ယဖြငာဆ ာႏ ငပါသည။ သ ႔ေသ လညး ယခသးသပခ ကအ တြငး၌ အျခ းနယေျမေဒသမ း သ ႔မဟတ ာႏ ငငမ းာႏငာ ေရေျမခ ငးထ စပတညရ ေနမ က ေဖ ျပသညာ ပစမ းျဖငာ သးာႏ နးေဖ ျပထ းျခငးျဖစသည။

• ျမနမ ာႏ ငငတြငး

စစပြြ၏အေၾက ငးရငးမ း taylae (35)in #esteem • 3 years ago

စစပြြမ းအခ နအ႐ဏကတညးကေပၚေက သြ းၾကၿပ, ကပရသည။ သ တ ႔ကေၾက ကမကဘြယေသ ာႏငာကပေဘးဆ ငရ ျဖစၾကေသးက ေန တ ႔ျဖစပ ကမသ တ ႔က ရပတနာဖ ႔ဘယလ သ မပရသည။

ဒါနြ႕ပတသကၿပးကြၽနေတ တ ႔ရြ႕တစခလးက ဘဝေတြက မ းအတြကကမ ၻတစဝမးတြငစစပြြမ းမ ကျမငၾကသ ေတြက ေၾက ငာစစပြြမ းေန ကကြယမအေၾက ငးရငးမ းာႏငာ ပတသက. အတင းမေက ငးလ၏။ စစပြြမ းအစဥအၿမြရ ေသ ေၾက ငာအမ ကေဒါသ, မန လ မ , မေက နပမ , ဒါမမဟတအမနးတရ း၏ေက ကယ ၾကသညမဟတ။ တစဥးဒါေခၚ "ပြစစ။ " ရ ပါတယဥပမ , အေမရ ကနျပညေထ ငစရ နးစစဤအေၾက ငးျပခ က delineate: "လ အမ းမ းတ ႔၏လတတေလ က ကြယေရး (တစဥးတ ကခ ကတ႕ျပန) ထတလပမ 4 နညးလမး 2) ကနၾကမးထ နးခ ပေရး 3) ထ နးခ ပေရး ကနသြယမ လမးေၾက ငးမ း 5) ထ နးခ ပေရး) ကနသြယမ အျမတအစြနးန ငင၏အေက ငးဆးအက းစးပြ းအတြကအထကပါဝငေသ 6) စ ခ ပတ ဝနဝတရ း "(The Economist) ၏ထ နးခ ပေရး။ က ေန တ ႔ကေအ ကပါစ ပ ဒတြငဤအေၾက ငးတရ းမ းာႏငာပတသကၿပးအေသးစ တသ ႔သြ းပါလ မာမယ။

က မးေက ျခငးမတဥးတညးရြ႕လ ၿမ းတစ ၿမ း Defending အမ းဆးစခ နစစႊနးမ းျဖငာစစတ ကျခငးအရ ဆးမ းမတမ းာႏငာက ယက ငာတရ းအေၾက ငးျပခ ကျဖစပါတယ။ ယငး၏လ မ းာႏငာအမ းသ းေရးနယန မ တတခတခအေပၚမ တ ကခ ကမ ဆနာက ငတ႕တစဥးကန ငငတစန ငငသည၎၏န ငငသ းမ းာႏငာအမ းသ းေရးလကၡဏ က က ကြယေစ ငာေရ ကေနပါသည။ တစသ းေက ငျဖစျခငးာႏငာသငထ ခ က ခြာၾကတြာသ ေတြက ျပနာႏ ပအတြကအျပစကငးစငရ ပါသည။ ခရစယ နအယ ဝါဒခြငာလႊတျခငးအေပၚမခ ာႏငာစစပြြမ းအတြကေစာစပအမ းဆး

အေန ကတ ငးန ငငမ းျဖစၾကသညေသ လညး "ခရစယ နလ မ း" အျဖစက မးေက တစခသ ႔မဟတန ငငတစန ငငအေပၚတ ကရ ကတ ကခ ကဆနာက ငျပနတ ကခ ကေနစစပြြ၏အမ းဆးပြပစ (ဘဘစ) အျဖစရ ျမငျခငးျဖစသည။

ရရ မ ာႏငာ / သ ႔မဟတကနၾကမးထ နးခ ပထ နးသ မးျခငးစတငေထ က ခရဖ ႔စစပြြမ းမ းအတြကအျခ းေသ ာခ ကအေၾက ငးရငးျဖစပါတယ။ ဝကဘဆ ကေခတသစသတမနေရးျပညနယမ းအျဖစ, "ကနၾကမးမ းအတြကစစအျခ းေပၚတြငတဥးတညးလကတြငအေန ကန ငငမ းမတပါးအမ းသ းတ ႔တြငပါဝါဆကဆေရး, ာႏငာထြနးသစစာႏငာ / သ ႔မဟတဖြ႕ၿဖ းဆြတပါးအၿမ းသ းတစဥးအေျပ ငးအလြမပမ ဏသည။ အဆ ပါတ႐တျမငာတက, BRICS, ဆတငပ ႔သ မ းျဖစေသ အ ရပလ ၿမ းျမ း၏အခ ပအျခ အ ဏ ဥစၥ ဓနရနပေငြ၏ႀကးထြ းလ ခြနအ းက အေထ ကအထ းေပးစြမးသည။ အရငးအျမစမ းစးပြ းေရးစစဆငေရးအတြကအစြမးထကလကနကမ းျဖစၾကသညက ၎, အရ အ းလးပဋ ပကၡသ ျပငးထနလ လ မာမညဟအႀကျပထ းသည။ န ငငတက စြမးအငေအဂ ငစစြမးအငမ းအတြကကမ ၻႀကးဝယလ အ းအထ းသျဖငာအ ာႏၵ ယာႏငာတ႐တ ၏ႀကးထြ းဖ ႔မရ ေစရန, 2030 သညအထ ယခ မစ. 50% တ းျမႇငာမညက ခနာမနးထ းသည။ တခ ႕လ ေတြကသ တ ႔ကလ တမ းသညခ ငခာာႏငာေရရညတညတာေစအျဖစအမ းဆးစစပြြမ း, ကနၾကမးေက ဘကမ စစတ ကၾကသညဟဆ သည။

ကနၾကမးေက စစပြြစဥမ းတြငပါဝငပတသက, ထတလပမ ၏နညးလမးမ းထ နးခ ပစ ရငး၏ထ ပဆးအေပၚလညးျဖစပါတယ။ ပစၥညးထတလပမ န ငငတစန ငငရြ႕စးပြ းေရးအဘ ႔အထ းအေရးႀကးပါတယာႏငာပစၥညးမ းက တစန ငင၏ထတလပမ ဆနာက ငျပမ စစပြြတစခထ ေတြ႕ဆကဆမ အျဖစရ ျမငန ငပါသည။ ထတလပမ ၏သ တ ႔ရြ႕နညးလမးတခတခအေပၚမ ထ းစစမတစဆငာ၎တ ႔၏စးပြ းေရးက တစဥးေလးေလးနကနကၿခ မးေျခ ကမ ာႏင ာရင ဆ င ရေသ အခါထ ေကြ င ာ, မ းစြ ေသ လ မ း, စစပြြထ ေတြ႕ဆကဆ။

ေန ကထပစးပြ းေရးအေၾက ငးျပခ က, ကနသြယေရးလမးေၾက ငး၏ထ နးခ ပမ တစခစစလပေဆ ငသြ းရနတစဥးထကပ ေသ အစဥအလ အေၾက ငးျပခ ကျဖစပါတယ။ ဤေလ က၏ကနသြယမ အမ းဆးေနဆြသေဘၤ (ကလသမဂၢ) ကျပေသ လညးကနသြယေရးလမးေၾက ငးမ း, အငတ နကရြ႕အသကအ႐ြယကတညးကစြယစမ းာႏငာေျပ ငးလြယျပငလြယျဖစရၿပ။ ထ ႔ေၾက ငာ, ပငလယေနျဖငာကနသြယေရးလမးေၾက ငး၏ထ နးခ ပမ ေနဆြမရ မျဖစအေရးပါသည။ သ ႔ေသ ကနၾကမးာႏငာဆကဆရ တြငမေပးေၾက ငးအမ းႀကးကနသြယမ က အငတ နကကတဆငာေပးပ ႔အေၾက ငးၾက းန ငပါေၾက ငး။ တ ငးျပညတစျပညသညအျခ းန ငင၏ကနသြယမ လမးေၾက ငးမ းပ တထ းေလ ာခ လ င, သ းေက ငတ ငးျပည တနျပနရနထ ကသည။

သင သည က သတ ျပမ ၾကလ မာမယအျဖစဤဥပစ အေပၚအေျခခၿပးရ စးပြ းေရးအ းသ ခ ကသ ႔မဟတအ းနညးခ ကမ းက တစပစျဖစ, စစတ ကစဥမ းတြငပါဝငခြာပါသည။ သ ႔ေသ လည းစစပြြစတငရနအျခ းစးပြ းေရးအေၾက ငးျပခ ကကနသြယေရးအျမတအစြနး၏ထ နးခ ပမ ျဖစပါတယ။ စစပြြအျခ းမဟ မ တလ ၿမ းာႏင ာကနသြယေရးတ းျမႇငာန ငပါတယ, သ ႔မဟတပါကကနသြယေရးအျမတအစြနးအတြကက ဆငးျခငး,

ဒါမမဟတခါနးက ဆငးျခငးတ ကဖ ကေပးန ငသည။ စးပြ းေရးအရဆင းရြဒကခလ ၿမ းတစ ၿမ း၏ေန ကဆးေသျခငးတရ းဆ လ , ဒါေၾက ငာစးပြ းေရးအေၾက ငးျပခ ကမ းအတြကစစတ ကသြ းဖ ႔တရ းမ တတြာျဖစပါတယန ငပါတယ။

ေန ကဆးအေနနြ႕, စးပြ းေရးအေၾက ငးျပခ ကကေနေဝးေ႐ြ႕လ း, စစပြြေတြလညးစ ခ ပမ းမတ ဝနဝတရ းေၾက ငာျဖစပ က။ ပထမဥးဆးာႏငာဒတ ယကမဘ စစပြြမ းဥပမ စ ခ ပ-based စစပြြမ းျဖစဟေလ ကန ငပါသည။ ဤေ႐ြ႕က းစ ခ ပမ းန ငငမ းာႏငာ၎တ ႔၏အက းစးပြ းက က ကြယေစ ငာေရ ကအၾက းအယ ဝါဒဆကဆေရး၏န မ တလကၡဏ က ျဖစၾကသည။ န ငငမ းအမ းအျပ းအေၾက ငးျပခ ကမ းအတြကစ ခ ပမ းေစ, ဒါေပမယာသ တ ႔ထြကတဥးတညးစစေရးအငအ းတ ႔ကန ငငေပါငး '' နယန မ တမ း၏က ကြယေစ ငာေရ ကေရးျဖစပါတယ။

အြဒါက ျမငန ငပါသညာႏငာအမ စစမ းေသ အ းျဖငာစးပြ းေရး, အေတြးအေခၚရငာႏငာအမ းသ းေရးအယ အဆမခ ညထ းေသ ျဖစပါတယ။ တစဥးက "က ယာစစ" စ တခစ းမ အေပၚ, ဒါေပမယာမဟတဘြဆ ပါတယန ငငေတြ၏စညးစ မခ မးသ က ေစ ငာေရ ကအေပၚအေျခခၿပးမေပးပါ။ စစပြြမ းကြလ ရ စအတြငးအဆးသတဘ ႔မလ ပါျဖစပါတယတ ေသ စစဘ ႔ဤအရ အလးစအေၾက ငးရငးမ းာႏငာအတ ကၾကညာရ သည။

‘စစ’…. ဆ သညမြော

ေ လ ေ ခ သည ဆယ စန စ မ ြေားမ ြော လ သမင း စ ကလ ြော

အငငမ းခ မ းဆ း ြောလမ ြေားဟ ဆနင ပါသည ။ လ သမင းအကစြောပင း

စ ပ းကရးကခ လ အဖ အစည း င သ မဖ ခ မမ ြေားက ြောင

လ သြေားမ ြေား ကသဆ းရမမ ြော ၁၅ ရြောခင နေ းထရ ငပ း န စ ဆယ ရြောစ ြောလ င ၅

ရြောခင နေ းထ ရ ခ သည ။ ယကေကခ င မ သ မဖ ခ မက ြောင

လ သြေားမ ြေားကသဆ းရမမ ြော ၁ ရြောခင နေ းသြော ရ ပါက ြော သည ။ သ ကသြော ၂၀၀၈ ခန စ

မဘြော ဘဏဍြောကရးအ ပ အ ည း ြောလ စ င ၍ နင င ြောအကမခအကေမ ြော

အလ င အမမေ ယယ င းပ စ းလြောခ သည ။ စစ ကသ းစစ မြောေ မ ြေား

မပေ လည စ စခေ းထလြောခ သလ စစ အသ းစြေားရ မ ြေားလည း

က းထ ြေားလြောပါက ြော သည ။ ၁၉၁၄ ခန စ မဖစ ပ ြေားခ သည ဩစက းယြေား

အမ ကရ မင းသြေားလပ ခ ရသည အစမပ ၍ ပထမ မဘြောစစ က းမဖစ ပ ြေားခ သလ

၂၀၁၈ ခန စ င လည း ဆ းရ းယြေား နတြောရ င မဖစ ပ ြေားကသြော မဖစ ရပ စ ခ၊

ရ းယြေား ျေ းဆ ယ င မဖစ ပ ြေားမည အကမမြော အမမင မ လပ ရပ စ ခခက ြောင

စ မဘြောလ းပဋပ ခ မဖစ ပ ြေားသ ြေားနင သည အမဖစ မ း လမ းကပေါ

သြောမေ လ မ အစ ျမ း င ပညြောရ င မ ြေားအထ စး ထ ထ မဖစ ကေရသည ။

ထ သ တစ မဘြောလ း တငးမြောမမ ြေားရ ကနသညနင အတ ဝ ရငတန၊ မပ ယမးနင

မဘြော ကနရြောအကတြောမ ြေားမ ြေားရ ကခ ငးကဆြောငမ ြေား၏ ယရည ယကသ းမ ြေားလညး

အထ ပ စ းရ မမ လ ေကဆြောကနကသြော အက ြောငးရငးပင မြစပ သည။ ၁၉၁၄

ခနစ ြောလနင ၂၀၁၈ ြောလမြော အဓ သည မတမခြေားနြေားခ မ ြေားရ ကနသညမြောလညး

အမနပင မြစသည။

စစ …ဆသည မ ြော အ းစ းပ ြေား

၁၉၁၄ခနစ မဘြောတစဝနးရ အ လစမ ြေားအတ စစဆ သညမြော

အလ နအြောရ စရြော စစတစခမြစသည။ ကအြောငန ငကသြော စစပ မ ြေားမ

ခ မးသြောက ယဝမနင န ငင ကရးအြောဏြော မြစထ နးကစသည အခ ငအမြောသြောဓ မ ြေား

ရ ကသြောက ြောင မြစသည။ ဆန ငဘ အြေားမြင ၂၀၁၈ ခနစတ ငမ ကအြောငန ငကသြော

စစဆ သညမြော အနတရြောယက းကသြော မ းစ တမြစသ ြေားမခငးပင မြစသည။

အ ဆ ရ းယြေားနင တရတခ ငမငးဆ မစ၍ အငပ ယြောထကထြောငမမ ြေားမြော စစပ မ ြေား

ကအြောငန ငမခငးမြင တညကဆြော ထြေားမခငးမြစသည။ ၁၉၁၄ ခနစတ ငပင

မဘြော အငအြေားက းန ငင မ ြေား၏ လမးမ းထြေားန ငစ မးအကမခအကနမြော ကအြောငန ငကသြော

စစပ မ ြေားက ြောင မြစသည။ ေ ပနအငပ ယြောမြစလြောသညမြော တရတနင ရရြေား

စစန ငလ မခငးက ြောင မြစသလ ေ ြောမန ဥကရြောပထ ပတနးန ငင မြစလြောသညမြောလညး

ဩစကတ းယြေား - ဟနကေရ အငပ ယြော အန ငရလ မခငးက ြောင မြစသည။ ထ အတ

မပငသစနင ပဗ တ နတ မြောလညး မဘြော အက းဆ းနင အခ မးသြောဆ းန ငင မ ြေား

မြစခ သညမြော မဘြောတစဝနးစစပ မ ြေား အန ငယန ငခ မခငးက ြောင မြစသည။

အကမရ ေရ တပ ဝ န ငင က းအမြစ ရပတညန ငခ သညမြော စ းပ ြေားကရးလပငနးက းမ ြေား

သ သ က ြောင သြော မဟတဘ စစကရးက းပမးခ မ ြေားက ြောင မြစသည။ ၁၈၄၆

ခနစတ င အကမရ မ ကဆ းက ြောတ ခ ခ ပပ း ယလ ြ းန းယြေား၊

နဗြောဒ း၊ ယးထြေား၊ အရ ဇ းနြေား ၊ နယးမ က ဆ နင က ြောလ ရြောဒ မပညနယ၏

အစ တအပ ငးအခ ေ သ မးပ ရယန ငခ သည။ အဆ ပ စစပ တ င အကမရ နစစသြေား

၁၃,၀၀၀ ခန ကသဆ းခ ပပ း နယကမမစတရနး လ မ တြော ၂ ဒသမ ၃သနး

ရယန ငခ သည။ အဆ ပ နယကမမအ ယအဝနးမြော မပငသစ၊ ပဗ တ န၊ ေ ြောမန ၊ စပ နနင

အ တလ န ငင မ ြေား စစကပ ငးထ ပင ယဝနးရြော ကထြောငစနစတစခအတ ငး

အမမတအထ ဆ းစစပ ဟ ဆ ပ ရလ မ မည။

၁၉၁၄ ခနစ ဝ ရငတန၊ လနဒနနင ဘြောလငတ မ ထ ပပ ငးအ လစမ ြေားသည

ကအြောငန ငကသြော စစပ တစပ နင စစပ မ မပနရန ငမည အရြောမ ြေား

တ တ ပပသ နြေားလညထြေား သည။ သ ကသြော ၂၀၁၈ မဘြော အ လစမ ြေားအကနမြင

အဆ ပ စစပ မ ြေား ကခတ နသ ြေားပပ ဆ သည သ သယမ းမြစကစန ငသည

အက ြောငးအခ မ ြေားရ လြောပပ မြစသည။

လ ရ သ ရ ထငရြေားရ သမ ြေား၏ မတဉြောဏတ င အက းဆ းကအြောငပ အမြစ

စ ထငကနသည စစပ မ ြေားစစကအးတ ပ တ င အကမရ ဆ ဗ ယ မပညကထြောငစ

အန ငယန ငခ မပင မြစသည။ ယငးကအြောငပ မြော မညသည စစကရးဆငန မမျ မပ ကသြော

ကအြောငပ ပင မြစသည။ ယငးကနြော ပ ငးတ င အကမရ ကခတကဟြောငးပ စ

စစဆငမအမြစ ပထမပငလယက ေစစပ တ မပခ ကတြော သည။ ယငးစစပ

အစမပ ၍ အ ရတနင အြောြေနနစစတနတ တ င ကဒေါလြောထရ လ ယ နင ခ မြ နးတ းခ ရသည

စစကရးအရ တ အ းနညးမ သြော မြစလြောကစခ သည။

ယကန ကခတ နစဆယတစရြောစတ င မဘြော အငအြေားက းန ငင တစန ငင ၏ ကအြောငမမငကသြော

းက ြောသ မးပ မ မပပ ဆ လျင ယ ရ နး ရ ငးမ းယြေားကဒသ ရရြေား

တ းခ ေသ မးပ န ငမပငမြစသည။ ရရြေားသည ရ ငးမ းယြေားကဒသ က းက းမြေားမြေား

တ ခ မတစစ တစရြော မလပခ ရဘ မဟြောဗ ဟြောအရ အကရးပ ကသြော နယကမမ

ရရ ခ မခငးမြစသည။ ယငး သ မြစရမခငးမြောလညး ရ ငးမ းယြေားကဒသ၏

ထးမခြေားကသြောအကမခအကနက ြောင သြော မြစသည။ ရရြေား၏ းက ြောမ

ရ ငးမ းယြေားကဒသခ မ ြေားကရြော ယ ရ နးတ ပ

အမပငးအထနဆန ငခ မမရ မခငးက ြောင ပင မြစသည။

တ ယတမးတ င ဆ ရလျင ရရြေားသည ရ ငးမ းယြေားကအြောငမမငမ အမခြေားကသြော

ယ ရ နးနယကမမမ ြေား တ းခ ေရန က းပမးခ ပ ကသးသည။ ထ အခ နတ ငမ

ရရြေားအကနမြင အမပငးအထနခခ ဆန ငမမ ြေားနင ရငဆ ငရပပ း

ယ ရ နးအကရေ ပ ငးစစပ မြော အ းမမြစထ နးကသြော ကရေမတ းကနြော မဆတ

အကမခအကနမြင သြော ကတ ေ ခ ရကတြော သည။ ပ ၍ ဆ းသညမြော ယ ရ နးတ င

ရရြေားဆန ငကရးစ တဓြောတမ ြေား မမင တ လြောခ ပပ း တစခ န မဟြောမ တအမြစမ

မဟြောရနသကတြောက းအမြစသြော ကမပြောငးလသ ြေားကစခ သည။

စစ …. ဆသည မ ြော အဖ စ မ းအြေား

လ ရ နစဆယ တစရြောစတ င မဘြော အငအြေားက းန ငင တစန ငင အကနမြင ကအြောငန ငကသြော

စစပ ဆငန ရန အဘယက ြောင အလ နခ ခကနရပ သနညး။ အက ြောငးရငးတစခမြော

စ းပ ြေားကရး၏ သကဘြောသဘြောဝကမပြောငးလသ ြေားမခငးက ြောင မြစပ သည။ ယခင

စ းပ ြေားကရးအ ဆ ဆ သညမြော မ ြေားကသြောအြေားမြင ရပဝတထ မ ြေားသြော မြစသည။

ထ က ြောင စစပ အန ငတ မခငးသည မ မ န ငင က းပ ြေားခ မးသြောရန

တ ရ အ းရ ကစသည စစမြစသည။ ရနသ စစပ တ င ကအြောငန ငလ ပ

ရနသ ပမ ေမ ြေား လယမခငး၊ ရနသ တ ငးသမပညသြေားမ ြေား ျနအမြစ ကရြောငးခ မခငး၊

တနြ းက းကသြော ေ ခငးမ ြေား၊ ကရတ ငးမ ြေား သ မးပ မခငးမြင ဝငကင မ ြေားစ ြော

ရရ န ငသည။

ယကန ကခတ၏ အဓ ကသြော စ းပ ြေားကရးအ ဆ မြော ေ ခငး၊ ကရတ ငးဆ သညထ

နညးပညြောနင အငစတ ရငးဆ ငရြော အသ ပညြောမ ြေားမြစသည။ စစတ မခငးမြင

အဆ ပ အသ ပညြောမ ြေား သ မးပ န ငမည မဟတပ ။ ဤကနရြောတ င IS သ ကသြော

အစစလြောမမစအ မးြ အြ ေ အကရေအလယပ ငးကရန တ ငးမ ြေား သ မးပ မခငး၊

ပမ ေမ ြေား တ ခ လယ မခငးမြင အ းအမမတမ ြေား ရရ ခ သည။ ၎ငးတ သည

အ ရတန ငင ရ ဘဏမ ြေားမ အကမရ နကဒေါလြော သနး ၅၀၀ က ြော သ မးယခ ပပ း ၂၀၁၅

ခနစတ င ကရန တ ငးမ ြေား ကရြောငးခ ရြောမ ကနြော ထပ အကမရ နကဒေါလြောသနး ၅၀၀ ခန

ရရ ခ သည။ သ ကသြော မဘြော အငအြေားက းန ငင မ ြေားမြစသည အကမရ နင

တရတတ အတ ယငးကင ပမြောဏမြော မစ မပ ကင ပမြောဏသြော မြစသည။

နစစဉစစကပ ငးမပညတ ငးထတ နတနြ း (ေ ဒ ပ ) အကမရ နကဒေါလြောထရ လ ယ ၂၀ (

၁ထရ လ ယ လျင သနးကပ ငးတစသနးနင ည မျ) ရ ကသြော တရတအကနမြင

ကဒေါလြောကင သနးတစကထြောငခန ရရန စစပ တစပ ဆငန မည မဟတပ ။ တရတအကနမြင

အကမရ နကဒေါလြောသနးထရ လ ယ နင ခ အ နအ ခ ၍ အကမရ

စစဆငန ရမညမြစရြော အဆ ပ န ကင မ ြေား၊ စစကလ ြောက းမ ြေားနင

နသ ယကရးအခ င အလမးမ ြေား ဆ းရ းသ ြေားမခငး တရတအကနမြင မညသ

ကပးဆပန ငပ မညနညး။ စစကအြောငန ငသည

တရတမပညသ လ တကမမြော ကရးတပမကတြောအကနမြင အကမရ တ င

ခ မးသြောက ယဝသည ဆ လ နပမ ေ လယ ခ းယန ငပ မညကလြော။

ဆ လ နကတြောင ြေားတ င တညရ ကသြော Apple ၊ Facebook နင Google

မပဏ တ မြော အကမရ နကဒေါလြောသနးကထြောငပ ငးရြောနင ခ ၍ တနြ းရ ကသြော

မပဏ မ ြေားမြစသည။ သ ကသြော ယငးက ယဝခ မးသြောမမ ြေား အငအြေားသ းသ မးပ ၍

မရန ငပ ။ ဆ လ နကတြောင ြေားတ င ဆ လ နမ ငးတ ငး မရ ကပ။

စစ န င ကလ ြော မ သင ကသြော လ သြေားမ ြေား၏ ရ းမ မ

ဤသ ဆ ပ နစဆယ တစရြောစတ င စစပ ဆ သညမြော အမမတမရကသြော

စ းပ ြေားကရးလပငနးမြစလြောမခငးက ြောင လ းဝပင မးခ မးကရး မ အြောမခ န ငမည

မဟတပ ကပ။ လသြေားမ ြေား၏ ရးမ ကသြော စ တ ‘ဘယကတြော မ

ကလ ြော မတ ပ န ’ဟသြော ဆ ခ ငပ သည။ လတစဦးခ ငးအကနမြင သြောမ

အစအြ ေလ အကနမြင ပ လသြေားမ ြေားသည ယ ယ ယြ ဆ းတတကသြော

လပရပမ ြေား လပရန အြောရ ညတကလ ရ သမ ြေား မြစသည။

လသြေားမ ြေား၏ ရးမ သည စ တဆ သညမြော မ ြောခဏကလျြော တ ကလ ရ ကသြောလညး

လ သမ ငးတ င အလ နအကရးအပ ဆ းကသြော အငအြေားတစခ မြစသည။

န ငင ကရးသမြေားမ ြေား၊ စစဗ လခ ပက းမ ြေားနင ပညြောရငမ ြေား မဘြောက း

စစတရင စြေားပ သ ရမမငသ းသပကလ ရ သည။ ၎ငးတ ၏ ကရေ တ ငး

အကသအခ ြောသတ က းက းမြင တ ခ ပပ း အ ကရေကလ ရ သည။ ဤအမမငမြော

အဆင တစခအထ မန နသည ကတ ေရသည။ သမ ငးတ င ကခ ငးကဆြောငအခ ေ မြော

ဉးကမမြောငးကသြော မဘြော အမမငသြော ရ ခ ပပ း နယရပမ ြေား၊ မမငးရပမ ြေား

တ ခ ပပ း ကရေသညထ ရြော ပနး ကရေ ခ သည မ ြေားပ သည။

ဗ လခ ပက း တ ေ လ ၊ ဆဒမဟစ နလ ၊ ငေ အ လ ကခ ငးကဆြောငမ ြေားမြော ၎ငးတ ၏

ကရေ တ ငး းက ြောငးနညးလမး စဉးစြေားခ သညသြောမြစသည။

မပဿနြော ြေား လ ကတ ေ မဘြောက းမြော စစတရင စြေား ထ ပ မ ရပကထ းမခငးပင။

လသြေား၏ းက ြောငးနညးလမးတ စဉးစြေားဆငမခငန ငစ မးမြော ရပကထ းကသြော

မဘြောက း အမနတ ယနြေားလညန ငစ မးရ သညအထ မမင မြေားကလ မရ ပ ကပ။

ထ က ြောင က ြောငး းနညးလမးတ စဉးစြေားတတသည ကခ ငးကဆြောငမ ြေားအကနမြင

ရးမ သည လပရပမ ြေားလပမခငးမြင သြော အဆ းသတကလ ရ မခငးမြစသည။

ဤကနရြောတ င အစ နးနစြ အမမငမ ြေား ကရြောငရြေားမခငးသညသြော

အက ြောငးဆ းမြစပ သည။ စစဆ သညမြော လ းမကရြောငလမရကသြောအရြောဟသည

အစ နးနင စစဆ သညမြော မမြစန ငကသြောအရြောဟကသြော အစ နးတ မြစပ သည။

ပထမအမမင ကထြော ပ ကပးကနသည မြစရပမ ြေားမြော စစကအးတ ပ

ပင မးခ မးစ ြောပပ းဆ းသ ြေားမခငး ည ပ လသြေားမ ြေားအကနမြင

မန နကသြောဆ းမြတခ မ ြေား ခ မတန ငမညဆ ပ အငအြောက းန ငင မ ြေားအ ြေား

မြစပ ြေားကသြော ပဋ ပ ခမ ြေား ပင မးခ မးစ ြော ကမြရငးန ငသည ကတ ေရသည။ သ ကသြော

မဘြော န ငင မ ြေားအကနမြင စစဆ သညမြော ကရြောငလန ငသည အရြောဟ ယဆထြေားပ လ

စစအငအြေားတ းခ ေ မမ ြေား၊ စစကရးလ န ပပ ငဆ ငမမ ြေား၊ ပဋ ပ ခမ ြေား

ကဆ းန းည န ငးမခငးမြင အကမြရြောမမ ြေား မငငးပယကနသညမ ြေား ကတ ေကနရသည။

ခ စ ညရငးန းကသြော အမပ အမမ ြေား ကထြောငကခ ြော အမြစ သ သယရ ကန သည။

ယငးမြစရပမ ြေားက ြောင စစမ မြစပ ြေားမ ဦးတညသ ြေားန ငပ သည။

ကနြော အမမငတစခမြစသည စစဆ သညမြော မမြစန ငသည အရြောဟ ယဆမ ပ လညး

ရ းအ ရြော ပ လ မ မည။ စစပ ဆ သညမြော လတ ငးအတ ပကဘး သြော

မြစကစကသြောလညး လသြေား၏ ရးမ မ မညသည နတဘရြေား၊ မညသည

သဘြောဝဥပကဒသ မျ တြေားဆ းကပးန ငသည မဟတပ ။ လသြေား၏ ရးမ မ

စြေားကပးန ငမည မြစန ငကမခတစခမြော မ မ ယ ယန မခ သည ကဆးသြောလျင

မြစပ ကတြော သည။ မ မ ဘြောသြော၊ မ မ လမ း၊ မ မ ယဉက းမ သြော မဘြောကပေါတ င

အကရးအက းဆ းဟကသြော အမမင ပယ၍ လသြေားအြေားလ းဆ သည

အမမငမ းမြင သြောလျင ကလျြော တ မထြေားသင ကသြော လသြေား၏ ရးမ မ

က ြောလြေားန ငမည မြစပ ကတြော သည။

စြောညေ း။ ။ 21 Lessons for the 21st Century စြောအပ မ ‘War’ အခေ း

အန စ ခ ပ မပေ ဆထြေားမခင း မဖစ ပါသည ။

ဉြောဏက ြော

မမေ မြောနင င အကမရ ေ -ကမမြော ရ းယြေားစစ ပ

စးရမ ရမယ အက ြောင းရင း

Khwar, Myanmarload

လ နခ ကသြော ၄ နစ 00:23 April 14, 2017

အကမရ နန ကမမြော ရ းယြေား စစကရးအကမခအကနတငးမြောကနပ ပပ ...

၁၅ ရ စကနကန ကစြောင ရငး မပညသကတ စ းရ မတက းမြစကန ရပ တယ ။

ကရသဘငဆငန ကန တ မမနမြောမပညသကတ အကနန အကဝးက းမြောမြစမယ စစမ

စ းရ မစရြောမလ ဘးလ ထငရန ငကခ ရ ကပမယ တ ယတမးမြောကတြော မဟတပ ဘး ။

မမနမြောန ငင လ ဒ စစပ အတ စ းရ မစရြောအက ြောငးရငးကတ ရ ကနပ တယ ။

အဒ အက ြောငးရငးကတ ဘြောကတ လ တတ ယ မဘြောစစဘြောက ြောင မြစလြောန ငသလ ဆ တြောသ န ငြ

းရ းယြေား ျနးဆ ယ ကနြော ဆ းအကမခအကနသ းသပခ ကြြောမပကပးလ ပ တယ ။

Source : Nay Thway

က မြော က ရ းယြေား

း လ ယြေားစခနးမြေား

က မြော က ရ းယြေား း လ ယြေားစခနးမြေား

"Myanmarload's content is copyrighted and only allowed to appear on Myanmarload

website. Please respect our copyrights"

Myanmarload မကရးသြေားကသြောသတငးမ ြေားသည Myanmarload၏ မပ ငသတငးမ ြေားမြစပပ း

Myanmarload Website ထတ ငသြော ြတရန ငပ သည။ ျနပတ ၏

မပ ငခ င ကလးစြေားကသြောအြေားမြင တစဆင းယကြြောမပမခငးမမပ ရန ကမတတ ြောရပခ အပပ သည။