เอกสารประกอบคำาบรรยาย วชา สอการสอนจรยธรรมคณะพทธศาสตร ปท ๔

มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย วทยาเขตสรนทร

หองเรยนวดพระพทธบาทเขากระโดง จ.บรรมยโดย อ. ชยอนนทร นวลสวรรณ

น.ธ.เอก.,ป.ธ.๖.,พธ.บ.,M.ed.********************

นวตกรรมและเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน*ความสำาคญของนวตกรรมและเทคโนโลยการศกษา

1.นวตกรรม และเทคโนโลยการศกษา เปนองคประกอบในระบบการเรยนการสอน จะชวยใหผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนการสอน

2.การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ จำาเปนตองมสอการเรยนการสอน นวตกรรมและเทคโนโลยทางการศกษาเขามามสวนชวยใหผเรยนมสวนรวม (Participation) และผเรยนมปฏสมพนธ (Interaction) กบสอการเรยนการสอน และการจดกลม

3.ปญหาในการเรยนการสอน จำาเปนตองใชนวตกรรมและเทคโนโลยใหมๆ มาใชในการแกปญหา เชน ความยากของเนอหาวชา ความแตกตางระหวางบคคล ทศนคตตอการเรยน ความสนใจในการเรยน สอและเทคโนโลยทางการศกษาสามารถแกปญหาเหลานได

4.พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ เปนกฎหมายทางการศกษา ทใหความสำาคญของสอการเรยนการสอน นวตกรรมและเทคโนโลยการศกษา ไวหลายมาตรา ดงน

- หมวด ๔ แนวการจดการศกษา มาตรา ๒๔ ขอ ๕ สงเสรมสนบสนนใหผสอนสามารถจดบรรยากาศสภาพแวดลอม สอการเรยน...ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมๆ กนจากสอการเรยนการสอนและแหลงวทยาการประเภทตางๆ

- หมวด ๙ มาตรา ๖๓ รฐตองจดสรรคลนความถ วทย โทรทศน เพอประโยชนแกการศกษาทกระดบ และทกระบบ มาตรา ๖๕ ใหมการพฒนาบคลากรทงดานผผลตและผใชเทคโนโลยเพอการศกษาฯ มาตรา ๖๔ รฐตองสงเสรมและสนบสนนใหมการผลตและพฒนาแบบเรยน ตำารา หนงสอทางวชาการ สอสงพมพอนๆ วสดอปกรณ และเทคโนโลยเพอการศกษาอนๆ มาตร ๖๗ รฐตองสงเสรมใหมการวจยพฒนาการผลตและการพฒนาเทคโนโลยเพอการศกษาฯ มาตรา ๖๙ รฐตองจดใหมหนวยงานกลางทำาหนาทพจารณาเสนอนโยบาย แผน สงเสรม และประสานการวจย การพฒนา และการใช รวมทงการประเมนคณภาพ และประสทธภาพของการผลตและการใชเทคโนโลยเพอการศกษา.

ความหมายของเทคโนโลยการศกษากอ สวสดพานช ไดใหความหมายวา เทคโนโลยทางการศกษา

หมายถง การนำาเอาวธการหรอเครองมอใหมๆ มาใชทางการศกษา เพอชวยใหระบบการศกษามประสทธภาพสงขน

สอกบระบบการเรยนการสอน (Media & Instructional System)

ระบบ(System)ในการนำาเอาสอและเทคโนโลยมาใชเพอการเรยนการสอน ประกอบดวยองคประกอบตางๆ เชน จดประสงคการเรยนร

2

เนอหาสาระ ผเรยน สถานทเรยน แหลงวทยาการ วสดอปกรณ เปนตน โครงสรางระบบการเรยนการสอนทมกนยมนำาไปใชมดงน

ความสำาคญของสอกบกระบวนการเรยนการสอน คำาวา สอ (Media) แตงแตว ณ นคร (แตงแตว ณ นคร ,- :

55) โดยทวไป หมายถง ตวกลางหรอระหวาง (Between) ซงในทนถ าหมายถงการสอสารแลว สอจะหมายถงสอตาง ๆ ทเปนการแนะนำาความรหรอสารสนเทศ (Information) ระหวางผสอกบผรบ เชน ภาพยนตร วทย โทรทศน รปภาพ วสดฉาย สงพมพและอน ๆ สงเหลาน กคอ สอทใชในการสอสาร แตเมอนำาสงเหลานมาใชในการเรยนการสอนแลว เราเรยกสงเหลานวา สอการเรยนการสอน ดวยเหตน สอการเรยนการสอนจงมหนาทเปนพาหนะนำาความรไปสผเรยนในขณะทมการจดกจกรรมการเรยนการสอน คำาวา สอการสอน ตรงกบคำาภาษาองกฤษวา Instructional Media จงแยกคำาวาสอการสอนออกเปน 2 คำา คอ สอ (Medium เปนเอกพจน Media เปนพหพจน) กบคำาวาการสอน (Instruction) สอ (Medium,pl. Media) เ ป น ค ำา ท ม า จ า ก ภ า ษ า ล า ต น ว า “ Medium” แปลวาระหวาง between หมายถง สงใดกตามทบรรจขอมลเพ อใหผ สงและผรบ สามารถสอสารก นได ตรงตามวตถประสงค สอทนยมใชประกอบการเรยนการสอน เชน สไลด วทย โทรทศน วด โอ แผนภม ภาพนง เคร องฉายขามศรษะ (Over head) ซงจะกลาวถงคณประโยชน วธการใช ขอด ขอเสย และวธเกบรกษาสอเหลานในรายละเอยดตอไป

จดประสงคประสงค

การเรยนการสอน

การประเมนผล

ปรบปรงแกไข

3

ความสำาคญของสอการเรยนการสอนสอการสอนแตละชนดนนมคณคาตอการเรยนการสอนเปนอยาง

ยง ผสอนสามารถทจะเอาสอใชประกอบการเรยนการสอนไดทกระดบชน ตงแตการศกษาระดบปฐมวยจนถงระดบอดมศกษา โดยเฉพาะอยางยงในระดบปฐมวยนน การใชสอการเรยนการสอนกบวยเดกยงมความจำาเปนและมความสำาคญเปนอยางยงเพราะเปนวยแรกเร มแหงการพฒนาการในทก ๆ ดาน ซงไดกลาวถงประโยชนและความสำาคญของสอการเรยนการสอนไวดงน ประโยชนและความสำาคญของสอการเรยนการสอน

1.ชวยใหผเรยนไดเรยนรไดมากและจดจำาไดนาน2.ชวยใหผเรยนสนใจและมสวนรวมอยางแขงขนในกระบวนการ

เรยนการสอน3.ชวยสงเสรมการคดเปนและการแกปญหาใจกระบวนการเรยน

ของผเรยน4.ชวยอธบายสงทยากสลบซบซอนใหเขาใจไดงาย5.ชวยสงเสรมการเรยนรของเอกลกษณบคคลไมวาจะเปนเดก

เกงหรอเดกเรยนชา6.ชวยเพมประสทธภาพการสอนโดยประหยดเวลาและแรงงาน7.ทำาใหครสามารถปบเปลยนกจกรรมการเรยนการสอนไดหลาย

รปแบบ8.ชวยเพมประสบการณของผเรยนใหกวางขวางมากขน9.ชวยแกปญหาขอจำากดในการเรยนการสอนบางประการ อาท

เชน9.1 ทำาสงทซบซอนใหงายขน9.2 ทำาสงเคลอนไหวเรวใหชาลง9.3 ทำาสงเคลอนไหวเปลยนแปลงชาใหเรวขน9.4 ทำาสงทใหญใหยอขนาดลง9.5 ทำาสงทเลกมากใหขยายใหญขน9.6 นำาอดตมาศกษาได9.7 ทำาสงทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม

4

9.8 นำาสงทอยใกลหรอลลบมาศกษาได10. ชวยใหนกเรยนเรยนสำาเรจเรวขนและสอบไดคะแนนมากขน11. ชวยใหความหมายของศพทเพมขน12. พฒนาความคดไดตอเนอง เชน ภาพยนตร13. ถาใชสอการสอนอยางสมำาเสมอ จะสามารถเปลยนความ

คด ทศนคต ทงยงชวยสรางทศนคตใหมนคงได14. ชวยใหผเรยนนำาความรทไดไปใชประโยชน

ประเภทของสอการสอนเอดการ เดล (Edgar Dale, 1965, 42 – 43) ได แบง

ประเภทของสอการสอนไว 3 ประเภท คอ1.สอประเภทวสด (Software) หมายถง สอทเกบความรอยใน

ตวเอง ซงจำาแนกยอยเปน 2 ลกษณะ คอ 1.1 วสดประเภททสามารถถายทอดความรไดดวยตนเอง

โดยไมจำาเปนจะตองอาศยอปกรณอนชวย เชน แผนเสยง ลกโลก รปภาพ หนจำาลอง ฯลฯ

1.2 วสดท ไมสามารถถายทอดความร ได ด วยตนเอง จำาเปนตองอาศยอปกรณอนชวย เชน แผนฟลม ภาพยนต สไลด

2.ส อประ เภทอปกรณ (Hardware) หมายถ ง ส งท เป นตวกลางหรอตวผาน ทำาใหขอมลหรอความรทบนทกในวสดทสามารถถายทอดออกมาใหเหนหรอไดยน เชน เคร องฉายแผนโปรงใสเครองฉาย

3.ส อ ป ร ะ เ ภ ท เ ท ค น ค แ ล ะ ว ธ ก า ร (Techniques and Methods) หมายถง สอทมลกษณะเปนแนวความคดหรอรปแบบขนตอนในการเรยนการสอน โดยสามารถนำาสอวสดและอปกรณมาใชชวยในการสอนได เชน เกม สถานการณจำาลอง บทบาทสมมต และการสาธต เปนตน

หลกการเลอกใชสอการเรยนการสอนการเลอกสอในการเรยนการสอนนนเปนสงทสำาคญ เปนหนาท

ของผสอนโดยตรงทจะตองใชวจารณญาณ ตดสนใจเลอกใชส อท

5

เหมาะสมกบวยของผเรยน และเนอหาทจะสอน เพอใหเกดประโยชนแกผเรยนมากทสด โดยผสอนจะตองดำาเนนการตามขนตอนดงตอไปน

1.ศกษาเนอหาทจะสอนใหเขาใจแจมแจง2.ตงวตถประสงคในการสอนเนอหานน ๆ ใหชดเจน3.กำาหนดเทคนคหรอวธทจะสอน4.กำาหนดกจกรรมในการเรยนการสอน5.กำาหนดชนดของสอทจะใชประกอบการเรยนการสอนใหเหมาะ

สมกบวยของผเรยนและเนอหาทจะสอนหลกเกณฑในการพจารณาเลอกใชสอ

1.สอดคลองกบวตถประสงคของบทเรยน2.ตรงกบเนอหาทจะสอน3.นาสนใจ4.เหมาะสมกบวยของผเรยน5.สะดวกตอการใช การเคลอนยาย และการเกบรกษา6.สอตองอยในสภาพใชการไดด ไมชำารดเสยหาย7.ตองมความถกตองตรงกบความเปนจรง8.สมพนธกบความเดมของผเรยน9.เหมาะสมกบเวลา สถานการณ และสถานท10. ประหยด ไมตองเสยคาใชจายสง คมคาถาจะนำามาใช11. หางาย12. ปลอดภย ไมมอนตราย ไมกอใหเกดความเสยหาย13. แขงแรงทนทาน14. ใชงานไดอยางมประสทธภาพ15. ถาเปนเครองมอ ตองงายตอการรกษาซอมแซมหาอะไหล

งาย หลกการใชสอการสอนอยางมประสทธภาพ

เมอเลอกสอหรอผลตสอไดแลว มไดหมายความวาสอนน ๆ จะชวยใหการเรยนการสอนบรรลเปาหมายได สอการสอนทถกคดเลอกมาอยางถกตอง จะมคณคายงกตอเมอครมวธการใชอยางถกตอง เพราะสอแตละชนดมวธการใชทแตกตางกนออกไป ผใชตองมความร ความ

6

เขาใจ มทกษะในการใช จงจะเกดประโยชนสงสดตอผเรยน ซงสรรตน เบาใจ (สรรตน เบาใจ, 2529 : 161) ไดกลาวถงการวางแผนเตรยมการใชสอ ประกอบดวย 4 สวน ดงน

1.เตรยมตวผสอน- พจารณาวตถประสงคของเนอหากอนทจะสอน- พจารณาความตองการและความสนใจของผสอน- ทำาความรจกกบสอแตละชนดทจะนำามาใช- วางแผนการใชส อวา จะใชอยางไร ใชเม อใด โดย

กำาหนดขนตอนการใชอยางชดเจน- ทดลองใชเพอกนการผดพลาดและเพอความมนใจ

2.เตรยมตวผเรยน- การใชส อบางชนดผเรยนอาจตองเตรยมบางสงบาง

อยางมาดวย หรอเตรยมตนเองกอนเรยน ซงผสอนตองบอกใหทราบลวงหนา

- เตรยมอานเอกสารลวงหนา- การใชสอบางประเภทผสอนตองอธบายชแจง แนะนำา

เพอใหผเรยนมสวนรวม หรอสงเกต เชน ชแจงใหรจกเคร องมอทดลองช แจงการบนทกขอมล การระวงอนตรายทจะเกดขนจากการทดลอง ภารกจทตองทำา

- บอกใหผเรยนทราบวา จะตองทำาอะไรหลงการใชสอนน ๆ

3.เตรยมสถานท- เตรยมสภาพหองใหเหมาะสมกบการใชสอ เชน ถาสาธต

ควรจะจดทนงอยางไร ถาเรยนแบบศนยการเรยนจะจดอยางไร

- ตรวจสภาพความพรอมตาง ๆ เชน หองฉาย ระบบไฟ ระบบระบายอากาศ การควบคมแสงภายในหอง ระบบเสยง

4.จดเตรยมสอ

7

- ในบทเรยนหนง ไมควรใชสอมากเกนไป ควรใชเทาทจำาเปน

- ตรวจสอบสภาพของสอใหพรอมกอนทจะนำาออกใช- ตรวจสอบจำานวนการใชงาน- ทดลองใชสอดกอน- จดลำาดบสอทจะใชกอนหลง- สอทนำามาใชควรมขนาดใหญ เหนไดชดเจน ไดยนอยาง

ชดเจน- ตวอกษะ รปภาพ ขอวาม ควรมขนาดเหมาะสม เหนได

ชดเจนสวยงาม ชวนดขนใชสอการเรยนการสอน

- นำาเสนอสอตามขนตอนทเตรยมไวกอนหลง ในเวลาทพอเหมาะไมเรวและไมชาจนเกนไป

- พยายามใหผเรยนไดมสวนรวมในการใชสอ- การอธบายของครตองชดเจน- ควบคมเวลาตามแผนทวางไว- สงเกตการตอบสนองของผเรยน- กระตนใหผเรยนไดใชความคด- ใหโอกาสผเรยนซกถามขอของใจ- ใหเวลาเผอทำาความเขาใจพอสมควร- ใหทกคนมองเหนอยางชดเจน- พยายามเนนจดทนาสนใจ- สอดคลองกบเร องทก ำาลงด ำาเน นการสอนอยอยาง

แทจรง- ขณะทใชอยายนบง ควรยนอยดานขาง- การชอปกรณ ใหใชไมช- เมอยงไมถงเวลา ไมควรตดหรอแสดงสอการสอน เปด

ทงไวใหเหนอาจทำาใหความสนใจของผเรยนลดลง- การนำาสอออกแสดงไมควรใหผเรยนรอนานเกนไปเพราะ

อาจหมดความสนใจเสยกอน

8

- เมอใชผานไปแลวควรเกบลง เพอจะไดไมแยงความสนใจ ในขณะทใชสอการสอนอน

ขนประเมนผล ขนนทำาเพอเหตผล 4 ประการ คอ1.ทำาใหทราบวาการใชส อของคร ชวยใหเกดการเรยนรตาม

วตถประสงคเพยงใด เพอจะไดมการปรบปรงแกไข2.ทำาใหทราบวาสอการสอนนนเหมาะสมกบเนอหา ขนาดความ

ชดเจน ความสะดวกในการใชเพยงใด เพอจะไดปรบปรงใหดขน

3.ทำาใหทราบอปสรรคทเกดขนขณะการใชงาน4.เพอมอบหมายใหผเรยนทำากจกรรมตอไป เพอเพมความเขาใจ

ในสงทเรยน

แนวการเลอกและผลตสอการสอนเปนรายหมวดวชาการผลตส อการสอนเปนรายหมวดวชาแตกตางก นไปตาม

ธรรมชาต และลกษณะเนอหาชองหมวดวชาตางๆ แนวทางการผลตสอการสอนพอเปนพนฐานเพยงบางหมวดวชา ดงน แนวการผลตและเลอกสอการสอนหมวดวลาภาษาไทย/ภาษาองกฤษ

โดยทภาษาไทยภาษาองกฤษเปนวชาทกษะ การใชสอการสอนวชาภาษาไทยตองคำานงถงหลกบรณาการ สอทจะชวยใหนกเรยนไดมพฒนาการทางการใชภาษาทง ๔ ดาน ไดแก ทกษาการฟง ทกษะการพด ทกษะการอาน และทกษาการเขยน

การผลตสอการสอนวชาภาษาไทย/ภาษาองกฤษ มแนวดงน1. ควรผลตและเลอกสอทจะเออตอลำาดบขนของการพฒนาทกษะ

ทางภาษา ทง ๔ ดาน2. ควรเนนการใชสอทจะใหนกเรยนไดรบประสบการณตรงจาก

การฝกปฏบตทงทเปนสถานการณจรง คอ การไดฟง พด และอานเขยนจรง หรอในสถานการณจำาลองทมสอโสตทศน เชน เครองบนทกเสยงเขาชวย

9

3. ควรผลตและเลอกสอทครอบคลมสอประเภทวสดประเภทของทพบหาไดในชวตประจำาวน และสอสงพมพ เลน แบบเรยน ภาพชด บตรคำาตางๆ

4. ควรผลตและเลอกสอประเภทอปกรณทชวยนกเรนใหไดฝกทกษะทางภาษา เชน เครองฝกผสมคำา หรอประโยค เครองบนทกเสยงสำาหรบฝกการออกเสยง เปนตน

5. ควรจดใหมสอประเภทวธการ เลน การสนทนา โตตอบระหวางครกบนกเรยน และนกเรยนกบนกเรยน การเลนแสดงบทบาทการเลนละคร และการเลนเกม ฝกทกษะตางๆ

แนวการผลตหรอเลอกสอการสอนหมวดวชา คณตศาสตรวชาคณตศาสตร เปนทกษะเชงสตปญญาทตองใชกระบวนการทางสตปญญาสงกวาทกษะทางกายอนๆ เนอหาสาระทางคณตศาสตรเปนประสบการณนามธรรม สงทผเรยนไดพบเหนสวนใหญเปนสญลกษณแทนจำานวน ผเรยนทมระดบสตปญญาไมด มกจำาประสบการณทเปนนามธรรมไมคอยได การสรางหรอผลตสอการสอนวชาคณตศาสตร จงตองสรางจากสงทเปนนามธรรมใหเปนรปธรรมใหผเรยนไดจบตองได มหลกการผลตและเลอกใชดงตอไปน

1. ตองผลตสอตามเนอหาทไดวเคราะหแลว โดยกำาหนดหนวยแยกยอยลงไปจนถงหนวยตอการสอน ๑ ครง

2. ควรเลอกหรอผลตสอทเปนชดการสอน หรอ Kit3. การสอนคณตศาสตรจะไมไดผล ถาเพยงพดให

ฟง เพราะฉะนนตองพยายามใชสอใหมาก4. ควรเนนประสบการณเปนรปธรรมใหมากทสด

โดยการประยกตเอาสงของหรออปกรณทผเรยนพบเหนไดบอยๆ หรออยใกลตว

5. สอตองเนนการฝกฝนหรอการปฏบต และกระบวนการคดทเปนระบบ

แนวการผลตและเลอกสอการสอนหมวดวชา สงคมศกษา

10

วชาสงคมศกษาเปนวชาทวาดวยเรองมนษยและความสมพนธของมนษยกบสมาชกในสงคม มแนวทางในการเลอกหรอผลตสอการสอนดงน

1.เปนสอทหาไดงาย และเปนวสดทอยรอบตว2.ควรเปนสอประเภทวธการ เชน การแสดงบทบาท

สมมต การเลนเกม และกจกรรมกลมสมพนธ เปนตน3.เนนการศกษานอกหองเรยน และสงคมรอบดานเปน

สำาคญ ไมควรสอนแตในหองเรยนเทานน4.ควรใชกจกรรม และนำาสอการสอนเขาชวยใหมากทสด

เทาทจะทำาได

การใชรปภาพเปนสอในการประกอบการเรยนการสอนรปภาพ (Flat picture) เปนอปกรณการสอนทหาไดงาย

ราคาถก ครอาจหารปภาพไดจากนตยสาร หนงสอพมพ ภาพโฆษณา ปฏทน ซงมทงภาพสและขาวดำา จดเปนทศนะวสดทมประโยชนตอการเรยนการสอนมาก ทำาใหผเรยนเขาใจบทเรยนไดอยางถกตองและรวดเรวดกวาการบรรยายหรออธบายเพยงอยางเดยวคณคาของรปภาพ

จากผลการวจยเกยวกบรปภาพยนยนถงคณคาของรปภาพทมตอการเรยนการสอนหลายประการ คอ

1.เปนจดรวมความสนใจของผดและทำาใหมประสบการณรวมกน2.ชวยทำาใหเขาใจบทเรยนไดงาย จำาไดรวดเรว เปนตวเสรมแรง

ทำาใหบทเรยนนาสนใจ3.ชวยเปลยนทศนคตของผดได แกรอยประทบใจทผดได4.สามารถจำาลองสงทเปนจรงมาศกษารายละเอยดได จะใชเวลา

ศกษานานเทาไรกได เชน รปภาพทถายจากดาวองคารหรอดวงจนทร

5.สามารถนำาสงทอยใกลตวมาศกษาได6.ชวยทำาความเขาใจในสงทอานใหสมบรณชดเจนมากยงขน

11

7.ชวยใหผเรยนมสวนรวมในการเรยน เชน ไดตอบคำาถามโดยอานจากภาพ ชวยทำาภาพมาจดปายนเทศ จากการเรยนเนอหาบางเรองแลว มสวนรวมในการอภปราย

8.ชวยทำาประสบการณนามธรรมใหเปนรปธรรม9.ราคาถก หาซ อไดงาย สามารถดดแปลงใหสอดคลองกบ

วตถประสงคของบทเรยนไดงาย10. แปรสภาพเปนสอไดหลายรปแบบ เชน เปนภาพผนกเปน

ชนสวนทใชตดกบแผนปาย ผาสำาล สมดภาพ นำาไปตกแตงปายนเทศ ฯลฯ

11. ครอบคลมเนอหาหลายวชา12. เหมาะทจะใชกบผเรยนทงหลายบคคล กลมเลก และทง

หองเรยน13. ใชรวมกบสออน ๆ ไดเกอบทกชนด14. นำาเรองราวและเหตการณในอดตมาศกษาได15. ชวยเนนรายละเอยดทำาใหมองเหนความซบซอนได16. ใชไดทกขนตอนของการเรยนการสอน (ขนนำา ขนสอน

สรป วดผล) สดแตจะใช17. เปนแหลงขอมลใชสำาหรบศกษาคนควาไดทกยคสมย18. สามารถนำาเอาสงทเรนลบ สงทมองไมเหนดวยตาเปลามา

ศกษาขอจำากดของรปภาพ

1.ชำารดฉกขาดไดงาย ถาจะเกบไวในระยะยาว ตองผนกบนกระดาษแขง

2.ดอยกวาการใชของจรงหรอหนจ ำาลอง เพราะขาดมตของความลก

3.อยในลกษณะนงขาดการเคลอนไหวลกษณะของรปภาพทเดกชอบด

จากการวจยหลาย ๆ ชนทพยายามศกษาถงรปแบบ ขนาด ส ของภาพทเดกชอบด พอสรปไดดงน

12

1. เดกเลกจะชอบภาพงาย ๆ แตเมอโตขนจะสนใจภาพทมความสลบซบซอนขนตามลำาดบ

2. เดกชอบภาพสมากกวาภาพขาวดำา3.ชอบภาพสทใชสเลยนแบบธรรมชาต4.ชอบภาพทมการแสดงอาการเคลอนไหวอยนาน เชน คน

กำาลงวง ตนไมกำาลงลม คนกำาลงทำาทานาวธนจะยง5.ชอบภาพทเกยวขอกบประสบการณเดมของตน6.ชอบดภาพทมขนาดใหญ เพราะเหนชดเจนกวา7.ชอบภาพทเปนไปตามความจรงมากกวาภาพประดษฐ8.ชอบภาพทแสดงใหเหนถงการกระทำาหรอเรองราวตอเนองกน

ลกษณะการมองภาพ1.ทกคนชอบมองภาพสมากกวาภาพขาวดำา2.ผดภาพแตละคนจะมองเหนสงทอยในภาพเดยวกนไดแตกตาง

กน ทงนขนกบประสบการณเดมของผดแตละคน ทศนคต ความรสกสวนตว

3.ครงแรกทเหนภาพจะมองรวม ๆ กอน แลวจงพจารณาจดทนาสนใจและรายละเอยดในลำาดบตอมา

4.ผดภาพทไดรบการแนะนำาลวงหนาจะเหนในสงทตองการไดมากกวาใหดเองโดยไมใหคำาแนะนำา

5.สวนใหญจะมแนวโนมทจะมองภาพบรเวณซายบนมากทสด รองลงมากคอ ซายลาง ขวาบน และขวาลาง ตามลำาดบ ( เพราะเราอานจากซายไปขวานนเอง )

หลกการเลอกรปภาพประกอบการสอนเมอไดทราบถงลกษณะการมองภาพของตน และภาพทเดกชอบด

แลวกควรนำาความรหรอขอเทจจรงนมาใชในการพจารณาในการเลอกภาพ เพอนำามาประกอบการสอน

1. ตรงกบจดประสงคของเนอหาทจะสอนและสอดคลองกบกจกรรมการเรยนการสอน

2. เหมาะกบวย ระดบชนของผเรยน

13

3. เกยวของกบประสบการณเดมของผเรยน4. รปภาพทเปนจรง เหมอนจรง5. แสดงเรองทสำาคญเพยงอยางเดยว6. ถาเปนสงทอยไกลตว ไมเคยเหนมากอน ควรมสงทสามารถ

ใหผดเทยบเคยงขนาดทแทจรงของ ๆ สงนนอยในภาพดวย เพอใหผดเขาใจขนาดทถกตอง

7. เลอกภาพทมการจดภาพหรอการประกอบภาพทนาสนใจ8. เลอกใชภาพสถาเหนวาภาพสจะชวยสอความหมายไดดกวา9. ภาพวาดจะเนนรายละเอยดไดมากกวาภาพถายในกรณทภาพ

มความซบซอน10. ถาใชในหองเรยนควรมขนาดใหญพอทจะมองเหนไดทว

หอง(ขนาด 8x10 นว)11. ในการสอนแตละครง ควรเลอกใชภาพทสอความหมายไดด

ทสดไมจำาเปนตองใชหลาย ๆ ภาพ12. มความเกยวพนหรอใกลเคยงกบประสบการณเดมของผ

เรยน ยงทำาใหผดอานความหมายไดถกตองหลกการใชรปภาพประกอบการสอน

เมอตดสนใจวาจะเลอกใชภาพใดแลว กเปนหนาทของครทจะหาวธการทดทสดในการใชภาพนน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรไดดทสด โดยใชเกณฑดงน

1.ไมควรใหดหลาย ๆ ภาพพรอม ๆ กนอาจทำาใหผด สบสนและเกดความคดรวบยอด สภาพเดยวทตรงจดหมายไมได

2.ใชชวงระยะเวลาทเหมาะสมไมเรวหรอชาจนเกนไป และอธบายใหผเรยนเขาใจกอนทจะผานไปยงภาพอน

3.พยายามพจารณาใชรปภาพรวมกบสอชนดอนดวย เชน อาจใชควบคกบแผนภม แผนสถต ของจรง เทป เพราะรปภาพเพยงอยางเดยวไมสามารถถายทอดความหมายใหกบผเรยนไดอยางสมบรณ

4.เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการใชภาพดวย เชน ไดตอบคำาถาม ไดอภปรายไดตอบได

14

5.วางแผนการใชล วงหนาวาจะได ภาพนนเพ ออะไร เม อไร อยางไร

- ถาใชน ำาเขาสบทเรยนควรนำาภาพใหนกเรยนด แลวใช คำาถามกระตนใหเดกตอบหรอพดคยเกยวกบภาพนน

- ถาใชประกอบการเรยนการสอนใหใชวธการอธบายแสดงภาพใหดใหไดพจารณารายละเอยด พรอมทงทำาความเขาใจไปดวย

- ถาใชรปใหนำาภาพทงหมดออกแสดงตามลำาดบ ครอาจเปนผสรปหรอใหนกเรยนชวยกนสรปได

- ถาใชวดผลควรนำาภาพออกแสดงแลวใหเดกตอบคำาถาม เพอใหไดคำาตอบทครตองการ สงเกตจากปฏกรยาตอบสนองของผเรยน

6.แนะนำาวธอานหรอดภาพแกผเรยน เพอใหผเรยนมองเหนรายละเอยดทตองการ

7.ควรเลอกวธการดรปภาพใหเหมาะสมทสด เชน อาจใชวธตดบนกระดานถอแลวแสดงใหดทหนาชนเรยน ใหดเปนกลมหรอใชเครองฉายภาพทบแสงฉายใหด

8.บางครงอาจใชภาพกระตนใหเกดความคดสรางสรรค เชน ใหผเรยนสรางเรองประกอบภาพ

9.ใชภาพใหตรงกบวตถประสงคทตงไวและทดสอบความเขาใจของนกเรยนทไดจากรปภาพทกครงทใชประกอบการสอน

10. ครจะตองระลกอยเสมอวา เฉพาะตวรปภาพเองไมชวยใหเกดความเขาใจหรอความทรงจำามากนก แตรปภาพจะมคณคาในการเรยนการสอนไดมากกตอเมอครนำามาใชไดอยางถกวธ และใชคำาพด คำาอธบายไดอยางเหมาะสม

11. บอกขนาดทแทจรงของสงทเหนในภาพนนแกนกเรยนดวย เพอความเขาใจอนถกตอง

15

12. ภาพทแสดงใหดในชวงการเรยนการสอนแลว เมอเลกสอนครอาจนำาไปจดแสดงไวบนปายนเทศใหนกเรยนไดศกษาตอนอกเวลาเรยนกได

เครองฉายภาพขามศรษะ (กระดานชอลกไฟฟา, Overhead Projector)

เปนเครองฉายทคนสวนใหญรจกเกอบทกวงการ เปนเครองฉายทใชระบบฉายออม (Indirect Projection) ถกนำามาแทนกระดานชอลกและดกวากระดานชอลกในอกหลาย ๆ ประการเปนเคร องฉายชนดเดยวทใสวสดเขาเคร องฉายโดยไมตองวางกลบหวขอความเร องราวทผานไปแลว สามารถนำามาอธบายฉายซำาอก ถาตองการเพราะแผนใสทเตรยมมาใหดยงจะดซำาอกกรอบกไดขอดของเครองฉายภาพขามศรษะ

1.นำาหนกเบามหลายรปแบบ แบบกระเปาหวกม (Portable) กม

2.ใชในกองทมแสงสวางได ไมมปญหาเรองหองฉายและจดฉาย3.ระบบของเครองใชไดสะดวก ไมยงยากซบซอน เพยงแตเปดส

วทซและโฟกสกใชการได ใชงายทสดกวาเครองฉายทกชนด ผสอนจงใชเองได

4.ผสอน ผบรรยาย หนหนาเขาหาผฟงไดตลอดเวลา ดกวากระดานชอลกมาก

5.ไมมฝนละอองเปรอะเปอน ซงตางกบกระดานชอลก6.ฉายไดทงแผนทเปนสและขาวดำา7.ครจะยนหรอนงเขยนกได8.อธบาย เขยนไปกไดโดยไมตองหนหลงใหผฟง9.ถาฉายภาพหรอตวอกษรขนจอแลวยงเหนชดเจนกสามารถ

ปรบขนาดใหใหญขนไดอก โดยเลอนเครองใหหางจากจออก10. ผสอนสามารถเตรยมการสอนมาลวงหนาได11. ทำาใหผบรรยายหรอผสอนมความมนใจ เพราะไดเตรยมการ

มาอยางด12. ใชกบกลมผเรยนใหม ๆ ได

16

13. ใชไดด มากในสถานทท ไมต องการใหมฝ นผงฝนชอลกรบกวน เชน หองปรบอากาศ

14. ผสอนสามารถชสงตาง ๆ บนแผนโปรงใส โดยไมตองหนไปชภาพบนจอ

15. จดทำาและเกบรกษาไดงาย16. แผนภาพโปรงใสทเตรยมเปนชด ๆ อยางด สามารถเกบไว

ใชไดอยางถาวร จะใชอกกครงกได เสยหายยาก17. วสดทนำามาใชกบเครองกมราคาถก แมแตราคาของเครอง

ฉายกไมแพง18. เคลอนยายงาย19. ไมตองใชหองทมดมาก20. ผสอนสามารถผลตขนใชเองได21. สามารถเลอกใชเปนแฟมได โดยไมตองใชทงหมด22. ใชรวมกบอปกรณอนได เชน ใชรวมกนเทป (Slide –

Tape Synchronized)23. ใชเปนรายบคคลหรอเปนหมกได โดยอาศยฟงคำาบรรยาย

จากเทป24. จะดนานเทาไรกได25. ใชสอนไดทกวชา ทกระดบ

การใชสไลดประกอบการเรยนการสอน อาจทำาไดหลายรปแบบ เชน1.ใชเปนสอรายบคคล โดยจดเตรยมสถานทและเครองฉายไวให

พรอม มคมอแนะนำาการใช ผเรยนทสนใจสามารถยมแผนสไลดไปฉายดไดเองตามลำาพง

2.ใชเปนกลมยอยในศนยการเรยน โดยใชเปนกจกรรมสวนหนง ควรเปนสไลดทมเนอหาสน ๆ ไมใชเวลามากจนเกนไป

3.ใชสวนหนงของระบบการสอนของคร สวนใหญจะใชในขนของการสอนโดยแจงใหผเรยนทราบตามขบวนการดงน

- แจงใหทราบวาเปนสไลดเรองอะไร- แจงใหทราบเคาโครงของเรองโดยยอ- ผลทผเรยนจะรบจากการดสไลด

17

- ภารกจทผเรยนจะตองปฏบตในระหวางการชมสไลด- ภารกจทผเรยนจะตองปฏบตภายหลงการชมสไลด- ใหชมสไลดโดยสงเกตภาพแตละภาพอยางชดเจน- อภปราย สรป หรออาจมกจกรรมเสรมแลวแตกรณ- ขณะฉายถาเปนสไลดทไมมเทปบรรยายประกอบ ครจะ

ตองอธบายประกอบดวย โดยการอธบายตองยำาหรอเนนสงทตองการใหผเรยนดเปนพเศษดวย และกอนนำามาใชครตอง Preview กอน

ขอจำากดของสไลด1.การถายทำาสไลดอาจตองอาศยเครองมอทดพอสมควร และผ

ถายทำาตองมความชำานาญพอสมควร จงจะไดภาพทสอความหมายไดด สสวยชดเจน

2.ภาพแตละภาพถาเกบไมดอาจสญหายได3.เปนภาพนงไมมการเคลอนไหว4.มแตภาพไมมเสยง ถาตองการใหมเสยงตองใชเทปคำาบรรยาย

ประกอบ

การเกบรกษา1.อยาใหสไลดถกความรอนมาก ๆ 2.ใสกล องเก บฝาป ดมดชด เพ อป องก นฝ น ความรอน

ความชน3.เขยนชอเร อง จำานวนแฟม เวลาทใชฉายไวทหนากลองให

ชดเจน 4.ควรมเนอหาของแตละแฟมประกอบกบสไลดดวย สำาหรบใคร

กไดทตองการขอยมใช5.ถาเปนสไลดแบบเรองราวควรใหหมายเลข 1 – จบเรอง เพอจะ

ไดใชอยางถกตอง

18

6.ถามสไลดชำารด ตองซอม ถาทงไวและนำาไปใชฉายอาจทำาใหเคร องฉายตดขดหรอฟลมสไลดแผนนนอาจชำารดเปนรอยสกปรก

7.หามใชนวมอแตะฟลมจะทำาใหเปนรวรอยสกปรก8.ไมควรฉายสไลดแตละภาพนานเกนกวา 2 นาท เพราะอาจ

รอนจดและทำาใหฟลมกรอบ สซดจาง9.ทำาเครองหมายทกรอบ เพอสะดวกแกการใสลงถาด

หลกการเลอกสไลดประกอบการสอน1.ตรงกบเนอเรองทจะสอน2.เนอหามความถกตอง3.ภาพแตละภาพสอความหมายได4.สสวย ชวนด มความคมชด5.มการประกอบภาพสวย

* ชยอนนทร นวลสวรรณ น.ธ.เอก.,ป.ธ.๖.,พธ.บ.,ศศ.ม.

19