Anayasal İktisat Teorisi, devletin gücü ve yetkilerinin nasıl sınırlandırılabileceğini ve nasıl sınırlandırılması gerektiğini inceleyen bir disiplindir.

ANAYASAL İKTİSAT…

ekonomik ve politik birimlerin tercihlerini ve faaliyetlerini sınırlayan alternatif yasal-kurumsal ve anayasal kurallar bütününün işleyiş özelliklerini açıklamaya çalışır.

Anayasal politik iktisat teorisinin felsefi temellerini sosyal sözleşme teorisi (social contract theory) oluşturur.

Sosyal sözleşme, toplumda birlikte yaşayan bireylerin, temel hak ve özgürlükleri ile toplumun içerisinde uyulması gerekli olan kuralları içeren informel kurallar üzerinde görüş birliğine varmalarını ifade eder.

Anayasal iktisat teorisi içerisinde;

Devletin meşruiyeti konusu felsefi düzeyde incelenmekte,

bu çerçevede devletin bireylerin can ve mal güvenliğinin korunmasına karşılık, onun hak ve özgürlüklerine ne tür sınırlamalar getirebileceği konuları irdelenmektedir.

Anayasal Vergi Politikası

Vergi, insanların “doğal toplum” ortamından “siyasal toplum” ortamına geçerek düzen içerisinde yaşamalarının bir bedelidir.

1) Wicksell Önerisi:

Kamu harcamalarındaki ilave artış talebinin vergilerle karşılanmasını ve yasama organının onayına tabi tutulmasını öngörür.

Kaliteli Çoğunluk Kuralı ile oylama yapılması…

2) Genellik İlkesi:

Vergi ve harcama politikalarının uygulanmasında herhangi bir kişiye ya da özel kesime özel ayrıcalıklar sağlanmamasıdır.

3) Vergi Oranlarının Anayasada Düz Oranlı Olarak Belirtilmesi

4) Vergi Konularının Anayasada Belirlenmesi

5) Denk Bütçe Uygulanması

6) İdarelerarası Mali Paylaşım İlkelerinin Anayasada Belirlenmesi

7) Vergilemede Fayda Yaklaşımı ve Tahsis İlkesi

8) Toplam Vergi Yükünün Oransal Olarak Belirlenmesi

9) Maksimum Vergi Oranının Belirlenmesi

Kamu harcamalarının vergilerle karşılanması

Yasama organının kaliteli çoğunluk kararı ile onaylanması

Vergilemede genellik ilkesinin uygulanması

Vergi Meclisinin oluşturulması

Vergilerin Tek Oranlı olarak belirlenmesi

Vergi konularının geniş kapsamlı olması

İdarelerarası mali paylaşım ilkelerinin belirlenmesi

Vergilemede fayda ve tahsis ilkesinin belirlenmesi

Toplam vergi yükünün oransal olarak belirlenmesi

Prof.Dr.Coşkun Can Aktan

Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği

http://www.sobiad.org

Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF

http://www.canaktan.org