Kamu Tercihi Teorisi Ve Anayasal Politik İktisat
-
Upload
coskun-can-aktan -
Category
Economy & Finance
-
view
94 -
download
9
Transcript of Kamu Tercihi Teorisi Ve Anayasal Politik İktisat
TARİHSEL TEMELLERİ
Felsefi kökenleri 18. yya kadar gider.
Ortaya çıkışı 1950’li yıllardır.
Önderleri: James Buchanan (1949)
Anthony Downs (1957)
Duncan Black (1958)
Gordon Tullock (1962)
Mancur olson (1965)
William Niscanen (1971)
Metodolojik Bireyselcilik
Rasyonalite ve Maximand İlkesi
Seçmenlerin fayda maksimizasyonu
Siyasal partilerin oy maksimizasyonu
Bürokrasinin bütçe maksimizasyonu
Çıkar ve baskı gruplarının rant
maksimizasyonu
Politik Mübadele İlkesi
Temel İlkeleri
Pozitif Kamu Tercihi Teorisi: Gerçek yaşamdaki
politik kuralların yapısını ve politik karar almada
rol alan kimselerin davranış motivasyonlarının
ekonomik analizini yapmaktadır.
Normatif Kamu Tercihi Teorisi: Pozitif kamu
tercihi teorisine temel teşkil edecek ‘‘olması
gereken’’ hususları incelemektedir.
İnceleme Alanları
Piyasa başarısızlığı teorisi, devletin ekonomik rasyonelini başlıca şu faktörlere dayalı olarak açıklamıştır:
Tam rekabet modelinin gerçekleştirilememesi
Kamusal mallar
Dışsal ekonomiler
İçsel ekonomiler
Piyasa Başarısızlığı Teorisi
Rasyonel seçmenlerin bilgisizliği
Rasyonel seçmenlerin ilgisizliği
Çıkar ve baskı gruplarının rant kollama faaliyetleri
Logrolling
Politik miyopluk
Oybirliği ilkesinin gerçekleştirilememesi
Kamusal mal ve hizmetlerin bir bütün halinde arzedilmesi
Ortanca seçmen teorisi
Devlet Başarısızlığı Teorisi
Homo Economicus ve Maximand Yaklaşım
Keynezyen iktisat ve demokrasi
kamu sektörünün büyümesinin bazı nedenleri
Devlet Büyümesinin Maliyetleri
Sosyal
• Butce açıkları
• Borc yükü
• Enflasyon
• Negatif büyüme ve prodüktivite
• Vergi yükü
• Stagflasyon
Politik
• Rüşvet
• Nepotizm ve kronizm
• Hizmet kayırmacılığı
• Politik yandaslık
• Lobicilik ve rant kollama
Anayasal Politik İktisat
•«Anayasal iktisat, ekonomik ve politik birimlerin tercihlerini ve faaliyetlerini sinirlayan alternatif yasal-kurumsal ve
anayasal kurallar butununun isleyis ozelliklerini aciklamaya calisir»
Buchanan,1989
POLİTİK ANAYASA
Devletin politik hak yetki görev ve sorumlulukları
Devletin ekonomik hak ve yetki Yasa yapma
Devletin ekonomik görev ve sorumluklari Toplumsal bariş ve huzur
Adalet
İc güvenliği
Diş güvenliği
Bireyin politik hak ve özgürlükleri
Kişi dokunulmazlığı
Mal dokunulmazlığı
Konut dokunulmazlığı
Özel hayat dokunulmazlığı
Seçme ve seçilme
Haberleşme özgurlüğü
Seyahat özgurlüğü
ikamet ozgurlüğü
Din ve vicdan
Düşünce özgurlüğü vs…
EKONOMİK ANAYASA
Devletin ekonomik hak yetki görev ve sorumluluk
Devletin ekonomik hak ve yetki Bütçe yapma
Vergilendirme
Para yaratma
Borçlanma
Devletin ekonomik görev ve sorumluklari Kamusal mallar
Dişsal ekomomi kontrolü
Rekabetçi piyasa teşviki
Adil gelir ve servet dağılımı
Bireyin ekonomik hak ve özgürlükleri
Sosyal güvenlik
Sağlıklı yaşam
Eğitim ve öğrenim
Gelir dağılımın iyileştirilmesi
Tekellerden korunmayı isteme
Dişsal etkilerin ortadan kaldırılması
Tercih özgürlüğü
Calışma hakkı ve özgürlüğü
•Kamusal malar
•Kamusal harcamalar
•Kamusal gelirler Mali anayasa
•Para sistemi
•Para arzin artmasinin normlari Parasal anayasa
•Uluslararasi ekonomik iliskileri
•Koruyucu ve serbest dis ticaret politikalari
•Doviz kuru sistemi Dis ticaret anayasi
•Devlet mudahalelerini kadirmasi
•Rekabet tesvik kural ve kurumlar
•Yikici ve haksiz rekabet kontrol normari
Yasal-kurumsal serbestlesme ve rekabet
anayasa
•Gelir ve servet dagilimi Gelir dagilim anayasasi
•Sosyal guvenlik sistemine iliskin anayasal normlar Sosyal guvenlik anayasasi
•Vergi Mali federalizm
•Borçlanma
•Denk bütçe
Ekonomik anayasanın genel çerçevesi
Prof.Dr.Coşkun Can Aktan
Sosyal Bilimler Araştırmaları Derneği
http://www.sobiad.org
Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF
http://www.canaktan.org