Prof. JEFFREY D. SACHS

Amerika’n›n Baflar›s›zAskerileflmifl D›fl Politikas›Daha bar›fl dolu ve huzurlu bir dünya, sadeceAmerikal›klar›n ve di¤erlerinin, olaylara sözdedüflmanlar›n›n gözleriyle bakmaya bafllamalar›yla ve bugünyaflanan çat›flmalar›n kayna¤›n›n çaresizlik ve umutsuzlukoldu¤unu ve savafl yerine ekonomik kalk›nma ileçözülebileceklerini anlamalar›yla mümkün olabilecektir

> GÖRÜfi

ünümüzün birçok savafl bölgelerinde (Afga-nistan, Etyopya, ‹ran, Irak, Pakistan, Somali veSudan) bulunan insanlar, süre giden anlafl-mazl›klar›n kökeninde yatmakta olan ayn› te-

mel sorunlarla karfl› karfl›ya kalm›fllard›r. Bu ülke-lerin hepsi, fakirdir, do¤al afetlerle (özellikle seller,kurakl›klar ve depremlerle) h›rpalanm›fllard›r vebeslenebilmek için bölgenin do¤al kapasitesini artanoranlarda zorlayan nüfus art›fl h›zlar›na sahiplerdir.Bununla birlikte askerlik ça¤› gelmifl erkeklerin (15-24 yafl) nüfus fazlal›¤›yla birlikte çok yüksek gençnüfus oranlar›na da sahiplerdir.

Bütün bu sorunlar, sadece uzun vadelerde de-vam ettirilebilir ekonomik kalk›nma ile çözülebilir.Fakat Amerika Birleflik Devletleri, henüz hala heranlaflmazl›¤a askeri güç kullanan yöntemlerle cevapvermeye çal›flarak, altta yatan nedenlere de¤il desadece bunlar›n sonuçlar› olan çat›flmalara karfl›l›kvermekte inat etmektedir. Somali'de Etiyopya ordu-suna arka ç›kmaktad›r. Irak ve Afganistan'› iflgal et-mektedir. ‹ran'› bombalamakla tehdit etmektedir.

Pakistan'da askeri diktatörlü¤ü desteklemektedir.Bu askeri güç kullanan faaliyetlerin hiç biri, an-

laflmazl›¤a as›l yol açan sorunlara hitap etmemek-te, hatta tam tersine, Amerikan politikalar›na hasbir flekilde sorunu çözmek yerine daha da alevlen-dirmektedir.

ABD DIfi POL‹T‹KASI ETK‹S‹Z

Bu askeri yaklafl›m, her seferinde geri dönüpABD'nin bafl›na bela olmaktad›r. ABD, daha sonra-dan 1979'da ‹ran Devrim Hükümeti'nin eline düfl-müfl olan ‹ran fiah›'n›, muazzam silah yard›mlar›yladesteklemifltir. ABD, ‹ran'la yapt›¤› savaflta destek-lemifl oldu¤u Saddam Hüseyin'e, daha sonra kendi-si sald›rm›flt›r. ABD, Afganistan'da Sovyetlere karfl›destekledi¤i Usame Bin Ladin'e daha sonra kendisisavafl açm›flt›r. 2001'den bu yana ABD, Pakistan'daPervez Müflerref'i, on milyar dolardan daha fazlayard›mda bulunarak desteklemifl fakat buna ra¤-men günümüzde zar zor ayakta durabilen dengesizbir rejimle karfl› karfl›ya kalm›flt›r.

ABD'nin d›fl politikas› son derece etkisizdir çün-kü asker taraf›ndan üstlenilmifltir. Hatta ABD'ninbafl› çekti¤i iflgalin alt›nda bulunan Irak'ta, savaflsonras› yeniden infla ve kalk›nma, sivil makamlartaraf›ndan de¤il Pentagon (ABD Savunma Bakanl›-¤›) taraf›ndan yürütülmektedir. ABD askeri bütçesi,d›fl politika ile ilgili olan her fleye hükmetmektedir.Pentagon'un bütçesini, Irak ve Afganistan'daki sa-vafllar›n bütçelerini, ‹ç Güvenlik Bakanl›¤›'n›n büt-çesini, nükleer silah programlar›n›n ve D›fliflleri Ba-kanl›¤›'n›n askeri yard›m operasyonlar›n›n bütçele-rini toplad›¤›m›zda, ABD bu y›l içinde güvenlik için800 milyar dolar harcamas›na karfl›n, ekonomikkalk›nma için 20 milyar dolar›n alt›nda bir rakamayr›lm›flt›r.

GJeffrey Scahs, ColumbiaÜniversitesi'ndeEkonomi Profesörlü¤üve Dünya Enstitüsü'ndeDirektör göreviniyürütmektedir.

70 EKONOM‹K FORUM k Aral›k 2007

PAK‹STA'A YAPILAN YARDIMLAR

Bush yönetimi s›ras›nda Pakistan'a yap›lan yar-d›mlar hakk›nda yaz›lm›fl çarp›c› bir makalede, Cra-ig Cohen ve Derek Chollet, (bugünlerde sars›lmaktaolan Müflerref rejiminin en son bask›c› tav›rlardanbile önce) bu askeri yaklafl›m›n korkunç tabiat›n›aç›klam›fllard›r. Fakirlik, nüfus ve çevre gibi çok bü-yük sorunlarla bafl› dertte olmas›na ra¤men, Pakis-tan'a yap›lm›fl olan on milyar dolarl›k yard›m›n yüzde75'i, 'terörle savafla yapt›¤› katk›lar›ndan dolay›, gö-rünürde Pakistan'›n masraflar›n›n karfl›lanmas› veF-16 ile di¤er silah sistemlerinin al›m› için PakistanSilahl› Kuvvetleri'ne harcanm›flt›r.

Geri kalan yüzde 16'l›k k›s›m, Pakistan bütçesinedirekt olarak sorgusuz sualsiz aktar›lm›flt›r. Bu du-rum, kalk›nma ve insani yard›m için yüzde ondan da-ha az bir rakam›n kalmas›na sebep olmufltur. Pakis-tan'daki e¤itim için y›ll›k ABD yard›m›, sadece 64 mil-yon dolar, di¤er bir deyiflle, okul ça¤›ndaki her çocukiçin 1,16 dolard›r.

Yazarlar, “Pakistan'›n stratejik gidiflat›n›n, çokönceden Bush yönetiminin en üstünde bulunan s›-n›rl› bir çerçevede haz›rland›¤›n› ve Pakistan'›n iç va-ziyetinden çok savafl gücü üzerine odakland›¤›n›” be-lirtmektedirler. Ayn› zamanda “ABD'nin Pakistan'laolan karfl›l›kl› yükümlülüklerinin yüksek oranda as-kerileflmifl ve merkezileflmifl oldu¤unu ve bu yard›-m›n etkilerinin Pakistan'daki nüfusun büyük ço¤un-lu¤una ulaflmas›n›n son derece az oranda gerçek-leflti¤ini” de vurgulamaktad›rlar. George Bush'un :“Biliyor musunuz? [Müflerref] Gözümün içine bakt›¤›

ve 'Taliban diye bir fley kalmayacak, El-Kaide diye birfley kalmayacak' dedi¤inde ona inan›yorum…” sö-zünden de al›nt› yapmaktad›rlar.

Bu askeri güç kullanan yaklafl›m, dünyay› birfliddet ve çat›flma girdab›n›n içine sürüklemektedir.Bölgeye 'sat›lan' ya da verilen her yeni ABD silah sis-temi, daha büyük savafllar ile daha fazla askeri ihti-laller ve bunun sonucu olarak bu silahlar›n dahasonra ABD'nin kendisine yönelmesi olas›l›klar›n› çokdaha fazla art›rmaktad›r. Bunlar›n hiç birisi, Pakis-tan'›n Kuzey Bat› Hudut Eyaletlerindeki veya Su-dan'›n Darfur bölgesindeki ya da Somali'deki fakirli-¤in, çocuk ölümlerinin, temiz su ile yaflam alanlar›-n›n daha da azalmas›n›n alt›nda yatan nedenlere ce-vap vermeye yard›mc› olmamaktad›r. Bu bölgeler,yetersiz ya¤murlar›n ve azalan otlaklar›n sebep ol-du¤u s›k›fl›kl›klarla karfl› karfl›ya kalm›fl nüfus fazla-l›klar›yla dolmaktad›r. Do¤al olarak, bu nüfusun bir-ço¤u radikalleflmeye bafllam›fld›r.

Bush yönetimi, bu temelde yatmakta olan nüfusve çevresel s›k›nt›lar› anlamay› bir türlü baflarama-maktad›r. Öyle ki güvenlik için harcayacaklar› 800milyar dolar, Afganistan'a, Pakistan'a, Sudan'a veSomali'ye sulama olanaklar› sa¤lamayaca¤› için ba-r›fl› da getirmeyecektir. Gerçek krizlerin içindeki in-sanlar› görmek yerine karikatürleri, her köfle bafl›n-da bekleyen teröristleri görmektedirler.

Daha bar›fl dolu ve huzurlu bir dünya, sadeceAmerikal›klar›n ve di¤erlerinin, olaylara sözde düfl-manlar›n›n gözleriyle bakmaya bafllamalar›yla vebugün yaflanan çat›flmalar›n kayna¤›n›n çaresizlikve umutsuzluk oldu¤unu ve savafl yerine ekonomikkalk›nma ile çözülebileceklerini anlamalar›ylamümkün olabilecektir. Baflkan John F. Kennedy'ninvefat›ndan bir kaç ay önce söylemifl oldu¤u: “Sontahlilde bizi birbirimize ba¤layan en temel ortak ilifl-kimiz, bu küçük gezegende yaflad›¤›m›zd›r. Ayn› ha-vay› soluyoruz. Hepimiz çocuklar›m›z›n gelece¤iniönemsiyoruz. Ve hepimiz ölümlüyüz.” sözlerine ku-lak verirsek bar›fl ve huzur mümkün olacakt›r.

GÖRÜfi <

Güvenlik için

harcayacaklar›

800 milyar dolar,

Afganistan'a,

Pakistan'a,

Sudan'a ve

Somali'ye sulama

olanaklar›

sa¤lamayaca¤›

için bar›fl› da

getirmeyecektir.

Gerçek krizlerin

içindeki insanlar›

görmek yerine

karikatürleri, her

köfle bafl›nda

bekleyen

teröristleri

görmektedirler

Copyright:www.project-syndicate.org

Universal Dil Hizmetleri ve Yay›nc›l›k A.fi.

Aral›k 2007 l EKONOM‹K FORUM 71