Afet Ve Zararlarnz Azaltlmas Dnem devi

Afet Ve Zararlarnn Azaltlmas

Dnem devi

Hazrlayanlar:

Burak KSE [133816019]lyas Arda SERT [1338160..]Hasan BAFRALI [133816004]Ouzhan YT [1338160...]

AFET NEDR?Afet; insanlar iin fiziksel, ekonomik ve sosyal kayplar douran, insann normal yaantsn ve eylemlerini durduracak veya kesintiye uratacak, imknlarn yetersiz kald, doal veya insan kkenli olaylara verilen genel bir isimdir.

Doal Afetlerin Etkileri

SEL

Sel, bir blgede topra belirli bir sre iin tamamen veya ksmen su altnda brakan; ani, byk ve dzensiz su akntlarna verilen isimdir.

Sel, can ve mal kaybna neden olabilecek en nemli doal afetlerden birisidir. lkemizde Depremden sonra gelen en nemli doal afettir.

Kuvvetli ya, Baraj veya Nehir tamalar sonucu oluabilir. Gerekli nlemler alnmadnda yksek zararlar verir.

Sel annda yetkililer afet blgesine yetimekte zorluk ekerler, trafii olumsuz ynde etkiler buda can veya mal kaybn daha ok arttrr.

*Selin Nedenleri Nelerdir ?

Sel ve takn afetini meydana getiren birok faktr olmakla beraber en nemlisi insanlarn doaya ynelik doal ekolojik dengeyi bozucu tahribatlardr.

Tabiattaki Toprak Su Bitki arasndaki doal dengeyi bozucu nitelikteki mdahaleler, yanl arazi kullanmlar ve ormanszlama hzlandrlm erozyona, erozyonla ypranan araziler de sel ve taknlara yol amaktadr.

Selin en sk karlalan ekli, kuvvetli ve uzun sreli ya sonucu oluur.

Sel, kar erimesinin ardndan oluan kuvvetli aklar veya drenaj kanallarnn tkanmas sebebiyle de meydana gelebilir. Dalk blgelerde ise sel, kar erimesi veya yala birleen kar suyundan meydana gelir. ok nadir de olsa barajlarn kmesi ve tamasndan kaynaklanan sele de rastlanlmaktadr.

Engellenemez tabiat olay sele en ok, nehir yataklarndan tamalar sonucu rastlanr. Nehir yataklarna gelen suyun sele dnmesine, yataklarn amac dnda kullanlmas da yol aar.

Gnmzde arpk kentleme sonucu dere yataklarnn gecekondulama blgesi haline gelmesi, aalandrlmas, doldurulmas veya nehir yataklarnn deitirilmesi sonucu oluan seller her yl lkemizde byk mal ve can kaybna sebep oluyor.

SEL VE SU BASKINLARININ ZARARLARI

Dnyann hemen her blgesinde deiik sklkta ve boyutta grlen sel olaylar, byk can ve mal kayplarna neden olmaktadr. Ayn zamanda doal tehlikelerin en yaygn olandr. Dnyada her yl yaklak ortalama 75 milyon dolaynda insan bundan arkl biimde etkilenmektedir.

a. Ktle Etkisi : Hzla akan su ile tanan malzemeler arpt her eyi, canl ve cansz evre ile kltrel evreyi (insan, bitki, hayvan, yol, kpr, bina, fabrika, araba vb.) tamamen yada ksmen tahrip ederek yada yok ederek byk can ve mal kaybna neden olabilir.

b. Erozyon Etkisi : Yukar havzalardan balamak zere, aa havzalara kadar, havza boyunca her yerde yeni atlaklarn ve oyuklarn olumas, yatak yamalarnda kmelere neden olduundan, buralarda yama hareketleri hzlanr, byk miktardaki toprak baka yerlere tanr.

c. Su Basmas : Tarm rnleri, tanabilir ve tanamayan mallar byk zarar grr byk can ve mal kayplar yaanabilir

. Tant Etkisi : Selin verdii en byk zararlarn bir ksm da Tant basknna bal olarak ortaya kmaktadr. nk bunlar etkili ve kalc zararlardr. Bunlar aadaki ekillerde sralamak mmkndr.

*Deiik yzey malzemelerinin, bir alan (zellikle tarm alann) kaplamas, o alann doal yapsn bozar, kalitesini drr ve verimini azaltr.

*Sel ve dere yataklarnn tantyla gittike tkanmas sonucu sel sular kontrolsz hale gelir.

*Hidroelektrik santralleri ilevlerini yerine getiremez hale geldiinden, enerji retiminde dme grlebilir.

*Tanan ve ylan malzemeler nedeniyle kara ve demir yollarnn kapanmas sonucu ulam aksar.

*Su kanallar tkanabilir, drenaj sistemlerinde tahribat olabilir.

*Limanlar byk zarar grebilir.

*eitli sosyo-ekonomik sorunlar ortaya kar

Sel Trleri Nelerdir ?

Oluma srelerine gre;

Sel: Oluumu 1 hafta ya da stnde tamamlanr. Ani sele gre daha yava geliir. ok uzun sre etkili olur. Byk nehirlerin youn yala tamas, bu sel tipine rnektir.

Ani sel: Her yerde her an oluabilir. Oluumu 6 saat srer. Ani seller ounlukla kuvvetli bir yan ardndan ksa sre iinde oluur. Ayrca youn bir yan ardndan dalk blgelerdeki nehirlerin tamas da ani sele neden olur.

Oluma yerlerine gre;

ehir seli: Bina, yol gibi nedenlerle doal bitki rtsnn yok edilmesi ehir selinin olumasnn en byk nedenlerinden biridir. Youn yalarda su topraa szamad iin ehir iinde ani seller meydana gelir.

Ky seli: Youn ya ya da kydan uzak blgelerdeki alak basn nedeniyle oluan frtnalar, denizin ya da okyanusun kabarmasna neden olur. Kabarp taan deniz ya da okyanus suyu byk sellerin olumasyla sonulanr.

Dere ve nehir seli: Nehir ve dereler youn ya ve frtnalar nedeniyle kabarp taar.

Dalk alan seli: Dalk alanlardaki su kanallar ve kk aylar youn bir yata dolar ve su aaya doru hzla ilerler. Dalk blgelerde eriyen kar suyu da benzer ekilde ani sellerin olumasna neden olur.

Sele Kar Alnmas Gereken

Kiisel Tedbirler Nelerdir ?

Evin dnda bulunuyorsanz, hemen yksek bir yere kmalsnz.

Su yata veya ukur blgeleri hemen terk etmelisiniz.

"Suda kardan karya gemeye almayn.

Sel srasnda arabada bulunuyorsanz, asla su ile kapl yoldan gitmeye almayn. (Ani sellerin meydana getirdii lmlerin yars araba ile ilikilidir, asla sel sularnn bulunduu blgelerde araba kullanmayn).

Arabada herhangi bir arza olutuysa hemen arabay terk ederek yksek yere kn. (Yollar dolduran sular eer yarm metre ykseklie ulamsa, arabanz srkleyebilir.)

Zamannz varsa dar kn. nemli eyleri farkl bir depoya aktarn.

Sel sularndan uzak durun. nk tehlikeli maddeler ierirler.

Elektrik kaynaklarndan uzak durun, elektrik arpabilir.

Sele Kar lgili Kurum Tarafndan

Alnabilecek Genel Tedbirler Nelerdir ?

Her tip meteorolojik afet iin bir erken uyar birimi oluturulmal.

Gnmzde ya alanlar ve ya younluklarnn belirlenmesinde olduka etkili biimde kullanlan Doppler radar sistemleri ve uydu datalar ile alan erken uyar birimlerinden yararlanlmal.

l ve ilelerde bu uyar birimi ile koordineli olarak alacak kurtarma birimleri oluturulmal.

Blge radyolar, herhangi bir tehlike annda halk bilgilendirerek, uygulayacaklar yntemler konusunda uyarda bulunmal.

Belediyeler, dere ve nehir yataklarna yerleimin nlenmesi konusunda titizlik gstermeli. Buralarda yerleimin nlenmesinin yan sra oluacak engeller dzenli olarak temizlenmeli.

Dere ve nehirlerin denizle birletii kanallar dzenli olarak temizlenerek ak tutulmal..

Sel Sonras Yaplmas Gerekenler

Sel felaketi sularn geri ekilmesi ile sona ermeyebilir. Dolays ile otoritelerin geri dnn uyars alnmadan ve herhangi bir hasar olup olmad kontrol edilmeden binalara kesinlikle girilmemelidir.

Binalar kontrol edilirken su geirmez ayakkab ve pille alan el fenerleri kullanlmaldr.

Konutlarn duvarlarnda, katlardaki zeminlerde ve pencerelerdeki hasarlar, tavan, sva vb. malzemelerin dklmesi riskinin olup olmad kontrol edilmelidir.

Sigorta ilemleri iin zarar gren yerlerin fotoraf ekilmelidir.

Sel sonrasnda da ikincil afet olarak yangnlar kabilir. Bu nedenle evde gaz sznts, suyun altnda kalm elektrik aksam, frn, ocak ve elektrikle alan eyalarn olmadna emin olun.

Sel srasnda evinizde kalm yiyecekler varsa bunlar kesinlikle kullanmayn. (Konservelerde dahil)

Konuttaki sel sular binann daha fazla zarar grmemesi iin yava, yava boaltlmaldr.

Konuta sel srasnda ylan ve benzeri zararl hayvanlar girebilir. Bu konuda da dikkatli olmak gerekir.

zel ilgiye ihtiyac olan afetzedelere -yallar, bebekler, zrller- yardmc olunmaldr.

Sel ister byk nehirlerin kysna yerlemi, ister da yamalarnda yayor olsun, isterse llerde bulunsun her yerdeki insanlarn rastlayabilecei trde bir doa olaydr.

Sel ve Su Taknlar Can ve Mal salmz dorudan ve dolayl olarak etkilemektedir.

Fakat Baz nsanlar Hari...

Sel ve Su taknlarnda kaydedilmi grntler...

inde kaydedilmi o grntler:

Ve Istanbul...

Deniz ile Karann birlesmesi.