ადამიანის ჯანმრთელობა და საკვები პროდუქტები

სასწავლო პრეზენტაცია ქიმიაში X კლასი

მასწავლებელი ეკა მურუსიძე

საკვები დანამატები და საკვები დანამატები და

E - E - რიცხვებირიცხვებისაკვები დანამატები – არის საკვები დანამატები – არის

ნივთიერებები, რომლებიც შეჰყავთ ნივთიერებები, რომლებიც შეჰყავთ საკვებ პროდუქტებში მცირე საკვებ პროდუქტებში მცირე

რაოდენობითრაოდენობით

საკვები დანამატები

• ბუნებრივი (მარილი, შაქარი, სპირტი)

• ქიმიური სინთეზის შედეგად მიღებული

E - რიცხვისაკვები დანამატების კოდიფიცირებული

საერთაშორისო სისტემა International Numeral Sistem — INS , რომლის თანახმად თითოეულ საკვებ

დანამატს მიენიჭა სამნიშნა ან ოთხნიშნა კოდი. შემოღებული იქნა 1953 წელს. ევროპის ქვეყნებში E–

ნუმერაციას უწოდებენ(სიტყ. Europe),

სხვადასხვა ქვეყანაში დღევანდელი მონაცემებით გამოიყენება 2 000 საკვები

დანამატი

საკვები დანამატების კლასიფიკაცია

E100 - E182 — საღებავებიE200 - E280 — კონსერვანტები(აფერხებს ჟანგვის პროცესს)E300 - E391 — ანტიოქსიდანტებიE400 - E481 — სტაბილიზატორები, ემულგატორები(ინარჩუნებს საკვების პირვანდელ თვისებებს, ხელს უშლის ნალექის წარმოქმნას)E500 - E585 — სხვასასხვაE600 - E637 — არომატიზატორები(აძლიერებს საკვების სურნელებას)E700 - E899 — დამატებითი ნომრებიE900 - E967 — ქაფის წარმოქმნის საწინააღმდეგო, დამატკბობელი, მოსამინანქრებელი, ფქვილის გასაუმჯობესებელიE1100 - E1105 — ფერმენტული პრეპარატები

ნატრიუმის ქლორიდი ანუ სუფრის მარილი, მცირე რაოდენობით აუცილებელია ორგანიზმისათვის, ხოლო ჭარბი რაოდენობის მიღება იწვევს გულ–სისხლძარღვთა დაავადებებს და გავლენას ახდენს თირკმელებზე, წნევაზე და ა.შ..

Е951 ასპარტამი—(შაქრის სინთეტიკური შემცვლელი)– ნივთიერება, რომელიც გამოიყენება ძირითადად დიეტური პროდუქტების წარმოებაში, მაგ. დაბალკალორიული დესერტების, შერეული და გაზირებული სასმელების (pepsi-cola ,საღეჭი რეზინა orbit) მეცნიერთა გამოკვლევებმა ცხოველებზე დაადგინა, რომ ის იწვევს ონკოლოგიურ დაავადებებს(ტვინის კიბოს), თავის ტკივილს, ალერგიას, დეპრესიას,უძილობას და ა.შ. მეტად საშიშია ასპარტამი დიაბეტით დაავადებულთათვის.

E621ნატრიუმის გლუტამატი – არომატიზატორი

მას ამატებენ საკმაზებში, გამზადებულ სადილში, სასმელში, კონსერვებში. ექიმებმა დაადგინეს, რომ Е621 სისტემატური მიღება იწვევს თავის ტკივილს, კუჭ–ნაწლავის მუშაობის მოშლილობას, ასთმას, ფსიქიკურ აშლილობას ე.წ. “ჩინური რესტორნის სინდრომს” , რომლის სიმპტომებია, გახშირებული გულისცემა, თავბრუსხვევა, კუნთების დაჭიმულობა, ღებინება, სისუსტე. საშიშია ბავშვებისათვის, დამტკიცებულია, რომ Е621 ბავშვებში იწვევს მხედველობის დაქვეითებას. 100 გ. პროდუქტში დაშვებულია 0,5 გ. ნატრიუმის გლუტამატი , მაგრამ სპეციალისტები თვლიან, რომ ეს დოზაც კი საშიშია ბავშვებისათვის.

დამამზადებელი ქვეყნის კოდი

აშშ და კანადა – 000–139;საფრანგეთი – 300–379;გერმანია – 400–440;იაპონია – 450–459, 490–499;რუსეთი – 460–469; დიდი ბრიტანეთი – 500–509; საბერძნეთი – 520; პოლონეთი – 590;ფინეთი – 640–469;ჩინეთი – 690–695; თურქეთი – 869; ავსტრია – 900–919.200 - 299 შიდა გამოყენების კოდები

პროდუქტის დასახელება _________________შეფუთვა ________________________________

ეტიკეტზე მითითებული მონაცემები

1. დამამზადებელი წარმოება, მისამართი________________________________________2. პროდუქტის მასა ___________________________3.შედგენილობა_____________________________________

4. კალორიულობა ____________________________5. ვარგისიანობის ვადა ________________________6. დამზადების ვადა __________________________7. შტრიხ –კოდი (ქვეყანა დამამზადებელი) __________

8. კონსერვანტებისა და საკვები დანამატების შემცველობა ____________________________________

9. გაფრთხილება _______________________

პრაქტიკული რეკომენდაციები

• შეიძინეთ საქართველოში დამზადებული პროდუქტი!!!

• შეეცადეთ მინიმუმამდე დაიყვანოთ დანამატებიანი საკვების მიღება!

• მაღაზიაში საკვების შეძენისას ყურაღებით გაეცანით ეტიკეტს!

• ეცადეთ სახლში მოამზადოთ საკვები!

• არ შეიძინოთ საკვები, რომელსაც არაბუნებრივი შეფერილობა აქვს!

• არ შეიძინოთ საკვები, რომელსაც ხანგრძლივი შენახვის ვადა აქვს!

• შეეცადეთ შეიძინოთ ის საკვები, რომელიც მცირე რაოდენობის დანამატს შეიცავს!

• ამობეჭდეთ და თან ატარეთ საშიში საკვები დანამატების სია!

ყავა

რა არის კოფეინი?

ნარკოტიკული ნივთიერება?

კოკაინი

ჰეროინი

კოფეინი არის ნარკოტიკული ნივთიერება , რომელსაც შეუძლია გამოიწვიოს სერიოზული ფსიქოლოგიური და ფიზიკური დამოკიდებულება

კოფეინის მოქმედება

ორგანიზმიდან რეცხავს კალციუმს

ერთი ფინჯანი ყავა– 40მგ კალციუმი

ყავის მოყვარულებს კი ურჩევენ ვიტამინების კომპლექსის მიღებას კალციუმის ბალანსის აღსადგენად

მომხრე• ერთი ფინჯანი ყავა ახდენს კუჭის მუშაობის სტიმულირებს. აჩქარებს ენერგიის გამოყოფის პროცესებს, რაც სასარგებლოა ჭარბწონიანებისათვის

• იწვევს წნევის მომატებას, რაც სასარგებლოა დაბალწნევიანებისათვის

• შველის თავის ტკივილს

•გამოაქვს ორგანიზმიდან ზედმეტი წყალი

•მცირეკალორიულია

წინააღმდეგი

• დღეში 4 ფინჯანზე მეტი ყავის მიღება იწვევს გულ–სისხლძარღვთა დაავადებებს

• კოფეინი იწვევს ქოლესტერინის დონის მომატებას

• არ შეიძლება ყავის მიღება სტრესის დროს

• ყავა აღაგზნებს

• ყავა არ უთავსდება მედიკამენტებს, მათი მიღების პერიოდში უარი თქვით ყავაზე

როგორ მოვიქცეთ?

მიირთვით რძიანი ყავა და იქნებით ჯანმრთელი!რძე არა მხოლოდ აუმჯობესებს სასმელის გემოს, არამედ ანეიტრალებს ნატურალური ყავის არასასურველ ეფექტებს!!!

პრაქტიკული სამუშაო

Vlab ge

სასურველი ტემტერატურის ყავის

ხსნარის მომზადება

m1xC1x t1 + m2xC2x t2 = (m1+m2)xC3x t3

საშინაო დავალება :

4 – 6 ადამიანის ჯანმრთელობა და საკვები პროდუქტები

სავარჯიშო გვ. 90

გისურვებთ წარმატებებს!