การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... ·...

7
การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว บทนา แหนแดง (Azolla) เป็นพืชนาเล็ก ๆ พวกเฟิร์น พบเจริญเติบโตอยู่บนผิวนาในที่มีนาขังใน เขตร้อนและอบอุ่นทั่วไป ต้นแก่ที่ได้รับแสงเต็มที่จะเป็นสีแดงคลา ต้นอ่อนหรือได้รับแสงไม่เต็มที่จะ เป็นสีเขียว แตกกิ่งแบบขนนก รากเป็นรากพิเศษ ยาวอยู่ทางด้านใต้ของลาต้น ทังต้นและกิ่งมีใบ ขนาดเล็กปกคลุม เรียงสลับซ้อนกัน ใบแต่ละใบแบ่งเป็น 2 ส่วนเท่าๆกัน ส่วนบนหนา สีเขียวหรือสี แดง ส่วนล่างบางอยู่ใต้นา ไม่ค่อยมีสี ใบล่างสุดสร้าง sporocrap 2-4 อัน ที่แกนของใบด้านใต้ ใบ ภายในมีเมกะสปอร์และไมโครสปอร์ ในใบของแหนแดงมีโพรงขนาดใหญ่ ซึ่งเป็นที่อาศัยของ Anabenae ซึ่งเป็น สาหร่ายสีเขียว แกมนาเงิน Anabenae ได้รับสารอาหารจากแหนแดง ส่วนแหนแดงจะได้ไนโตรเจนจากการตรึง ไนโตรเจนของ Anabenae องค์ประกอบที่สาคัญได้แก่ โปรตีน ไขมัน และเซลลูโลส แร่ธาตุ แหน แดงต้องการธาตุอาหารหลักที่สาคัญได้แกธาตุฟอสฟอรัส และ ธาตุโปตัสเซียม และจุลธาตุที่สาคัญ ได้แก่ เหล็ก และ โมลิบดินัม ซึ่งเป็นองค์ประกอบที่สาคัญของเอนไซม์ ไนโตรจิเนส ในการตรึง ไนโตรเจน แหนแดงสามารถมีชีวิตอยู่ได้ตังแต่อุณหภูมิ 5 45 องศาเซลเซียส เจริญได้ดีที่สุดทีอุณหภูมิ 20 30 องศาเซลเซียส แหนแดงจะเจริญเติบโตได้ดีที่สุดที่มีแสงประมาณ 50 70 เปอร์เซ็นต์ของแสงสว่าง พีเอชที่เหมาะสมที่แหนแดงเจริญเติบโตได้ดีที่สุดคือ 4.0 5.5 ความลึก ของนา ความลึกที่เหมาะสมสาหรับการเจริญเติบโตของแหนแดง คือประมาณ 10 เซนติเมตร

Transcript of การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... ·...

Page 1: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

การใชแหนแดงทดแทนปยยเรยในการปลกขาว

บทน า แหนแดง (Azolla) เปนพชน าเลก ๆ พวกเฟรน พบเจรญเตบโตอยบนผวน าในทมน าขงใน

เขตรอนและอบอนทวไป ตนแกทไดรบแสงเตมทจะเปนสแดงคล า ตนออนหรอไดรบแสงไมเตมทจะเปนสเขยว แตกกงแบบขนนก รากเปนรากพเศษ ยาวอยทางดานใตของล าตน ท งตนและกงมใบขนาดเลกปกคลม เรยงสลบซอนกน ใบแตละใบแบงเปน 2 สวนเทาๆกน สวนบนหนา สเขยวหรอสแดง สวนลางบางอยใตน า ไมคอยมส ใบลางสดสราง sporocrap 2-4 อน ทแกนของใบดานใตใบ ภายในมเมกะสปอรและไมโครสปอร

ในใบของแหนแดงมโพรงขนาดใหญ ซงเปนทอาศยของ Anabenae ซงเปน สาหรายสเขยวแกมน าเงน Anabenae ไดรบสารอาหารจากแหนแดง สวนแหนแดงจะไดไนโตรเจนจากการตรงไนโตรเจนของ Anabenae องคประกอบทส าคญไดแก โปรตน ไขมน และเซลลโลส แรธาต แหนแดงตองการธาตอาหารหลกทส าคญไดแก ธาตฟอสฟอรส และ ธาตโปตสเซยม และจลธาตทส าคญไดแก เหลก และ โมลบดนม ซงเปนองคประกอบทส าคญของเอนไซมไนโตรจเนส ในการตรงไนโตรเจน แหนแดงสามารถมชวตอยไดต งแตอณหภม 5 – 45 องศาเซลเซยส เจรญไดดทสดทอณหภม 20 – 30 องศาเซลเซยส แหนแดงจะเจรญเตบโตไดดทสดทมแสงประมาณ 50 – 70 เปอรเซนตของแสงสวาง พเอชทเหมาะสมทแหนแดงเจรญเตบโตไดดทสดคอ 4.0 – 5.5 ความลกของน า ความลกทเหมาะสมส าหรบการเจรญเตบโตของแหนแดง คอประมาณ 10 เซนตเมตร

Page 2: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

ประโยชนของแหนแดง

แหนแดงเปนพชน ามกระจดกระจายอยทวประเทศไทย เปนทรพยากรทใชไมหมดส น และแหนแดงมโปรตนสง เนาสลายปลดปลอยธาตอาหารออกมาไดอยางรวดเรว และสามารถขยายพนธไดอยางรวดเรวอกดวย มประโยชนดงตอไปน

ใชเปนปยพชสดในนาขาวทดแทนปยเคมไนโตรเจน โดยทในโพรงใบแหนแดง สามารถดงเอาไนโตรเจนจากอากาศมาใชส าหรบการเจรญเตบโตและขยายพนธ แหนแดงมอตราสวนระหวางคารบอนตอไนโตรเจน (C : N) อยระหวาง 8 – 13 หลงถกไถกลบ จะยอยสลายและปลดปลอยธาตอาหารออกมาในระยะเวลาทส นประมาณ 8 สปดาห ท าใหพชสามารถน าไปใชประโยชนไดเรวข น ลดปรมาณวชพชในนาขาว แหนแดงจะคลมผวน าปองกนไมใหแสงแดดสองลงไปในน า ท าใหวชพชในน าเจรญเตบโตไดไมเตมท

แหนแดงสามารถเล ยงไดในดนทมความอดมสมบรณต า งานวจยทเกยวของกบแหนแดงในนาขาวรวมกบการเล ยงปลา พบวา มประสทธภาพในการเพมผลผลตขาวใกลเคยงกบการเล ยงปลาในนาขาวโดยใชปยเคมตามปกต และยงใหผลผลตสงกวาการใชปยเคมไนโตรเจนเพยงอยางเดยวโครงสรางของชวมวลของแหนแดงมหมคารบอกซลและหมฟอสเฟตจงใชเปนตวดดซบโลหะหนกได โดยแหนแดงทท าปฏกรยากบแมกนเซยมคลอไรดจะดดซบ ตะกว แคดเมยม ทองแดงและสงกะสในน าเสยไดด

ภาพแหนแดงทสมบรณ ภาพแหนแดงทแกและขาดธาตอาหาร

Page 3: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

ลกษณะสาหรายเขยวแกมน าเงน Anabenae อาศยอยในโพรงใบของแหนแดง

การใชแหนแดงเปนปยพชสดในนาขาว แหนแดงเปนพชมหศจรรย จดเปนท งปยอนทรย และปยชวภาพในตวเดยวกน ในแงการเปนปยอนทรย ถอวาเปนปยพชสดทมขอดกวากลมพชตระกลถวคอ สามารถปลกพรอมขาวได โดยไมเสยเวลาปลก 50-60 วน และยงไมตองเสยคาใชจายคาเมลดพนธและการไถกลบ ในแงการเปนปยชวภาพ เนองจากมสาหรายเขยวแกมน าเงน สายพนธ Anabenae ทมคณสมบตตรงไนโตรเจนจากอากาศได ดงน นแหนแดงจงมคณสมบตครบถวนส าหรบใชในนาขาว

ข นตอนการปฎบตการใชแหนแดงเปนปยพชสดในนาขาว มดงน 1. เตรยมขยายพนธแหนแดงใชเปนเช อพนธในพ นทประมาณ 25-50 ตรม./พ นทปลกขาว 1 ไร 2. รกษาระดบน าในนาขาวใหลก 5- 10 เซนตเมตร 3. ใสเช อพนธแหนแดง โดยใชแหนแดงทไดเตรยมขยายไวแลวอตรา 50 กโลกรม/ไร 4. ใสปยฟอสเฟตเชน มลคางคาว มลหม กระดกปน อตรา 3 กก./ไร ในวนใสเช อพนธแหนแดง 5. ใสปยฟอสเฟตปรมาณเทาเดมหลงจากแหนแดงอาย 7-10 วน

ในสภาพเหมาะสม คอไมมปญหาเรองโรคแมลงรบกวน สงแวดลอมเหมาะสม แหนแดงจะเจรญเตมพ นทนาใหน าหนกสด 2-3 ตน/ไร ภายในเวลา 2-3 สปดาห ในการปฎบตเล ยงขยายแหนแดงเพอใชเปนปยพชสดในนาขาวอาจจะเล ยงระยะกอนปกด า 3 สปดาหแลวท าการไถกลบพรอมกบการเตรยมแปลงปกด าขาว หรอเรมเล ยงพรอมปกด าเมอแหนแดงขยายเตมพ นทแลวปลอยใหตายเองตามธรรมชาต

Page 4: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

การเล ยงขยายแหนแดงกอนปกด าแลวไถกลบในระยะปกด าดกวาวธไมไถกลบ และจากการทดลองของกรมวชาการเกษตร พบวาการเล ยงแหนแดงหนงชดกอนปกด าแลวไถกลบ ระยะปกด ากบการเล ยงปกด าโดยไมตองมการไถกลบแหนแดงสามารถเพมผลผลตขาวไดไมแตกตางกน และไม แตกตางกบการใชปยเคม อตรา 4.8-6.0 กโลกรม N/ไร

วธการเพาะและขยายพนธแหนแดง

1. การเพาะเล ยงเพออนบาล หรอเกบรวบรวมพนธแหนแดง โดยเพาะเล ยงในบอดนโคลน กระถาง และบอซเมนต

- เตรยมบอซเมนต ขนาดความ กวาง 80 – 100 ซม. และสง ประมาณ 40 ซม.

- ใสดนโคลนหรอดนแปลงนา ประมาณ 1/2 - 3/4 ของบอซเมนต

- ผสมปยอนทรยอตรา 0.5-1 กโลกรมตอดน 10 กโลกรม คลกเคลาใหเขากบดน

- ใสน าใหไดระดบ 5-10 เซนตเมตรจากผวดน

- ใสแหนแดงประมาณ 50-100 กรม

- ประมาณ 5-7 วนแหนแดงจะสามารถเจรญเตบโตเตมบอซเมนต

Page 5: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

2. การเพาะเล ยงเพอเพมปรมาณและขยายพนธ โดยเพาะเล ยงในบอธรรมชาต ในกระชงหรอในแปลงโดยตรง

- เตรยมกระชง ขนาด 1x1 เมตร หรอข นอยกบขนาดพ นพ นททใชลอยกระชง โดยใชทอพวซ เปนโครงสราง และใชตาขายส าหรบท ากระชง

- น ากระชงลอยในบอน า หรอคลอง ทมปรมาณพอเหมาะไมควรลกเกน 40-50 เซนตเมตร

- ปลอยแหนแดงลงในกระชง 100 กรมตอกระชง 1 ตารางเมตร

- จากน น ประมาณ 7 วน แหนแดงจะเจรญเตบโตจนเตมกระชง

ภาพ การเพาะเล ยงแหนแดงในกระชง

Page 6: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

บอเพาะเล ยงพ นคอนกรต ใสดนหนาประมาณ 10 ซม. ระดบน า 5 – 10 ซม.

บอเพาะเล ยง (คน า) ตกเอาแหนแดงเปนปยพชผกและเปนวสดคลมดน

Page 7: การใช้แหนแดงทดแทนปุ๋ยยูเรียในการปลูกข้าว¸ารใช้แหนแดง... · ได้แก่

น าแหนแดงจากแปลงเพาะเล ยง มาใสในนาทอายขาว 10–15 วน ประมาณ 20-50 กก./ ไร

เมอแหนขยายตวเตมท จะไดน าหนกสดประมาณ 2000 กก./ไร ชวยคลมวชพชใตน า