ความสัมพันธ์ของปัจจัย...

8
ความสัมพันธ์ของปัจจัยสิ ่งแวดล้อมทางน ้าต่อความหนาแน่นของหอยลาย ( Paphia undulata) บริเวณอ่าวบางปู อาเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ Relationship between Aquatic Environmental Factors and Surf Clam (Paphia undulata) Density in Ao Bangpu, Sam Roi Yot District, Prachuap Khiri Khan Province จิรศักดิ ์ หลานหมีน 1 เชษฐพงษ์ เมฆสัมพันธ์ 1* เรืองวิชญ์ ยุ ้นพันธ์ 2 Jeerasak Lanmeen 1 Shettapong Meksumpun 1* Ruengwit Yoonpun 2 บทคัดย่อ การศึกษาความสัมพันธ์ของปัจจัยสิ่งแวดล้อมทางน ้าและความหนาแน่นของหอยลายบริเวณอ่าวบางปู อาเภอสามร้อยยอด จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ โดยการเก็บตัวอย่างในเดือนพฤษภาคม พ .. 2557 พบว่าหอยลายมี การแพร่กระจายอยู ่ในช่วง 5-76 ตัวต่อ 100 ตารางเมตร บริเวณที่มีการแพร ่กระจายของหอยลายอยู ่เป็นบริเวณที่มี ปริมาณสารอินทรีย์รวมในดินตะกอนไม่น้อยกว่าร้อยละ 6.71 สาหรับบริเวณที่ไม่พบหอยลายอาศัยอยู ่ได้เลยส่วน ใหญ่เป็นบริเวณที่มีปริมาณสารอินทรีย์รวมในดินตะกอนอยู ่ต่ากว่าร้อยละ 5.5 ความหนาแน่นของหอยลายมี ความสัมพันธ์ทางสถิติในทิศทางเดียวกันกับปริมาณสารอินทรีย์รวมในดินตะกอนอย่างมีนัยสาคัญ (P<0.05) ใน ระดับปานกลาง ปริมาณซัลไฟด์รวมในดินตะกอนพบว่ามีค่าที่ต่า (0.000-0.001 mg/g) ซึ่งไม่ส่งผลกระทบต่อสัตว์น้า ส่วนคุณภาพน้าทั่วไปมีค่าที่ไม่แตกต่างกันในบริเวณพื้นที่ที่ทาการศึกษา นอกจากนี้ยังพบว่าบริเวณที่ตะกอนดินมี ขนาดอนุภาคดินตะกอนใหญ่กว่า 1 มิลลิเมตร เป็นองค์ประกอบนั้นไม่พบหอยลายอาศัยอยู ่ได้ในพื ้นที่ดังกล่าว ABSTRACT Study on relationship between aquatic environment factors and density of Surf clam (Paphiaundulata) in Ao Bangpu, Sam Roi Yot district, Prachuap Khiri khan province was conducted in May 2014. Results showed that distribution of Surf clam ranged between 5-76 individuals per 100 m 2 . The Surf clam distribution can be observed on sedimentation areas which contained the total organic matter at least 6.71%. Most of Surf clam cannot survive in areas those contain total organic matter less than 5.5%. Moreover, result also indicated that the Surf clam density has significantly positive correlation with moderate level of total organic matter (P<0.05). Acid volatile sulfides content in sediment was rather low (0.000-0.001 mg/g) which had no effect on aquatic animals. Furthermore, for each particular water quality factory among sampling stations didn’t differ significantly. Interestingly, the Surf clam cannot be observed in areas where the grain size of sediment was over 1 mm. Keywords: Aquatic environment factors, Surf clam, Ao Bangpu, Sam Roi Yot, Prachuap Khiri khan E-mail address: [email protected] 1 ภาควิชาวิทยาศาสตร์ทางทะเลคณะประมงมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์วิทยาเขตบางเขนกรุงเทพฯ 10900 1 Department of Marine Science, Faculty of Fisheries, Kasetsart University Bangkhen Campus, Bangkok 10900 1219 การประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 53 สาขาประมง

Transcript of ความสัมพันธ์ของปัจจัย...

Page 1: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

ความสมพนธของปจจยสงแวดลอมทางน าตอความหนาแนนของหอยลาย (Paphia undulata) บรเวณอาวบางป อ าเภอสามรอยยอด จงหวดประจวบครขนธ

Relationship between Aquatic Environmental Factors and Surf Clam (Paphia undulata) Density in Ao Bangpu, Sam Roi Yot District, Prachuap Khiri Khan Province

จรศกด หลานหมน1เชษฐพงษ เมฆสมพนธ1*เรองวชญ ยนพนธ2

Jeerasak Lanmeen1Shettapong Meksumpun1*Ruengwit Yoonpun2

บทคดยอ

การศกษาความสมพนธของปจจยสงแวดลอมทางน าและความหนาแนนของหอยลายบรเวณอาวบางปอ าเภอสามรอยยอด จงหวดประจวบครขนธ โดยการเกบตวอยางในเดอนพฤษภาคม พ .ศ. 2557 พบวาหอยลายมการแพรกระจายอยในชวง 5-76 ตวตอ 100 ตารางเมตร บรเวณทมการแพรกระจายของหอยลายอยเปนบรเวณทมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนไมนอยกวารอยละ 6.71 ส าหรบบรเวณทไมพบหอยลายอาศยอยไดเลยสวนใหญเปนบรเวณทมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนอยต ากวารอยละ 5.5 ความหนาแนนของหอยลายมความสมพนธทางสถตในทศทางเดยวกนกบปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนอยางมนยส าคญ (P<0.05) ในระดบปานกลาง ปรมาณซลไฟดรวมในดนตะกอนพบวามคาทต า (0.000-0.001 mg/g) ซงไมสงผลกระทบตอสตวน าสวนคณภาพน าทวไปมคาทไมแตกตางกนในบรเวณพนททท าการศกษา นอกจากนยงพบวาบรเวณทตะกอนดนมขนาดอนภาคดนตะกอนใหญกวา 1 มลลเมตร เปนองคประกอบนนไมพบหอยลายอาศยอยไดในพนทดงกลาว

ABSTRACT

Study on relationship between aquatic environment factors and density of Surf clam (Paphiaundulata) in Ao Bangpu, Sam Roi Yot district, Prachuap Khiri khan province was conducted in May 2014. Results showed that distribution of Surf clam ranged between 5-76 individuals per 100 m2. The Surf clam distribution can be observed on sedimentation areas which contained the total organic matter at least 6.71%. Most of Surf clam cannot survive in areas those contain total organic matter less than 5.5%. Moreover, result also indicated that the Surf clam density has significantly positive correlation with moderate level of total organic matter (P<0.05). Acid volatile sulfides content in sediment was rather low (0.000-0.001 mg/g) which had no effect on aquatic animals. Furthermore, for each particular water quality factory among sampling stations didn’t differ significantly. Interestingly, the Surf clam cannot be observed in areas where the grain size of sediment was over 1 mm. Keywords: Aquatic environment factors, Surf clam, Ao Bangpu, Sam Roi Yot, Prachuap Khiri khan E-mail address: [email protected] 1ภาควชาวทยาศาสตรทางทะเลคณะประมงมหาวทยาลยเกษตรศาสตรวทยาเขตบางเขนกรงเทพฯ 10900 1Department of Marine Science, Faculty of Fisheries, Kasetsart University Bangkhen Campus, Bangkok 10900

1219

การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53 สาขาประมง

Page 2: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

ค าน า หอยลาย (Short necked clam, Venus shell, Carpet shell or Surf clam) เปนหอยสองฝาทมฝาเทากน

เปลอกบางรปรางยาวร มลวดลายหยกหรอเปนตาขายตลอดความยาวของตวหอย ขอบบนของฝาดานในมฟนอยฝาละ 3 ซ (กรมประมง, 2521) จดอยใน Phylum Mollusca, Class Pelecypoda, Order Eulamellibranchia, Family Veneridae และมชอวทยาศาสตรวา Paphia undulata (Born) มสน าตาลออนหรอน าตาลเขมหอยลายชอบฝงตวอยตามพนดนทเปนดนเลนทระดบความลก 1 – 25 เซนตเมตร โดยบรเวณแหลงอาศยของหอยลายมกจะอยต าจากระดบน าทะเลประมาณ 4-6 เมตร จากผลส ารวจแหลงการประมงตาง ๆ ในอาวไทยป พ .ศ. 2525 พบวาแหลงการท าประมงหอยลายทางฝงตะวนออกของอาวไทยอยในบรเวณจงหวดตราด บรเวณอาวไทยตอนในอยบรเวณจงหวดสมทรปราการ สมทรสาคร สมทรสงครามและเพชรบร บรเวณตอนใตของอาวไทยจะพบในเขตจงหวดประจวบครขนธสราษฎรธานและนครศรธรรมราช (เธยรและคณะ, 2526) ในประเทศไทยมรายงานการพบหอยลายรวมทงสน 3 ชนดคอ Paphia undulata, Paphia alapapilionis และ Paphia crassisulca (กองประมงทะเล, 2535)

การศกษาครงนเปนการศกษาความสมพนธระหวางคณภาพสงแวดลอมทางน าและแหลงทอยอาศยของหอยลายบรเวณปากอาวบางป อ าเภอสามรอยยอด จงหวดประจวบครขนธ ในอดตพนทศกษาแหงนมการท าประมงคราดหอยลายอยางหนกจนท าใหหอยลายในพนทเกอบสญพนธและไมสามารถเกบเกยวหอยลายไดเปนระยะเวลาประมาณ 4-5 ป แตปจจบนไดพบหอยลายเกดขนในบรเวณพนทแหงนอกครงเพอเปนการรกษาพนธและหามาตรการส าหรบอนรกษหอยลายไวใหชาวประมงไดใชประโยชนอยางยงยนตอไป การศกษาชววทยาบางประการความหนาแนนความชกชมของหอยลายจงเปนประเดนส าคญอยางยงเพอใชเปนขอมลพนฐานส าหรบการเฝาระวงสถานภาพของหอยลายและสงแวดลอมบรเวณปากอาวบางปตลอดจนสามารถใชเปนขอมลในการก าหนดทศทางการอนรกษและประเมนศกยภาพของพนทในการท าประมงหอยลายทจะเกดขนในอนาคตเพอการใชประโยชนทรพยากรหอยลายไดอยางตอเนองและยงยนเพอไมใหเกดเหตการณเชนในอดตทผานมา

อปกรณและวธการ

การเกบตวอยาง ด าเนนการเกบรวบรวมตวอยางหอยลาย พรอมทงการส ารวจปจจยสงแวดลอมทางน า (คณภาพน าและ

คณภาพดนตะกอน) โดยจะท าการเกบตวอยางบรเวณหนาอาวบางปรวมทงสน จ านวน 23 สถาน แตละสถานหางกนเปนระยะทาง 200 เมตร ยกเวนสถานท 1 กบ 2 โดยสถานท 1 และ 2 อยในคลองบางปและสถานท 3-23 อยในทะเลอาวบางป (Fig. 1) โดยท าการเกบรวบรวมตวอยางในชวงเดอนพฤษภาคม พ .ศ. 2557 (ซงจากค าบอกเลาของชาวประมงพบวามปรมาณหอยลายหนาแนนทสดในชวงเดอนนและไมถกรบกวนจากการท าประมงของคนในพนท)

การเกบตวอยางหอยลาย ท าการเกบตวอยางหอยลาย ซงเปนชวงเวลาเดยวกนกบการเกบตวอยางสงแวดลอมอน ๆ โดยใชการด าน า

แบบ SCUBA diving ด าเกบหอยลายโดยใชมอขดในแตละสถานทงหมด 21 สถานทอยในทะเลสถานละ 3 ซ า แตละ

1220

สาขาประมง การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53

Page 3: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

ซ ามขนาดพนทในการเกบ 10-15 ตารางเมตร เกบตวอยางหอยทพบในพนท ท าการชงวดและนบจ านวน เพอดความหนาแนนและการแพรกระจายของหอยลายในแตละสถาน

การเกบตวอยางคณภาพน า ในแตละจดเกบตวอยางจะเกบตวอยางคณภาพน าและปจจยสงแวดลอมตอแหลงอาศยของหอยลาย

รวมถงท าการตรวจวดคณภาพน าเบองตน โดยท าการวดคณสมบตทางกายภาพของน า ไดแก อณหภม คณสมบตทางเคม ไดแก ความเคม คาความเปนกรดเปนดาง และปรมาณออกซเจนทละลายในน า ดวยเครอง Multi-parameter Water Quality Monitor รน 6600 Sonde

Figure 1 Location of sampling stations in Ao Bangpu, Prachuap Khiri khan Province, May 2014.

การเกบตวอยางดนตะกอน ท าการเกบตวอยางดนตะกอนทความลก 1-20 เซนตเมตร โดยใช core tube ขนาดเสนผานศนยกลาง 4.7

เซนตเมตร แลวท าการตดดนโดยใชแผน cut plate ตดดนออกเปนชน ๆ โดยชนแรกมความสงตงแต 0-0.5 เซนตเมตรชนท 2 จะมความสงตงแต 0.5-1 เซนตเมตร สวนชนท 3 มความสงตงแต 1-2 เซนตเมตร ไปจนถงชนท 9-10 เซนตเมตร จากนนใหตดดนทง 4 เซนตเมตร แลวใหตดชนท 14-15 เซนตเมตร แลวตดดนทงอก 4 เซนตเมตร ตดเอาดนในชนท 19-20 เซนตเมตรบรรจดนตะกอนใสภาชนะทปดสนท เกบรกษาทอณหภมประมาณ -20 องศาเซลเซยส เพอปองกนการเกดปฏกรยาทางเคมและกระบวนการตาง ๆ ภายในดนตะกอน และน าตวอยางดนตะกอนกลบมาวเคราะหในหองปฏบตการ เพอหาขนาดอนภาคดนตะกอน (Grain Size) โดยวธ wet sieving ปรมาณซลไฟดในดนตะกอนหาในรป ของ Acid Volatile Sulfides วดโดย Sulfides reactive column ปรมาณน าในดน (Water Content) โดยวธของ Chuan and Sugahara และปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอน (Total Organic Matter) โดยวธ Ignition loss

609000 609500 610000 610500 611000 611500 612000 612500

1348500

1349000

1349500

1350000

1350500

1351000

1351500

1

2

34

5

67

8

9 10 11

13 14 15

17 18 19

21 22 23

12

16

20

1221

การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53 สาขาประมง

Page 4: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

ผลการศกษา การแพรกระจายของหอยลาย

จากการการศกษาประชากรหอยลายในพนทอาวบางปพบวาพนททสามารถพบหอยลายอาศยอยคอ สถาน 8, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 18 และ 20 สวนพนททไมพบหอยลายอาศยอยคอ สถาน 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9,17,19, 21, 22 และ 23 ในบรเวณทมหอยลายอาศยอยพบวามความหนาแนนอยระหวาง 5-76 ตวตอ 100 ตารางเมตร ซงสถานทมความหนาแนนของหอยลายมากทสดคอสถาน 11 และ 15 สวนสถานทมจ านวนหอยลายนอยทสดคอ 18 (Fig. 2) โดยหอยลายทพบมความยาวอยในชวง 4.0-5.4 เซนตเมตร มความยาวเฉลย 4.6 เซนตเมตร และมน าหนกอยในชวง 4.75-14.93 กรม มน าหนกเฉลย 10.28 กรม ซงเปนหอยลายทมขนาดโตเตมวยมคาใกลเคยงกบการศกษาของสนนทและคณะ (2526) ทรายงานวาขนาดของหอยลายโตเตมวยมขนาดความยาวเฉลย 4.01 เซนตเมตร

Figure 2 Surf clam density in particular sampling stations of Ao Bangpu, Prachuap Khiri khan in May 2014.

คณภาพน าทวไป จากการผลการศกษาคณภาพน าบรเวณสถานเกบตวอยางจ านวน 23 สถานในอาวบางปพบวา มอณหภมอยในชวง 27.0-32.2 องศาเซลเซยส มคาเฉลย (mean±SD) เทากบ 29.2±1.5 องศาเซลเซยส ปรมาณออกซเจนละลายในน าอยในชวง 6.8-8.9 mg/l มคาเฉลย (mean±SD) เทากบ 7.7±0.6 mg/l คาความเปนกรดเปนดางอยในชวง 8.0-9.1 มคาเฉลย (mean±SD) เทากบ 8.8±0.2 ความเคมมคาอยในชวง 29.9-31.3 psu มคาเฉลย (mean±SD) เทากบ 30.5±0.3 psu ปรมาณของแขงแขวนลอยรวมมคาอยในชวง 51.0-74.2 mg/l มคาเฉลย(mean±SD) เทากบ 46.2±8.2 และ Chlorophyll a มคาอยในชวง 1.0-8.9 µg/l มคาเฉลย (mean±SD) เทากบ 4.0±2.8 คณภาพดนตะกอน

01020304050607080

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Surf

clam

den

sity

(in

dividu

als p

er 1

00 m

2 )

Station

1222

สาขาประมง การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53

Page 5: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

609000 609500 610000 610500 611000 611500 612000 612500

1348500

1349000

1349500

1350000

1350500

1351000

1351500

0.000

0.000

0.000

0.0010.000

0.0000.000

0.000

0.000 0.000 0.000

0.000 0.0000.001

0.001 0.0010.000

0.0000.0000.000

0.000

0.001

0.000

0.0000

0.0002

0.0004

0.0006

0.0008

0.0010

0.0012

0.0014

จากการศกษาคณภาพดนตะกอนบรเวณพนทศกษาขนาดอนภาคดนตะกอนทระดบความล ก 0-3 เซนตเมตร พบวาดนตะกอนทมหอยลายแพรกระจายมลกษณะเปนทรายแปง (Silt) จากการศกษาของจารมาศ (2548) ทรายแปงมขนาดอนภาคของดนตะกอนอยระหวาง 4-63 ไมโครเมตร ซงพนททมหอยลายอาศยอยจะพบสดสวนทรายแปงอยระหวางรอยละ 73.47-96.37 สวนพนททไมพบหอยลายอาศยอยพบสดสวนทรายแปงระหวางรอยละ 6.92-96.88 ซงขนาดอนภาคดนตะกอนทงพนทพบหอยลายกบพนททไมพบหอยลายไมมความแตกตางกนมากนก (Fig. 3)

Figure 3 Distribution of grain size (%) in sampling stations of Ao Bangpu, Prachuap Khiri khan in May 2014.

Figure 4 Spatial distribution of Acid Volatile Sulfides (mg/g dry weight) in sampling stations of Ao Bangpu, Prachuap Khiri khanin in May 2014.

1223

การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53 สาขาประมง

Page 6: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

609000 609500 610000 610500 611000 611500 612000 612500

1348500

1349000

1349500

1350000

1350500

1351000

1351500

34.35

34.13

39.6953.33

72.05

37.6773.93

70.13

76.93 68.89 62.51

66.5961.4256.20

45.9756.4851.81

40.6853.4160.24

52.33

79.08

70.19

36.00

40.00

44.00

48.00

52.00

56.00

60.00

64.00

68.00

72.00

76.00

80.00

ปรมาณซลไฟดรวมมคาอยในชวงไมสามารถตรวจวดได-0.001 mg/g dry weight โดยสถานทส ารวจพบซลไฟดรวมในดนตะกอนไดแกสถานท 4,14, 15, 16 และ 19 (Fig. 4) โดยทปรมาณความเขมขนทส ารวจพบจดวาไมมผลกระทบตอการเตบโตของหอยลายซงจากการศกษาของจารมาศและ เชษฐพงษ (2552) พบวาปรมาณซลไฟดรวมในดนตะกอนในระดบต ามากจนไมกอใหเกดมลพษอยในชวง 0.001-0.003 mg/g dry weight ปรมาณน าในดนตะกอนมคาอยในชวงรอยละ 34.13-79.08 โดยคาสงสดพบในสถานท 16 และคาต าสดพบในสถานท 2 (Fig. 5)ปรมาณน าในดนยงมความสมพนธโดยตรงกบปรมาณสารอนทรยในดนตะกอน เนองจากตะกอนสารอนทรยเปนตะกอนทสามารถดดซบน าไวไดมาก และมการจดเรยงตวกนอยางหลวม ๆ ดงนนหากมสารอนทรยในดนตะกอนสงจะท าใหมปรมาณน าในดนตะกอนสงตามไปดวย (กฤษฎา, 2541)ขณะทผลส ารวจปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอน พบวาปรมาณหอยลายมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนอยางมนยส าคญทางสถต (P<0.05) ระดบปานกลาง และมคาอยในชวงรอยละ 2.65-13.50 ซงสอดคลองกบปรมาณแหลงทอยอาศยของหอยลายบรเวณปากแมน าทาจนทมคาอย ทรอยละ 7.24-13.14 (ภทราวธ, 2552) โดยคาสงสดอยในสถานท 9 และคาต าสดพบในสถานท 21 (Fig. 6)

Figure 5 Spatial distribution of sedimentary water contentin sampling stations of Ao Bangpu, Prachuap Khiri khan in May2014.

วจารณผลการศกษา

จากผลการศกษาปจจยสงแวดลอมทางน าทมผลตอความหนาแนนของหอยลาย บรเวณอาวบางป พบวา ปจจยสงแวดลอมทมผลตอการแพรกระจายของหอยลายบรเวณพนทศกษาเปนปจจยทเกยวของกบคณภาพดนตะกอนอยางเหนไดชด และเนองจากพนทศกษามบรเวณไมกวางมากนกท าใหมความแตกตางของคณภาพน านอยมาก ไมวาจะเปนความเคม ปรมาณออกซเจนละลายน า ของแขงแขวนลอยรวม คลอโรฟลล เอ หรอความเปนกรด

1224

สาขาประมง การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53

Page 7: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

609000 609500 610000 610500 611000 611500 612000 612500

1348500

1349000

1349500

1350000

1350500

1351000

1351500

3.1

2.7

5.45.4

11.0

6.211.3

11.8

13.5 11.6 11.2

9.6 8.5 6.7

5.1 7.8 6.5

5.0 5.6 9.1

7.9

11.5

11.0

5.05.56.06.57.07.58.08.59.09.510.010.511.011.512.012.513.013.5

เปนดางของพนทศกษาทงหมด บรเวณทมการแพรกระจายของหอยลายอยเปนบรเวณทมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนไมนอยกวารอยละ 6.71 ส าหรบบรเวณทไมสามารถพบหอยลายอาศยอยไดเลยมกเปนบรเวณทมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนอยต ากวารอยละ 5.5 อยางไรกตามในบางสถานเกบตวอยางทมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนสงกมโอกาสทไมพบหอยลายไดเชนในสถานเกบตวอยางท 7 และ 9 ซงเปนสถานทอยใกลฝง จงมโอกาสทไดรบผลกระทบจากการท าประมงทมอยอยางหนาแนนในบรเวณน ในพนทสวนใหญของอาวบางปมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนอยในชวงทเหมาะสมตอการเตบโตของหอยลาย

ปจจยสงแวดลอมอกปจจยหนงทมบทบาทตอการแพรกระจายของหอยลาย คอ ขนาดของอนภาคดนตะกอน จากผลการศกษาสามารถชใหเหนอยางเดนชดวาในบรเวณพนททมขนาดอนภาคของดนตะกอนเกน 1มลลเมตร เปนองคประกอบอยนน ไมสามารถพบหอยลายอาศยอยเลย โดยเฉพาะอยางยงบรเวณปากคลองทมกระแสน าทแรง นอกจะมขนาดอนภาคดนตะกอนทมขนาดใหญเปนองคประกอบแลว ยงมขนาดอนภาคของดนตะกอนสวนใหญเปนทรายแปงอยคอนขางนอย องคประกอบของดนตะกอนสวนใหญมขนาดอนภาคของดนตะกอนในชวง 63-125 ไมโครเมตร พนททพบหอยลายแพรกระจายอยางหนาแนนสวนใหญมขนาดอนภาคของดนตะกอนทเลกกวา 63 ไมโครเมตร Figure 6 Spatial distribution of sedimentary total organic matter contentin sampling stations of Ao Bangpu, Prachuap Khiri khan in May 2014.

การศกษาครงนเปนการศกษาขอมลเบองตนของหอยลายในพนทบรเวณอาวบางป ซงถอวาเปนแหลง

อนบาลหอยลายทส าคญและยงคงเหลออย ขอมลดงกลาวสามารถน าไปใชในการก าหนดแนวทางเพอการอนรกษพนธหอยลายไมใหหายไปจากพนทเหมอนดงเชนในอดตทผานมา นอกจากนยงสามารถเปนขอมลพนฐานเพอการศกษาวจยตอยอดในอนาคตไดเปนอยางด

1225

การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53 สาขาประมง

Page 8: ความสัมพันธ์ของปัจจัย ...lib.ku.ac.th/KUCONF/2559/KC5304020.pdfความส มพ นธ ของป จจ ยส งแวดล อมทางน

สรป

ผลการศกษาปจจยสงแวดลอมทางน าบรเวณอาวบางป อ าเภอสามรอยยอดพบวา แหลงทมการแพรกระจายหอยลายจะมปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอน และปรมาณน าในดนตะกอน อยในชวงรอยละ 6.71-13.50 และ 61.41-79.18 ตามล าดบ และพบวาปรมาณหอยลายมความสมพนธในทศทางเดยวกนกบปรมาณสารอนทรยรวมในดนตะกอนอยางมนยส าคญ (P<0.05) ระดบปานกลาง สวนปรมาณซลไฟดรวมขนาดอนภาคของดนตะกอน และคณภาพน าดานอน ๆ ไมมผลตอการแพรกระจายของหอยลาย

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณสมาชกหองปฏบตการสงแวดลอมทางทะเลภาควชาวทยาศาสตรทางทะเลและสมาชก

หองปฏบตการสงแวดลอมทางน าและดนตะกอนภาควชาชววทยาประมงคณะประมงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ทใหความชวยเหลอในการเกบตวอยางภาคสนามพรอมใหค าแนะน าในการวเคราะหตวอยางในการศกษาครงน

เอกสารอางอง กรมประมง. 2521. สตวทะเลทเปนอาหารของคนไทย. หนวยส ารวจแหลงประมง, กรมประมง. กองประมงทะเล. 2535. หอยลายในประเทศไทย. กรมประมง, กระทรวงเกษตรและสหกรณ. 48 หนา. กฤษฎา หนอเนอ. 2541. องคประกอบทางกายภาพและทางเคมบางประการของดนตะกอนในอาวไทย .

วทยานพนธปรญญาโท, มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. จารมาศ เมฆสมพนธ. 2548. ดนตะกอน. ภาควชาชววทยาทางทะเล คณะประมง มหาวทยาลยเกษตรศาสตร ,

กรงเทพฯ. จารมาศ เมฆสมพนธ และเชษฐพงษ เมฆสมพนธ. 2552. การศกษาพฒนาเกณฑคณภาพน าและดนตะกอนพนทอง

น าเพอประเมนสถานการณยโทรฟเคชนและมลภาวะทางน า: กรณศกษาระบบนเวศแมน าและปากแมน าทาจน แมน าแมกลอง แมน าบางประกงและแมน าเวฬ. การประชมวชาการสงแวดลอมแหงชาต ครงท 8. มหาวทยาลยสรนาร จงหวดนครราชสมา.

เธยร บรรณโศภษฐ, สเมธ ตนตกล และสรามศร อไรวรรณ. 2526. การส ารวจแหลงและปรมาณความชกชม

ของหอยลายตามชายฝงทะเลของอาวไทย. รายงานวชาการฉบบท 1, ฝายสตวน าอน ๆ , กองประมงทะเลกรมประมง. 11 หนา. ภทราวธ ไทยพชตบรพา. 2552. การวเคราะหสถานการณปญหาคณภาพสงแวดลอมทางน าเพอการอนรกษ

และฟนฟทรพยากรหอยลาย : กรณศกษาบรเวณปากแมน าทาจน. วารสารวจยเทคโนโลยกรม ประมงปท 3ฉบบท 3. คณะประมงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สนนท ทวยเจรญ, วฒนา ภเจรญ และประนอม เบญจมาลย. 2528. ชววทยาบางประการของหอยลายท

ปลายแหลมศอก บานอาวชอ ต าบลอาวใหญ จงหวดตราด. เอกสารรายงานวชาการ ฉบบท 41. กรมประมงกระทรวงเกษตรและสหกรณ, กรงเทพฯ.

1226

สาขาประมง การประชมทางวชาการของมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครงท 53