บทบาทของสหกรณ์ออมทรัพย์ในการ...

บทบาทของสหกรณออมทรพยในการขบเคลอนระบบเศรษฐกจ

12 พฤศจกายน 2559

รองผอ านวยการส านกงานเศรษฐกจการคลงรกษาการในต าแหนง ทปรกษาดานเศรษฐกจการเงน

ส านกงานเศรษฐกจการคลง

ดร.พรชย ฐระเวช

1. สถานะปจจบนของสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ1.1 โครงสรางระบบการเงนและสถาบนการเงนไทย1.2 ภาพรวมระบบสหกรณในปจจบน1.3 ภาพรวมการก ากบดแล1.4 กลไกการก ากบดแลสหกรณในไทย

2. บทบาทของสหกรณออมทรพยกบระบบเศรษฐกจไทย3. จดเดนและจดออนของสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ4. การด าเนนการเพอปรบปรงการก ากบดแลกจการสหกรณในชวงทผานมา5. ขอเสนอแนะในการพฒนาสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ

5.1 หลกการพฒนาสหกรณในตางประเทศ5.2 ขอเสนอตอหนวยงานสงเสรมและก ากบดแลสหกรณ5.3 ขอเสนอตอสหกรณออมทรพย

6. ความคาดหวงทมตอสหกรณออมทรพยในอนาคต

2

ประเดนเกยวกบสหกรณออมทรพยทส าคญ

1.สถานะปจจบนของสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ

1.1 โครงสรางระบบการเงนและสถาบนการเงนไทย

ผออมผกและผลงทน

4

ระบบก ากบดแลระบบการเงนกระทรวงการคลง

ธนาคารแหงประเทศไทยส านกงานคณะกรรมการก ากบการซอขายสนคาเกษตรลวงหนา

กรมสงเสรมสหกรณกรมตรวจบญชสหกรณ

องคกรการเงนระดบฐานราก (สหกรณ เครอขายชมชน เครดตยเนยน กลมออมทรพย ฯลฯ)

ตลาดตราสารทน ตลาดตราสารหน

ตลาดเงน ตลาดอตราแลกเปลยน

ตลาดตราสารอนพนธ

ตลาดการเงน

สถาบนการเงนทมใชธนาคารบรษทประกนภย กองทนรวมตาง ๆ

ระบบสถาบนการเงน

ธนาคารพาณชย

สถาบนการเงนเฉพาะกจ

บรษทเงนทน/เครดตฟองซเอร

สถาบนคมครองเงนฝาก

บรษทบรหารสนทรพย

คณะกรรมการก ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย

คณะกรรมการก ากบและสงเสรมการประกอบธรกจประกนภย

กระทรวงแรงงานและสวสดการชมชนกระทรวงมหาดไทย

บรษทขอมลเครดต

ศนยขอมลอสงหารมทรพย

FX Spot / Forward / Swap

โรงรบจ าน า Mortgage Company บรษทบตรเครดต บรษทสนเชอสวนบคคล Leasing Hire- purchase

Interbank Market Private Repo Market

กองทน SFIs

5

สหกรณ คอ คณะบคคลซงรวมกนด าเนนกจการเพอประโยชนทางเศรษฐกจและสงคม โดยจดทะเบยนตาม พ.ร.บ.สหกรณ พ.ศ. 2542สหกรณม 7 ประเภทแตกตางกนตามวตถประสงคการจดตง แตสามารถประกอบธรกรรมทางการเงนไดเหมอนกน

ประเภทสหกรณ จ านวน (แหง) สมาชก (คน) ทน (ลานบาท)ปรมาณเงนรบฝาก

(ลานบาท)ปรมาณสนเชอ

(ลานบาท)สนทรพย(ลานบาท)

1. สหกรณการเกษตร 4,337 6,540,514 70,086.33 73,785.18 142,537.74 227,086.36

2. สหกรณประมง 106 15,262 44.81 48.38 388.83 817.99

3. สหกรณนคม 95 193,290 2,797.33 3,088.22 6,099.35 9,746.94

4. สหกรณรานคา 238 694,871 2,020.28 95.18 264.93 2,997.48

5. สหกรณบรการ 1,262 511,855 6,066.86 11,593.07 9,831.89 25,778.49

6. สหกรณออมทรพย 1,448 3,058,988 955,092.28 631,966.51 1,686,909.19 2,059,468.01

7. สหกรณเครดตยเนยน 588 858,674 7,388.63 32,490.01 45,007.56 48,013.01

รวมสหกรณ 8,074 11,873,454 1,043,496.52 753,066.55 1,891,039.49 2,373,908.28

ทมา: รายงานผลการด าเนนงานและฐานะการเงนสหกรณ ประจ าป 2558 กรมตรวจบญชสหกรณ (ขอมล ณ วนท 30 กนยายน 2558)

1.2 ภาพรวมระบบสหกรณในปจจบน

6

การเตบโตของสหกรณกระจกตวทสหกรณออมทรพย (เฉลยอตรารอยละ 13.08 ตอป ในชวง 12 ปทผานมา) สหกรณออมทรพยมขนาดสนทรพยรวม คดเปนประมาณรอยละ 15.22 ตอ GDP สนเชอของสหกรณออมทรพย คดเปนประมาณรอยละ 15 ของสนเชอครวเรอนทงหมด


625,366.41

1,686,909.19 699,555.77

1,891,041.90

0.00

1,000,000.00

2,000,000.00

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558

ปรมาณเงนใหกของสหกรณ

ปรมาณเงนใหกของสหกรณออมทรพย (ลานบาท)

ปรมาณเงนใหกของสหกรณทงหมด (ลานบาท)

201,908.98

631,966.51 240,751.26

753,066.55

0.00

500,000.00

1,000,000.00

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557 2558

ปรมาณเงนฝากของสหกรณ

ปรมาณเงนฝากของสหกรณออมทรพย (ลานบาท)

ปรมาณเงนฝากของสหกรณทงหมด (ลานบาท)

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

2553 2554 2555 2556 2557

ปรมาณเงนทนของสหกรณ

ปรมาณทน (ลานบาท) อตราการเตบโต (เปอรเซนต)

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

- 500,000.00

1,000,000.00 1,500,000.00 2,000,000.00 2,500,000.00

2547 2548 2549 2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557

ปรมาณสนทรพยของสหกรณ ป 2547 - 2557

สนทรพยรวมของสหกรณทงหมด (ลานบาท) อตราการเตบโตของสนทรพย (เปอรเซนต)

7

การเตบโตของสหกรณกระจกตวทสหกรณออมทรพย (เฉลยอตรารอยละ 13.08 ตอป ในชวง 12 ปทผานมา) สหกรณออมทรพยมขนาดสนทรพยรวม คดเปนประมาณรอยละ 15.22 ตอ GDP สนเชอของสหกรณออมทรพย คดเปนประมาณรอยละ 15 ของสนเชอครวเรอนทงหมด


commercial bank29%

Foreign Banks

Branches2%

Finance Companies

0%

Credit Fonciers0%

SFIs10%

capital market29%

bond market23%

cooperatives4%

insurance corperation

1%

personal loan1%

credit card1%

สดสวนการใหสนเชอในระบบการเงน ป 2558

commercial bank55%Foreign Banks

Branches12%

Finance Companies

5%

Credit Fonciers

0%

SFIs10%

capital market13%

bond market2%

cooperatives2%

insurance corperation

1%personal loan

0%

credit card0%

สดสวนการใหสนเชอในระบบการเงน ป 2540

กรมสงเสรมสหกรณ กรมตรวจบญชสหกรณ

คณะกรรมการพฒนาสหกรณแหงชาต

สนนบาตสหกรณแหงประเทศไทย

พฒนาและสงเสรมการสหกรณ ใหความเหนชอบระเบยบทเกยวของกบเงนกองทนพฒนาสหกรณและการเงนของสหกรณ พจารณาค าสงของนายทะเบยนสหกรณ ตลอดจนพจารณาแกไขปญหาและอปสรรคทเกยวของ

- สงเสรมและเผยแพรกจการสหกรณและแนะน าชวยเหลอทางวชาการแกสหกรณ - สงเสรมสมพนธภาพระหวางสหกรณ ทงภายในประเทศและตางประเทศ- สงเสรมธรกจของสหกรณ

กองทนพฒนาสหกรณเปนทนสงเสรมกจการสหกรณและ

ใหความชวยเหลอดานการเงนของสหกรณ

- เปนนายทะเบยนมอ านาจหนาทในการจดทะเบยน สงเสรมชวยเหลอ และแนะน าใหเปนไปตามกฎหมายสหกรณ- ออกระเบยบเกยวกบการด าเนนงานสหกรณและวนจฉยตความขอบงคบ- ก าหนดหลกเกณฑเกยวกบการด าเนนธรกจของสหกรณ การควบรวม การเลกสหกรณ การรบสมาชกสมทบและแตงตงผตรวจการ- มอบหมายผตรวจราชการออกค าสงเกยวกบการแกไขฐานะ- มอบหมายสหกรณจงหวดบงคบใชกฎหมายทเกยวของกบสหกรณในเขตพนททรบผดชอบ

- ก าหนดระบบบญช มาตรฐานการสอบบญช ก าหนดผตรวจสอบกจการ แตงตงผสอบบญช- ด าเนนการตรวจสอบบญชสหกรณและกลมเกษตรกร- ก ากบดแลการสอบบญชสหกรณโดยผสอบบญชภาคเอกชน- ใหค าปรกษาแนะน าและใหความรดานการบรหารการเงนและการบญชแกคณะกรรมการและสมาชกของสหกรณ กลมเกษตรกรและบคลากรเครอขาย

เลขานการ มอบหมายใหรบผดชอบดานบญชและการตรวจสอบกจการ ประสานงาน

8

ณ วนท 31 ส.ค. 2559มทนด าเนนงาน 5,464 ลานบาท

1.3 ภาพรวมการก ากบดแลสหกรณในปจจบน

2. ผสอบบญชตองเปนไปตามเกณฑและผานการอบรมทกรมตรวจบญชสหกรณก าหนด

1. กรมตรวจบญชสหกรณตรวจสหกรณขนาดเลกหรอสหกรณทประสบปญหาสหกรณขนาดใหญสามารถจางผตรวจสอบบญชเอกขนได

2. ตรวจสอบการด าเนนกจการดานตาง ๆ ของสหกรณ และรายงานตอคณะกรรมการด าเนนงานสหกรณและทประชมใหญของสหกรณ

1. เปนสมาชกสหกรณ บคคลภายนอก หรอนตบคคลทไดรบเลอกตงจากทประชมใหญของสหกรณแตละแหง

ผตรวจการสหกรณ

ผตรวจสอบบญช

ผตรวจสอบกจการ

1. นายทะเบยนสหกรณ (กรมสงเสรมสหกรณ) แตงตงผตรวจการสหกรณ เพอตรวจสอบ ปองกนไมใหสหกรณด าเนนการทไมเปนไปตามหลกการสหกรณ วตถประสงค ตามขอบงคบ ฝาฝนกฎระเบยบทเกยวของ

2. ตรวจสอบเฉพาะสหกรณทประสบปญหา ซงมความเสยหายรายแรงตอสหกรณ

ตามประเดนทนายทะเบยนสหกรณ มอบหมายและรายงานตอสหกรณ

จงหวดหรอส านกงานสงเสรมสหกรณเพอสงการใหสหกรณแกไข

3. เมอสหกรณด าเนนการแกไขผตรวจการสหกรณท าการตรวจสอบอกครงและรายงานตอนายทะเบยนสหกรณ

ขอสงเกต1. เนนการสงเสรมกจการสหกรณ แตไมเนนการก ากบ

ดาน Prudential/ความเสยง2. ขาด Resolution และ Recovery Plan กรณทสหกรณมปญหา3. ไมมการก าหนดนยามและเกณฑเฉพาะส าหรบสหกรณแตละประเภท4. ทรพยากรประมาณรอยละ 90 ของกรมสงเสรมสหกรณใหความส าคญ กบการพฒนาสหกรณในภาคการเกษตรเปนหลก

9

1.4 กลไกการก ากบดแลสหกรณในไทย

2.บทบาทของสหกรณออมทรพยกบระบบเศรษฐกจไทย

66.23%

22.78%

10.72%

0.11% 0.16%

สดสวนตอเงนฝากรวม

บทบาทของสหกรณในฐานะผใหบรการทางการเงน

70.42%

21.31%

0.71% 6.44% 1.07%0.04%

สดสวนตอสนเชอรวม

8.70%

55.80%2.85%

27.83%

4.64% 0.19%สดสวนตอสนเชอฐานราก

ทมา: รวบรวมโดยส านกงานเศรษฐกจการคลง ขอมล ณ มถนายน 2559

2. บทบาทของสหกรณออมทรพยกบระบบเศรษฐกจไทย

2.01%

12.92%

0.66%

6.44%

1.07%0.04%

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

สดสวนสนเชอฐานรากตอสนเชอทงหมด

กลมพงตนเอง

กองทนหมบานและชมชนเมองแหงชาต

สหกรณออมทรพยและสหกรณเครดตยเนยน

สนเชอบคคล (Non-Bank)

สถาบนการเงนเฉพาะกจ

ธนาคารพาณชย

สหกรณออมทรพยและสหกรณเครดตยเนยนมบทบาทชวยใหประชาชนระดบฐานรากสามารถเขาถงบรการทางการเงนมากขน โดยพจารณาจากสดสวนการใหบรการสนเชอและเงนฝากของสหกรณดงกลาว

“

“”

12

2 สงเสรมการเขาถงทางการเงนของประชาชน

ประชาชนจ านวนไมนอยยงไมสามารถเขาถงบรการทางการเงน สหกรณออมทรพยมบทบาทส าคญในการเตมเตมชองวางดงกลาว

สดสวนผทไมสามารถเขาถงบรการทางการเงนเพมสงขน โดยมสาเหตหลก คอ

เดนทางไกล/ไมสะดวก/มสาขานอย

คาธรรมเนยม/คารกษาบญชทสงเกนไป

ความยงยากและเงอนไขในการก

วงเงนกทไดรบไมเพยงพอ

ทมา : ธนาคารแหงประเทศไทย

แผนภมแสดงสดสวนสนเชอของประชาชนแยกตามผใหบรการทางการเงนและวตถประสงคของการก

เงนใหกยมสหกรณไมม

การรายงานเปนราย

วตถประสงคในการขอ

สนเชอ

ขอมล ณ สนป 2558

13

2 สงเสรมการเขาถงทางการเงนของประชาชน

คมครองสมาชกสหกรณ โดยก าหนดใหสหกรณออมทรพยและชมนมสหกรณออมทรพยเปนสถาบนการเงนตามประกาศกระทรวงการคลง เรอง ก าหนดสถาบนการเงนและอตราสงสดของดอกเบยทสถาบนการเงนอาจคดไดจากผกยม (ฉบบท 4) พ.ศ. 2526 เพอก าหนดอตราดอกเบยสงสดทสามารถคดไดจากการกยมไมเกนรอยละ 19

สหกรณไดรบสทธประโยชนทางภาษ ไดแก ไดรบการยกเวนภาษเงนไดนตบคคล ภาษธรกจเฉพาะ และไดรบการยกเวนการตดอากรแสตมปส าหรบการธรกรรมกบสหกรณ

สมาชกสหกรณไดรบสทธประโยชนทางภาษ ไดแก ไดรบการยกเวนภาษเงนไดบคคลธรรมดาในเงนปนผลหรอเงนเฉลยคนจากสหกรณ และภาษดอกเบยเงนฝากประเภทออมทรพยและฝากประจ า 24 เดอน

มาตรการภาครฐในการสงเสรมกจการสหกรณ

1

2

3

บทบาทสหกรณในการเตมเตมชองวางทางการเงน

1

2

เออตอการใชบรการของประชาชน สหกรณอยไมไกลจากทอยของสมาชกท าใหระยะทางไมเปนอปสรรคตอการใชบรการ สหกรณมความเขาใจความตองการของสมาชกสามารถออกผลตภณฑเพอตอบสนองความตองการของสมาชกไดตรงจด ขนตอนการใชบรการไมยงยาก

ก าหนดทศทางโดยสมาชก สหกรณมความยดหยนในการใหบรการใหกบสมาชกและสมาชกมสวนรวมในการก าหนดนโยบายและทศทางของสหกรณ

3.ปจจยสงเสรมและประเดนทาทายของสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ

15

3.1 ปจจยสงเสรมของสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ

สรางสวสดการและยกระดบคณภาพชวตของสมาชก

สงเสรมใหสมาชกรจกการออม

สงเสรมความรและวนยทางการเงน

ชวยใหสมาชกเขาถงบรการทางการเงน

มตนทนทางการเงนและการบรหารจดการต า

สามารถตอบสนองความตองการทหลากหลายของสมาชกไดอยางตรงจด

มความเขาใจและรจกสมาชกดทสด

สงเสรมการชวยเหลอกนระหวางสมาชกและระหวางสหกรณดวยกน

จดเดนของสหกรณ

16

ในชวง 8 ปทผานมา สหกรณออมทรพยพงพาแหลงเงนภายนอกเพมมากขน แหลงเงนทนภายนอก (เงนกยมและเครดตการคา+เงนรบฝากจากสหกรณอน) เตบโตสงกวาแหลงเงนทนภายใน (ทนเรอนหน+เงนรบฝาก

จากสมาชก+อนๆ) เฉลยรอยละ 20.25 VS รอยละ 12.37 ตอป

% ตอสนทรพยรวม 2550 2557

รบฝากเงนสมาชก 27.1% 27.9%

รบฝากเงนจากสหกรณอน 0.4% 0.9%

เงนเบกเกนบญชธนาคารและเงนกยมระยะสน

0.5% 4.1%

เจาหนการคาและตวเงนจาย 6.9% 12.4%

เจาหนเงนกระยะยาว 5.8% 6.5%

หนอนๆ 2.7% 2.2%

ทนสหกรณ 56.6% 46.0%

หนสนและสวนของทนของสหกรณออมทรพย (ณ ธนวาคม 2557)

0%5%10%15%20%

0500,000

1,000,0001,500,0002,000,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557

แหลงเงนทนภายใน

เงนทนภายในของสหกรณ (ลานบาท)

อตราการเตบโตของเงนทนภายใน (เปอรเซนต)

0%

20%

40%

60%

0200,000400,000600,000800,000

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556 2557

แหลงเงนทนภายนอก

เงนทนภายนอกของสหกรณ (ลานบาท)

อตราการเตบโตของเงนทนภายนอก (เปอรเซนต)ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

3.2 ประเดนทาทาย : พงพาแหลงเงนภายนอกเพมขน

17

ทนและเงนฝากมากกวาเงนใหกยม (Surplus) : ลงทนในสนทรพยเสยงอน ๆ ไดมากขน (Search for yield)

ทนและเงนฝากนอยกวาเงนใหกยม (Deficit) : กยมเงนจากภายนอก เพอน ามาปลอยกใหแกสมาชก

3.2 ประเดนทาทาย : พฤตกรรมเสยงเพมขน

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย

18

สหกรณกลม surplus ลงทนหลกทรพยในสดสวนสงเพอหาผลตอบแทนขณะทกลม Deficit พงพาการกยมมากโดย 60% ของเงนกยมเปนระยะสน แสดงใหเหนถงความเชอมโยงทมากขนของสหกรณออมทรพยทมตอระบบการเงน

ทมา: กรมตรวจบญชสหกรณ ค านวณโดยธนาคารแหงประเทศไทย (งบการเงนของสหกรณออมทรพยขนาดใหญ 170 ราย ณ กมภาพนธ 2559)

3.2 ประเดนทาทาย : พฤตกรรมเสยงเพมขน (2)

ทมา: กรมตรวจบญชสหกรณ ประมวลผลโดยธนาคารแหงประเทศไทย 19

การลงทนในหลกทรพยของสหกรณออมทรพยเพมขนตามขนาดของสหกรณทใหญขน แสดงใหเหนถงการมงแสวงหาผลตอบแทนของสหกรณดงกลาว

3.2 ประเดนทาทาย : Search for yield

20

สหกรณลงทนในตราสารทนและตราสารหนเพมมากขนโดยเฉพาะในชวง 2 ปทผานมาจากการสอบถามสหกรณออมทรพยอนทมการลงทนทงในตราสารหนและตราสารทน

พบวา มวงเงนลงทน 200 – 1,800 ลานบาท

3.2 ประเดนทาทาย : การลงทนในตราสารหนและตราสารทน

ทมา: ธนาคารแหงประเทศไทย21

สถานการณลาสด

•จ านวนสหกรณและจ านวนสมาชกยงเพมขน•Growth สนเชอชะลอตอเนองตงแตป 2555

- กลม Surplus (ทน+เงนฝาก > เงนใหกยม) : search for yield เพอชดเชยรายไดดอกเบยจากการปลอยสนเชอทชะลอลง

- กลม Deficit (ทน+เงนฝาก < เงนใหกยม) : liquidity risk จากแนวโนมการกยมระยะสนทเพมขน• NPL อยในระดบต า (0.21%)

Cushion•ขนาดและความเชอมโยงกบระบบธพ.ยงจ ากด•สหกรณบางแหงเรมมการปรบตว อาท การเขาเปนสมาชก NCB•หลายหนวยงานมความตนตวในการปฏรปสหกรณ

•มความเสยงจากการท าธรกรรมนอกวตถประสงค อาท ชมนมสหกรณออมทรพยมความตองการออกหนก แตยงไมผานการอนมต•ความเชอมโยงในระบบสหกรณทสงขน โดยมการใหกยมกนระหวางสหกรณ/ชมนมสหกรณแตไมมการตดตามผลกระทบความเสยงดานระบบ (Systemic Risk)•มแรงกดดนเพมจากภาวะอตราดอกเบยต าตอเนอง

Risk Outlook : เพมขน

3.2 จดออนของสหกรณออมทรพย : ตองจดการความเสยงทเพมสงขน

22

3.3 เกณฑการก ากบดแลปจจบนยงไมครอบคลมความเสยงทกดาน

ธรรมาภบาล

1) ก าหนดคณสมบตตองหามของกรรมการหรอผจดการของสหกรณ 2) ก าหนดวาระการด ารงต าแหนงของคณะกรรมการด าเนนงานสหกรณใหมวาระคราวละ 2 ป และสามารถด ารงต าแหนงไดไมเกน 2 วาระตดตอกน3) ก าหนดอตราการจายเงนปนผลตามหนทช าระแลว ไดไมเกนอตรารอยละ 10 ตอป4) ก าหนดใหสหกรณโดยทประชมใหญเลอกตงผตรวจสอบกจการจากสมาชกหรอบคคลภายนอกเพอด าเนนการตรวจสอบกจการตามทก าหนดไวในขอบงคบ

ปจจบนพระราชบญญตสหกรณ พ.ศ. 2542 และทแกไขเพมเตม รวมถงอนบญญตทเกยวของไดก าหนดเกณฑการก ากบดแลการประกอบกจการสหกรณครอบคลมความเสยงดานตาง ๆ ดงน

ความเสยงดานเครดต ปจจบนมเพยงการก าหนด 1) เพดานการใหกและการค าประกนของสหกรณ 2) การจดชนคณภาพลกหนและการเผอหนสงสยจะสญ 3) แนวทางการพจารณาใหเงนก เชน จ านวนงวดเงนกสงสด ระดบความสามารถในการช าระหน และอายของผก เปนตน4) การก าหนดหลกเกณฑการลงทนของสหกรณ

ความเสยงดานสภาพคลอง ปจจบนมเพยงการก าหนด1) อตราการด ารงสนทรพยสภาพคลองของสหกรณ2) ก าหนดอตราดอกเบยเงนรบฝากสงสดทสหกรณสามารถใหแกผฝากเงนได

สหกรณมการประกอบกจการทางการเงนมากขนแตเกณฑทก ากบดแลทมอยไมสอดคลองกบสภาพแวดลอมทเปลยนไป และยงครอบคลมความเสยงไมครบทกดาน เชน ดานปฏบตการ เปนตน

“

“”

ขนาดใหญขนซงอาจสงผลกระทบตอเสถยรภาพระบบ

การเงนและเกดความเสยหายแกสมาชกทเปนประชาชน

รายยอยจ านวนมาก

พฤตกรรมเสยงทางการเงนมความเสยงเพมขน

การก ากบและตรวจสอบกจการสหกรณโดยเฉพาะดานการประกอบกจการ

ทางการเงนมความส าคญเพมขน

ตองการผก ากบดแลทมความเชยวชาญดานการเงนเพมขน

23

ภาคสหกรณ

หนวยงาน

ก ากบดแล

3.4 ความจ าเปนในการปรบปรงการก ากบดแลกจการสหกรณ

4. การด าเนนการเพอปรบปรงการก ากบดแลกจการสหกรณในชวงทผานมา

25

4. แนวทางการปรบปรงการก ากบดแลกจการสหกรณในชวงทผานมา

- จดตงองคกรอสระใหมขนเพอท าหนาทสงเสรมก ากบดแลกจการสหกรณออมทรพยและสหกรณเครดตยเนยนเปนการเฉพาะ - จดตงกองทนคมครองสมาชกสหกรณเพอคมครองเงนฝากและหนของสมาชกสหกรณทงสองประเภท- การก ากบดแลเปนไปตามล าดบชน (ขนาดของสหกรณ) เนนความมนคงทางการเงน

- จดตงองคกรอสระใหมขนเพอท าหนาทก ากบดแล สงเสรม และพฒนากจการสหกรณออมทรพยและสหกรณเครดตยเนยน- องคกรนจดหลกสตรอบรมใหแกผบรหาร กรรมการ และสมาชกสหกรณทงสองประเภท- องคกรนก าหนดคณสมบตกรรมการและผบรหารสหกรณ คณสมบตสมาชก หลกเกณฑการลงทน การควบรวม และเลกสหกรณ

- การสงเสรม โดยการสงเสรมความเขมแขงใหกบสหกรณ ใหความรพนฐานทางการเงนแกสมาชก และปรบปรงกฎระเบยบตาง ๆ ของสหกรณทเปนอปสรรคตอการด าเนนงาน- การพฒนา พฒนาระบบ IT มาใชในการบรหารภายในและการท าธรกรรมกบสมาชก พฒนาผลตภณฑทางการเงนใหม ๆ ก าหนดมาตรฐานของผบรหาร ปรบระบบบญชใหเปนไปตามมาตรฐานวชาชพ และพฒนาระบบขอมล- การก ากบดแล การก ากบดแลดานสหกรณท าโดย กสส. และ กตส. การก ากบดแลดานการเงนเปนขององคกรอสระทตงขนใหม

กระทรวงเกษตรฯ ก าหนดแนวทางในการพฒนาการก ากบดแลสหกรณออกเปน 3 ระยะ ไดแก- ระยะท 1 พฒนาฐานรากการก ากบดแลสหกรณ- ระยะท 2 การสรางระบบและเครองมอการก ากบดแลสหกรณ- ระยะท 3 การเสรมสรางใหสความมนคงและยงยนโดยแนวทางดงกลาวจะด าเนนการในป 2558 – 2560

5.ขอเสนอแนะในการพฒนาสหกรณออมทรพยและระบบสหกรณ

27

5.1 หลกการพฒนาสหกรณในตางประเทศ

ระดบการพฒนาและความซบซอนของระบบสหกรณในประเทศ

ต า สง

ไมมระบบการก ากบดแลดานความมนคงทางการเงนแตเนนการสงเสรมพฒนาการสหกรณ

เรมน าเกณฑดานความมนคงทางการเงนมาใชและเพมมาตรฐานขนต าดานบญช ธรรมาภบาล โดยหนวยงานทมความเชยวชาญดานการเงน

น า Deposit Insurance

มาใช

รกษาและเพมเสถยรภาพของระบบการเงน

ปกปองผลประโยชนของสมาชกสหกรณ

สงเสรมการแขงขนในระบบการเงนเพอใหมการแขงขนอยางเปนธรรม ทงนเพอผลประโยชนของประชาชนเปนหลก

จดมงหมายของการก ากบ

ควรด ารงไวซงหลกการ อดมการณ และวธของสหกรณ (Self Governance, one-man/one-vote)

มเกณฑการก ากบทเหมาะสมกบสหกรณแตละประเภทและขนาด (Tiered Regulation)

มเกณฑการก ากบครอบคลมและสามารถบงคบใชไดจรง

ผก ากบดแลมความเชยวชาญดานการเงนและมความรดานระบบการเงนของประเทศ

บทเรยนจากประสบการณตางประเทศ

28

5.2 ขอเสนอแนะตอหนวยงานสงเสรมและก ากบดแลสหกรณ

5.2.2 ปรบปรงเกณฑการก ากบดแลการประกอบกจการทางการเงนของสหกรณใหครอบคลมความเสยงทส าคญ

5.2.1 ปรบปรงโครงสรางระบบการก ากบดแลสหกรณใหมความอสระและคลองตว

5.2.4 จดตงกองทนคมครองสมาชกสหกรณ

5.2.3 พฒนาฐานขอมลและระบบสารสนเทศของสหกรณใหมความทนสมย

5.2.5 จดตงศนยการบรหารสภาพคลองทางการเงนของสหกรณ (Central Financial Facility : CFF)

หลกการ : ปรบปรงประสทธภาพการก ากบดแลกจการสหกรณ เพอใหสหกรณเตบโตอยางมนคงและยงยนโดยคงหลกการ วธการ และอดมการณของสหกรณ

29

5.2.1 ปรบปรงโครงสรางระบบการก ากบดแลสหกรณใหมความอสระและคลองตว

หลกการ : แยกโครงสรางการก ากบดแลกจการสหกรณออกจากการสงเสรมและพฒนาสหกรณ เพอใหเกดความอสระในการก ากบดแลกจการสหกรณ

เงอนไข

1. ท าหนาทออกหลกเกณฑการก ากบและตรวจสอบการประกอบกจการทางการเงนของสหกรณ2. ควรมผแทนจากองคกรก ากบดแลทางการเงนและมผทรงคณวฒทมความรความเชยวชาญดานการเงนการธนาคารและ

ตองไมมผบรหารของสหกรณทอาจมสวนไดสวนเสย3. ฝายเลขาของคณะกรรมการฯ รวมถงผตรวจสอบกจการสหกรณตองมความเชยวชาญดานการเงนการธนาคารและดานบญช

คณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต


สหกรณการเกษตร สหกรณประมง สหกรณนคม สหกรณรานคา สหกรณบรการ สหกรณออมทรพย สหกรณเครดตยเนยน

กอนการปรบปรง

คณะกรรมการพฒนาการสหกรณแหงชาต


หลงการปรบปรง

คณะกรรมการก ากบและตรวจสอบการประกอบกจการทางการเงน (คณะกรรมการฯ)

สหกรณการเกษตร สหกรณประมง สหกรณนคม สหกรณรานคา สหกรณบรการ สหกรณออมทรพย สหกรณเครดตยเนยน

การสงเสรมสหกรณ

การสงเสรมสหกรณ การก ากบและตรวจสอบสหกรณ

30


หลกการ : เกณฑการก ากบดแลจะตองครอบคลมความเสยงดานทส าคญของสหกรณทกดาน ในระยะแรกอาจแบงการก ากบดแลออกเปนล าดบชนตามขนาดของสหกรณ

สหกรณทกขนาด

• ความเสยงดานเครดต :– ปรบปรง : แนวทางการจดชนและการกนส ารอง หลกเกณฑการลงทนของสหกรณ– ทบทวน : หลกเกณฑการพจารณาเงนกของสหกรณ– เพมเตม : เกณฑก ากบความสามารถในการกยมของสหกรณ เกณฑทเกยวของกบจ ากด

การตออายหน (Rollover) เกณฑการปรบปรงโครงสรางหน• ความเสยงดานสภาพคลอง :

– ปรบปรงอตราการด ารงสนทรพยสภาพคลองของสหกรณ และแกไขนยามสนทรพยทสหกรณสามารถนบเปนสนทรพยสภาพคลอง

• ความเสยงดานปฏบตการ : – สรางและพฒนา Operational Risk Management Environment ก าหนดระบบบรหารความเสยง

ดานปฏบตการ เปดเผยขอมลการบรหารความเสยงดานปฏบตการตอสาธารณชน• ธรรมาภบาล :

– ทบทวนเกณฑการจายเงนปนผลและเพดานดอกเบยเงนฝากใหเหมาะสมกบสภาวะเศรษฐกจ และควรม แนวปฏบตดานการควบคมภายใน

31


หลกการ : เกณฑการก ากบดแลจะตองครอบคลมความเสยงดานทส าคญของสหกรณทกดาน ในระยะแรกอาจแบงการก ากบดแลออกเปนล าดบชนตามขนาดของสหกรณ

สหกรณขนาดใหญ

• ความเสยงดานเครดต :– เพมเตม : หลกเกณฑการก ากบการท าธรกรรมกบผถอหนรายใหญ (Related Lending)

และการก ากบดแลลกหนรายใหญ (Single Lending Limit : SLL)• เงนกองทน :

– ก าหนดใหด ารงเงนทนส ารองตอสนทรพยเสยงเพอรองรบความเสยงดานเครดตและความเสยงดานสภาพคลอง โดยก าหนดองคประกอบของเงนกองทนและวธการค านวณสนทรพยเสยงใหมความเหมาะสมกบขนาดและประเภทของสหกรณ แตไมเปนภาระตอการด าเนนงานตามอดมการณของสหกรณจนเกนควร

• ธรรมาภบาล :– ก าหนดคณสมบตของคณะกรรมการและผจดการใหมความเขมขนขน โดยเนนความรความสามารถดานการบรหาร

จดการ การเงน และการบญชมากขน – ใหมคณะกรรมการชดยอยทเชยวชาญเฉพาะดาน โดยเฉพาะดานการตรวจสอบภายในและการบรหารความเสยง– ใหมหนวยงานตรวจสอบภายในทเหมาะสมกบลกษณะ และขอบเขตการประกอบธรกจ– ก าหนดใหสหกรณขนาดใหญวาจางผตรวจสอบบญชทไดรบความเหนชอบจาก กลต.

ส าหรบสหกรณขนาดใหญนอกจากมเกณฑส าหรบสหกรณทกขนาดแลวควรมเกณฑเพมเตม ดงน

แนวทางการด าเนนการ :ในระยะแรก ก าหนดใหสหกรณทมขนาดใหญ (มลคาสนทรพยสงกวา 5,000 ลานบาท) น าสงขอมลเขาระบบเปนล าดบแรก เนองจากมความพรอมและจดเกบขอมลอยางเปนระบบ

ในระยะตอไป ก าหนดใหส านกงานสหกรณจงหวดเปนผรวบรวมขอมลจากสหกรณขนาดเลกในเขตพนทรบผดชอบและน าสงเขาระบบฐานขอมลและระบบสารสนเทศตอไป

32

5.2.3 พฒนาฐานขอมลและระบบสารสนเทศของสหกรณใหมความทนสมย

วตถประสงค : เพอใหคณะกรรมการฯ สามารถตดตามฐานะและผลการด าเนนงานการประกอบกจการทางการเงนของสหกรณไดอยางใกลชดและมประสทธภาพมากขนตลอดจนมขอมลทางการเงนทจะใชในการออกหลกเกณฑการก ากบดแลความมนคงทางการเงนไดอยางเหมาะสม

หลกการ : ก าหนดใหสหกรณน าสงขอมลทจ าเปนตอการก ากบและตรวจสอบกจการของสหกรณเพอใหการด าเนนการเปนไปอยางมประสทธภาพ

วตถประสงค : เพอสรางหลกประกนใหกบสมาชกวาจะไดรบเงนออมคนเมอมการเลกสหกรณและเพมความเชอมนของประชาชนในระบบสหกรณ

วงเงนคมครอง : เปนไปตามทคณะกรรมการบรหารกองทนก าหนด แตตองมสมาชกสหกรณทไดรบความคมครองไมต ากวารอยละ 80 ของสมาชกสหกรณทงหมด

ขอเสนอแนะ : คณะกรรมการบรหารกองทนตองมความเชยวชาญดานการเงนและกระทรวงเกษตรฯ ตองเพมศกยภาพของบคลากรในดานการลงทนเพอสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ

33

5.2.4 จดตงกองทนคมครองสมาชกสหกรณ

จดตงกองทนคมครองสมาชกสหกรณภายใตกระทรวงเกษตรฯ เพอคมครองเงนฝากและหนของสมาชกสหกรณ

กระทรวงเกษตรฯ

สหกรณ

เงนน าสง

กองทนจายเงนชดเชยในกรณสหกรณถกเลกกจการน าเงนน าสงจากสหกรณไปหาผลประโยชนใหเพยงพอในกรณทตองมการจายเงนชดเชยแกสมาชกสหกรณ

ก าหนดอตราเงนน าสงก าหนดวงเงนคมครองคณะกรรมการบรหารกองทน

กองทนคมครองสมาชกสหกรณ

จดตง CFF ขน ก าหนดใหสหกรณทสามารถกยมจาก CFF ไดตองมคณสมบตตามทก าหนด

CFF จะตองจดท า Rating ของสหกรณ เพอตดตามความเสยงของสหกรณทกยมจาก CFFและเพมความมนใจใหแกสหกรณทมสภาพคลองเหลอทจะเลอกใช CFF

CFF ตองมความรความเชยวชาญดานการเงน โดยเฉพาะความเสยงดานเครดตเพอใหเปนทนาเชอถอตอสหกรณ

34

5.2.5 จดตงศนยการบรหารสภาพคลองทางการเงนของสหกรณ (Central Financial Facility : CFF)

วตถประสงค

หลกการ

รปแบบ

เปนกลไกในการบรหารสภาพคลองใหแกระบบสหกรณไดอยางมประสทธภาพมากยงขน

สนบสนนใหสหกรณทมสภาพคลองเพยงพอปลอยกแกสหกรณทขาดสภาพคลองและสงเสรมใหสหกรณชวยเหลอซงกนและกนระหวางสมาชกสหกรณและสหกรณดวยกนเอง

35

5.3 ขอเสนอแนะตอสหกรณออมทรพย

3. ออกแบบผลตภณฑทางการเงนทเหมาะสมและสงเสรมวนยทางการเงนของสมาชก

1. เพมบทบาทในการเสรมสรางความรทางการเงนแกสมาชกสหกรณและชมชนโดยรอบ

5. น าระบบเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการด าเนนกจการสหกรณ รวมถงจดท าฐานขอมลฐานะการด าเนนงานของสหกรณทถกตองและทนสมยอยเสมอ

4. มโครงสรางองคกรและพฒนาระบบการบรหารความเสยงใหเหมาะสมกบขนาดของสหกรณและความซบซอนของการประกอบกจการทางการเงน

หลกการ : สหกรณออมทรพยมบทบาทน าในการเสรมสรางความมนคงแกสมาชกและชวยเหลอขบวนการสหกรณ

2. สหกรณออมทรพยขนาดใหญเปนพเลยงและชวยวางระบบการบรหารจดการของสหกรณออมทรพยขนาดเลกและสหกรณออมทรพยเกดใหม

6.ความคาดหวงทมตอสหกรณออมทรพยในอนาคต

37

6. ความคาดหวงทมตอสหกรณออมทรพยในอนาคต

เศรษฐกจฐานรากมความเขมแขง

สมาชกสหกรณมความรและวนยทางการเงนเพมมากขน

ผบรหารสหกรณมความรดานการเงนและอดมการณสหกรณ

ผลตภณฑทางการเงน ทหลากหลายสอดคลอง

กบความตองการของสมาชก

หนวยงานก ากบดแลม การสงเสรมการบรหารจดการ

ความเสยงดานการเงนทเหมาะสม

ขอบคณ

บทบาทของสหกรณ์ออมทรัพย์ในการ...

Documents

Transcript of บทบาทของสหกรณ์ออมทรัพย์ในการ...