บทท 8

กฎหมายลกษณะทรพยและทรพยสน

ทรพย หมายความวา วตถมรปราง ทรพยสน หมายความรวมทงทรพยและวตถไมมรปรางซงอาจมราคาและอาจถอเอาได

อาจมราคา หมายถง ราคาทซอขายตามทองตลาด (Price) และรวมถงราคาในเรองคณคาดวย (Value)

อาจมราคาตามทองตลาดและคณคา

ทางจตใจ

อาจถอเอาได หมายถง สามารถทจะเขาถอเอาเปนของตนไดหรอหวงกนเปนของตน แมจะมไดอยในมอกตาม

กระแสไฟฟาอาจถอเอาไดหรอไม

ผขอใชไฟเปนผครอบครองสายไฟฟา ในชวงทตอจากหมอวดไฟไปยงบาน(ฎกาท 1659/2513) แตชวงนอกบานหรอถดจากหมอวดไฟเปนของผจ าหนายกระแสไฟฟา (ฎกาท 478/2523, 3354/2527) การไฟฟาสวนภมภาครบผด

1. วตถมรปราง หมายถง สงทสามารถมองเหนไดดวยตา แตะตองสมผสได - สงมรปรางนนอาจมราคาและอาจถอเอาได

• มนษยเปนทรพยหรอไม

• อวยวะถอเปนทรพยหรอไม

• น าทะเล อากาศถอเปนทรพยหรอไม

เลอดเปนทรพยหรอไม?

2. วตถไมมรปราง หมายถง สงทไมสามารถมองเหนไดดวยตาเปลา เชน สทธตางๆ สทธบางอยางมกฎหมายรบรองใหมราคาและอาจถอเอาได

ไดแก 2.1 สทธทมป.พ.พ. รบรอง เชน กรรมสทธ สทธครอบครอง

สทธอาศย สทธเกบกน สทธเหนอพนดน สทธจ าน า สทธจ านอง เปนตน

2.2 สทธทมพ.ร.บ.รบรอง เชน ลขสทธ สทธบตร เครองหมายการคา

2.3 สทธในสญญาบางอยาง เชน สทธในหนสวน สทธการเชาโทรศพท สทธท าเหมองแร

- พลงงานตางๆ เชน พลงน า แกสธรรมชาต หากน ามาใชประโยชนถอวาเปนทรพยสน

ประเภทของทรพยสน

1. อสงหารมทรพย เปนทรพยทเคลอนทไมได ไดแก

1.1 ทดน หมายถง พนแผนดนทวไป ไดแก พนดน ภเขา เกาะ ทชายทะเล หรอทชายตลง

- ทดนม 2 ประเภท คอ ทดนซงผเปนเจาของมกรรมสทธ และทดนซงผเปนเจาของไมมกรรมสทธแตมเพยงสทธครอบครอง

โฉนดทดน ,โฉนดแผนท, โฉนดตราจอง,

ตราจองทไดท าประโยชนแลว

น.ส.3 , น.ส.3 ก, น.ส.3 ข

หนงสอรบรองการท าประโยชน หรอ น.ส.3 มาตรา 1 แหงประมวลกฎหมายทดน พ.ศ.2497 ไดใหความหมายวาเปน หนงสอค ารบรองจากพนกงานเจาหนาทวา ไดท า

ประโยชนในทดนแลว

• ทดนมอเปลา หมายถง ทดนทไดครอบครองและท าประโยชนอย เปนทดนไมมหลกฐานส าหรบทดน ทดนดงกลาวสามารถออกโฉนดทดนได

• ถาเปนทดนไดครอบครองและท าประโยชนในทดนมากอนวนทประมวลกฎหมายทดนใชบงคบ(กอนวนท 1 ธนวาคม 2497)สามารถออกโฉนดได

• แตถาเปนทดนทไดครอบครองและท าประโยชนในทดนภายหลงวนทประมวลกฎหมายทดนใชบงคบ(หลงวนท 1 ธนวาคม 2497)สามารถออกโฉนดทดนไดโดยการเดนส ารวจออกโฉนดทดน

1.2 ทรพยทตดอยกบทดนมลกษณะถาวร แบงออกเปน

ตดอยกบทดนมลกษณะถาวรโดยธรรมชาต ตดอยกบทดนมลกษณะถาวรโดยมนษยน ามาตด

1.3 ทรพยซงประกอบเปนอนเดยวกบทดน หมายถง สงทประกอบเปนอนเดยวกบทดน เชน การน าดน หน มาถมในบอ นอกจากนยงรวมถง แมน า ล าคลอง หวย หนอง ล าน า ทะลสาบ

1.4 สทธอนเกยวกบอสงหารมทรพย ไดแก กรรมสทธ สทธครอบครอง สทธอาศย สทธเกบกน สทธเหนอพนดน

2. สงหารมทรพย

หมายถง ทรพยทงหลายทเคลอนทไดโดยไมเสยรปทรงหรอเสยสภาพแหงตวทรพยนนรวมทงก าลงแรงแหงธรรมชาต และสทธอนเกยวของกบทรพย

ทรพยเคลอนทไดโดยสภาพตวทรพยเอง ทรพยเคลอนทไดโดยก าลงจากภายนอก สทธ เชน สทธจ าน า สทธการเชา สทธในเครองหมายการคา ลขสทธ

สทธบตร

3. ทรพยแบงได หมายถง ทรพยอนอาจแยกออกจากกนเปนสวนไดโดยไมเสยรปทรง

หรอเสยสภาพ เมอแบงแยกแลวแตละสวนไดรปบรบรณล าพงตวเอง

4. ทรพยแบงไมได หมายถง ทรพยทแบงไมไดโดยสภาพของตวทรพยและแบงไมไดโดย

อ านาจของกฎหมาย

5. ทรพยนอกพาณชย หมายถง ทรพยทไมอาจถอเอาได และทรพยทไมสามารถโอนใหแกกน

โดยชอบดวยกฎหมาย

ดวงจนทรเปนทรพยนอกพาณชย

สวนประกอบของทรพย ตามกฎหมายแบงออกเปน 1. 1. สวนควบ หมายถง สวนซงโดยสภาพแหงทรพยหรอโดยจารต

ประเพณแหงทองถนเปนสาระส าคญในความเปนอยของทรพยนน และไมอาจแบงแยกไดนอกจากจะท าลาย ท าใหบบสลายหรอท าใหทรพยนนเปลยนแปลงรปทรงหรอสภาพไป

- เจาของทรพยยอมมกรรมสทธในสวนควบของทรพยนน

ขอยกเวนไมถอวาเปนสวนควบ 1. ไมลมลกและธญชาต 2. ทรพยทตดกบทดนหรอโรงเรอนชวคราว 3. โรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนซงผมสทธในทดนของผอนใช

สทธปลกสรางไวในทดนนน

กรณศกษา

นายแมนท าสญญาเชาทดนจากนายหมเพอปลกบานอยอาศยโดยท าสญญาถกตองตามกฎหมายมก าหนดเวลา 10 ป โดยนายแมนตกลงวาเมอครบก าหนดเวลาตามสญญาเชาแลวนายแมนยนยอมออกจากทดนและจะไมรอถอนสงปลก สรางออกจากทดนโดยไมมเงอนไขใดๆ หลงจากท าสญญาแลวนายแมนท าการปลกสรางบานลงบนทดนและปลกตนมะมวงรอบรวบาน เมอครบก าหนดสญญาเชานายแมนขอตออายสญญาเชาเนองจากยงหาทอยใหมไมได แตนายหมไมตองการใหเชาตอ นายแมนโกรธมากจงบอกกบนายหมวาจะรอบาน และขดตนมะมวงออกไปจากทดนแตนายหมไมยอม

ดงนนายแมนมสทธรอถอนบานและขดตนมะมวงออกจากทดนไดหรอไม เพราะเหตใด

หลกกฎหมาย มาตรา 144 สวนควบของทรพย หมายความวา สวนซงโดย สภาพแหง

ทรพย หรอโดยจารตประเพณแหงทองถนเปนสาระส าคญ ในความเปนอยของทรพยนน และไมอาจแยกจากกนไดนอกจากจะ ท าลาย ท าใหบบสลาย หรอท าใหทรพยนนเปลยนแปลงรปทรงหรอ สภาพไป เจาของทรพยยอมมกรรมสทธในสวนควบของทรพยนน

มาตรา 145 วรรคหนงไมยนตนเปนสวนควบกบทดนทไมนนขนอย มาตรา 146 ทรพยซงตดกบทดนหรอตดกบโรงเรอนเพยงชวคราว ไมถอ

วาเปนสวนควบกบทดนหรอโรงเรอนนน ความขอนใหใชบงคบ แกโรงเรอนหรอสงปลกสรางอยางอนซงผมสทธในทดนของผอนใช สทธนนปลกสรางไวในทดนนนดวย

การทนายแมนเชาทดนของนายหมเพอปลกบานอยอาศยนน ถอไดวานายแมนเปนผมสทธในทดนของนายหมในอนทปลกสรางบานลงบน ทดนของนายหมได บานทนายแมนปลกลงบนทดนตามสญญาเชาจงไมเปนสวนควบของทดนตาม ม.146 แตอยางไรกตามนายแมนผเชาไดตกลงไวในสญญาเชาวาจะไมรอถอนสงปลกสรางออกไปจากทดนเมอครบก าหนดอายสญญาเชา ดงนนบานจงตกเปนสวนควบกบทดน

ตนมะมวงเปนไมยนตนจงเปนสวนควบกบทดนตามมาตรา 145 สวนควบยอมเปนกรรมสทธของเจาของทรพยประธานตามมาตรา 144 วรรคสอง ดงนเมอนายหมเปนเจาของทดนซงเปนทรพยประธานจงเปนเจาของกรรมสทธในบานและตนมะมวงทนายแมนปลกสรางลงบนทดนดวย

สรป

ดงนนนายแมนจงไมมสทธรอถอนบานและขดตนมะมวงออกจากทดนได ตามเหตผลขางตน

2. อปกรณ

หมายถง สงหารมทรพยซงโดยปกตเฉพาะถนหรอโดยเจตนาชดแจงของเจาของทรพยประธานไดน ามาสทรพยทเปนประธาน โดยการน ามาตดตอหรอปรบเขาไวหรอท าโดยประการอนใด ในฐานะเปนของประกอบทรพยทเปนประธาน

อปกรณมสาระส าคญ ดงน 1) อปกรณตองมทรพยประธาน 2) ตองเปนสงหารมทรพยเสมอ 3) ตองไมมการรวมสภาพกบทรพยประธานจนแยกจากกนไมได

4) อปกรณตองไมใชทรพยประธานเดยวกน 5) อปกรณตองเปนทรพยของเจาของคนเดยวกน และตองใชเปน

ประจ าตามสภาพของทรพย

3. ดอกผล แบงออกเปน

3.1 ดอกผลธรรมดา หมายถง สงทเกดขนตามธรรมชาตของทรพย ซงไดมาจากตวทรพยโดยการมหรอใชทรพยนนตามปกตนยม และสามารถถอเอาไดเมอขาดจากทรพยนน โดยไมท าใหแมทรพยเสยสภาพหรอรปทรงไป เชน ผลมะมวง ผลทเรยน ลกสตว ขนแกะ

3.2 ดอกผลนตนย

หมายถง ทรพยหรอประโยชนอนทไดมาเปนครงคราวแกเจาของทรพยจากผอนเพอการไดใชทรพยนน และสามารถค านวณและถอเอาไดเปนรายวนหรอตามระยะเวลาทก าหนดไว เชน ดอกเบยของเงนกยม คาเชาบาน

หลกทวไป ผเปนเจาของกรรมสทธในทรพยหรอแมทรพยยอมไดไปซงดอกผลนน

กรณศกษากลวยขางบาน

ขอยกเวน แมมใชเจาของแมทรพยกมสทธไดดอกผลดวย

1. เรองลาภมควรได คอ ผไดรบทรพยสนไวโดยสจรต ยอมไดซงดอกผลของทรพยนนตลอดเวลาทยงคงสจรตอย

2. การน าทรพยใหบคคลอนเชา ถาไมไดก าหนดเปนอยางอน ผเชามสทธทจะไดดอกผลของทรพยทเชาดวย

3. ผทรงสทธยดหนวงมสทธเกบดอกผลแหงทรพยสนทยดหนวงไวเพอน ามาช าระหนของตนกอนเจาหนคนอน