4

บทท 2

ทฤษฎทเกยวของ

2.1 ทฤษฏทางดานเครองกล

2.1.1 เฟอง (Gears)

เฟองใชท าหนาทถายเทโมเมนตหมนระหวาง 2 เพลา ทมระยะหางระหวางแกนเพลาท

สน โดยถายเทในรปของแรง หมายความวา ไมมการสญเสยจากการลนเหมอนสายพาน จงมอตราทดท

คงท เฟองเหมาะสมกบการหมนรอบต าจนถงรอบสงๆ ขนอยกบวาเปนเฟองชนดใด ตามแตต าแหนง

ของเฟองเพลาทวางไวประกบกนจะเรยกลอเฟอง

2.1.1.1 เฟองตรง เปนเฟองทใชสงก าลงกบเพลาทขนานกนเฟองตรงเหมาะส าหรบการ

สงก าลงทมความเรวรอบต า หรอความเรวรอบปานกลางไมเกน 20 เมตร ตอนาท ขอดของเฟองตรงคอ

ขณะใชงานจะไมเกนแรงในแนวแกน ประสทธภาพในการท างานสงหนากวางของเฟองตรงสามารถเพม

ไดเพอใหเกดผวสมผสทมากขนเพอลดการสกหรอใหนอยลง

2.1.1.2 เฟองเฉยงเฟองเฉยงมหนาทการใชงานเหมอนกบเฟองตรงทกอยางแตมขอ

ดกวาเฟองตรงทเมอสงก าลงดวยความเรวรอบสงๆแลวจะไมเกดเสยง

รปท 2.1(ก) แสดงเฟองตรง

5

รปท 2.1(ข) แสดงเฟองเฉยง

2.1.1.3 เฟองดอกจอก (Bevel Gears)ลกษณะของเฟองคลายกบกรวยฟนของเฟอง

ดอกจอกมทงแบบตรงและแบบเฉยงเฟองดอกจอกเปนเฟองทใชสงก าลงเพอเปลยนทศทางของเพลา

สามารถท ามมได 90 องศา และเปนเฟองทใหก าลงในการสงมาก

รปท 2.2 แสดงเฟองดอกจอก

2.1.1.4 เฟองเกลยวสกร (Spiral Gears)เปนเฟองเกลยวทใชสงก าลงระหวางเพลาทท า

มม 90 องศาท าหนาทใชเพอตองการเปลยนทศทางของเพลาใหท ามมกน 90 องศาคลายกบชดเฟอง

หนอนแตสามารถสงก าลงไดนอยเนองจากดานขางของฟนมพนทสมผสกนนอยมากสามารถใหอตราทด

ไดระหวาง 1 ถง 5

6

รปท 2.3 แสดงเฟองเกลยวสกร

2 .1.2 สายพาน

จะสงถายโมเมนตดวยความเสยดทาน ( Friction) ระหวางลอสายพานและสายพานสวน

การท าใหสายพานตงนนจะไดจากการ ก าหนดใหมความยาวสายพานทถกตอง ดวยการขยายระยะหาง

ระหวางแกนเพลา เชนใหมอเตอรขบยดอยในรางเลอนไดหรอบนแทนเอยงปรบขนลงหรอใชลกกลงกด

สายพานดานหยอน(ขณะสงก าลง)ใหอยใกลดานลอพเล

2.1.2.1 สายพานแบน

จะผลตจากหนงสงทอ หรอท าจากชนตางๆ ของหนงพลาสตก และเสนใยหลาย ๆ ชน

สายพานแบนสามารถน ามาใชงานในลกษณะไขวหรอกงไขวไดแตการสกหรอของสายพานดงกลาวจะ

เกดขนมากกวาการใชของสายพานลกษณะเปด ดรปท 2.4

รปท 2.4แสดงการสงก าลงของสายพานแบน

7

2.1.2.2 สายพานลม

เปนสายพานลมชนดทมการวลเคไนเซชน และมพลาสตกใยแกวสน ๆเสรมดานลาง จะ

ท าใหดานขางของสายพานทนแรงดด และการสกหรอไดสงขนสายพานทมรองฟนใตสายพานจะเหมาะ

ส าหรบใชงานกบลอสายพานขนาดเลกสายพานลมเสนบางเปดดานขางจะนยมน ามาใชขบเคลอน

อปกรณหมนเรวในยานยนต และเครองจกรกลหรอเครองจกรกลทางการพมพ

รปท 2.5 แสดงลกษณะและโครงสรางของสายพานลม

2.1.2.3 การประกอบสายพาน(Installing Belts) กอนท าการประกอบสายพานใด ๆก

ตามใหกระท าดงน

1) ตรวจสอบดวามค าเตอนเรองความปลอดภยทตองปฏบตกอนหรอไม

2) คลายอปกรณทปรบตงสายพานใหอยในสภาพหยอนเตมท

3) ท าความสะอาดผวหรอรองลอสายพาน

4) ตรวจสอบแนวรวมศนยของลอสายพานทงสองดวยบรรทดเหลก

รปท2.6 แสดงการตรวจสอบแนวรวมศนยของลอสายพานทงสองดวยบรรทดเหลก

8

2.1.2.4 การบ ารงรกษาสายพาน

สายพานทท าจากหนงเมอใชงานไปนาน ๆผวสมผสจะเกดเปนมน ซงอาจเกดจากการ

ตงสายพานไมเพยงพอ ท าใหเกดการลนไถลนนหามน ามาเทเรซนเดดขาด เพราะเรซนทกชนดจะท าให

สายพานเสยหายสายพานหนงทมผวสมผสมน จะนยมใชน าสบพออนและแปรงขดออก (หามใชแปรง

ลวดทแขงและคม)หลงจากปลอยใหแหงแลวน ามาทาดวยน ามนสตวหรอน ามนพชหรอจาระบ -ปลอยทง

ไวใหซมเขาไปในสายพาน (ท าใหสายพานออนตว) - หลงจาก 2 ชวโมงหากยงมเศษน ามนหรอจาระบท

สายพานไมสามารถดดซมตอไปแลวใหใชผาเชดออกใหแหง

2 .1.3โซ

โซลกกลงและโซบชจะประกอบดวยแผนปดขางโซดานนอกและดานในทยดดวยบช

และโบลตเขาดวยกนโซลกกลงทมใชงานสวนใหญจะมลกกลงทชบแขงรอย(หมนได)อยในบชลกกลงน

จะชวยลดความเสยดทานและการสกหรอของดานขางของเฟองโซในขณะทลอเฟองขบโซและมเสยงดง

นอยเมอความเรวโซสง ในการใชงานใหรบโมเมนตหมนมาก ๆจะใชโซลกกลงและโซบชแบบชดหลาย

เสน โซลกกลงตามมาตรฐานจะน ามาใชงานไดถงความเรว 30 m/sในการสงก าลงในรถยนตในเครองมอ

กลและใชโซล าเลยงโดยปกตโซบชจะทนการสกหรอมากกวาโซโบลตบชจะหมนไดสวนโบลตจะ

ยดแนนกบแผนปดนอก แผนปดสวนใหญจะท าจาก St60 สวนโบลตจะท าจากเหลกกลาอาบคารบอน

C15

2.1.4 สลก

หนาทของสลกสลกเปนชนสวนเครองจกรกลทสามารถถอดรอไดสวนใหญจะใชงาน

รบภาระเฉอน

2.1.4.1 สลกสวมอดจะใชยดชนสวนเครองจกรกลทตองการลอคต าแหนงแนนอนเขา

ดวยกนท าใหปองกนการขยบเลอนของชนสวนไปดานขางจากแรงตามขวางไดสลกแบบนสามารถท า

การประกอบ(หลงจากถอดออกมาแลว)เขาต าแหนงเดมไดงายสวนการถายทอดแรงระหวางชนสวนนน

จะมสกรยดเพมเตม

2.1.4.2 สลกยดใชยดชนสวนตงแต 2 ชนขนไป โดยสามารถถายเทแรงและโมเมนตบด

ได สามารถถอดประกอบงาย และเปนอนตรายตอภาคตดขวางของชนงานนอยกวา

9

2.1.4.3 สลกรบแรงเฉอนใชปองกนการเสยหายของชนสวนในกรณทชนสวนรบภาระ

มากเกนไป จะนยมใชกบงานเครองมอกล เชนระหวางเพลาขบกบ เพลางานสปนเดล เพอปองกนมใหชด

เฟองเกยรรบโมเมนตบดมากเกนไป

รปท2.7 แสดงรปรางของสลก

2.1.5 การยดดวยสกร

ในการยดชนสวนในเครองจกรกลสวนใหญจะนยมใชสกรทสามารถถอดไดงายสกรท

ใชจะแบงได3ลกษณะคอ สกรยดแบบรอยสกรยดแบบฝงในชนงานสกรยดแบบสลกฝง ( Stud) ดรปท

2.10

รปท 2.8 แสดงลกษณะการยดดวยสกร

10

2 .1.6 นต (Nut)

ในการยดชนงานดวยสกรและนตจะเกดแรงดงในหวสกรและนตแลวถายทอดเปนแรง

กดบนชนงานจากแรงขนยดจะท าใหสกรเกดการยดตวออกทนตจะเกดแรงกระท าทฟนเกลยวท 1 มาก

ทสดและลดนอยลงไปเรอย ๆบนฟนเกลยว

2.1.7 สารหลอลน

การหลอลนในอปกรณตาง ๆมวตถประสงคหนาททหลากหลายตามการออกแบบ

อปกรณของวศวกรการหลอลนมความจ าเปนมากในการใชหลอลนผววตถทเปนเหลกหรอโลหะ 2

พนผวเนองจากผวเหลกจะไมเรยบและมการขรขระทพนผวอกทงยงมทงพนผวทสงและต า มทงสวนท

ยนออกมา (Peak) และสวนทลกเปนหลมลงไป ( Valleys) ซงหากไมมระบบหลอลนทถกตองสวนทเปน

Peakจะเกดการเกยวตดและขดกนเมอชนสวนเคลอนทจะสงผลท าใหเกดการสญเสยพลงงานในการออก

แรงตานความฝดเพมขน ซงเหลานจะถกขจดไดโดยการใชสารหลอลนเขามาในระบบโดยจะอาศยผว

ฟลมของสารหลอลน (Lubricant Films) นนเอง

เมอฟลมของสารหลอลนมการกระจายทง ชนสวนของอปกรณ โดยมฟลมทหนาเพอ

ปองกนไมใหผวของโลหะสมผสกน ซงเรยกการหลอลนในลกษณะนวาอยในสภาพ Hydrodynamic

Lubrication (HDL) แตหากเมอสารหลอลนท าหนาทคลายของแขงอยระหวางกลางของผวทตองการหลอ

ลนทงสองผวและผวชนสวนในขณะทแรงดนบนผวโลหะสงผลใหผวโลหะมอาการ ยดหยน ( Elastically

Deform) คลาย ๆ กบเปนผววตถหยดหยนได เรยกขบวนการนวา Elastohydrodynamic Lubrication

(EHD) มกพบการหลอลนลกษณะนในตลบลกปนแบบแบรงลกกลงและหากในกรณทมพนทสมผส

ระหวางพนผวนอย , การมแรงกระท าตอวตถมากเกนไป , การทคาความหนดของสารหลอลนตกลง

ตลอดจนการเลอกใชชนดและปรมาณของสารหลอลนทไมถกตองจะสงผลท าใหผวชนงานถกบบเขาหา

กนอยางรวดเรว ซงจะสงผลใหตองใชพลงงานมากขนในการออกแรงเพอเคลอนทเรยกกระบวนการนวา

Boundary Lubrication นอกจากนยงมการหลอลนทใชในอปกรณทท างานทอณหภมสงมาก ๆท าใหสาร

หลอลนปกตไมสามารถทนได ตองใช Graphite หรอ Molybdenumdisulfideแทนเรยกการหลอลน ใน

ลกษณะนวา Solid Film

11

2.1.7.1 จารบ

จารบเปนผลตภณฑหลอลนมลกษณะกงแขงกงเหลวเหมาะส าหรบใหการหลอลนในท

ซงน ามนไมสามารถจะใหการหลอลนไดอยางสมบรณเชน แบรง หรอลกปนบางชนด แหนบ ลกหมาก

ฯลฯ จดใชงานเหลานถาใชน ามนเปนผลตภณฑหลอลนยอมมปญหาเรองการรวไหล หลดกระเดน ฝน

หรอสงสกปรกแทรกตวเขาไปเจอปน ท าใหการหลอลนไมไดผลเกดความเสยหายกบชนสวนของ

เครองจกร

การใชจารบจะมคณสมบตในการเกาะชนสวนทตองการหลอลนไดดกวาการใช

น ามนหลอลนนอกจากนนยงท าหนาทเปนตวจบหรอปองกนไมใหฝนผงและสงสกปรกภายนอกเขาไป

ท าความเสยหายกบผวโลหะทใชงานดวยเราอาจเปรยบเทยบการหลอลนดวยน ามนและจารบไดดงน

ตารางท2.1 ตารางเปรยบเทยบการใชงานจารบกบน ามน

จารบ นามน

เกาะจบไดดเหมาะกบชนสวนทเปด อาจไหลออกไดตองอยในสวนทปด

เหมาะกบการใชงานหนก เหมาะกบเครองจกรทปราณต

ไมตองเตมบอยครง เหมาะส าหรบเครองทตองการระบายความรอน

ดวย

จดทใชจารบกมความส าคญเชนเดยวกนกบจดหลอลนจดอนๆหากเลอกใชจารบไมถกตองแลวยอมท าให

เกดผลเสยหายและความสนเปลองตลอดเวลาผใชจารบหลายตอหลายรายยงไมคอยรจกคณสมบตและ

การใชงานทเหมาะสมท าใหเกดความเขาใจผดและผดพลาดในการใชงาน ดงนนจงขอแนะน าเรองจารบ

ใหทานผอานรจกกนโดยสงเขปซงจะเนนเฉพาะจารบทเปนผลตภณฑปโตรเลยมเทานน

คณสมบตตางๆของจารบ

1) ความออนแขง (Consistency) จารบชนดเดยวกนอาจมความออนแขงตางกนขนอยกบเปอรเซนตของสบและความ

หนดของน ามนพนฐานทางสถาบนจารบในสหรฐอเมรกา ( National Lubricating Grease Institute) หรอ

ชอยอ NLGI ไดก าหนดความออนแขงของจารบออกเปนเบอรโดยปลอยเครองมอรปกรวยปลายแหลม

ใหปกจมลงในเนอจารบในเวลา 5 วนาท (อณหภม 25 องศาเซลเซยส) โดยเบอรต าเปนจารบทเหลวหรอ

12

ออน (ระยะจมนอย) สวนระยะจม ( Penetration) วดเปนหนวย 1/10 มลลเมตรซงแตละเบอรแตกตางกน

ดงน

ตารางท 2.2 ตารางเบอรความแขงจารบ

เบอรความแขงจารบ

NGLI No.

ระยะจม (1/10 มม.)

ท 25 องศาเซลเซยส

000 445-475

00 400-430

0 355-385

1 310-340

2 265-295

3 220-250

4 175-205

5 130-160

6 85-115

2) จดหยด (Dropping Point) เนองจากจารบเปนสวนผสมของน ามนหลอลนและสารเกาะตดประเภทสบซงแนนอน

วาเมออณหภมสงขน โอกาสทน ามนจะเยมแยกตวออกมายอมเปนไปไดมาก จดหยดของจารบคอ

อณหภมซงจารบหมดความคงตวเยมไหลกลายเปนของเหลวดงนนจดหยดตวจงเปนจดบงบอกถง

อณหภมสงสดทจารบทนได

3) สารเคมเพมคณสมบต (Additive) สารเคมเพมคณภาพทผสมอยในจารบ มผลในการใชงานสารเคมเพมคณภาพทผสม

ไดแก สารรบแรงกดแรงกระแทก (EP หรอ Extreme pressure additive) สารปองกนสนมและการกด

กรอน ฯลฯนอกจากนถาเปนจารบใชงานพเศษบางชนดอาจจะผสมสารหลอลนลงไปดวย เชนโมลบดนม

ไดซลไฟด กราไฟท ฯลฯ

13

4) การเลอกใชจารบ จารบทจ าหนายอยในทองตลาดมอยหลายประเภทผใชตองพจารณาถงการเลอกใชให

ถกตองและเหมาะสมขอควรค านงในการเลอกใชมดงน

สมผสกบน าและความชนหรอไมถาสมผสหรอเกยวของตองเลอกใชจารบประเภททน

น าถาเลอกใชผดประเภทจารบจะดดความชนหรอน า ท าใหเยมหลดออกจากจดหลอลนได

อณหภมใชงานสงมานอยแคไหน จดใชงานทอณหภมสงกวา 80 องศาเซลเซยสควร

เลอกใชจารบประเภททนความรอน ถาเลอกใชไมถกตองจารบจะเยมเหลวทะลกออกมาจากจดหลอลน

ในกรณทสมผสทงน าและความรอนควรเลอกใชจารบอเนกประสงค ( Multipurpose)

คณภาพดหรอจารบคอมเพลกซ ( Complex) ซงแนนอนวาราคายอมแพงกวาจารบประเภททนน าหรอ

ความรอนเพยงอยางเดยว

มแรงกดแรงกระแทกระหวางการใชงานถามากควรพจารณาเลอกใชจารบประเภทผสม

สารรบแรงกดแรงกระแทก (EP Additive)

สภาพแวดลอมทวไป เชน ถามฝนละอองและสงสกปรกจะเปนปจจยส าคญท าใหตอง

อดจารบบอยครงขน

วธการใชงาน ซงมอยหลายวธ ถาเปนแบบจดจายกลาง ( Central system) กควรใชจารบ

ออน คอเบอร 0 หรอ เบอร 1 ถาเปนพวกกระปกเฟองเกยรกควรใชจารบออนคอเบอร 0 หรอ 1 ถาอดดวย

มออดหรอปนอด อาจใชเบอร 2 ถง 3 หรอแขงกวานปายหรอทาดวยมอความแขงออนไมส าคญมากนก

นอกจากนนถาเปนจดทยากตอการหลอลนควรใชสเปรยจารบประเภททอยในรปของจารบเหลวใน

กระปองสเปรยซงเมอฉดพนออกมาแลวจะสามารถไหลแทรกซมเขาไปตามซอกมมตางๆแลวเปลยน

สภาพกลายเปนจารบกงแขงกงเหลวปกตและคงสภาพการหลอลนตลอดไป

2.1.7.2 น ามนเกยร

หนาทหลกของน ามนหลอลนเกยรกคอลดการสกหรอและปองกนการสกหรอโดยท า

หนาทเปนฟลมน ามนคนอยระหวางผวสมผสของฟนเกยรนอกจากนนยงท าหนาทชวยระบายความรอน

อกดวยในสภาวะทเกยรรบแรงกดดนไมสงน ามนหลอลนพนฐานธรรมดาอาจไมเพยงพอน ามนเกยร

จะตองมความหนดทเหมาะสมสามารถรกษาฟลมน ามนในขณะทฟนเกยรขบกนขณะเดยวกนจะตองใส

พอทจะไหลไดเพอพาความรอนจากฟนเกยรออกไป

น ามนเกยรมกประกอบดวยน ามนพนฐานทมดชนความหนดสง( HVI) และความหนด

ขนอยกบความเรวรอบของเกยร ส าหรบเกยรฟนตรงเกยรฟนเฉยงและเกยรดอกจอกทรบแรงกดสงมกใช

14

น ามนเกยรทประกอบดวยสารรบแรงกดอยางออน หรอ Mild EP ( Extreme Pressure) เชน พวกเลดแนฟ

ทเนท (Lead Naphthenate) หรอซลเฟอไรซแฟตตออยล ( Sulphurised Fatty Oils) สวนพวกเกยรตว

หนอนมกใชน ามนประเภท HVI, คอมเปานดออยลหรอน ามนทผสมสารรบแรงกดอยางออน

ไฮปอยดเกยรตองการน ามนทผสมสารรบแรงกด ( EP) ชนดพเศษเพอปองกนการขดถ

หรอขบกนอยางรนแรงน ามนดงกลาวมกประกอบดวยสารเพมคณภาพพวกก ามะถน ( Sulphur) คลอรน

(Chlorine) หรอฟอสฟอรส ( Phosphorus) ในขณะทเกยรก าลงถกใชงานและมความรอนเกดขนสาร

เหลานจะท าหนาทเปนฟลมเคลอบอยบนผวเพอปองกนการสมผสหรอขบกนของฟนเกยรน ามนหลอลน

ส าหรบไฮปอยดเกยรในเฟองทายของรถยนตรนใหมจะตองมคณสมบตตามทผผลตรถยนตหรอ

หนวยงานมาตรฐานก าหนดซงรวมถงการทดสอบสมรรถนะตางๆของน ามนเกยรดวย

2.1.7.3 เทคนคการเลอกใชน ามนเครอง

โดยทวไปแลวการตดสนใจเลอกสารหลอลนทมประสทธภาพมกจะนยมใชหลกการ

งาย ๆ 4 อยาง ซงรจกกนในชอของ 4R โดยมผลตอการประหยดพลงงานในเครองจกรเปนอยางยงหาก

เลอกใชอยางถกวธ ซงใน 4R มรายละเอยดดงน

1) R - Right Lubricant Type เลอกชนดของสารหลอลนใหถกตอง โดยยดหลกเบองตนดงน

เลอกคาความหนดของสารหลอลนใหตรงตามวตถประสงคและการใชงานของ

เครองจกร

เลอกใชลกษณะของสารหลอลนแบบน ามนหลอลนหรอจารบใหถกตอง

เลอกสารหลอลนทสงผลกระทบตออปกรณและสภาพการท างานรวมใหนอยทสด

2) R - Right Place เลอกใชสารหลอลนใหเหมาะสมกบสภาพพนผวตาง ๆ เชนในสวนของชดตลบลกปน

มกจะถกออกแบบใหมรองภายในเพอใหสารหลอลนสามารถไหลผานไปยงพนผวสมผสตาง ๆเพอลด

แรงเสยดทานได เปนตน

ในการหลอลนอปกรณฟนเฟองตาง ๆ ควรใชวธการหยดสารหลอลนในจดรวมของ

ฟนเฟอง 2 ฟนเฟองทขบกนอย

15

3) R-Right Amount ตองพจารณาปจจยตาง ๆ เพอหาความตองการของสารหลอลนในอปกรณตาง ๆซง

แนนอนวาตางอปกรณกยอมมความตองการสารหลอลนทตางกนโดยพจารณาปจจยตาง ๆ จากการ

ออกแบบในชดตลบลกปน , ความฟต (หลวม-แนน)ของอปกรณ , ความเรวของเครองจกร , ภาระงาน

(Load) ของเครองจกร , ชนดของสารหลอลน , สภาพแวดลอมของงาน และพนทผวของสวนทตองการ

หลอลน

4) R-Right Time วศวกรและชางเทคนคควรมตารางการบ ารงรกษาเครองจกรตางๆโดยน าชวงเวลาใน

การเปลยนสารหลอลนเปนสวนหนงทส าคญของการบ ารงรกษาดวย

โดยทวไปแลว การเตมสารหลอลนทพรองหายไปหรอหมดอายใชงาน ควรเตมใน

จ านวนนอยแตเตมบอยจะใหประโยชนมากกวาการเตมสารหลอลนแตละครงเปนจ านวนมากแตนาน

นานครงจงจะเตม

ขอสรปสดทายของการเลอกใชสารหลอลนวาควรใชแบบใดในเครองจกรกคอ สภาพ

การประยกต ใชงานวศวกรและชางเทคนคควรเลอกสารหลอลนทเหมาะสม ทสามารถชวยลดการใช

พลงงานในเครองจกรลงเมอเปรยบเทยบกบการลงทน ในการซอสารหลอลนซงในสภาพปจจบนมระดบ

ของสารหลอลนทตางกนในทองตลาดอยประมาณไมเกน 10 ระดบ เมอเทยบกบประมาณ 30 ปกอน ซงม

ระดบ ของสารหลอลนในทองตลาดมากกวา 20 ระดบ นนหมายถงคณภาพของสารหลอลนทสงขนและ

แตละชนดสามารถครอบคลมลกษณะงานการหลอลนโดยมขอบเขตทกวางขนอนจะน ามาซงการจดวสด

คงคลงหรอการสตอคน ามนหลอลนใน หองอะไหลทนอยชนดลงนนเอง

2.1. 7.3 การบ ารงรกษาเครองจกรกล

การบ ารงรกษาทถกตองในขณะใชงานจะเปนวธทจะใหเครองจกรกลมอายยนนานและ

ผลตภณฑหลอลนทใชมอายการใชงานทยนนานดวยเพอความมนใจไดวาเมอถงก าหนดถายเปลยนแลว

ผลตภณฑหลอลนทถายเปลยนออกมายงอยในสภาวะทสามารถใหความคมครองเครองจกรกลมใหเกด

การสกหรอในอตราทเกนปกต แนวทางทควรยดถอมดงน

ควรหมนสงเกตความเปลยนแปลงของผลตภณฑหลอลนในระบบในเรองสระดบ อตรา

การพรองและสภาพเพราะสงเหลานเปนตวบงชถงปญหาทเกดขน เชนหากสน ามนหลอลนขน แสดงวาม

น ารวไหลเขามาปะปนจะท าใหการหลอลนลดประสทธภาพลงและอาจเกดสนมในเครองไดอตราการ

16

พรองหากมากผดปกต แสดงวามการรวซมของระบบหลอลนและหากมากขนอาจเกดการขาดน ามน ท า

ใหเครองจกรสกหรอได

ควรถายเปลยนผลตภณฑหลอลนตามก าหนดทผผลตเครองแนะน า และการถายเปลยน

ตองมนใจวาเตมถกชนดในปรมาณทพอด ไมมากไปหรอนอยไป และมการบนทกเพออางองตอไปตอง

ระมดระวงมใหเกดการใชปะปนกบผลตภณฑหลอลนเกรดอน

หมอกรองน ามนหลอลน หมอกรองอากาศ และหมอกรองเชอเพลง ตองหมนลางและ

เปลยนตามก าหนดหรอเมอเสอมสภาพ

ควรหมนปรบแตงเครองจกรกลใหถกตองเสมอ เชน ตงศนย เปนตน

เมอท าการถอดซอมแซมชนสวนใหเชดลางใหสะอาดกอนน ามาประกอบ และเมอตอง

เตมน ามนใหมควรฟลชลางระบบดวยน ามนชนดนนกอนเพอแนใจวาระบบสะอาดกอนเตมน ามนใหม

และเรมใชงานควรใชเครองจกรกลตามก าลงความสามารถ และใชอยางถนอม

2.1.7.4ขอแนะน าในการหลอลน

การหลอลนควรจะไดกระท าโดยผทมหนาทในเรองนโดยเฉพาะและควรท าเปนประจ า

อยเสมอ ระยะการเตม การถาย เปลยน หลอลนขนอยกบสภาพการท างานของเครองและควรจะตอง

ปฏบตตามทผผลตเครองไดแนะน าไว

กอนทจะใชหลอลนแตละครง ควรตรวจสอบใหแนวาน ามนหรอจารบทจะใชนนเปน

ชนดทถกตอง

ระยะเวลาทจะเตมหลอลน ควรใหถกตองสม าเสมอทงนแลวแตกรณบางทเดอนละครง

อาจจะมากเกนไปและบางทวนละครงอาจจะนอยเกนไปกได

ปรมาณของน ามนและจารบทใชควรเตมใหพอด ถามากเกนไปอาจจะท าความเสยหาย

ไดเทาๆกบเตมนอยเกนไป

เกบน ามนหลอลนและจารบไวในทสะอาดใหถงและภาชนะสะอาดอยเสมอและตองม

เครองหมายแสดงชนดและเกรดไวชดเจนดวย เพอปองกนการผดพลาดเมอน าไปใช

บนทกรายละเอยดเกยวกบปรมาณหลอลนแตละเกรดทใชตลอดจนการซอมแซมและ

ขอความอนๆ ทส าคญไวทกครงแลวน ามาศกษาดเพอทจะไดหาทางปรบปรงแกไข

17

2.2 ทฤษฏทางดานไฟฟา

2.2 .1 มอเตอรไฟฟากระแสตรง

2.2 .1.1 มอเตอรไฟฟากระแสตรง

มอเตอรไฟฟากระแสตรงนนจะใชในงานในดานการขบเคลอนในแบบตาง ๆ ทม

อตราเรวไมสงมากนก เนองจากมอเตอรไฟฟากระแสตรงนนมแรงบดเรมตนทสง ( starting torque)

สามารถควบคมควบคมอตราเรวไดคอนขางงาย แตมขอเสยคอมโครงสรางทคอนขางซบซอนมากจงไม

เหมาะทจะใชในงานทมอตราเรวคอนสงมาก ๆ

รปท2.9 แสดงโครงสรางของมอเตอรไฟฟากระแสตรง

1. โครง(เปลอกหม) (Yoke) 2. ขดลวดสนามแมเหลก (Field Windings)

3. แกนขวแมเหลก ( Pole shoes) 4. อารเมเจอร (Armature)

5. คอมมวเตเตอร (Commutator) 6. แปรงถาน (Brushes)

7. ฝาครอบหวทาน (Endplates)

18

2.2 .1.2 โครงสรางของมอเตอรไฟฟากระแสตรงประกอบดวย 2 สวนหลก ๆ คอ สวนท

อยกบทและสวนทเคลอนท

สวนทอยกบทหรอทเรยกวาสเตเตอร (Stator) ประกอบดวย เฟรมหรอโยค ( Frame Or Yoke) คอ เปนโครงสรางภายนอก ทเรามองเหนเปนตวมอเตอร จะท าหนาทเปนเสนทางเดนของสนามแรงแมเหลกจากขวเหนอไปขวใตใหครบวงจร และเปนทยดสวนตาง ๆ ใหแขงแรง ท าดวยเกลกหลอหรอเหลกแผนหนามวนเปนรปทรงกระบอก ขวแมเหลก (Pole)ประกอบดวย 2 สวนคอแกนขวแมเหลกและขดลวด จะท าหนาทรบกระแสจากภายนอก และสรางสนามแมเหลก ซงจะท าใหเกดแรงบดขน (Torque) สวนแรกแกนขว( Pole Core)ท าดวยแผนเหลกบางๆกนดวยฉนวนประกอบกนเปนแทงยดตดกบเฟรมสวนปลายทท าเปนรปโคงนนเพอโคงรบรปกลมของตวโรเตอรเรยกวาขวแมเหลก (Pole Shoes)มวตถประสงคใหขวแมเหลกและโรเตอรใกลชดกนมากทสดเพอใหเกดชองอากาศนอยทสดเพอใหเกดชองอากาศนอยทสดจะมผลใหเสนแรงแมเหลกจากขวแมเหลกจากขวแมเหลกผานไปยงโรเตอรมากทสดแลวท าใหเกดแรงบดหรอก าลงบดของโรเตอรมากเปนการท าใหมอเตอรมก าลงหมน(Torque)

รปท 2.10 แสดงลกษณะของขวแมเหลกสวนทสอง

ขดลวดสนามแมเหลก(Field Coil) จะพนอยรอบๆแกนขวแมเหลกขดลวดนท า

หนาทรบกระแสจากภายนอกเพอสรางเสนแรงแมเหลกใหเกดขนและเสนแรงแมเหลกนจะเกดการหกลางและเสรมกนกบสนามแมเหลกของอาเมเจอรท าใหเกดแรงบดขน

19

รปท 2.11 แสดงภาพขดลวดพนอยรอบขวแมเหลก

สวนทเคลอนทหรอโรเตอร (rotor) จะมขดลวดอารเมเจอร( ArmatureWinding )ทพนอยบนแกนเหลกอาเมเจอร ( Armature core) และมคอมมวเตเตอรยดตดอยทปลายของขดลวดอารเจอร ดงรปท 2.12

รปท 2.12 แสดงโรเตอรหรออาเมเจอรของมอเตอรไฟฟากระแสตรง

ซงในสวนน คอมมวเตเตอรจะท าหนาทในการสมผสกบแปรงถานคารบอน (CarbonBrushes)ทอยในมอเตอรเพอทจะใหมกระแสไหลผานไปยงขดลวดอารเมเจอร ท าใหเกดการสรางสนามแมเหลกขนเพอใหเกดการหกลางและเสรมกนกนกบสนามแมเหลกทเกดจากขดลวดแมเหลก ซงจะท าใหมอเตอรหมนได ตวโรเตอรประกอบดวย 4 สวนดวยกน คอ แกนเพลา (Shaft) เปนตวส าหรบยดคอมมวเตเตอร และยดแกนเหลกอารมาเจอร

แกนเหลกอารมาเจอร (Armature Core) ประกอบเปนตวโรเตอรแกนเพลานจะวางอยบนแบรง เพอบงคบใหหมนอยในแนวนงไมมการสนสะเทอนได

คอมมวเตเตอร (Commutator) ท าดวยทองแดงออกแบบเปนซแตละซมฉนวนไมกา (mica) คนระหวางซของคอมมวเตเตอร สวนหวซของคอมมวเตเตอรจะมรองส าหรบใสปลายสาย ของขดลวดอารมาเจอรตวคอมมวเตเตอรนอดแนนตดกบแกนเพลา เปนรปกลมทรงกระบอกมหนาทสมผสกบแปรงถาน ( Carbon Brushes) เพอรบกระแสจากสายปอนเขาไปยงขดลวดอารมาเจอรเพอสรางเสนแรงแมเหลกอกสวนหนงใหเกดการหกลางและเสรมกนกบเสนแรงแมเหลกอกสวนซงเกดจากขดลวดขวแมเหลก ดงกลาวมาแลวเรยกวาปฏกรยามอเตอร (Motor action)

20

ขดลวดอารมาเจอร (Armature Winding) เปนขดลวดพนอยในรองสลอท (Slot) ของแกนอารมาเจอรขนาดของลวดจะเลกหรอใหญและจ านวนรอบจะมากหรอนอยนนขนอยกบการออกแบบของตวโรเตอรชนดนนๆเพอทจะใหเหมาะสมกบงานตางๆ ทตองการ

แปรงถาน (Brushes)ท าดวยคารบอนมรปรางเปนแทงสเหลยมผนผาในซองแปรงมสปรงกดอยดานบนเพอใหถานนสมผสกบซคอมมวเตเตอรตลอดเวลาเพอรบกระแสและสงกระแสไฟฟาระหวางขดลวดอารมาเจอร กบวงจรไฟฟาจากภายนอกคอถาเปนมอเตอรกระแสไฟฟาตรงจะท าหนาทรบกระแสจากภายนอกเขาไปยงคอมมวเตเตอรใหลวดอารมาเจอรเกดแรงบดท าใหมอเตอรหมนได

รปท 2.13 แสดงแปรงถาน(รปซาย) และซองแปรงถาน(รปขวา)

2.2.1.3 หลกการท างานของมอเตอรไฟฟากระแสตรง (D.C.Motor) เมอมกระแสไหลผานเขาไปในมอเตอรกระแสจะแบงออกไป 2 ทาง คอ สวนทหนงจะ

ผานเขาไปทขดลวดสนามแมเหลก (Field coil) ท าใหเกดสนามแมเหลกขนและอกสวนหนงจะผานแปรงถานคารบอนและผานคอมมวเตเตอรเขาไปในขดลวดอารเมเจอรท าใหเกดสนามแมเหลกขนเชนกน ซงสนามแมเหลกทงสองจะเกดขนขณะเดยวกน ตามคณสมบตของเสนแรงแมเหลกแลวจะไมมการตดกน จะมแตการหกลางและการเสรมกน ซงท าใหเกดแรงบดในอารเมเจอร ท าใหอารเมเจอรหมนซงในการหมนนนจะเปนไปตามกฎมอซายของเฟลมมง (fleming’sleft hand rule)

รปท 2.14 แสดงทศทางการเคลอนทของอารเมเจอร (โรเตอร)

21

2.2.1.4 รายละเอยดพนฐานของมอเตอร รายละเอยดพนฐานของมอเตอรทจะน ามาพจารณาเลอกใชกบงานตาง ๆ ทจะกลาวถงมอย 4 อยาง คอ แรงดนไฟฟา ( voltage) การไหลของกระแส ( currentdawn) ความเรว ( speed) แรงบด (torque)แรงดนไฟฟา ( voltage) มอเตอรทกตวจะมแรงดนไฟฟาใชงานทแตกตางกนตามคณสมบตของมอเตอรแตละตวทผผลตก าหนดมาเชน มอเตอรไฟฟากระแสตรง 12 โวลต เปนตน ส าหรบมอเตอรไฟฟากระแสตรงนนสามารถใชไฟฟากระแสตรงหรอกระแสสลบกได แตถาเปนมอเตอรไฟฟากระแสสลบจะใชไฟกระแสสลบเทานน และแรงดนไฟฟาทจายใหกบมอเตอรจะมผลตออตราความเรวและแรงบดของมอเตอรคอถาหากแรงดนไฟฟามากอตราเรวและแรงบดของมอเตอรกจะมากดวย การไหลของกระแส ในการไหลของกระแสนนจะกลาวถงในกรณทมอเตอรไดรบกระแสจากแหลงจาย ในกรณทมอเตอรไมไดตอกบโหลดใด ๆ นนจะมกระแสไหลผานนอย แตในกรณทมการใชงานตอกบโหลดจะมปรมาณกระแสทเพมมากขน การไหลของกระแสนนมความจ าเปนเพราะถาหากกระแสไมพอแลวมอเตอรกจะไมมก าลงเพยงพอส าหรบการขบโหลด และกระแสไฟฟาทจายใหกบมอเตอรจะมผลตออตราเรวและแรงบดของมอเตอรดวย คอ ถาหากจายกระแสไฟฟาใหกบมอเตอรมากอตราเรวและแรงบดของมอเตอรกจะมากดวย

อตราเรว สวนใหญมอเตอรกระแสตรงจะมอตราเรวปกตท 4000-7000 รอบตอนาท ซงอตราเรวของมอเตอรสามารถลดลงหรอเพมขนไดตามความตองการของผใช ถาหากตองการใชงานทตองการความเรวมากกตองเลอกมอเตอรทมอตราเรวสง เปนตน

แรงบด เปนแรงทมอเตอรกระท ากบโหลดในการพจารณาเลอกมอเตอรนนถาหากมแรงบดนอยจะใชงานไดกบโหลดทไมหนกมากแตถามแรงบดมากสามารถใชงานกบโหลดทมน าหนกมากได ในการพจารณาเลอกใชงานมอเตอรจงจ าเปนตองรขอมลพนฐานของมอเตอรเพอทจะเปนขอพจารณาในการเลอกใชงานตอไป

2.2.1.5 Tacho Generator Tacho Generator เปน Feedback Device ประเภทหนงซงใชงานอยางแพรหลายกบ DC Motor โดยเปนตวแปลงสญญาณจากความเรวมาเปนโวลทเพอสงสญญาณกลบให Drive (วงจร ทรก ) รบรวาความเรวทสงจาก Drive ไปยงมอเตอรนนถกตองหรอไม

นยามของTacho Generator กคอ Generator ขนาดเลก ทท าหนาทแปลงความเรวรอบมาเปนแรงดนไฟฟาส าหรบควบคม 0-10 V. เพอปอนกลบไปยงชดไดรฟ (โดยทวไปจะใชในระบบดซไดรฟ)

22

รปท 2.15 แสดงTacho Generator

2.2 .2 มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส(3 PHASE AC MOTOR)

2.2 .2.1 มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟส แบบอนดกชน

มอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3 เฟสทมคณสมบตทดคอมความเรวรอบคงทเนองจาก

ความเรวรอบอนดกชนมอเตอรขนอยกบความถ( Frequency)ของแหลงก าเนดไฟฟากระแสสลบมราคา

ถกโครงสรางไมซบซอนสะดวกในการบ ารงรกษาเพราะไมมคอมมวเตเตอรและแปรงถานเหมอน

มอเตอรไฟฟากระแสตรงเมอใชรวมกบเครองควบคมความเรวแบบอนเวอรเตอร (Invertor) สามารถ

ควบคมความเรว ( Speed) ไดตงแตศนยจนถงความเรวตามพกดของมอเตอรนยมใชกนมากมอเตอรอน

ดกชนม 2 แบบ แบงตามลกษณะตวหมนคอ

อนดกชนมอเตอรทมโรเตอรแบบกรงกระรอก( Squirrel Cage Induction Motor)อน

ดกชนมอเตอรแบบนตวโรเตอรจะมโครงสรางแบบกรงกระรอกเหมอนกบโรเตอรของสปลทเฟส

มอเตอรเปนมอเตอรสามเฟสชนดทนยมใชกนมากทสด เพราะมโครงสรางงาย ราคาถก มอเตอรสาม

เฟสเหนยวน าแบบกรงกระรอกประกอบดวยขดลวดสเตเตอร 3 ขดแตละขดมทงตนคอลยและปลาย

คอลยการตอมอเตอรสามเฟสใชงานมการตอ2 แบบคอ

การตอแบบสตารหรอแบบวารย (Star or Wye or Y Connection) ท าใหแรงดนตกครอม

ขดลวดต ากวาสายจาย = หรอเทากบ0.577 เทา

การตอแบบเดลตาหรอสามเหลยม (Delta) ตอแบบเดลตามแรงดนตกครอมขดลวด

เทากบแรงดนของสายจาย

23

การสตารทแบบสตาร-เดลตา (Star-Delta Starter)เปนวธการทนยมใชกนมากเนองจาก

ออกแบบงายและเหมาะส าหรบการสตารทมอเตอรสามเฟสแบบเหนยวน าใชส าหรบมอเตอรทมการตอ

ขดลวดภายในทมปลายสายตอออกมาขางนอก 6 ปลายและมอเตอรจะตองมพกดแรงดนส าหรบการตอ

แบบเดลตาทสามารถตอเขากบแรงดนสายจายไดอยางปลอดภยปกตพกดทตวมอเตอรส าหรบระบบ

แรงดน 3 เฟส 380 V จะระบเปนเปน 380/660 V ในขณะสตารทมอเตอรจะท าการตอแบบสตาร

(Starหรอ Y) ซงสามารถลดแรงดนขณะสตารทไดและเมอมอเตอรหมนไปไดสกระยะหนงมอเตอรจะ

ท าการตอแบบเดลตา (Delta หรอ D)

รปท 2.16 แสดงโครงสรางภายในของมอเตอรสามเฟสประกอบดวยขดลวด 3 ขดแตละขดมตน (U1)

ปลาย (U2)ตน (V1) ปลาย (V2) และตน (W1) ปลาย (W2)

รปท 2.17 แสดงลกษณะการตอขดลวดมอเตอรแบบวารย (Y)(รปบน)และเดลตา (Delta)(รปลาง)

24

รปท 2.18 แสดงลกษณะมอเตอรสามเฟส (รปซาย) และจดตอสาย (รปขวา)

รปท 2.19 แสดงการตอจดตอสายของมอเตอรสามเฟสแบบวารย (Y)(รปซาย)และเดลตา(รปขวา)

อนดกชนมอเตอรทมโรเตอรแบบขดลวด( Wound Rotor Induction Motors)อนดกชนมอเตอรชนดนตวโรเตอรจะท าจากเหลกแผนบาง ๆอดซอนกนเปนตวทนคลาย ๆอารเมเจอรของมอเตอรไฟฟากระแสตรงมรองส าหรบวางขดลวดของตวโรเตอรเปนขดลวด 3 ชดส าหรบสรางขวแมเหลก 3 เฟสเชนกนปลายของขดลวดทง 3 ชดตอกบสปรง(Slip Ring) จ านวน 3 อนส าหรบเปนทางใหกระแสไฟฟาครบวงจรทง 3 เฟสการท างานของอนดกชนมอเตอร เมอจายไฟฟาสลบ 3 เฟสใหทขดลวดทง 3 ของตวสเตเตอรจะเกดสนามแมเหลกหมนรอบ ๆตวสเตเตอร ท าใหตวหมน(โรเตอร)ไดรบการเหนยวน าท าใหเกดขวแมเหลกทตวโรเตอรและขวแมเหลกน จะพยายามดงดดกบสนามแมเหลกทหมนอยรอบ ๆท าใหมอเตอรของอนดกชนมอเตอรหมนไปได ความเรว ของสนามแมเหลกหมนทตวสเตเตอรนจะคงทตามความถของไฟฟากระแสสลบดงนนโรเตอรของอนดกชน ของมอเตอรจงหมนตามสนามหมนดงกลาวไปดวยความเรวเทากบความเรวเทากบความเรวของสนามแมเหลกหมน

25

2.2 .3 ประเภทของการควบคมมอเตอร

แบงตามลกษณะการสงอปกรณควบคมใหมอเตอรท างานเปน 3 ประเภทคอ

2.2 .3.1 การควบคมดวยมอ (Manual control)

การควบคมดวยมอ เปนการสงงานใหอปกรณควบคมท างานโดยใชผปฏบตงานควบคม

ใหระบบกลไกทางกลท างานซงการสงงานใหระบบกลไกท างานนโดยสวนมากจะใชคนเปนผสงงาน

แทบทงสนซงมอเตอรจะถกควบคมจากการสงงานดวยมอโดยการควบคมผานอปกรณตาง ๆ เชนทอก

เกลสวตช ( toggle switch) เซฟตสวตช (safety switch) ดรมสวตช (drum switch) ตวควบคมแบบหนา

จาน (face plate control) เปนตน

2.2 .3.2 การควบคมกงอตโนมต (Semi Automatic control)

โดยการใชสวตชปมกด ( push button) ทสามารถควบคมระยะไกล ( remote control) ได

ซงมกจะตอรวมกบสวตชแมเหลก ( magnetic switch) ทใชจายกระแสจ านวนมากๆใหกบมอเตอรแทน

สวตชธรรมดาซงสวตชแมเหลกนอาศยผลการท างานของแมเหลกไฟฟาวงจรการควบคมมอเตอร

กงอตโนมตนตองอาศยคนคอยกดสวตชจายไฟใหกบสวตชแมเหลกสวตชแมเหลกจะดดใหหนาสมผส

มาแตะกนและจายไฟใหกบมอเตอรและถาตองการหยดมอเตอรกจะตองอาศยคนคอยกดสวตชปมกดอก

เชนเดมจงเรยกการควบคมแบบนวาการควบคมกงอตโนมต

2.2.3.3 การควบคมอตโนมต (Automatic control)

การควบคมแบบนจะอาศยอปกรณชน า ( pilot device) คอยตรวจจบการเปลยนแปลง

ของสงตาง ๆ เชนสวตช-ลกลอยท าหนาทตรวจวดระดบน าในถงคอยสงใหมอเตอรปมท างานเมอน าหมด

ถงและสงใหมอเตอรหยดเมอน าเตมถงสวตชความดน ( pressure switch) ท าหนาทตรวจจบความดนลม

เพอสงใหปมลมท างานเทอรโมสตทท าหนาทตดตอวงจรไฟฟาตามอณหภมสงหรอต า เปนตนวงจรการ

ควบคมมอเตอรแบบนเพยงแตใชคนกดปมเรมเดนมอเตอรในครงแรกเทานนตอไปวงจรกจะท างานเอง

โดยอตโนมตตลอดเวลา

2.2.4 การควบคมการกลบทางหมนมอเตอรไฟฟากระแสสลบ 3เฟส

มอเตอรไฟฟา 3 เฟสนยมใชกนมากเครองจกรในงานอตสาหกรรม เชนเครองกลง ,

เครองกด , เครองใส ,เครนยกของฯลฯ เครองดงกลาวอาจตองมการท างานทเปลยนทศทาง 2 ทศทางจง

ตองรจกวธการกลบทางหมนมอเตอร 3เฟส อยางถกวธไมวามอเตอรจะตอขดลวดแบบสตารหรอเดลตา

26

ถาท าการสลบสายแหลงจายไฟฟาใหกบมอเตอรคใดคหนงจะท าใหมอเตอรกลบทศทางการหมนไดการ

กลบทางหมนมอเตอร 3 เฟส สามารถท าได 2วธคอ

2.2.4.1 การกลบทางหมนโดยใชสวตชเชน ดรมสวตช ( Drum Switch)หรอโรตารแคม

สวตช(Rotary Camp Switch)

2.2 .4.2 โดยการใชแมคเนตกคอนแทคเตอรการกลบทางหมนโดยใชสวตชเชนโรตาร

แคมสวตชจะเปนสวตชหมน 3 ต าแหนงคอ I-O-II )Clockwise-Counter Cockwise)หรอ F-O-R

(Forward-Stop-Reverse)หรอ L-O-R(Left-Stop-Right)

2.3 ทฤษฏทางการพมพ

2.3.2 สวนพมพ (Printing unit)

สวนพมพแยกออกเปนหนวยยอย ๆ ไดเปน 3 หนวย

2.3.2.1 หนวยโมพมพ (cylinder)โมของเครองพมพเปนรปทรงกระบอก แตละ

เครองพมพหรอ แตละสวนพมพโดยทว ๆ ไปประกอบดวยโม 3 โม คอ

โมแมพมพ (plate cylinder) ท าดวยโลหะเปนรปทรงกระบอก ส าหรบน าแมพมพทจะ

พมพมาหมหอรอบผวโม มชองวางส าหรบตดตงแกนยดจบแผนแมพมพทงหวและทายใหแนน พรอมทง

มสกรเพอดงแมพมพใหตงไมสามารถขยบเขยอนได ในการตดตงใหมจดสมผสอย 3 จด คอ จดสมผสกบ

ลกกลงคลงน าเพอใหความชนกบแมพมพ จดสมผสกบลกกลงคลงหมกเพอคลงหมกลงในบรเวณภาพท

ตองการพมพ และจดสมผสกบโมผายางเพอถายทอดภาพลงบนผายาง

โมผายาง (blanket cylinder) ท าดวยโลหะเปนรปทรงกระบอก เสนรอบวงโมจะเลกกวา

โมแมพมพ เพราะมแผนผายางซงหนากวาแมพมพมาหอหม มชองวางส าหรบตดตงแกนยดผายางทงหว

และทาย พรอมเพลาหมนเพอดงผายางใหตง ในการตดตงใหมจด 2 จดคอ จดสมผสกบโมแมพมพเพอ

รบหมกทสรางภาพจากแมพมพ และจดสมผสกบโมกดพมพโดยมวสดพมพอยระหวางกลางเพอ รบภาพ

จากโมผายาง

โมกดพมพ (impression cylinder) ท าดวยโลหะเปนรปทรงกระบอกขนาดใหญกวาโม

อน ๆ เพราะไมมอะไรมาหอหมนอกจากวสดพมพ มชองวางส าหรบตดตงฟนจบวสดพมพ ในการ

ตดตงใหมจดสมผสจดเดยว คอ ระหวางโมผายางกบโมกดพมพ

27

2.3.3 สวนรองรบกระดาษ (Delivery unit)

แยกออกเปนหนวยยอยๆได2หนวย คอ

2.3.3.1 หนวยรบสงกระดาษ ประกอบดวย

ฟนจบกระดาษ( gripper) มอยหลายตวประกอบกนเปนแถวในหนงราว เครองพมพแต

ละเครองมอยหลายราวขนอยกบการออกแบบฟนจบกระดาษของสวนรบกระดาษนท าหนาทรบกระดาษ

จากฟนจบทโมกดพมพ เพอน ามาปลอยทกระดานรองรบ มลกเบยวบงคบ สามารถปรบใหปลอย

กระดาษชาหรอเรวได

วงลอกลบกระดาษ ( sheet guide wheel) ท าหนาทกลบกระดาษทพมพแลว เพอไมให

หมกเปรอะเปอนเปนรอยบนกระดาษพมพ มอยหลายวงลอ สามารถปรบยายเพอหลกเลยงตรงสวนท

พมพหมกหนา ๆ ได บางเครองออกแบบใหมลมเปาออกมาจากวงลอ เพอใหกระดาษลอยตวไมแตะกบ

วงลอ

ทอลมดดกระดาษท าหนาทดดกระดาษเพอกนปลวและชะลอกระดาษใหเคลอนตวชาลง

2.3.3.2 หนวยรองรบกระดาษ ประกอบดวย

กระดานรองรบกระดาษ มจดปรบใหฐานเลอนขนไดโดยอตโนมต

ฉากตบกระดาษซาย-ขวา เพอใหกระดาษเรยบ

ฉากตบกระดาษหนา-หลง เพอใหกระดาษเรยบเปนตง

ทอลมเปากนกระดาษปลวดานบน บางเครองไมมการตดตง

2.3.4 สวนปอน (FeederUnit)

เครองพมพทกเครองไมวาจะเปนชนดปอนแผนหรอชนดปอนมวน ไมวาจะเปนระบบทปอน

กระดาษดวยมอหรออตโนมต จะตองมหนวยปอนกระดาษ กระดาษจะเขาเครองพมพไดตง เรยบ

สม าเสมอ ไมตดขดหรอท าใหเครองพมพหยดบอย จ าเปนจะตองมอปกรณชวยในการปอนเปนจ านวน

มาก พรอมทงมอปกรณสวนทสามารถเปลยนไดเพอใหเหมาะสมกบความหนาของกระดาษ เครองพมพ

แตละเครองนนจะมอปกรณในหนวยปอนกระดาษแตกตางกนขนอยกบแบบของเครองพมพ ม

โรงงานผลตเฉพาะสวนปอนกระดาษอยหลายโรงงาน ซงโรงงานผลตเครองพมพเพยงแตสงซอไป

ประกอบเขากบเครองพมพเทานน เครองพมพออฟเซตปอนแผนสเดยวมหนวยการปอนกระดาษได 2

แบบ คอ หนวยปอยกระดาษทละแผน และหนวยปอนกระดาษแบบซอนเหลยม