พรบ.คมครองแรงงานแกไขใหม

และ พรบ. ฉบบราง

โดย นายบญธรรม ศรสมาน กรมสวสดการและคมครองแรงงาน

024-390-766-7 , 089-110-1422

หวขอบรรยาย

กฎหมายแรงงานทควรร

1. พรบ. คมครองแรงงานฯ (ฉบบท 6) 2. ราง พรบ. คมครองแรงงานฯ ฉบบท ครม. รบ หลกการแลว

หวขอท ๑ : กฎหมายแรงงาน พรบ. คมครองฯ (ฉบบท ๖) บงคบใช ๑ กย. ๖๐

ประเดน * เพมอ านาจคณะกรรมการคาจาง* * การไมตองสงส าเนาขอบงคบ* *เกษยณอาย*

ประเดนท 1 :

แกไขเพมเตมการก าหนดอตราคาจางขนต า จะก าหนดใหใชเฉพาะกจการ งานหรอสาขาอาชพ ประเภทใด เพยงใด ลกจางกลมใด ในทองถนใดกได - เชน ผพการ ผสงอาย นกศกษา เปนตน เพอใหคณะกรรมการคาจางสามารถก าหนดอตราคาจาง ขนต าเฉพาะกลมได

- ค าวา “วน” หมายถง เวลาท างานปกตของลกจาง แมนายจางจะใหลกจางท างานนอยกวาเวลาท างานปกตเพยงใดกตาม (งานอนตรายไมเกนวนละ 7 ชม. สวนงานอนๆไมเกนวนละ 8 ชม.)

- ค าพพากษาฎกาท 8682/2548 ลกจางท างานเปนพนกงานเสรฟในรานอาหาร ท างานปกตวนละ 5 ชม. ไดรบเงนเดอน 1,500 บาท จะน าคาจางขนต ามาเฉลยเปนรายชวโมงไดหรอไม ศาลฎกาวนจฉยวา แมนายจางจะใหลกจางท างานนอยกวาเวลาท างานปกตเพยงใดกตาม ซงขอเทจจรงปรากฏวานายจางใหท างานวนละ 5 ชม. ถอวาเปนเวลาท างานปกตอนเปนการท างาน 1 วน นายจางตองจายคาจางไมต ากวาอตราคาจางขนต า 1 วน ตามทคณะกรรมการคาจางก าหนด ไมใชเฉลยคาจางขนต าตอการท างานเพยง 5 ชม.

คาจางขนต า

ประเดนท 2

แกไขเกยวกบเรองขอบงคบเกยวกบการท างาน จากเดม กฎหมายก าหนดใหนายจางตองสงส าเนาขอบงคบใหพตร. และอธบดฯ มอ านาจแกไขขอบงคบทขดกฎหมาย แกไขโดยการ... ยกเลก โดยนายจางไมตองสงส าเนาและอธบดฯ ไมมอาจสงแกไขขอบงคบทขดตอกฎหมาย

การไมสงขอบงคบให พตร.

- ฎกาท ๑๒๖๔๒ – ๑๒๖๔๔/๒๕๕๗

- แมนายจางมไดสงส าเนาขอบงคบเกยวกบการท างานใหอธบดหรอผซงอธบดมอบหมายภายในระยะเวลาตามมาตรา ๑๐๘ วรรคหนงและวรรคสอง กเปนเพยงท าใหนายจางตองรบโทษตามบทบญญตมาตรา ๑๔๖ เทานน กไมไดท าใหขอบงคบฯ ของนายจางทประกาศใชแลวตองเสยไปแตอยางใด

ขอบงคบทขดกฎหมาย

- ฎกาท ๑๔๖๕๙ - ๑๔๖๖๐/๒๕๕๗

ระเบยบของนายจางก าหนดใหพกงานไดจนกวาการสอบสวนจะถงทสด ขดตอมาตรา ๑๑๖ แหงพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ ลกจางมสทธไดรบคาจางในวนทพกงานนน

ประเดนท 3 แกไขเกยวกบเรองการเกษยณอาย - การเกษยณอายตามทนายจางลกจางตกลงกน หรอตามทนายจางก าหนดไว ใหถอเปนการเลกจาง

- กรณไมการตกลงหรอก าหนดเกษยณอายไว หรอก าหนดเกษยณไวเกน ๖๐ ป ใหลกจางทมอายครบ ๖๐ ปขนไป มสทธแสดงเจตนาเกษยณอายไดโดยใหมผลเมอครบ ๓๐ วน นบแตวนแสดงเจตนา และใหนายจางจายคาชดเชย

เกษยณอาย ฎกาท ๑๕๑๗/๒๕๕๗ โจทกเกดวนท ๔ สงหาคม ๒๔๙๘ ท างานตงแตเดอน

มกราคม ๒๕๒๖ ครบอาย ๖๐ ปวนท ๓ สงหาคม ๒๕๔๘ ตามขอบงคบของจ าเลยระบโดยชดเจนวาพนกงานเกษยณอาย ๖๐ ป โดยไดรบคาชดเชยตามกฎหมาย สทธในการไดรบคาชดเชยของโจทกจงเกดขนตงแตโจทกมอายครบ ๖๐ ปโดยไมค านงวาหลงจากนนจ าเลยจะยงคงจางโจทกตอไปหรอเลกจาง สทธดงกลาวเกดขนจากขอบงคบเกยวกบการท างาน เนองจากหากยอมใหจ าเลยหยบยกเรองการเลกจางหลงจากพนกงานท างานจนครบ ๖๐ ป ขนเปนขออางได ยอมจะเปนชองทางใหเกดการหลบเลยงการจายเงนชดเชยกรณเกษยณอายเมอพนกงานอายครบ ๖๐ ปบรบรณ โดยท าทวาคงจางตอไปจนพนกงานท างานไมไหวลาออกไปเอง

เกษยณอาย- ฎกาท ๑๐๑๙๓/๒๕๕๘ นายจางก าหนดเกษยณอาย ๕๕ ป

บรบรณ แตครบก าหนดแลวนายจางลกจางท าสญญาจางขนใหมมก าหนด ๑ ป ตอมาลกจางลาออก ลกจางมสทธไดรบคาชดเชยจากการเกษยณอาย ๕๕ ปบรบรณตามระเบยบขอบงคบของนายจาง

โครงการสมครใจลาออกกอนครบอายเกษยณ

- ฎกาท ๑๘๖๔๑ – ๑๘๖๕๘/๒๕๕๗ โครงการสมครใจลาออกกอนครบอายเกษยณ เมอลกจางแสดงความจ านงเปนความสมครใจของลกจางเอง การทนายจางอนมตและใหลาออกตามทขอ จงเปนกรณทลกจางกบนายจางตางสมครใจเลกสญญาจางแรงงานตอกน มใชการเลกจาง

การจางงานหลงเกษยณอาย- ฎกาท ๔๕๓๑/๒๕๔๑ หลงจากลกจางเกษยณอายการท างาน

นายจางไดท าสญญาจางใหลกจางท างานอก ๑ ป ในหนาทเดม งานทท ากอนและหลงเกษยณเปนงานในลกษณะเดยวกน และเปนงานธรกจของนายจาง จงมใชงานอนมลกษณะเปนครงคราวทมก าหนดการสนสดหรอความส าเรจของงาน ลกจางจงไมใชลกจางทมก าหนดระยะเวลาการจางไวแนนอน จงไมเขาขอยกเวนไมตองจายคาชดเชย- หนงสอสญญาการวาจางระบวาผรบจางไมตดใจเรยกรองเงนคาชดเชย ใชบงคบไมได

เปนโมฆะ- ฎกาท ๖๐๑๑-๖๐๑๗/๒๕๔๕ ขอบงคบฯ ก าหนดการเกษยณอายลกจางหญง ๕๐ ป ลกจางชาย ๕๕ ป ขดมาตรา ๑๕

การแกไขเปลยนแปลงขอบงคบ ฎกาท ๒๐๖๗-๒๐๖๘/๒๕๕๗ นายจางแกไขขอบงคบในการ

ท างานเรองเกษยณอายจาก ๖๐ ป เปนอาย ๕๕ ป โดยลกจางไมยนยอม การแกไขขอบงคบจงไมชอบ

ฎกาท ๒๑๒๗/๒๕๕๕ นายจางแกไขขอบงคบเรองเกษยณอายจาก ๖๐ เปน ๕๕ ป โดยท าหนงสอเวยนแจงเปลยนแปลงขอบงคบในสวนทเกยวกบการเกษยณอายโดยลกจางลงลายมอชอยนยอม ถอวาขอบงคบใหมใชบงคบได“ขาพเจาไดอาน เขาใจ ยนยอมและยนดปฏบตตามขอบงคบ...ทกประการ”

แกไขระเบยบฝายเดยวฎกาท ๑๐๕๗๒/๒๕๕๙ นายจางแกไขเปลยนแปลงระเบยบฯ ฝายเดยวโดยไมไดรบ

ความยนยอมจากลกจาง เปนการลดรอนสทธประโยชนของลกจางลง จากทเคยไดรบเงนบ าเหนจและคาชดเชยแยกตางหากออกจากกน คงเหลอเพยงไดรบเงนบ าเหนจเฉพาะสวนทค านวณแลวมจ านวนมากกวาคาชดเชยเทานน จงไมชอบ ระเบยบฯ ใหมจงไมผกพนลกจาง ตอมาวนท ๓๑ ธนวาคม ๒๕๕๔ โจทกเกษยณอาย การทนายจางจายเงนบ าเหนจใหลกจางเฉพาะสวนทเกนกวาเงนชดเชยเพยงจ านวน ๑,๔๙๒,๘๓๐ บาท โดยหกเงนบ าเหนจสวนทเทากบคาชดเชย ๕๕๒,๙๐๐ บาทออก จงไมเปนไปตามระเบยบฯ เดม

- ไดรบจรง ๒,๐๔๕,๗๓๐ บาท ขาดไป ๕๕๒,๙๐๐ บาท ( ๓๗ เดอน) - แกไข เปน “ กรณเงนบ าเหนจมากกวาเงนชดเชย ใหจายเงนบ าเหนจเพมสวนทเกน

กวาคาชดเชย”

รางพรบ.คมครองฯ เสนอครม.รบหลกการแลว 15/ 08/60

สาระส าคญ๑. เพมนยาม “คาตอบแทน” , คาตอบแทนทเทาเทยมระหวางชาย-หญง

๒. การเปลยนตวนายจาง

๓. คาจางแทนการบอกกลาวลวงหนา

๔. ลากจ 3 วนท างานโดยไดรบคาจาง

๕. ลาเพอตรวจครรภ

๖. การหยดกจการชวคราว

๗. เพมอตราคาชดเชย 400 วน กรณท างาน 20 ปขนไป

๘. การยายสถานประกอบกจการ

๙. อนๆ เชน ดอกเบย บทก าหนดโทษ การแจงแบบแสดงสภาพการจาง

1. คาตอบแทน- “คาตอบแทน” หมายความวา เงนทนายจางจายใหแกลกจางเปน

คาตอบแทนการท างานตามพรบ.น นอกจากคาจาง คาลวงเวลา คาท างานในวนหยด และคาลวงเวลาในวนหยด

- ทมาและสภาพปญหา

** มาตรา 23 , งานขนสงทางบก , งานทไมมสทธไดรบคาลวงเวลา ตามมาตรา 65 , งานตามกฎกระทรวงฉบบท 13** ก าหนดการจาย** อตราดอกเบย

คาตอบแทน : อตราดอกเบย

- - ฎกาท ๓๐๘๗ - ๓๐๙๕/๒๕๔๕

- งานขนสงทางบกไมมสทธไดรบคาลวงเวลา แตมสทธไดรบคาตอบแทนการท าลวงเวลา ๑ เทา ซงคาตอบแทนไมใชคาลวงเวลาทจะมสทธคดดอกเบยรอยละ ๑๕ ตอปได แตเปนหนเงนทคดดอกเบยในระหวางผดนดรอยละ ๗.๕ ตอป ตาม ป พ. พ. มาตรา ๒๒๔

2. โอนการจาง/ควบ- หลกการคอ ตองไดรบความยนยอมจากลกจาง

- ป.พ.พ. มาตรา 577 นายจางจะโอนสทธของตนใหแกบคคลภายนอกกไดเมอลกจางยนยอมพรอมใจดวย- พรบ. คมครองฯ มาตรา 13 ในกรณทกจการใดมการเปลยนแปลง

ตวนายจางเนองจากการโอน รบมรดกหรอดวยประการอนใด หรอในกรณทนายจางเปนนตบคคล และมการจดทะเบยนเปลยนแปลง โอน หรอ ควบกบนตบคลใด สทธตางๆ ทลกจางมอยตอนายจางเดมเชนใดใหลกจางมสทธเชนวานนตอไปและใหนายจางใหมรบไปทงสทธและหนาทอนเกยวกบลกจางนนทกประการ

แกไขใหชดเจนขน

“ในกรณทกจการใดมการเปลยนแปลงตวนายจาง จะตองไดรบความยนยอมจากลกจาง และใหนายจางใหมรบไปทงสทธและหนาททมอยกบนายจางเดมอนเกยวกบลกจางทกประการ”

ค าพพากษาศาลฎกา ฎกาท 3943/2557 โอนการจางใหนายจางใหม ลกจางไมยนยอมดวย ถอเปนการเลกจางตามมาตรา ๑๑๘ วรรคสอง นายจางเดมตองจายคาชดเชย

ฎกาท 11069/2556 แมกรรมการจะเปนคนเดยวกนแตจดทะเบยนเปนนตบคคลแยกตางหาก ถอเปนคนละนายจาง เมอลกจางยนยอมโอนนายจางใหมยอมรบไปทงสทธและหนาทเดม จงมใชกรณการเลกจางตามมาตรา ๑๑๘ วรรคสอง ลกจางจงไมมสทธฟองเรยกเงนจากนายจางเดมได

ความยนยอม

- ฎกาท 9018/2550 เมอนายจางมค าสงโอนยายลกจางใหท างานกบบรษทในเครอ แมสถานทท างานเปนหองเดยวกน โตะท างานใหมหางจากโตะเดมไมกเมตร โดยลกจางยอมไปนงท างานทโตะท างานใหมถง 15 วน ถอวาลกจางยนยอมพรอมใจแลว จงไมใชกรณการเลกจางตามมาตรา 118 วรรคสอง

3. สนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา

“ในกรณทนายจางบอกเลกสญญาจางโดยไมบอกกลาวลวงหนาใหลกจางทราบ ใหนายจางจายคาจางแทนการบอกกลาวลวงหนาใหแกลกจางเมอเลกสญญาจาง”

ทมาและความส าคญของปญหา

** ก าหนดการจาย

** ผดนด อตราดอกเบย** ก าหนดโทษ

สนจางแทนการบอกกลาวลวงหนา

- ฎกาท ๖๖๕/๒๕๕๙ สนจางแทนการบอกกลาวลวงหนามใชคาจาง และมใชเงนตามมาตรา ๙ นายจางจงตองเสยดอกเบยรอยละ ๗.๕ ตอป ตามป.พ.พ. มาตรา ๒๒๔ - ฎกาท ๑๐๗๔๕/๒๕๕๗ คาชดเชยผดนดนบแตวนเลกจาง สวนคาจางแทนการบอกกลาวลวงหนาผดนดเมอทวงถาม การฟองคดถอวาลกจางไดทวงถามใหนายจางช าระเงนแลว

4. ลากจ

- แกไขโดย ก าหนดใหลกจางมสทธลากจธระอนจ าเปนปหนงไมนอยกวา ๓ วนท างาน โดยไดรบคาจาง

- จากเดม ไมก าหนดไวแตใหเปนไปตามขอบงคบฯ

5. ลาเพอตรวจครรภ

- แกไขโดย ก าหนดใหลกจางซงเปนหญงมครรภมสทธลาเพอตรวจครรภในระหวางตงครรภได เพอใหการลาไปตรวจครรภเปนการใชสทธเพอคลอดบตรดวย

- ใหนายจางจายคาจางในวนลาเพอตรวจครรภดวย

- รวมระยะเวลาทงหมด 90 วน จายคาจาง 45 วน

6. การหยดกจการชวคราว

- มาตรา ๗๕ (เดม) ในกรณทนายจางมความจ าเปนโดยเหตหนงเหตใดทส าคญอนมผลกระทบตอการประกอบกจการของนายจางจนท าใหนายจางไมสามารถประกอบกจการไดตามปกตซงมใชเหตสดวสยตองหยดกจการทงหมดหรอบางสวนเปนการชวคราว ใหนายจางจายเงนใหแกลกจางไมนอยกวารอยละเจดสบหาของคาจางในวนท างานทลกจางไดรบกอนนายจางหยดกจการตลอดระยะเวลาทนายจางไมไดใหลกจางท างาน

- ใหนายจางแจงใหลกจางและพตร. ทราบลวงหนาเปนหนงสอกอนวนเรมหยดกจการตามวรรคหนงไมนอยกวาสามวนท าการ

การหยดกจการชวคราว

ประเดนปญหา

- ไมใชคาจาง ก าหนดจาย ดอกเบย

แกไขโดย ก าหนดใหนายจางจายเงนใหแกลกจาง ณ สถานทจายเงนตามมาตรา ๕๕ และภายในก าหนดระเวลาเวลาการจายคาจางตามมาตรา ๗๐

เงนตามมาตรา ๗๕ ไมใชคาจาง

- ฎกาท ๗๖๗๕/๒๕๔๘ เงนทจายระหวางหยดกจการชวคราวตามมาตรา ๗๕ ไมใชคาจาง ในระหวางนนนายจางกมไดมอบหมายงานใหลกจางท า และกฎหมายมไดบญญตหามลกจางไปท างานกบบคคลอนในระหวางหยดกจการชวคราว กรณจงมใชการละทงหนาทและไมเปนการเอาเปรยบนายจางทรบเงนสองทาง นายจางเลกจางจงตองจายคาชดเชย

7. เพมคาชดเชย

- แกไขโดย ก าหนดอตราคาชดเชยเพมเตมกรณนายจางเลกจาง ส าหรบลกจางทท างานตดตอกบครบ ๒๐ ปขนไป ใหมสทธไดรบคาชดเชยไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย ๔๐๐ วน- วตถประสงค เพอคมครองลกจางทท างานเปนระยะเวลานานใหไดรบคาชดเชยเพมขน

มาตรา 118 ใหนายจางจายคาชดเชยใหแกลกจางซงเลกจาง ดงตอไปน

(1) ท างานครบ 120 วน จายไมนอยกวา 30 วน

(2) ท างานครบ 1 ป - 3 ป จายไมนอยกวา 90 วน(3) ท างานครบ 3 ป - 6 ป จายไมนอยกวา 180 วน(4) ท างานครบ 6 ป - 10 ป จายไมนอยกวา 240 วน(5) ท างานครบ 10 ปขนไป จายไมนอยกวา 300 วนใหจายไมนอยกวาคาจางอตราสดทาย ...วน

หรอ ไมนอยกวาคาจางของการท างาน...วนสดทาย

8. การยายสถานประกอบกจการ

- มาตรา ๑๒๐ (เดม) ม ๘ วรรค

ในกรณทนายจางจะยายสปก. ไปตง ณ สถานทอนอนมผลกระทบส าคญตอการด ารงชวตตามปกตของลกจางหรอครอบครว นายจางตองแจงใหลกจางทราบไมนอยกวา ๓๐ วน กอนวนยายสถานประกอบกจการ ในการน ถาลกจางไมประสงคจะไปท างานดวยใหลกจางมสทธบอกเลกสญญาจางไดภายใน ๓๐ วน นบแตวนทไดรบแจงจากนายจางหรอวนทนายจางยายสถานประกอบกจการ แลวแตกรณ โดยลกจางมสทธไดรบคาชดเชยพเศษไมนอยกวาอตราคาชดเชยทลกจางพงมสทธไดรบตามมาตรา ๑๑๘

ฯลฯ

การตความของศาลฎกา- ศาลฎกา เหนวา พระราชบญญตคมครองฯ มาตรา ๑๒๐ เปนบทบญญต

ยกเวนพเศษใหนายจางตองมความรบผดมากขนกวาปกตโดยใหลกจางมสทธไดรบคาชดเชยพเศษและคาชดเชยพเศษแทนการบอกกลาวลวงหนา ดงนนจงตองแปลความโดยเครงครด การยายสปก. มาตรา ๑๒๐ นน ยอมหมายถง “ การทนายจางยายสถานประกอบกจการไปสถานทอนหรอสถานทแหงใหม แตมไดหมายความรวมถงสถานประกอบกจการอนซงนายจางมอยกอนแลว ทงน เนองจากนายจางยอมมอ านาจในการบรหารงานทจะสงใหลกจางไปท างานในสถานประกอบกจการอนๆ ของนายจางตามความเหมาะสมได

กรณท 1 : การยาย (มาตรา 120)

14

ปทมธาน ชลบร

ยายไปทใหม

ลกจางไดรบผลกระทบส าคญ

กรณท 2 : ปดสาขาแลวไปรวมกบสาขาอนไมเปนการยายสถานประกอบกจการ

14

กรงเทพ

สาขา ชลบร

ยายลกจาง/แผนก

ลกจางไดรบผลกระทบส าคญ

สาขา ราชบร สาขา

ปทมธาน

กรณท 3 : ยายตว ไมใช ยาย สถานประกอบกจการ

14

กรงเทพ

สาขา ชลบร

ยายลกจาง/แผนก

ลกจางไดรบผลกระทบส าคญ

สาขา ราชบร

สาขา ปทมธาน

ไมใชการยาย สปก.

- ฎกาท ๓๓๙๘/๒๕๔๖ นายจางมส านกงานใหญทคลองเตย โรงงานอยจงหวดสมทรปราการ นายจางยายส านกงานไปรวมอยทโรงงาน ไมใชการยายสถานประกอบกจการตามมาตรา ๑๒๐- ฎกาท ๒๒๒๘/๒๕๔๕ นายจางสงปดส านกงานขายทกรงเทพ

และยายพนกงานทงหมดไปท างานทหนวยงานจงหวดภเกต มใชการยายสถานประกอบกจการตามมาตรา ๑๒๐

อ านาจบรหารจดการของนายจาง

- ฎกาท ๑๙๗๕ – ๑๙๗๖/๒๕๖๐

- ลกจางท างานทคลงสนคาฉะเชงเทราต าแหนงพนกงานขบรถไฟฟา นายจางมหลายคลงสนคารวมทงคลงสนคา ตอมานายจางมค าสงยายลกจางไปท างานทคลงสนคาจงหวดสมทรปราการ ลกจางเพกเฉย นายจางออกหนงสอเตอน ตอมานายจางมค าสงยายอกครง แตลกจางเพกเฉย จงเปนการผดซ าค าเตอนและละทงหนาท ๓ วนท างานตดตอกน

แกไขประเดนการยาย

- แกเปนไมวาสปก. ทยายไปจะมอยหรอไมกตาม

- การบอกเลกสญญา ๓๐ วน นบแตรบแจง/หรอวนยาย

- ใหจายภายใน ๗ วน

- การด าเนนคดอาญาระงบ

ผลกระทบส าคญตอการด ารงชวต- ฎกาท ๑๓๕๕๐/๒๕๕๘ ผรองท ๑ ลกจาง มภาระตองดแลมารดาซงมอายมาก

และปวยเปนโรคทางสมอง และสงบตรไปโรงเรยน การเดนทางไปท างานทใหมใชเวลาเพมขนประมาณ ๑ ชม. ผรองท ๒ มภาระตองดแลสามปวยเปนโรคทางระบบประสาท เบาหวานและความดน การเดนทางไปท างานทใหมใชเวลาเพมขนประมาณ ๑ ชม. แมโจทกจะไดบรรเทาความเดอดรอนโดยจดสวสดการทพกเดอนละ ๑,๐๐๐ - ๒,๐๐๐ บาท จดรถรบสง ๒ เสนทางแลว กคงเปนการบรรเทาความเดอดรอนหรอแกไขผลกระทบทลกจางไดรบเฉพาะเรองคาใชจายในการเดนทางและทพกอาศยเทานน ผรองทงสองยงคงไดรบผลกระทบดานครอบครว และดานระยะเวลาในการเดนทาง มเวลานอนพกผอนนอยลง ตองตนเรวขน กลบถงบานชากวาเดม จงถอวาเปนผลกระทบส าคญตอการด ารงชวตตามปกต

9. ประเดนแกไขอนๆ

- การไมยนแบบแสดงสภาพการจาง-แกไขบทก าหนดโทษ-อตราดอกเบย

จบการบรรยาย