ระบบหมุนเวียนเลือด - NSSC...ระบบหม นเว...

ระบบหมนเวยนเลอด

www,378700000.com

เปนเสนทางล าเลยงกาซ O2 จากอวยวะหายใจ เชน ปอด เหงอก และสารอาหาร จากระบบทางเดนอาหาร ไปสเซลล แลวล าเลยงกาซ CO2 ไปก าจดทปอด และระบบขบถาย ตามล าดบ นอกจากนนระบบการไหลเวยนเลอดยงมบทบาทในการควบคมสมดลของเกลอและน าในรางกายอกดวย

มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา วงษสายตา

1

สงมชวตเซลลเดยว อะมบา (Ameba) และ พารามเซยม (Paramecium) ฟองน า (sponge)

ไฮดรา (hydra) และ พลานาเรย (planaria) มการแลกเปลยนสารระหวางเซลลกบสงแวดลอมโดยตรง โดย

กระบวนการแพรและการไหลเวยนของไซโทพลาสซม ภายในเซลล ท าใหสารอาหารเคลอนไหวไปโดยรอบๆ เซลล เพอใหทกสวนของเซลลไดรบสารอาหารไดทวถง สวนของเสยจะแพรผานเยอหมเซลลออกจาก ซงเพยงพอตอความตองการของรางกาย


2


3

http://www.utc.edu/~bbell/P-122-planaria.jpeg

ระบบหมนเวยนเลอด(circulatory system)

1. ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรปด (closed circulatory system)

2. ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรเปด (open circulatory system)


4

หมายถง ระบบเลอดทมเลอด ไหลเวยนอยภายในทอของเสนเลอดและหวใจตลอด โดยทเลอดจะมทศทางการไหลออกจากหวใจไปตามเสนเลอดชนดตาง ๆ และไหลกลบเขาสหวใจอกเปนวงจรตอเนองกนไป

พบในสตวพวกแอนนลด (annelid) เปนพวกแรก และ พบในสตวมกระดกสนหลง (vertebrate)ทกชนด

1. ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรปด (closed circulatory system)


5

หมายถง ระบบเลอด ทเลอดไหลออกจากหวใจแลวไมไดไหลเวยนอยเฉพาะภายในเสนเลอด แตจะไหลผาน ชองวางของล าตว และผนง แลวกลามเนอบบตว เลอดท าใหเลอดไหลกลบเขาสเสนเลอดและเขาสหวใจตอไป

2. ระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรเปด (open circulatory system)


6

การล าเลยงสารของไสเดอนดน หวใจเทยม (pseudoheart) เปนหวงเสนเลอดทพองออกและโอบรอบหลอดอาหาร 5 หวง หวใจทง 5 หวงจะเชอมตอกบเสน เลอดดานบนและดานลาง เสนเลอด (blood vessel) เสนเลอดดานบนของล าตว (dorsal blood vessel) ท าหนาทน าเลอดกลบเขาสหวใจ เสนเลอดดานลางของล าตว (ventral blood vessel) ท าหนาทรบเลอดจากหวใจไปเลยง สวนตาง ๆ ของรางกาย เสนเลอดฝอย (carpillary) มผนงบางมากกระจายอยทวไปของรางกาย ท าหนาทแลกเปลยน สารทอยภายในเลอดกบเซลลเลอด (blood) มสแดง เพราะมฮโมโกลบนทมธาตเหลกเปนองคประกอบ มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา

วงษสายตา 7

การล าเลยงสารของไสเดอนดน


8

ไสเดอนดนม ระบบหมนเวยนเลอดเพอจะรบ O2จากผวหนง และอาหารจากทางเดนอาหาร เพอสงไปสเซลลทอย หางไกลได

ไสเดอนดนมเสนเลอดและหวใจเทยมตอเนองกน เรยกวาระบบเลอดปด



9

ในเวลาเดยวกนกปม เลอดเขาสทางดานลางของล าตว ซงอยใตทางเดนอาหารเพอไปเลยงสวนตาง ๆทวล าตว ตอจากนนเลอดทใชแลวจะไหลกลบสเสนเลอดดานบนทสวนทายของล าตวแลวไหลกลบเขาสหวใจเทยม

หวใจเทยมท าหนาท ปมเลอดเขาสเสนเลอดดานบนเพอไปเลยงบรเวณสวนหว



10

เปนการล าเลยงเปนแบบเปด การทเลอดออกจากหวใจ ไหลไปตามเสนเลอดจะไปเปดทชองฮโมซล ( Haemocel )หรอชองไซนส( Sinus ) และ ผนง กลาม เนอบบตวเลอดจงไหลกลบเขาสหวใจ

สรปคอเลอดไมไดไหลไปตามเสนเลอดตลอดเวลา

การล าเลยงสารของกง


11

การไหลเวยนเลอดของกง

หวใจเทยมของกง

เวนทรลไซนส

เหงอก

ไนนสทางดานหนา ไซนสทางดานหลง


12

พวกอารโทรปอด ถงแมจะมหวใจแตเสนเลอดไมไดตดตอกนตลอดตว เลอดสามารถแทรกไปตามกลามเนอ โดยชองวางทเรยกวา ฮโมซล ( Haemocoel )

การล าเลยงสารของแมลง


13

แมลงมระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรเปด ซงประกอบดวยสวนตาง ๆ ดงน

หวใจ (heart) เปนสวนของเสนเลอด มลกษณะโปงออกเปนตอน ๆ มรเลก ๆ หวใจท า หนาทสบฉดเลอดไปทางดานหวไปสเนอเยอตาง ๆ ซงมลนคอยปดเปดอยดวย เรยกรนวา ออสเทย (oistia) ท าหนาทรบเลอดจากสวนตาง ๆ ในล าตวไหลเขาสหวใจ และลนภายในออสเทยกน ไมใหเลอดไหลออกจาก หวใจ

การล าเลยงสารของแมลง


14

เลอด (hemolymph) เลอดของแมลงไมมสหรอมสฟาออน ๆ เพราะไมมฮโมโกลบน มแต ฮโมไซยานน (hemocyanin) ทมทองแดง (Cu) เปนองคประกอบ เสนเลอด (blood vessel) มอยเสนเดยวเหนอทางเดนอาหาร ไมมเสนเลอดฝอย ท าหนาทรบเลอดออกจากรางกาย ชองวางภายในล าตว (hemoceol) ท าหนาทรบเลอดจากเสนเลอด เพอล าเลยงสารไปสสวนตางๆของรางกาย และเปนแหลงแลกเปลยนกาซ * แมลงมทอลม (trachial system) ท าหนาทล าเลยงกาซไปยงสวนตาง ๆ ของรางกาย*

การล าเลยงสารของแมลง (ตอ)


15

ปลามระบบหมนเวยนเลอดแบบวงจรปด ซงประกอบดวยหวใจ (heart) ม 2 หอง คอ หวใจหองบน (atrium) ท าหนาทรบเลอดทมกาซออกซเจนต าจากรางกาย แลวเขาสหวใจหองลาง หวใจหองลาง (ventricle) ท าหนาทสบฉดเลอดทมกาซออกซเจนต าไปยงเหงอก

การล าเลยงสารของปลา


16

การไหลเวยนของเลอดปลา

ปลามหวใจ 2 หองโดยเลอดจะ

ปมออกทาง เวนทรเคล ไปยงเสนเลอด ฝอยบรเวณเหงอกเพอแลกเปลยนกาซ เลอดทฟอกแลวจะออกไปตามระบบเสนเลอดแดง ไปยงเสนเลอดฝอยเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย กอนทจะไหลกลบไปตามเสนเลอดด าเขาสเอเตรยมของหวใจ


17


18

http://www.gsu.edu/~bioasx/fish.gif

มหวใจ 3 หอง คอ เอเตรยม 2 หอง ซาย ขวาและ เวนตรเคล 1 หอง ซงท าหนาท ปม เลอดแยกออกไปยงระบบเสนเลอดแดง 2 วงจรคอวงจรน าเลอดไปฟอกทปอด และวงจรน าเลอดไปเลยงรางกาย

การไหลเวยนเลอดของสตวครงบก ครงน า

สตวครงบกครงน ามระบบไหลเวยนเลอด 2 วงจร มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


การไหลเวยนเลอดกบ


20

วงจรแรกน าเลอดไปฟอกท รางแหเสนเลอดฝอย ของปอด และผวหนง ไดเลอดแดงกลบเขาสเอเตรยมซาย แลวเขาสเวนทรเคล เพอปมเลอดออกไปเลยงรางกาย จากนนเลอดด ากจะกลบเขาสเอเตรยมขวา และเขาส เวนทรเคล

ทซงเลอดแดงและเลอดด าบางสวนผสมกน แตในสตวเลอยคลานการผสมกนจะมนอยถงแมจะมหวใจ 3 หองเชนกน เนองจากเวนทรเคล มแนวโนมทจะแยกออกเปน 2 หอง

การไหลเวยนเลอดของสตวครงบกครงน า


21

หวใจอยภายในชองอก ( pericadial cavity ) ระหวางปอดทงสองขาง คอนไปทางซายเลกนอย หวใจอยภายในถงเยอหมหวใจ ( pericardium ) ซงมลกษณะเฉพาะและพบไดทหวใจ

***หวใจคนประกอบดวย***

ระบบหมนเวยนเลอดของคน

หวใจ (heart)


22


23

หองหวใจม 4 หอง ดวยกนคอ

1.หองบนซาย (Left auricle) ท าหนาทรบเลอดซงฟอกจากปอดแลวออกทางเสนเลอด พลโมนารเวน (Pulmonary vein)

2.หองบนขวา (Right auricle) รบเลอดทใชแลวจาก ซพเรยเวนาคาวา (superiror vena cava) ซงน าเลอดจากสวนบนของรางกายและอนฟเรยเวนาคาวา (inferior vena cava) ซงน าเลอดมาจากสวนลางของรางกาย


24

3. หองลางซาย (Left ventricle) ท าหนาทสงเลอดซงรบมาจากหองบนซายเขาสเสนเลอดแดงใหญ เอออรตา (aorta) เพอไปเลยงทวรางกาย หวใจหองนผนงหนาทสดเนองจากตองใชแรงในการบบตวมากกวาหวใจหองอน ๆ


25

4. หองลางขวา (Right ventricle) ท าหนาทสงเลอดทใชแลว ซงรบมาจากหองบนขวาไปฟอกทปอด โดยผานไปทางเสนเลอด พลโมนาร อารเตอร (pulmonary artery) หวใจหองนมผนงหนา เชนกนแตบางกวาหองลางซายเนองจากสงเลอดไปยงปอดเทานน ไมตองใชแรงบบมากนก


26

• การไหลเวยนของเลอด จากเอเตรยม เขาส เวนทรเคล และการฉดเลอดออกจากเวนตรเคล ไปยงเสนเลอดแดงใหญ เลอดสามารถไหลไปทางเดยวไมไหลยอนกลบ กเนองจากมลนหวใจ ท าหนาทกนไมใหเลอดไหลกลบ ลนหวใจทกน ระหวาง

• เอเตรยม และ เวน ทรเคล ดาน ขวาเรยก Tricuspid valve ดานซาย เรยก Bicuspid valveหรอ Mitral valve

ลนหวใจ ( VALVE )


27

• สวนลนหวใจทกนระหวาง เวนทรเคลขวา กบเสนเลอดแดงใหญทไปยงปอด และลนหวใจทกนระหวางเวนทรเคลซาย กบเสนเลอดแดงใหญทไปยงระบบรางกาย มชอเรยกวา semilunar vlave เหมอนกน

ลนหวใจ ( VALVE )


28

หวใจ ม4 หอง หองบน (atrium) 2 หอง หองลาง (ventricle) 2 หอง ภายในมลนหวใจ ( valve ) ท าหนาทปองกนไมใหเลอดไหลยอนกลบ ดงน 1) ลนไบคสพด ( Bicuspid valve ) กนหองบนซายกบหองลางซาย 2) ลนไตรคสพด ( Tricuspid valve ) กนหองบนขวากบลางขวา 3) ลนเออรตกเซมลนาร ( Aortic semilunar valve ) อยตรงบรเวณโคนเสนเลอดแดงใหญ 4) ลนพลโมนาร ( Pulmonary semilunar valve ) อยตรงบรเวณโคนเสนเลอดพลโมนารอารเทอร ซงน าเลอดไปแลกเปลยนกาซทปอด

***ขอควรจ า*** หวใจหองลางซายมขนาดใหญทสดและมผนงหนาทสดเนองจากตอง

สบฉดเลอดไปเลยงสวนตางๆ ของรางกาย

มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


ลนพลโมนาร มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา วงษสายตา

30

การกระตน ( excitation ) การท างานของหวใจ

• หวใจสามารถเตนไดเองไมตองอาศยการกระตนจากภายนอกโดยกลมเซลลพเศษทเปลยนแปลงมาจากกลามเนอหวใจเปนบรเวณตงตนทเกดกระแสการหดตวไดเองเรยกวา SA node sino-atrial node


31

• SA node เปนผก าหนดจงหวะ ทอยทผนงของ เอ-เตรยมขวาใกลทางเขาของเสนเลอดด าใหญเนอเยอกลามเนอพเศษนสามารถหดตวเหมอนกลามเนอและสามารถสรางกระแสประสาทไดเหมอนเสนประสาท



32

• แตละครงท sinoatrial node ( SA node ) หดตวจะกอใหเกด คลนของการกระตน เคลอนผานไปตาม ผนงของหวใจกระแสการหดตวจะแผกระจายไป อยางรวดเรวท าใหเอเตรยมทงสองหดตวอยางพรอมกน



33

• แลวสงตอไปยงเนอเยอพเศษอกบรเวณหนงคอ AV node ( antrio-ventricular node )ซงอยทฐานของ ผนงกนเอเตรยมโดยใชเวลาประมาณ 0.1 วนาทกอนทจะถายทอดไปยงเวนตรเคล เวลาทชาไป



34

• ท าใหเอเตรยมทงสองหดตวกอน เพอสงเลอดทงหมดเขาเวนตรเคลนนเอง กระแสการหดตวทแผกระจายของ AV node น จะแยกเปน 2 แขนงเมอมา ถงผนงกนเวนตรเคลเพอท าใหเวนตรเคลทงสองหดตวเปนหนงเดยวพรอมกน



35


36

คลนไฟฟาของหวใจ ในขณะทกลามเนอหวใจหดและคลายตวนนสามารถชกน าใหเกดความ

ตางศกยของไฟฟาไดซงสามารถบนทกไดโดยเครองตรวจคลนไฟฟาหวใจ และภาพทบนทกไดเรยกวา คลนไฟฟาหวใจ ใชยอ ECG หรอ EKG ประกอบดวย

1. P wave เปนผลรวมทางไฟฟาของดโพลาไรเซชน ของเอเทรยมทงซายและขวาเปนระยะเวลาทเกดกอนทเอเทรยมทงสองจะบบตว

2. QRS complex เปนผลรวมทางไฟฟาทเกดจากดโพลาไรเซชนของเวนทรเคลทงสองซงเกดกอนทเวนตรเคลทงสองจะบบตว

3. T wave เปนผลรวมทางไฟฟาซงเกดจากรโพลาไรเซชนของเวนทรเคลทงสองหองซงเกดกอนทเวนทรเคลทงสองจะคลายตว


37

การวดคลนไฟฟาหวใจ


38

การวดคลนไฟฟาหวใจ


39

ความดนเลอด

• การท างานของหวใจซงเกดเปนจงหวะสลบกนระหวางการบบตว ( systole ) และการคลายตว ( Diastole ) เรยกวาวงจรการท างานของหวใจ ( cardiac cycle )

• ความดนเลอดจะขนอยกบ Cardiac output ทไหลในเสนเลอดกบแรงตานทานจาก ผนงหลอดเลอดโดยเฉพาะเสนเลอดarteriole ซงเปนเสนเลอดแดงเลกซงเปนเสนเลอดแดงทมมากกวาเสนเลอดอน ปกตความดนเลอดของคนเรา 120/80 มลลเมตรของปรอท


40

ความดนเลอด ( Blood pressure ) เกดจาการบบตวของหวใจท าใหเกดแรงดนในเสนเลอด 2 คาคอ 1) ความดนซสโทลก ( Systolic pressure ) หมายถง ความดนเลอดสงสดขณะหวใจบบตว มคาประมาณ 120 มลลเมตรปรอท 2) ความดนไดแอสโทลก ( Diaastoric pressure ) หมายถงความดนเลอดขณะทหวใจคลายตว มคาประมาณ 80 มลลเมตรปรอท

ความดนเลอดคนปกต มคา 120/80 มลลเมตรปรอท แตอาจเปลยนแปลงไดขนอยกบอาย เพศ อารมณ น าหนกตว อาหาร และโรคบางอยาง

****ขอควรจ า***** 1. การวดความดนจะวดจากเสนเลอดอารเทอรทอยใกลหวใจ โดยทวไปนยมวดจากเสนเลอดอารเทอรทตนแขน โดยใชเครองมอสฟกโมนาโนมเตอร (SPHYGMONANOMETER ) 2. ในผใหญปกตจะมคาความดนเลอด 120/80 มลลเมตรปรอท มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา



42

หลกการบนทกคลนไฟฟาหวใจ

• คลนไฟฟาหวใจเปนผลรวมของไฟฟาทเกดจากเสนใยกลามเนอเปนสวนใหญ

• ไมไดใชอเลคโตรดวางทหวใจโดยตรง แตวางไวทผวนอกของรางกาย เชน แขน ขา หนาอก

• ตองท าการบนทกจากหลายต าแหนงตางๆกนเพอทจะใหไดภาพการท างานของหวใจทงหมด


43

สวนประกอบของเครองอซจ


44

คลนไฟฟาสามารถบอกใหเราทราบโรคของหวใจและความผดปกตของเกลอแรโรคทใชคลนไฟฟาในการชวยวนจฉยไดแก

• กลามเนอหวใจขาดเลอด เชนกลามเนอหวใจขาดเลอดเฉยบพลน หรอกลามเนอหวใจตาย แตส าหรบทมกลามเนอหวใจขาดเลอด แตไมถงกบตาย การตรวจคลนไฟฟากลมนอาจจะใหผลปกตซงอาจจะตองไปวงสายพานเพอตรวจ ขอตองระวงอกขอคอ ในภาวะทหวใจขาดเลอดเฉยบพลนในชงเรมตนการ ตรวจคลนไฟฟาอาจจะปกตได ตองใชวธตรวจซ า

• โรคเยอหมหวใจอกเสบ

• ลมเลอดอดหลอดเลอด

• การเตนหวใจผดปกต

• เกลอแรผดปกต เชน โพแทสเซยมสงไปหรอต าเกนไป มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


หลอดเลอดทวรางกายแบงออกเปน 3 ชนด คอ เสนเลอดแดง เสนเลอดด าและเสนเลอดฝอย เสนเลอดเหลานท าหนาทเปนทอทางผานของเลอดจากหวใจไปยงเซลลทวรางกาย

หลอดเลอด (Blood Vessel)


46


47

1. หลอดเลอดแดงหรอหลอดเลอดอารเตอร ท าหนาทน าเลอดออกจากหวใจไปยงเสนเลอดฝอย ไดแก เอออรตา(aorta) มขนาดใหญทสด อารเตอร (artery) ขนาดตาง ๆ และอารเตอรโอล (arteriole) ซงเปนเสนเลอดแดงทมขนาดเลกทสด หลอดเลอดแดง หยดหยนไดด เนองจากมอลาสไฟตกเบอร (Elastic Fiber) อยมาก เสนเลอดแดงขนาดใหญจะยดหยนไดดกวาเสนเลอดแดงขนาดเลก เสนเลอดแดงมกมผนงหนา เนองจากมกลามเนอเรยบคอนขางมาก เพอตานทานแรงดนของเลอดทสงออกจากหวใจและปรบระดบความดนเลอดไมใหลดลงมากหนก


48


49

http://www.jomed.com/patientinfo/anatomy-physiology/circulatory_system/gfx/man-artery-system-small2.gif

http://www.bmb.psu.edu/courses/bisci004a/cardio/artery.jpg

2. หลอดเลอดด าหรอหลอดเลอดเวน ท าหนาทน าเลอดเขาสหวใจ ไดแก เวนาคาวา (Vena cava) มขนาดใหญทสด เวน (Vein) ขนาดตาง ๆ เวนล (Venule) ซงเปนเสนเลอดด าทมขนาดเลกทสด เสนเลอดด าขนาดใหญมอลาสตกไฟเบอรและกลามเนอเรยบอยบาง แตนอยกวาเสนเลอดแดงมาก เสนเลอดด าเลก เชน เวนลมผนงบางมากไมมกลามเนอเรยบเลย เสนเลอดด าสามารถยดขยายไดดจงมความจสง สามารถบรรจเลอดไดถง 60-70% ของเลอดทงหมด เนองจากความดนในเสนเลอดด าต า ดงนนภายในเสนเลอดด าจงตองมลนอยดวยชวยปองกน ไมใหเลอดไหลยอนกลบทาง


50


51

http://images.webmd.com/static54/images/hwstd/medical/cardvasc/n5551133.jpg

3. หลอดเลอดฝอยหรอคะปลลาร (capillary) เปนเสนเลอดทอยระหวางเสนเลอดแดงอาเตอรโอลและเสนเลอดด าเวนล เสนเลอดฝอยเปนเสนเลอดทมขนาดเลกทสด ผนงประกอบดวยเซลลเพยงชนเดยว สานกนเปนตาขายรางแหแทรกอยทกสวนของรางกาย การทเสนเลอดฝอยมขนาดเลกและผนงบางมาก ท าใหเลอดไหลผานเสนเลอดฝอยอยางชา ๆ และเกดการแลกเปลยน กาซสารอาหารและของเสยตาง ๆ ระหวางเลอดใน เสนเลอดฝอยและเซลลทวรางกายไดอยางเพยงพอ


52


53

http://www.bmb.psu.edu/courses/bisci004a/cardio/capillary.jpg

1) หลอดเลอดแดงหรอ Artery ท าหนาทน าเลอดออกจากหวใจไปยงหลอดเลอดฝอยไดแก Arota มขนาดใหญสด Artery และ Arteriole เปนเสนเลอดทเลกสด

2) หลอดเลอดด าหรอ Vein ท าหนาทน าเลอดเขาสหวใจ Vena cava มขนาดใหญสด Vein และ Venules เลกสด

3) หลอดเลอดฝอย หรอ Capillary เปน เสนเลอด ทอยระหวางเสน Arteriole และ Venules

สรปชนดของเสนเลอด


54

• ตารางเปรยบเทยบลกษณะหลอดเลอดชนดตาง ๆ ของมนษย

ลกษณะ หลอดเลอดอารเตอร หลอดเลอดเวน หลอดเลอดฝอย

1.ความหนาของผนงเสนเลอด หนาทสด บางกวา บางทสด

2.ลนในเสนเลอด ไมม ม ไมม

3.ทศทางการไหลเวยนของเลอด ไหลออกจากหวใจ ไหลเขาสหวใจ จากอารเตอรโอลไป

ยงเวนล

4.ลกษณะเลอดในเสนเลอด มออกซเจนมาก มคารบอนไดออกไซด

มาก

มทงออกซเจนและคารบอนไดออกไซด

มาก

5.ความเรวกระแสเลอด เรวทสด ปานกลาง ชาทสด

6.แรงดนเลอด สงสด ต าสด ปานกลาง

7.มองจากภายนอกรางกาย ไมเหน เหน ไมเหน

8.ปรมาณเลอดในเสนเลอด 10% 60-70% 5% มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


การไหลเวยนเลอด

ปอด

บนซาย ลางซาย

บน ขวา ลางขวา

สวนตาง ๆของรางกาย


56

เลอดเสยจาก สวนบนคอจากศรษะจะไหลเขาสหลอดเลอด superior vena cava และเลอดจากสวนลางของรางกายไหลเขาสหลอดเลอด Inferior vena cava ไหลเขาสหองบนขวา ลงสหองลางขวา ผานลน Tricuspid valve



57

เลอดออกจากหวใจทางหองลางซาย ไปปอดผานลน Pumonary semilunar vlave ทางเสนเลอด Pumonary artery เมอแลกเปลยนกาซ CO2 กบ O2 แลว จะออกจากปอดมายงหลอดเลอด Pumonary vein มายงหวใจทางหองบนซาย ลงสหองลางซาย ผานลน Bicuspid valve

แลวเลอดทม O2 กจะออกไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกายผานลน Aortic semilunar vlave ทางเสนเลอด Aorta



58

**พลาสมา หรอน าเลอด (plasma) 55 %

**เมดเลอด (blood corpuscle) 45 %

เซลลเมดเลอดแดง (erythrocyte)

เซลลเมดเลอดขาว (leucocyte)

เพลตเลต หรอ เกลดเลอด (platelet)

สวนประกอบของเลอดคน


59

ในระยะเอมบรโอ สรางจาก ตบ มาม ไขกระดก ภายหลงคลอดแลว สรางจากไขกระดก เมอสรางมาใหม ๆ จะมนวเคลยส แตเมอเจรญเตมทจะไมม นวเคลยสและมฮโมโกบลรวมกบ O2 ไดดมาก

อายของเซลลเมดเลอดแดงราว 100-120 วน หลงจากนนจะถกท าลายทตบและมาม

ตลอดอายขยของคนจะมการสรางเซลลเมดเลอดทดแทนอยเสมอ

เซลลเมดเลอดแดง (erythrocyte)


60


61

http://www.pathguy.com/histo/020z.jpg

เมดเลอด ( Blood corpuscle ) มประมาณ 45% ของเลอดทงหมด ประกอบดวย เซลลเมดเลอดแดง ( Red blood cell )

- รปรางกลมแบน ตรงกลางบมเพราะไมมนวเคลยส - ในระยะเอมบรโอสรางจาก ตบ มาม ไขกระดก เมอคลอดแลวสรางจากไขกระดก มอายเฉลย 100 - 120 วน แหลงท าลายคอ ตบและมาม - เพศชายมเมดเลอดแดง 5 ลานเซลลตอ 1 ลกบาศกมลลเมตร สวนเพศหญงมเมดเลอดแดง 4.5 - 5 ลานเซลลตอ 1 ลกบาศกมลลเมตร - คนทมเมดเลอดแดงนอยกวาปกต จะเปนโรคโลหตจาง ( Anemia ) แตหากมเมดเลอดแดงมากกวาปกตอาจเกดโรค Polycythema ท าใหเลอดขนและอดตนได - เยอหมเซลลของเมดเลอดแดง ประกอบดวย ฮโมโกลบน (Hemoglobin) ซงมเหลกอย 4 อะตอมตอ 1 โมเลกล ดงนนฮโมโกลบนจงรวมกบออกซเจนไดครงละ 4 โมเลกล กลายเปนออกซฮโมโกลบน (Oxyhemoglobin) ล าเลยงไปยงเซลลทวรางกาย


62

มขนาดใหญกวาเซลลเมดเลอดแดง มอายราว 2-3วน แบงออกเปน 2 กลมใหญ กลมแรก lymphocyte ท าหนาทสรางสารตอตาน จ าเพาะ (antibody) กลมทสอง แบบไม จ าเพาะ ไดแก phagocyte ท าลายเชอโรคแบบฟาโกไซโทซส เชน monocyte, neutrophil, eosinophil ท าลายพยาธ,basophil ตอบสนองอาการแพ

เซลลเมดเลอดขาว (leucocyte)


63

เซลลเมดเลอดขาว ( White blood cell )

- รปรางกลม ขนาดใหญประมาณ 6- 15 ไมโครเมตร เคลอนทแบบอะมบานวเคลยส มรปรางตางกนหลายแบบ - สรางจากไขกระดกและตอมน าเหลอง มอายประมาณ 2 -3 วน - มปรมาณนอย คอ 5000 - 10000 เซลลตอเลอด 1 ลกบาศกมลลเมตร แบงออกเปน 2 กลมคอ

1) เมดเลอดขาวทมแกรนล ( Granule leucocyte ) 2) เมดเลอดขาวทไมมแกรนล ( Nongranule leucocyte )


64

1) เมดเลอดขาวทมแกรนล ( Granule leucocyte ) นวเคลยสมหลายพ พบประมาณ 70% ของเมดเลอดขาว ไดแก

- นวโทรฟล ( Neutrophil ) มปรมาณมากทสด สรางจากไขกระดก นวเคลยสม 3 - 5 พ หนาทกนสงแปลกปลอม โดยวธ phagocytosis

- อโอซโนฟล ( Eosinophil ) พบในเนอเยอมากกวากระแสเลอด นวเคลยสม 2 พ หนาทก าจดสงแปลกปลอม โดยการจบกนและท าลายสารพษ

- เบโซฟล ( Basophil ) พบนอยทสด นวเคลยสม 2 พขนไป จบกนสงแปลกปลอมและสรางเฮพารน ( heparin ) ไมใหเลอดแขงตว รวมทงสนองตอสงแปลกปลอมทกอใหเกดอาการแพ


65

2) เมดเลอดขาวทไมมแกรนล ( Nongranule leucocyte ) ไดแก

- โมโนไซต ( Monocyte ) มขนาดใหญทสด นวเคลยสใหญเกอบเตมเซลลมหนาทก าจดเชอโรคหรอสงแปลกปลอมโดยวธ Phagocytosis

- ลมโฟไซต ( Lymphocyte ) มความส าคญในการสรางแอนตบอด (antibody) ตอบสนองสงแปลกปลอมอยางจ าเพาะ


66

lymphocyte monocyte

neutrophil

eosinophil

basophil


67

http://www3.kmu.ac.jp/~anat1/edu/histology/general/blood/wbcs.jpeg

ลกษณะ

เพลตเลตไมใชเซลลแตเปนชนสวนของไซโทพลาสซมชนดหนงของกระดกไข สนหลงทขาดเปนชน

เพลตเลตมเยอหมเซลลแตไมมนวเคลยส

มขนาดเลก มเสนผานศนยกลาง 1-2 ไมโครเมตร

มรปรางไมแนนอน มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


ภายในประกอบดวยทอมโบรพลาสตน (thromboplastin) ซงมสวนประกอบส าคญเกยวกบการแขงตวของเลอด


69

หนาทของเพลตเลต

เพลตเลต เปนตวการส าคญในกระบวนการแขงตวของเลอด (blood clotting)


70

การแขงตวของเลอด

- เมอเกดบาดแผล เพลตเลตจะปลอยเอนไซมทอมโบพลาสตน ท างานรวมกบ Ca+ วตามนเค

- โดยเอนไซมทอมโบพลาสตนจะไปเปลยนเอนไซม โพรทอมบน ซงไมวองไว ใหเปนเอนไซมทอมบน


71

- เอนไซมทอมบนไปเปลยนโปรตนไฟบรโนเจน ใหเปนโปรตนไฟบรน ซงจะประสานกนเปนรางแหบรเวณ ปากแผลและเพลตเลตกจะมาเกาะท าใหเลอดหยดไหล

ภาพการประสานกนของโปรตนไฟบรน มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา วงษสายตา

72

น าเลอดเปนของเหลวคอนขางใส มสเหลองออน

ภาพแสดงลกษณะของน าเลอด มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา วงษสายตา

73

น าเลอดประกอบดวย

1. น า ประมาณ 90 - 93 % รกษาระดบของน าเลอด และความดนเลอดใหคงท เปนตวกลางในการล าเลยงสาร

2. โปรตน 7-10 % (โพรบรโนเจน, อลบมน, โกลบลน) ชวยในการแขงตวของเลอด


74

3. สารอาหารโมเลกลเลก ๆ ยเรย คารบอนไดออกไซด เอนไซมและฮอรโมนชนดตาง ๆ

- ถาน าเลอดททงใหแขงตวกอนแลวน าไปปน เพอแยกเซลลเมดเลอด เพลตเลต และโพรไฟบรนออกจากสวนทเหลอจะเปนของเหลวใสๆ เรยกวา ซรม (serum)


75

หนาทของน าเลอด

1. ล าเลยงเมดเลอด และสารอนๆ ไดแก อาหารทยอยแลว แรธาต ฮอรโมน แอนตบอด

2. ชวยรกษาสมดลความเปน กรด - เบส สมดลของน า และรกษาอณหภมของรางกาย


76

หมเลอดระบบ ABO

แอนตบอด ( antibody ) คอ สารพวกโปรตนในพลาสมา หมนเวยนไปทวรางกาย

แอนตเจน ( antigen ) คอ สารเคมทอยทเยอหม เซลลเมดเลอดแดง


77

• มนษยมหมเลอดตางกนหลายระบบขนอยกบแอนตเจน (Antigen) ทเยอหมเซลลของเมดเลอดแดงและแอนตบอด (Antibody) ในน าเลอด

• ระบบ ABO - หมเลอดระบบนม แอนตเจน (Antigen) 2 ชนด คอ A และ B มแอนตบอด 2 ชนด คอ A และ B ซงสามารถถายทอดทางพนธกรรมไดโดยยนประเภท

มลตเปลแอลลน (Multiple allele ) แบงออกเปน 4 หม มลกษณะดงน

หมเลอด การกระจายใน

คนไทย แอนตเจน แอนตบอด การท าปฏกรยากบแอนตบอด

A B

A 22% A B + -

B 33% B A - +

AB 8% A,B ไมม + +

O 37% ไมม A,B - - หมายเหต + : เมดเลอดแดงตกตะกอน - : ปกต


78

หลกการใหเลอดและการรบเลอดของคนในหมเลอดระบบ ABO

ผใหกบผรบ ควรจะมเลอดหมเดยวกน จงจะปลอดภยทสด

เลอดของผใหจะตองไมมแอนตเจนตรงกบแอนตเจนของผรบ

ผใหสากล คอ เลอดหมโอ สามารถใหไดทกหม

ผรบสากล คอ เลอดหมเอบ สามารถรบไดทกหม


79

การใหเลอดควรจะใหอยในหมเลอดเดยวกนทงผใหและผรบหรอเลอดของผใหตองไมมแอนตเจนตรงกบ แอนตบอดของผรบ เพราะ

เลอดจะตกตะกอนจนอาจเสยชวตได

หมเลอดผให หมเลอดผรบ

A A,AB

B B,AB

AB AB

O A,B,AB,O

จะเหนวาหมเลอด AB รบเลอดไดทกหม ( universal recipient ) สวนหมเลอด O ใหเลอดไดทกหม - ผบรจาคเลอดตองมอาย 17 ปขน ไปแพทยจะดดเลอดจากเสนเวนบรเวณทองแขนแลวเกบไวในธนาคารเลอด ท 4 องศาเซลเซยส


80

การถายทอดหมโลหตระบบ ABO ของพอ แม ลก ทเปนไปได หมโลหตของพอ หมโลหตของแม หมโลหตของลกทเปนไปได

O O O

O A O หรอ A

O B O หรอ B

O AB A หรอ B

A A A หรอ O

A B O หรอ A หรอ B หรอ AB

A AB A หรอ B หรอ AB

B B B หรอ O

B AB A หรอ B หรอ AB

AB AB A หรอ B หรอ AB มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา วงษสายตา

81

จะเหนไดวาหมโลหตของลกไมจ าเปนตองเหมอนหมโลหตของพอ และแมเสมอไปแตเนองจากหมโลหตมการถายทอดทางพนธกรรม การตรวจสอบหมโลหตจงมประโยชนในการตรวจสอบความเปนพอแมลก


82

หมเลอดระบบ Rh

1. หมเลอด Rh+ เปนเลอดทมแอนตเจน Rh อยทเยอหมเซลลเมดเลอดแดง และไมมแอนตบอดใน พลาสมา

2. หมเลอด Rh- เปนเลอดทไมมแอนตเจน Rh ทเยอหมเซลลเมดเลอดแดง และในพลาสมากไมมแอนตบอด Rh แตสามารถสรางแอนตบอด Rh ไดเมอไดรบแอนตเจน Rh (Rh+)


83

หลกการใหเลอด คนทมหมเลอด Rh+ สามารถรบเลอดไดทงหม Rh+ และ Rh- คนทมหมเลอด Rh- จะตองไดรบเลอดหม Rh- เทานน ซงสามารถตกตะกอนไดเมอรบเลอด Rh+ ครงตอไป


84

- หมเลอดระบบนมแอนตเจนชนดเดยว คอ แอนตเจน Rh ไมมแอนตบอด ซงเกดขนเองตามธรรมชาต ยกเวนทไดรบการกระตน

-คนทมแอนตเจน Rh มเยอหมเซลลเมดเลอดแดง ถอวามหมเลอด Rh+ สวนคนทไมมแอนตเจน Rh ถอวามหมเลอด Rh-

- หากคนทมหมเลอด Rh ไดรบเลอดหมRh+ พบวาแอนตเจน Rh จะกระตนใหคนทมหมเลอด Rh สรางแอนตบอด Rh ขนมาได ดงนนการใหเลอดในครงตอๆ ไป อาจเกดปญหาเลอดตกตะกอนจนถงแกชวตได - คนไทยไมคอยมปญหาเกยวกบหมเลอดระบบ Rh เพราะมหมเลอด Rh+ มากกวา 90% ผทมหมเลอด Rh นอยมากประมาณ 1 ใน 500 คนเทานน

ระบบ Rh


85

- หากแมมหมเลอด Rh- และลกในครรภมหมเลอด Rh+ อาจมโอกาสทเลอดของลกไปกระตนใหแมสรางแอนตบอด Rh ดงนนลกคนตอไปทมหมเลอด Rh+ อาจไดรบอนตรายจากแอนตบอดของแมทสรางขนจนเสยชวตได เรยกวา erythroblastosis fetalis - หากแมมหมเลอด Rh+ และลกในครรภมหมเลอด Rh จะไมเกดอนตราย เพราะทารกในครรภจะไมสรางแอนตบอด Rh จนกวาจะคลอดมาแลวระยะหนง

****ขอควรจ า****

- ERYTHROBLASTOSIS FETALIS เปนอาการของเดกทารกทเกดจากคสมรสทมสามมเลอด Rh+ ภรรยามเลอด Rh- เลอดของลกคนแรกอาจกระตนใหแมสรางแอนตบอด Rh ขนเมอมครรภครงตอมา และทารกมเลอด Rh+ อกจะเกดอนตรายขนได เนองจากปฏกรยาระหวางแอนตบอดในเลอดแมกบแอนตเจน Rh ในเลอดลก ทารกอาจมอาการตวเหลองหรอเสยชวตได


86

โครงสรางระบบน าเหลอง (lymphatic system) ประกอบดวย

น าเหลอง( lymph )

ทอน าเหลอง( lymph vessel )

อวยวะน าเหลอง (lymphatic organ)

ระบบน าเหลอง ( Lymphatic system )


87


88

http://www.sirinet.net/~jgjohnso/lymphatic.jpg

เปนของเหลวทซมผานผนงเสนเลอดฝอยออกมาอยระหวาง

เซลลหรออาจอยรอบ ๆ เซลล ซงประกอบดวยโปรตนทมโมเลกล

ขนาดเลก เชน อลบมน กลโคส น า เอนไซม ฮอรโมน เซลลเมดเลอดขาวและแกสตางๆ

น าเหลอง


89


90

http://www.cancerhelp.org.uk/cancer_images/lymph.gif

http://www.acm.uiuc.edu/sigbio/project/updated-lymphatic/node_p2.gif

การไหลเวยนของน าเหลองจะอาศยหลอดน าเหลองทมอยทวรางกายมขนาดแตกตางกน ในเนอเยอมหลอดน าเหลองฝอยแทรกอยใกลหลอดเลอดฝอยปลายสดของหลอดจะปดตน หลอดน าเหลองฝอยเหลานจะรวมเปนทอใหญ และเขาสเสนเวนใหญใกลหวใจ น าเหลองทอยรอบ ๆ เซลลของรางกายจะเขาสหลอดน าเหลอง และไหลไปตามหลอดน าเหลองซงมทศไหลเขา หวใจ โดยไหลเขาสระบบหมนเวยนเลอด ปนกบเลอดทมออกซเจนนอย ตรงเสนเวนใหญเขาสหวใจ และออกจากหวใจไปยงสวนตาง ๆ ของรางกายในระบบหมนเวยนเลอด

หลอดน าเหลอง


91

โครงสรางของหลอดน าเหลอง มลนกนปองกนการไหลกลบของน าเหลอง น าเหลองไหลไปตามทอน าเหลองไดนนเนองจากปจจย คอ การหดตวและคลายตวของกลามเนอรอบ ๆ หลอดน าเหลองขนาดเลกจะมความดนมากกวาหลอดน าเหลองขนาดใหญ ปจจยเหลานท าใหทอน าเหลองไหลไปตามหลอดไดชามาก


92


93

http://faculty.washington.edu/kepeter/118/photos/lymph_vessel2.jpg

http://faculty.washington.edu/kepeter/118/photos/lymph_vessel2.jpg

อวยวะน าเหลองเปนศนยกลางการผลตเซลลทใชในการตอตานเชอโรคหรอสงแปลกปลอม ประกอบดวย

ตอมน าเหลอง ทอลซล มาม ตอมไทมส และเนอเยอน าเหลองทอยทผนงล าไสเลก

อวยวะน าเหลอง


94


95

http://www.lymphomainfo.net/images/pelvislbl.jpg

พบอยระหวางทางเดนของหลอดน าเหลองทวไปในรางกาย ลกษณะเปนรปไขมขนาดตาง ๆ กน ภายในมลมโฟไซตอยรวมกนเปนกระจก ซงมลกษณะคลายฟองน าท าใหน าเหลองซมผานได ชวยในการท าลายเชอโรคและชวยกรองน าเหลอง ตอมน าเหลองทบรเวณโคนขาเรยกวา ไขดน ถาหากเกดการอบเสบจะเกดอาการบวมทเรยกวา ไขดนบวม

ตอมน าเหลอง (lymph node)


96


97

http://www.prostatecalculator.org/i/thumb/lym.jpg

http://www.aafp.org/afp/20020901/831_f2.gif

ทอนซล (tonsil) เปนกลมของตอมน าเหลองม 3 ค คอ ทอนซลทคอหอย ทอนซลทโคนลน และทอนซลทเพดานปาก อยใกล ๆ กบลนไก เปนคทส าคญทสดและอกเสบบอยทสด ตอมทอนซลท าหนาทท าลายเชอโรคทมากบอากาศ ไมใหเขาสหลอดอาหารและกลองเสยง โดยเมดเลอดขาวชนดลมโฟไซต ถาเกดการตดเชอเรยกวา ตอมทอนซลอกเสบ จะมอาการบวมขน

ทอนซล (tonsil)


98

มาม (spleen) เปนอวยวะน าเหลองทมขนาดใหญทสด ในคนอวยวะทใหญทสดของระบบหมนเวยนเลอด อยทางดานซายของล าตวหลงกระเพาะอาหาร มามมหนาท 1. สรางเซลลเมดเลอดขาวชนดลมโฟไซตและมอโนไซต 2. ท าลายเมดเลอดแดงทแกตวแลว 3. ท าลายสงแปลกปลอมทเขาสระบบหมนเวยนเลอด 4. ท าหนาทเกบและสะสมเลอด

มาม (spleen)


99

เปนเนอเยอน าเหลองทเปนตอมไรทออยตรงทรวงอกรอบเสนเลอดใหญของหวใจท าหนาทสรางลมโฟไซตชนด เซลลท เซลลทจะเขาออกจากตอมไทมสเขาสกระแสเลอดและน าเหลอง ไหลไปตามสวนตาง ๆ ของรางกาย ท าหนาทตอตานเชอโรคหรอสงแปลกปลอมทจะเขาสรางกาย

ตอมไทมส (thymus gland)


100


101

http://info.med.yale.edu/neurol/programs/neuromuscular/mg2.gif

http://www.schoolarabia.net/images/modules/biology/level5/hormons_vitamin/hormons/thymus_gland.gif

ระบบภมคมกน (immunity)


102

ขนท 1 ผวหนงทหอหมรางกาย เมอมเชอโรคเขาสรางกาย รางกายจะขบกรดแลกตก ออกมากบเหงอยบยงการเจรญเตบโตของเชอโรคและยงมการไอหรอจามอกดวย

ขนท 2 ถาเชอโรคสามารถเขาไปถงระบบหมนเวยนเลอดรางกายมเซลลฟาโกไซตในเลอดและน าเหลองคอยก าจด เชอโรคโดยวธ ฟาโกไซโทซส

ขนท 3 ถาเชอโรคเขาสรางกายในปรมาณทมาก รางกายจะมระบบภมคมกนทมประสทธภาพสงในการท าลายเชอโรค


103

ระบบภมคมกน ภมคมกนของรางกายมนษย ไดแก

1) ภมคมกนแบบไมจ าเพาะ เปนการปองกนและก าจดแอนตเจนทเกดขนเองในรางกาย กอนทรางกายจะไดรบแอนตเจน

มหลายรปแบบ เชน - เหงอ มกรดแลกตก ปองกนเชอโรคเขาสรางกายทางผวหนง - หลอดลม โพรงจมก มขน ซเลย และน าเมอกดกจบสงแปลกปลอม - กระเพาะอาหาร และล าไสเลกมเอนไซม - น าลาย น าตา น ามก มไลโซไซม ท าลายจลนทรยได 2) ภมคมกนจ าเพาะ เกดขนเมอรางกายเคยไดรบแอนตเจนแลว มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


เซลลเมดเลอดขาว พวกลมโฟไซต จะท าหนาทโอบกลนและท าลายสงแปลกปลอมหรอแอนตบอดโดยเฉพาะพวกจลนทรยตวแอนตเจนทถกท าใหหมดฤทธหรอสมบตถกท าลายไป จะเปนตว กระตนใหเกดเซลลบ ( B cell )และเซลลท ( T cell) เปนจ านวนมาก เซลลบ แบงเซลลจะได เซลลพลาสมา ( plasma cell ) จะท าหนาทสรางแอนตบอดจ าเพาะเจาะจงท าลายแอนตเจนแตละชนดทเขาสกระแสเลอด เซลลเมมเมอร ( Memory cell ) ท าหนาทจ าแอนตเจนนนไวถาแอนตเจนเขาสรางกายอกในภายหลง

กลไกการสรางภมคมกนจ าเพาะของรางกาย


105

เซลลทเปนลมโฟไซตอกชนดหนงซงสรางจากตอมไทมส แบงออกเปน 3 ชนดตามหนาทการท างาน คอ เซลลทผชวย (helper T cell) ชวยใหเซลลบสรางแอนตบอดมาตอตานเชอโรค killer T cell ท าลายเซลลแปลกปลอม เชน เซลลมะเรง suppressor T cell ควบคมการตอบสนองทางภมคมกนไมใหมมากเกนไป โดยสรางสารไปกดการท างานของเซลลบ


106


107

http://www.sri.com/pddd/images/dendritic-cell-life.jpg

แบงออกเปน 2 ชนด คอ 1. ภมคมกนกอเอง

2. ภมคมกนรบมา

ภมคมกนจ าเพาะ


108

เปนการสรางภมคมกนของรางกายเมอรางกายถกกระตนดวยแอนตเจนหรอสงแปลกปลอมภายนอกรางกาย อาจเปนเชอโรคทออนก าลงแลว ไมท าอนตราย น ามาฉด กน หรอทาทผวหนง เพอกระตนใหรางกายสรางภมคมกน หรอ สรางแอนตบอด ทท าปฏกรยาเฉพาะกบแอนตเจนนน เชอโรคทออนก าลงแลวน ามากระตนใหรางกายสรางแอนตบอดตอตานเชอนน ๆ เรยกวา วคซน ( Vaccine )

ภมคมกนกอเอง (Active immunization)


109

1. Killed vaccine หมายถง วคซนทท าจากเชอโรคทถกฆาตายแลว หรอท าจากองคประกอบของไขมน เชน สารพษ โดยท าลายใหหมดพษเสยกอน วคซนนใชกนมากเพราะเตรยมงาย ราคาไมแพงมหลายชนด มประสทธภาพสง ไดแก

• วคซนทท าจากเชอแบคทเรย เชน วคซนปองกนโรคไอกรน ไทฟอยด

• วคซนทท าจากเชอไวรส เชน วคซนปองกนโรคปอลโอ (ชนดฉด)

• วคซนประเภททอกซอยด (toxoid) คอ สารพษของเชอแบคทเรยทท าใหหมดสภาพความเปนพษแลว เชน วคซนปองกนโรคคอตบ มนาคม 61 การรกษาดลยภาพรางกาย วชาชววทยา 2 : ครณฐดา


2. Live vaccine หมายถง วคซนทท าจากเชอโรคทท าใหออนฤทธลง ซงเชอเหลานจะสามารถเจรญเตบโตและแบงตวอยในขอบเขตจ ากดเมอเขาสรางกาย ไมท าใหเกดโรครนแรง แตมความสามารถในการกระตนใหรางกายสรางภมคมกนได เชน วคซนวณโรค ( BCG vaccine ) โรคไทฟอยด โรคโปลโอ ( ชนดกน ) ในปจจบนมวคซนรวมส าหรบปองกนโรคได หลายโรคพรอมกน


111

เปนการใหแอนตบอดแกรางกายโดยตรง โดยไดจากสตวอน ๆ ใชส าหรบรกษาโรคบางชนด ทแสดงอาการรนแรงเฉยบพลน โดยการฉดเชอโรคทออนก าลงแลวเขาไปในสตวพวกมา หรอกระตายเพอใหรางกายของสตวดงกลาวสรางแอนตบอดขนมาตอตานเชอโรคนน ๆ แลวน าเลอดของมาหรอกระตายเฉพาะสวนทเปนน าใส ๆ เรยกวา ซรม (Serum) ซงมแอนตบอดอยมาฉดใหกบผปวยเปนการท าใหรางกายไดรบภมคมกนโดยตรง สามารถปองกนโรคไดทนทวงท เชน ซรมส าหรบคอตบ ซรมแกงพษ รวมทงภมคมกนทแมใหลกโดยผานทางรก หรอเมอกนนม

ภมคมกนรบมา


112

ขอดของภมคมกนรบมา -สามารถใหภมคมกนอยางรวดเรว -สามารถปองกนไดแมไดรบหลงจากทไดสมผสกบเชอโรคนนแลว

ขอเสยของภมคมกนรบมา -แอนตบอดอยไดไมนาน -ผปวยอาจแพซรมจากสตวได -อาจตดเชออน ๆ ทมในน าเหลองของผให เชน ไวรสตบอกเสบและโรคเอดส


113


114

***ขอควรจ า วคซน ( vaccine ) ท ามาจากเชอโรคทท าใหออนก าลง เชน ไอกรน ไทฟอยด อหวาตกโรค วณโรค โปลโอ หด หดเยอรมน คางทม ทอกซอยด ( toxoid ) ท ามาจากสารพษทหมดสภาพความเปนพษ เชน คอตบ บาดทะยก

***ขอควรจ า ปจจยทเกยวของกบภมคมกน 1. พนธกรรม 2. โภชนาการ เชน ถาขาดวตามน A และ C จะลดการท างานของ ฟาโกไซตและ T-cell 3. ยาบางชนด เชน ยาพวก คอรตโคสเตอรอยต จะหามการท างานของระบบภมคมกนอยาง ไมเฉพาะเจาะจง


115

1. โรคเอดส (AIDS หรอ Acquired Immune Deficiency Syndrome)

- เกดจากไวรส HIV ( Human Immunodeficiency Virus ) เขาไปเจรญและท าลายเซลลท ท าใหระบบภมคมกนของรางกายบกพรองและตดเชอโรคตางๆ ไดงาย

- ไวรส HIV จะแพรกระจายเขาส ไขกระดก สมอง ปอด ไต และดวงตา รวมทงสารคดหลงตางๆ เชน เลอด น านม อสจ น าลาย น าตา เปนตน

ความผดปกตของระบบภมคมกนโรค


116

2. การสรางภมตานทานเนอเยอตนเอง ( Autoimmune diseases ) เปนภาวะผดปกตของรางกายทสรางแอนตบอดออกมาตอตานเนอเยอตนเอง ตวอยางเชน โรคเอสแอลอ ( SLE หรอ Systemic Lupus Erythematosus ) จากการศกษาพบวาโรคนมสาเหตเกยวของกบพนธกรรม อาย ฮอรโมนเพศหญง


117

3. โรคภมแพ ( Allergy )

เปนอาการทเกดจากรางกายตอบสนองตอแอนตเจนบางอยางผดปกต อาจท าใหเกดการเปลยนแปลงทางสรรวทยาของรางกายหรอเปนอนตรายตอเนอเยอของรางกายกได โรคภมแพทพบมากไดแก การแพเกสรดอกไม ฝนละออง อาหารทะเล สารเคม แมลง ฯลฯ


118

ระบบหมุนเวียนเลือด - NSSC...ระบบหม นเว...

Documents

Transcript of ระบบหมุนเวียนเลือด - NSSC...ระบบหม นเว...