กรุงเทพมหานคร...อาจารย ท กษาวปร...

โครงการวจยและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

โดย นายวสนต ฉลาดกจศรกล

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบผลตภณฑ ภาควชาการออกแบบผลตภณฑ

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2557

ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

สำนกหอ

สมดกลาง

OUTDOOR EXERCISE EQUIPMENT FOR BANGKOK PUBLIC PARK

By Mr. Wasan Chrladkitsirikul

A Thesis Submitted in Partial Fulfillment of the Requirements for the Degree Master of Fine Arts Program in Product Design

Department of Product Design Graduate School, Silpakorn University

Academic Year 2014 Copyright of Graduate School, Silpakorn University

สำนกหอ


บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “โครงการวจยและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร” เสนอโดย นายวสนต ฉลาดกจศรกล เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศลปมหาบณฑต สาขาวชาการออกแบบผลตภณฑ ……....................................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ปานใจ ธารทศนวงศ) คณบดบณฑตวทยาลย วนท.........เดอน..............................พ.ศ............... อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐไท พรเจรญ 2. อาจารยอนทรธน ฟารมขาว คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ ............................................................ประธานกรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.ลย กานตสมเกยรต) .................../.................../................... ............................................................กรรมการ ............................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.อภสกก สนธภค) (ผชวยศาสตราจารย ดร.ปฐว ศรโสภา) .................../.................../................... .................../.................../................... ............................................................กรรมการ ............................................................กรรมการ (ผชวยศาสตราจารย ดร.รฐไท พรเจรญ) (อาจารยอนทรธน ฟารมขาว) .................../.................../................... .................../.................../...................

สำนกหอ


ง

53155318: สาขาวชาการออกแบบผลตภณฑ คาสาคญ: เครองออกกาลงกายกลางแจง/เครองออกกาลงกาย/สวนสาธารณะกรงเทพมหานคร วสนต ฉลาดกจศรกล: โครงการวจยและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร. อาจารยทปรกษาวทยานพนธ: ผศ.ดร.รฐไท พรเจรญ และ อ.อนทรธน ฟารมขาว. 156 หนา. งานวจยนมวตถประสงคเพอ 1) ศกษาขอมลสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ ขอมลการออกกาลงกาย และ สารวจความตองการของผใชกลมเปาหมาย 2) เพอออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสงเสรมการออกาลงกายใหกบผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯและ 3) ประเมนความพงพอใจทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงจากผใชกลมเปาหมาย การดาเนนการวจยผวจยมลาดบขนตอนการดาเนนการดงนขนตอนท1) ศกษาขอมลทตยภมจากเอกสารและงานวจยทเกยวของกบการสวนสาธารณะ และการออกกาลงกาย จากนนจงเกบขอมลปฐมภมโดยใชแบบสอบถามปลายเปดสอบถามผเชยวชาญ จากสานกงานสวนสาธารณะกรงเทพฯและเกบขอมลความตองการของผใชกลมเปาหมายจานวน100คน ขนตอนท 2) ออกแบบและทาตนแบบระบบเพอทดสอบหาความเหมาะสมในการใชงานจากนนจงนาผลทไดมาใชในการออกแบบและสรางภาพรางสามมตจานวน3แนวทาง เพอสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญดานการออกแบบจานวน5ทานโดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคาเพอเลอกแบบทมความเหมาะสมทสดเพยงแบบเดยวและทาการพฒนาแบบเพอทาตนแบบสาหรบขนตอนท 3) สอบถามความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายจานวน50คนโดยใชแบบสอบถามแบบมาตราสวนประเมนคาการวเคราะหขอมลโดยใช คารอยละ(Percentage)คาเฉลย(Mean)สวนเบยงเบนมาตรฐาน(S.D.)และจงนามาแปรผลโดยการบรรยายแบบเชงพรรณนา จากผลการวจยพบวาตวเครองออกกาลงกายรปแบบท1 แนวทางวถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)ซงมรปทรงมาจากชางพนนาทมความโดดเดนและกลมกลนกบสภาพแวดลอมในสวนไดรบคะแนนประเมนจากผเชยวชาญเฉลยอยในเกณฑมากโดยหวขอทมคะแนนสงทสดคอความงายในการทาความเขาใจและการใชงานมคาเฉลย 4.5(S.D.= 0.89)รองลงมาคอหวขอความสวยงามนาดงดดของเครองเลนมคาเฉลย 4.4(S.D.= 0.54) ถดมาคอหวขอความสนกสนานทไดจากการเลนมคาเฉลย 4.4(S.D.= 0.89) และจากความพงพอใจของผใชทมตอเครองออกกาลงกายเฉลยอยในเกณฑพงพอใจมากโดยหวขอความพงพอใจดานรปลกษณภายนอกมคาเฉลย 4.33(S.D.= 0.62)อยในเกณฑพงพอใจมากความพงพอใจดานการใชงานมคาเฉลย4.14(S.D.= 0.66)อยในเกณฑพงพอใจมาก และดานทศนคตของผใชทมตอเครองออกกาลงมคาเฉลย3.93(S.D.= 0.78)อยในเกณฑพงพอใจมาก ภาควชาการออกแบบผลตภณฑ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ลายมอชอนกศกษา........................................ ปการศกษา 2557 ลายมอชออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. ....................................... 2. .........................................

สำนกหอ


จ

53155318: MAJOR : PRODUCT DESIGN KEY WORD: OUTDOOR EXERCISE EQUIPMENT DESIGN / BANGKOK PUBLIC PARK WASAN CHRLADKITSIRIKUL: OUTDOOR EXERCISE EQUIPMENT FOR BANGKOK PUBLIC PARK. THESIS ADVISORS: ASST. PROF.RATTHAI PORNCHAROEN, Ph.D., AND INTHANU FAROMKAO. 156 pp.

Purposes of this research are consisted of 1) To study the information and data related to public parks in Bangkok and exercising, and investigate target users' needs. 2) To design an OUTDOOR EXERCISE EQUIPMENT that could encourage public park users to exercise. And 3) To evaluate the user’s satisfaction of the outdoor exercise equipment design. The research methods applied in this research could be interpreted as follows: 1) First stage, the researcher study the secondary data from literatures involved with the study related to public park and exercising habits. After that the researcher collect the primary data from 100 participants who are Bangkok Public Parks’ officers and users by using open-ended questionnaires in order to find the users' needs and professional in-depth data. 2) Next stage is designing and experimenting stage. At this stage, 3 designs of outdoor exercise equipment have been created to use in interviewing the 5 professional designers. An interviewing tool that has been applied in this research is rating scale which aims to find an only final design that is the most appropriate design to be developed in the next stage. 3) This stage is to investigate the users' satisfaction by using 50 rating scales questionnaires and analyzing the hypothesis results by using percentage, Mean Value and S.D.

According to the results, FUN NATURAL LIFE style (No.1) A water spraying elephant, that stand outs yet also blend in with surroundings, has quite high score. The highest score goes to an ease in using and understanding the equipment usage, mean value at 4.5 (S.D.= 0.89). The second highest is the appearance of the equipment, mean value at 4.4 (S.D.= 0.54). Next is pleasure while using the machine, mean value at 4.4 (S.D.= 0.89). From the user's satisfaction issue, the results is in high level. Appearance satisfaction average value is 4.33 (S.D.=0.62) Usage satisfaction has got quite well value st 4.14 (S.D. = 0.66) and lastly, users' attitude towards the machine mean value is 3.93 (S.D. = 0.78) Department of Product Design Graduate School, Silpakorn University Student's signature ........................................ Academic Year 2014 Thesis Advisors' signature 1. ............................................ 2. ..................................................

สำนกหอ


ฉ

กตตกรรมประกาศ วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปไดดวยด เพราะไดรบความกรณาจากผชวยศาสตราจารย ดร.รฐไท พรเจรญ และอาจารย อนทรธน ฟารมขาว ซงเปนอาจารยทปรกษาวทยานพนธทใหความชวยเหลอและใหคาแนะนาทเปนประโยชนอยางยงตอผวจย รวมทงผชวยศาสตราจารยลย กานตสมเกยรต ประธานกรรมการสอบวทยานพนธ ผชวยศาสตราจารย ดร.อภสกก สนธภคและผชวยศาสตราจารย ดร.ปฐว ศรโสภา กรรมการสอบวทยานพนธ และ ดร. อรญ วานชกร อาจารย ดร. สาธต เหลาวฒนพงษ อาจารย ดร.ทรงวฒ เอกวฒวงศา ผทรงคณวฒทกรณาใหคาปรกษา คาแนะนา และขอเสนอแนะทเปนประโยชนแกผวจย สงผลใหวทยานพนธเลมนมความสมบรณยงขน ผวจย ขอกราบขอบพระคณในความกรณาของทกทานเปนอยางสง ขอกราบขอบพระคณ คณาจารยสาขาการออกแบบผลตภณฑ มหาวทยาลยศลปากร ทกทานทใหความร ใหคาแนะนาและประสบการณอนมคายงแกผวจย ขอขอบพระคณเจาของหนงสอ วารสาร เอกสาร และวทยานพนธทกเลม ทชวยใหวทยานพนธมความสมบรณ ขอขอบคณพๆ เพอนๆ และนองๆ สาขาการออกแบบผลตภณฑ มหาวทยาลยศลปากรทกคนทใหคาแนะนาและกาลงใจตลอดมา ขอขอบคณ สานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร ผอานวยการสานกงานสวนสาธารณะ กลมงานออกแบบสวนสาธารณะ คณ ปาจรยา มหากาญจนะ คณ วศรต เนาวสวรรณ และเจาหนาททเกยวของ ทใหขอมลและความรความรอนเปนประโยชนในการเกบทาวจย สงผลใหผวจยสามารถดาเนนการวจยจนสาเรจลลวงดวยด ขอบคณ คณบดา มารดา ครอบครว คร อาจารยทอบรมสงสอน แนะนา ใหการสนบสนนและใหกาลงใจอยางดยงเสมอมา

สำนกหอ


ช

สารบญ หนา

บทคดยอภาษาไทย........................................................................................................................ ง บทคดยอภาษาองกฤษ................................................................................................................... จ กตตกรรมประกาศ......................................................................................................................... ฉ สารบญตาราง ............................................................................................................................... ญ สารบญภาพ................................................................................................................................... ฎ บทท 1 บทนา............................................................................................................................... 1 ความเปนมาและความสาคญของการวจย................................................................ 1 วตถประสงคในการวจย............................................................................................ 3 แนวคดและทฤษฎในการวจย .................................................................................. 4 ขอบเขตการวจย....................................................................................................... 5 เครองมอในการวจย................................................................................................. 6 วธดาเนนการวจย..................................................................................................... 7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ...................................................................................... 7 นยามศพทเฉพาะ...................................................................................................... 8 2 วรรณกรรมทเกยวของ ..................................................................................................... 9 ขอมลเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ.......................................................... 10 ประวตความเปนมาของสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ................................ 10 ลกษณะพนทของสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ.......................................... 11 ลกษณะกลมผใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ........................................... 16 กจกรรมภายในสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ............................................. 21 กฎขอบงคบในการใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ.................................... 27 ขอมลเกยวกบการออกกาลงกาย.............................................................................. 28 ความหมายของการออกกาลงกาย................................................................. 28 ประโยชนของการออกกาลงกาย.................................................................... 29 ประเภทของการออกกาลงกาย...................................................................... 30 หลกการออกกาลงกายเพอพฒนาสขภาพและสมรรถภาพทางกาย.................. 33

สำนกหอ


ซ

บทท หนา นโยบายทเกยวของกบการออกกาลงกาย…................................................... 34

ขอมลเกยวกบการออกแบบออกกาลงกายกลางแจง................................................ 36 หลกการออกแบบเพอการใชงานของคนทกกลมในสงคม............................ 36 ทฤษฎสทใชในการออกแบบ........................................................................ 49 วสดทใชในการออกแบบ.............................................................................. 52 หลกการทางานของปมนาสาหรบการออกแบบ........................................... 56 ศกษางานวจยและบทความทเกยวของ.................................................................. 60 แนวคดและทฤษฎทใชในการวจย........................................................................... 69 3 วธดาเนนการวจย............................................................................................................... 71 การศกษาขอมลสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และ ขอมลทเกยวของกบเครอง- ออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะรวมทงสารวจความคดเหนความ ตองการของผใชกลมเปาหมาย................................................................................ 71 การออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอใชในสวนสาธารณะท ตอบสนองความพงพอใจของผใช............................................................................ 73 การประเมนรปแบบเครองเครองออกกาลงกายกลางแจงทผวจยไดทาการออกแบบ และพฒนา.............................................................................................................. 76 4 การวเคราะหขอมลและการออกแบบ................................................................................ 79 ผลการวเคราะหขอมลทางดานการศกษาเกยวกบสวนสาธารณะและเครองออก กาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ รวมทงสารวจความ คดเหนความตองการผใชกลมเปาหมาย.................................................................. 79 ขนตอนท 1.1 ผลวเคราะหขอมล................................................................. 79 ขนตอนท 1.2 สรปขอกาหนดและแนวทางในการออกแบบ........................ 91 ผลการวเคราะหขอมลทางดานการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบ สวนสาธารณะ......................................................................................................... 92 ขนตอนท 2.1 ทาตนแบบระบบสาหรบทดสอบในการใชงานตามขอกาหนด เพอวเคราะหหาความเหมาะสมตอการใชงานเครองออกกาลงกายกลาง แจง.............................................................................................................. 92 ขนตอนท 2.2 นาผลการทดสอบของระบบ มาวเคราะหรปแบบและออกแบบ เปนเครองออกกาลงกายกลางแจงตอไป...................................................... 99

สำนกหอ


ฌ

บทท หนา การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ……....…. 94 แบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒทมตอเครองออกกาลงกาย เพอนาขอเสนอแนะไปพฒนาปรบปรงเพมเตม............................................. 98 การปรบปรงแบบเครองออกกาลงกายภายหลงไดรบคาแนะนาจาก ผเชยวชาญดานการออกแบบ....................................................................... 102

ขนตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลทางดานความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย ทมตอเครองออกกาลงกายทผวจยไดทาการออกแบบ............................................ 112

5 สรปอภปรายผลและขอเสนอแนะ ..................................................................................... 117 สรปผลการวจย......................................................................................................... 117 อภปรายผลการวจย.................................................................................................. 120 ขอเสนอแนะ............................................................................................................. 120 รายการอางอง............................................................................................................................... 122 ภาคผนวก .................................................................................................................................... 124 ภาคผนวก ก หนงสอราชการ............................................................................................ 125 ภาคผนวก ข ตวอยางแบบสอบถาม................................................................................... 131 ภาคผนวก ค การสรางตนแบบและการนาเสนองานนทรรศการ........................................ 148 ภาคผนวก ง ภาพเขยนแบบเครองออกกาลงกายเกลางแจง.............................................. 152 ประวตผวจย ................................................................................................................................ 156

สำนกหอ


ญ

สารบญตาราง ตารางท หนา 1 สรปขอมลลกษณะสวนสาธารณะหลกในเขตกรงเทพมหานคร....................................... 12 2 แสดงเพศของผใชบรการสวนสาธารณะ......................................................................... . 16 3 แสดงอายของผใชบรการสวนสาธารณะ....................................................................... ... 19 4 แสดงการทากจกรรมในสวนของผใชบรการสวนสาธารณะ........................................... .. 22 5 เกณฑกาหนดปรมาณโลหะหนกในสารละลายทสกดไดจากสสารเคลอบและพลาสตก ... 55

6 แสดงเพศของผใชกลมเปาหมาย..................................................................................... . 81 7 แสดงอายของผใชกลมเปาหมาย..................................................................................... 82 8 แสดงอาชพของผใชกลมเปาหมาย.................................................................................. . 83 9 แสดงระดบการศกษาของผใชกลมเปาหมาย.................................................................... 84 10 แสดงสถานภาพทางครอบครวของผใชกลมเปาหมาย........................................................ 84 11 แสดงการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ ................................... 85 12 จดประสงคทผใชตองการจากเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ…....... 86 13 แสดงลกษณะประเภทของเครองออกกาลงกายทนยมเลน................................................ 86 14 ปจจยทมผลในการเลอกใชเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ...................... 87 15 แสดงระยะเวลาเฉลยในการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจงทผใชกลมเปาหมาย... . 88 16 แสดงคณสมบตเพมเตมของเครองออกกาลงกายกลางแจงทผใชกลมเปาหมาตองการ… 89 17 แนวทางการนาพลงงานจากการออกกาลงมาใชในสวน................................................... 91 18 การเปรยบเทยบอตราทดเฟอง.......................................................................................... 94 19 แสดงการเปรยบเทยบลกษณะการพนนาของหวพนนาตวเครองออกกาลงแบบตางๆ.... . 95 20 แสดงการเปรยบเทยบคะแนนของเปายงกลานา…………………………………………………....... 98 21 แสดงผลการวเคราะหขอมล "วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)"................. 105 22 แสดงผลการวเคราะหขอมล "“วถแหงอนาคต (FUTURE LIFE)………………………………… 106 23 แสดงผลการวเคราะหขอมล "วถแหงการผจญภย (ADVENTURE LIFE)”........................ 107 24 แสดงผลความพงพอใจดานรปลกษณภายนอก……………………………….............................. 113 25 แสดงผลความพงพอใจดานการใชงาน............................................................................... 114 26 แสดงผลความพงพอใจดานทศนคตทมตอเครองเลน…………………………………………………. 115

สำนกหอ


ฎ

สารบญภาพ ภาพท หนา 1 แสดงกจกรรมการออกกาลงกายในสวนสาธารณะ…………………………………………............. 2 2 แสดงสวนลมพนหนงในสาธารณะในเขตกรงเทพ.………. ................................................... 3 3 แสดงบรรยากาศโบกรถไฟทออกแบบใหคนปกตและคนพการใชงานรวมกนอยางไมแบง แยกพนทงานในสวนทนงทวไปและลฟตขนลงโบก........................... .......................... 38 4 แสดงบรรจภณฑจากชานออยตรา “ไบโอ” บรษท บรรจภณฑเพอสงแวดลอม จากด.. ... 40 5 แสดงเครองเลนออกกาลงกายกลางแจงและการจดสภาพการใชงานทเหมาะสมเพอ กระตนใหเกดสภาวะพฤตกรรมทตองการกาหนดใหมนษยแสดงออก............... ......... 43 6 แสดงการพจารณากลมผใชงานผลตภณฑรวมเพอการหาจดรวมในการออกแบบ เบองตน....... ................................................................................................................ 46 7 แสดงลกษณะเครองหมายจราจรทเนนการใชสสนและสญลกษณทสามารถเขาใจงาย ชดเจนในบคคลทกกลมสามารถเหนและเขาใจไดตรงกน ........................................... 46 8 แสดงการสอสารขอความดวยรปรางและสญลกษณประกอบเพอสอสารขอความถงกลม ผบรโภคทใชการเขาใจดวยพนฐานประสบการณทผานมาของบคคล ......................... 47 9 แสดงการสอสารขอความการใชงานดวยสสนและสอสญลกษณทเขาใจงายและสะดวก ... 47 10 แสดงลกษณะการใชงานผลตภณฑทผดรปแบบวตถประสงคแตมการออกแบบใหสามารถ รองรบการใชงานไดหลากหลาย .................................................................................. 48 11 แสดงลกษณะการใชงานผลตภณฑทผดรปแบบวตถประสงคแตมการออกแบบใหสามารถ รองรบการใชงานไดหลากหลาย .................................................................................. 48 12 แสดงปมโรตารแบบครบ(Vane) ........................................................................................ 57 13 แสดงปมโรตารแบบลอน......................................................................... .......................... 58 14 แสดงภายในของปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump) ....................................................... 58 15 รปปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump) ............................................................................... 59 16 แสดงขอมลปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump)ในขนาดตางๆ ........................................... 59 17 แสดงเครองเตมอากาศแบบผวนา (surface aerator) ...................................................... 62 18 แสดงเครองกลเตมอากาศทผวนาหมนชาแบบทนลอย ...................................................... 63 19 แสดงเครองกลเตมอากาศระบบเปาอากาศหมนใตนา ....................................................... 63 20 แสดงเครองกลเตมอากาศแบบดดและอดนาลงไปทใตผวนา ............................................. 64 21 แสดงเครองกลเตมอากาศแบบกระจายนาสมผสอากาศ .................................................... 64

สำนกหอ


ฏ

ภาพท หนา 22 แสดง “จกรยานสบนาแบบใชเกยร 7 speed” ............................................................... 62 23 แสดงขนตอนและสวนประกอบของ“จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก” ........ 67 24 แสดงขนตอนและสวนประกอบของ“จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก” .......... 68 25 แสดง“จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก” .................................................................. 68 26 แสดงขนตอนการศกษาและออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ ในเขตกรงเทพฯ ........................................................................................................ 78 27 แสดงภาพระบบปมนาของจกรยานสบนา................................................................. ...... 93 28 แสดงภาพตนแบบระบบปมนาสาหรบการทดสอบ....................................................... ... 93 29 แสดงภาพการทดสอบหวพนนาทง 4 แบบ................................................................ ...... 95 30 แสดงภาพจาลองสามมตของเปายงกลางนาแบบท1............................................... ........ 96 31 แสดงภาพจาลองสามมตของเปายงกลางนาแบบท2...................................................... . 96 32 แสดงภาพจาลองสามมตของเปายงกลางนาแบบท3....................................................... 97 33 แสดงการทดสอบแบบจาลองเปายง................................................................................... 91 34 แสดงแนวคดระบบการทางานของเครองออกกาลงกาย................................................ .. 99 35 แสดงอตราทดเฟองปมนาของเครองออกกาลงกาย........................................................... 99 36 แสดงลกษณะหวฉดทมความเหมาะสมกบตวเครองออกกาลงกาย.................................... 100 37 แสดงภาพหลกการทางานของเปายง................................................................................. 100 38 แสดงภาพจาลองสามมต “วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)”..................... 101 39 แสดงภาพจาลองสามมต “วถแหงอนาคต (FUTURE LIFE)” ...................................... .. . 102 40 แสดงภาพจาลองสามมต “วถแหงการผจญภย (ADVENTURE LIFE)” ........................... 103 41 แสดงภาพจาลองสามมต "แบบท1วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)" ทได พฒนาแลว ................................................................................................................ 109 42 แสดงภาพจาลองสามมตเปายงกลางนาทไดพฒนาแลว................................................... 110 43 แสดงภาพจาลองสามมตและการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจง...................... ..... 111 44 แสดงภาพการใชงานตนแบบทเสรจสมบรณ.......................................................... ......... 116 45 แสดงภาพโครงสรางของเครองออกกาลงกายกลางแจงททาจากโครงจกรยานเกา.......... 149 46 แสดงภาพโครงสรางของเครองออกกาลงกายกลางแจงกบระบบภายใน……………....... ... 149 47 แสดงภาพการขนรปโฟมสวนหวสาหรบครอบโครงสรางภายนอก................................... 150 48 แสดงภาพการขนรปโฟมสวนลาตวสาหรบครอบโครงสรางภายนอก.............. ................ 150

สำนกหอ


ฐ

ภาพท หนา 49 แสดงภาพผลงานตนแบบกอนการทาส....................................................................... ..... 151 50 แสดงภาพผลงานตนแบบทเสรจสมบรณ....................................................................... .. 151 51 แสดงภาพผลงานตนแบบทจดแสดงในงานนทรรศการ................................................... . 152 52 แสดงภาพผลงานตนแบบทจดแสดงในงานนทรรศการ............................................ ........ 152 53 แสดงภาพเขยนแบบแยกสวนของตวเครองเลน............................................................... 153 54 แสดงภาพเขยนแบบเสนบอกขนาดของตวเครองเลน...................................................... 154 55 แสดงภาพเขยนแบบเสนบอกขนาดของเปายง………...................................................... . 155

สำนกหอ


1

บทท 1 บทนา

ความเปนมาและความสาคญของการวจย

จากสภาพสงคมในปจจบนท เปลยนไป ทาใหผคนในเมองสวนใหญมการดาเนนชวตประจาวนอยางเรงรบ มการใชชวตทเปลยนแปลงไปจากเดมรวมถงละเลยตอการออกกาลงกายทงโดยทางตรงและขาดการเคลอนไหวในลกษณะของการออกกาลงกายประจาวน สงผลตอพฤตกรรมสขภาพในดานตางๆ ทาใหเกดปญหาสขภาพในดานตาง ๆ ตามมา การออกกาลงกายอยางสมาเสมอเปนสงจาเปนทผทใชชวตในเมองควรกระทาอยางสมาเสมอ

การออกกาลงกายเปนวธการดแลสขภาพททาไดงาย และใหผลดตอรางกายหลายประการ ดารณย ศรสวสดกล (2543: 42 - 43) ไดกลาวถงประโยชนของการออกกาลงกายในดาน ตาง ๆ ชวยใหอวยวะตางๆ ของรางกาย มการทางานรวมกนไดอยาง มประสทธภาพทาใหรางกายมความแขงแรงสมบรณมภมตานทานโรคและสามารถประกอบกจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวนไดอยางเตมท ซงการออกกาลงกายนน อวยวะตาง ๆ ในรางกายจะมการเปลยนแปลง การออกกาลงกายนอกจากจะทาใหรางกายแขงแรงแลวยงทาใหจตใจราเรงแจมใสชวยลดความเครยด ลดความวตกกงวล การตนเตน ความโกรธ ความกลว และยงกอใหเกดความมนาใจเปนนกกฬา มเหตผล สขมรอบคอบ รจกอดทน อดกลน มสต สามารถควบคมอารมณตนเองได และชวยปองกนโรคจตและโรคประสาทได ทาใหสมองปลอดโปรง มความคดสรางสรรค มความคดในการหาหนทางเอาชนะคตอส ในเกมกฬา ซงบางครงสามารถนาไหวพรบและความคดสรางสรรคดงกลาวมาใชในการดาเนนชวตได เพราะการออกกาลงกายรวมกบคนหมมากทาใหเกดความเขาใจและเรยนรพฤตกรรมผอนกอใหเกดความเออเฟอ ความอดกลน ความสขมรอบคอบ ความมมนษยสมพนธและสามารถอยรวมกน ในดานตาง ๆ ทงดานรางกาย ดานอารมณและจตใจ ดานสตปญญาและดานสงคม สงผลตอการมสขภาพทดและสามารถอยในสงคมไดอยางมความสข

จากประโยชนของการออกกาลงกายและการเพมขนของปญหาดานสขภาพทคนเมองตองประสบ ทาใหมการสนบสนนจากหนวยงานตางๆ ในการสนบสนนการออกกาลงกายใหกบผคนทอาศยอยในเมอง โดยเลอกใชสวนสาธารณะเปนสถานทเรมตนของการออกกาลงกาย

สำนกหอ


2

ภาพท 1 แสดงกจกรรมการออกกาลงกายในสวนสาธารณะ ทมา: สานกงานสวนสาธารณะ, สวนลมพน, เขาถงเมอ 18 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.bangkok.go.th/publicpark/

สวนสาธารณะเปนสถานทสาธารณะทตงอยใจกลางเมอง เปนสถานททเหมาะสมสาหรบคนทกกลมในสงคมใชเปนสถานทพกผอนหยอนใจ ผอนคลายความตงเครยด โดยเฉพาะเปนสถานททประชาชนสวนใหญใชในการออกกาลงกายจากลกษณะพนททมความรมรนเปนธรรมชาตตามท (วชราภรณ จนทรพฒพงศ, 2546) ไดสรปความหมายของสวนสาธารณะไววา พนททรฐจดขนเพอใหประชาชนไดใชประโยชนในการเปนสถานทพกผอนหยอนใจ มการจดภมทศนทสวยงาม สงบรมรนเพอใหผอนคลายความตงเครยด โดยใชประโยชนเทาเทยมกนไมมการเกบคาบรการใดๆ ภายในสวนสาธารณะจะจดบรเวณเพอความสวยงามประกอบดวย ไมดอก ไมประดบ สระนา สนามหญา นอกจากนยงมสงอานวยความสะดวกตางๆ เพอตอบสนองความตองการของประชาชน รวมทงการจดกจกรรมออกกาลงกาย

สำนกหอ


3

ภาพท 2 แสดงสวนลมพนหนงในสาธารณะในเขตกรงเทพ ทมา: สานกงานสวนสาธารณะ, สวนลมพน, เขาถงเมอ 18 ตลาคม2557, เขาถงไดจากhttp://www.bangkok.go.th/publicpark/ เพอสนบสนนการออกกาลงกายใหกบผคนทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร ผวจยจงมความสนใจทจะพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงใหมรปแบบเปนทพงพอใจตอผใชกลมเปาหมาย โดยมงพฒนารปลกษณการออกแบบใหมความโดดเดนเปนทชนชอบของกลมผใชเพอสรางแรงจงใจในการออกกาลงกาย นอกจากนยงพฒนารปแบบการเลนทสนกสนาน มความงายตอการทาความเขาใจ และมลกษณะของการออกกาลงกายทเหมาะสมกบผใชกลมเปาหมายซงเปนกลมผใชใหม รวมถงสามารถสรางปฏสมพนธใหกบผใช โดยการนาพลงงานจากการออกกาลงกายมาเปนพลงในการทาประโยชนใหกบสวนสาธารณะเพอตอยอดใหเกดกระบวนการปลกฝงทางดานจตใจใหผเขามาใชบรการสวนสาธารณะเกดจตสานกสาธารณะและไดตระหนกถงความสาคญของสภาพแวดลอมและอปกรณตางๆทมไวเพอประโยชนสวนรวม วตถประสงคในการวจย 1. เพอศกษาขอมลสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และ ขอมลทเกยวของกบการออกกาลงกาย รวมทงสารวจความคดเหน ความตองการของผใชกลมเปาหมาย 2. เพอออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสงเสรมการออกาลงกายใหกบผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ 3. เพอประเมนความพงพอใจทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงจากผใชกลมเปาหมาย

สำนกหอ


4

แนวคดและทฤษฎในการวจย ในการวจยครงน เปนการศกษาภายใตขอบเขตพนทสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

โดยศกษาความตองการของกลมผใชสวนสาธารณะ และขอมลทเกยวของกบหลกการออกแบบเพอทกคน(Universal Design) มาใชเปนกรอบแนวคดในการออกแบบเครองเลน แลวทาการศกษาความคดเหน ความตองการของผใชกลมเปาหมายทเคยใชและไมเคยใชเครองออกกาลง มาออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง ดงน

ศกษาขอมลทเกยวของกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร และแนวทางการออกกาลงกายเพอสรางเสรมสขภาพทดของ ไวพจน จนทรเสม และ ปธานศาสน จบจตร (2552: 920) กลาวไววา การออกกาลงกายตองกระทาเปนจงหวะ ไมควรหนกตอไขขอ และใหประโยชนแกหวใจ ในแงของกลศาสตร การขจกรยานจงเปนการเคลอนททมประสทธภาพ ทาใหหวใจแขงแรง กลามเนอแขงแรง และสามารถออกกาลงกายคนเดยวได นาหนกตวจะถายไปบนอานและมอจบ ขากไมตองรบนาหนกตวมาก กลามเนอทใชในการขบเคลอนเปนกลามเนอมดทแขงแรงทสดของรางกาย คอ กลามเนอตนขาดานหนาและกลามเนอนอง นอกจากนน การขจกรยานเปนการถบขาออกจากตวลงไปทศทางลงลาง ทเราถนดอยแลว จงเปนการใชงานของรางกายไดอยางมประสทธภาพ

1. หลกการออกกาลงกาย เพอพฒนาสขภาพและสมรรถภาพทางกาย สานกพฒนาการพลศกษา สขภาพ และนนทนาการ (2545: 11 - 12) ไดกลาวไวดงน

1.1 ความหนกของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทหนกมากขนจะชวยเพมสมรรถภาพทางกาย ซงสามารถทราบระดบความหนกเบาของการออกกาลงกายได โดยวธการออกกาลงกายททาใหอตราชพจรเพมขน ถงชพจรเปาหมายท 60 – 80 เปอรเซนตของอตราชพจรสงสด

1.2 ระยะเวลาของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทนานมากขน จะชวยเพมสมรรถภาพทางกาย การออกกาลงกาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต ตองการออกกาลงกายใหอตราชพจรบรรลตามเปาหมาย (60 – 80%) เปนเวลาอยางนอย 20 นาท

1.3 ความถของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทบอยครงมากขน จะชวยเพมสมรรถภาพทางกายการออกกาลงกาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต และพฒนาความออนตว จงควรออกกาลงกายอยางนอย 3 วนตอสปดาห

2. หลกการออกแบบเพอคนทกคน Universal Design (ทรงวฒ เอกวฒวงศาม, 2557: 8) เพอสรางแนวทางในการออกเครองออกกาลงกายกลางแจงซงสามารถใชงานไดโดยคนทกคนไดอยางเหมาะสม ซงมทงหมด 7 ประการ ดงน

2.1 ความเสมอภาค ทาความเขาใจในความหมายพนฐาน คาจากดความทมความเกยวของเพอเปนพนฐานในการสรางความเสมอภาคทางดานการออกแบบกบคนทกคนไดอยางมความเหมาะสม

สำนกหอ


5

2.2 ยดหยน การออกแบบทสามารถประยกตใชงานไดในกลมผใชงานกลมตางๆ ใหสามารถรวมใชงานการออกแบบไดอยางเหมาะสมและแสดงถงความเสมอภาคในการใชงานไดชดเจน

2.3 เรยบงายและเขาใจไดด เนนการสอสารไปสผใชงานในรปแบบ อกษรคณลกษณะเฉพาะ สสน สรางรปทรงทเนนถงความเรยบงายสามารถใชงานไดทกกลมอาย ทกกลมบคคลอยางไมแบงแยก เปนการแสดงออกดวยคณลกษณะภายนอกของผลตภณฑ ซงจะเนนการสอสารทเปนกลางสามารถเขาใจไดงาย

2.4 มขอมลพอเพยง เนนการใหขอมลเพอความสะดวกในการใชงานผลตภณฑหรอบรการทมการใหขอมลไวในรปแบบตางๆ เพอใหบคคลทกกลมสามารถเขาใจและใชงานผลตภณฑไดอยางเหมาะสมและถกตองชดเจน

2.5 ทนทานตอการใชงานทผดพลาด การออกแบบเพอตอบสนองทางดานความทนทานในการใชงานหรอทางดานความแขงแรงคงทน หรอแมกระทงการซอมแซมทงายไมยงยาก

2.6 ทนแรงกาย เนนผใชงานใหมความสะดวกในการใชงานสามารถประหยดแรงงานหรอชวยทนแรงในการใชงานใหสะดวกและไมตองออกแรงเพอชวยอานวยความสะดวกใหผใชงานมากยงขน

2.7 ขนาด ขนาดชนงานผลตภณฑทมความเหมาะสมกบกลมผบรโภคและสถานททใชงานไดอยางเหมาะสมและใชงานในเชงปฏบตได ซงจะตองสามารถรองรบผใชงานทมความหลากหลายทางดานขนาดรางกาย พฤตกรรมการใชงาน กลมอายทจะมความแตกตางกนใหสามารถรวมกนใชงานไดอยางเหมาะสมในทกกลมผใช ขอบเขตการวจย การวจยนเปน เปนแนวทางการออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงทตงอยภายในสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร เปนกรณศกษา และตอบสนองความตองการของผใชงานกลมเปาหมาย ไดแก กลมผใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร จานวน 100 คน จากระยะเวลาการเกบขอมล 1 เดอน (ในการเกบขอมลแตละครง) 1. ตวแปรททาการศกษา ตวแปรอสระ ไดแก เครองออกกาลงกายกลางแจงทออกแบบจากแนวทาง ขอมลความตองการของสวนสาธารณะ และผใชงานกลมเปาหมาย ตวแปรตาม ไดแก ความพงพอใจของผใชงานกลมเปาหมาย ทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจง ตามแนวทางทไดออกแบบพฒนา 2. ประชากรและกลมตวอยาง เนองจากงานวจยน มวตถประสงคในการทางาน 3 สวน โดยมกลมประชากรทแตกตางกน ผวจยจงขอเสนอตามวตถประสงคดงน

สำนกหอ


6

วตถประสงคท 1 กลมตวอยางทใช 1. ผเชยวชาญทางดานงานออกแบบสวนสาธารณะและงานวชาการสวนสาธารณะจากสานกงานสวนสาธารณะจานวน 2 ทาน 2. กลมผใชสวนสาธารณะ ซงเปนกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะ ทงกลมทเคยใชหรอไมเคยใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจง จานวน 100 คน ระยะเวลาสารวจ 1 เดอน วตถประสงคท 2 กลมตวอยางทใช ผเชยวชาญดานการออกแบบผลตภณฑ 3 ทาน และผเชยวชาญทางดานงานออกแบบสวนสาธารณะ จากสานกงานสวนสาธารณะ 2 ทาน วตถประสงคท 3 กลมตวอยางทใช กลมผใชสวนสาธารณะ จานวน 50 คน ระยะเวลาสารวจ 1 เดอน เครองมอในการวจย

ในงานวจยนมการเกบรวบรวมขอมล แบงตามวตถประสงคไดดงน วตถประสงคท 1 1. สรางขอมลแบบสอบถาม โดยใชแบบสอบถามแบบอตนย สมภาษณผเชยวชาญดาน

การออกแบบสวนสาธารณะจากสานกงานสวนสาธารณะ และขอขอมลทเกยวของจากเจาหนาทฝายงานวชาการสวนสาธารณะจากสานกงานสวนสาธารณะ ขอมลเชงสถต และความตองการจากสวนสาธารณะ

2. เกบขอมลปฐมภมจากผใชกลมเปาหมาย คอ ผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร ระยะเวลาเกบขอมล 1 เดอน โดยใชแบบสอบถามปรนย ประกอบภาพถาย เปนเครองมอในการเกบขอมล ผานทางเวบไซท https://docs.google.com/ เพอสอบถามความคดเหน ความตองการของผใชงานทมผลตอเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

3. ศกษาขอมลทตยภม จากการเอกสารตารางานวจยทเกยวของตาง ๆ วตถประสงคท 2 1. สรางแบบสอบถาม โดยผานการพจารณาจากอาจารยทปรกษา 2. เกบขอมลปฐมภม โดยใชแบบสอบถามแบบปรนยประกอบภาพผลตภณฑทออกแบบ เพอสอบถามความคดเหนขอเสนอแนะ จากผเชยวชาญดานการออกแบบผลตภณฑ 3

ทาน และผเชยวชาญดานงานออกแบบสวนสาธารณะจากสานกงานสวนสาธารณะจานวน 2 ทาน วตถประสงคท 3 เกบขอมลปฐมภม โดยใชแบบสอบถามแบบปรนย ประกอบภาพของเครองออกกาลงกาย

ทไดพฒนาหลงจากไดรบคาแนะนาจากผเชยวชาญ เพอสอบถามความพงพอใจของจากผใช

สำนกหอ


7

กลมเปาหมาย คอ ผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร ระยะเวลาเกบขอมล 1 เดอน โดยใชแบบสอบถามปรนย ประกอบภาพถาย เปนเครองมอในการเกบขอมล ผานทางเวบไซท https://docs.google.com/

วธดาเนนการวจย

ผวจยไดสรปวธดาเนนการวจย ตามวตถประสงค ดงน วตถประสงคท 1 1. ศกษาขอมลทเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานครและการออกกาลงกาย 2. ศกษาขอมลความคดเหน และความตองการของผใชเครองเลน 3. ศกษาขอมลจากการทบทวนวรรณกรรมอน ๆ ทเกยวของ 4. วเคราะหขอมลทไดเพอสรางขอกาหนด (Design Criteria) และหาแนวทางในการ ออกแบบ (Design Direction) ใหตอบสนองความพงพอใจของผใช (Target Group)

มากทสดโดยไมเกนขอบเขตของกรอบการวจย วตถประสงคท 2 1. ออกแบบเครองออกกาลงกายโดยแบงเปน2 สวน คอ สวนตวเครองออกกาลงกาย

กลางแจง 3แบบ และ ตวเปายงกลางนา 3แบบ ตามแนวทางทไดจากการวเคราะหขอมล 2. นาแบบรางเครองออกกาลงกายกลางแจงทออกแบบ ขอคาแนะนาจากผเชยวชาญ

จานวน5 ทาน เพอคดเลอกเครองเลนมาเพยง1 แบบ มาพฒนาตามคาแนะนาทไดรบ 3. ทาตนแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอใชประเมนความพงพอใจ วตถประสงคท 3 1. ประเมนผลความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย ทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงท

ผวจยไดทาการออกแบบ 2. อภปรายสรปขอเสนอแนะเพอเปนแนวทางแกผสนใจตอไป

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. ไดขอมลและผลการวเคราะหขอมล เพอเปนแนวทางในการออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสงเสรมการออกาลงกายใหกบผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

2. ไดเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอสงเสรมการออกาลงกายและตอบสนองความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

สำนกหอ


8

3. ไดประเมนผลขอสรป เพอเปนกรณศกษาและตนแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอสงเสรมการออกาลงกายใหกบผคนทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร

4. ไดเครองออกกาลงกายกลางแจงทสรางประโยชนใหกบผใชงานและสภาพแวดลอมภายในสวนสาธารณะ

นยามศพทเฉพาะ

1. สวนสาธารณะ หมายถง พนทรมรนจาก ตนไม ดอกไม ลานกจกรรมตาง ๆ บอนา โลงวางทมความสวยงามเปนธรรมชาต ใหเปนพนทสาหรบพกผอนและทากจกรรม เชน เดน วง ออกกาลงกาย นงพกผอน ศกษาหาความร โดยผทใชพนทตองการพกผอนและผอนคลายจากความเครยดทเกดขนจากกจวตรประจาวน

2. เครองออกกาลงกายกลางแจง หมายถง อปกรณสาหรบเสรมสรางสขภาพและความแขงแรง ใหกบรางกาย โดยการสรางแรงตานทานการเคลอนไหวใหกบกลามเนอสวนตางๆ ทสาคญยงทาใหผใชมความใกลชดกบธรรมชาตดวย

3. การออกกาลงกาย หมายถง การทรางกายไดทากจกรรมตาง ๆ เพอใหเกดการเคลอน ไหวออกแรงหรอออกกาลงทมอยในตวบคคลดวยกจกรรม ตาง ๆ เชน การเดน การวง การเลนกฬาชนดตาง ๆ ตามความหนกเบาของแตละกจกรรม โดยใชเวลานานพอ ทจะทาใหระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต กลามเนอและกระดก ไดถกกระตนใหทากจกรรมมากขน สงผลถงความแขงแรงทงสขภาพรางกายและสขภาพจตดขน

4. ผใชกลมเปาหมาย หมายถง ผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ ทงเพศชายและเพศหญง ชวงอาย16-35 ป ทมความสนใจในการออกกาลงกายเพอเสรมสรางสขภาพรางกายใหแขงแรง

สำนกหอ


9

บทท 2 วรรณกรรมทเกยวของ

ในการวจยครงน ผวจยไดศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ และไดนาเสนอตามหวขอ เพอบงชใหเหนความสาคญของการวจย ลกษณะการดาเนนการแกปญหาวจยทเกยวของหรอใกลเคยง และกรอบแนวทางการดาเนนการแกปญหาในงานวจย จงมขอมล แนวคดทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ ดงน 1. ขอมลเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ

1.1 ประวตความเปนมาของสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ 1.2 ลกษณะพนทของสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ 1.3 ลกษณะกลมผใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ 1.4 กจกรรมภายในสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ 1.5 กฎขอบงคบในการใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ

2. ขอมลเกยวกบการออกกาลงกาย 2.1 ความหมายของการออกกาลงกาย 2.2 ประโยชนของการออกกาลงกาย 2.3 ประเภทของการออกกาลงกาย 2.4 หลกการออกกาลงกาย 2.5 นโยบายทเกยวของกบการออกกาลงกาย

3. ขอมลเกยวกบการออกแบบออกกาลงกายกลางแจง 3.1 หลกการออกแบบเพอทกคน 3.2 ทฤษฎสทใชในการออกแบบ 3.3 วสดทใชในการออกแบบ 3.4 หลกการทางานของปมนาสาหรบการออกแบบ

4. ศกษางานวจยทเกยวของ 5. แนวคดและทฤษฎทใชในการวจย

สำนกหอ


10

1. ขอมลเกยวกบสวนสาธารณะในกรงเทพ 1.1. ประวตความเปนมาของสวนสาธารณะในกรงเทพมหานคร สวนสาธารณะ เปนคาทมผคนใหความหมายและคาจากดความไวหลากหลาย สวนใหญไดใหความหมายโดยรวมของสวนสาธารณะ วาเปนพนทโลงวาง ทมความสวยงาม มความเปนธรรมชาต สามารถมาพกผอนและทากจกรรม เชน เดน วง ออกกาลงกาย นงพกผอน ศกษาหาความร โดยผทใชพนทตองการพกผอนและผอนคลายจากความเครยดทเกดขนจากกจวตรประจาวน ซงพนทดงกลาวมการออกแบบและจดเตรยมพนทใหเกดความเหมาะสมกบกจกรรมโดยเฉพาะการออกกาลงกาย ในอดตวถ ช วตของคนกรงเทพมหานครผกพนกบอาชพเกษตรกรรม เม อกรงเทพมหานครมความเจรญกาวหนาขน จากการรบเอารปแบบการพฒนาการตามอยางตะวนตก วถการผลตแบบอตสาหกรรม ไดดงดดประชากรจานวนมากเขามาทางาน พนทเมองมความแออดมากขนจากจานวนประชากรและอาคารสงปลกสราง พนทโลงวางของเมองลดนอยลง สวนสาธารณะจงเปนแหลงพกผอนหยอนใจ สาหรบวถชวตทมรปแบบการทางานและเวลาทแนนอนนอกจากนนยงเปนองคประกอบทสาคญของเมองแบบอตสาหกรรม การพฒนาสวนสาธารณะในอดตของกรงเทพมหานคร ( มานต หวงธรรมเกอ, 2544 ) จดเรมตนของสวนทมรปแบบเพอการพกผอนหยอนใจนน มปรากฏในชนชนกษตรยหรอ ขนนางเทานน ซงถอเปนการเสรมสรางบารม เชน การสรางสวนขวาในรชกาลท2 อนเปนสวนในเขตพระราชฐานทมจดประสงคเพอเปนสาราญพระราชอรยาบถ ในสมยรชกาลท 3 ทรงโปรดศลปะแบบจน ดงนนการตกแตงสวนกนยมแตงสวนตามแบบอยางกระบวนการจน และยงหลกฐานแสดงใหเหนวานอกจากการสรางสวนในเขตพระราชฐานแลวยงนยมสรางอยนอกกาแพงพระราชวงหรอนอกกาแพงพระนคร เชน พระราชอทยานสราญรมยในสมยรชกาลท 4 สมยรชกาลท 5 กรงเทพมหานครเรมมการพฒนาบานเมองใหทนสมยปรากฏใหเหนชด เมอทรงเสดจประพาสยโรป พ.ศ.2440 ไดทรงเอาแบบอยางทางดานผงเมองเพอสงเสรมความสงางามแกราชธาน และในราชกาลนไดมกาปรบปรงทองสนามหลวง ซงเดมสมย รชกาลท 3 – รชกาล 4 เปนทงนาใชในพระราชพธถวายพระเพลงศพของเจานายใหเปนสวนสาธารณะทพกผอนหยอนใจของประชาชน ตอมาในสมยรชกาลท 6 ทรงมพระราชดารใหสรางสวนพฤกษชาต สาหรบเปนทพกผอนหยอนใจของประชาชน หลงจากจดงาน “งานแสดงสยามรฐพพธภณฑ” เพอแกปญหาเศรษฐกจของประเทศในเวลานน โดยพระราชทานทดนสวนพระองคทเรยกวา “ทงศาลาแดง” และมพระประสงคจะมอบสถานทแหงนใหประชาชนใชเปนสวนสาธารณะเพอการพกผอนหยอนใจเมอจดงานเสรจ โดยพระองคทรงตงชอสวนสาธารณะแหงนวา “สวนลมพน” นอกจากนนยงใชลานวดในการพบปะสงสรรคและทากจกรรมรวมกนของประชาชนและยงเปนสนามเดกเลนไปในตว ดวยวถความ

สำนกหอ


11

เปนอยทผกกบศาสนา ตอมาในชวงตนศตวรรษท 20 ไดมการใสกจกรรมลงไปในสวนสาธารณะนอกเหนอจากการเดนเลนและพกผอนเพยงอยางเดยว อาจเนองมาจากสภาพสงคมทเรงรบ ผคนตองการพนทเพอการออกกาลงกายมากขน ลกษณะรปแบบการมาใชสวนสาธารณะจงเปลยนไป 1.2 ลกษณะพนทของสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ สวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร ทอ ยภายใตการดแลของสานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร มอยดวยกน 25 สวน ซงสามารถจาแนกสวนสาธารณะ (PUBLIC PARK) ตามลกษณะของพนท และวตถประสงคของการใชประโยชนพนท ตามลาดบขน แบงออกเปน 7 ประเภท (สานกงานสวนสาธารณะ, 2544) ดงน 1.2.1 สวนหยอมขนาดเลกยานชมชน หรอสวนใกลบาน (Pocket Park หรอ Mini Tot Park) มขนาดพนทไมเกน 2 ไร รศมการใหบรการในวงรอบประมาณ 1 กโลเมตร ใหบรการในระยะเดนเขาถงใชเวลา 5-10 นาทอาจอยระหวางอาคารใชเปนสนามเดกเลน สถานทออกกาลงกายและพบปะสงสรรคของประชาชนทกวย 1.2.2 สวนหมบาน สวนละแวกบาน (Neighbourhood Park) มขนาดพนทมากกวา 2 ไรแตไมเกน 25 ไร รศมการใหบรการในวงรอบประมาณ 1-3 กโลเมตร เปนสวนสาหรบผอยอาศยละแวกนน มสงอานวยความสะดวกมากกวาสวนระดบ 1 1.2.3 สวนชมชน (Community) มขนาดพนทมากกวา 25 ไรแตไมเกน 125 ไร รศมการใหบรการในวงรอบประมาณ 3-8 กโลเมตร มสงอานวยความสะดวกมากกวาสวนระดบ 1 และ 2 มทเลนกฬา พนทพกผอนชมธรรมชาตทสวยงาม 1.2.4 สวนสาธารณะขนาดกลาง สวนระดบเขตหรอยาน (District Park) มขนาดพนทมากกวา 125-500ไร รศมการใหบรการในวงรอบมากกวา 8 กโลเมตร ใหบรการทงผเดนเทาเขาถงและผอยในระยะไกล เดนทางเขาถงดวยระบบขนสงมวลชนหรอรถยนต มสงอานวยความสะดวกทไมมในสวนระดบท 1, 2, 3 เชน ทปคนค ลานเอนกประสงคและบรเวณทมลกษณะเฉพาะ เชน บงนา ลาธาร สวนดอกไมขนาดใหญ 1.2.5 สวนสาธารณะขนาดใหญ (Metro Park) หรอสวนสาธารณะระดบเมอง (City Park) มขนาดพนทมากกวา 500 ไร รศมการใหบรการในวงรอบแกคนทงเมอง และในพนใกลเคยงในเขตอทธพลของเมอง มลานกวางเพอจดงาน ผใชบรการเดนทางมาจากทวกรงเทพมหานครและใชเวลาพกผอนมากกวาครงวนมกจกรรมหลายหลากดงดดความสนใจนอกเหนอจากสวนระดบลาง 1.2.6 สวนถนน (Street Park) ความกวางของพนทไมนอยกวา 3 เมตร ความยาวไม จากด แบงเปน 3 ประเภท คอ สวนไหลทาง สวนเกาะกลางถนน และสวนทางแยก 1.2.7 สวนเฉพาะทาง หรอสวนเอนกประสงค (Special Purpose Park) ไมจากดขนาดพนท เชน สวนประวตศาสตร สวนวฒนธรรม สวนสนามกฬา

สำนกหอ


12

ตารางท 1 สรปขอมลลกษณะสวนสาธารณะหลกในเขตกรงเทพมหานคร

ชอสวน เขต ขนาด( ไร )

จานวนผใชตอวนลกษณะเดน และองคประกอบ

ภายในสวน วน ธรรมดา

วนหยดราชการ

1. สวนลมพน เขตปทมวน 360 8,500 11,500 เปนสวนอเนกประสงค รวบรวมประโยชนใชสอย เ พอกจกรรมนนทนาการ เชน ศนยนนทนาการ สมาคม ชมรมตาง ๆ สระนากวางใหญสาหรบเรอพายและจกรยานนา

2. สวนจตจกร เขตจตจกร 155 3,000- 4,000

10,000-12,000

ห อ น า ฬ ก า น า ฬ ก า ด อ ก ไ ม ประตมากรรมอาเซยน 6 ประเทศ สวนสขภาพเฉลมพระเกยรต 36 พรรษา พลตรหญงสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร จกรยานนาในสระนากลางสวน

3. สวนพระนคร เขตลาดกะบง 50 150 200 ม ส ว น ไ ม ด ด ฝ ง ส ต ว ไ ม ด ด สวนหยอมเกาะลอยกลางสระนา และศาลาพกผอนยนไปกลางนา

4. สวนสราญรมย เขตพระนคร 50 1,175 1,175 เปนสวนศลปวฒนธรรม โดดเดนดวย อนสาวรยพระนางเจาสนนทากมารรตนฯ อาคารเรอนกระจก ศาลากระโจมแตร นาพพานโลหะ

5. สวนธนบรรมย เขตทงคร 63 150 200 เปนสวนทชมเยนไปดวยสานา จากรองนาทมอยทวไปในสวน พนธไมแปลกตาหายาก สวนจราจรเยาวชนธนบรรมย สวนสขภาพ ศาลาชมวว

สำนกหอ


13

ตารางท 1 สรปขอมลลกษณะสวนสาธารณะหลกในเขตกรงเทพมหานคร (ตอ)





6. สวนหลวง ร.9 เขตประเวศ 500 800 2,970 บรเวณเฉลมพระเกยรต มหอรชมงคล, สวนพฤกษศาสตร, ตระพงแกว ใชจดกจกรรมทางนา, สวนรมณย จาลองพนทปาเขา, สวนนา เปนแหลงอนรกษสตวนา, สนามราษฎรเปนลานอเนกประสงค

7. สวนเสรไทย เขตบงกม 120 1,295 1,069 สวนนา มบงนาขนาดใหญ เกาะกลางนาพรอมศาลาชมวว

8. สวนหนองจอก เขตหนองจอก

35 800 1,500 สวนไทรงาม สระนาขนาดใหญปลกบวหลากส มปลาใหญนอยหลายชนดแหวกวาย และการใหอาหารปลา

9. อทยานเบญจศร

เขตคลองเตย 29 3,500 3,500 สวนประตมากรรม จากประตมากรรมประดบสวนจานวนมาก ลานกฬา สนามเดกเลน การแสดงนาพดนตร

10. สวนรมณนาถ เขตพระนคร 29 1,703 1,670 ประตมากรรมสงขสมฤทธ สวนสขภาพ พพธภณฑราชทณฑ เกาะกลางนา บรเวณกลางบงสรางเปนเกาะธรรมชาต

11. สวนสมเดจพระนางเจาสรกต

เขตจตจกร 196 855 3,750 สวนพฤกษศาสตร อทยานการเรยนร สระนาคดเคยวเปนรปอกษร “ส” และ “S”สอถงพระนามาภไธยของสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ

สำนกหอ


14






12. สวนสนตภาพ เขตราชเทว 20 3,000 3,00 เปนสวนปา ปายชอสวนจาลองลายมอทานพทธทาสภกข สระนากลางสวน ตดตงนาพเพมความสดชน สญลกษณของสวน ตงอยในสระนา

13. สวนวชร เบญจทศ

เขตจตจกร 375 10,000 20,000 อทยานผเสอและแมลงกรงเทพฯ ประตมากรรม ศนยกฬาวชรเบญจทศ ศนยเยาวชนวชรเบญจทศ สวนปาในเมอง และ นาพสงทสดในประเทศไทย

14. สวนเฉลมพระเกยรต

เขต บางคอแหลม

29 700 1,500 เปนสวนทอยรมแมนาเจาพระยา มปรากฏการณนาขนนาลง กาแพงราชสดดมหาราชา ศาลาดนตรไทย ทางเดนรมนา

15. สวนรมณยทงสกน

เขตดอนเมอง 15 176 268 สวนอเนกประสงค หอนาฬกาลอมรอบดวยอฒจนทรกลางแจงและสะพานไมยาวททอดตวขนานรมนา ศาลาพกผอน หองสมด ลานอเนกประสงค

16. สวนทววนา-รมย

เขตทววฒนา 54 500 700 ลานศลปะ ลานอเนกประสงค สนามเดกเลน สวนสขภาพ สนามบาสเกตบอล และทางเดน วง สวนมะพราว

17. สวน 50 พรรษามหาจกรสรนทร

เขตประเวศ 20 879 723 ลานกฬา เค รองออกกาลงกายกลางแจ ง สนามเดก เลน ลานอเนกประสงค บงนา

สำนกหอ


15






18. สวนกฬารามอนทรา

เขตบางเขน 59 800- 900

1,000- 1,500

สวนภเขา ลานกฬา สนามฟตบอล สนามบาสเกตบอล

19. สวนเฉลมพระเกยรตเกยกกาย

เขตดสต 10 200 400 พ พธ ภณฑ เ ดก เ กยกกาย สวนสขภาพ ภาพจตรกรรมการบรหารรางกายจานวน 16 ทา สนามเดกเลน

20. สวนหลวงพระราม 8

เขตบางพลด 24 400 500 พระบรมราชานสาวรยรชกาลท 8 พนทนนทนาการรมแมนาเจาพระยา พนทนนทนาการสาธารณะ

21. สวนพรรณภรมย

เขตหวยขวาง 14 150 200 แหลงเรยนรทางธรรมชาต สนามบาสเกตบอล สนามตะกรอ สนามเดกเลน ลานอเนกประสงค ลานนวดฝาเทา

22. สวนวนธรรม เขตประเวศ 43 96 174 สระนาเปนตวแบงพนท หลกธรรมคาสงสอนของพระพทธเจา ประต- มากรรมทแฝงดวยหลกธรรมและปรศนาธรรม

23. สวน60พรรษาสมเดจพระบรม ราชนนาถ

เขต ลาดกระบง

52 1,700 1,800 บอ นาขนาดใหญ อาคารอเนก ประสงค ศาลาพกผอน ศาลากลางนา ลานกจกรรม ลานพกผอน ลานแอโรบค ลานรมนา ลานนาพ ลานอเนกประสงค ทางจกรยาน

24. สวนเบญจกต เขตคลองเตย 130 2,500 1,800 เปนสวนนาสมยใหม มลานรมนาไวจดกจกรรม สวนสขภาพ ลานองคพระ ทางจกรยาน

สำนกหอ


16






25. สวนสนตชยปราการ

เขตพระนคร 8 540 1,340 ตงอยรมแมนาเจาพระยา พระทนงสนตชยปราการ ตนลาพ ประต -มากรรมวถชวตบางลาพ

จากตารางท 1 แสดงขอมลของสวนสาธารณะของกรงเทพมหานครทง 25 สวน ใหเหนถงการจดพนทภายในสวนทประกอบไปดวย ลานเอนกประสงค ลานปกนกและพนทสาหรบออกกาลงกาย ซงในแตละพนท จะอยตดกบบงนา ลาธารขนาดใหญ เพอสรางความรมรนใหกบการทากจกรรม โดยตาแหนงและขนาดของบอนาจะแตกตางกนออกไป ในบางสวนอาจจะมบอนาอยบรเวณรอบของพนทสวน ในบางสวนอาจจะมบอนาเพยงบอเดยวอยตรงกลาง หรอบางสวนอาจจะมเพยงแคบอนาพหนาทางเขาสวนเทานน 1.3 ลกษณะกลมผใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ 1.3.1 ขอมลสถตการใชสวนสาธารณะแสดงจานวนผเขาใชป 2556 แยกตามหวขอตางๆ ตารางท 2 แสดงเพศของผใชบรการสวนสาธารณะ

รายชอสวนสาธารณะ เพศ

รวม ชาย หญง ไมระบเพศ 1. ลมพน 31

(38.8%) 57

(58.8%) 3

(2.5%) 80

(100%) 2. จตจกร 41

(51.3%) 39

(48.8%) - 80

(100%) 3. พระนคร 27

(37.5%) 45

(62.5%) - 72

(100%) 4. สราญรมย 28

(40.0%) 39

(55.7%) 3

(4.3%) 70

(100%)

สำนกหอ


17

ตารางท 2 แสดงเพศของผใชบรการสวนสาธารณะ (ตอ)


รวม ชาย หญง ไมระบเพศ 5. ธนบรรมย 31

(43.7%) 40

(56.3%) - 71

(100%) 6. สวนหลวง ร.๙ 38

(47.5%) 42

(52.5%) - 80

(100%) 7. เสรไทย 37

(45.7%) 43

(53.1%) 1

(1.2%) 81

(100%) 8. หนองจอก 29

(41.4%) 41

(58.6%) - 70

(100%) 9. อทยานเบญจสร 27

(33.8%) 53

(66.3%) - 80

(100%) 10. รมณนาถ 38

(54.3%) 32

(45.7%) - 70

(100%) 11. สมเดจพระนางเจาสรกตฯ 30

(42.3%) 39

(54.9%) 2

(2.8%) 71

(100%) 12. สนตภาพ 15

(25.0%) 45

(75.0%) - 60

(100%) 13. วชรเบญจทศ 49

(62.0%) 29

(36.7%) 1

(1.3%) 79

(100%) 14. เฉลมพระเกยรต 6 รอบ พระชนม- พรรษา

34 (56.7%)

26 (43.3%)

- 60 (100%)

15. กฬารามอนทรา 35 (58.3%)

25 (41.7%)

- 60 (100%)

16. รมณยทงสกน 26 (42.6%)

35 (57.4%)

- 61 (100%)

17. 50 พรรษา มหาจกรสรนธร 39 (65.0%)

21 (35.0%)

- 60 (100%)

สำนกหอ


18

ตารางท 2 แสดงเพศของผใชบรการสวนสาธารณะ (ตอ)


รวม ชาย หญง ไมระบเพศ 18. ทววนารมย 29

(48.3%) 31

(51.7%) - 60

(100%) 19. 60 พรรษา สมเดจพระบรมราชนนาถ 30

(50.0%) 30

(50.0%) - 60

(100%) 20. วนธรรม 20

(50.0%) 20

(50.0%) - 40

(100%) 21. เบญจกต 39

(54.9%) 32

(45.1%) - 71

(100%) 22. นวมนทรภรมย 28

(46.7%) 32

(53.3%) - 60

(100%) 23. เฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ สาทร 34

(56.7%) 26

(43.3%) - 60

(100%) 24. สวนนาซอยลาดพราว 71 15

(30.6%) 34

(69.4%) - 49

(100%) 25. เฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ บางกอกนอย

21 (45.7%)

25 (54.3%)

- 46 (100%)

รวม 771

(46.7%) 871

(52.8%) 9

(0.5%) 1,651

(100%) จากตารางท 2 แสดงขอมลสถตการใชสวนสาธารณะแสดงจานวนผเขาใชป 2556 แยกตามเพศของผใชบรการสวนสาธารณะทง 25 สวน เปนเพศหญงมากทสด รอยละ 52.8 เปนเพศชาย รอยละ 46.7และผใชบรการสวนสาธารณะรอยละ 0.5 ไมระบเพศ

สำนกหอ


19

ตารางท 3 แสดงอายของผใชบรการสวนสาธารณะ

รายชอสวนสาธารณะ

อาย รวม ≤20 ป 21–40

ป 41–60

ป > 60 ป ไมระบ

อาย 1. ลมพน

12 (15.0%)

28 (35.0%)

21 (26.3%)

11 (13.8%)

8 (10.0%)

80 (100%)

2. จตจกร

13 (16.3%)

30 (37.5%)

25 (31.3%)

5 (6.3%)

7 (8.8%)

80 (100%)

3. พระนคร

27 (37.5%)

35 (48.6%)

9 (12.5%)

3 (1.4%)

- 72 (100%)

4. สราญรมย

4 (5.7%)

30 (42.9%)

22 (31.4%)

11 (15.7%)

3 (4.3%)

70 (100%)

5. ธนบรรมย

5 (7.0%)

29 (40.8%)

30 (42.3%)

7 (9.9%)

- 71 (100%)

6. สวนหลวง ร.๙

16 (25.6%)

42 (56.7%)

20 (14.4%)

2 (2.2%)

- 80 (100%)

7. เสรไทย

7 (8.6%)

37 (45.7%)

17 (21.0%)

14 (17.3%)

6 (7.4%)

81 (100%)

8. หนองจอก

30 (42.9%)

22 (31.4%)

14 (20.0%)

4 (5.7%)

- 70 (100%)

9. อทยานเบญจสร

15 (18.8%)

34 (42.5%)

25 (31.3%)

6 (7.5%)

- 70 (100%)

10. รมณนาถ

4 (5.7%)

13 (18.6%)

40 (57.1%)

13 (18.6%)

- 70 (100%)

11. สมเดจพระนางเจาสรกตฯ

3 (4.2%)

19 (26.8%)

31 (43.7%)

16 (22.5%)

5 (2.8%)

71 (100%)

12. สนตภาพ

10 (16.7%)

30 (50.0%)

16 (26.7%)

1 (1.7%)

3 (5.0%)

60 (100%)

13. วชรเบญจทศ

18 (22.8%)

24 (30.4%)

17 (21.5%)

14 (17.7%)

6 (7.6%)

79 (100%)

สำนกหอ


20

ตารางท 3 แสดงอายของผใชบรการสวนสาธารณะ (ตอ)

รายชอสวนสาธารณะ

อาย รวม ≤20 ป 21–40

ป 41–60

ป > 60 ป ไมระบ

อาย 14. เฉลมพระเกยรต 6 รอบ พระชนมพรรษา

6 (10.0%)

27 (45.0%)

22 (36.7%)

4 (8.3%)

- 60 (100%)

15. กฬารามอนทรา 3 (5.0%)

19 (31.7%)

18 (30.0%)

20 (33.3%)

- 60 (100%)

16. รมณยทงสกน 17 (27.9%)

36 (59.0%)

6 (9.8%)

2 (3.3%)

- 61 (100%)

17. 50 พรรษา มหาจกรสรนธร 15 (25.0%)

26 (43.3%)

18 (30.0%)

1 (1.7%)

- 60 (100%)

18. ทววนารมย 2 (3.3%)

22 (36.7%)

33 (55.0%)

3 (5.0%)

- 60 (100%)

19. 60 พรรษา สมเดจพระบรม ราชนนาถ

3 (5.0%)

21 (35.0%)

32 (53.3%)

4 (6.7%)

- 60 (100%)

20. วนธรรม 3 (7.5%)

23 (57.5%)

10 (25.0%)

4 (10.0%)

- 40 (100%)

21. เบญจกต 8 (11.3%)

34 (47.9%)

28 (39.4%)

1 (1.4%)

- 71 (100%)

22. นวมนทรภรมย 9 (15.0%)

32 (53.3%)

14 (23.3%)

2 (3.3%)

3 (5.0%)

60 (100%)

23. เฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ สาทร

10 (16.7%)

29 (48.3%)

21 (35.0%)

- - 60 (100%)

24. สวนนาซอยลาดพราว 71 10 (20.4%)

22 (44.9%)

15 (36.0%)

2 (4.1%)

- 49 (100%)

25. เฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ บางกอกนอย

3 (6.5%)

28 (60.9%)

15 (32.6%)

- - 46 (100%)

รวม 253

(15.3%)692

(41.9%)519

(31.4%)149

(9.0%) 38

(2.3%) 1,651

(100%)

สำนกหอ


21

สรปขอมลจากกลมงานวชาการสวนสาธารณะ สรปขอมลของผใชสวนสาธารณะไดวาจานวนผเขาใชป 2557 มผใชสวนสาธารณะ เปนผใชสวนใหญเปนผหญง52.8% ตอผชาย 46.7% สวนใหญมอายอยในชวง21-40ป 1.4 กจกรรมภายในสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ จากขอมลสารวจการเขามาใชบรการในสวนฯ เกยวกบการทากจกรรมตาง ๆ ของฝายงานวชาการสวน สานกงานสวนสาธารณะ กรงเทพมหานคร

สำนกหอ


ตารางท 4 แสดงการทากจกรรมในสวนของผใชบรการสวนสาธารณะ

สวน

การทากจกรรมในสวน

รวม นงพกผอน ปกนก

ดนก, ศกษา

พรรณไม

วง, เดนออกกาลงกาย

ถายภาพ ขจกรยานเตน

แอโรบค รามวยจน เลนฟตเนส เทนนส อน ๆ

1. ลมพน

52 (38.0%)

10 (7.3%)

38 (27.7%)

10 (7.3%)

5 (3.6%)

1 (0.7%)

2 (1.5%)

6 (4.4%)

- 13 (9.5%)

137 (100%)

2. จตจกร

43 (28.7%)

14 (9.3%)

43 (28.7%)

13 (8.7%)

4 (2.7%)

22 (14.7%)

2 (1.3%)

7 (4.7%)

1 (0.7%)

1 (0.7%)

150 (100%)

3. พระนคร

52 (37.4%)

15 (10.8%)

39 (28.1%)

19 (13.7%)

3 (2.2%)

3 (2.2%)

- - - 8 (5.8%)

139 (100%)

4. สราญรมย

27 (25.0%)

8 (7.4%)

34 (31.5%)

8 (7.4%)

- 15 (13.9%)

1 (0.9%)

7 (6.5% )

- 8 (7.4%)

108 (100%)

5. ธนบรรมย

27 (25.5%)

6 (5.7%)

49 (46.2%)

12 (11.3%)

3 (2.8%)

4 (3.8%)

- 5 (4.7%)

- - 106 (100%)

6. สวนหลวง ร.9 43 (35.0%)

21 (17.1%)

31 (25.2%)

18 (14.6%)

2 (1.6%)

1 (0.8%)

- 1 (0.8%)

- 6 (4.9%)

123 (100%)

สำนกหอ


ตารางท 4 แสดงการทากจกรรมในสวนของผใชบรการสวนสาธารณะ (ตอ)

สวน




พรรณไม




7. เสรไทย

46 (23.4%)

14 (7.1%)

51 (25.9%)

13 (6.6%)

28 (14.2%)

19 (9.6%)

6 (3.0%)

14 (7.1%)

- 6 (3.0%)

197 (100%)

8. หนองจอก

39 (27.9%)

13 (9.3%)

57 (40.7%)

11 (7.9%)

3 (2.1%)

5 (3.6%)

- 9 (6.4%)

- 3 (2.1%)

140 (100%)

9. อทยานเบญจ-สร 53 (32.3%)

12 (7.3%)

45 (27.4%)

10 (6.1%)

3 (1.8%)

14 (8.5%)

4 (2.4%)

10 (6.1%)

- 13 (7.9%)

164 (100%)

10. รมณนาถ 27 (17.8%)

12 (7.9%)

57 (37.5%)

2 (1.3%)

2 (1.3%)

18 (11.8%)

8 (5.3%)

11 (7.2%)

3 (2.0%)

12 (7.9%)

152 (100%)

11. สมเดจพระ- นางเจาสรกตฯ

30 (24.8%)

11 (9.1%)

53 (43.8%)

8 (6.6%)

5 (4.1%)

1 (0.8%)

5 (4.1%)

- 3 (2.5%)

5 (4.1%)

76 (100%)

12. สนตภาพ

40 (30.8%)

11 (8.5%)

28 (21.5%)

12 (9.2%)

2 (1.5%)

29 (22.3%)

2 (1.5%)

2 (1.5%)

- 4 (3.1%)

130 (100%)

สำนกหอ



สวน




พรรณไม




13. วชรเบญจทศ 43 (25.9%)

9 (5.4%)

35 (21.1%)

17 (10.2%)

43 (25.9%)

1 (0.6%)

2 (1.2%)

5 (3.0%)

2 (1.2%)

9 (5.4%)

166 (100%)

14. เฉลมพระเกยรต 6 รอบ พระชนม- พรรษา

33 (44.0%)

6 (8.0%)

31 (41.3%)

- 1 (1.3%)

- - 4 (5.3%)

- - 75 (100%)

15. กฬาราม-อนทรา

13 (12.7%)

1 (1.0%)

55 (53.9%)

7 (6.9%)

- 4 (3.9%)

2 (2.0%)

5 (4.9%)

1 (1.0%)

14 (13.7%)

102 (100%)

16. รมณยทง- สกน

43 (33.6%)

15 (11.7%)

46 (35.9%)

13 (10.2%)

- 3 (2.3%)

1 (0.8%)

2 (1.6%)

- 5 (3.9%)

128 (100%)

17. 50 พรรษา มหาจกรสรนธร

30 (22.7%)

9 (6.8%)

49 (37.1%)

5 (3.8%)

4 (3.0%)

3 (2.3%)

- 17 (12.9%)

- 15 (11.4%)

132 (100%)

18. ทววนารมย

48 (38.1%)

20 (15.9%)

39 (31.0%)

5 (4.0%)

1 (0.8%)

1 (0.8%)

1 (0.8%)

11 (8.7%)

- - 126 (100%)

สำนกหอ



สวน




พรรณไม




19. 60 พรรษา สมเดจพระบรม-ราชนนาถ

30 (19.0%)

13 (8.2%)

47 (29.7%)

8 (5.1%)

22 (13.9%)

14 (8.9%)

8 (5.1%)

12 (7.6%)

- 4 (2.5%)

158 (100%)

20. วนธรรม 22 (27.2%)

8 (9.9%)

29 (35.8%)

9 (11.1%)

- 1 (1.2%)

- 11 (13.6%)

- 1 (1.2%)

81 (100%)

21. เบญจกต 47 (33.8%)

10 (7.2%)

41 (29.5%)

9 (6.5%)

18 (12.9%)

1 (0.7%)

1 (0.7%)

1 (0.7%)

- 11 (7.9%)

139 (100%)

22. นวมนทรภรมย 27 (24.8%)

6 (5.5%)

39 (35.8%)

9 (8.3%)

4 (3.7%)

8 (7.3%)

1 (0.9%)

2 (1.8%)

- 13 (11.9%)

109 (100%)

23. เฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ สาทร

35 (35.4%)

5 (5.1%)

54 (54.5%)

2 (2.0%)

- - - 1 (1.0%)

- 2 (2.0%)

99 (100%)

สำนกหอ



สวน




พรรณไม




24. สวนนาซอยลาดพราว 71

32 (26.9%)

18 (15.1%)

32 (26.9%)

22 (18.5%)

6 (5.0%)

2 (1.7%)

1 (0.8%)

6 (5.0%)

- - 119 (100%)

25. เฉลมพระเกยรต 80 พรรษาฯ บางกอกนอย

22 (39.3%)

11 (19.6%)

- 8 (14.3%)

- 9 (16.1%)

- 1 (1.8%)

1 (1.8%)

4 (7.1%)

56 (100%)

รวม 904 (28.6%)

278 (8.8%)

1,022 (32.4%)

250 (7.9%)

159 (5.0%)

179 (5.7%)

47 (1.5%)

150 (4.8%)

11 (0.3%)

157 (5.0%)

3,157 (100%)

สำนกหอ


27

จากขอมลตารางท 4 แสดงกจกรรมทประชาชนผใชบรการสวนสาธารณะทามากทสดคอวง เดนออกกาลงกาย เปนจานวนรอยละ32.4 รองลงมาคอการ มานงพกผอน, ปกนกเปนจานวนรอยละ28.6 มาดนก ศกษาพรรณไมจานวนรอยละ8.8 มาถายภาพจานวนรอยละ7.9 โดยมการออกกาลงทจาเปนตองใชทกษะหรออปกรณเฉพาะดานคอ การเตนแอโรบครอยละ 5.7 และ การขจกรยานรอยละ 5.0 การเลนฟตเนสรอยละ 4.8 การมารามวยจนรอยละ 1.5 การเลนเทนนสรอยละ0.3 และ ทากจกรรมอน ๆ รอยละ 5.0 1.5 กฎขอบงคบในการใชงานสวนสาธารณะ เพอใหการใชพนทของสวนสาธารณะเกดประโยชนสงสดแกประชาชนทกคนอยางเทาเทยมกน อาศยอานาจตามพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ.2528 มาตรา 49(2) กรงเทพมหานครจงขอกาหนดแนวทางในการจดระเบยบในสวนสาธารณะ ดงน 1.5.1 หามมใหมการตดตงปายหรอสงปลกสรางใดๆ ในสวนสาธารณะ ยกเวนจะไดรบอนญาตจากกรงเทพมหานคร สาหรบปายทมการตดตงอยแลว หากตรวจสอบพบวาทาลายภมทศนใหดาเนนการรอถอนใหแลวเสรจภายใน 30 วน 1.5.2 หามมใหมการหงตมและประกอบอาหาร ยกเวนการชงนาชาและกาแฟเทานน ทงนจะตองไมมเตาแกส อปกรณประกอบอาหารหรอถวยชามมาเกบไวในสวนสาธารณะ 1.5.3 หามมใหมการจาหนายสนคาในสวนสาธารณะ ยกเวนรานคาทไดทาสญญาเชากบกรงเทพมหานคร 1.5.4 หามมใหใชเครองขยายเสยงเพอการรองเพลง เวนแตการใชเครองเสยงเพอประกอบการออกกาลงกาย อนญาตใหใชไดระหวางเวลา 05.00-09.00 น. หรอ 17.00-19.00 น. โดยกาหนดระดบเสยงใหพอเหมาะ ไมรบกวนผอนใหเกดการเดอดรอนราคาญ และไมอนญาตใหใชกระแสไฟฟาภายในสวนสาธารณะ เวนแตจะไดรบอนญาตจากกรงเทพมหานครจดกจกรรมใดๆ ในบรเวณสวน ขอใหงดการใชเครองขยายเสยง 1.5.5 การเขามาใชบรการในสวนสาธารณะ ขอใหกาหนดกจกรรมใหเหมาะสมกบสถานท เชน ฟตเนส เปนกจกรรมในรม ขอใหเคลอนยายไปอยในหองทมความเหมาะสมและเปนสดสวน 1.5.6 ใหผมาใชบรการในสวนสาธารณะปฏบตตามระเบยบขอบงคบการใชสวนสาธารณะอยางเครงครด โดยเฉพาะขอหามตางๆ เชน หามสบบหร หามดมสรา หามเลนการพนน เปนตน

สำนกหอ


28

2. ขอมลเกยวกบการออกกาลงกาย 2.1 ความหมายของการออกกาลงกาย ไดมผใหความหมายของการออกกาลงกายไวแตกตางกนดงน การกฬาแหงประเทศไทย (2544:1) ไดใหความหมาย การออกกาลงกาย หมายถง การทาใหมการเคลอนไหวของรางกาย โดยใชกจกรรมใดกได ซงเปนกระบวนการหนงทจะสามารถชวยพฒนาคนไดอยางมประสทธภาพ โดยจะชวยพฒนาใหมรางกายแขงแรงพลานามยสมบรณ สขภาพจตทด สามารถปรบตวเขากบสงคมทเปลยนแปลงไดอยางเหมาะสม เพมพนสตปญญาชวยเสรมสรางคณธรรมและจรยธรรม ดารณย ศรสวสดกล (254: 42) ไดใหคาจากดความของการออกกาลงกายไววาการออกกาลงกาย หมายถง การเขารวมในกจกรรมทางกายทงหลายทบคคลเลอกกระทาเพอตองการทาใหรางกายไดรบการเคลอนไหวในอนทจะชวยใหกลามเนอไดทางานและเกดความเจรญเตบโต สงเสรมใหรางกายแขงแรง ทรวดทรงด ปอด หวใจ ทางานอยางมประสทธภาพและเปนประโยชนตอสขภาพอนามย

บรรล ศรพานช (2541: 12) กลาววา การออกกาลงกาย หมายถง การทรางกายมการหดและยดของกลามเนอของรางกาย ซงบางทกมการเคลอนไหวของขอ บางทกไมมการเคลอนไหวของขอ บางทกมบางทกไมมการลงนาหนกตอโครงสรางของรางกายในชวตประจาวนของคนเรากมการออกกาลงกายอยเสมอ

มณฑนา จรยรตนไพศาล (2542: 89) กลาววา การออกกาลงกาย หมายถง วธทางธรรมชาตททาใหระบบตาง ๆ ของรางกายมการทางานมากกวาปกต โดยเฉพาะอยางยงระบบโครง สราง ระบบไหลเวยนเลอด ระบบหายใจและระบบประสาท ซงตองทางานสมพนธกนดวยความ เหมาะสม

พรนภา ใครบตร (2543: 19) กลาววา การออกกาลงกาย หมายถง การทรางกายมการหดยดกลามเนอและขอตอมการเคลอนไหวรางกายหรออวยวะทาใหเกดการเผาผลาญอาหารและออกซเจนในรางกายเพมขนไปจากธรรมดา วฑรย ตนสวรรณรตน (2545: 11) กลาววา การออกกาลงกาย หมายถง การเคลอนไหวรางกายเพอใหกลามเนอและขอตอไดมการทางานชวยใหกลามเนอเจรญเตบโตมความแขงแรง สวยงาม สมสวนตามธรรมชาตและชวยใหบคคลมสขภาพดทงกายและจตใจ ปณตา ชะบารง (2549: 15) กลาววา การออกกาลงกาย หมายถง การเคลอนไหวสวนตางๆของรางกาย เชน กลามเนอและขอตอเพอใหเกดการเผาผลาญอาหารและออกซเจน เปนพลงงานในการสรางเสรมสขภาพและความมอายยนยาว

สำนกหอ


29

จากความหมายดงกลาวขางตน สรปไดวา การออกกาลงกาย หมายถง การทรางกายไดทากจกรรมตาง ๆ เพอใหเกดการเคลอนไหวออกแรงหรอออกกาลงทมอยในตวบคคลดวยกจกรรม ตาง ๆ เชน การเดน การวง การเลนกฬาชนดตาง ๆ ตามความหนกเบาของแตละกจกรรม โดยใชเวลานานพอ ทจะทาใหระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต กลามเนอและกระดก ไดถกกระตนใหทากจกรรมมากขน สงผลถงความแขงแรงทงสขภาพรางกายและสขภาพจตดขน 2.2 ประโยชนของการออกกาลงกาย ดารณย ศรสวสดกล (2543: 42 - 43) ไดกลาวถง ประโยชนของการออกกาลงกายในดาน ตาง ๆ ดงตอไปน 2.2.1 ทางดานรางกาย การออกกาลงกายชวยใหอวยวะตางๆ ของรางกาย มการทางานรวมกนไดอยาง มประสทธภาพทาใหรางกายมความแขงแรงสมบรณมภมตานทานโรคและสามารถประกอบกจกรรมตาง ๆ ในชวตประจาวนไดอยางเตมท ซงการออกกาลงกายนน อวยวะตาง ๆ ในรางกายจะมการเปลยนแปลง ดงน 2.2.1.1 ระบบไหลเวยนโลหต การออกกาลงกายอยางสมาเสมอ ทาใหปรมาณของโลหตในรางกายเพมขน ทงนเพราะขณะออกกาลงกายมความจาเปนตองใชโลหตในการรกษาระดบอณหภมและใชออกซเจนในการสนดาปปรมาณของโลหต ทาใหปรมาณของโลหตแดงมมากขน เสนเลอดจงจาเปนตองขยายและหดตวบอยขนการยดหยนตวของเสนเลอดดขน ซงเปนการชวยปองกนไมใหเสนเลอดแขงตวหรอเปราะไดงาย และสามารถนาโลหตไปเลยงสวนตาง ๆ ของกลามเนอไดมากขนและนอกจากนการออกกาลงกายเปนประจาอยางสมาเสมอ จะทาใหการสะสมกรดแลกตก ทเปนตวการททาใหเกดการเปนตะครวทกลามเนอเปนไปไดชา และทาใหรางกายมเวลาในการกาจด กรดแลกตก ใหออกจากกลามเนอ เปนผลทาใหเมอออกกาลงกายรางกายจะเหนอยชาลง 2.2.1.2 ระบบหวใจ เมอรางกายมการออกกาลงกายกลามเนอหวใจจะทาหนาทสบฉดโลหตไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย และถาบคคลมการออกกาลงกายอยางสมาเสมอจะทาใหกลามเนอหวใจแขงแรง สามารถสบฉดโลหตไปเลยงสวนตาง ๆ ของรางกาย ในแตละครงมปรมาณเพมมากขน จากการศกษาพบวา ปรมาณโลหตทสบฉดในแตละครงในคนทไมคอยออกกาลงกาย ในขณะออกกาลงกายสงสดจะมปรมาณเลอดเพยง 15 - 20 ลตร / นาท แตในคนทออกกาลงกายเปนประจาในขณะออกกาลงกายสงสดจะมปรมาณเลอดถง 35 - 40 ลตร ตอนาท 2.2.1.3 ระบบกลามเนอ การออกกาลงกายอยางสมาเสมอจะทาใหกลามเนอมความเหนยวและหนามากขน ทาใหกลามเนอแขงแรงขนาดของกลามเนอโตขนและมความสามารถในการ ประกอบกจกรรมการออกกาลงกายหรอการทางานตางๆ ไดด และมประสทธภาพมากขน โดยไมเหนอยหรอเมอยลา นอกจากนจะทาใหรางกายทผานการออกกาลงกายมาแลวสามารถ กลบเขาสสภาวะปกตไดเรวกวาผทไมออกกาลงกาย

สำนกหอ


30

2.2.1.4 กระดกแขง กระดกออน เอนและขอตอตาง ๆ การออกกาลงกาย จะทาใหเอนและขอตอตาง ๆ สามารถยดและหดตวไดดขนมผลใหรางกายมความสามารถในการเคลอนไหวได มากกวาปกตกระดกแขงแรงขน และนอกจากนการออกกาลงกายเปนประจาสามารถชวยลดอตราการบาดเจบจากการออกกาลงกายและเลนกฬาอกดวย เพราะองคประกอบในการเคลอนไหว เชน กระดก เอน และเอนขอตอตางๆ มความแขงแรงขน หรอถาเกดอบตเหตในการออกกาลงกาย กสามารถกลบเขาสสภาวะปกตไดเรวขน 2.2.1.5 ปอด การออกกาลงกายชวยทาใหปอดเกบอากาศไดมากขน เนองจากกลามเนอทชวยในการขยายกระบงลมทางานไดดขน และยงชวยใหการแลกเปลยนระหวางกาซออกซเจน กบกาซคารบอนไดออกไซดดขน และนอกจากนการออกกาลงกายอยางสมาเสมอจะชวยในการปองกนโรคตาง ๆ ทเกดขนจากความบกพรองของระบบไหลเวยนโลหตได เชน โรคความดนโลหตสง โรคหวใจ เปนตน และยงสามารถควบคมนาหนกของรางกายใหอยในปรมาณทเหมาะสมกบตนเองไดอกดวย 2.2.2 ทางดานอารมณและจตใจ การออกกาลงกายนอกจากจะทาใหรางกายแขงแรงแลวยงทาใหจตใจราเรงแจมใสชวยลดความเครยด ลดความวตกกงวล การตนเตน ความโกรธ ความกลว และยงกอใหเกดความมนาใจเปนนกกฬา มเหตผล สขมรอบคอบ รจกอดทน อดกลน มสต สามารถควบคมอารมณตนเองได และชวยปองกนโรคจตและโรคประสาทได 2.2.3 ทางดานสตปญญา การออกกาลงกายทาใหสมองปลอดโปรง มความคดสรางสรรค มความคดในการหาหนทางเอาชนะคตอสในเกมกฬา ซงบางครงสามารถนาไหวพรบและความคดสรางสรรคดงกลาวมาใชในการดาเนนชวตได เพราะการออกกาลงกายรวมกบคนหมมากทาใหเกดความเขาใจและเรยนรพฤตกรรมผอนกอใหเกดความเออเฟอ ความอดกลน ความสขมรอบคอบ ความมมนษยสมพนธและสามารถอยรวมกน ในดานตาง ๆ ทงดานรางกาย ดานอารมณและจตใจ ดานสตปญญาและดานสงคม สงผลตอการมสขภาพทดและสามารถอยในสงคมไดอยางมความสข สรปไดวา การออกกาลงกายมประโยชนตอสขภาพทางดานรางกาย ดานจตใจ และดานสตปญญา ตลอดจนทาใหการทางานของระบบตาง ๆ ในรางกายทางานไดอยางปกต สามารถปองกนโรคภยไขเจบตาง ๆ ได ซงหากรางกายมการออกกาลงกายอยางสมาเสมอกจะทาใหเปนผทมรางกายแขงแรงสมบรณสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข 2.3 ประเภทของการออกกาลงกาย

การออกกาลงกายเปนวธธรรมชาตททาใหระบบตาง ๆ ของรางกายตองทางานมากกวาปกตโดยเฉพาะอยางยงระบบโครงสราง ระบบไหลเวยนเลอด ระบบหายใจและระบบประสาท ซงจะตองทางานความสมพนธกนดวยความเหมาะสม

สำนกหอ


31

การแบงตามลกษณะการทางานของกลามเนอ 1. การออกกาลงกายแบไอโซเมตรก (Isometric Exercise or Static Exercise)

หมายถงการออกกาลงกายแบบมการหดตวของกลามเนอ ชนดทความยาวของกลามเนอคงท แตมการเกรงหรอตงตว (Tension) ของกลามเนอเพอตานกบแรงตานทาน

ดงนน เมอมการออกกาลงกายชนดน อวยวะตาง ๆ จงไมมการเคลอนไหวแตมการเกรงของกลามเนอในลกษณะออกแรงเตมทในระยะสน ๆ เชน ออกแรงดนผนงกาแพง ออกแรงบบวตถหรอกาหมดไวแนน หรอในขณะนงทางานเอวฝามอกดลงบนโตะเตมท เปนตน การออกกาลงกาย แบบไอโซเมตรกน หากกระทาบอย ๆ เปนประจาจะมผลตอการเพมขนาดของกลามเนอ ซงทาใหกลามเนอมความแขงแรงเพมขน แตมผลนอยมากในการเพมสมรรถภาพของหวใจหรอระบบไหลเวยน เลอด การออกกาลงกายแบบไอโซเมตรกน เหมาะสาหรบผทไมคอยมเวลา หรอสถานทสาหรบออกกาลงกายดวยวธอน ๆ เพราะเปนการออกกาลงทใชเวลานอย และสามารถกระทาไดเกอบทกสถานท นอกจากนน ยงเหมาะสาหรบนกกฬาทเพงฟนจากการบาดเจบ เพราะไมสามารถเคลอนไหวอวยวะ บางสวนไดเตมท สาหรบผทเปนโรคหวใจหรอโรคความดนเลอดสง ไมควรออกกาลงกายดวยวธนเพราะเมอมการเกรงกลามเนอจะทาใหหวใจตองทางานเพมขนพรอม ๆ กบการเพมของความดนเลอด เกอบทนทจงอาจเปนอนตรายในขนทรนแรงได

2. การออกกาลงกายแบไอโซโทนก (Isotonic Exercise or Dynamic Exercise)หมายถง การออกกาลงกายแบบมการหดตวของกลามเนอ ชนดทความยาวของกลามเนอมการเปลยนแปลง และอวยวะมการเคลอนไหว เปนการบรหารกลามเนอตามสวนตาง ๆ ของรางกายโดยตรงซงสามารถแบงการทางานของกลามเนอออกเปน 2 ลกษณะคอ

2.1 คอนเซนตรก (Concentric) คอ การหดตวของกลามเนอชนดทความยาวของกลามเนอหดสนเขาทาใหนาหนกเคลอนเขาหาลาตว เชน การยกนาหนกเขาหาลาตว ทาวดพนในขณะทลาตวลงสพน

2.2 เอกเซนตรก (Eccentric) คอ การหดตวของกลามเนอชนดทมการเกรงกลามเนอและความยาวของกลามเนอเพมขน เชน ยกนาหนกออกหางจากลาตว ทาวดพนในขณะยก ลาตวขน

3. ไอโซคเนตก (Isokinetic Exercise) หมายถง การออกกาลงกายชนดทการทางานของกลามเนอเปนไปอยางสมาเสมอตลอดชวงเวลาของการเคลอนไหว เชน การขจกรยาน การกาวขนลงตามแบบทดสอบของฮารวารด (Harvard Step Test) หรอการใชเครองมอ อน ๆ เขาชวย

การแบงตามลกษณะการใชออกซเจน 1. การออกกาลงกายแบบแอนแอโรบก (Anaerobic Exercise) หมายถง การออกกาลง

กายแบบไมตองใชออกซเจน หรอในขณะทออกกาลงกายแทบไมตองหายใจเอาอากาศเขาสปอดเลยเชน การวงเรวระยะสน หรอการวงในกฬาบางอยาง เชน การวงเตมทเพอเขาไปรบลกเทนนสทขามตา

สำนกหอ


32

ขายมา การกระโดดสง กระโดดไกล ขวางจกร พงแหลน ทมนาหนก ซงผลจากการออกกาลงกายแบบแอนแอโรบก คลายกบการออกกาลงกายแบบไอโซเมตรก

2. การออกกาลงกายแบบแอโรบก (Aerobic Exercise) หมายถง การออกกาลงกายชนดทตองใชออกซเจน หรอมการหายใจในขณะออกกาลงกาย เปนการบรหารใหรางกายเพมความสามารถสงสดในการรบออกซเจน ในการออกกาลงกาย รางกายจะตองใชออกซเจนเพมขน ดงนน ในการขนสงออกซเจนไปยงเซลลของกลามเนอและอวยวะทเกยวของและการใชออกซเจนเพมขนน ระบบการลาเลยงออกซเจนไปยงจดหมายปลายทางกคอระบบไหลเวยนเลอดและระบบหายใจ จาเปนตองทางานเพมขนดวย ดงนนการออกกาลงกายเปนประจาจงทาใหระบบการไหลเวยนเลอดและระบบหายใจปรบตวในทางดขน โดยสามารถเพมการขนสงออกซเจนไปยงเซลลกลามเนอและอวยวะทเกยวของไดมากขน ซงเปนผลกลบกนกบการขาดการออกกาลงกายทกลาวขางตนตวอยางเชน เคยทางานหนงซงเปนงานในขณะทไมเคยออกกาลงกาย ตองใหอตราการเตนของหวใจขณะออกกาลงกายมากถง 170 ครงตอนาทแตหลงจากออกกาลงกายเปนประจาระยะหนงแลว อตราการเตนของหวใจขณะออกกาลงกายอาจลดเหลอเพยง 130 ครงตอนาท และถาจะใหอตราการเตนของหวใจขณะออกกาลงกายมากถง 170 ครงตอนาท กจะตองเพมความหนกของงานขนอกมาก ซงแสดงวารางกายยงมกาลงสารองอยมาก ผลของการออกกาลงกายเปนประจาจะทาใหขณะพก หวใจทางานอยางประหยดหรอไมหนกโดยบบตวนอยครงลง ผทเคยมอตราการเตนของหวใจขณะพก 70ครงตอนาท หลงจากการออกกาลงกายเปนประจาททาใหหวใจเตนเพมขนเพยง 1,500-2,000 ท ครงตอวนตดตอกนเพยง 2 – 3 เดอน อตราการเตนของหวใจขณะพกอาจลดลงเหลอ 60 ครงตอนาท ซงทาใหประหยดการทางานของหวใจไดกวา 10,000 ครงตอวน ผลคอหวใจมอายยนยาวขน ดงนน จงพอ

สรปไดวาการออกกาลงกายแบบ แอโรบก มผลดงตอไปน 2.1 ไดปรมาณอากาศเขาสปอดมากขน เพราะอตราการหายใจเพมขน 2.2 อตราการเตนของหวใจและประสทธภาพในการสบฉดเลอดเพมขน 2.3 การไหลเวยนเลอดในรางกายดขน 2.4 ออกซเจนถกสงไปตามอวยวะตาง ๆ ไดสะดวกและรวดเรว 2.5 ลดอาการเมอยลา ทาใหกลามเนอทางานไดนานขน 2.6 สงเสรมบคลกภาพ ทาใหรางกายไดสดสวน 2.7 กลามเนอและอวยวะตาง ๆ แขงแรงมากขน แลม (Lamb, 1984: 80) ไดแบงประเภทของการออกกาลงกายตามชนดของการหดตว

ของกลามเนอ ได 5 ชนด คอ

สำนกหอ


33

1. การหดตวแบบไอโซเมตรก (Isometric contraction) เปนการออกกาลงกายโดยการหดตวของกลามเนอชนดทไมมการเปลยนมมของขอตอทเกยวของ ตลอดจนไมมการเปลยนแปลงความยาวของกลามเนอ จงไมทาใหรางกายเคลอนไหว เชน ในระหวางชวงตนของการโดดคาถอ หรอในขณะทนกยมนาสตกอยบนราวค เปนตน

2. การหดตวแบบไอโซโทนค (Isotonic contraction) เปนการออกกาลงกายโดยการหดตวของกลามเนอชนดมการเปลยนมมของขอตอทเกยวของ โดยกลามเนอมการหดตวและคลายตวเชน การยกนาหนกขนลง

3. การหดตวแบบไอโซไคเนตค (Isokinetic contraction) เปนการออกกาลงกายทมพนฐานการออกแบบโดยคอมพวเตอร คอ การดงหรอปลอย หรอยกขนยกลง จะมแรงตานทานเทากนตลอด สามารถทจะปฏบตไดโดยใชเครองมอทมราคาแพง เชน เครองมอทมชอวา ไซเบคซไดนาโมมเตอร (Cybec dynamometer) ซงสามารถตงความเรวการเคลอนไหวคงทตลอดมมของขอตอทเกยวของกบการเคลอนไหว โดยการปรบเพมหรอลดนาหนกของงานไดตลอดมมตางๆของขอตอ

4. การหดตวแบบคอนเซนตรค (Concentric contraction) คอการหดตวทเกดขนเมอความยาวของกลามเนอสนเขา เชน ในขณะทยกนาหนกขนหรอการดงขอในขณะงอขอศอกเปนตน

5. การหดตวแบบเอคเซนตรค ( Eccentric contraction) คอการหดตวทเกดขนในขณะทกลามเนอยาวออกไป เปนการหดตวทชวยพยงนาหนกถวงทเคลอนออกไป จงไมไดงานทเหนภายนอก เชน ในขณะทปลอยนาหนกลง หรอการปลอยตวลงจากการดงขอ เปนตน 2.4 หลกการออกกาลงกายเพอพฒนาสขภาพและสมรรถภาพทางกาย

สานกพฒนาการพลศกษา สขภาพ และนนทนาการ (2545: 11 - 12) ไดกลาวถง หลกการออกกาลงกาย เพอพฒนาสขภาพและสมรรถภาพทางกายไวดงน

2.4.1 ความหนกของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทหนกมากขนจะชวยเพมสมรรถภาพทางกาย ซงสามารถ

ทราบระดบความหนกเบาของการออกกาลงกายได โดยวธการออกกาลงกายททาใหอตราชพจรเพมขน ถงชพจรเปาหมายท 60 – 80 เปอรเซนตของอตราชพจรสงสด

2.4.2 ระยะเวลาของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทนานมากขน จะชวยเพมสมรรถภาพทางกาย การออกกาลง

กาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต ตองการออกกาลงกายใหอตราชพจรบรรลตามเปาหมาย (60 – 80%) เปนเวลาอยางนอย 20 นาท

2.4.3 ความถของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทบอยครงมากขน จะชวยเพมสมรรถภาพทางกายการออก

กาลงกาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต และพฒนาความออนตวควร

สำนกหอ


34

ออกกาลงกายอยางนอย 3 วนตอสปดาห และถาตองการเพมความแขงแรงของกลามเนอ ตองใหกลามเนอทางาน หดตว เหยยดตว หรอเกรงตวตดตอกน ควรกระทาวนเวนวน ปรมาณในการออกกาลงกายเพอสขภาพรวมระยะเวลาทออกกาลงกายตดตอกนทงสนอยางนอย 20 – 30 นาท ตอวนประกอบดวย 3 ระยะ คอ

1. ระยะอบอนรางกาย ประมาณ 5 นาท เพอยดกลามเนอและเสรมสรางความแขงแรงของกลามเนอและความออนตวของขอตอ

2. ระยะฝกฝนรางกายประมาณ 10 – 30 นาท เพอบรหารความอดทนของปอด หวใจและระบบไหลเวยนเลอด

3. ระยะผอนคลายรางกาย ประมาณ 5 นาท เพอยดกลามเนอและความออนตวของขอตอรวมระยะเวลาทออกกาลงกายตดตอกนทงสนอยางนอย 20 – 30 นาท 2.5 นโยบายทเกยวของกบการออกกาลงกาย กรมอนามย เปนองคกรหลกของประเทศ ในการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอม เพอสงเสรมใหประชาชนมสขภาพด ภายในป2555

พนธกจกรมอนามย 1. การพฒนา ผลกดน และสนบสนนใหเกดนโยบาย และ กฎหมายทจาเปน ในดาน การ

สงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมของประเทศ 2. การผลต พฒนาองคความร และนวตกรรม เพอการสงเสรมสขภาพและอนามย

สงแวดลอมทมคณภาพ และสอดคลองกบวถชวตของคนไทย 3. การถายทอดองคความร และเทคโนโลยดานการสงเสรมสขภาพและอนามย

สงแวดลอมใหกบเครอขาย รวมไปถงการผลกดนและสนบสนนเครอขายสงเสรม สขภาพใหเปนไปตามมาตรฐานและกฎหมาย เพอใหประชาชนไดรบการสงเสรม สขภาพทดและมคณภาพ

4. การพฒนาระบบการสงเสรมสขภาพและอนามยสงแวดลอมใหเขมแขง) ซง ครอบคลมทงระบบการเฝาระวง การกากบ ตดตาม และประเมนผล เพอนามาส การพฒนานโยบายกฎหมาย และ ระบบอยางตอเนองและมคณภาพ

กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข จบมอสถานประกอบกจการดานการออกกาลงกายเพอสขภาพ สวนสาธารณะ และสถาบนการศกษา ลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอการพฒนามาตรฐานสถานบรการออกกาลงกาย เพอยกระดบคณภาพใหเปนไปตามเกณฑมาตรฐานสถานบรการออกกาลงกาย พรอมเปดสอนหลกสตรผฝกสอนการออกกาลงกายเพอสขภาพ จานวน 3 แหง ไดแก มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต และมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร วนน (22 กรกฎาคม 2557) ดร.นพ.พรเทพ ศรวนารงสรรค อธบดกรมอนามย เปดเผยภายหลงเปนประธานเปดการประชม เชงปฏบตการเรอง "การพฒนาสถานบรการออกกาลงกาย สมาตรฐานกรมอนามย” และ

สำนกหอ


35

พธลงนามบนทกขอตกลงความรวมมอการพฒนามาตรฐานสถานบรการออกกาลงกาย การเปดอบรมหลกสตรผฝกสอนการออกกาลงกายเพอสขภาพระหวางกรมอนามย และสถานประกอบกจการดานออกกาลงกายเพอสขภาพ สวนสาธารณะ และสถาบนการศกษา ณ หองแคทลยา โรงแรมรามาการ-เดนส กรงเทพมหานคร วา จากขอมลองคการอนามยโลก พบวา การออกกาลงกายทไมเพยงพอเปนสาเหตของโรคหวใจและหลอดเลอด รอยละ 22-23 โรคมะเรงลาไสใหญ รอยละ 16-17 เบาหวาน รอยละ 15 หลอดเลอดสมอง รอยละ 12-13 และสานกงานสถตแหงชาตไดรายงานวาในป 2550 คนไทยอาย 11 ปขนไปมอาการปวยในรอบ 1 เดอนทผานมารอยละ 16.7 ในจานวนนเปนผไมออกกาลงกายรอยละ 68.5 และผทเขาพกรกษาในสถานพยาบาลระหวาง 12 เดอนกอนวนสมภาษณ มรอยละ 6.1 ซงเปนผทไมออกกาลงกายรอยละ 74.2 และผทออกกาลงกายสวนใหญนยมออกกาลงกายในพนทสาธารณะ รอยละ 59.1 บรเวณบานรอยละ 32.9 และสถานบรการเอกชน รอยละ 2.0 ดร.นพ.พรเทพ กลาวตอไปวา กรมอนามย ไดเลงเหนความสาคญและความจาเปนของสถานทออกกาลงกาย เพอพฒนาใหมศกยภาพในการใหบรการทถกตอง เหมาะสม และปลอดภย จงไดกาหนดเกณฑมาตรฐานสถานบรการออกกาลงกายขน แบงเปน 2 ประเภท ไดแก สถานประกอบกจการดานการออกกาลงกายเพอสขภาพหรอฟตเนสเซนเตอร และสวนสาธารณะเพอการออกกาลงกาย รวมกนพฒนาสถานบรการออกกาลงกาย ดงน 1 สนบสนนการพฒนาศกยภาพบคลากรของสถานบรการออกกาลงกายตามเกณฑมาตรฐานสถานบรการออกกาลงกายของกรมอนามย 2 สถานบรการออกกาลงกายจะพฒนาสถานบรการใหมคณลกษณะตามเกณฑมาตรฐานสถานบรการออกกาลงกายของกรมอนามย 3 จดใหมการแลกเปลยนขอมลสารสนเทศ ขอเสนอแนะ และขอคดเหนเพอเพมประสทธภาพในการดาเนนงาน รวมถงการขยายรปแบบการพฒนาคณภาพสถานบรการออกกาลงกายใหกวางขวางออกไป และ 4 รวมกนเผยแพรขอมล รวมถงประชาสมพนธขาวสารการออกกาลงกายเพอสขภาพทเปนประโยชน เพอสงเสรมใหประชาชนใสใจในการออกกาลงกายเพมขน"ทงน เกณฑมาตรฐานสถานประกอบกจการดานการออกกาลงกายเพอสขภาพ ประกอบดวย 1 มาตรฐานดานอาคารสถานทและสงแวดลอม เชน อาคารและคณลกษณะภายในมความมนคง แขงแรง เปนไปตามกฎหมายวาดวยการควบคมอาคาร 2 มาตรฐานดานอปกรณออกกาลงกาย เชน มระบบและรายงานการตรวจเชคอปกรณออกกาลงกายใหมความแขงแรง ทนทาน สะอาด และพรอมใชงานทกวน 3 มาตรฐานการใหบรการ เชน จดทาปายคาแนะนา/คาเตอน ในการออกกาลงกาย โดยตดไวใหเหนอยางชดเจน 4 มาตรฐานดานบคลากร ผใหบรการ เชน บคลากรผใหบรการออกกาลงกาย ตองมคณสมบตจบการศกษาขนตาปรญญาตรทางวทยาศาสตรสขภาพ วทยาศาสตรการกฬา หรอพลศกษา และผานการอบรมหลกสตรผฝกสอนการออกกาลงกาย (Instructor Exercise) ทจดโดยกรมอนามย หรอหลกสตรทไดรบความเหนชอบรวมกนระหวางกรมอนามยและสถาบนการศกษา และ 5

สำนกหอ


36

มาตรฐานดานความปลอดภยและมาตรการกรณเกดเหตฉกเฉน เชน มอปกรณชวยชวต มแผนเตรยมความพรอมสาหรบเหตการณฉกเฉน และการซอมแผน เปนตน” ดร.นพ.พรเทพ กลาว อธบดกรมอนามยกลาวในตอนทายวา กรมอนามยยงไดรวมมอกบสถาบนการศกษาใหเปดอบรมหลกสตร ผฝกสอนการออกกาลงกายเพอสขภาพ จานวน 3 แหง ไดแก มหาวทยาลยมหดล มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต และมหาวทยาลยเทคโนโลยสรนาร โดยมบนทกขอตกลงความรวมมอ ดงน 1 กรมอนามยจะใหการสนบสนน การเปดอบรมหลกสตรผฝกสอนการออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย ของสถาบนการศกษาทง 3 แหง 2 สถาบนการศกษาแตละแหง จะเปดอบรมหลกสตรผฝกสอนการออกกาลงกายเพอสขภาพกรมอนามย ตามทกรมอนามยกาหนด 3 กรมอนามยและสถาบนการศกษาแตละแหง จะประเมนผลสมฤทธของหลกสตร เพอการพฒนาหลกสตรใหมคณภาพ และมาตรฐานยงขน และ4 กรมอนามยและสถาบนการศกษาแตละแหง จะพฒนาและศกษาวจยเพอยกระดบคณภาพบคลากรผฝกสอนการออกกาลงกายเพอสขภาพใหมประสทธภาพยงขน 3. ขอมลเกยวกบการออกแบบออกกาลงกายกลางแจง 3.1 หลกการออกแบบเพอทกคน (Universal Design) ปจจยทเกยวของกบการออกแบบเครองออกกาลงกายการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ ซงเปนของสาธารณะ จงจาเปนตองออกแบบเครองเลนโดยคานงถงการใชงานของคนทกกลมในสงคม

ความเปนมาของแนวคดการออกแบบเพอทกคน ในสงคมโลกยคปจจบนนไมสามารถปฏเสธไดวาการออกแบบเขามามสวนกบวถการดารงชวตของมนษยทกคนตงแตเกดจนตาย หรอตลอดอายขยของมนษยเลยกวาได เนองจากการออกแบบนเขามามสวนรวมในการสรางสรรคขาวของเครองใชตางๆทเกยวของกบมนษยทกเพศทกวย ไมวาจะเปนบรโภคอปโภคกเขามามสวนรวมทงหมด ดงนนการออกแบบจะตองเนนถงการสรางสรรคเพอใหกลมผใชงานหรอผบรโภคไดรบการสนองความตองการอยางเหมาะสมทสด ทงดานประโยชนใชสอย ความงาม ความปลอดภย รปแบบ แนวคดฯลฯ อกมากมายทจะตองมการศกษาเพอพฒนาแนวคดในการออกแบบใหมความเหมาะสมกบสภาพสงคมทเปลยนแปลงอยตลอดเวลา

สาหรบความหมาย ของ Universal Design หรอ (UD) คอ ผลตภณฑทมความเหมาะสมในดานตางๆกบผบรโภคและเปนผลตภณฑเพอทกคนสามารถเขาถงได เปนการออกแบบผลตภณฑเพอบคคลทกเพศทกวย และทกสภาพรางกาย

โดยหลกการของ “Universal Design” มความมงหมายใหเปน “Design for all” ผลตภณฑทออกแบบมาเพอใชประโยชนจากอยางเดยวกนดวยกนได หรออกนยยะหนง คอ การสรางสรรคผลตภณฑทเปนกลางโดยมการใชงานรวมกนไดอยางหลากหลายกลมผบรโภคทงเดกและ

สำนกหอ


37

ผใหญ โดยเนนเปนการออกแบบทความเปนสาธารณะทมการใชงานรวมกนอยางหลากหลาย เชน ทนงบรเวณปานรถเมล เกาอนงพกคอยในพนทสาธารณะ ทกดนาดม ลฟต รถยนตโดยสารสาธารณะ ฯลฯ อกมากมายทยงไมไดกลาว ดงนนการออกแบบทเปนกลางนนผออกแบบจาเปนตองเขาใจถงแนวคดและหลกการออกแบบ “Universal Design” ใหชดเจนเสยกอน โดยแบงรายละเอยด ดงน

Universal Design จะเปนกระแสแหงการออกแบบทชวงแรกนนจะมแนวคดในการออกแบบทมความเปนพเศษเพอมงใชสาหรบบคคลทพพลภาพโดยเฉพาะ คอเปนการออกแบบเพอปรบแกไขหรอกาจดสงทเปนอปสรรคตอผทพพลภาพซงเนนเพอการสนองใหบคคลทพพลภาพสามารถใชงานหรอใชชวตรวมในสงคมไดอยางเทาเทยมและมความสะดวกสบายในระดบทเหมาะสม และเมอปประมาณ ค.ศ.1990 สมาคมมาตรฐานแหงชาตของสหรฐอเมรกาไดออกกฎหมายคนพการ (The American Disabilities Act) ขน เพอใหผพการโดยรบรองสทธของผพการใหทดเทยมกบคนทวไป เนองจากจานวนของผพการมมากขน และสงของเครองใชทมอยในปจจบนนนกเปนอปสรรคสาหรบบคคลทพพลภาพทงทางดานการใชงานหรอการรวมใชชวตในกจกรรมตางๆ แตตอมาไดมแนวคดทโตแยงแนวคดการออกแบบเพอบคคลทพพลภาพพเศษนนวาการออกแบบจะทาใหเกดความแปลกแยกระหวางบคคลปกตกบบคคลทพพลภาพ แนวคด Universal Design ควรจะเปนเพอความทดเทยม ไมไดแบงแยกการออกแบบทพเศษเฉพาะบคคลประเภทใดประเภทหนง เปนการออกแบบเพอมงใชไดกบบคคลทกเพศทกวย ทงทเปนบคคลปกตและบคคลทพพลภาพสามารถใชงานรวมกนไดอยางเหมาะสมและทดเทยมกน ดงนนความหมาย Universal Design โดยสรป คอ “การออกแบบเพอคนทกคน” สาหรบในประเทศญปน ตงแตค.ศ.1990 เปนตนมา มการดาเนนการทางดานการออกแบบเพอคนทกคนอยางตอเนอง โดยเฉพาะจากภาคอตสาหกรรมการผลตในประเทศไดมการพฒนาและยกระดบคณภาพชวตแรงงานและบคลากรใหมความเปนอยสงขน ประกอบกบจานวนผสงอายและคนพการในประเทศกเพมขนดวยจากความกาวหนาทางวทยาการตางๆทาใหมนษยมอายทยนยาวแตมความออนแอของรางกายกอใหเกดกลมผสงอายและบคคลทพพลภาพจานวนมากยงขน จงสงผลกระทบตอรปแบบผลตภณฑทมอยในปจจบนบางอยางกเปนอปสรรคในการใชงานผลตภณฑนนและอาจสงผลกระทบตอกลมผสงอายและบคคลทพพลภาพใหไมสามารถใชงานไดดงนน จงตองมการพฒนาสงของหรอผลตภณฑทเกยวของกบชวตประจาวนตางๆใหเกดประโยชนตอผสงอายและบคคลทพพลภาพเพอใหทดเทยมกบผอนและคนทกคนสามารถใชผลตภณฑชนนนๆไดเหมอนกนทกคน “Universal Design” นเปนหวใจทสาคญของมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมระหวางประเทศ (ISO) ทจะสามารถชวยใหชนงานออกแบบผลตภณฑเขาสตลาดโลกได ดงนน “Universal Design” จงมความเกยวพนกนกบการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางขาดเสยมได

สำนกหอ


38

ภาพท 3 แสดงบรรยากาศโบกรถไฟทออกแบบใหคนปกตและคนพการใชงานรวมกนอยางไมแบงแยกพนทใชงานในสวนทนงทวไปและลฟตขนลงโบก

ทมา: ไทยรฐ, รถไฟนารอง ฟนฟระบบบรการผคนพการ, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.yankeesjerseymall.com โดยจากภาพจะพบวาผออกแบบไดพยายามหาแนวทางในการสรางพนทการใชงานรวมกนไดอยางเหมาะสมระหวางคนทรางกายปกตและคนทพพลภาพ ใหสามารถใชงานรวมกนในชนงานผลตภณฑเกาอนงในรปแบบเดยวกน อาศยเพยงการสรางพนทวางจากการพบเกาอเพอนสรางพนทสาหรบรถเขนเทานน ถอเปนการสรางพนทใชงานรวมกนในรปแบบผลตภณฑเดยวกนไดอยางกลมกลน ไมมการแบงแยกการใชงานพเศษ ตามแนวทางการออกแบบเพอคนทกคน “Universal Design” หรอ (UD) ดงนนอาจสรปไดวา “การออกแบบเพอคนทกคน” หรอ “Universal Design (UD)” หมายความวา การออกแบบเพอใหบคคลสามารถเขาถงและใชงานไดอยางเหมาะสมโดยไมมการแบงแยก ซงสามารถตอบสนองทงดานประโยชนใชสอย ความปลอดภย ขนาดสดสวนและความสะดวกสบาย ตามอดภาพของบคคล จากแนวคดการออกแบบเพอคนทกคนทกลาวมานนจะพบวากระบวนการออกแบบเขามามสวนในชวตมนษยทกเพศทกวยอยางไมสามารถแบงแยกออกได ดงนนการออกแบบทมอทธพลตอมนษยนนจะสงผลกระทบตอมนษยในรปแบบตางๆโดยทตวมนษยเองนนสามารถแสดงออกมาแตไมรตว ซงการทนกออกแบบจะสามารถเขาใจแนวทางการออกแบบเพอคนทกคนไดอยางเหมาะสม นกออกแบบจะตองมความเขาใจปจจยทสงผลโดยตรงตอมนษยในรปผลของการออกแบบเสยกอน โดยจะแบงแยกความรพนฐานเพอการออกแบบเพอทกคน “Universal Design หรอ (UD)” ดงน

สำนกหอ


39

อทธผลของการออกแบบทมตอมนษย ในยคปจจบนพบวาสภาพแวดลอมมผลตอการแสดงออกทางพฤตกรรมของมนษย โดย

จากสภาพบรรยากาศรอบตวของมนษยนนจะมผลตอความรสก อารมณ สงผลตอการแสดงออก สงแวดลอมตามธรรมชาตในโลก ทมการเออแนวทางสภาพแวดลอมรอบกายใหมนษยสามารถอยรอดและดารงเผาพนธมาหลายพนป ซงจะมลกษณะเฉพาะของมนษยในแตละเผาพนธ สงคมเกดจากการบม การไดรบอทธพลจากบรวารรอบตวทงสน ทงอากาศ, อณหภม, แรงดงดด, กระแสแมเหลกการกระทาจากดวงดาว, พลงงานนานาประเภท สาหรบกระบวนการออกแบบสถาปตยกรรม, การออกแบบสภาพแวดลมภายนอกและภายใน การออกแบบตกแตงภายใน การออกแบบผลตภณฑเครองใชภายในอาคาร การออกแบบยานพาหนะ ฯลฯ เปนภมปญญาของมนษยทสรางสรรคเพอการดารงชพอยอยางมคณภาพ สงทมนษยสรางขนรอบตวเหลานอานวยความสะดวกสบาย ความปลอดภยและความสนทรยะในการดารงชพทจะตองประกอบดวยศาสตรและศลป บางอยางในอดตกลายเปนวฒนธรรม, สถานทศกดสทธ, สถานทอนรกษชมชน, สงคมเปนสงทบนทกเรองราวประวตศาสตรในอดตใหเราคนความากมาย ปจจบนการออกแบบมอทธพลนอกเหนอจากการอานวยความสะดวกสบายและความเปนอยอยางทกลาวมาขางตน โดยสามารถแยกแยะผลของการออกแบบทดไดดงน

1. การออกแบบเพมมลคาผลตภณฑ, สภาพแวดลอมการออกแบบทดมผลตอรปลกษณ กอเกดลกษณพเศษความนาสนใจ ความงดงามสะดดสายตา กระตนความรสกเชงบวกตอผพบเหน เชน การออกแบบหบหอทดจนทาใหสนคาดมราคานาซอนาใช การออกแบบโทรศพทมอถอรนใหม โดยวเคราะหกระแสความชอบของกลมเปาหมายจนกระตนใหเกดความนยมและเลอกซอมากเปนพเศษการออกแบบบรรยากาศของโรงแรมแหงหนงทาใหผเขามาพกรสกด มความประทบใจจนตองกลบมาพกอกหลายครง แมราคาจะแพงเพยงใดกตาม การออกแบบบรรยากาศและรปลกษณสถาปตยกรรมของโครงการเอนเตอรเทนเมนทแหงหนงททาใหกลมลกคากระปรกระเปราและนยมมาใชบรการมากจนลนหลาม ซงการออกแบบเพอการเพมมลคาของสนคานนจะเปนการนากระบวนการออกแบบเขามาเพมมลคาใหกบสนคาทมราคาแบบปกตใหสามารถมราคามากกวาสนคาชนดเดยวกน อกทงยงชวยใหมการสรางความแตกตางระหวางสนคาในทองตลาดภายใตแนวความคดสนคาของตนเอง

สำนกหอ


40

ภาพท 4 แสดงบรรจภณฑจากชานออยตรา “ไบโอ” บรษท บรรจภณฑเพอสงแวดลอม จากด ทมา: บรษท บรรจภณฑเพอสงแวดลอม จากด, eCatalog, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.thaitechno.net

จากภาพจะพบวามการสรางความแตกตางจากบรรจภณฑแบบปกตในทองตลาดดวยการใช “แนวคดรกษสงแวดลอม” เพอสรางจดเดนและจดขายของสนคาตนเองและมการนาการออกแบบทมความเรยบงายแตสามารถบงบอกถงแนวคดในการรกษสงแวดลอมไดดวยสสนและรปทรงของบรรจภณฑทเรยบงายดงายเขาใจงาย

2. การออกแบบทาใหเกดความเจรญและเกดนวตกรรมใหม นบวาการออกแบบนนเปนแรงกระตนอยางหนงททาใหนกออกแบบ สรางสรรคงานออกแบบใหมๆใหแกโลกเกดจากหลายสถานการณ เชน แรงกดดนจากความบกพรองของผลตภณฑ และเกดเปนผลตภณฑใหมทแกไขความบกพรองอยางลงตว หรอเกดจากการหาขอมลความจาเปนของมนษยในอนาคต จนออกแบบเปนนวตกรรมใหม ตนแบบตนนาของโลก โดยเฉพาะชวงวกฤตในปจจบนมแนวโนมวาจะเกดผลงานใหมนาสนใจหลายโครงการท เกดจากขอจากดในดานตางๆ เชน ขอจากดทางดานขนานสดสวน, พฤตกรรมทเปลยนแปลงไปในแตละยคสมย, แนวคดคานยม, พนฐานสงคมทเปลยนไปในแตละยคสมยกอใหเกดรปแบบการสรางสรรคงานออกแบบทไมหยดนง กอใหเกดรปแบบทผนเปลยนอยางสมาเสมอหรอทเรยกในรปแบบ “กระแสแหงการออกแบบ”

คาวา “กระแส” นนเปนคาทมาจากภาษาเขมรวา แขส แปลวา เชอก ในภาษาไทยใชเรยกนาทไหลเรอยไปไมขาดสายวา กระแสนา หรอใชเรยกลมทพดเปนแนวเรอยไปวา กระแสลม นอกจากนนยงเปรยบเทยบสงอนทมลกษณะคลายกนวา กระแส เชน กระแสไฟ กระแสจต กระแสความคด กระแสความนยม ในปจจบนมการใชคาวา “กระแส” หมายถง ความนยมทกาลงรนแรงของสงคม สงซงกาลงเปนทสนใจของสงคมมากทสด เชน กระแสเศรษฐกจ, กระแสสงคม, กระแสการออกแบบ ฯลฯ

สำนกหอ


41

คาวา “ออกแบบ” หมายถง การสรางสรรคทอาศยกระบวนการเรยงลาดบของความคดอยางเปนเหตเปนผลรวมกบจนตนาการเพอเปนขนตอนไปสการแกไขปญหาหรอเพอตอบสนองความตองการของมนษย หรอ (ชลอ บญกอและคณะ. 2548: 215; อางองจาก Colis Cokz) ไดใหความหมายของการออกแบบ ไววาการออกแบบ เปนการประดษฐหรอวางแผนงานสาหรบงานทมจดมงหมายแนนอน การออกแบบสาหรบงานทมหนาทใชสอยโดยเฉพาะ เชน เกาอ การออกแบบเสนใยหรออาจเปนการวางแผนงานสาหรบโครงการทจะทา การออกแบบจงเปนกจกรรมและพฤตกรรมของมนษยทตองใชสตปญญา

ดงนน “กระแสแหงการออกแบบ” หมายถง ลกษณะความนยมทางความคดอยางเปนเหตเปนผลเพอเปนขนตอนไปสการแกไขปญหาหรอเพอตอบสนองความตองการของมนษย โดยเปนลกษณะกระบวนการคดอยางมเหตผลรวมกบจนตนาการทอยในความนยมของสงคมทใหความสนใจในชวงขณะเวลานนหรอยคสมยนน เชน กระแสการออกแบบเพอสงแวดลอม, กระแสการพฒนาอยางยงยนเปนตน ซงจะพบวากระแสแหงการออกแบบเขามามอทธพลตอแนวทางการออกแบบในยคสมยตางๆอยางมากเนองจากเปนการสรางแนวคดชวระยะเวลาหนงทสงคมใหความสนใจเปนพเศษหรอมากทสดในขณะนนๆแตเมอระยะเวลาผานไปกระแสสงคมทางการออกแบบรปแบบนนอาจจะลาสมยไปและไมไดรบความนยมอกตอไป ซงขนอยกบระยะเวลาและทศทางความสนใจของสงคมวาความสนใจเรองใดเปนองคประกอบหลก

ผลของกระแสแหงการออกแบบจะสามารถสงผลสะทอนออกมาในรปของผลจากการออกแบบทผานมา โดยจะแสดงออกมาในดานคณคารปแบบตางๆ ซงความสาคญของการออกแบบสามารถแกไขปญหาของเราได การออกแบบจงมความสาคญและมคณคาตอการดารงชวตของเราทงทางดานรางกายอารมณและทศนคต กลาวคอ มความสาคญตอการดาเนนชวตของเรา เชน

1. จดกระบวนการทางาน งานออกแบบจะชวยใหการทางานเปนไปตามขนตอนอยางเหมาะสมโดยอาศยขนตอนอยางวางแผนอยางมเหตผลและประหยดเวลา ดงนนอาจถอวาการออกแบบ คอ การวางแผนการทางานทด อาศยการคาดการณสงทจะเกดขนโดยใชเหตผลขอมลในดานตางๆมาประกอบการพจารณาเพอวางแผนขนตอนทมความเหมาะสมกบการปฏบต

2. การนาเสนอผลงาน ในสวนของผลงานการออกแบบจะชวยใหผเกยวของมความเขาใจตรงกนอยางชดเจน ดงนนความสาคญในดานน คอเปนสอความหมายเพอความเขาใจ ระหวางกน หรอเปนตวกลางในการสอสารกนระหวางผบรโภคหรอผวาจางกบตวผออกแบบทเปนผสงสาร

3. อธบายรายละเอยดเกยวกบงาน ซงงานบางประเภทอาจมรายละเอยดมากมายซบซอนผลงานออกแบบจะชวยใหผเกยวของ และผพบเหนมความเขาใจทชดเจนขน หรออาจกลาวไดวา ผลงานออกแบบ คอ ตวแทนความคดของผออกแบบไดทงหมด ซงในกระบวนการออกแบบการอธบายรายละเอยดของโครงการนนโดยมากนกออกแบบจะใชการอธบายดวยการสรางสรรคภาพใน

สำนกหอ


42

รปทรงตางๆ เชน ทศนยภาพ, ภาพดาน, ภาพตด ฯลฯ เพอสอสารและเพอทจะแสดงถงรายละเอยดของโครงการออกแบบทตนเองนาเสนอตอผบรโภคหรอผผลต ซงการนาเสนอนนจะเนนการนาเสนอรปแบบทสามารถสรางความเขาใจไดอยางตรงกนเพอใหสามารถผลตและขายไดอยางถกกลมผบรโภคซงจะตอบแนวคดการออกแบบไดอยางชดเจน

4. แบบเพอการผลต ถอวามความสาคญในดานการนาเสนอมากถาผออกแบบกบผสรางงานหรอผผลตเปนคนละคนกน เชน สถาปนกกบชางกอสรางนกออกแบบกบผผลตในโรงงานซงแบบเพอการผลตนจะประกอบไปดวย ภาพสาหรบการบอกขนาด Top, Side, Back, Section, Detail เปนตน รวมถงการบอกปรมาณชนสวนทผลต วสดและขอควงระวงในการผลต

ในสวนของกระแสแหงการออกแบบทกอใหเกดจากระดบความนยมทางความคดอยางเปนเหตเปนผลเพอเปนขนตอนไปสการแกไขปญหาหรอเพอตอบสนองความตองการของมนษยนนผลสะทอนทไดกลบมาจากสวนของกระแสแหงการออกแบบสามารถแยกได 3 คณคา ดงน

4.1 คณคาทางกายมนษย คอคณคาของงานออกแบบทมผลทางดานรางกายมนษยนนคอกระบวนการใชงานหรอการตอบสนองตอรางกายมนษยเมอมการใชงานชนงานการออกแบบนนๆดงเชน คณคาทมประโยชนใชสอยในชวตประจาวนโดยตรง ขวดใสนาดมเนนการตอบสนองตอการใชงานในการใสนาดมทสามารถพกพาสะดวกใชแลวสามารถนากลบมาใชงานใหมได หรอรถไถนาเดนตามเนนการตอบสนองการใชงานในการไถนา คราด เคลอนยายอปกรณการปลก

4.2 คณคาทางอารมณความรสกมนษย เปนลกษณะคณคาของงานออกแบบทมผลกระทบทางอารมณความรสกของมนษยเปนคณคาทเนนความชนชอบ พงพอใจ สขสบายใจ หรอ ความรสกนกคดดานอนๆ ไมมผลทางประโยชนใชสอย เปนการวดคาดวยความรสกโดยตรงจากบคคลซงจะมความแตกตางกนไปตามรสนยม ความชอบ คานยมสวนบคคล ซงคณคาทางอารมณความรสกของมนษยนจะมอทธพลตอเนองจากกระแสแหงการออกแบบชดเจน เนองจากกระแสแหงการออกแบบขณะชวงเวลาหนงอาจจะสรางคานยม ความชนชอบกบกลมบคคลใหมความชนชอบในทศทางเดยวกน เชน ชวงระยะเวลา 1-2 ปทผานมากระแสแหงการออกแบบมความนยมแนวคดการออกแบบทเนน “การพฒนาอยางยงยน” เนนการใชวสดจากธรรมชาตไมกระทบตอสงแวดลอม กจะมบคคลกลมหนงทนยมและใหความสนใจชนชอบจานวนมากในระยะเวลานนๆกจะใหคณคาทางอารมณความรสกของมนษยในขณะนนทมความชดเจนแตจะเลอนรางไปตามระยะเวลาทเปลยนแปลง

4.3 คณคาทางทศนคตมนษย เปนคณคาของงานออกแบบทมผลทางทศนคต เนนการสรางทศนะคตตอผพบเหน เชน อนสาวรยสรางทศนคตใหคนรกชาต กลาหาญ หรอทาความด งานจตรกรรมหรอประตมากรรมบางรปแบบอาจจะแสดงความกดข ขดรดเพอเนนถงการระลกถงทศนะคตทดและถกควรในสงคม เปนตน เปนการสรางคณคาทางทศนคตของมนษยทตองการนาเสนอแนวความคดของตนเองลงไปสรปแบบชนงานทางการออกแบบเพอเปนการสอสารไปถงผบรโภคใน

สำนกหอ


43

รปแบบตางๆเชน การออกแบบและสรางบรรจภณฑสเขยวและสนาตาล เพอสรางทศนคตวาชนบรรจภณฑชนนมาจากธรรมชาต โดยมการสรางทศนคตสสนทไดจากธรรมชาตมาสรางแนวคด

3. การออกแบบสามารถกาหนดพฤตกรรมมนษยใหมได อกทงผลตภณฑทผานกระบวนการออกแบบและสภาพแวดลอมทแตกตางจากเดมทาใหเกดการเรยนร ประสบการณใหม เชน การออกแบบสวนสาธารณะแนวใหมๆทมเครองเลน, เรยนร, สรางเสรมปญญาทาใหพฤตกรรมเดกในชมชนมปฏสมพนธกนในเชงบวก มทสาหรบนนทนาการ โดยการออกแบบทดจะสามารถสรางแรงจงใจใหนาใชงาน ใหประทบใจโดยจะตองไดรบความปลอดภยสงสด เชน ลานออกกาลงกายกลางแจงขององคการบรหารสวนตาบลในพนทตางจงหวด เนนการสรางและกาหนดพฤตกรรมของคนในชมชนใหเกดความชนชอบการออกกาลงกายผสมผสานดวยการใชเครองออกกาลงกายทผานกระบวนการออกแบบและสสนทนาใชงาน มการจดภมทศนใหนาใชงานเหมาะสมกบกจกรรมนนทนาการของครอบครวตอนเยน ในลกษณะนถอเปนการสรางและกาหนดพฤตกรรมของมนษยดวยการกระตนในรปแบบการจดสงอานวยความสะดวกและใชเครองออกกาลงกายหรอเครองเลนทมความเหมาะสมสวยงามนาใชงานเขามารวมกระตนพฤตกรรมของมนษยทตองการใหแสดงออกภายในชมชนตนเอง

ภาพท 5 แสดงเครองเลนออกกาลงกายกลางแจงและการจดสภาพการใชงานทเหมาะสมเพอกระตน

ใหเกดสภาวะพฤตกรรมทตองการกาหนดใหมนษยแสดงออก ทมา: BLOGGANG, สวนทววฒนารมณ, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.bloggang.com

สำนกหอ


44

อทธพลของงานออกแบบสามารถทาใหมนษยเกดพฤตกรรมใหมๆของชนงาน มแรงกระทบกระทงกายและจตใจทาใหเกดการเปลยนแปลงตอสงคมตอไป นกออกแบบสภาพแวดลอมมบทบาทททาใหมนษยตอบสนองอยางทตองการได เชน กระตนใหเดนไปในทางเดยวกน กระทบใหคนรสกกระปรกระเปรา, แอคทฟ, กระตนใหคนมสมาธ, หรอบางแหงทาใหรสกเกรงกลวตอบาป สงเหลานเปนจตวทยาสภาพแวดลอมถารจกนามาใชกบองคกร หลกการออกแบบเพอทกคน “Universal Design” สาหรบการกาหนดหลกเกณฑการออกแบบของ Universal Design ม 7 ประการ สามารถทจะกาหนดรายละเอยดเพอใหนกออกแบบผลตภณฑสามารถนาไปประมวลผลเพอสรางแนวทางในการออกแบบเพอทกคนไดอยางเหมาะสม ดงน 1. ความเสมอภาค ในสวนของความเสมอภาคนนผออกแบบจะตองทาความเขาใจในความหมายพนฐาน คาจากดความทมความเกยวของและเปนพนฐานในการสรางความเสมอภาคทางดานการออกแบบกบคนทกคนไดอยางมความเหมาะสมดงน

เสรภาพ (Libert) คอ การเนนเสรภาพของบคคล หรอปจเจกชนนยม และไดขยายไปในเรองเสรภาพในดานความคด ความเชอทางศาสนา การศกษาหาความร การพมพและเผยแพรขาวสาร รวมทงเสรภาพในทางการเมอง อกทงยงมเสรภาพทางดานการแสดงออกทางความคดความรสกโดยทไมไปกระทบสทธเสรภาพของผอนในสงคมเชนกน

เสมอภาค (Égalit) คอ ความเทาเทยมกนตามกฎหมายของปจเจกชน โดยความเสมอภาคขนอยกบหลกความเทยงธรรม ความเทาเทยมกนในเรองสทธและหนาทและความทดเทยมกนในฐานะสงคม เชน ความเทาเทยมกนในดานการเสยภาษ การรบใชชาตโดยการเปนทหาร และสทธในการออกเสยงเลอกตงหรอความเทาเทยมกนในดานสทธขนพนฐานททกคนพงมและพงไดอยางเหมาะสมจากสงคม

ภารดรภาพ (Fraternit) คอ ความเปนพเปนนองกน มนษยทกคนจะตองมความเทาเทยมกนและปฏบตตอกนดจพนอง ความเปนพเปนนองเปนสงทธรรมชาตมอบใหมนษย คอ การไมเนนผวพรรณหรอเผาพนธทกคนทกเชอชาตศาสนาหรอแนวคดทางความคด ทกคนตองมความเออเฟอมองทกคนอยางเทาเทยมมการปฏบตตอกนในฐานะมนษยผอยรวมกนในสงคม

โดยหลกการของการออกแบบเพอความเสมอภาคนนจะเนนทความหมายคอ ใชงานไดกบทกคนในสงคมอยางเทาเทยมกนไมมการแบงแยกและเลอกปฏบต เชน การตดตงตโทรศพทสาธารณะสองระดบ ระดบทวไปสาหรบผใหญ หรอคนทนงรถเขนใชได หรอการสรางหองนาทมเพศชาย หญง และเพศทสาม ลกษณะงานการออกแบบเพอความเสมอภาคนจะเปนการออกแบบเพอคนทกคนอยางเหมาะสมและมความเขาใจและใสใจในบคคลอนๆในสงคมอยางเสมอ

สำนกหอ


45

2. ยดหยน สาหรบในสวนความยดหยนทางดานการออกแบบเนนใหผลการออกแบบสามารถทจะมการประยกตใชงานไดอยางหลากหลายในกลมผใชงานกลมตางๆไมวาจะเปนผทถนดซายและขวาหรอปรบสภาพความสงตาขนลงไดตามความสงของผใชหรอแมกระทงผพการ, ผสงอาย ฯลฯ ใหสามารถรวมใชงานการออกแบบไดอยางเหมาะสมและแสดงถงความเสมอภาคในการใชงานไดชดเจน

ภาพท 6 แสดงการพจารณากลมผใชงานผลตภณฑรวมเพอการหาจดรวมในการออกแบบเบองตน ทมา: ศนย 3 วย สานใยรกแหงครอบครว, เขาถงเมอ 21 พฤศจกายน 2557, เขาถงไดจาก http://bangsaothong.tgc.familylove.go.th/ ในสวนดานความยดหยนนนจะเปนการเนนทการประยกตเพอการใชงานรวมกนในดานรปแบบ ประโยชนใชสอย สสน รปราง แนวความคด เพอใหเปนจดทสามารถใชงานรวมกนไดอยางเหมาะสมในทกกลมบคคลเกดเปนความเสมอภาค แตอาจจะไดไมครอบคลมในทกกลมแตควรพจารณาใหสามารถครอบคลมในกลมทเปนเปาหมายทางการออกแบบเบองตนกอนจากนนจงพจารณาเพมกลมผใชงานเสรมเพมเตมเขาไปในปจจยสาหรบการออกแบบเพอคนทกคน 3. เรยบงายและเขาใจไดด เนนการสอสารไปสผบรโภคหรอผใชงานในรปแบบ อกษรคณลกษณะเฉพาะ สสน เปนการสรางรปทรงทเนนถงความเรยบงายสามารถใชงานไดทกกลมอาย ทกกลมบคคลอยางไมแบงแยก เปนการแสดงออกดวยคณลกษณะภายนอกของผลตภณฑ เชน การสอสารโดยใชภาพหรอคาอธบายทเรยบงาย สาหรบคนทกประเภทไมวาจะมความรระดบไหน หรออาจใชรปภาพเปนสญลกษณสากลสอสารใหเขาใจไดงาย ฯลฯ ซงโดยมากนนจะเนนการสอสารทเปนกลางสามารถเขาใจไดงายโดยใชความรทอาศยพนฐานความรเดมของแตละบคคลเขามามสวนในการประมวลความคดเพอความเขาใจทตรงกนของบคคลในสงคมทมพนฐานความคดทใกลเคยงกน

สำนกหอ


46

ภาพท 7 แสดงลกษณะเครองหมายจราจรทเนนการใชสสนและสญลกษณทสามารถเขาใจงาย ชดเจนในบคคลทกกลมสามารถเหนและเขาใจไดตรงกน ทมา: โรงเรยนสอนขบรถยพดแอดวานซไลเซน, บทความ, เขาถงเมอ 20 พฤศจกายน 2557, เขาถงไดจาก http://www.license4u.in.th 4. มขอมลพอเพยง ลกษณะจะเนนการใหขอมลเพอความสะดวกในการเขาใชงานผลตภณฑหรอบรการทมการใหขอมลไวในรปแบบตาง ๆ เพอใหบคคลทกกลมสามารถเขาใจและใชงานผลตภณฑหรอบรการไดอยางเหมาะสมและถกตองชดเจน ซงจะเนนการสรางขอมลใหงายสาหรบประกอบการใชงานทถกตอง

ในการใหขอมลทเพยงพอในการพจารณาเพอการใชงานบรการหรอชนงานผลตภณฑนนจะตองอาศยรปแบบของสญลกษณหรอตวอกษรทเนนการอานหรอมองแลวสามารถเขาใจไดงายไมซบซอนสามารถใหขอมลเพอการตดสนใจไดอยางเหมาะสมและมความชดเจนจากภาพตวอยางปายใหขอมลราคานามนประจาวนทเนนการใชสญลกษณและสสนของปายเพอบอกสถานะราคานามนแตละตวหรอสญลกษณทบงบอกถงสถานบรการทอยภายในสถานทนนวาประกอบดวยสถานบรการอะไรบาง และสอสารไดงายและรวดเรวโดยอาศยประสบการณและการสงเกตทมอยเปนพนฐานของบคคลแตละคนในการเขาใจและแปรความหมายของตนเอง

สำนกหอ


47

ภาพท 8 แสดงการสอสารขอความดวยรปรางและสญลกษณประกอบเพอสอสารขอความถงกลมผบรโภคทใชการเขาใจดวยพนฐานประสบการณทผานมาของบคคล

ทมา: IPSTAR, Casestudy, เขาถงเมอ 21 พฤศจกายน 2557, เขาถงไดจากhttp://www.ipstar.com

ภาพท 9 แสดงการสอสารขอความการใชงานดวยสสนและสอสญลกษณทเขาใจงายและสะดวก ทมา: มตรไฟบลย, สนคาและบรการ, เขาถงเมอ 21 พฤศจกายน 2557, เขาถงไดจาก http://mitpaibul.tarad.com 5. ทนทานตอการใชงานทผดพลาด จะเปนการออกแบบเพอตอบสนองทางดานความทนทานในการใชงานหรอทางดานความแขงแรงคงทน หรอแมกระทงการซอมแซมทงายไมยงยาก จะเขามามบทบาทตอขอคานงถงการออกแบบเพอคนทกคน Universal Design หรอ (UD) เชน มระบบปองกนอนตรายหากมการใชผดพลาด รวมทงไมเสยหายไดโดยงาย ซงจากภาพตวอยางปายรถเมลกรงเทพฯนนในชวงเรมแรกจะเปนท นงททามาจากพลาสตกหนาเมอใชงานกบบคคลตางๆรวมกบปจจยดานสภาพแวดลอมในการใชงานกอใหเกดความ

สำนกหอ


48

ไมคงทนจงเสยหาย จงมการปรบปรงเปนแทนมานงยาวจากสแตนเลสทไมมซอกมม อกทงเนนการนงในระยะเวลาไมนานเพอปองกนการใชงานทผดวตถประสงค เชน การนอน, การยนบนมานง ซงพนทนงทโตงทาใหการนอนหรอยนบนมานงไมมความมนคงยากตอการทรงตวเปนระยะเวลายาวนาน ซงมการนากระบวนการคดและออกแบบมาพจารณารวมกน

ภาพท 10 แสดงลกษณะการใชงานผลตภณฑทผดรปแบบวตถประสงคแตมการออกแบบใหสามารถรองรบ การใชงานไดหลากหลายกลมอาย เดก, วยรน,วยทางาน, วยชรา สามารถเขาถงและใชงานได

ทมา: สยามรฐ, Breaking News, เขาถงเมอ 20 พฤศจกายน 2557, เขาถงไดจาก http://www.siamrath.co.th/

ภาพท 11 แสดงลกษณะการใชงานผลตภณฑทผดรปแบบวตถประสงคแตมการออกแบบใหสามารถ

รองรบการใชงานไดหลากหลายกลมอาย เดก, วยรน,วยทางาน, วยชรา สามารถเขาถงและใชงานได

ทมา: @CLOUD, users/105454, เขาถงเมอ 20 พฤษจกายน 2557, เขาถงไดจาก http://atcloud.com/

สำนกหอ


49

6. ทนแรงกาย เนนทางดานการชวยผบรโภคหรอผใชงานใหมความสะดวกในการใชงานสามารถประหยดแรงงานหรอชวยทนแรงในการใชงานใหสะดวกและไมตองออกแรงโดยในแนวทางนจะเปนการใชระบบกลไกเขามารวมในการพจารณาในการออกแบบเพอชวยอานวยความสะดวกใหผใชงานมากยงขน 7. ขนาด ในสวนนจะเปนการนาการพจารณาถงขนาดชนงานผลตภณฑทมความเหมาะสมมารวมในการพจารณาใหถกตองกบกลมผบรโภคและสถานททใชงานไดอยางเหมาะสมและใชงานในเชงปฏบตได โดยคดออกแบบเผอสาหรบคนรางกายใหญโต คนทเคลอนไหวรางกายยาก คนพการ คนชรา ซงจะตองสามารถรองรบผใชงานทมความหลากหลายทางดานขนาดรางกาย พฤตกรรมการใชงาน กลมอายทจะมความแตกตางกนใหสามารถรวมกนใชงานไดอยางเหมาะสมในทกกลมผใช

จากหลกการออกแบบเพอทกคน Universal Design ผวจยไดนาหลกดงกลาวทง 7ขอมาปรบใชในการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง เพอตอบสนองความตองการใหกบผใชสวนสาธารณะทมหลากหลายกลม

3.2 ทฤษฎสทใชในการออกแบบ สเปนองคประกอบสาคญของงานออกแบบ เพราะสมสวนชวยใหสงตาง ๆ มความ

สวยงามมากขน ทงยงชวยเราความรสกใหผพบเหนเกดการเปลยนแปลงไดเปนอยางด (สชาต เถาทอง) ไดใหความหมายเรองส กบการออกแบบ และมผลตอมนษย ดงน

1. สรางความรสก ใหความรสกตอผพบเหนแตกตางกนไป ทงนขนอยกบประสบการณและภมหลงของแตละคน นอกจากนยงสรางความรสกตอการสมผส และการสรางบรรยากาศทดดวย

2. สรางความสนใจ สมอทธพลตองานศลปะทกแขนง โดยเฉพาะงานออกแบบ สจะชวยสรางความสนใจ และทาใหเกดความประทบใจเปนอนดบแรกทมองเหน

3. สบอกสญลกษณ เชน สแดงแทนไฟ หรออนตราย สเขยวแทนธรรมชาต หรอความปลอดภย เปนตน

4. สชวยในการรบรและจดจา ใหผพบเหนเกดการจดจาในรปแบบ ผลงาน การเลอกใชสตองเลอกใชสทสะดดตา และมเอกภาพ หลกการใชสสอความรสก สนนสามารถถายทอดความรสกตางๆ ไปสผใชไดอยางไมนาเชอ จะเหนไดวา ความรสกสนกสนาน ความรก ความเศรา สามารถแสดงออกไดดวยส จนทาใหสบางสเปนสญลกษณหรอเปนสทบงบอกความรสกและอารมณตางๆ ได นอกจากจะใชสเปนสอของอารมณแลว ยงสามารถใชเปนสอเกยวกบขนาด ระยะทาง และการเคลอนไหวไดอกดวย นกจตวทยาไดพยายามศกษาเรออทธพลของสทมตอความรสกของมนษยไวมากมายสาหรบหลกการใชสเพอสอความรสกแกผดมดงน (Kandinsky, 1988, p. 132)

สำนกหอ


50

1. ความรสกเกยวกบอารมณ สมพลงทสามารถจะกระตนการตอบสนองทางอารมณของผดไดมาก นกออกแบบจงมกใชสเพอชกจงใหผดเกดอารมณตางๆ ตามตองการได อยางไรกตามบคคลแตละคนอาจแสดงความรสกตอสเดยวกนออกมาแตกตางกนได ทงนขนกบการเรยนรประสบการณ แตโดยทวไปสทจดอยในวรรณะรอน จะใหความรสกมชวตชวา ตนเตนเราใจ และ สทจดอยในวรรณะเยน จะใหความรสกผอนคลาย สงบ ยงกวานน สแตละสยงมลกษณะเฉพาะตวทมการนาไปใชในลกษณะตางๆ กนไดมาก ดงตวอยางตอไปน 1.1 สแดง เปนสทมความรอนแรงมากทสด มองเหนไดรวดเรวทสด จงมกเลอกใหเปนสทใชสาหรบดงดดความสนใจมากทสดสหนง สแดงเปนสทใหความรสกของการมพละกาลงความกาวราว รนแรง รวดเรว และปราดเปรยว จงนยมใชเปนสสาหรบรถยนตสปอรต เสอทมสาหรบนกกฬา นอกจากนน สแดงยงเปนสทแทนความรสกรกชาต ความเปนชาตนยม จงมกจะพบวาสแดงเปนสประจาชาตของหลายชาต และสแดงยงเปนสญลกษณของความรก ตลอดจนอารมณตางๆ ทเกยวกบความเรารอน ความขดแยง ทะเลาะววาทและอนตราย เปนตน 1.2 สนาเงน เปนสทมความสวางส ตา ใหความรสกเยอกเยน เงยบสงบ ความรบผดชอบ ความจรงใจ สนาเงนเขมมกเปนสทนกบรหารชนสงเลอกใชเปนสของรถ เครองแตงกาย สาหรบสนาเงนออนหรอสฟา มกทาใหนกถงความสะอาด ความเยน และความผอนคลาย มกใชเปนสของผลตภณฑทใหความรสกเยนและความชมชน 1.3 สเหลอง เปนสทมความสวางสสง สเหลองทสดใสเปนสญลกษณของดวงอาทตยใหความรสกอบอน ความสนกสนานราเรง ความใหม ความทนสมย สขภาพทด แตถาเปนสเหลองหมน จะใหความรสกถงความขขลาด ความออนแอ โรคภยไขเจบ 1.4 สเขยว เปนสทใหความรสกใกลเคยงกบสนาเงน คอรสกผอนคลาย สงบ แตใหความรสกสดชนความมชวตชวา การเตบโต ความเปนธรรมชาต นยมใชเปนสสาหรบสนคาทปลอดสารเคม หรอการอนรกษสงแวดลอม 1.5 สขาว เปนสทมความสวางสสงสด ใหความรสกโปรงเบา ละเอยดออน บรสทธ ความสงาม ความมคณธรรม การใชธงขาวจะหมายถง การยอมแพ สงบศก ในบางประเทศใชสขาวแสดงถงความเศราโศก การพลดพราก

2. ความรสกเกยวกบขนาด สออน หรอสทมคาความสวางสสง เชน วตถสเหลองจะใหความรสกวามขนาดใหญกวาและนาหนกเบากวาวตถมสเขมหรอสทมคาความสวางสตา เชน สนาเงน แมวาความจรงวตถทงสองนนมขนาดเทากน

3. ความรสกเกยวกบระยะ สแตละสอาจใหความรสกเกยวกบระยะใกลไกลตางกน กลาวคอ สทอยในวรรณะรอน เชน สแดง สเหลอง สสม จะใหความรสกวาอยระยะใกล สวนสทอยในวรรณะเยน เชน สมวง สนาเงน จะใหความรสกวาอยระยะไกล

สำนกหอ


51

4. ความรสกเกยวกบการเคลอนไหว สาหรบแนวคดเกยวกบสใหความรสกของการเคลอนไหวมดงน สนาเงน เปนสทสงบ เยอกเยน มนคง ใหความรสกของการเคลอนไหวภายในตวเอง สเหลอง เปนสทสดใส ชดเจน ใหความรสกของการเคลอนไหวสภายนอก สเขยว เปนสทสดใส รมรน ใหความรสกของการเคลอนไหวเขาสศนยกลาง หากพจารณาตามกลมสแลวพบวาสในวรรณะรอน จะใหความรสกของการเคลอนไหวไดดกวาสในวรรณะเยน นกออกแบบไดศกษาและทดลองการใชกลมสของส จานวน 3-4 ส ในการสรางความรสกแกกลมเปาหมายใหสอดคลองกบวตถประสงค โดยสามารถสรปลกษณะของกลมส ไดดงน 1. กลมสทกอใหเกดความรสกตนเตนเราใจ เหมาะสาหรบใชกบการออกแบบประเภทปายหรอสญลกษณเตอนใหระวงอนตราย ไดแก สแดง สดา สเหลอง และสแสด 2. กลมสทแสดงความเปนผหญง เหมาะสาหรบใชกบการออกแบบทเนนความเปนผหญงหรอผลตภณฑสาหรบผหญง ไดแก สชมพ สฟา สเหลองออน และสเขยวออน 3. กลมสทแสดงความเปนผชาย เหมาะสาหรบใชกบการออกแบบทเนนความเปนผชายหรอผลตภณฑสาหรบผชาย ไดแก สดา สนาเงน สเทา และสแดง 4. กลมสทเนนความสด เหมาะสาหรบใชกบงานออกแบบทเนนความสดของสนคา เชน อาหาร เครองดม เปนตน ไดแก สเหลอ สเขยวอมเหลอง และสนาเงน 5. กลมสทแสดงออกถงสขภาพ เหมาะสาหรบใชกบการออกแบบผลตภณฑทเนนดานสขภาพ เชน อาหารเสรม ยา ไดแก สเหลอง สนาตาล และสเขยว 6. กลมสทแสดงออกถงความสนละเทอน เหมาะสาหรบใชกบการออกแบบ ซงตองการแสดงความเคลอนไหว สนสะเทอน ไดแก สนาเงน สแดง สเหลอง และสเขยว 7. กลมสทแสดงออกถงความนาเชอถอ เปนสทเหมาะสาหรบใชกบการออกแบบ ซงตองการจงใจใหผดเชอถอในสนคา หรอผลตภณฑนนๆ ไดแก สดา สเหลอง สนาตาล และ สทอง นอกจากนสยงใหความรสกถงการเปนสญลกษณในแตละฤดกาลตาง ๆ ไดอกดวย ตวอยางเชน สเขยวใส หมายถงฤดใบไมผล สเหลองสด หมายถงฤดหนาว และสาหรบเทศกาลตาง ๆ ยงมการใชสเปนสญลกษณในลกษณะสากล ดงน สแดงและสเขยวสาหรบเทศกาลครสตมาส สมวง ลาเวนเดอร สาหรบเทศกาลอสเตอร และสแดงสมจน สาหรบเทศกาลเซนต พาททรคส เปนตน การเลอกใชสควรสอดคลองกนไดดกบอารมณของผใชหรอกลมเปาหมายดวย ดงนนจงควรพจารณาจตวทยาหรอความรสกเกยวกบสของกลมเปาหมายทตองการสอสาร เพอใหงานออกแบบสมฤทธผลมากทสด ปจจยของกลมเปาหมายหลายดานทสมพนธกบการเลอกใชสไดแก วย เพศ และวฒนธรรมของกลมเปาหมาย

สำนกหอ


52

1. วย ความชอบเกยวกบสของคนมกเปลยนไปตามวย เชน ในกลมวยรนมกจะชอบสสดใส ซงแสดงถงความรวดเรวทนใจ ปราดเปรยว กลมผสงอายมกจะชอบสออน ซงแสดงถงความสงบ มเกยรต มคา ดงนนถาจะออกแบบสนคาสาหรบวยรน ควรเลอกใชสสนทสดใสและควรมมากกวา 1 ส แตถาออกแบบสาหรบผใหญกอาจใชสลกษณะตรงกนขาม เปนตน

2. เพศ ความชอบสของผหญงและผชาย พบวาผหญงสวนใหญมกจะชอบสแดง ขณะทผชายสวนใหญมกจะชอบสนาเงน หรอผหญงจะชอบสออน ขณะทผชายจะชอบสคลาในการออกแบบจงตองพจารณาเกยวกบเพศของกลมเปาหมายทจะใชดวย เชน ถาจะออกแบบสมดบนทกสาหรบผหญงควรจะเลอกสออนเปนสปก ถาเปนสมดบนทกสาหรบผชายควรจะเลอกสคลาเปนสปก เปนตน 3.3 วสดทใชในการออกแบบ

3.3.1 ชนดของวสด วสดทกชนดทใชทาอปกรณเครองเลนสนามตองเปนวสดใหม สะอาด ปราศจากสงแปลกปลอมทเปนอนตราย (hazardous substances) หรอสงอนใดในปรมาณทอาจเปนอนตรายตอสขภาพ ทงจากการสมผสและการหายใจ กรณทเปนวสดทนากลบมาใชใหม ( reprocessed) จะตองทาใหมความบรสทธ (refined) และไมใหมปรมาณสงแปลกปลอมทเปนอนตรายตอสขภาพเกนกวาทพบในวสดใหม

1. โลหะ (Metals) วสดประเภทโลหะ คอวสดทไดจากการถลงสนแรตาง ๆ อนไดแก เหลก ทองแดง อลมเนยม นเกล ดบก สงกะส ทองคา ตะกว เปนตน โลหะเมอถลงไดจากสนแรในตอนแรกนน สวนใหญจะเปนโลหะเนอคอนขางบรสทธ โลหะเหลานมกจะมเนอออนไมแขงแรงเพยงพอทจะนามาใชในงานอตสาหกรรมโดยตรง สวนมากจะนาไปปรบปรงคณสมบตกอนการใชงาน แบงออกไดเปน 2 ประเภท คอ วสดโลหะประเภทเหลก (Ferous Metals) และวสดโลหะประเภทไมใชเหลก (Non-Ferous Metals)

คณสมบตทเหมาะสม แนะนาใหเปนไปตาม มอก.528 หรอ มอก. 1479 หรอ มอก.1735 ทงน

ขนอยกบประเภทและชนดของอปกรณ หรอ เครองเลนสนามทออกแบบและทาขน มาตรฐานสาหรบเหลก มอก. 528-2540 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมเหลกกลาคารบอนรด

รอนแผนมวน แผนแถบแผนหนา และแผนบางสาหรบงานทวไป และงานขนรป มอก.1479-2540 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมเหลกกลาคารบอนรด

รอนแผนมวน แผนแถบแผนหนา และแผนบางสาหรบงานทวไป มอก.1735-2542 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมเหลกกลาคารบอนรด

รอนแผนมวน แผนแถบสาหรบงานทอ

สำนกหอ


53

ตองมการปองกนการเกดสนม และการกดกรอนของโลหะ โดยการทาส (Painted) อาบสงกะส (galvanized) หรอวธอน ๆ ทงนสหรอสารทใชตองไมเปนอนตรายตอสขภาพ ทงจากการสมผสและการหายใจ

2. ไม (wood) ไมโดยสภาพแลว ไมเหมาะทจะนามาใชในการกอสรางโดยตรงเนองจากอาจจะมการแตกหกในโครงสราง จงตองนาไปแปรรปเปนอยางอนกอน เชน ไมอด, chipboard, engineered wood, hardboard, medium-density fibreboard (MDF), orientedstrand board (OSB) เปนตน ตามหลกเกณฑการแบงไมเนอออนไมเนอแขงตามมาตรฐานของกรมปาไม ไมการคาแบงออกเปนสองชนด คอ ไมเนอออน (Softwoods) และไมเนอแขง (Hardwoods)(บานเนทรา, 2555) โดยอาศยวชาการทางพฤกษศาสตรเปนรากฐานในการแบงออกเปนสองชนดดงกลาว

คณสมบตทเหมาะสม 1. ตองปราศจากรา หรอรอยทเกดจากการทาลายของปลวกหรอแมลงอน ๆ 2. ตองไมอาบ หรออดดวยสารรกษาเนอไมทมสาร Pemtachlorophenol

หรอสารตองหามอนทอาจเปนพษ หรอเปนอนตรายตอสขภาพ 3. ตองไมมสารรกษาเนอไมตกคางในปรมาณทอาจเปนพษหรอเปน

อนตรายตอสขภาพ 4. ตองปราศจากตาไม หรอตาหนไม

3. พลาสตก (plastics) พลาสตก เปนสารประกอบอนทรยทสงเคราะหขนใชแทนวสดธรรมชาต บางชนดเมอเยนกแขงตว เมอถกความรอนกออนตว บางชนดแขงตวถาวร มหลายชนด เชน ไนลอน ยางเทยม ใชทาสงตาง ๆ เชน เสอผา ฟลม ภาชนะ สวนประกอบเรอหรอรถยนตพลาสตกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ เทอรโมพลาสตก และ เทอรโมเซตตงพลาสตก

3.1 เทอรโมพลาสตก (Thermoplastic) หรอเรซน เปนพลาสตกทไดรบความรอนจะออนตว และเมอเยนลงจะแขงตว สามารถเปลยนรปได สามารถหลอมเหลว หรอเมอผานการอดแรงมากจะไมทาลายโครงสรางเดม มสมบตพเศษคอ เมอหลอมแลวสามารถนามาขนรปกลบมาใชใหมได ชนดของพลาสตกในตระกลเทอรโมพลาสตก ไดแก พอลเอทลน (Polyethylene: PE), พอลโพรพลน (Polypropylene: PP), พอลสไตรน (Polystyrene: PS), SAN (styrene-acrylonitrile), ABS (acrylonitrile-butadiene-styrene), พอลไวนลคลอไรด (Polyvinylchloride: PVC), ไนลอน (Nylon), พอลเอทลนเทเรฟทาเลต (Polyethylene terephthalate: PET), พอลคารบอเนต (Polycarbonate: PC) และ อะครลค (Acrylic)

3.2 เทอรโมเซตตงพลาสตก (Thermosetting plastic) เปนพลาสตกทมสมบตพเศษ คอทนทานตอการเปลยนแปลงอณหภมและทนปฏกรยาเคมไดด เกดคราบและรอยเปอนไดยาก คงรปหลงการผานความรอนหรอแรงดนเพยงครงเดยว เมอเยนลงจะแขงมาก ทนความรอน

สำนกหอ


54

และความดน หลงจากพลาสตกเยนจนแขงตวแลว จะไมสามารถทาใหออนไดอกโดยใชความรอน แตถาอณหภมสงกจะแตกและไหมเปนขเถาสดา การทาพลาสตกชนดนใหเปนรปลกษณะตาง ๆ ตองใชความรอนสง และโดยมากตองการแรงอดดวย เทอรโมเซตตงพลาสตก ไดแก เมลามน ฟอรมาลดไฮด(melamine formaldehyde), อพอกซ (epoxy), พอลเอสเตอร (polyester), ยรเทน (urethane), พอลยรเทน (polyurethane) แนะนาใหเปนไปตาม มอก.816 หรอ มอก.1306 ทงนขนอยกบประเภทและชนดของอปกรณ หรอเครองเลนสนามทออกแบบและทาขน มาตรฐานสาหรบพลาสตก มอก.816-2538 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมโพลเอทลนเรซน มอก.1306-2538 มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมโพลโพรพลนเรซน ตองเตมสารปองกนแสงอลตราไวโอเลต วตถเจอปน เชน ผงส ตวคงสภาพ ตวเสรมสภาพพลาสตก (plasticizer) ทใชผสมเพอประโยชนในการทา ตองไมมากจนอาจเปนอนตรายตอสขภาพ หรอทาใหเกดผลเสยหายตอการใชงาน 4. อปกรณยดจบทกชนด (fasteners) คณสมบตทเหมาะสม

1. ตองมการปองกนการเกดสนม และการกดกรอนของโลหะ 2. ตองไมมขอบคม 3. นอต สกรทใชในการยดเครองเลนสนาม จะเปนระบบกนคลาย ปลายตด

หวมนหรอตองออกแบบใหซอนหวนอต สวนปลายสกรเมอยดกบเครองเลนแลวจะยนพนนอตไดไมเกน 8 มลลเมตร เพอปองกนอนตรายทจะเกดอนตรายกบเดก 5. เชอก (ropes) คณสมบตทเหมาะสม

1. โดยทวไปแนะนาใหใชเชอกพลาสตก หรอ เชอกมะนลา 2. สภาพของผวเชอก ตองไมมความคม จากการสมผสและการมองเหน 3. ควรมความเหนยว แขงแรง 4. มเสนผาศนยกลางไมนอยกวา 1.6 เซนตเมตร 5. มเสนใยแกนกลาง 6. ไมเปนเสนใยเดยว

7. ตองไดรบการทดสอบตามระยะเวลาทกาหนด โดยหากทดสอบแลวมรอยปรแตกรบนาหนกไมไดตองเปลยนใหม

สำนกหอ


55

3.3.2 ขอกาหนดการเลอกใช 1. ความแขงแรงทนทาน

มความแขงแรงเพยงพอในการรบนาหนกตามทไดคานวณของเครองเลนสนามและอปกรณแตละชนดมความทนทานตอสภาพภมอากาศ โดยมขอกาหนดสาหรบวสดแตละชนดดงน

1. เหลก ตองมการทาผว เพอปองกนสนม 2. ไม ตองมการอบนายาเพอปองกนมอด ปลวก และแมลง 3. พลาสตก ตองมการผสมสารปองกนยว เพอใหทนตอแสงแดด (ตาม

ขอกาหนดของชนดวสด) 2. สภาพผววสด

สภาพผวตองมความเรยบ ไมมสะเกด เสยน หรอความคมทกชนสวนและอปกรณ ตองไมมมมแหลมคม 3. ความปลอดภยทางดานปรมาณสารโลหะหนก วสดทกชนดทนามาประกอบขนเปนเครองเลนสนาม ไมวาจะเปนวตถดบวสดเคลอบผว หรอ สตางๆ จะมปรมาณโลหะหนกในสารละลายทสกดไดจากส สารเคลอบ และพลาสตกตามเกณฑกาหนดดงน

ตารางท 5 แสดงเกณฑกาหนดปรมาณโลหะหนกในสารละลายทสกดไดจากส สารเคลอบ และพลาสตก

โลหะหนก เกณฑกาหนดสงสด โลหะหนก เกณฑกาหนดสงสด (มลลกรมตอกโลกรม)

พลวง 60 โครเมยม 60 สารหน 25 ตะกว 90 แบเรยม 1000 ปรอท 60 แคทเมยม 75 ซลเนยม 500

ทมา: มาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรมของเลน, มอก. 685 เลม 1-2540 ฉบบแกไข, 2540.

สำนกหอ


56

4. การหนวงไฟ วสดทกชนดทนามาประกอบขนเปนเครองเลนสนาม ไมวาจะเปนวตถดบ วสดเคลอบผว หรอสตางๆจะตองไมมคณสมบตในการตดไฟงาย โดยการทดสอบการลามไฟตองนอยกวา หรอเทากบ 30มลลเมตรตอวนาทโดยทเถาถานไมลวงระหวางการทดสอบ 3.4 หลกการทางานของปมนาสาหรบการออกแบบ ปมหรอเครองสบ เปนเครองมอกลททาหนาทเพมพลงงานใหแกของเหลว เพอใหของเหลวนนไหลผานระบบทอปดจากจดหนงไปยงอกจดหนงไดตามความตองการ พลงงานทนามาเพมใหแกของเหลวนนอาจไดมาจากเครองยนต มอเตอร แรงลม แรงคน หรอพลงงานแหลงอน ๆ กได กลาวไดวา ปมมสวนในการพฒนาความเปนอยของมนษยชาตมาตงแตอดตและจะมมากยงๆขนตอไปในอนาคต ในอดตประชากรสวนใหญตองอาศยอยใกลๆกบแหลงนาเพอความสะดวกกบการใชนาเพออปโภคบรโภคและทาการเกษตร แหลงนาใดทอยตาจากผวดนมากไมสะดวกตอการใช มนษยกไดพยายามคดคนเครองมอซงมลกษณะเปนปมหรอเครองสบชนดตาง ๆ เพอนาเอานามาใชใหสะดวกขน เพอใหสามารถทาการเพาะปลกไดมากและหางไกลจากแหลงนามากขน ปมหรอเครองมอทคดคนขนมาหลายรอยปแลวบางชนกยงคงมใชอยในหลายๆประเทศในปจจบน วบลย บญยธโรกล (2554) ปมและระบบสบนา ปจจบนไดมการผลตปมออกจาหนายมากมายหลายชนด และมการเรยกชอแตกตางกนออกไปจนบางครงทาใหเกดการสบสน ดงนนจงไดมการจดหมวดหมเพอใหสามารถแยกประเภทและเรยกชอไดชดเจนขน การแยกประเภทอาจแบงออกได โดยแยกตามลกษณะการเพมพลงงานใหแกของเหลว หรอการไหลของของเหลวในปม ซงไดแก 1. ประเภทเซนตรฟกอล (Centrifugal) เพมพลงงานใหแกของของเหลวโดยอาศยแรงเหวยงหนจดศนยกลางปมประเภทนบางครงเรยกวาเปนประเภท Roto-dynamic 2. ประเภทโรตาร (Rotary) เพมพลงงานโดยอาศยการหมนของฟนเฟองรอบแกนกลาง 3. ประเภทลกสบชก (Reciprocating) เพมพลงงานโดยอาศยการอดโดยตรงในกระบอกสบ 4. นอกแบบ (Special) ซงเปนปมทมลกษณะพเศษไมสามารถจดใหอยในสามประเภทขางตนได ปมในแตละประเภทตามทกลาวมาน ผวจยไดใหความสนใจกบปม ประเภทโรตาร (Rotary) เนองจากมความเหมาะสมกบการใชแรงคนในการขบเคลอน โดยปมทง2ประเภทมลกษณะดงน

สำนกหอ


57

ลกษณะและการทางานของปมแบบโรตาร ปมโรตาร เปนแบบททางานโดยของเหลวถกดดเขาและอดปลอยออกโดยการหมนรอบจดศนยกลางของเครองมอกล ซงมชองวางใหของเหลวไหลเขาทางดานดดและเกบอยระหวางผนงของหองสบกบดานลางทหมนหรอโรเตอร (Rotor) จนกวาจะถงดานจาย การหมนของโรเตอรจะกอใหเกดการแทนททเปนจะเพมปรมาตรของของเหลว (Positive Displacement) ใหทางดานจาย อตราการสบของปมแบบนขนอยกบอตราการแทนทของเหลวของโรเตอร ซงโดยทวๆไปแลวจะตากวาแบบอน ประสทธภาพของการทางานขนอยกบองคประกอบหลายอยาง เชน ชองวาง (Clearance) ระหวางโรเตอรกบผนงของหองสบ ความแตกตางของความดนระหวางดานสบกบดานจาย ความขนเหนยว (Viscosity) ของของเหลว และความเรวของการหมน เปนตน ปมแบบนจะใหประสทธภาพสงไดถง 80 – 85 % ถาใชกบของเหลวทมความขนเหนยวสง ผผลตไดออกแบบปมประเภทนตางๆกนมากมายหลายแบบ ลกษณะการทางานของทกแบบคลายคลงกน จะผดกนกคอชนสวนททาหนาทหมนเพอกอใหเกดการแทนทของเหลว การเรยกชอจงเรยกตามลกษณะรปรางของสวนนเปนหลก ตวอยางของปมประเภทนไดแก

1. ปมโรตารแบบครบ(Vane Pump)ปมแบบนมหองสบเปนรปทรงกระบอกและมโรเตอรซงเปนทรงกระบอกเหมอนกนวางเยองศนยใหผวนอกของโรเตอรสมผสกบผนงของหองสบทกงกลางทางดดกบทางจายรอบ ๆ โรเตอรจะมครบซงเลอนไดในแนวเขาออกจากจดศนยกลางมาชนกบผนงหองสบเมอโรเตอรหมนครบเหลานกจะกวาดเอาของเหลวซงอยระหวางโรเตอรกบหองสบไปสทางจาย ปมแบบนไดเปรยบแบบเฟอง(Gear Pump)ตรงทวา การสกหรอของผนงหองสบหรอปลายครบจะไมมผลตอประสทธภาพการทางานมากเหมอนการสกหรอของฟนเฟอง เพราะครบสามารถเลอนออกมาชนกบผนงหองสบไดสนท

ภาพท 12 แสดงปมโรตารแบบครบ(Vane)(a) Swing - Vane Pump and (b) Slide - Vane Pump 2. ปมโรตารแบบลอน (Lobe Pump) ปมแบบนมลกษณะเชนเดยวกนกบแบบเฟอง(Gear Pump) แตโรเตอรมลกษณะแบบเปนลอนหรอพสองถงสลอน ชองวางระหวางลอนมลกษณะ

สำนกหอ


58

แบนและกวางดงนนอตราการสบจงสงกวาแบบแรก แตเนองจากการถายทอดกาลงหมนของโรเตอรแบบนมประสทธภาพตามาก จงจาเปนตองมเฟองนอกหองสบอกชดหนงเพอชวยใหจงหวะการหมนของโรเตอรทงสองเขากนไดพอด

ภาพท 13 แสดงปมโรตารแบบลอน (a) สองลอน (Two-Lobe) (b) สามลอน (Three-Lobe) 3. ปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump) เปนแบบทใชกนแพรหลายมากทสด ปมแบบนประกอบดวยฟนเฟองหรอเกยรสองตวหมนขบกนในหองสบของเหลวจากทางดดจะไหลเขาไปอยในรองฟนซงจะหมนและพาของเหลวเขาไปสทางจาย ซของฟนเฟองซงอยชดกบผนงของหองสบปองกนไมใหของเหลวไหลยอนมาสทางดดได เมอมาถงทางจายแลวรองฟนเฟองซงมของเหลวบรรจอยกจะถกแทนทดวยฟนจากเฟองอกตวหนงซงขบกนสนทจนของเหลวไมสามารถไหลผานฟนเฟองไปสทางดดได

ภาพท 14 แสดงภายในของปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump)

สำนกหอ


59

ภาพท 15 รปปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump) ทมา: บรษท อาคารสนแมชชนเนอร จากด, ปมเฟอง, เขาถงเมอ 18 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.arkarnsin.com/

ภาพท 16 แสดงขอมลปมโรตารแบบเฟอง (Gear Pump)ในขนาดตางๆ ทมา: บรษท อาคารสนแมชชนเนอร จากด, ปมเฟอง, เขาถงเมอ 18 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.arkarnsin.com/

สำนกหอ


60

4. ศกษางานวจยและบทความทเกยวของ 4.1 งานวจยทเกยวของกบการออกกาลงกาย การพฒนารปแบบการออกกาลงกายทเหมาะสมสาหรบผทมภาวะนาหนกตวเกน (ไวพจน จนทรเสม, ปธานศาสน จบจตร, 2552: 920) จากงานวจยมความสนใจทจะศกษา ผลของการออกกาลงกายในรปแบบตาง ๆของทมภาวะนาหนกตวเกนมผลตอสมรรถภาพทางกายทสมพนธกบสขภาพ วาจะสามารถทาใหสมรรถภาพทางกายของทมภาวะนาหนกตวเกน พฒนาขนไดมากนอยเพยงใด หลงจากทเขารวมโปรแกรมกจกรรมการออกกาลงกายครงน และมปญหาอปสรรคอยางไรในทางปฏบตและมขอเสนอแนะอยางไรบาง เพอเปนการแกไขและปองกนปญหาตาง ๆ จงไดทาการวจยในเรองนโดยคาดหวงวานาจะเปนประโยชนตอกลมประชาชนทมภาวะโภชนาการเกน และผทเกยวของในการทจะนามาปรบปรงแกไขเพอใหดาเนนงานใหมประสทธภาพ ประสทธผลยงขนไป ซงเปนการปองกนและลดภาวะอวน ซงกอใหเกดโรคอวนในประชากรไทย

การวจยเชงทดลอง แบงกลมทดลองเปน 3 กลม คอ กลมควบคม กลมเดนเรว และกลมขจกรยาน ทาการทดลอง 8 สปดาห ผลการวจย พบวา คาเฉลยสมรรถภาพทางกายภายในกลมเดนเรว หลงทดลอง 4 สปดาห และ 8 สปดาห มคาเฉลยความดนโลหตขณะบบตว และความแขงแรงของกลามเนอแขนแตกตางจากกอนทดลองทนยสาคญทางสถต0.05 สวนกลม ขจกรยาน หลงทดลอง 4 สปดาห และ 8 สปดาห มคาเฉลยความแขงแรงของกลามเนอ ความออนตวและการใชออกซเจนสงสด แตกตางจากกอนทดลองทนยสาคญทางสถต0.05 การทดสอบความแตกตางของกลมควบคม ไดแก กลมเดนเรวและกลมขจกรยาน พบวาภายหลงการทดลอง 4 สปดาห คาเฉลยความดนโลหตขณะคลายตว ความแขงแรงของกลามเนอแขน ความแขงแรงของกลามเนอขา ความออนตว และการใชออกซเจนสงสด ทง 3 กลม มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 และภายหลงการทดลอง 8 สปดาห พบวา คาเฉลย ความดนโลหตขณะบบตวและคลายตว ความแขงแรงของกลามเนอขา การใชออกซเจนสงสด และไขมนใตผวหนง มความแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ 0.05 จากผลการทดลองสามารถสรปไดวา การออกกาลงกายโดยการเดนเรว นนควรจะมการออกกาลงกายอยางตอเนองเปนประจาอยางนอย 8 สปดาห จงจะทาใหสมรรถภาพทางกายเปลยนแปลง สวนการขจกรยานนน เปนวธออกกาลงกายเพอสขภาพ ทไดผลวธหนง ททาใหกลามเนอแขนและขาแขงแรงขนดวย 4.2 หลกการสรางออกซเจนในนาสาหรบการบาบดนาเสยโดยการเตมอากาศใหบอปลา จมพล วเชยรศลป การเตมออกซเจน (oxygenation) หรอการเตมอากาศ (Aeration) เปนหวใจของการทางานของระบบบาบดนาเสยแบบใชออกซเจนจากอากาศ เพราะหากระบบบาบดนาเสยขาดออกซเจน จลนทรยทงหลายกไมสามารถทางานได ถามปรมาณออกซเจนละลายนาอยสง ระบบ

สำนกหอ


61

กสามารถบาบดนาไดดหรอสามารถรบนาเสยไดมากขน แตเนองจากคาการละลายนาของออกซเจนทความดนบรรยากาศมคาตายอมจะทาใหมแรงขบ (Driving Force) ตาตามไปดวย ดงนน การเพมอตราการละลายนาของออกซเจนทความดนบรรยากาศ จงไดแกการเพมผวสมผส (Interfacia Area) ระหวางอากาศกบนาใหมคามากทสดสภาพการทางานโดยทวไปของระบบบาบดนาเสย จะมคาความตองการออกซเจนเปลยนแปลงอยตลอดเวลาตามปรมาณความตองการออกซเจนของจลนทรย ซงขนอยกบอตราการไหลของนาเสยและความเขมขนของมวลสารอนทรย ซงในการออกแบบจะตองเตมออกซเจนใหแกระบบทความตองการสงสดไดอยางเพยงพอ การเตมอากาศใหกบระบบบาบดนาเสยสามารถเตมไดโดย 1. เกดขนเองตามธรรมชาต ระบบบาบดนาเสยทใชการเตมอากาศแบบน เชน ระบบบอผง (Oxidation Ponds)ออกซเจนจากอากาศจงแพรลงบนเฉพาะทผวหนาของบอผงเทานน ถาหากอตราการใชออกซเจนในระบบ มมากกวาอตราการแพรของออกซเจนกจะทาใหเกดสภาวะทเรยกวา ไรอากาศ (Anaerobic)หรอคาออกซเจนทละลายอยในนามคาเทากบ 0 ในสภาวะเชนนทาใหเกดกลนเหมนจากกาซไขเนาในระบบบาบดนาเสยได และนาจะมสดา การเตมอากาศวธนจงไมตองการพลงงานในการเตมอากาศ 2. โดยใชเครองกลเตมอากาศ เชน กงหนชยพฒนา เครองกลในระบบบาบดแบบสระเตมอากาศ (Aerated Lagoon)เครองกลในระบบตะกอนเรง (Activated Sludge)เปนตน ซงการเตมอากาศวธนจาเปนตองมพลงงานมาเกยวของ แตถาไมมการควบคมทด กจะเกดการสญเสยพลงงานไปโดยเปลาประโยชน เครองกลเตมอากาศมหนาทอย 2 ประการ คอ หนาทในการใหออกซเจนแกนาในระบบบาบดนาเสยไดอยางพอเพยง และหนาทในการกวนนาเพอใหออกซเจนทละลายนาอยกระจายออกเสมอทวทงบรเวณทตองการ พลงงานทใชในการกวนนจะตองมคาพอเหมาะสาหรบการกระจายออกซเจนในนาตอการเจรญเตบโตของจลนทรย เพราะถากวนนอยเกนไปจลนทรยจะไมไดรบออกซเจนอยางเพยงพอ เปนผลใหระบบไมสามารถทางานไดดเทาทควร แตถากวนแรงเกนไปกจะสนเปลองพลงงานโดยไมเกดประโยชน เครองกลเตมอากาศแตละชนดมทงขอดและขอเสยในดานตางๆ ดงนนการออกแบบและประดษฐเครองกลเตมอากาศ จะตองเขาใจหลกการทางาน วธคานวณ ตลอดจนเขาใจถงวธการทดสอบสมรรถนะในการถายเทออกซ เจนลงไปในนาตอพลงงาน (Performance of Oxygen Transfer in Water) หนวยเปนกโลกรมของออกซเจน/แรงมา-ชวโมง ปจจบนมการใชหวกระจายอากาศ ชวยในการเพมประสทธภาพในระบบบาบดนาเสยแบบตางๆ การเตมอากาศหรอออกซเจนใหกบนา ขนอยกบปจจยดงตอไปน 1. ขนาดของหยดนา 2. ขนาดของฟองอากาศ 3. ปรมาณความเขมขนของออกซเจนในอากาศ 4. เวลาสมผสระหวางและอากาศ

สำนกหอ


62

5. แรงสนบสนนใหเกดการถายเทออกซเจน การทาใหหยดนาหรอฟองอากาศมขนาดเลก จงชวยใหมการถายเทออกซเจนไดดเนองจากเปนการเพมพนทผวสมผสระหวางนาและอากาศนาทขาดแคลนออกซเจนจะรบการถายเทออกซเจนไดเรว ในทางตรงขามนาทมออกซเจนอมตว จะไมรบออกซเจนจากอากาศเลย ประเภทของเครองเตมอากาศทใชกบแหลงนา จาแนกไดเปน 3 ประเภทใหญ คอ 1. เครองเตมอากาศแบบแรงโนมถวง อาศยหลกการเพมพนทผวสมผสระหวางนา และอากาศโดยปลอยใหนาไหลผานขนบนไดจากสงลงตานาทไหลลงมาตามขนบนไดจะเปนแผนบางและมการแตกฟองขน ทาใหมการถายเทออกซเจนเกดขน 2. เครองเตมอากาศแบบผวนา (surface aerator) เปนเครองเตมอากาศประเภทททาใหเกดการเคลอนทของผวนาโดยการใชใบพดกวนนาหรอสบนาใหกระจายขนขางบน นยมใชในระบบบาบดนาเสย

ภาพท 17 แสดงเครองเตมอากาศแบบผวนา (surface aerator) ทมา: มหาวทยาลยราชภฏบรรมย, เอกสารทางวชาการอเลกทรอนกส, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://gi.bru.ac.th/gis/dr/

สำนกหอ


63

ภาพท 18 แสดงเครองกลเตมอากาศทผวนาหมนชาแบบทนลอย เชน เดยวกบกงหนนาชยพฒนา ทมา: มหาวทยาลยราชภฏบรรมย, เอกสารทางวชาการอเลกทรอนกส, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://gi.bru.ac.th/gis/dr/ 3. เครองเตมอากาศแบบเปาฟองอากาศลงในนา (diffuser)เปนเครองเตมอากาศทเปนการเปาฟองอากาศขนาดเลกลงไปในนาฟองอากาศจะใหออกซเจนกบนา การเตมอากาศใหกบตปลาสวยงามใชเครองเปาลมและหวลกฟ เปนตวอยางของเครองเตมอากาศแบบฟองอากาศ

ภาพท 19 แสดงเครองกลเตมอากาศระบบเปาอากาศหมนใตนา ทมา: มหาวทยาลยราชภฏบรรมย, เอกสารทางวชาการอเลกทรอนกส, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://gi.bru.ac.th/gis/dr/

สำนกหอ


64

ภาพท 20 แสดงเครองกลเตมอากาศแบบดดและอดนาลงไปทใตผวนา ทมา: มหาวทยาลยราชภฏบรรมย, เอกสารทางวชาการอเลกทรอนกส, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://gi.bru.ac.th/

ภาพท 21 แสดงเครองกลเตมอากาศแบบกระจายนาสมผสอากาศ ทมา: มหาวทยาลยราชภฏบรรมย, เอกสารทางวชาการอเลกทรอนกส, เขาถงเมอ 20 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://gi.bru.ac.th/ ในทางปฏบต การเตมอากาศใหกบบอเลยงปลาตองคานงถงความประหยดและความสะดวกในการทางาน เครองเตมอากาศแบบฟองอากาศสามารถทางานไดด แตตองเสยคาใชจายสงในการตดตงระบบจายลม และมอปสรรคกดขวางการจบปลาและปญหาการอดตนของหวจายลมบอเลยงปลาสวนใหญนยมใชเครองเตมอากาศแบบผวนามากกวาโดยเครองตผวนาดวยกงหน นยมใชกนมากทสด เพราะราคาถกตดตงงาย และเคลอนยายสะดวก

สำนกหอ


65

การเตมอากาศในกรณฉกเฉน ในชวงทมการขาดแคลนออกซเจน จาเปนตองมการเตมอากาศฉกเฉนเพอปองกนมใหปลาตาย เมอระดบออกซเจนละลายนาลดเหลอ 2 มก./ล. หรอนอยกวา ถอวาเรมขาดแคลน ควรรบเตมอากาศเพอใหระดบออกซเจนละลายนาอยางรวดเรวการเตมอากาศในกรณฉกเฉนกระทาไดโดย ใชเครองสบนาโดยจมทอดดใหลกประมาณ 25 -30 เซนตเมตรใตผวนาและสบฉดนากลบคนลงบอปลาโดยใหมการกระจายของนาเกดขนมากทสดสบนาทมออกซเจนอมตวจากบออน และเตมใหกบบอทมปญหาขาดแคลนออกซเจนกรณทสามารถหานาบาดาลได อาจระบายนากนบอปลาทงและเตมนาบาดาลลงไปทดแทน แตตองใหนาบาดาลสมผสกบอากาศหรอเตมออกซเจนใหกอน เนองจากนาบาดาลมกไมมออกซเจนเครองสบนาควรจะเปนแบบทมกาลงสบสง แตมแรงดนตา เชนเครองสบนาพญานาค เปนตน 4.3 ผลงานวจยทเกยวของกบจกรยานสบนา จากกระแสในเรองของการประหยดพลงงาน ทาใหเกดงานวจยและการทดลองทเกยวกบการนาจกรยานมาใชสรางพลงงานสาหรบใชประโยชนตางๆ ทงในระดบองคกรใหญๆ ไปจนถงระดบชาวบาน อยางเชน 4.3.1 จกรยานสบนาแบบใชเกยร 7 speed" งานวจยดานทรพยากรนา สานกวจย พฒนาและอทกวทยา ปงบประมาณ พ.ศ. 2557 ผลงานวจยจากสานกวจย พฒนาและอทกวทยา ไดวจยและสรางจกรยานสบนาแบบใชเกยร 7speedเปนโครงการวจยปงบประมาณ พ.ศ. 2557 ของกรมทรพยากรนา โดยสานกวจย พฒนาและอทกวทยา ทไดรบการสนบสนนจาก วช. จกรยานดงกลาวเปนเครองมอทใชสาหรบสบนา โดยใชแรงปนของคน โดยมเกยร 7 speed ในการทดรอบ จากรอบตาไปรอบสง (เกยร 1 ไป เกยร 7) จากการทดสอบพบวา สามารถสบนา รดนาตนไมได แทนการใชพลงงานไฟฟาและนามน โดยเกยรททดรอบ จะใหอตราการไหลสงสด โดยสายยางทใชไดดมขนาดดานนาเขา 1 นว และขนาดนาออก 1 นว และสามารถเคลอนยายไปทตางๆได ชวยในการประหยดพลงงานไฟฟาและนามน และเปนการออกกาลงกายไปในตว ซงงานวจยน ไดนาไปจดแสดงท โครงการ วนอนรกษและพฒนาแมนา ค คลองแหงชาต ประจาป 2557 ภายใตงาน “คนความสขใหคนไทย คนความสดใสใหสายนา” ณ วดบางซายใน อ.บางซาย จ.พระนครศรอยธยาวนท 13 กนยายน 2557

สำนกหอ


66

ภาพท 22 แสดง “จกรยานสบนาแบบใชเกยร 7 speed” ทมา: กรมทรพยากรนา, กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม, การเขาเยยมชม, เขาถงเมอ 25 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.dwr.go.th/news

4.3.2 จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก ภายใตความรวมมอของบรษท ปตท.จากด (มหาชน) และ วชาการ.คอม จากโครงจกรยานเกาทซอตอมาในราคา 100 บาท นามาตดตงสายพานรวมกบเครองสบนาแบบกานชกทมตดบานอยกอนแลว กเกดเปนจกรยานสบนา ทอาศยแรงคนปนวงลอจกรยานไปหมนสายพานเครองสบนาใหทางาน ใหสบนาจากแหลงนาตนทางไปใชประโยชนไดหลากหลาย

ตวอยางเชน นารนใชจกรยานสบนาจากบอ ผานทอไปเขาสปรงเกอรรดนาแปลงผก แตถาอยากสบนาเกบไวใช กตอทอทางนาออกเขาสแทงคนาไดโดยตรง แมแทงคนาจะอยทสงกไมมปญหา เพราะจกรยานสบนาสามารถสบนาขนทสงได 4-5 เมตร และสบนาจากแหลงตนทางตนทางไดลก 4-5 เมตรแบบสบายๆ เวลาปนจกรยานไมจาเปนตองปนเรงอยางเรวจ แตปนไปเรอยๆอยางสมาเสมอ อาจเหนอยในชวงแรก แตเมอนาเขาทอแลว กปนสบาย ๆไดยาวๆ

อปกรณ 1. เครองสบนาแบบกานชก

2. โครงจกรยาน ทลอและคนถบใชงานได 3. เหลกรปตวซ ขนาด 3 นว ยาว 180 ซม. 2 ทอน ยาว 50 ซม. 4 ทอน 4. ทอพวซ ขนาด 1 นว และ ½ นว 5. อปกรณตอทอพวซ ของอ และขอตอ (ตามลกษณะพนทและการใชงาน) 6. ฟตวาลว 2 นว 1 อน 7. สายพานรอง A 1 เสน(ถอดยางออก)

สำนกหอ


67

8. เหลกยดกนโครง ขนาด 1 นว × 1 นว × 1 มม. 9. ฐานรองเหลกฉาก ขนาด 25 × 25 × 3 มม. 10. แทนวางเครองสบนา ขนาด 25 × 3 มม. 11. ฐานรองเหลกฉาก ขนาด 25 × 25 × 3 มม. 12. แทนยดเครองสบนา ขนาด 25 × 25 × 3 มม. (แบบขยบได)

ภาพท 23 แสดงขนตอนและสวนประกอบของ “จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก”

ทมา: วารสารสานสข, สานความสขสสงคม, การเขาเยยมชม, เขาถงเมอ 26 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.pttplc.com/TH/Default.aspx

สรางฐานตงและแทนวางจกรยาน 1. สรางฐานตง โดยเชอมเหลกรปตวซ 180 ซม. 2 ทอน กบ 50 ซม. 2 ทอน เขาดวยกนเปนรปสเหลยมพนผา 2. สรางแทนวางจกรยาน โดยนาเหลกรปตวซ 50 ซม. อก 2 ทอน มาเชอมตดกบฐาน ใหระยะหางระหวางเหลกทง2ทอนพอดกบระยะหางระหวางจดศนยกลางลอหนากบลอหลงของจกรยาน 3. สรางแทนจบลอหนาและลอหลง โดยเชอมเหลกยดกนโครง กบแทนวาง ใหกวางพอดกบความกวางของโครงจบลอของจกรยาน 4. นาจกรยานมาตอเขากบแทนจบและยดใหแนนใหลอหนาอยสงกวาลอหลงเลกนอย

สำนกหอ


68

ภาพท 24 แสดงขนตอนและสวนประกอบของ “จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก” ทมา: วารสาร สานสข, สานความสขสสงคม, การเขาเยยมชม, เขาถงเมอ 26 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.pttplc.com/TH/Default.aspx สรางแทนวางเครองสบนา 1. วางแทนเครองสบนาและแทนยดแบบปรบไดลงบนฐานดานลอหลงของจกรยาน 2. ตอเครองสบนากบแทน และตอสายพานเชอมลอหลงของจกรยานกบมเลยของเครองสบนา 3. ตอทอพวซเขากบทางนาเขาและทางนาออก โดยเดนทอทางนาเขาไปยงแหลงนาตนทาง และเดนทอทางนาออกไปยงพนททตองการใชหรอเกบนา

ภาพท 25 แสดง“จกรยานสบนา ปนความสข ปลกจตลานก” ทมา: วารสาร สานสข, สานความสขสสงคม, การเขาเยยมชม, เขาถงเมอ 26 ตลาคม 2557, เขาถงไดจาก http://www.pttplc.com/TH/Default.aspx

สำนกหอ


69

5. แนวคดและทฤษฎทใชในการวจย

ในการวจยครงน เปนการศกษาภายใตขอบเขตพนทสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร โดยศกษาความตองการของกลมผใชสวนสาธารณะ และขอมลทเกยวของกบหลกการออกแบบเพอทกคน(Universal Design) มาใชเปนกรอบแนวคดในการออกแบบเครองเลน แลวทาการศกษาความคดเหน ความตองการของผใชกลมเปาหมายทเคยใชและไมเคยใชเครองออกกาลง มาออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง ดงน

ศกษาขอมลทเกยวของกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร และแนวทางการออกกาลงกายเพอสรางเสรมสขภาพทดของ(ไวพจน จนทรเสม, ปธานศาสน จบจตร. 2552: 920) กลาวไววาการออกกาลงกายตองกระทาเปนจงหวะ ไมควรหนกตอไขขอ และใหประโยชนแกหวใจ ในแงของกลศาสตร การขจกรยานจงเปนการเคลอนททมประสทธภาพ ทาใหหวใจแขงแรง กลามเนอแขงแรง และสามารถออกกาลงกายคนเดยวได นาหนกตวจะถายไปบนอานและมอจบ ขากไมตองรบนาหนกตวมาก กลามเนอทใชในการขบเคลอนเปนกลามเนอมดทแขงแรงทสดของรางกาย คอ กลามเนอตนขาดานหนาและกลามเนอนอง นอกจากนน การขจกรยานเปนการถบขาออกจากตวลงไปทศทางลงลาง ทเราถนดอยแลว จงเปนการใชงานของรางกายไดอยางมประสทธภาพ

1. หลกการออกกาลงกาย เพอพฒนาสขภาพและสมรรถภาพทางกาย สานกพฒนาการพลศกษา สขภาพ และนนทนาการ (2545: 11 - 12) ไดกลาวไวดงน

1.1 ความหนกของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทหนกมากขนจะชวยเพมสมรรถภาพทางกาย ซงสามารถทราบระดบความหนกเบาของการออกกาลงกายได โดยวธการออกกาลงกายททาใหอตราชพจรเพมขน ถงชพจรเปาหมายท 60 – 80 เปอรเซนตของอตราชพจรสงสด

1.2 ระยะเวลาของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทนานมากขน จะชวยเพมสมรรถภาพทางกาย การออกกาลงกาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต ตองการออกกาลงกายใหอตราชพจรบรรลตามเปาหมาย (60 – 80%) เปนเวลาอยางนอย 20 นาท

1.3 ความถของการออกกาลงกาย การออกกาลงกายทบอยครงมากขน จะชวยเพมสมรรถภาพทางกายการออกกาลงกาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต และพฒนาความออนตว จงควรออกกาลงกายอยางนอย 3 วนตอสปดาห

2. หลกการออกแบบเพอคนทกคน Universal Design (ทรงวฒ เอกวฒวงศาม, 2557: 8) เพอสรางแนวทางในการออกเครองออกกาลงกายกลางแจงซงสามารถใชงานไดโดยคนทกคนไดอยางเหมาะสม ซงมทงหมด 7 ประการ ดงน 2.1 ความเสมอภาค ทาความเขาใจในความหมายพนฐาน คาจากดความทมความเกยวของเพอเปนพนฐานในการสรางความเสมอภาคทางดานการออกแบบกบคนทกคนไดอยางมความเหมาะสม

สำนกหอ


70

2.2 ยดหยน การออกแบบทสามารถประยกตใชงานไดในกลมผใชงานกลมตางๆ ใหสามารถรวมใชงานการออกแบบไดอยางเหมาะสมและแสดงถงความเสมอภาคในการใชงานไดชดเจน 2.3 เรยบงายและเขาใจไดด เนนการสอสารไปสผใชงานในรปแบบ อกษรคณลกษณะเฉพาะ สสน สรางรปทรงทเนนถงความเรยบงายสามารถใชงานไดทกกลมอาย ทกกลมบคคลอยางไมแบงแยก เปนการแสดงออกดวยคณลกษณะภายนอกของผลตภณฑ ซงจะเนนการสอสารทเปนกลางสามารถเขาใจไดงาย 2.4 มขอมลพอเพยง เนนการใหขอมลเพอความสะดวกในการใชงานผลตภณฑหรอบรการทมการใหขอมลไวในรปแบบตางๆ เพอใหบคคลทกกลมสามารถเขาใจและใชงานผลตภณฑไดอยางเหมาะสมและถกตองชดเจน 2.5 ทนทานตอการใชงานทผดพลาด การออกแบบเพอตอบสนองทางดานความทนทานในการใชงานหรอทางดานความแขงแรงคงทน หรอแมกระทงการซอมแซมทงายไมยงยาก 2.6 ทนแรงกาย เนนผใชงานใหมความสะดวกในการใชงานสามารถประหยดแรงงานหรอชวยทนแรงในการใชงานใหสะดวกและไมตองออกแรงเพอชวยอานวยความสะดวกใหผใชงานมากยงขน 2.7 ขนาด ขนาดชนงานผลตภณฑทมความเหมาะสมกบกลมผบรโภคและสถานททใชงานไดอยางเหมาะสมและใชงานในเชงปฏบตได ซงจะตองสามารถรองรบผใชงานทมความหลากหลายทางดานขนาดรางกาย พฤตกรรมการใชงาน กลมอายทจะมความแตกตางกนใหสามารถรวมกนใชงานไดอยางเหมาะสมในทกกลมผใช

สำนกหอ


71

บทท 3 วธดาเนนการวจย

แนวทางในการออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร ตามวตถประสงคของการวจย คอ ศกษาความคดเหนของผใชงานกอนปรบปรง เครองเลนภายใตขอบเขตขอกาหนดของสวนสาธารณะ และวเคราะหหาแนวทางในการออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายใหตรงกบความตองการของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และประเมนรปแบบของเครองออกกาลงกายกลางแจงทไดออกแบบและพฒนาแลว เพอเปนขอมลไปประยกตใชในการออกแบบตอยอดได โดยผวจยไดดาเนนการวจยดงน 1. การศกษาขอมลทเกยวของ 2. ประชากรกลมตวอยาง 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การเกบรวบรวมขอมล 5. การวเคราะหขอมล โดยแบงวตถประสงคเปน 3ขนตอน ดงน ขนตอนท 1 การศกษาขอมลสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และ ขอมลทเกยวของกบการออกกาลงกาย รวมทงสารวจความคดเหน ความตองการของผใชกลมเปาหมาย ขนตอนท 2 การออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ ทชวยสงเสรมการออกกาลงกาย พและตอบสนองความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย ขนตอนท 3 การประเมนผลความพงพอใจทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจง จากกลมผใช ขนตอนท 1 การศกษาขอมลสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และ ขอมลทเกยวของกบเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ รวมทงสารวจความคดเหน ความตองการของผใชกลมเปาหมาย ผวจยไดทาการศกษาขอมลจากตารา เอกสาร งานวจย ตลอดจนศกษาประวตความเปนมาของสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ กอนหาขอมลเพมเตมทเฉพาะเจาะจงยงขน โดยการสมภาษณ และใชแบบสอบถามขอมลเบองตน เพอใหไดความคดเหน ทศนคต และความชนชอบใน

สำนกหอ


72

การเลอกใชเครองออกกาลงกายกลางแจง เพอเปนแนวทางในการออกแบบเครองออกออกกาลงกายใหตรง กบความตองการของผใชงานอยางแทจรง มขนตอนดงน 1. ศกษาขอมลเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และขอมลทเกยวของกบการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง 1.1 ขอมลทตยภม ผวจยไดศกษาขอมลเอกสาร และงานวจยทเกยวของกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ การออกกาลงกาย 1.2 ขอมลปฐมภม ผวจยไดเกบขอมลโดยการสมภาษณผเชยวชาญดานตางๆ จากสานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร จานวน 2 ทาน ไดแก คณปาจรยา มหากาญจนะ หวหนากลมงานออกแบบสวนสาธารณะ คณวศรต เนาวสวรรณ สถาปนกประจาสานกงานสวนสาธารณะ 1.2.1 เครองมอทใชในการวจย ใชเครองมอในการวจย คอ การสมภาษณดวยคาถามแบบเปด 1.2.2 วธการเกบขอมล 1.2.2.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอขอความอนเคราะหในการศกษาขอมลของสวนสาธารณะและเครองออกกาลงกายกลางแจง จากสานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร 1.2.2.2 ผ วจยทาการสมภาษณเจาหนาทผ เ ชยวชาญจากสานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร 1.3 การวเคราะหขอมล นาขอมลทไดจากการสมภาษณและขอมลทไดจากเอกสารงานวจยทเกยวของมาทาการสงเคราะหขอมล และสรปตามประเดนตาง ๆ เพอเปนขอกาหนดในการออกแบบ (Design Criteria) และหาแนวทางในการออกแบบ (Design Direction) 2. ศกษาขอมลสารวจความคดเหน ความตองการผใชงานกลมเปาหมาย 2.1 กลมตวอยาง ผทมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ เพศชาย และหญง ทเคยและไมเคยใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจง โดยใชวธการสมอยางงาย (Simple random sampling) เกบขอมลเปนระยะเวลา 1 เดอน ตงแตวนท 30 พฤษภาคม 2557 - 30 มถนายน 2557 มผตอบแบบสอบถามทงหมด 100 คน (ตอบคาถามครบถวน จานวน 100 คน)

สำนกหอ


73

2.2 เครองมอทใชในการวจย แบบสอบถามความตองการของผบรโภค โดยผวจยไดสรางจากแนวคดทไดศกษาจากเอกสาร และงานวจยทเกยวของจานวน 3 ตอนดงน

ตอนท 1 แบบสอบถามเกยวกบสถานะและคณลกษณะของกลมตวอยางผตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อาย วฒการศกษา อาชพ รายได ตอนท 2 เปนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนของกลมตวอยางทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ ตอนท 3 เปนคาถามแบบปลายเปดเกยวกบปญหาความคดเหน และขอเสนอแนะ 2.3 วธการเกบขอมล ขออนญาตเจาหนาททเกยวของในสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ เพอทาการเลอกสมผคนทอยในสวนซงเปนผใชสวนกลมเปาหมาย สาหรบการเกบขอมล และความคดเหน โดยการทาแบบสอบถามผานเวบไซดแบบสอบถามออนไลนhttps://docs.google.com/ 2.4 การวเคราะหขอมล การวเคราะหหาคาความสมพนธของตวแปร โดยการแจกแจงความถแบบคารอยละ (Percentage) ใชสตรดงน (บญชม ศรสะอาด, 2538: 10)

เมอ P แทน คาเฉลย f แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด n แทน ขนาดของกลมตวอยาง

โดยคารอยละสงทสด หมายถง ถกเลอกหรอไดรบเลอกเปนลาดบท 1 และคารอยละรองลงมา หมายถง ถกเลอกหรอไดรบเลอกเปนลาดบถดมา จนกระทงคารอยละนอยทสด หมายถง ถกเลอกหรอไดรบเลอกเปนลาดบสดทาย ขนตอนท 2 การออกแบบและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอใชในสวนสาธารณะทตอบสนองความพงพอใจของผใช ผวจยไดดาเนนการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงตามแนวทางทไดจากกรอบทไดจากการศกษาสรางเปนขอกาหนดไวดงน 1. การสรางตนแบบและวเคราะหระบบสาหรบทาการทดสอบการใชงานเพอหาความเหมาะสมกบเครองออกกาลงกาย

สำนกหอ


74

1.1 สรางตนแบบระบบสาหรบทดสอบการใชงานตามขอกาหนดเพอวเคราะหหาความเหมาะสม 1.2 นาผลการทดสอบระบบ มาวเคราะหหารปแบบทเหมาะสมกบการออกแบบ 2. การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง เรมตนจากการหาแรงบนดาลใจ และทาแบบราง(Sketch) ตามแนวทางทไดจากการวเคราะหขอมล จากนนสรางแบบจาลองสามมต แบงเปนตวเครองเลนทมแนวทางการออกแบบ 3รปแบบ และ สวนเปายงทตงอยกลางนาทมรปแบบการเลนทตางกน 3แบบ 3. การวเคราะหเครองออกกาลงกายกลางแจงทผวจยไดออกแบบและพฒนา 3.1 ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญดานการออกแบบผลตภณฑ จานวน 3 ทาน และผเชยวชาญงานออกแบบสวนสาธารณะ จากสานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพฯ จานวน 2 ทาน ดงน อาจารย ดร. อรญ วานชกร คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ อาจารย ดร. สาธต เหลาวฒนพงษ คณะสถาปตยกรรมและการออกแบบ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร

อาจารย ดร.ทรงวฒ เอกวฒวงศา คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง

คณ ปาจรยา มหากาญจนะ หวหนากลมงานออกแบบสวนสาธารณะ คณ วศรต เนาวสวรรณ สถาปนกประจาสานกงานสวนสาธารณะ

3.2 เครองมอทใชในการวจย ผวจยขอคาปรกษาและคาแนะนาจากผเชยวชาญ โดยผวจยไดสรางภาพแบบ จาลองสามมตทง3แบบและสรางแบบประเมนความคดเหนและขอเสนอแนะเพอใชประเมนแนวทางการออกแบบเพอใหไดแนวทางการออกแบบเพยง1แนวทาง โดยแบงการประเมนเปน 2 ตอนดงน ตอนท 1 แบบสอบถามเปนมาตรสวนประมาณคา (Rating Scale) ตามแบบของลเครท (Likert Scale) 5 ระดบคอ 5 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด 4 หมายถง มความเหมาะสมมาก 3 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง 2 หมายถง มความเหมาะสมนอย 1 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสด

สำนกหอ


75

ตอนท 2 เปนคาถามแบบปลายเปดเกยวกบความคดเหน และขอเสนอแนะเพอนาขอเสนอแนะไปพฒนาปรบปรงเพมเตม 3.3 วธการเกบขอมล 3.3.1 ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร เพอขอความอนเคราะหในการทาแบบสอบถามความเหนและขอเสนอแนะ 3.3.2 โดยการเกบขอมลผานทางแบบสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญ 3.4 การวเคราะหขอมล ผวจยนาผลขอมลทไดจากแบบสอบถามขอมล มาวเคราะหขอมลโดยผวจยใชโปรแกรมสาเรจรปในการวเคราะหขอมลทางสถตประกอบการนาเสนอผลวเคราะหดงตอน 3.4.1 คาเฉลยเลขคณตโดยใชสตร (ชศร วงศรตนะ, 2541: 40)

เมอ แทน คาเฉลย แทน ผลรวมของคะแนนทงหมด n แทน ขนาดของกลมตวอยาง

3.4.2 สตรความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (ชศร วงศรตนะ, 2541: 66)

เมอ s แทนคาเบยงเบนมาตรฐานของคะแนนกลมตวอยาง x แทนคะแนนแตละตวในกลมตวอยาง n แทนขนาดของกลมตวอยาง ผลรวมของคะแนนแตละตวยกกาลงสอง

ผลรวมของคะแนนทงหมดยกกาลงสอง 3.4.3 สถตทใชทดสอบสมมตฐาน โดยใชสตร t-test (ชศร วงศรตนะ, 2534: 178) ดวยโปรแกรมสาเรจรป SPSS

สำนกหอ


76

4. การพฒนาผลตภณฑ พฒนาเครองเลนตามคาแนะนาจากผเชยวชาญ ดานการออกแบบผลตภณฑและผเชยวชาญการออกแบบสวนสาธารณะจากสานกงานสวนสาธารณะ โดยนาแบบทไดคดเลอก จานวน 1 แบบ ตามผลการประเมน มาพฒนาตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ เพอนาไปสรางตนแบบ 5. สรางผลตภณฑตนแบบเพอเปนแนวทางในการทดสอบ(Prototype) สรางเครองออกกาลงกายตนแบบ (Prototype) เพอเปนตนแบบในการผลตใหสวนสาธารณะ นาขอมลไปประยกตใชประโยชนได ขนตอนท 3 การประเมนผลความพงพอใจทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจง จากกลมผใช การประเมนรปแบบเครองเลน ทผวจยไดทาการออกแบบและพฒนามขนตอนดงน 1. การประเมนผล 1.1 กลมผใหขอมล ผบรโภคกลมเปาหมายผใชเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ โดยใชวธการสมอยางงาย (Simple random sampling) เกบขอมลระยะเวลา 3 สปดาห ตงแต วนท 6 ตลาคม 2555-20 ตลาคม 2557 โดยมผตอบแบบสอบถาม จานวน 50 คน 1.2 เครองมอทใชในการวจย ผวจยใชแบบประเมนทผวจยไดสรางขน ประกอบกบภาพแบบจาลองสามมต เปนเครองมอในการเกบรวบรวมขอมล แบบสอบถามความพงพอใจของผใช ทมตอเครองออกกาลงกายทไดออกแบบ โดยใชแบบสอบถามมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ตามแบบของลเครท (Likert Scale) 5 ระดบคอ 5 หมายถง มความเหมาะสมมากทสด 4 หมายถง มความเหมาะสมมาก 3 หมายถง มความเหมาะสมปานกลาง 2 หมายถง มความเหมาะสมนอย 1 หมายถง มความเหมาะสมนอยทสด 1.3 วธการเกบขอมล โดยการเกบขอมล และความคดเหน โดยการทาแบบสอบถามผานเวบไซดแบบ สอบถามออนไลน https://docs.google.com/ 1.4 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลความพงพอใจของผใช ทมตอเครองออกกาลงกาย เปนรายแบบ ทงหมด 1แบบ ผวจยใชสถตในการวเคราะหขอมลการวจยดงตอไปน 1.4.1 คาเฉลยเลขคณตโดยใชสตร (ชศร วงศรตนะ, 2541: 40)

สำนกหอ


77

1.4.2 สตรความเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) (ชศร วงศรตนะ, 2541: 66) 1.4.3 สถตทใชทดสอบสมมตฐาน โดยใชสตร t-test (ชศร วงศรตนะ, 2534: 178) ดวยโปรแกรมสาเรจรป SPSS 2. สรปและอภปรายผลการวจย

สำนกหอ


78

ภาพท 26 แสดงขนตอนการศกษาและออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ

ประเมนรปแบบผลตภณฑ

ทมาของโครงการวจย

สรปและอภปรายผลการวจย

ออกแบบและทาตนแบบระบบการทางานเพอทดสอบการใชงาน

วตถประสงคการวจย

ขนตอนท 1

ศกษาขอมลทตยภม วรรณกรรมเอกสาร และ

งานวจย ทเกยวของ

ศกษาขอมลปฐมภม - แบบสมภาษณกลมเปาหมายทเกยวของ - แบบสมภาษณเจาหนาทผเชยวชาญเกยวกบสวนสาธารณะและเครองออกกาลงกาย

วเคราะหสรางขอกาหนดในการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง

ภาพรางแนวความคดในการออกแบบ สรางแบบจาลองสามมต

พฒนาแบบปรบปรง

ประเมนความพงพอใจในเครองเลน

สรางตนแบบเพอเปนแนวทางในการทดสอบ



นาผลการทดสอบมาวเคราะหเพอใชในการออกแบบ

ผาน

ไมผาน

สำนกหอ


79

บทท 4 การวเคราะหขอมลและการออกแบบ

การวจยครงนผวจยไดนาขอมลจากการสอบถามความคดเหน ดานความตองการทมตอ

การใชเครองออกกาลงกายกลางแจง การประเมนผลจากแบบจาลองของเครองออกกาลงกายตามความคดเหนของผเชยวชาญ และความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงทไดออกแบบมาวเคราะหแลวนาเสนอในรปแบบตาราง และเรยบเรยงโดยแบงตามวตถประสงคเปน 3 ขนตอน ดงน

ขนตอนท 1 ผลการวเคราะหขอมลดานการศกษาเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และการออกกาลงกาย รวมทงสารวจความตองการของผใชกลมเปาหมาย

ขนตอนท 2 ผลการวเคราะหขอมลดานการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอใชในสวนสาธารณะ ทตอบสนองความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย

ขนตอนท 3 ผลการวเคราะหขอมลดานความพงพอใจทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจง จากผใชกลมเปาหมาย

ขนตอนท 1 ผลการวเคราะห การศกษาขอมลเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และการออกกาลงกาย รวมทงสารวจความตองการผใชกลมเปาหมาย ขนตอนท 1.1 ผลวเคราะหขอมล ขนตอนท 1.2 สรปขอกาหนด และแนวทางในการออกแบบ ขนตอนท 1.1 ผลวเคราะหขอมล

ศกษาขอมลเกยวกบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ และการออกกาลงกาย 1. ผลวเคราะหขอมลจากแบบสอบถาม ผเชยวชาญงานออกแบบสวนสาธารณะ จาก

สานกงานสวนสาธารณะ จานวน 2 ทานไดแก คณปาจรยา มหากาญจนะ หวหนากลมงานออกแบบสวน ไดใหสมภาษณไวดงน

ในปจจบนนทางสวนสาธารณะไดจดพนทสาหรบใหบรการเครองออกกาลงกายกลางแจง ใหกบสวนสาธารณะทกสวน ซงเครองออกกาลงกายทมคณสมบตใชบรหารรางกายทแตกตางกนออกไป ตามความตองการของผใช เครองออกกาลงกายทมในสวนสาธารณะจะจาลองเอาเครองออกกาลงกายทมอยตามสถานออกกาลงกายตาง ๆ มาไวในพนทกลางแจง ทาใหมสภาพแวดลอมทโปรงโลงและมความ

สำนกหอ


80

ใกลชดกบธรรมชาตกวาการออกกาลงกายอยในสถานออกกาลงทวไป ซงเปนจดแตกตาง และเปนขอไดเปรยบของเครองออกกาลงกายกลางแจง ทใหบรการกบผทมาใชสวนสาธารณะ จากบทสมภาษณของ คณปาจรยา มหากาญจนะ หวหนากลมงานออกแบบสวน ผวจยไดสรปขอมลจากการสมภาษณดงน 1. สวนสาธารณะทกสวนมเครองออกกาลงกายกลางแจงไวใหบรการ 2. เครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะมรปแบบทคลายกบเครองออกกาลงกายตามสถานออกกาลงโดยทวไป แตมความใกลชดธรรมชาตมากกวา ซงถอเปนขอไดเปรยบ

คณวศรต เนาวสวรรณ สถาปนกประจาสานกงานสวนสาธารณะ ไดใหสมภาษณไวดงน ทางสวนสาธารณะจะเลอกใชเครองออกกาลงกายกลางแจงแบบสาเรจรปทนาเขาจาก

ตางประเทศหรอผลตในประเทศ จากบรษทผแทนจาหนายในประเทศจะเปนมรปแบบของเครองออกกาลงกายใหเลอก เปนชดในแตละชดเครองเลนจะ จะมรปแบบและคณสมบตของเครองเลนทมหนาทแตงตางกนไปตามการบรหารรางกายผออกแบบสวนจะมหนาทเลอกเครองออกกาลงกายตามความเหมาะสมของขนาดพนทตงเครองเลนทมลกษณะพนททแตกตางกนออกไป โดยเครองเลนสาเรจรปเหลานกจะมลกษณะทเหมอนกน ทแตกตางกนคอมาตรฐานของเครองเลน ทจะตองปลอดภยกบผเลน และจะตองเลอกเครองเลนทมรปแบบการเลนทใชงานไดงาย เพอใหผเลนทความหลากหลายสามารถเขาถงเครองเลนไดงาย โดยทไมตองทาความเขาใจกบปายบอกวธใช และมความแขงแรงทนทาน ปญหาของเครองเลนทพบไดบอยคอเครองเลนชารดเสยหายไดงาย โดยเฉพาะเครองออกกาลงกายทมสวนประกอบทมการเคลอนไหวมาก เชนเครองเลนท มสวนประกอบของ นอต ลกปน ทหมนได จะเสยเรวกวาเครองเลน ยดตดตายตว ทาใหตองมการซอมบารงเครองเลนกนเปนประจา ซงเครองเลนบางรนทมอายทเกามากกจะไมมอะไหลในการซอมบารง จาเปนตองเปลยนเปนเครองเลนรนใหม จงทาใหตองรองบประมาณเปนเวลานาน เครองออกกาลงกายกลางแจงจงนาจะมความทนทาน ซอมบารงไดงายและใชงบในการซอมบารงทไมสง จากบทสมภาษณของ คณวศรต เนาวสวรรณ สถาปนกประจาสานกงานสวนสาธารณะ ผวจยไดสรปขอมลจากการสมภาษณดงน 1. เครองออกกาลงกายกลางแจงทใชในสวนสาธารณะเลอกใชสวนมากจะเปนเครองออกกาลงกายสาเรจรปทมมาตรฐาน ความปลอดภย 2. เครองออกกาลงกายกลางแจงจะตองใชงานงาย และงายตอการทาความเขาใจ 3. เครองออกกาลงกายจะตองมความทนทาน และซอมบารงและเปลยนชนสวนทดแทนได

จากการสมภาษณผเชยวชาญงานออกแบบสวนสาธารณะ จากสานกงานสวนสาธารณะ จานวน 2 ทานไดสรปแนวทางในการออกแบบ

สำนกหอ


81

1. ตวเครองออกกาลงกายตองไมบดบงทศนยภาพในสวนสาธารณะ 2. ตวเครองออกกาลงกายตองมความปลอดภย 3. ตวเครองออกกาลงกายตองงายตอการดแลทาความสะอาด 4. ตวเครองออกกาลงกายมความแขงแรงทนทาน 5. ตวเครองออกกาลงกายสามารถซอมบารงและเปลยนชนสวนทดแทนไดงาย

ศกษาขอมลสารวจความคดเหน ความตองการผบรโภคกลมเปาหมาย ผลวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะ ระยะเวลา 1 เดอน ตงแตวนท 30 พฤษภาคม 2557 - 30 มถนายน 2557 โดยมผตอบแบบสอบถามทงหมด 100 คน, (ตอบคาถามครบถวน จานวน 100 คน) สวนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ตารางท 6 แสดงเพศของผใชกลมเปาหมาย

เพศ จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

ชาย 44 44

หญง 56 56

จากตารางท 6 พบวา จากกลมผใชสวนสาธารณะจานวน 100 คน เปนเพศหญงมากทสดจานวน 56 คน คดเปนรอยละ 56 และเพศชาย 44 คน คดเปนรอยละ 44

สำนกหอ


82

ตารางท 7 แสดงอายของผใชกลมเปาหมาย

อาย จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

ตากวา 15 ป 2 2

16-24 ป 28 28

25-34 ป 38 38

35-44 ป 18 18

45-64 ป 14 14

60 ป ขนไป 0 0

จากตารางท 7 พบวา จากกลมผใชสวนสาธารณะจานวน 100 คน สวนใหญมอายตงแต 25-34 ป จานวน 38คน คดเปนรอยละ 38 รองลงมาจะคออาย 16 – 24 ป จานวน 28 คนคดเปนรอยละ 28 และ อาย 35 – 44 ป จานวน 18 คนคดเปนรอยละ 18

สำนกหอ


83

ตารางท 8 แสดงอาชพของผใชกลมเปาหมาย

อาชพ จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

นกเรยน / นกศกษา 25 25

รบราชการ / รฐวสาหกจ 3 3

พนกงานบรษทเอกชน 32 32

ธรกจสวนตว / คาขาย 23 23

รบจางทวไป 2 2

อาชพอสระ 14 14

อนๆ 1 1

จากตารางท 8 พบวา จากกลมผใชสวนสาธารณะจานวน 100 คน สวนใหญมอาชพเปนพนกงานบรษทเอกชน จานวน 32 คน คดเปนรอยละ 32 รองลงมาคอ นกเรยน นกศกษา จานวน 25 คนคดเปนรอยละ 25 และ มอาชพธรกจสวนตวคาขาย จานวน 18 คนคดเปนรอยละ 18

สำนกหอ


84

ตารางท 9 แสดงระดบการศกษาของผใชกลมเปาหมาย

ระดบการศกษา จานวน (คน) รอยละ(Percentage)

ตากวาประถมศกษา 0 0

ประถมศกษา 3 3

มธยมตน 3 3

มธยมปลายหรอ ปวช. 4 4

ปรญญาตรหรอเทยบเทา 72 72

ปรญญาโท 18 18

ปรญญาเอก 0 0

จากตารางท 9 พบวา จากกลมผใชสวนสาธารณะจานวน 100 คน สวนใหญจบการศกษาระดบปรญญาตรหรอเทยบเทา จานวน 72 คน คดเปนรอยละ 72 รองลงมาปรญญาโท จานวน 18 คน คดเปนรอยละ 18 และ ระดบมธยมปลายหรอ ปวช. จานวน 4 คนคดเปนรอยละ 4

ตารางท 10 แสดงสถานภาพทางครอบครวของผใชกลมเปาหมาย

สถานภาพทางครอบครว จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

โสด 65 65

สมรส/อยดวยกน 35 35

หมาย/หยาราง/แยกกนอย 0 0

จากตารางท 10 พบวา จากกลมผใชสวนสาธารณะจานวน 100 คน สวนใหญยงไมสมรส จานวน 65 คน คดเปนรอยละ 65 และ สมรสแลว จานวน 35 คน คดเปนรอยละ 35

สำนกหอ


85

สวนท 2 ขอมลการใชสวนสาธารณะและเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ ตารางท 11 แสดงการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ

ทานเคยใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะหรอไม

จานวน (คน) รอยละ(Percentage)

เคย 52 52

ไมเคย 48 48

สาเหตทผใชสวนไมเลนเครองออกกาลงกายกลางแจง

1. เครองเลนมรปแบบทไมนาเลน 2. เครองเลนดไมสะอาด ไมปลอดภย 3. เครองเลนตงอยในพนททเขาถงไดยาก 4. สภาพอากาศทรอนทาใหเปนอปสรรคในการเลน 5. ผเลนไมมเวลา 6. ผเลนไมอยในสภาพทใชงานเครองเลนได 7. เปนสมาชกสถานออกกาลงกาย หรอ มเครองออกกาลงทบานอยแลว

จากตารางท 11 พบวา ผตอบแบบสอบถามจานวน 52%จากทงหมด ไมเคยใชเครองออกกาลงกลางแจงในสวน โดยสามารถสรปสาเหตของปญหาทไมเลนไดเปน3กลมดงน 1. ปญหาทเกดจากตวเครองออกกาลง เชน เครองเลนมรปแบบทไมนาเลน หรอดไมสะอาด ไมปลอดภย

2. ปญหาทเกดจากสภาพแวดลอมภายนอก เชน เครองเลนตงอยในพนททเขาถงไดยากสภาพอากาศทรอนทาใหเปนอปสรรคในการเลน

3. ปญหาทเกดจากตวผใชเอง เชน ผเลนไมมเวลาหรอ ไมอยในสภาพทใชงานเครองเลนได

สำนกหอ


86

ตารางท 12 แสดงจดประสงคทผใชตองการจากเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ

จดประสงคในการใชเครองออกกาลง จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

เลนเพอความสนกสนาน/ผอนคลาย 65 65

เลนเพอสขภาพ 51 51

เลนเพอรกษารปราง 17 17

เลนเพอฝกทกษะทางรางกายและสมอง 13 13

เลนเพราะหาโอกาสเลนไดงาย/อยใกลแหลง 9 9

เลนเพอเขาสงคม 6 6

เลนเพราะคนรอบขางชวน 6 6

อนๆ 1 1

จากตารางท 12 พบวา จดประสงคทของการใชเครองออกกาลงกายของกลมเปาหมาย

จานวน100คน เลอกใชเครองออกกาลงกายเพอความสนกสนานผอนคลายเปนจานวนมากทสด เปนรอยละ 65 รองลงมา เลนเพอสขภาพเปนรอยละ 51 และเลนเพอรกษารปรางเปนรอยละ 17 ตารางท 13 แสดงลกษณะประเภทของเครองออกกาลงกายทนยมเลน

เครองออกกาลงกายประเภทไหนททานนยม จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

เครองฝกการบรหารรางกายครบทกสวน 32 32

เครองเลนเนนฝกการบรหารรางกายสวนลาง 26 26

เครองเลนฝกการทรงตว 18 18

เครองเลนฝกทกษะทางสมอง 13 13

เครองเลนเนนฝกการบรหารรางกายสวนบน 10 10

อนๆ 1 1

สำนกหอ


87

จากตารางท 13 พบวา ลกษณะของเครองออกกาลงกายกลางแจงทผใชกลมเปาหมายจานวน100คน เลอกใชมากทสดคอเครองเลนทเนนการบรหารรางกายทกสวน คดเปนเปนรอยละ 32 รองลงมาคอเครองเลนทเนนฝกการบรหารรางกายสวนลาง คดเปนรอยละ 26 และ เครองเลนฝกการทรงตว คดเปนรอยละ 18 ตารางท 14 ปจจยทมผลในการเลอกใชเครองออกกาลงกายกลางแจงในสวนสาธารณะ 4.50-5.00 หมายถง มากทสด 3.50-4.49 หมายถง มาก 2.50-3.49 หมายถง ปานกลาง 1.50-2.49 หมายถง นอย 1.00-1.49 หมายถง นอยทสด

ปจจยทมผลในการเลอกใชเครองออกกาลงกาย คาเฉลย (Mean)

สวนเบยงเบนมาตรฐาน

(S.D.) ความสาคญ

1. ความสวยงามนาดงดดของเครองเลนเครองเลน 4.34 0.84 มาก

2. ความสนกสนานทไดจากการเลนเครองเลน 4.20 0.76 มาก

3. ประโยชนทผเลนไดจากการเลนเครองเลน 4.24 0.88 มาก

4. ความงายในการใชงานเครองเลน 4.36 0.79 มาก

5. ขนาดของเครองเลนเหมาะสมกบสรระของผเลน 4.13 0.93 มาก

6. เครองเลนมความปลอดภยแขงแรง 4.56 0.81 มากทสด

7. เครองเลนตงอยในตาแหนงทเขาถงไดงาย 4.08 0.86 มาก

8. กระแสความนยมของเครองเลนจากสอตางๆ 3.33 0.98 ปานกลาง

จากตารางท 14 พบวา ปจจยทมผลในการเลอกเครองออกกาลงกายจากผใชกลม เปาหมายจานวน 100คน เลอกใชเครองออกกาลงกายทมความปลอดภยแขงแรงเปนสงสาคญมากทสด โดยมคาเฉลยอยท 4.56 รองลงมาคอความงายในการใชงานเครองเลนเปนสงสาคญมาก โดยม

สำนกหอ


88

คาเฉลยอยท 4.36 และความสวยงามนาดงดดของเครองเลนเครองเลนเปนสงสาคญมาก โดยมคาเฉลยอยท 4.34 ตารางท 15 แสดงระยะเวลาเฉลยในการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจงทผใชกลมเปาหมาย

ระยะเวลาเฉลยในการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจง ในแตละครง

จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

นอยกวา 5 นาท 23 23

6-15 นาท 29 29

16-30 นาท 28 28

31-60 นาท 7 7

มากกวา 1 ชวโมง 1 1

จากตารางท 15 พบวา ระยะเวลาเฉลยในการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจงของผใชกลมเปาหมาย จานวน100 คน แสดงใหเหนชวงเวลาสวนใหญไมเกน 30นาท โดยมชวงเวลา 6-15 นาท จานวน มากทสด จานวน 29 คนคดเปนรอยละ 29 รองลงมา 16-30นาท จานวน 28 คน คดเปนรอยละ 28

สำนกหอ


89

ตารางท 16 แสดงคณสมบตเพมเตมของเครองออกกาลงกายกลางแจงทผใชกลมเปาหมายตองการ

คณสมบตเพมเตมของเครองเลนทผใชตองการ จานวน (คน) รอยละ (Percentage)

ฝกสมองใหกบผเลนในขณะทใชงานเครองเลน 38 38

ยกระดบทางจตใจใหกบผเลน ระหวางการใชงานเครองเลน

29 29

สรางประโยชนใหกบพนทและสงแวดลอมในขณะทใชงานเครองเลน

63 63

สามารถโตตอบกบผเลนไดเพอสรางความสนกสนานและไมเบองาย

46 46

จากดเวลาเลนเพอใหผเลนทกคนสามารถใชงานเครองเลนไดทวถง

25 25

เครองออกกาลงกายทมขนาดทหลากหลายตามสรระของผเลน

37 37

แสดงสถานะ ของเครองออกกาลงกานผานสอออนไลนเชน Website หรอ Social Media

14 14

อนๆ 1 1

จากตารางท 16 พบวา คณสมบตเพมเตมของเครองออกกาลงกายกลางแจงทผใชจานวน 100คน ตองการอนดบแรก คอสรางประโยชนใหกบพนทและสงแวดลอมในขณะทใชงานเครองเลน 63% รองลงมาสามารถโตตอบกบผเลนไดเพอสรางความสนกสนานและไมเบองาย 46% ฝกสมองใหกบผเลนในขณะทใชงานเครองเลน 38% เครองออกกาลงกายทมขนาดทหลากหลายตามสรระของผเลน 37% และ ยกระดบทางจตใจใหกบผเลน ระหวางการใชงานเครองเลน 29% 2.3 วเคราะหแนวทางการนาพลงงานจากการออกกาลงมาใชในสวน จากแบบสอบถามของผใชสวนสาธารณะในสวนของคณสมบตเพมเตมในการนาพลงงานจากการออกกาลงกายมาใชทาประโยชนใหกบพนทและสงแวดลอมรอบขาง โดยผวจยไดสรปแนวทางการนาพลงงานมาใช ออกมาเปน 4 แนวทาง ดงน 1. การนาพลงงานมาสบนาสาหรบรดนาตนไมในสวน

สำนกหอ


90

2. การนาพลงงานมาบาบดนาเสยใหกบบอนาในสวน 3. การนาพลงงานมาใชผลตกระแสไฟฟาในสวน 4. การนาพลงงานมาใชสรางเสยงเพลงเพอความบนเทง 2.3.1 การนาพลงงานมาสบนาสาหรบรดนาตนไมในสวน พนทสวนใหญในสวนจะประกอบไปดวยตนไมดอกไมจานวนมาก ทตองการการดแลรดนาอยเปนประจา ขอด

1. ตนไมในสวนมจานวนมากจงตองการการดแลรดนาอยเปนประจา 2. ภายในสวนสาธารณะมการวางระบบทอสาหรบรดนาอยแลว

ขอจากด 1. เวลารดนาในสวนจะไมมการกาหนดตายตว ขนอยกบสภาพแวดลอมและ

สภาพตนไม 2. การรดนาตนไมตองมการกาหนดปรมาณนาเพอไมใหตนไมไดรบนามาก

เกนไป 2.3.2 การนาพลงงานมาบาบดนาเสยใหกบบอนาในสวน สวนสาธารณะสวนใหญจะมพนททเปนบอนาเพอเพมความชมชนอย ซงบอนาสวนใหญจะเปนบอนาแบบปด ไมมการไหลวนของนา ทาใหจาเปนทจะตองมการบาบดนาอยตลอดเวลา ขอด

1. ชวยบาบดนาในบอนาปดภายในสวนไมใหเนาเสย 2. สามารถบาบดไดตลอดเวลา 3. ชวยสรางความผอนคลายใหกบผมาใชสวนจากความเคลอนไหวและเสยงน ขอจากด 1. ตวอปกรณตองตงอยรมนาเทานน

2.3.3 การนาพลงงานมาใชผลตกระแสไฟฟาในสวน สวนสาธารณะมการใชพลงงานไฟฟาอยตลอดเวลาและจะใชในเวลากลางคนเปนจานวนมากเพอจายใหกบไฟสองสวาง ขอด

1. ชวยประหยดคาไฟใหกบสวนสาธารณะ 2. สามารถสรางกระแสไฟฟาไดตลอดเวลา

ขอจากด 1. ตองมอปกรณสาหรบเกบพลงงานซงมราคาสง 2. อปกรณตองการการบารงรกษาเปนประจา

สำนกหอ


91

2.3.4 การนาพลงงานมาใชสรางเสยงเพลงเพอความบนเทง ขอด

1. ชวยใหผมาใชสวนเกดความผอนคลายจากเสยงเพลง ขอจากด 1. เสยงทเลอกใชจะตองไมกอความราคาญใหกบผมาใชสวนสวนใหญ

ตารางท 17 แนวทางการนาพลงงานจากการออกกาลงมาใชในสวน

แนวทาง ประโยชนทได ขอจากด ความเหมาะสม

1. การนาพลงงานมาสบนาสาหรบรดนาตนไมในสวน

4 3 นอย

2. การนาพลงงานมาบาบดนาเสยใหกบบอนาในสวน

4 4 มากทสด

3. การนาพลงงานมาใชผลตกระแสไฟฟาในสวน 3 3 มาก

4. การนาพลงงานมาใชสรางเสยงเพลงเพอความบนเทง

3 4 ปานกลาง

จากตารางท 17 แสดงใหเหนถงกานเปรยบเทยบแนวทางการนาพลงงานจากการออกกาลงกายไปใชทาโประโยชนภายในสวนสาธารณะ โดยแนวทางการนาพลงงานจากการออกกาลงกายมาใชในการบาบดนาเสย เปนแนวทางทมความเหมาะสมทสด

ขนตอนท 1.2 สรปขอกาหนด และแนวทางในการออกแบบ

จากผลการวเคราะห การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะไดขอกาหนดและแนวทางในการออกแบบ ไดดงน

กลมเปาหมาย ผมาใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ อาย 16-35 ป อาชพ นกเรยน นกศกษา พนกงานบรษท ธรกจสวนตว ขอกาหนดของกลมเปาหมาย

1. เครองเลนมความสะอาดและแขงแรงพรอมใชงาน 2. ใชงานงาย และ ตองมการออกแรงทเหมาะสม

สำนกหอ


92

3. เครองเลนมขนาดทเหมาะสมกบสรระของผเลน 4. สามารถโตตอบกบผเลนเพอสรางความนาสนใจ 5. ฝกสมองใหกบผเลนในขณะทใชงานเครองเลน 6. บรเวณทตงมความรมรน ไมรอน

ขอกาหนดของสวนสาธารณะ 1. ดงดดความสนใจผใชกลมใหม ๆ 2. งายตอการดแลทาความสะอาด 3. มความแขงแรงทนทาน 4. สามารถซอมบารงและเปลยนชนสวนทดแทนไดงาย 5. ไมทาลายทศนยภาพในสวน ขอกาหนดทางการออกแบบ 1. เครองออกกาลงกายแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนของตวเครองเลนทตงอยบนฝง

รมนา กบสวนของเปายงทตงอยกลางบอนา ซงมระยะหาง 3-5 เมตร 2. สามารถบรหารรางกายไดครบทกสวน โดยใชขาถบ และใชแขนบงคบทศทางของนา

คลายกบการใชงานจกรยานและ มแรงตานทานการบรหารรางกายทเหมาะกบผใชสวนใหญ 3. ตวเครองออกกาลงกายมขนาดเทาจกรยานขนาดกลาง 4. มความแขงแรงทนทานและปลอดภยตอการใชงานหนก หรอการใชงานผดประเภท 5. สามารถซอมบารงและเปลยนชนสวนทดแทนไดงาย

ขนตอนท 2 ผลการวเคราะหการออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงเพอใชในสวนสาธารณะ ทตอบสนองความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย

จากวตถประสงคขอท 2 การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ ผวจยไดแบงกระบวนการในการศกษาเปนดงตอไปน

2.1 ทาตนแบบระบบสาหรบทดสอบในการใชงานตามขอกาหนดเพอ วเคราะหหาความเหมาะสมตอการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจง

2.2 นาผลการทดสอบของระบบ มาวเคราะหรปแบบและออกแบบเปนเครองออกกาลงกายกลางแจงตอไป

ขนตอนท 2.1 ทาตนแบบระบบสาหรบทดสอบในการใชงานตามขอกาหนดเพอ วเคราะหหาความเหมาะสมตอการใชงานเครองออกกาลงกายกลางแจง

สวนท 1 ระบบสบนาของตวเครองออกกาลง

สำนกหอ


93

ผวจยไดศกษาขอมลทเกยวขอกบระบบการทางานของตวเครองออกกาลงกาย โดยศกษาจากงานวจยของจกรยานสบ พบวาระบบสบนาทใชมขนาดทใหญและมความซบซอน ไมเหมาะสมทจะนามาใชในเครองออกกาลงกายกลางแจง ทตองมขนาดกะทดรดและมความแขงแรงทนทานผวจยจงไดดดแปลงระบบ โดยอาศยขอมลเกยวกบหลกการทางานของปมนา ซงไดเปลยนปมนาแบบลกสบชกทใชอยเดมในบทความเรองจกรยานสบนา ไปเปนปมนาแบบเฟองขนาด 13 มม. ทมขนาดเลกลง และมความทนทานกวา แตยงคงความแรงของการสบนา

ภาพท 27 แสดงภาพระบบปมนาของจกรยานสบนา ผวจยไดทาตนแบบของระบบสบนา เพอทดลองหาอตราทดเฟองทใหนาหนกในการปนทเหมาะสม และใหความแรงของนาทเพยงพอ ในการทดลองในตนแบบจาลองไดเลอกใชอตราทด 3รปแบบ คอ 44:16 44:18 และ 44:24 โดยในแตละรปแบบผวจยจะทาการปน ทความเรวคงท 60รอบตอนาท แลวทาการวดความแรงของนาโดยวดจากระยะทางทนาพนได ในขณะเดยวกนกไดทาการวดแรงทใชในการปนในการทดสอบแตละครงไปดวย

ภาพท 28 แสดงภาพตนแบบระบบปมนาสาหรบการทดสอบ

สำนกหอ


94

ตารางท 18 การเปรยบเทยบอตราทดเฟอง

ขนาดเฟองหนา / หลง ระยะพนนา (เมตร) นาหนกในการปน ความเหมาะสม

1. ขนาดเพอน 44:16 5.5-6 เมตร มาก เหมาะสม

2. ขนาดเพอน 44:18 4.5-5 เมตร ปานกลาง เหมาะสมทสด

3. ขนาดเพอน 44:24 4 นอย เหมาะสม

จากตารางท 18 แสดงผลการทดลอง ปมนาทขบดวยเฟอง ขนาดอตราสวน 44:18 ม

ความเหมาะสมทสดสาหรบเครองออกกาลงกายกลางแจง เนองจากมนาหนกการปนปานกลาง เทยบเทากบการปนจกรยานทวไปบนพนราบซงเปนทคนเคยของผใชจกรยานโดยทวไป และยงใหความแรงของนาทเหมาะสมกบการยงนาไปยงเปาทลอยอยกลางนาในระยะไมเกน 5 เมตร สวนท 2 ลกษณะการพนนาของหวพนนาตวเครองออกกาลง

ผวจยไดศกษารปแบบของหวพนนาในแบบตางๆ ทมใชกนอยทวไปและ พบวาหวฉดของสายยางสาหรบใชรดนาตนไมในสวนมลกษณะทเหมาะสมกบการนามาใชกบเครองออกกาลงกายกลางแจง เนองจากมความทนทาน สามารถหาไดงายและสามารถปรบรปแบบของการพนนาไดหลากหลายรปแบบ ผวจยจงไดเลอกรปแบบของหวพนมา 4แบบ เพอทาการทดสอบ ซงหวพนนาแบบตางๆไดใหรปแบบของการพนนาดงน

สำนกหอ


95

1 แบบรใหญ 2 แบบรเลก

3 แบบกงสเปรย 4 แบบสเปรย

ภาพท 29 แสดงภาพการทดสอบหวพนนาทง 4 แบบ ตารางท 19 แสดงการเปรยบเทยบลกษณะการพนนาของหวพนนาตวเครองออกกาลงแบบตางๆ

การวเคราะหขอมล ความแรงนา ระยะพนนา ความแมนยา ความเหมาะสม

1. แบบรใหญ มาก ปานกลาง มาก เหมาะสม

2. แบบรเลก มากทสด ไกลทสด ปานกลาง เหมาะสม

3. แบบกงสเปรย ปานกลาง ปานกลาง มากทสด เหมาะสม

4. แบบทสเปรย นอย ใกลทสด นอย ไมเหมาะสม

จากตารางท 19 แสดงผลการทดลองลกษณะของหวฉด ทเหมาะสมกบเครองออกกาลงกายกลางแจง ม3แบบ คอ แบบรเลก แบบรใหญ แบบกงสเปรย เนองจากมนาหนกการปนปานกลาง เทยบเทากบการปนจกรยานทวไป และยงใหความแรงของนาทเหมาะสม

สำนกหอ


96

สวนท 3 ตวเปายงกลางนา ผวจยไดทดสอบระบบของเปายง ซงตงอยกลางนา โดยการทาแบบจาลองตนแบบเปายงในสดสวน 1ตอ5 จากขนาดของเปายงจรง จากการศกษาขอมลเกยวกบการบาบดนาดวยการเตมออกซเจน ทาใหไดแบบจาลองเปายง 3 แบบ ดงน 1. แบบท 1 ตนแบบเปายงกลางนา ทมลกษณะคลายกงหนนาพรอมใบพดขนาดใหญ

ภาพท 30 แสดงภาพจาลองสามมตของเปายงกลางนาแบบท1

2. แบบท 2 ตนแบบเปายงกลางนา ทมลกษณะคลายการรวมเอากงหนนากบเปายง

ภาพท 31แสดงภาพจาลองสามมตของเปายงกลางนาแบบท2

สำนกหอ


97

3. แบบท 3 ตนแบบเปายงกลางนา ทมลกษณะคลายเปายง

ภาพท 32 แสดงภาพจาลองสามมตของเปายงกลางนาแบบท3

ภาพท 33 แสดงการทดสอบแบบจาลองเปายง

จากแบบจาลองทง 3 แบบ ทางผวจยไดคดเลอกแบบทมประสทธภาพในการบาบดนาโดยการเตมออกซเจนไดมากทสดในเวลาทเทาๆกน โดยใชขอมลวจยเกยวกบการบาบดนาโดยการเตมออกซเจนเขามาชวยในการตดสน โดยเลอกมา 1 แบบ จากทง3แบบ มาพฒนา การออกแบบรปลกษณและการใชงานใหเหมาะ สมกบแบบของตวเครองยง

สำนกหอ


98

ตารางท 20 แสดงการเปรยบเทยบคะแนนของเปายงกลางนา

การวเคราะหขอมล แบบท 1 แบบท 2 แบบท 3

1. ประสทธภาพการบาบดนา 4 4 4

2. ความงายในการเลน 3 3 4

3. ความสนกสนานในการเลน 3 3 4

4. ความแขงแรงทนทาน 5 3 5

5. ตนทนการผลต 3 3 5

รวม 18 16 22

จากตารางท 20 แสดงขอมลการเปรยบเทยบเปายงทงสามแบบ ทงในดานของ ประสทธภาพในการบาบดนา ความงายในการใชงานและทาความเขาใจ ความสนกสนานในการเลน และตนทนการผลต โดยใชขอมลการวจยเรองการบาบดนาเสยโดยการเตมออกซเจนเขามาประกอบ จะเหนไดวาแบบท 3 ไดรบคะแนนสงสดในดานความงายในการใชงานและ มตนทนทตาทสด ทาใหแบบเปายงแบบท 3 มความเหมาะสมมากทสดในการพฒนา เพอมาใชกบตวเครองยงนาในสวนสาธารณะ

สำนกหอ


99

ขนตอนท 2.2 นาผลการทดสอบของระบบ มาวเคราะหรปแบบและออกแบบเปนชดเครองออกกาลงกายกลางแจงตอไป

ผวจยไดสรปแบบทดสอบระบบการทางาน สวนเครองยงนาและเปายงนา โดยตวเครองยง เลอกใชปมนาแบบเฟอง และใชระบบสงแรงแบบโซเหมอนกบจกรยาน ทอตราทด 1ตอ0.4 ซงเปนอตราทดทมความฝดทเหมาะสมกบผใชสวนใหญ และสามารถสรางแรงดนนาใหพงไปถงเปาทตงอยกลางนาได

ภาพท 34 แสดงแนวคดระบบการทางานของเครองออกกาลงกาย

ภาพท 35 แสดงอตราทดเฟองปมนาของเครองออกกาลงกาย

สำนกหอ


100

ภาพท 36 แสดงลกษณะหวฉดทมความเหมาะสมกบตวเครองออกกาลงกาย

ภาพท 37 แสดงภาพหลกการทางานของเปายง

การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ การออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ ตามแนวทางทไดจาก

การศกษา คนควา และวเคราะหขอมล 1. การทาภาพรางและการทาภาพจาลองสามมต (Sketch & 3D Rendering)

ผวจยไดออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ โดยแบงเปนสองสวน ประกอบดวย ตวเครองออกกาลง 3แนวทาง และ เปายงกลางนา 3 แนวทาง

1. ตวเครองออกกาลงกาย เปนสวนของเครองเลนทตงอยรมนาบนฝง เพอใหผเลนไดมาออกแรงปนและยงนา

ซงแบงออกเปน3 แนวทาง โดยใชหวขอเทรนการใชชวตในสวน (LIFESTYLE TRENDS IN PARK) เปนตวกาหนดแนวทางในการออกแบบ ดงน

สำนกหอ


101

แบบท 1 วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)

ภาพท 38 แสดงภาพจาลองสามมต “วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)”

สำนกหอ


102

แบบท 2 วถแหงอนาคต (FUTURE LIFE)

ภาพท 39 แสดงภาพจาลองสามมต “วถแหงอนาคต (FUTURE LIFE)”

สำนกหอ


103

แบบท 3 วถแหงการผจญภย (ADVENTURE LIFE)

ภาพท 40 แสดงภาพจาลองสามมต “วถแหงการผจญภย (ADVENTURE LIFE)”

สำนกหอ


104

แบบสอบถามความคดเหนของผทรงคณวฒ ทมตอเครองออกกาลงกาย เพอนาขอเสนอแนะไปพฒนาปรบปรงเพมเตม

ตามทผวจยไดออกแบบเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะ ซงตวเครองเลนแบบออกเปน 2 สวน

1. ตวเครองออกกาลงกาย ผวจยและอาจารยทปรกษาไดคดเลอกแบบ 1 แบบจาก 3แนวทาง โดยการคดเลอกจากการขอคาแนะนาจากผทรงคณวฒซงไดแก ผเชยวชาญดานการออกแบบผลตภณฑ จานวน 3 ทาน ดงน อาจารย ดร. อรญ วานชกร คณะศลปกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, อาจารย ดร. สาธต เหลาวฒนพงษ คณะสถาปตยกรรมและการออกแบบ มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคลพระนคร อาจารย ดร.ทรงวฒ เอกวฒวงศา คณะครศาสตรอตสาหกรรม สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา เจาคณทหารลาดกระบง

และผเชยวชาญงานออกแบบสวนสาธารณะ จากสานกงานสวนสาธารณะ จานวน 2 ทานคอ คณ ปาจรยา มหากาญจนะ หวหนากลมงานออกแบบสวน คณ วศรต เนาวสวรรณ สถาปนกประจาสานกงานสวนสาธารณะ

แบบสอบถามความพงพอใจหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ของระดบความสาคญโดยแบงเกณฑไดดงน 4.50-5.00 หมายถง พงพอใจมากทสด 3.50-4.49 หมายถง พงพอใจมาก 2.50-3.49 หมายถง พงพอใจปานกลาง 1.50-2.49 หมายถง พงพอใจนอย 1.00-1.49 หมายถง พงพอใจนอยทสด

สำนกหอ


105

ตารางท 21 แสดงผลการวเคราะหขอมล "วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)"

การวเคราะหขอมล มากทสด

มาก ปานกลาง

นอยนอยมาก

คาเฉลย (Mean)


(S.D.)

ความพงพอใจ

1. ความสวยงาม นาดงดดของเครองเลน

3 (60%)

1 (20%)

1 (20%)

0 (0%)

0 (0%)

4.4 0.89 มาก

2. ความสนกสนานทไดจากการเลนเครองเลน

2 (40%)

3 (60%)

0 (0%)

0 (0%)

0 (0%)

4.4 0.55 มาก

3. ความงายในการทาความเขาใจและการใชงานเครองเลน

3 (60%)

1 (20%)

1 (20%)

0 (0%)

0 (0%)

4.5 0.89 มากทสด

4. ความเหมาะสมของเครองเลนกบสวนสาธารณะ

3 (60%)

1 (20%)

0 (0%)

1 (20%)

0 (0%)

4.2 1.30 มาก

5. ความแขงแรงทนทานและความปลอดภยของเครองเลน

0 (0%)

3 (60%)

2 (40%)

0 (0%)

0 (0%)

3.6 0.55 มาก

6. ความงายในการดแลทาความสะอาดและซอมบารง

2 (40%)

1 (20%)

2 (40%)

0 (0%)

0 (0%)

4 1 มาก

เฉลยรวมทงหมด 4.18 0.86 มาก

จากตารางท 21 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผทรงคณวฒจานวน 5 ทาน ทมตอเครองออกกาลงกายแบบท1 หวขอทมคะแนนสงทสดคอ ความงายในการทาความเขาใจและการใชงานเครองเลน มคาเฉลยอยท 4.5 อยในเกณฑ พงพอใจมากทสด รองลงมาคอความสวยงาม นาดงดดของเครองเลนและความสนกสนานทไดจากการเลนเครองเลน มคาเฉลยเทากนอยท 4.4 อยในเกณฑ พงพอใจมาก จากคะแนนทง 6หวขอน มคาเฉลยรวม 4.18( S.D.= 0.86) อยในเกณฑ พงพอใจมาก

สำนกหอ


106

ตารางท 22 แสดงผลการวเคราะหขอมล "“วถแหงอนาคต (FUTURE LIFE)”






(S.D.)



0 (0%)

1 (20%)

4 (80%)

0 (0%)

0 (0%)

3.2 0.45 ปานกลาง


1 (20%)

2 (40%)

2 (40%)

0 (0%)

0 (0%)

3.8 0.84 มาก


1 (20%)

3 (60%)

1 (20%)

0 (0%)

0 (0%)

4 0.71 มาก


1 (20%)

0 (0%)

4 (80%)

0 (0%)

0 (0%)



0 (0%)

3 (60%)

2 (40%)

0 (0%)

0 (0%)

3.6 0.55 มาก


0 (0%)

1 (20%)

4 (80%)

0 (0%)

0 (0%)



จากตารางท 22 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผทรงคณวฒจานวน 5ทาน ทมตอเครองออกกาลงกายแบบท1 หวขอทมคะแนนสงทสดคอ ความงายในการทาความเขาใจและการใชงานเครองเลน มคาเฉลยอยท 4 อยในเกณฑ พงพอใจมาก ความสนกสนานทไดจากการเลนเครองเลน มคาเฉลยอยท 3.8 อยในเกณฑ พงพอใจมาก นาดงดดของเครองเลน มคาเฉลยเทากนอยท 3.8 อยในเกณฑ พงพอใจมาก และความแขงแรงทนทานและความปลอดภยของเครองเลน มคาเฉลย

สำนกหอ


107

เทากนอยท 3.6 อยในเกณฑ พงพอใจมาก จากคะแนนทง 6หวขอน มคาเฉลยรวม 3.53(S.D.= 0.65) อยในเกณฑ พงพอใจมาก ตารางท 23 แสดงผลการวเคราะหขอมล "วถแหงการผจญภย (ADVENTURE LIFE)”






(S.D.)



0 (0%)

1 (20%)

3 (60%)

1 (20%)

0 (0%)



1 (20%)

1 (20%)

2 (40%)

1 (20%)

0 (0%)



0 (0%)

4 (80%)

0 (0%)

1 (20%)

0 (0%)

3.6 0.89 มาก


0 (0%)

2 (40%)

2 (40%)

1 (20%)

0 (0%)



0 (0%)

2 (40%)

2 (40%)

1 (20%)

0 (0%)



0 (0%)

0 (0%)

4 (80%)

1 (20%)

0 (0%)


เฉลยรวมทงหมด 3.16 0.89 ปานกลาง

จากตารางท 23 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผทรงคณวฒจานวน 5ทาน ทมตอเครองออกกาลงกายแบบท1 หวขอทมคะแนนสงทสดคอ ความงายในการทาความเขาใจและการใชงานเครองเลน มคาเฉลยอยท 3.6 อยในเกณฑ พงพอใจมาก และความเหมาะสมของเครองเลนกบสวนสาธารณะกบความแขงแรงทนทานและความปลอดภยของเครองเลน มคาเฉลยเทากนอยท 3.2

สำนกหอ


108

อยในเกณฑ พงพอใจปานกลาง จากคะแนนทง 6หวขอน มคาเฉลยรวม 3.16(S.D.= 0.89) อยในเกณฑ พงพอใจปานกลาง ขอเสนอแนะจากผทรงคณวฒ

1. ควรคานงถงความฝดหรอระยะเวลาในการใชเครองออกกาลงกายทผใชจะไดรบ 2. ควรคานงถงความแขงแรงมนคงของตวเครองออกกาลงกาย 3. รปแบบของตวเครองออกกาลงกายตองมความชดเจนในการใชงาน 4. ควรคานงถงความปลอดภยจากแรงยงของนา 5. ควรคานงถงการซอมแซมและการเปลยนชนสวนทดแทนเมอเครองเลนชารด

จากตารางทง3แบบ ซงเปนผลประเมนแบบของเครองยงทง3แบบ ซงแบงออกเปนหวขอ ความสวยงาม นาดงดดของเครองเลน ความสนกสนานทไดจากการเลนเครองเลน ความงายในการทาความเขาใจและการใชงานเครองเลน ความแขงแรงทนทานและความปลอดภยของเครองเลน และ ความงายในการดแลทาความสะอาดและซอมบารง เมอรวมผลคะแนนจากทผทรงคณวฒไดประเมนไวแลว จะเหนไดวาแนวทางการออกแบบ แบบท1ไดรบคะแนนทสงทสด และมความเหมาะสมทจะนามาพฒนาเปนเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในขนตอนตอไป

การปรบปรงแบบเครองออกกาลงกาย ภายหลงไดรบคาแนะนาจากผเชยวชาญดานการออกแบบ

ผวจยไดทาการเลอกแบบตวเครองออกกาลงกายมา 1แบบ จากทง3แบบ โดยใชผลคะแนนจากการประเมนของผเชยวชาญ ใหเครองเลนในแบบท1 วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE) ไดเลอกเปนตนแบบในการพฒนา ดวยการประเมนในดานตางๆทสงทสดและมความเหนทสอดคลองกนจากนนผวจยไดทาการพฒนาปรบปรงแบบตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญดงน

สำนกหอ


109

ภาพท 41 แสดงภาพจาลองสามมต "แบบท1วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)"ทได

พฒนาแลว

จากนนผวจยไดนาแนวทางการออกแบบของสวนเครองออกกาลงกายมาปรบใชกบแบบของเปายงทตงอยกลางนาจากแบบทถกเลอกไวในขนตอนทแลว มาปรบปรงรปแบบเพอใหงานดเขากน ดงน ปรบรปทรงของทนและเปาใหมความโคงมนดลงตวขน ปรบสสนของตวทนและสของเปายงใหมความสดใสและเปนไปในทศทางเดยวกนกบตวเครองยง นอกจากนยงไดปรบแบบของโครงสรางเพอเพมความแขงแรงของตวเปา

สำนกหอ


110

ภาพท 42 แสดงภาพจาลองสามมตเปายงกลางนาทไดพฒนาแลว

สำนกหอ


111

ภา

พท 43

แสดง

ภาพจ

าลอง

สามม

ตและ

การใช

งานเคร

องออ

กกาล

งกาย

กลางแ

จง

สำนกหอ


112

หลกการทางานของตวเครองออกกาลงกาย เรมจากการทผเลนออกแรงปนทตวเครองเลน แรงจากการปนจะไปหมนปมนาทตดตงอยดานหลงเครองเลน ทาใหเกดการสบนาจากแหลงนาขนมาทปลายงวงของชางและยงออกไปยงเปาทลอยอยกลางนาระหวางทนาพงไปขางหนานาจะสมผสกบอากาศ เปนการเตมออกซเจนไปดวย เมอแรงนากระทบเปา เปาจะหมนลมลงและเปาทอยใตนาจะตกนาขนมาตงแทนทเปาทลมลง สวนนาจะสมผสกบออกซเจนไหลลงนาชวยเพมออกซเจนใหกบนา การทาตนแบบเครองออกกาลงกายหลงจากการปรบปรงแบบ หลงจากการปรบปรงแบบของตวเครองออกกาลงกายกลางแจง ผวจยไดทาตนแบบพรอมระบบการทางานขน เพอใชประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย โดยไดเลอกใชโครงสรางของรถจกรยานเกาเพอลดตนทนในการผลตและเพอความสะดวกในการซอมบารง จากนนจงสรางโฟมเพอครอบโครงสรางและทาส เพอใหมความสมจรงกบแบบมากทสด ซงในขนตอนการผลตจรงสวนทครอบโครงสรางจะทาจากไฟเบอรกลาส โดยมขนตอนดงน ขนตอนท 3 ผลการวเคราะห การประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมาย ทมตอเครองออกกาลงกาย ทผวจยไดทาการออกแบบ ผลการวเคราะหขอมลจากแบบสอบถามประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะ ระยะเวลาเกบขอมล 3 สปดาห ตงแต วนท 6 ตลาคม 2555-20 ตลาคม 2557 โดยมผตอบแบบสอบถาม 50 คน เปนผหญงรอยละ 58 ผชายรอยละ 42 สวนใหญมอาย 25-34 ปคดเปนรอยละ41 รองลงมาอาย16-24ป รอยละ25 สวนใหญมระดบการศกษา ระดบปรญญาตรหรอเทยบเทาคดเปนรอยละ58 โดยผวจยไดหาคาเฉลย (Mean) และคาเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ของระดบความพงพอใจตอการใชงาน โดยแบงเกณฑไดดงน 4.50-5.00 หมายถง มากทสด 3.50-4.49 หมายถง มาก 2.50-3.49 หมายถง ปานกลาง 1.50-2.49 หมายถง นอย 1.00-1.49 หมายถง นอยทสด

สำนกหอ


113

ตารางท 24 แสดงผลความพงพอใจดานรปลกษณภายนอก

ดานรปลกษณภายนอก มากทสด





(S.D.)


1. ตวเครองเลนมรปลกษณทสวยงามลงตว

19 (38%)

26 (52%)

5 (10%)

0 (0%)

0 (0%)

4.28 0.64 มาก

2. รปลกษณภายนอกของเครองเลนมความโดดเดนสงเกตเหนไดงาย

12 (24%)

34 (68%)

4 (8%)

0 (0%)

0 (0%)

4.16 0.55 มาก

3. รปลกษณภายนอกของเครองเลนชวยดงดดใหทานอยากใชงาน

30 (60%)

17 (34%)

3 (6%)

0 (0%)

0 (0%)

4.54 0.61 มากทสด

4. สทใชกบเครองเลนมความเหมาะสมลงตว

23 (46%)

19 (38%)

8 (16%)

0 (0%)

0 (0%)

4.30 0.74 มาก

5. รปลกษณภายนอกของเครองเลนมความเหมาะสมกบสวนสาธารณะ

21 (42%)

27 (54%)

2 (4%)

0 (0%)

0 (0%)

4.38 0.57 มาก


จากตารางท 25 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวน สาธารณะจานวน 50คน ทมตอรปลกษณภายนอกของเครองออกกาลงกายกลางแจง หวขอทมคะแนนสงทสดคอ รปลกษณภายนอกของเครองเลนชวยดงดดใหทานอยากใชงาน มคาเฉลยอยท 4.54(S.D.= 0.61) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด รองลงมารปลกษณภายนอกของเครองเลนมความเหมาะสมกบสวนสาธารณะ มคาเฉลยอยท 4.38(S.D.= 0.57) อยในเกณฑพงพอใจมาก และ สทใชกบ

สำนกหอ


114

เครองเลนมความเหมาะสมลงตว มคาเฉลยอยท 4.30(S.D.= 0.74) อยในเกณฑพงพอใจมาก จากคะแนนทง 5หวขอน มคาเฉลยรวม 4.33(S.D.= 0.62) อยในเกณฑพงพอใจมาก ตารางท 25 แสดงผลความพงพอใจดานการใชงาน

ดานการใชงาน มากทสด





(S.D.)


1. เครองเลนมความงายตอการใชงานและทาความเขาใจ

19 (38%)

26 (52%)

5 (10%)

0 (0%)

0 (0%)

4.28 0.64 มาก

2. เครองเลนมรปแบบการบรหารและมแรงตานทเหมาะสม

4 (8%)

22 (44%)

17 (34%)

7 (14%)

0 (0%)


3. เครองเลนมรปแบบการเลนทนาตนเตนและสนกสนาน

27 (54%)

23 (46%)

0 (0%)

0 (0%)

0 (0%)

4.54 0.50 มากทสด

4. เครองเลนมขนาดทเหมาะสมกบการใชงาน

18 (36%)

25 (50%)

6 (12%)

1 (2%)

0 (0%)

4.20 0.73 มาก


15 (30%)

31 (62%)

4 (8%)

0 (0%)

0 (0%)

4.22 0.58 มาก

เฉลยรวมทงหมด

4.14 0.66 มาก

จากตารางท 26 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวน สาธารณะจานวน 50คน ทมตอความพงพอใจดานการใชงานของเครองออกกาลงกายกลางแจง หวขอทมคะแนนสงทสดคอ เครองเลนมรปแบบการเลนทนาตนเตนและสนกสนาน มคาเฉลยอยท 4.54(S.D.= 0.50) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด รองลงมาเครองเลนมความงายตอการใชงานและทา

สำนกหอ


115

ความเขาใจ มคาเฉลยอยท 4.28(S.D.= 0.64) อยในเกณฑพงพอใจมาก และ ความแขงแรงทนทานและความปลอดภยของเครองเลน มคาเฉลยอยท 4.22(S.D.= 0.58) อยในเกณฑพงพอใจมาก จากคะแนนทง 5หวขอน มคาเฉลยรวม 4.14(S.D.= 0.66) อยในเกณฑพงพอใจมาก ตารางท 26 แสดงผลความพงพอใจดานทศนคตทมตอเครองเลน

ดานทศนคตทมตอเครองเลน

มากทสด





(S.D.)


1. ประโยชนททานไดรบจากการใชเครองเลน

8 (16%)

38 (76%)

4 (8%)

0 (0%)

0 (0%)

4.08 0.49 มาก

2. ประโยชนทสวน สาธารณะไดรบจากการสรางออกซเจนในนา

7 (14%)

15 (30%)

23 (46%)

4 (8%)

1 (2%)


3. หลงการเลนเครองเลนแลวทานอยากทจะกลบมาเลนอก

16 (32%)

23 (46%)

8 (16%)

3 (6%)

0 (0%)

4.04 0.86 มาก

4. เครองเลนสามารถทาใหผใชสวนสาธารณะอยางหนมาออกกาลงกาย

21 (42%)

17 (34%)

11 (22%)

1 (2%)

0 (0%)

4.16 0.84 มาก


จากตารางท 27 แสดงผลประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวน สาธารณะจานวน 50คน ทมตอทศนคตทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจง หวขอทมคะแนนสงทสดคอ เครองเลนสามารถทาใหผใชสวนสาธารณะอยางหนมาออกกาลงกาย มคาเฉลยอยท 4.16(S.D.= 0.84) อยในเกณฑพงพอใจมาก รองลงมาประโยชนททานไดรบจากการใชเครองเลน มคาเฉลยอยท 4.08(S.D.= 0.49) อยในเกณฑพงพอใจมาก และ หลงการเลนเครองเลนแลวทานอยากทจะกลบมา

สำนกหอ


116

เลนอก มคาเฉลยอยท 4.04(S.D.= 0.86) อยในเกณฑพงพอใจมาก จากคะแนนทง 4หวขอน มคาเฉลยรวม 3.93(S.D.= 0.78) อยในเกณฑพงพอใจมาก จากผลประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะ ซงมคะแนนความพงพอใจเฉลยในดานของรปลกษณภายนอกอยในระดบพงพอใจมาก โดยหวขอยอยทไดรบคะแนนสงทสดคอ รปลกษณภายนอกของเครองเลนมชวยดงดดใหทานอยากใชงาน มคาเฉลยอยท 4.54(S.D.= 0.61) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด, สวนหวขอดานการใชงานมคะแนนเฉลยอยในระดบพงพอใจมาก โดยมหวขอยอทไดรบคะแนนสงทสดคอ รปแบบการเลนทนาตนเตนและสนกสนานมคาเฉลยอยท4.54(S.D.= 0.50) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด และดานทศนคตของผใชทมตอเครองออกกาลงกายมคะแนนเฉลยอยในระดบ มาก โดยมหวขอยอยทไดรบคะแนนสงทสดคอ สามารถทาใหผใชสวนสาธารณะอยางหนมาออกกาลงกายมคาเฉลยอยท4.16(S.D.= 0.84) ซงอยในเกณฑพงพอใจมาก

ภาพท 44 แสดงภาพการใชงานตนแบบทเสรจสมบรณ

สำนกหอ


117

117

บทท 5 สรปอภปรายผล และขอเสนอแนะ

การวจยครงน เปนการศกษาขอมลเกยวกบสวนสาธารณะและเครองออกกาลงกายกลางแจงสาหรบสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร เพอการสงเสรมการออกกาลงกาย เพอตอบสนองนโยบายทสงเสรมการดแลสขภาพรางกายดวยการออกกาลงกาย โดยการศกษาสวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร ทง 25 สวน แบบตามวตถประสงคไดดงน 1. สรปผลการวจย จากวตถประสงคท 1 ผวจยไดทาการศกษาขอมลทตยภมทเกยวของกบสวนสาธารณะและการออกกาลงกายโดยศกษาจากเอกสาร งานวจยทเกยวของพบวาการออกกาลงกายทคลายกบการปนจกรยาน เปนการเคลอนททมประสทธภาพ ทาใหหวใจแขงแรง กลามเนอแขงแรง นาหนกตวจะถายไปบนอานและมอจบ ขาไมตองรบนาหนกตวมาก กลามเนอทใชในการขบเคลอนเปนกลามเนอมดทแขงแรงทสดของรางกาย คอ กลามเนอตนขาดานหนาและกลามเนอนอง นอกจากนน การขจกรยานเปนการถบขาออกจากตวไปทศทางลงลาง ทเราถนดอยแลว และทสาคญสามารถทาไดงาย เหมาะกบทกเพศทกวยสอดคลองกบหลกการออกแบบเพอคนทกคน Universal Design ทเนนการออกแบบเพอใหผใชงานทกคนสามารถใชงานไดงาย มความทนทานซอมบารงไดงาย ซงสอดคลองกบผลการศกษาความตองการของผใชกลมเปาหมายทผวจยไดทาการศกษา จากการศกษาขอมลปฐมภมโดยการสอบถามความตองการของผใชกลมเปาหมายผใชสวนสาธารณะกรงเทพฯ โดยใชเวลาเกบขอมล 1เดอน มผตอบแบบสอบถามจานวน100 คน โดยใชวธการสมอยางงาย (Simple random sampling) เครองมอทใชในการวจย แบบสอบถามแบบตรวจสอบรายการ (Check List) และแบบมาตราสวนประเมนคา (Rating Scale) ผลการศกษาพบวาผใชสวนใหญมอาย 16-34 ป มอาชพ นกเรยน นกศกษา พนกงานบรษท ธรกจสวนตวเปนกลมทพงเรมออกกาลงกาย สามารถสรปความตองของผใช ทตองการเครองออกกาลงกายกลางแจงทมความสะอาด แขงแรงพรอมใชงาน ใชงานงายมการออกแรงทเหมาะสม ตวเครองเลนมขนาดทเหมาะสมกบสรระของผเลน สามารถโตตอบกบผเลนเพอสรางความนาสนใจ ฝกสมองใหกบผเลนในขณะทใชงานเครองเลน และบรเวณทตงตองมความรมรน ไมรอน จากนนจงทาการสมภาษณผเชยวชาญทเกยวของกบสวนสาธารณะโดยใชแบบสอบถามปลายเปด ไดขอสรปความตองการของสวนสาธารณะทตองการเครองออกกาลงกายทดงดดความสนใจจากผใชกลมใหม มความงายตอการดแลทาความ

สำนกหอ


118

สะอาด แขงแรงทนทาน สามารถซอมบารง เปลยนชนสวนทดแทนไดงาย และ ไมทาลายทศนยภาพในสวน จากความตองการขางตนสามารถสรปขอกาหนดทางการออกแบบโดยเครองออกกาลงกายแบงออกเปน 2 สวน คอ สวนของตวเครองเลนทตงอยบนฝงรมนา กบสวนของเปายงทตงอยกลางบอนา ซงมระยะหาง 3-5 เมตร ตวเครองเลนสามารถบรหารรางกายไดครบทกสวน โดยใชขาถบ และใชแขนบงคบทศทางของนา คลายกบการใชงานจกรยานและ มแรงตานทานการบรหารรางกายทเหมาะกบผใชสวนใหญ มขนาดเทาจกรยานขนาดกลาง ทมความแขงแรงทนทานปลอดภยตอการใชงานหนก หรอการใชงานผดประเภท และสามารถซอมบารงและเปลยนชนสวนทดแทนไดงาย จากวตถประสงคท 2 ผวจยไดออกแบบเครองออกกาลงกายตามขอกาหนดการออกแบบโดยไดทาการออกแบบและทดสอบระบบการทางานของเครองออกกาลงกาย ซงแบง 2 สวน โดยสวนแรกเปนสวนของตวเครองออกกาลงกายทมระบบปมนาและหวฉดนา จากผลการทดลองปมนาทขบดวยเฟอง ขนาดอตราสวน 44:18 มความเหมาะสมทสดสาหรบเครองออกกาลงกายกลางแจง เนองจากมนาหนกการปนปานกลาง เทยบเทากบการปนจกรยานทวไปบนพนราบ ซงเปนทคนเคยของผใชจกรยานโดยทวไป นอกจากนผวจยยงไดทาการทดสอบลกษณะของหวฉด ทเหมาะสมกบระบบของเครองออกกาลงกายกลางแจง พบวาหวฉดทง3แบบ คอ แบบรเลก แบบรใหญ แบบกงสเปรย ใหความแรงของนาทเหมาะสมกบการยงนาไปยงเปาทลอยอยกลางนาในระยะไมเกน 5 เมตร โดยทหวฉดแบบรเลกใหความแรงของนามากทสดแตมความแมนยาในระดบปานกลาง แบบรใหญใหความแรงของนาระดบมากรองลงมามความแมนยาระดบมาก สวนแบบกงสเปรยใหความแรงของนานอยทสดแตมความแมนยาสงทสด สวนท 2 เปนสวนของเปายงกลางนา ทผวจยไดทาแบบจาลองเพอเปรยบเทยบเปายงทงสามแบบ ทงในดานของ ประสทธภาพในการบาบดนา ความงายในการใชงานและทาความเขาใจ ความสนกสนานในการเลน และตนทนการผลต โดยใชขอมลการวจยเรองการบาบดนาเสยโดยการเตมออกซเจนเขามาประกอบ จะเหนไดวาแบบท 3 ไดรบคะแนนสงสดในดานความงายในการใชงานและ มตนทนทตาทสด ทาใหแบบเปายงแบบท 3 มความเหมาะสมมากทสดในการพฒนา เพอมาใชกบตวเครองยงนาในสวนสาธารณะ จากนนผวจยไดนาผลทไดมาทาการออกแบบเครองออกกาลงกายใหมความเหมาะสมกบผใชทกกลมโดยเนนการใชงานทเปนกลางตามหลกการออกแบบเพอทกคน Universal Design โดยการออกแบบรปลกษณภายนอกเปน 3แนวทาง เพอใหตอบสนองความตองการของผใชสวนใหญ โดยใชผลการประเมนความพงพอใจของผทรงคณวฒทางดานการออกแบบจานวน 5ทาน แบบทไดคะแนนสงทสดคอ แบบท1 “วถธรรมชาตแสนสนก (FUN NATURAL LIFE)” ซงตวเครองเลนมลกษณะเปนชางพนนาทไดแรงบนดารใจมาจากธรรมชาต ทาใหเครองออกกาลงกายมความโดดเดนและเขากบสภาพแวดลอมในสวนสาธารณะไดเปนอยางด โดยมคะแนนประเมนจากผเชยวชาญเฉลย

สำนกหอ


119

รวม 4.18 (S.D.= 0.86) อยในเกณฑพงพอใจมาก หวขอทมคะแนนสงทสดคอความงายในการทาความเขาใจและการใชงาน มคาเฉลย 4.5 (S.D.= 0.89) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด รองลงมาคอหวขอความสวยงามนาดงดดของเครองเลนมคาเฉลย 4.4 (S.D.= 0.54) อยในเกณฑพงพอใจมาก ถดมาคอหวขอความสนกสนานทไดจากการเลนมคาเฉลย 4.4 (S.D.= 0.89) อยในเกณฑพงพอใจมาก จากนนผวจยไดนาแบบทไดมาพฒนาตามขอเสนอแนะของผเชยวชาญ เพอทาตนแบบ

จากวตถประสงคท 3 ผวจยไดทาการประเมนความพงพอใจทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงทไดทาการออกแบบและสรางตนแบบไว จากผลการประเมนแสดงผลประเมนความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมาใชสวนสาธารณะเปนเวลา 1เดอน มผตอบแบบสอบถามจานวน 50 คน โดยวธการสมอยางงาย เครองมอทใชในการวจย ไดแก แบบสอบถามแบบมาตราสวนประเมนคา การวเคราะหขอมลใชสถตคาความถ คารอยละ และเพอวดผลคาเฉลย (Mean) รวมถงสวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) ผลความพงพอใจของผใชงานทมตอรปลกษณภายนอกของเครองออกกาลงกายกลางแจงมคาเฉลยรวม 4.33 (S.D.= 0.62) อยในเกณฑพงพอใจมาก หวขอทมคะแนนสงทสดคอ รปลกษณภายนอกของเครองเลนชวยดงดดใหทานอยากใชงาน มคาเฉลยอยท 4.54 (S.D.= 0.61) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด รองลงมาคอรปลกษณภายนอกของเครองเลนมความเหมาะสมกบสวนสาธารณะ มคาเฉลยอยท 4.38 (S.D.= 0.57) อยในเกณฑพงพอใจมาก และ สทใชกบเครองเลนมความเหมาะสมลงตว มคาเฉลยอยท 4.30 (S.D.= 0.74) อยในเกณฑพงพอใจมาก ดานการใชงานของเครองออกกาลงกายกลางแจง มคาเฉลยรวม 4.14 (S.D.= 0.66) อยในเกณฑพงพอใจมาก หวขอทมคะแนนสงทสดคอ เครองเลนมรปแบบการเลนทนาตนเตนและสนกสนาน มคาเฉลยอยท 4.54 (S.D.= 0.50) อยในเกณฑพงพอใจมากทสด รองลงมาเครองเลนมความงายตอการใชงานและทาความเขาใจ มคาเฉลยอยท 4.28 (S.D.= 0.64) อยในเกณฑพงพอใจมาก และ ความแขงแรงทนทานและความปลอดภยของเครองเลน มคาเฉลยอยท 4.22 (S.D.= 0.58) อยในเกณฑพงพอใจมาก และดานทศนคตทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงมคาเฉลยรวม 3.93 (S.D.= 0.78) อยในเกณฑพงพอใจมาก หวขอทมคะแนนสงทสดคอ เครองเลนสามารถทาใหผใชสวนสาธารณะอยางหนมาออกกาลงกาย มคาเฉลยอยท 4.16 (S.D.= 0.84) อยในเกณฑพงพอใจมาก รองลงมาประโยชนททานไดรบจากการใชเครองเลน มคาเฉลยอยท 4.08 (S.D.= 0.49) อยในเกณฑพงพอใจมาก และ หลงการเลนเครองเลนแลวทานอยากทจะกลบมาเลนอก มคาเฉลยอยท 4.04 (S.D.= 0.86) อยในเกณฑพงพอใจมาก สรปภาพรวมความพงพอใจของผใชกลมเปาหมายทมตอเครองออกกาลงกายกลางแจงอยในเกณฑพงพอใจมาก

สำนกหอ


120

2. อภปรายผลการวจย จากผลการประเมนความพงพอใจทประเมนจากผใชกลมเปาหมาย พบวาเครองออกกาลง

กายกลางแจงทผวจยออกแบบ มรปลกษณภายนอกทมความโดดเดนเปนธรรมชาตจากรปทรงของชางพนนาทเขากบสภาพแวดลอมของสวนสาธารณะ เพอชวงสรางความนาสนใจใหกบผใชกลมเปาหมายใหเกดความอยากทใชเครองออกกาลงกายกลางแจงมากขน จากนรปแบบการออกกาลงกายแบบใชขาปนและใชมอในการบงคบทศทางคลายกบการปนจกรยาน ซงเปนการออกกาลงกายทชวยเสรมสรางกลามเนอขาและแขนโดยทไมตองออกแรกมาก ซงสอดคลองกบทฤษฎการออกกาลงกายเพอสขภาพทดยงเปนวธการออกกาลงกายทมประสทธภาพสอดคลองกบงานวจยของ ไวพจน จนทรเสม, ปธานศาสน จบจตร (2552: 920) และเปายงกลางนายงชวยเสรมสรางทกษะทางสมองจากการฝกความแมนยาในการยงเปา แลวยงชวยสรางความนาสนใจใหผใชสามารถออกกาลงกาย ถงชพจรเปาหมายท 60 – 80 เปอรเซนตของอตราชพจรสงสด เปนเวลานาน เกนกวา20นาท ซงเปนเวลาทเหมาะสมกบการออกกาลงกายของผใชกลมทพงเรมออกกาลงกาย ทสาคญยงทาใหผใชอยากทจะกลบมาออกกาลงกายมากขน ชวยเพมสมรรถภาพทางกายการออกกาลงกาย เพอเพมประสทธภาพของระบบหายใจ ระบบไหลเวยนโลหต และพฒนาความออนตว ทควรออกกาลงกายอยางนอย 3 วนตอสปดาห ซงสอดคลองกบหลกการออกกาลงกาย เพอพฒนาสขภาพและสมรรถภาพทางกาย สานกพฒนาการ พลศกษา สขภาพ และนนทนาการ (2545: 11 - 12) นอกจากนรปแบบการเลนดงกลาวของเครองออกกาลงกายมความเหมาะสมกบผใชทกคนสามารถเขาใจไดงายสอดคลองกบทฤษฎการออกแบบเพอคนทกคนUniversal Design ทเนนการออกแบบทมความเปนกลางทาใหเกดความเทาเทยมกนในการใชงานเครองออกกาลงกายไดทกเพศทกวย นอกจากนตวเครองเลนถกออกแบบใหใชชนรวมกบจกรยานทสามารถซอมบารงไดงาย โครงสรางของตวเครองเลนททาจากโลหะเพอความทนทานจากการใชงานหนกของผใชสวนสาธารณะทมความหลากหลาย นอกจากนตวเครองออกกาลงกายยงชวยสงเสรมใหเกดปฏสมพนธระหวางผใชกบสงแวดลอมจากการพนนาเพอสรางออกซเจนในแหลงนาสอดคลองกบงานวจยเรองการบาบดนาเสยโดยการเตมอากาศ ทกลาวถงการการทาใหหยดนาหรอฟองอากาศมขนาดเลกจากการยงนาไปกระทบกบเปากลางนา จงชวยใหมการถายเทออกซเจนไดดจากการเพมพนทผวสมผสระหวางนาและอากาศ ทาใหผใชไดมสวนรวมในการดแลรกษาสวนสาธารณะ ซงจะชวยปลกฝงจตสานกทจะดแลรกษาสงแวดลอมตอไป เพอเปนจดเรมตนของการออกแบบและพฒนาเครองเลนตางๆ ทนอกจากจะสรางความแขงแรงทางรางกายแลว ยงชวยยกระดบจตใจโดยการสรางจตสานกทดใหกบผใช 3. ขอเสนอแนะ 1. เพอสนบสนนการออกกาลงกายโดยการใชเครองออกกาลงกายกลางแจงใหกบผใชสวนสาธารณะ ซงสวนใหญเปนผเลนทพงเรมออกกาลงกาย จงควรเพมการประชาสมพนธหรอปาย

สำนกหอ


121

สญลกษณ เกยวกบขอมลและประโยชนของการใชเครองออกกาลงกายกลางแจงประเภทตางๆ หรอเพมเจาหนาทแนะนาการใชงาน เพอใหผใชสวนหนมาใชเครองออกกาลงกายเพมขนและชวยสรางความปลอดภยในการใชงาน 2. เพอสรางแรงจงใจใหกบผใชเครองออกกาลงกายใหสามารถใชเครองออกกาลงกายไดตามระยะเวลาอยางนอย 20 นาทตอครง ซงเปนระยะเวลาทชวยเพมประสทธภาพใหกบรางกาย จงควรมการพฒนารปแบบของเปายงกลางนาใหมรปแบบทหลากหลายมากยงขน โดยการปรบเปลยนกราฟฟกหรอสสนทตวเปายงเพอใหสามารถดงดดผใชกลมเปาหมายไดมากขน 3. การวจยและพฒนาเครองออกกาลงกายกลางแจงในครง น ไดเนนการศกษากลมเปาหมายผใชสวนสาธารณะในเขตกรงเทพฯ ซงผใชสวนใหญจะอาศยอยใจกลางเมอง และเปนกลมคนทพงเรมออกกาลงกาย จงไดเนนรปแบบการบรหารรางกายททาไดงายและบรหารไดครบทกสวนของรางกาย ทเหมาะสมกบผเลนทวไปทพงเรมตนออกกาลงใหมๆ จนถงระดบกลางเปนหลก ซงในกลมผออกกาลงกายในระดบสง เชน นกกฬามออาชพ หรอผเลนทมความผดปกตทางดานรางกายอยางเชน เปนผพการทางแขน หรอขา ทจาเปนตองมรปแบบการบรหารทเนนสวนไดสวนหนงของรางกายใหผใชกลมนไดเลอกใช หรอ สามารถปรบแรงตานทานเพอกาหนดความหนกเบาในการออกกาลงกายไดตามความตองการของผใช โดยอาศยแรงตานของนาเขามาชวยเพมความฝดในการเคลอนไหวรางกายรปแบบอนๆ โดยสามารถนาขอมลวจยและแนวทางการออกแบบมาปรบใชในการออกแบบเครองออกกาลงกายใหมความเหมาะสม 4. จากขอจากดทางดานความทนทานของตนแบบทไมเหมาะสมกบสถานทจรงทาใหไมสามารถนาตนแบบงานจรงไปใหผใชงานกลมเปาหมายไดทดลองใชงานในสถานทจรงได จงควรเตรยมความพรอมของตนแบบใหมความแขงแรงทนทาน เพอใหสามารถทจะทาการทดลองใชงานไดในสถานทจรงได

สำนกหอ


122

รายการอางอง

กรมธนารกษ. (2547). สวนเบญจกต. กรงเทพฯ: อมรนทรพรนตวแอนดพบลชชง จากด. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. (2555). จลสารกองออกกาลงกายเพอสขภาพ. ปท 1 ฉบบท 1

ประจาเดอนกมภาพนธ-พฤษภาคม. กรงเทพฯ: บรษทกลอรโกลบมเดย (ประเทศไทย) จากด,.

กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กรมทรพยากรนา. (2557). ตนแบบจกรยานสบนา แบบใชเกยร 7 speed. เขาถงเมอ 1 พฤศจกายน. เขาถงไดจาก http://www.dwr.go.th/news/

กระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและสงแวดลอม กรมควบคมมลพษ. (2545). นาเสยชมชน และ ระบบบาบดนาเสย. กรงเทพฯ: โรงพมพครสภา.

กระทรวงสาธารณสข. กรมอนามย. สานกสงเสรมสขภาพ. (2553). คมอการสงเสรมการออกกาลงกายเพอสขภาพ. กรงเทพฯ: สานกงานกจการโรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

การกฬาแหงประเทศไทย. (2544). คมอผนาการออกกาลงกายเพอสขภาพ. กรงเทพฯ: นวไทยมตรการพมพ. จรทพย เทวกล. (2550). “แนวทางการออกแบบและพฒนาสวนสาธารณะแบบยงยนใน

กรงเทพมหานคร: กรณศกษาการออกแบบสวนสาธารณะในพนทวางเวนจากการใชงานยาสบ”. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต คณะสถาปตยกรรมและการผงเมอง มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

ทรงวฒ เอกวฒวงศา. (2557). การออกแบบเพอคนทกคน (Universal Design). สถาบน เทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง.

ธรรมนญ มสมสบ. (2547). การออกกาลงกายดวยการเลนกฬา. กรงเทพฯ: แมค. นวลนอย บญวงศ. (2542). หลกการออกแบบ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย. นรช สดสงข. (2548). ออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม: ระบบและวธการพฒนา

ผลตภณฑอตสาหกรรม Industrial design. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร. บญสม ศรสะอาด. (2543). การวจยเบองตน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. บรษท ปตท.จากด (มหาชน) และ วชาการ.คอม. (2557). เขาถงเมอ 10 ตลาคม. เขาถงไดจาก

http://www.pttplc.com/TH/ มานต หวงธรรมเกอ. (2544). สภาพแวดลอมทางภมทศนกบพฤตกรรมของผใชสวนสาธารณะ

ระดบชมชน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544.

สำนกหอ


123

วบลย บญยธโรกล. (2529). ปมและระบบสบนา. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ไวพจน จนทรเสม และ ปธานศาสน จบจตร. (2552). “เกษตรศาสตรกาวไกล”. เอกสารประกอบการ

ประชมวชาการ เรอง “การพฒนารปแบบการออกกาลงกายทเหมาะสมสาหรบผทมภาวะนาหนกตวเกน” ครงท 6 จดโดย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. วทยาเขตกาแพงแสน, 8-9 ธนวาคม.

วราภรณ คารศ และคณะ. (2556) “พฤตกรรมและการเขาถงการออกกาลงกายของประชาชนในเขตภาษเจรญ กรงเทพมหานคร”. รายงานวจย. กรงเทพฯ: สานกงานกองทนสนบสนน การสงเสรมสขภาพ (สสส.).

วสนต แสนเหลา. (2544). “การสรางเสรมจตลกษณะเพอสงเสรมการออกกาลงการของนกเรยน ประถมศกษา.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาพลศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน.

________. (2548). การวจยการออกแบบผลตภณฑอตสาหกรรม Industrial design research. กรงเทพฯ: โอเดยนสโตร.

สานกงานสวนสาธารณะ สานกสงแวดลอม กรงเทพมหานคร. (2552). สวนสาธารณะของ กรงเทพมหานคร. กรงเทพฯ: รกลก พลบลชชง เซอรวส.

สานกงานนโยบายและแผนสาธารณสข. (2539). สรปสาระสาคญแผนการพฒนาการสาธารณสข ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ.2540-2544). กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

กรมพลศกษา สานกพฒนาการพลศกษา สขภาพและนนทนาการ. (2547). กจกรรมการทดสอบ และสรางเสรมสมรรถภาพทางกาย. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา กรมการศาสนา.

กระทรวงสาธารณสข สานกอนามยสงแวดลอม กรมอนามย. (2555). แผนยทธศาสตรอนามย สงแวดลอมแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2555-2559. กรงเทพฯ: สานกงานกจการโรงพมพ องคการสงเคราะหทหารผานศก

สขพชรา ซมเจรญ. (2546). การออกกาลงกายเพอสขภาพ. กรงเทพฯ: ประสานมตร. สานกสงแวดลอม สานกงานสวนสาธารณะ. (2557). สวนสาธารณะในเขตกรงเทพมหานคร. เขาถง

เมอ 5 พฤศจกายน. เขาถงไดจาก http://www.bangkok.go.th/publicpark/

สำนกหอ


ภาคผนวก

สำนกหอ


125

ภาคผนวก ก หนงสอราชการ

สำนกหอ


126

สำนกหอ


127

สำนกหอ


128

สำนกหอ


129

สำนกหอ


130

สำนกหอ


ภาคผนวก ข ตวอยางแบบสอบถาม

สำนกหอ


132

ตวอยางแบบสอบถาม แบบสอบถามผใชกลมเปาหมายกอนการออกแบบและพฒนาเครองเลน

สำนกหอ


133

สำนกหอ


134

สำนกหอ


135

สำนกหอ


136

สำนกหอ


137

สำนกหอ


138

สำนกหอ


139

แบบสอบถามความคดเหนและขอเสนอแนะจากผเชยวชาญหลงการออกแบบ

สำนกหอ


140

สำนกหอ


141

สำนกหอ


142

สำนกหอ


143

สำนกหอ


144

สำนกหอ


145

ตวอยางแบบสอบถาม แบบสอบถามความพงพอใจผใช ผใชกลมเปาหมายหลงการออกแบบและพฒนาเครองเลน

สำนกหอ


146

สำนกหอ


147

สำนกหอ


ภาคผนวก ค การสรางตนแบบและการนาเสนองานนทรรศการ

สำนกหอ


149

การสรางตนแบบ

ภาพท 45 แสดงภาพโครงสรางของเครองออกกาลงกายกลางแจงททาจากโครงจกรยานเกา

ภาพท 46 แสดงภาพโครงสรางของเครองออกกาลงกายกลางแจงกบระแบบภายใน

สำนกหอ


150

ภาพท 47 แสดงภาพการขนรปโฟมสวนหวสาหรบครอบโครงสรางภายนอก

ภาพท 48 แสดงภาพการขนรปโฟมสวนลาตวสาหรบครอบโครงสรางภายนอก

สำนกหอ


151

ภาพท 49 แสดงภาพผลงานตนแบบทกอนการทาส

ภาพท 50 แสดงภาพผลงานตนแบบทเสรจสมบรณ

สำนกหอ


152

การนาเสนองานนทรรศการ

ภาพท 51 แสดงภาพผลงานตนแบบทจดแสดงในงานนทรรศการ

ภาพท 52 แสดงภาพผลงานตนแบบทจดแสดงในงานนทรรศการ(ตอ)

สำนกหอ


ภาคผนวก ง ภาพเขยนแบบเครองออกกาลงกายกลางแจง

สำนกหอ


ภาพเขยนเสนบอกขนาดการออกแบบ

ภาพท50แสดงภาพเขยนเสนบอกขนาดของตวเครองเลน

สำนกหอ


153

ภาพท 53 แสดงภาพเขยนแบบแยกสวนของตวเครองเลน

สำนกหอ


154

ภาพท 54 แสดงภาพเขยนแบบเสนบอกขนาดของตวเครองเลน

สำนกหอ


155

ภาพท 55 แสดงภาพเขยนแบบเสนบอกขนาดของเปายง

สำนกหอ


156

ประวตผวจย

ชอ – สกล นาย วสนต ฉลาดกจศรกล วนเดอนปเกด 27 พฤษภาคม 2529 ทอย 1/10 ถนนสนทรโกษาแขวงคลองเตย เขตคลองเตยกรงเทพมหานคร 10110 ประวตการศกษา พ.ศ. 2550 สาเรจการศกษาศลปกรรมศาสตรสาขาวชาเอกออกแบบผลตภณฑ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ. 2553 ศกษาตอระดบปรญญามหาบณฑตสาขาวชาการออกแบบผลตภณฑ บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศลปากร ประวตการทางาน พ.ศ. 2551 - 2552 นกออกแบบผลตภณฑบรษทซรบรม ดไซนจากด พ.ศ. 2552 - 2553 นกออกแบบผลตภณฑบรษทมารโน อนเตอรเนชนแนล จากด พ.ศ. 2553 - ปจจบน นกออกแบบผลตภณฑอสระ

สำนกหอ


กรุงเทพมหานคร...อาจารย ท กษาวปร...

Documents

Transcript of กรุงเทพมหานคร...อาจารย ท กษาวปร...