หนวยท 13 กฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม

ผชวยศาสตราจารย ดร.ลาวณย ถนดศลปกล

ชอ ผชวยศาสตราจารย ดร. ลาวณย ถนดศลปกล

วฒ นตศาสตรบณฑต (ธรรมศาสตร)

นตศาสตร มหาบณฑต (กฎหมายระหวางประเทศ) (ธรรมศาสตร)

LL.M. (International Comparative Law and European Law) Vrije Universiteit

Brussels, Belgium

Cert. in International Law (The Hague Academy of International Law, External

Program) The Netherlands

Cert. in English Academic Study Skill (Vrije Univerrsiteit Brussels,

Cert. in Advanced English (Lancaster University) United Kingdom

Ph.D. (Law) Lancaster University, United Kingdom

ต าแหนง รองศาสตราจารย มหาวทยาลยควช ประเทศญป น มหาวทยาลยดก ประเทศ

สหรฐอเมรกา และ มหาวทยาลย Vrije Universiteit Brussels, Belgium

หนวยทผลต หนวยท 13

แผนผงแนวคดหนวยท 13 (ใหสนพ.จดท าแผนผงตามเคาโครงหนวย)

กฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม

13.1 บททวไปและประวตความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดาน

สงแวดลอม

13.2ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere)

13.3ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity)

13.4 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes)

13.5 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

13.6 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเลและ น า

13.7 อนสญญาอนๆ

13.8 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การ ลงทนระหวางประเทศและกฎ ระเบยบขององคการ การคาโลก

บทสรป

13.1.1 บททวไป

13.1.2 ประวตความเปนมาของความตกลงพหภาค

ทางดานสงแวดลอม

13.2.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)

13.2.2 อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer)

13.2.3 พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol

13.3.1 ระดบโลก

13.3.2 ระดบภมภาค

13.4.1 พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซน (Montreal Protocol on

Substances that Deplete the Ozone Layer)

13.4.2 กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทรออล (Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol)

13.4.3อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและการก าจดขยะพษอนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal)

13.4.4 อนสญญา รอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ ยาฆาแมลง (Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim secretariat with FAO))

13.4.5 อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants)

13.5.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD)

แผนผงแนวคดหนวยท 13 (ใหสนพ.จดท าแผนผงตามเคาโครงหนวย)

กฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม

13.1 บทน าและประวตความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดาน

สงแวดลอม

13.2ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere)

13.3ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity)

13.4 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes)

13.5 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

13.6 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเลและ น า

13.7 อนสญญาอนๆ

13.8 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การ ลงทนระหวางประเทศและกฎ ระเบยบขององคการ การคาโลก

บทสรป

13.6.3 แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East Asian Seas Action Plan)

13.6.4 อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนา สงแวดลอมทางทะเลระนาบกวาง ของภมภาคแครบเบยน (Cartagena Convention for the Protection and Development of the Marine Environment of the Wider Caribbean Region) 13.6.5อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก (Nairobi Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern Africa Region)

13.6.6แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP)

13.6.7อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific)

13.6.8 อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area)

13.6.9 อนสญญา ออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญา ออสโล และ ปารส) (OSPAR Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic (Oslo and Paris conventions)

13.6.1 อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทาง ทะเลและภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน (Barcelona Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean) 13.6.2 อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง (Abidjan Convention for Co-operation in the protection and Development of the Marine and Coastal Environment of the West and Central African Region)

13.6.10 คณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตค (Arctic Council for the Protection of the Arctic Marine Environment)

หนวยท 13

กฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม

เคาโครงเนอหา

ตอนท 13.1 บทน าและประวตความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดาน

สงแวดลอม

13.1.1 บททวไป

13.1.2 ประวต ความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

ตอนท 13.2 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere)

13.2.1อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)

13.2.2อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน

(Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer)

13.2.3 พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol)

ตอนท 13.3 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity)

13.3.1ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทาง

ชวภาพระดบโลก (Global)

13.3.2ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทาง

ชวภาพระดบภมภาค (Regional)

ตอนท 13.4 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) 13.4.1 พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซน

(Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer)

13.4.2 กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทร ออล (Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol)

13.4.3 อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยาย ขามพรมแดนและการก าจดขยะพษอนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal)

13.4.4อนสญญา รอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการ บอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ ยาฆาแมลง (Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim secretariat with FAO))

13.4.5 อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคาง ยาวนาน (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants)

ตอนท 13.5 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

13.5.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการ แปรสภาพเปนทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD)

ตอนท 13.6 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล

และน า

13.6.1 อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทาง ทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน (Barcelona Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean)

13.6.2 อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง (Abidjan Convention for Co-operation in the protection and Development of the Marine and Coastal Environment of the West and Central African Region)

13.6.3 แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East Asian Seas Action Plan)

13.6.4 อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนา

สงแวดลอมทางทะเลระนาบกวาง ของภมภาคแครบเบยน (Cartagena Convention for the Protection and Development of the Marine Environment of the Wider Caribbean Region)

13.6.5อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก (Nairobi Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern Africa Region)

13.6.6แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP) 13.6.7อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟก

ตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific)

13.6.8 อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเล ของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area)

13.6.9 อนสญญา ออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเล แอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญา ออสโล และ ปารส) (OSPAR Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic (Oslo and Paris conventions)

13.6.10 คณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอม ทางทะเลอารกตค (Arctic Council for the Protection of the Arctic Marine Environment)

13.6.11อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS)

13.6.12โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทาง ทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน (Global Program of Action for the Protection of the Marine Environment from Land-based Activities)

ตอนท 13.7 อนสญญาอนๆเกยวกบการอนรกษ

13.7.1 อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและทางธรรมชาต ยเนสโก (UNESCO World Heritage Convention - WHC)

13.7.2 ระบบสนธสญญาแอนตารคตก (Antarctic Treaty System)

ตอนท 13.8 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การ ลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก

13.8.1 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การ ลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก

13.8.2 สรปปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา

การลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก

แนวคด

1. การก าหนดกรอบทางกฎหมายภายใตกฎหมายระหวางประเทศส าหรบประเทศตางๆทจะรวมมอกนและบงคบใชเกยวกบมาตรการทางดานสงแวดลอม คอการรวมกนท าความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม (Multilateral Environmental Agreement (MEA) แมวา MEA จะเรมบทบาทของตนในรปของ กฎหมายอยางออน (Soft Law) ทยงไมมผลบงคบในทางกฎหมายหลายฉบบ แตตอมาไดมการพฒนาความตกลงบางฉบบเปนกฎหมายอยางแขง (Hard Law) ซงมผลบงคบในทางกฎหมายทมวตถประสงคในการบงคบใชเพอใหบรรลผลส าเรจในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมเพออนรกษและคมครองสงแวดลอมในดานตางๆ อยางไรกตามยงมปญหาในทางปฏบต เนองจากมาตรการทางดานสงแวดลอม อาจจะขดแยงกบมาตรการภายใตกรอบขององคการ การคาโลก

2. ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมดานตางๆจ าแนกไดเปนกลมๆ ไดแกกลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere) กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และ น า และกลมความตกลงภายใตอนสญญาอนๆ เชน ระบบสนธสญญาแอนตารคตก (Antarctic Treaty System) อนสญญาวาดวยมรดกโลกยเนสโก เปนตน

3. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere) ประกอบดวย อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงบรรยากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) และ อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer) เปนกลมความตกลงทมวตถประสงคในการลดการท าลายชนบรรยากาศ และการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ลดการกอภาวะโลกรอน ลดการปลดปลอยคารบอน และกาซพษอนๆในบรรยากาศ

4. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) จ าแนกเปนกลมความตกลงสองระดบ คอ ความตกลงในระดบโลก หรอระดบระหวางประเทศ ประกอบดวยความตกลงดงน คอ อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศพนธพช พนธสตวทใกลจะสญพนธ (Convention on International Trade in Endangered Species - CITES) อนสญญากรงบอนนวาดวยการอนรกษชนดพนธสตวทมการอพยพยายถน (Bonn

Convention on Migratory Species - CMS) อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ Convention on Biological Diversity - CBD) พธสารคารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ (Cartagena Protocol on Biodiversity) แผนปฏบตการเกยวกบสตวเลยงลกดวยนมในทะเล (Marine Mammal Action Plan ‟ MMAP) ทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม

(United Nations Forum on Forests ‟ UNFF) และความตกลงในระดบภมภาค ประกอบดวย ความตกลงวาดวยการอนรกษนกน าทอพยพเคลอนยายถน แอฟรกาและยโรป (Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Water birds ‟ AEWA) ความตกลงวาดวยการอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาดเลก ในทะเลบอลตกและทะเลเหนอ (Agreement on the Conservation of Small Cetaceans of the Baltic & North Seas ‟ ASCOBANS)ความตกลงวาดวยการอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอรเรเนยน และ บรเวณเขตตอเนองแอตแลนตก (Agreement on the Conservation of the Black Seas, Mediterranean and Contiguous Atlantic Area ‟ ACCOBAMS) ความตกลงวาดวยการอนรกษประชากรคางคาวยโรป (Agreement on the Conservation of Populations of European Bats ‟ EUROBATS) ความตกลงในกลมนมวตถประสงคในการอนรกษ และ สงวนพนธพช พนธสตว และ การสงเสรมใหมการใชทรพยากรทางชวภาพอยางยงยน

5. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) ประกอบดวย พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซน (Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer) กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอน ทรออล (Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol) อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและการก าจดขยะพษอนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal) อนสญญา รอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และยาฆาแมลง (Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim secretariat with FAO)) อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants) กลมความตกลงนมวตถประสงคเพออนรกษสงแวดลอมโดยก าหนดมาตรการในการลด การกอใหเกดมลพษ ลดการปลดปลอยสารพษ หามการขนยายสารพษ หรอสนคามพษขามแดน ก าหนดมาตรการใหมการก าจดของเสยในแหลงผลต การก าหนดความรบผดชอบของรฐทกอใหเกดมลพษ และ การลด ละ เลก การใชสารพษในกระบวนการผลต เพอลดภาวะมลพษในโลก

6. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน ไดแก อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD) มวตถประสงคเพอการอนรกษดน การใชดนอยางยงยน การปองกนการเกดภาวะทะเลทราย

7. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และ น า ประกอบดวย อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและภมภาคชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน

(Barcelona Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean) อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง

(Abidjan Convention for Co-operation in the protection and Development of the Marine and Coastal Environment of the West and Central African Region) แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East Asian Seas Action Plan) อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคแครบเบยนอยางกวาง (Cartagena Convention for the Protection and Development of the Marine Environment of the Wider Caribbean Region) อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก (Nairobi Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern Africa Region) แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP) อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific) อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area)อนสญญา ออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญา ออสโล และ ปารส) (OSPAR Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic (Oslo and Paris conventions) คณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเล อารกตค (Arctic Council for the Protection of the Arctic Marine Environment) อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน (Global Program of Action for the Protection of the Marine Environment from Land-based Activities) เปนกลมความตกลงทมวตถประสงคในการอนรกษ มหาสมทร ทะเล และน า

ก าหนดมาตรการในการการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝง บทบาทหนาทของรฐชายฝง

8. อนสญญาอนๆ ทางดานสงแวดลอม ไดแก อนสญญาวาดวยมรดกโลกยเนสโก (UNESCO World Heritage Convention - WHC) ระบบสนธสญญาแอนตารคตก (Antarctic Treaty System) อนสญญาเพอการอนรกษทรพยากรสงมชวตทางทะเลแอนตารคตก (Convention for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources) พธสาร มาดรดวาดวยการอนรกษสงแวดลอมแอนตารคตก (Madrid Protocol on the Protection of the Antarctic Environment) เปนความตกลงอนๆ ทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมดานอนๆ เชน การอนรกษมรดกโลก และสงมชวตในระบบสนธสญญาแอนตารคตก

9. ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวางประเทศและกฎ ระเบยบขององคการ การคาโลก เปนประเดนปญหา ทส าคญเนองจากกรอบ ระเบยบขององคการการคาโลก จะตความอยางเครงครดในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม นอกจากน การจะใชมาตรการทางดานสงแวดลอมใดๆ จะตองอยบนหลกการทส าคญคอ หลกการไมเลอกปฏบต ปญหาของการตความ “ความเหมอน” (Like Product) ของสนคาทจะน ามาตรการทางดานสงแวดลอมมาบงคบมความขดแยงกน และจ ากดขอบเขตในการตความวาจะมงหมายเฉพาะตวสนคา หรอ หมายความรวมถง กระบวนการผลตดวย

10. การจะสามารถบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมได อยางมประสทธภาพตามกฎหมายไดนน มความจ าเปนทจะตองมการก าหนดกรอบในการตความภายใตกรอบขององคการ การคาโลกใหม และ ใหมบทบญญตรองรบมาตรการทางดานสงแวดลอม ภายใตความตกลงพหภาค (MEA) ใหสามารถทจะบงคบใชมาตรการดงกลาวไดโดยค านงถงวตถประสงคในการอนรกษและคมครองสงแวดลอมทอยเหนอเปาหมายทางการคา การลงทนโดยฝายเดยว วตถประสงค เมอศกษาหนวยท 13 จบแลวนกศกษาสามารถ

1. อธบายกรอบทางกฎหมายระหวางประเทศทางดานการคมครองสงแวดลอมได

2. อธบายประวตความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดาน สงแวดลอมได

3. อธบายและวเคราะหกลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบ

บรรยากาศ (Atmosphere) ได

4. อธบายและวเคราะหกลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความ

หลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) ได

5. อธบายและวเคราะหกลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคม

และของเสย (Chemicals and Wastes) ได

6. อธบายและวเคราะหความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดนได

7. อธบายและวเคราะหกลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร

ทะเล และ น าได

8. อธบายและวเคราะหอนสญญาอนๆทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมได

9. อธบายและวเคราะหปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบ

การคา การลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลกได

กจกรรม

1. กจกรรมการเรยน 1) ศกษาแผนผงแนวคดหนวยท 13 2) อานแนวการศกษาประจ าหนวยท 13 3) ท าแบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 13 4) ศกษาเนอหาสาระ 5) ปฏบตกจกรรมในแตละเรอง 6) ตรวจสอบค าตอบของกจกรรมแตละกจกรรมจากแนวตอบ 7) ท าแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 13

2. งานทก าหนดใหท า

1) ท าแบบฝกหดทกขอทก าหนดใหท า 2) อานเอกสารเพมเตมจากบรรณานกรม

แหลงวทยาการ

1. สอการศกษา

1) แนวการศกษาหนวยท 13

2) หนงสอประกอบการสอน

- ผชวยศาสตราจารย ดร.ลาวณย ถนดศลปกล (2554) กฎหมายระหวาง

ประเทศทางดานสงแวดลอม กรงเทพฯ: ส านกพมพโปรเทค บรษทแดเนกซ

อนเตอรคอรปอเรชน จ ากด

2. หนงสอตามทอางไวในบรรณานกรม

การประเมนผลการเรยน

1. ประเมนผลจากการสมมนาเสรมและงานทก าหนดใหท าในแผนกจกรรม

2. ประเมนผลจากการสอบไลประจ าภาคการศกษา

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน

วตถประสงค เพอประเมนความรเดมของนกศกษาเกยวกบเรอง “กฎหมายระหวางประเทศทางดาน

สงแวดลอม”

ค าแนะน า อานค าถามแลวเขยนค าตอบลงในชองวาง นกศกษามเวลาท าแบบประเมนชดน 30 นาท

1. จงอธบายกรอบทางกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม และ ความเปนมาของความตก

ลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

2. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ

(Atmosphere)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

3. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใช ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลาย

ทางชวภาพ (Biodiversity)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

4. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใช ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของ

เสย (Chemicals and Wastes)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

5. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

6. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล

และ น า

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

7. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชอนสญญาอนๆทเกยวของกบสงแวดลอม

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

8. จงวเคราะหปญหาและแนวทางแกไขในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การ

ลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

ตอนท 13.1

บททวไปและประวตความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.1 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง เรองท 13.1.1 บททวไป เรองท 13.1.2 ประวต ความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม แนวคด

1. สงคมมนษยเปนระบบของการปฏสมพนธระหวางองคาพยพในดานตางๆ ทงทางดานสงคม เศรษฐกจ การเมอง และ การปกครอง เพอใหประชากรมนษยซงเปนสมาชกแหงสงคมโลกด ารงชวตอยไดอยางมความสข เมอสงคมเตบโตขนมประชากรมนษยมากขน ทรพยากรธรรมชาตทมอยกนอยลง การท าลายทรพยากรธรรมชาต และ การกอใหเกดมลภาวะจากกระบวนการผลตเพอน ามาซงสนคาอปโภค บรโภคกทวปรมาณมากขน สะทอนกลบมาเปนปญหาตอระบบนเวศทมนษยด ารงชวตอย การท าลายชนบรรยากาศ การเกดภาวะภยธรรมชาตไดทวความรนแรงมากขน จนมนษยเรมตระหนกในภยพบตทคกคามตอชวตมนษย และตระหนกวาสงคมทกภาคสวนตองมสวนรวมในการรบผดชอบและหยดยงการสรางสภาวะ การท าลายสงแวดลอมไมวาจะเกดจากการผลตในระบบอตสาหกรรม รปแบบการด ารงชวต การบรโภค ตลอดจนส านกในความรบผดชอบตอระบบนเวศ ทจะตองรวมมอระหวางกน โดยรฐตางๆทตระหนกในปญหาสงแวดลอมหนมาท าความตกลงคมครองสงแวดลอมในรปของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

2. ระบบการคา การลงทนระหวางประเทศในยคโลกาภวฒนน าไปสระบบสงคม เศรษฐกจทตองพงพงเกยวเนองซงกนและกน ทงกระบวนการผลต การจ าหนายสนคา และ การใหบรการ ไมอาจจะแยกเปนอสระจากกนได เครอขายบรรษทขามชาตทตงอยในทกภมภาคของโลก ตางเปนฐานการผลต และ/หรอ ใหบรการทงภายใน และภายนอกระบบเครอขาย จากระบบดงกลาวน ามาสการสรางประสทธภาพในการผลตและบรการ และ เพมสมรรถนะทางเศรษฐกจ แตขณะเดยวกนกน ามาสปญหา การกอมลภาวะ ปลอยสงมพษทงทางน า ทางอากาศ และ ของเสยทเกดขนจากกระบวนการผลต บรโภค และ ขนหลงการบรโภค ตลอดจนการรอยหรอของทรพยากรธรรมชาต การเปลยนแปลงสภาพแวดลอม และ การเปลยนแปลงของภมอากาศ ตลอดจนบรรยากาศ อยางกวางขวางและรวดเรวในขณะเดยวกน เปนปฏภาคซงกนและกน จงจ าเปนทจะตองอาศยความรวมมอจากประชาคมระหวางประเทศอยางกวางขวางในลกษณะเดยวกน ในการทจะบรณาการ ฟนฟ ตลอดจนการแกไขปญหา

สงแวดลอม ประเทศตางๆจงรวมกนก าหนดกรอบทางกฎหมายระหวางประเทศในรปของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมเปนกรอบทางกฎหมายในการบงคบการใหเปนไปตามวตถประสงคของคมครอง และ อนรกษสงแวดลอม

3. ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมหลายฉบบไดมการลงนามในป คศ. 1992 ในทประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (United Nations Conference on Environment and Development (UNCED) หรอ ทเรยกวา “Earth Summit” ซงไดจดประชมขนท Rio de Janeiro, Brazil ในทประชมดงกลาวไดมการท าความตกลงส าคญ 5 ฉบบ วาดวยการพฒนาอยางยงยน โดยม ความตกลง 2 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “Hard Law” ไดแก The Convention on Biological Diversity, and the Framework Convention on Climate Change และมความตกลงอก 3 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “soft law” ไดแก The Rio Declaration, Agenda 21, และ The Forest Principles ซงทงสามฉบบนไดรบการรบรองโดยฉนทามตท Rio de Janeiro, Brazil ตอมาไดมการลงนามในความตกลงพหภาคหลายฉบบ เพออนรกษ คมครองสงแวดลอม

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 13.1 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายความส าคญของกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม และ ความจ าเปนในการท าความตกลงระหวางประเทศระดบพหภาคในการอนรกษ คมครองสงแวดลอมดานตางๆได

2. อธบายความเปนมา ความหมาย และลกษณะของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมตลอดจนมาตรการในการบงคบใชความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมได

เรองท 13.1.1 บททวไป

สาระสงเขป

กอนอนเราควรท าความเขาใจกบค าวา “สงแวดลอม” ซงมบทนยามความหมายของค าน หลากหลาย เชน อลเบรต ไอนสไตนเคยกลาววา “สงแวดลอมคอทกสงทไมใชตวฉนเอง “the environment is everything that is not me”1 กลาวคอ สงแวดลอม กคอ ทกสงทกอยางทไมใชตวเราแตอยรอบๆ ตวเรานนเอง ดงนน “สงแวดลอม” จงหมายถง สวนประกอบของโลก และรวมถงอากาศ พนดน และน า บรรยากาศทกชน อนทรยและอนนทรยสาร และสงมชวตทงหลาย และระบบทางธรรมชาตทรวมสวนประกอบขางตนทงหมดดวย สงแวดลอมจงหมายถง “ทกสงทกอยางทลอมรอบมนษยซงไมวาจะสงผลกระทบตอมนษยแตละคนหรอตอกลมชนทรวมกนอยในสงคม กตาม”

ส าหรบในประเทศไทย ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.๒๕๓๕ บญญตวา “สงแวดลอม หมายถง สงตางๆทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทอยรอบตวมนษยซงเกดโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน” 2 และตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.๒๕๔๒ใหความหมาย “สงแวดลอม” วาหมายถง "สงตางๆทงทางธรรมชาตและทางสงคมทแวดลอมมนษยอย” ตามปฏญญาในการประชมสหประชาชาตเกยวกบสงแวดลอม ทกรงสตอกโฮลม (Declaration of the United Nations Conference on the Human Environment, 1972) สรปใจความส าคญไดวา “มนษยเปนทงผพงพา (Creature) และผสราง (Molder) สงแวดลอมทอยรอบตนเอง สงแวดลอมท าใหมนษยมสตปญญา ศลธรรม มสงคมและมความเจรญทางจตใจ การพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยอยางรวดเรวท าใหมนษยมวธการหลายหลากวธทจะเปลยนแปลงสงแวดลอมไดอยางรวดเรว และไมอาจคาดหมายได สงแวดลอมทเกดขนเองหรอทมนษยสรางขน เปนสงส าคญตอความเปนอยทด และเปนสทธขนพนฐานของมนษยทควรจะไดอยอาศยในสงแวดลอมทด การพทกษ (protection) และการปรบปรงสงแวดลอมเปนหนาท(duty)ของรฐบาลทกประเทศ”

ดงนนปญหาสงแวดลอมจงเปนปญหาทมนษยทกคน ประเทศทกประเทศพงตองรวมกนรบผดชอบทงนเพราะสงคมมนษยเปนระบบของการปฏสมพนธระหวางองคาพยพในดานตางๆ ทงทางดานสงคม

1 David Wilkinson,Environment and Law, 1st ed.(London:Routledge 2002),p.41

2 พรชย ดานววฒน “ประเทศไทยกบกฎหมายสงแวดลอมระหวางประเทศในปจจบน” วารสารนตศาสตร ปท 30 ฉบบท1 (มนาคม 2543 ):หนา 35

เศรษฐกจ การเมอง และ การปกครอง เพอใหประชากรมนษยทเปนสมาชกแหงสงคมโลกด ารงชวตอยไดอยางมความสข เมอสงคมเตบโตขนมประชากรมนษยมากขน ทรพยากรธรรมชาตทมอยกนอยลง การท าลายทรพยากรธรรมชาต และ การกอใหเกดมลภาวะจากกระบวนการผลตเพอน ามาซงสนคาอปโภค บรโภคกทวปรมาณมากขน สะทอนกลบมาเปนปญหาตอระบบนเวศทมนษยด ารงชวตอย การท าลายชนบรรยากาศ การเกดภาวะภยธรรมชาตไดทวความรนแรงมากขน จนมนษยเรมตระหนกในภยพบตทคกครามตอชวตมนษย และตระหนกวาสงคมทกภาคสวนตองมสวนรวมในการรบผดชอบและหยดยงการสรางสภาวะ การท าลายสงแวดลอมไมวาจะเกดจากการผลตในระบบอตสาหกรรม รปแบบการด ารงชวต การบรโภค ตลอดจนส านกในความรบผดชอบตอระบบนเวศ ทจะตองรวมมอระหวางกน โดยรฐตางๆทตระหนกในปญหาสงแวดลอมหนมาท าความตกลงคมครองสงแวดลอมในรปของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 1 หนา 1 - 10)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.1.1

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.1 กจกรรม 13.1.1)

กจกรรม 13.1.1

จงอธบายความหมายของค าวา “สงแวดลอม” และปฏสมพนธระหวางสงแวดลอมและสงคม

มนษย ตลอดจนความจ าเปนในการทมนษยจะตองอนรกษ คมครองสงแวดลอม

เรองท 13.1.2 ประวต ความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

สาระสงเขป

จากการทมนษยเรมตระหนกในปญหาสงแวดลอม โดยเฉพาะปญหาสงแวดลอมทเกดจากการ

กระท าของมนษย และการบรโภคทรพยากรธรรมชาตอยางไมยงยน กระบวนการผลต และ วตถดบทใชใน

การผลต การกอเกดสารพษ และ มลภาวะ สะทอนปญหาสขภาวะ อนามย และ ความปลอดภยของมนษย

ท าใหภาครฐหนมาควบคมการใชสารพษ และ การปลดปลอยสารพษในบรรยากาศ และ สงแวดลอม เดมท

กฎหมายสงแวดลอมมงเนนทการคมครองมนษย และ ความปลอดภยเหนไดจาก ตนก าเนดของกฎหมาย

สงแวดลอมมขนเพอคมครองสขภาพอนามยและคณภาพชวตของประชาชน ตอมาจงคอยๆพฒนาระบบ

กฎหมายทมวตถประสงคโดยตรงทจะปกปองคมครองสงแวดลอม ซงเพงจะเรมตนเมอป ค.ศ.1974 เมอม

การออกพระราชบญญตควบคมมลพษ (Control of Pollution Act 1974:COPA) ซงตอมาถกยกเลกโดย

พระราชบญญตพทกษสงแวดลอม(Environmental Protection Act: EPA) ซงยงคงใชอยในปจจบน

พระราชบญญตคมครองสงแวดลอม หรอ EPA เปนกฎหมายแมบทก าหนดใหมการออกกฎหมายรองเพอ

ก าหนดมาตรการขนพนฐานในการพทกษสงแวดลอมจนกวาสงคมจะไดมสงแวดลอมทดในทศวรรษหนา

กฎหมายทออกตามมาไดแก Noise and Statutory Nuisance Act 1993, Water Act 1989, Water

Resources Act 1991 และWater Industrial Act 19913

ส าหรบความตนตวของนานาชาตเกยวกบปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศไดเกดขนในชวง

ค.ศ.1960 เปนผลใหมการประชมระดบโลกและระดบภมภาค เกยวกบปญหาสงแวดลอมทส าคญตามมา

หลายครง โดยครงทส าคญทสด คอ การประชมสหประชาชาตวาดวยเรองสงแวดลอมของมนษยชาต ทกรง

สตอกโฮลม ประเทศสวเดน เมอป ค.ศ. 1972 และนบจากชวงเวลาระหวาง ค.ศ.1960 จนถงปจจบนไดม

สนธสญญา อนสญญา ดานสงแวดลอม เกดขนและมผลบงคบใชระหวางรฐรวมภาคอยางหลากหลาย

ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมในยคใหมหลายฉบบไดมการลงนามในป คศ. 1992 ในทประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (United Nations Conference on Environment and Development (UNCED) หรอ ทเรยกวา “Earth Summit” ซงไดจดประชมขนท Rio de Janeiro,

3 Susan Wolf & Anna White ,Environmental Law, 1st ed., London :Cavendish Publishing,1995, p.3-4.

Brazil ในทประชมดงกลาวไดมการท าความตกลงส าคญ 5 ฉบบ วาดวยการพฒนาอยางยงยน โดยม ความตกลง 2 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “Hard Law” ไดแก The Convention on Biological Diversity, and The Framework Convention on Climate Change และมความตกลงอก 3 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “Soft Law” ไดแก The Rio Declaration, Agenda 21, และ The Forest Principles ซงทงสามฉบบนไดรบการรบรองโดยฉนทามตท Rio de Janeiro, Brazil ตอมาไดมการลงนามในความตกลงพหภาคหลายฉบบ เพออนรกษ คมครองสงแวดลอม

การเจรจาความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมไดจ าแนกออกเปนกลมในดานตางๆ ไดแกความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere) ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และ น าและความตกลงภายใตอนสญญาอนๆ เชน ระบบสนธสญญาแอนตารคตก (Antarctic Treaty System) เปนตน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดาน

สงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 1 หนา 1 - 10)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.1.2

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

กจกรรม 13.1.2

จงอธบายววฒนาการของกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม และ การรวมมอใน

การก าหนดกรอบทางกฎหมายภายใตความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมเพอการอนรกษ และ

คมครองสงแวดลอมในดานตางๆ

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.1 กจกรรม 13.1.2)

ตอนท 13.2

ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere)

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.2 แลวศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

(United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)

หวเรอง

เรองท 13.2.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

(United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)

เรองท 13.2.2 อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน

(Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer)

เรองท 13.2.3 พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol)

แนวคด

1. อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) เปนอนสญญาทจดท าขนเพอใหประเทศตางๆในโลกควบคมปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกออกสบรรยากาศ เพอปองกนการเกดปรากฏการณเรอนกระจก หรอภาวะโลกรอน ซงจะมผลกระทบตอระบบนเวศตางๆของโลก และสงผลกระทบตอการด าเนนชวตของมนษย โดยมการก าหนดปรมาณกาซใหอยในระดบทจะรกษาไวเปนตวเลขแนนอน ในอนสญญา ดวยหลกการปองกนไวกอน (Precautionary Measures) หลกความรบผดชอบรวมกนในระดบทแตกตาง (Common but Differentiated Responsibilities) หลกการสอสารดานขอมลขาวสาร และหลกการใหการชวยเหลอกลมทดอยกวา จากหลกการณทงหมดทกลาวมากอใหเกดขอตกลง หรอกฎขอบงคบอนตามมา ไดแก พธสารเกยวโต อนสญญาเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน ( Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer) พธสารมอนทรออล ( Montreal Protocol) อนสญญาวาดวยการตอตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification : UNCCD)

2. อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the Protection

of the Ozone Layer) อนสญญาฉบบน จดท าขนเพอใหนานาประเทศรวมกนด าเนนการปองกน

ชนโอโซนในบรรยากาศมใหถกท าลาย และรวมกนแกไขปญหาสงแวดลอมทเกดจากรโหวของชน

โอโซน โดยสนบสนนใหเกดการวจย และความรวมมอในการแลกเปลยนขาวสารระหวางประเทศ

ในดานตางๆ นอกจากนอนสญญายงประกอบดวยขอตกลงระหวางประเทศทจะลดและเลกการ

ใชสารเคมทกอใหเกดการท าลายชนโอโซนอกดวย

3. พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) เปนความตกลงทเปนผลจากอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ในการประชมสมชชาประเทศภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสมยท 1 (COP-1) ในป พ.ศ. 2538 ทประชมเหนสมควรทจะเรงรดการอนวตตามพนธกรณของประเทศในภาคผนวกท 1 ใหบรรลตามเปาหมายสงสดของอนสญญาฯ จงมมตใหมการจดตงคณะท างานเฉพาะกจ (Ad Hoc Group on the Berlin Mandate: AGBM) รางขอตกลงขนใหมเพอใหมการบงคบ ใหอนวตตามพนธกรณ

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 13.2 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตอนสญญา

สหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงบรรยากาศได

2. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตอนสญญากรง

เวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซนได

3. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตพธสารเกยวโตได

เรองท 13.2.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC)4

สาระสงเขป

ในป พ.ศ.2533 การประชมสภาพภมอากาศโลกทมประเทศตางๆ เขารวม 137 ประเทศ รวมทงประชาคมยโรป ไดเรยกรองใหมการจดท ารางสนธสญญาดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ จนกระทงในเดอนธนวาคมปเดยวกน ทประชมสมชชาสหประชาชาตไดเหนชอบใหมการเจรจาจดท าอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change :UNFCCC) โดยการจดตงคณะกรรมการเพอการเจรจาระหวางรฐบาล (Intergovernmental Negotiating Committee) เพอด าเนนการดงกลาว คณะกรรมการฯ ไดมการจดท ารางอนสญญาฯ เสรจและเปดใหมการลงนามรบรองอนสญญาฯ ในการประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (Earth Summit) ทกรงรโอ เดอจาเนโร เดอจาเนโร ประเทศบราซล เมอเดอนมถนายน พ.ศ. 2535 และมผลบงคบใชเมอวนท 21 มนาคม พ.ศ. 2536 ภายหลงจากทมประเทศตางๆ ใหสตยาบนครบ 50 ประเทศตามจ านวนทก าหนดไวในอนสญญา ในปจจบนมประเทศทเปนภาคอนสญญารวมแลว 191 ประเทศ แยกเปนประเทศในภาคผนวก I (Annex I Countries) จ านวน 41 ประเทศ และประเทศนอกภาคผนวกท I (Non-Annex I Countries) จ านวน 150 ประเทศ5 ส าหรบประเทศไทยไดใหสตยาบนเปนภาคอนสญญาเมอวนท 28 ธนวาคม 2537 และมผลบงคบใชตอประเทศไทยเมอวนท 28 มนาคม 2538

หลกการส าคญของ UNFCCC คอ “หลกการปองกนไวกอน” (Precautionary Measures) และ “หลกการความรบผดชอบรวมกนในระดบทแตกตางกน” (Common but Differentiated Responsibilities) ทไดระบอยในมาตรา 3 ของ UNFCCC

ภายใตหลกการปองกนไวกอน กจกรรมใดทมโอกาสจะกอใหเกดอนตรายตอสภาพภมอากาศควรจะมการจ ากดหรอหามด าเนนการ ถงแมวาจะยงไมสามารถพสจนไดอยางชดเจนในทางวทยาศาสตรกตาม เนองจากหากรอใหมความรหรอหลกฐานทางวทยาศาสตร ผลกระทบทเกดขนอาจจะสายเกนกวาทจะแกไขไดแลว หลกการนแตกตางจากกฎเกณฑในความตกลงระหวางประเทศอนๆ ทตองมการพสจนเหตและผลไดอยางชดเจนกอนจะก าหนดบงคบใหมการด าเนนการตามพนธกรณ

4 รายงานการวจยเรอง JTEPA กบผลกระทบตอ กรอบทางกฎหมายหลายระนาบดานสงแวดลอม เสนอตอกองทนสนบสนนการวจย (สกว) ซง

ผ เขยนเปนผจดท าการวจยกบคณะ

5 ขอมลวนท 8 กรกฎาคม 2551 จากเวปไซดของ UNFCCC (http://unfccc.int/parties_and_observers/parties/annex_i/items/2774.php)

ส าหรบหลกการเรองความรบผดชอบรวมกนในระดบทแตกตางกน เปนหลกการทตระหนกถงความส าคญในภาระความรบผดชอบในการจดการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก โดยทกประเทศควรมสวนรวมด าเนนการแตในระดบความรบผดชอบทแตกตางกน ทงนเนองจาก ปญหาโลกรอนทเกดขนน เกดจากกาซเรอนกระจกทประเทศทพฒนาแลวปลอยออกมาสชนบรรยากาศโลกตงแตมการปฏวตอตสาหกรรมเปนส าคญ และปจจบนกยงคงปลอยอยในอตราทสง ในขณะทประเทศก าลงพฒนาโดยสวนใหญมการปลอยกาซเรอนกระจกในอตราทต ามาก เชน ประเทศสหรฐอเมรกาปลอยกาซเรอนกระจกในสดสวนประมาณรอยละ 25 ของปรมาณกาซเรอนกระจกทงโลก ประเทศไทยปลอยในสดสวนไมถงรอยละ 0.5 ของโลก ดงนน ในแงของผ ทกอใหเกดปญหาตองรบผดชอบแลว ประเทศทพฒนาแลวตองมความรบผดชอบตอปญหาโลกรอนมากกวาประเทศก าลงพฒนา

จากหลกการเรองความรบผดชอบรวมกนในระดบทแตกตางกน ประเทศอตสาหกรรมจงตองเปนผน าในการตอสกบปญหาเรองโลกรอน อนสญญาฯ จงไดแบงกลมประเทศในภาคผนวกแนบทายเปน 3 กลม ดงน

กลมประเทศในภาคผนวกท I (Annex I Countries) ไดแกประเทศพฒนาแลวทเรยกวากลมประเทศ OECD (Organization of Economic Cooperation and Development) กบประเทศยโรปตะวนออก ยโรปกลาง และประเทศรสเซย ซงเรยกวากลมประเทศทก าลงเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจเปนระบบตลาดเสร (Economic in Transition: EIT)

กลมประเทศนอกภาคผนวกท I (Non-Annex I Countries) ซงเปนประเทศก าลงพฒนาทงหมด

กลมประเทศในภาคผนวกท II (Annex II Countries) เปนกลมประเทศอตสาหกรรมทเปนสมาชกของ OECD โดยไมรวมประเทศ EIT การท UNFCCC แยกก าหนดกลมประเทศในภาคผนวกท II น เนองจากในบางกรณ ประเทศในกลมนอาจมพนธกรณเขมขนกวาประเทศทอยในระหวางการเปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจเปนระบบตลาดเสร (จะเหนความแตกตางระหวางกลมประเทศตางๆ ตามภาคผนวกมากขนในพธสารเกยวโต)

แมวาใน UNFCCC จะไดก าหนดใหประเทศทพฒนาแลวท าการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกใหอยในระดบเดยวกนกบทปลอยในป พ.ศ.2533 ใหไดภายในป พ.ศ. 2543 แตไมไดมขอผกพนทางกฎหมายทบงคบใหมการด าเนนการตามพนธกรณ จากรายงานแหงชาตทประเทศภาคอนสญญาฯ ในภาคผนวกท I เสนอตอการประชมสมชชาภาค (Conference of the Parties :COP) สมยท 1 ทกรงเบอรลน ประเทศเยอรมน ในป พ.ศ. 2538 (หลงอนสญญาฯ มผลบงคบใชมา 2 ป ) แสดงใหเหนวา ประเทศทพฒนาแลวไมสามารถด าเนนการลดปรมาณการปลอยกาซตามทก าหนดไวได ทประชม COP จงตดสนวา ตองมการทบทวนพนธกรณและก าหนดมาตรการเขมขนกวาทเปนอย จงใหมการเจรจารอบใหมโดยม

เปาหมายใหมพนธกรณทละเอยดและเขมขนมากขน โดยแตงตงคณะกรรมเฉพาะกจทเรยกวา Ad hoc Group on Berlin Mandate (AGBM) เพอท าการยกรางพธสารเพอใชในการเจรจา

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 2 หนา 11 - 20)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.2.1

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.2 กจกรรม 13.2.1)

กจกรรม 13.2.1

จงอธบายสาระส าคญ และ หลกการในการใชมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตกรอบของ

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework

Convention on Climate Change (UNFCCC)

เรองท 13.2.2 อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention

for the Protection of the Ozone Layer)

สาระสงเขป

อนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the Protection of

the Ozone Layer) เกดจากการท องคการสงแวดลอมแหงสหประชาชาตไดจดตงคณะท างานดาน

กฎหมายและวชาการขนในป พ.ศ. 2524 เพอวางโครงรางส าหรบการปกปองชนโอโซน โดยมจดประสงค

เพอใหเกดความตกลงในรปสนธสญญาระหวางประเทศเพอแกไขปญหาการท าลายชนโอโซน เรยกวา

อนสญญาเวยนนาวาดวยการปองกนชนโอโซน

อนสญญาเวยนนาประกอบดวยค าปฏญญาในอนทจะรวมมอกนในการศกษาคนควา เฝาระวง และการแลกเปลยนขอมลปรมาณการผลตและการปลอยสารท าลายชนโอโซน รวมถงการด าเนนการควบคมตามอนสญญาทจะก าหนดขนในอนาคตดวยแมวาอนสญญาเวยนนาจะไมไดมขอก าหนดทเปนพนธะทางกฎหมาย บงคบการใหตองปฏบตเพอลดการผลตและการใชสารท าลายชนโอโซนแตอนสญญาเวยนนากจดเปนอนสญญาทส าคญในประวตศาสตรฉบบหนงทประเทศตาง ๆ ยอมรบมาตรการปองกนตามหลกการ Precautionary Principle ในการเจรจาระหวางประเทศ และเหนพองกนในการทจะแกไขปญหาทเกดขนตอสงแวดลอมโลก กอนทจะมผลการพสจนทางวทยาศาสตร และเกดความเสยหายอยางใหญหลวงขนโดยไดมประเทศตางๆจ านวน 28 ประเทศ รวมกนใหสตยาบนตออนสญญาดงกลาวครงแรกในเดอนมนาคม พ.ศ. 2528

เพอใหนกศกษาเขาใจปญหาการท าลายชนโอโซนทกอใหเกดภยพบตแกมวลมนษยชาต จงขอน าความรเกยวกบโอโซนมาใหนกศกษาไดท าความเขาใจดงน

ความรเบองตนเกยวกบชนบรรยากาศโอโซน6

โอโซนเปนกาซทประกอบดวยออกซเจน 3 อะตอม มสตรเปน O3 โดยพบวาทก ๆ10 ลานโมเลกลของบรรยากาศทระดบความสง 10-50 กม.จะพบโอโซนประมาณ 3 โมเลกลเทานน ชนโอโซนจะท าหนาทดดซบรงสทกชนดทแผออกมาจากดวงอาทตยไวโดยเฉพาะรงส UV-B ทม อนตรายตอสงมชวตและท าลายความสมดลของธรรมชาต โดยเฉพาะมนษยการไดรบรงสนเปนระยะเวลานานๆ จะมความเสยงในการเกด

6 ขอมลจากส านกควบคมวตถอนตราย กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

อนตรายตอดวงตา โดยพบวาหากโอโซนในบรรยากาศชนสตราโทสเฟยร ลดลงเพยงรอยละ 1 จะมผลท าใหอตราการเกดตอกระจกเพมขน รอยละ 0.6-0.8 นอกจากนยงท าใหเกดความเสยงตอการเปนโรคมะเรงผวหนง โดยเฉพาะโรคมะเรงผวหนงเมลาโนมาซงพบวาเปนกนมาก ในหมคนผวขาวรวมทงท าใหภมคมกนโรคตาง ๆ ลดลงซงท าใหเกดการระบาดของโรคหรอตดโรคตาง ๆ มากขน นอกจากจะมผลตอมนษยแลวสตวและพชกไดรบผลกระทบจากรงสดงกลาวนเชนกน โดยเฉพาะสตวน า รงส UV-B จะไปท าลายการ เจรญเตบโตของสตวน าในชวงแรกและท าใหแพลงตอน ซงเปนรากฐานของปฏกรยาลกโซ อาหารในน ามปรมาณลดลง ในสวนของพช พบวารงส UV-B จะ ท าใหการเจรญเตบโตของพชลดลง นอกจากนยงมผลตอวตถสงเคราะหตาง ๆ เชน พลาสตก ยาง และวตถทเกด ขนเองตามธรรมชาต เชน ไม โดยท าใหเกดการเปลยนสหรอสญเสยประสทธภาพในการใชงานได จากผลกระทบดงกลาวจะเหนวาชน โอโซนท าหนาทเสมอนเกราะก าบงชวยปองกนอนตรายทอาจเกดจากรงส UV-B ได

การเกดหลมโอโซนในชนบรรยากาศ7

ในป พ.ศ. 2521 นกวทยาศาสตรทเฝาตดตามปรมาณของกาซตางๆ ในชนบรรยากาศไดพบวา ปรมาณของโอโซนมแนวโนมลดลงตลอดเวลา ในป พ.ศ. 2528 นกส ารวจขวโลกชาวองกฤษ คนพบวาปรมาณโอโซนบรเวณขวโลกใตในชวงฤดใบไมผล ลดลงรอยละ 50 ถง 95 ซง นกวทยาศาสตรเรยกปรากฏการณนวาหลมโอโซนทขวโลกใต (Antarctic Ozone Hole) จากการคนพบนท าใหเกดการตนตวอยางมากและพยายามคนหาสาเหตทท าใหชนโอโซนถกท าลาย ซงตอมาพบวาปรมาณโอโซนทลดลง มความสมพนธกบการเพมขนของออกไซตของคลอรนเสมอ จงไดมการศกษาตดตามแหลงทมาของคลอรนในบรรยากาศและพบหลกฐาน ทเชอไดวาปรมาณคลอรนทเพมขนในชนสตราโทสเฟยรนนมาจากสารเคมจ าพวกฮาโลคารบอน (Halocarbons) ซงประกอบดวย คลอรน, ฟลออรน, โบรมน, คารบอนและไฮไดรเจน ซงในเวลาตอมาเรยกสารจ าพวกนวาสารท าลายชนโอโซน (Ozone Depleting Substances, ODSs)

สารท าลายชนโอโซนทรจกกนมาก คอ สารจ าพวกคลอโรฟลออไรคารบอน หรอ สารซ เอฟ ซ (Chlorofluorocarbons,CFCs) ทถกสงเคราะหขนเพอใชเปนน ายาท าความเยนในตเยนและเครองปรบ อากาศตอมามการน ามาใชในอตสาหกรรมโฟม ใชเปนตวท าละลายในอตสาหกรรมอเลคทรอนคส ใชเปนสารผลกดนในกระปองสเปรย เนองจากสารดงกลาวมคณสมบตทดหลายประการ เชน มความคงตวสง ไมเปนพษราคาถกและงายตอการเกบรกษาจงท าใหมการใชสารนอยางแพรหลายในเวลาอนรวดเรวท าใหการผลตสารกลมนของทวโลกเพมขนเปนสองเทาทก ๆ 5 ป ตงแตป พ.ศ. 2513 เปนตนมา สารหลกในกลมน ไดแก CFC-11, CFC-12, CFC-113, CFC-114 และCFC-115 และตอมาไดพบวาสารเฮลอน คารบอน

7 ขอมลจากส านกควบคมวตถอนตราย กรมควบคมมลพษ กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

เตตระคลอไรด เมทลคลอโรฟอรม เมทลโบรไมด รวมทงสารจ าพวก ไฮโดรคลอโรฟลออโรคารบอน (Hydrochlorofluorocarbons, HCFCs) ทน ามาใชแทนสาร CFCs เปนสารท าลายชนโอโซนดวย แตมคาในการท าลายชนบรรยากาศโอโซนนอยกวาสาร ซเอฟซ จากคณสมบตความคงตว จงท าใหสารท าลายชนโอโซนทถกปลอยออกมาลอยตวขนไปสบรรยากาศชนสตราโทสเฟยรไดในขณะทรงส UV จากดวงอาทตยจะท าใหสารดงกลาวแตกตวเกดอะตอมของคลอรนอสระและท าปฏกรยากบโอโซนในลกษณะของปฏกรยาลกโซ ท าใหโอโซนถกท าลายอยางตอเนองและสารท าลายชนโอโซนตวอน ๆ กจะท าปฏกรยากอใหเกดการท าลายโอโซนท านองเดยวกน

โดยเหตนทกประเทศทวโลกจงมความจ าเปนทจะตองรบผดชอบรวมกนตอความเปนอยของมวลมนษยชาตจากการลดการกอใหเกดการท าลายชนบรรยากาศโอโซน และ เปนทมาของการรวมกนจดท าอนสญญาเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer) ฉบบนขน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 2 หนา 11 - 40)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.2.2

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.2 กจกรรม 13.2.2)

กจกรรม 13.2.2

จงอธบายสถานะทางกฎหมายตลอดจนหลกการในการบงคบใชมาตรการทางดาน

สงแวดลอมของอนสญญากรงเวยนนาวาดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the

Protection of the Ozone Layer)

เรองท 13.2.3 พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol)8

สาระสงเขป

พธสารเกยวโตมสถานะทางกฎหมายเปนสนธสญญาระหวางประเทศ มผลมาจากอนสญญา

สหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ลกษณะทส าคญของพธสารเกยวโต คอ เปนพธ

สารทมผลผกพนทางกฎหมาย และ ประเทศภาคสมาชกจะตองผกพนในการลดการปลดปลอยกาซพษใน

อนทจะกอใหเกดกาซเรอนกระจก (Greenhouse Gas ‟ GHG) ซงรฐภาคมพนธะสญญาจะตองลดระดบ

การปลอยกาซลงโดยเฉลย 5% จากระดบของกาซทปลอยในป ค.ศ. 1990 ตลอดระยะเวลา 5 ป ตงแต ป

ค.ศ. 2008 ‟ 2012 และลกษณะทแตกตางของพธสารเกยวโต กบ อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ คอ ในขณะท อนสญญา เพยงแตสงเสรมใหรฐตางๆโดยเฉพาะประเทศ

อตสาหกรรม รกษาระดบการปลดปลอยกาซ ไมใหสงขน แตภายใตพธสาร มผลบงคบใหประเทศเหลานน

ตองปฏบตการตามพนธกจตามกฎหมาย และ โดยเหตทประเทศอตสาหกรรมไดปลดปลอยกาซเพอการ

พฒนาทางอตสาหกรรมมายาวนานมากกวาจงมภารกจมากกวาในการรบผดชอลตอการลดการปลดปลอย

กาซ

พธสารเกยวโตไดผานการเจรจาทเขมขนในการประชมสมชชาภาค (Conference of Parties ‟ COP) ในการประชมครงท 3 หรอ COP 3 และในทสดทประชม COP ไดใหการรบรองพธสารเรยกกนวา “พธสารเกยวโต” (Kyoto Protocol) เปดใหมการลงนามระหวางวนท 16 มนาคม 2540 ถงวนท 15 มนาคม 2541 ซงม 84 ประเทศทไดลงนามพธสารเกยวโตในชวงระยะเวลาดงกลาว

การทพธสารเกยวโตจะมผลบงคบใช จะตองมประเทศภาค UNFCCC ใหสตยาบน (Ratify) ไมนอยกวา 55 ประเทศ ทงนประเทศทใหสตยาบนแลว จะตองมการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดรวมกนแลวไมนอยกวารอยละ 55 ของปรมาณการปลอยกาซคารบอนไดออกไซดทงหมดของประเทศในภาคผนวกท I ทปลอยในป พ.ศ. 2533 ซงกวาทจะมประเทศภาคใหสตยาบนครบตามเงอนไขทก าหนดไดตองรอเวลาถง 8 ปนบจากการประชมทเกยวโต

พธสารเกยวโตมผลใชบงคบในวนท 16 กมภาพนธ 2548 ภายหลงจากการใหสตยาบนของประเทศรสเซย (ส าหรบประเทศไทยไดใหสตยาบนตอพธสารฯ เมอวนท 28 สงหาคม 2545)

8 รายงานการวจยเรอง JTEPA กบผลกระทบตอกรอบทางกฎหมายหลายระนาบดานสงแวดลอม เสนอตอกองทนสนบสนนการวจย (สกว) ซง

ผ เขยนเปนผจดท าการวจยกบคณะ

เหตทประเทศภาคผนวกท I ตองใชเวลานานในการพจารณาใหสตยาบน เนองจากพธสารเกยวโตเพมความเขมขนของพนธกรณโดยก าหนดใหมขอผกพนทางกฎหมายไว และในกรณทไมด าเนนการตามพนธกรณ ในมาตรา 18 ของพธสาร ไดก าหนดใหมขนตอนและกลไกในการตดสนและการด าเนนการลงโทษประเทศภาคทไมด าเนนการตามพนธกรณทก าหนดไวได

พนธกรณทก าหนดไวในมาตรา 3 ของพธสาร คอ ไดก าหนดชนดกาซเรอนกระจก 6 ชนด 9 โดยการค านวณการลดกาซเหลานใหคดเทยบเปนปรมาณกาซคารบอนไดออกไซด เปาหมายของปรมาณการลดโดยรวม คอ ปรมาณการลดทรกษาระดบปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกของกลมประเทศทพฒนาแลว ใหอยในระดบทต ากวาระดบการปลอยในป 2533 รอยละ 5 10 ปรมาณการลดนไดจดสรรตามประเทศตางๆ ทอยในภาคผนวกท I ในระดบทแตกตางกนตามทระบในภาคผนวก B ของพธสาร ทงนการด าเนนการลดกาซดงกลาวตองเสรจสนภายในระหวางป 2551 ถง 2555 หรอทเรยกวาเปนพนธกรณชวงแรก (First Commitment Period)

ในขณะเดยวกน เพอใหบรรลเปาหมายของอนสญญาฯ ภายหลงการเจรจาตอรองอยางเขมขน ไดมการเพมความยดหยนในการด าเนนการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกใหกบประเทศภาคอนสญญาทเปนประเทศพฒนาแลว โดยก าหนดกลไกขนมา 3 กลไก ไดแก

(1) การด าเนนการรวม (Joint Implementation : JI)

กลไกนก าหนดขนตามมาตรา 6 ของพธสาร ซงจ ากดใหมการด าเนนการไดเฉพาะในระหวางประเทศในภาคผนวกท I เทานน การด าเนนการรวม คอ ประเทศทเกยวของตกลงด าเนนโครงการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกรวมกนและแบงสรรปรมาณการลดนน ปรมาณการลดดงกลาวสามารถในไปคดรวมกบปรมาณการลดทประเทศนนๆ ตองด าเนนการตามพนธกรณได แตตองไมเกนตามปรมาณทก าหนดไวในพธสาร

9 กาซเรอนกระจกทระบในภาคผนวก A ของพธสารเกยวโต ไดแก กาซคารบอนไดออกไซด (CO2) มเทน (CH4) ไนตรสออกไซด (N2O) ไฮโดร

ฟลออโรคารบอน (HFCs) เปอรฟลโอคารบอน (PFCs) ซลเฟอรเฮกซาฟลโอไรด (SF6)

10 ในป 2533 ประเทศในภาคผนวกท I ปลอยกาซคารบอนไดออกไซด ( ไมรวมปรมาณกาซคารบอนไดออกไซดทเกดจากการปลอยและการดด

ซบในสาขาการเปลยนแปลงการใชทดนและปาไม) รวมทงสน 13,728.3 ลานตน โดยสหรฐอเมรกาประเทศเดยวปลอยถงรอยละ 36 ของ

ทงหมด ตามดวยรสเซย รอยละ 17

(2) การซอขายกาซเรอนกระจก (Emission Trading : ET)

กลไกนระบอยในมาตรา 17 ของพธสาร มวตถประสงคทจะใชระบบตลาดทมการแขงขน ซงเปนเครองมอทางเศรษฐศาสตรในการท าใหเกดการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจกอยางมประสทธภาพ โดยใหเปนกลไกทเสรมเพมเตมจากมาตรการลดปรมาณการปลอยกาซทด าเนนการภายในของแตละประเทศ แตกลไกนจะจ ากดใหด าเนนการไดเฉพาะกบประเทศในภาคผนวกท II ของอนสญญา UNFCCC เทานน

ประเทศในภาคผนวกท II เปนกลมประเทศอตสาหกรรมทเปนสมาชกของ OECD สามารถซอขายแลกเปลยนปรมาณการลดการปลอยกาซเรอนกระจกระหวางกน เพอน ามาเสรมปรมาณการลดในประเทศของตนได การใชกลไกทางการตลาดน ท าให “ปรมาณกาซเรอนกระจกทลดได” กลายเปนสนคาประเภทหนง ประเทศทไดท าการลดกาซเรอนกระจกกจะม “ปรมาณกาซเรอนกระจกทลดได” เปนสนคา สามารถน ามาขายในตลาดซอขายปรมาณกาซเรอนกระจก (Carbon Market) ดวยกลไกน ประเทศทมพนธกรณในการลดกาซเรอนกระจกจะสามารถเลอกตดสนใจไดวา จะท าการลดปรมาณกาซเรอนกระจกเองในประเทศ หรอจะซอเอาจากตลาด โดยพจารณาจากประสทธภาพดานตนทน

(3) กลไกการพฒนาทสะอาด (Clean Development Mechanism : CDM)

เปนกลไกทเกดขนจากการเจรจาตอรองในชวงสดทายของการประชม COP ครงท 3 ของ UNFCCC ณ กรงเกยวโต โดยมวตถประสงคทจะใหประเทศก าลงพฒนามสวนรวมในการลดปรมาณการปลอยกาซเรอนกระจก

ตามมาตรา 12 ของพธสาร ไดก าหนดหลกการทส าคญของกลไก CDM วา มวตถประสงคเพอชวยใหเกด “การพฒนาทยงยน” ในประเทศก าลงพฒนา ในขณะเดยวกนกเปนการชวยใหประเทศทพฒนาแลวสามารถด าเนนการตามพนธกรณลดปรมาณกาซเรอนกระจกตามทก าหนดไวในมาตรา 3 ของพธสารได

หลกการด าเนนงานกวางๆ ของ CDM คอ ประเทศอตสาหกรรมจะสนบสนนทางการเงนในโครงการลดการปลอยกาซเรอนกระจกทด าเนนอยในประเทศก าลงพฒนา เชน การปรบปรงโรงงานผลตไฟฟา การปรบปรงประสทธภาพระบบขนสง ฯลฯ ปรมาณกาซเรอนกระจกทลดไดจะค านวณเปน “คารบอนเครดต” (Carbon Credit) หรอมชอเรยกอยางเปนทางการวา “Certified Emission Reduction” (CERs) มระบบการตรวจสอบออกเปนใบรบรอง ใหประเทศอตสาหกรรมน าไปคดลดจากปรมาณกาซทประเทศนนๆ ตองด าเนนการตามพนธกรณได

ในการตดสนใจลงทนโครงการ CDM รฐภาคหรอภาคเอกชนผลงทนทมาจากภาคผนวกท II มกจะ

เลอกลงทนในประเทศทอยนอกภาคผนวก (Non-Annex I) ทมตนทนการบ าบดหรอก าจดกาซเรอนกระจก

ต ากวา ซงมกเปนประเทศทมระดบการพฒนาต ากวา เชน ประเทศในแถบตอนกลางและตะวนออกของ

เอเชย ประเทศในทวปอเมรกากลาง-ใต และประเทศในทวปแอฟรกา ในการลงทนโครงการ CDM น ม

เงอนไขวาจะตองมการถายทอดเทคโนโลยการบ าบดหรอก าจดกาซเรอนกระจกใหกบประเทศผ รบการ

ลงทนหรอประเทศเจาบานทตงโครงการ CDM (Host Country)

ในฐานะทประเทศไทยเปนกลมประเทศนอกภาคผนวกท I (Non-Annex I Countries) ประเทศไทย

จงสามารถเขารวมกลไกในพธสารไดเฉพาะ “กลไกการพฒนาทสะอาด” (CDM) เทานน โดยประเทศไทยม

นโยบายในปจจบนวา ไทยใหความรวมมอในโครงการ CDM ทกประเภท (ยกเวนโครงการประเภทปาไม

หรอโครงการประเภท Sink Project)

ในเดอนกรกฎาคมป 2550 ไดมพระราชกฤษฎกาจดตง “องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจก

(องคการมหาชน)” (อบก.) เพอท าหนาทเปน Designated National Authority of Clean Development

Mechanism (DNA-CDM) Office ของประเทศไทยตามพนธกรณพธสารเกยวโต ซงจะตองท าหนาท วเคราะห

กลนกรองโครงการลดกาซเรอนกระจกทเรยกวาโครงการกลไกการพฒนาทสะอาด Clean Development

Mechanism (CDM) และใหความเหนแกคณะกรรมการบรหารองคการกาซเรอนกระจกวา โครงการตางๆ ท

ด าเนนงานในประเทศไทยควรจะไดรบความเหนชอบ และออกหนงสอรบรองโครงการ (Letter of Approval:

LoA) ใหกบผพฒนาโครงการหรอไม ซงเปนเรองทางเทคนควชาการทจะตองกลนกรองวเคราะหแตละโครงการ

วา เปนโครงการทเปนไปในหลกเกณฑ “การพฒนาทยงยน” (Sustainable Development Criteria : SD

Criteria) ทงดานสงแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม ทประเทศไทยก าหนดขน เพอใหเกดประโยชนทงดาน

สงแวดลอม การลงทน การพฒนาเศรษฐกจ และสงคม แกชมชนทองถนทโครงการตงอย

โครงการทไดรบหนงสอรบรองจากประเทศไทย ซงตามกฎหมายขณะนคอ ปลดกระทรวง

ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จะเปนผลงนามในหนงสอรบรองโครงการตามความเหนของคณะกรรมการ

องคการบรหารจดการกาซเรอนกระจกซงจะรบขอคดเหนจากองคการบรหารจดการกาซเรอนกระจกมา

พจารณา จากนน จงจะสามารถน าไปขนทะเบยน (Registration) กบ CDM Executive Board ณ กรงบอนน

ประเทศเยอรมน แลวจงจะท าการซอ-ขาย Carbon Credit หรอ CERsได

การเสนอโครงการเพอขายคารบอนเครดตมขนตอนหลกๆ 3 ขนตอน คอ

1.ผด าเนนโครงการจะตองออกแบบโครงการและท าเอกสารประกอบโครงการ (Project Design

Document: PDD) โดยก าหนดขอบเขตโครงการ วธการค านวณการปลอยกาซเรอนกระจก วธการตดตาม

ผลการลดกาซ และการวเคราะหผลกระทบสงแวดลอม ฯลฯ อยางรดกม

2.การตรวจสอบเอกสารประกอบโครงการ โดยสวนใหญจะตองมการวาจางหนวยงานกลาง

(Designated Operational Entity : DOE) ซงไดรบการมอบหมายใหท าหนาทแทนจากคณะ

กรรมการบรหารกลไกการพฒนาทสะอาด (CDM Executive Board: CDM EB) ทมส านกงานตงอย ณ

กรงบอนนประเทศเยอรมนเพอตรวจสอบเอกสารประกอบโครงการ

ทงน หนวยงานกลางจะตองแสดงใหเหนวาโครงการทเสนอขอรบการอนมตสามารถลดการปลอย

กาซเรอนกระจกไดจรง นอกเหนอจากปรมาณทกฎหมายประเทศนนๆ ก าหนดใหตองท าอยแลว

นอกจากนน ผด าเนนโครงการยงตองไดรบหนงสอเหนชอบจาก อบก.ในฐานะองคกรรบรองระดบชาตดวย

3.การขนทะเบยนโครงการตอ CDM EB ซงจะแบงเปนอก 4 ขนตอนยอยกอนออกใบรบรองสทธ

การคากาซเรอนกระจกได คอ การตดตามการลดปลอยกาซเรอนกระจก การยนยนการลดกาซ การรบรอง

การลดกาซเรอนกระจก และในทายทสด CDM EB กจะอนมตคารบอนเครดต (Issuance) หรอใบรบรอง

การลดกาซเรอนกระจก (Certified Emission Reductions: CERs) แกผด าเนนโครงการ โดยโครงการท

ผานการรบรองจะมอายสงสดไมเกน 21 ป

ขนตอนทงหมดจะใชเวลาประมาณ 180 วน โดยมคาใชจายในการยนขอใบรบรองสทธการคา

คารบอนประมาณ 6-10 ลานบาทตอโครงการ ซงยงไมรวมถงคาลงทนกอสรางโครงการ

สวนผ ซอคารบอนเครดต แบงออกเปน 3 ประเภทดวยกน คอ (1) ประเทศทพฒนาแลว (Annex 1

Country) (2) กองทนกาซเรอนกระจก (Carbon Fund) ของประเทศตางๆ หรอกลมบรษทเอกชนทภาครฐ

ก าหนดเพดานกาซเรอนกระจกในขนตอนการผลต และ (3) ตวกลางรบซอ (Carbon Broker) ซงเปน

นายหนาคาคารบอนเครดตในลกษณะเดยวกบนายหนาคาหน โดยคารบอนเครดตจะมราคาเฉลยตนละ

ประมาณ 10 ยโร หรอประมาณ 500 บาท/ตน

จนถงเดอนมถนายน 2551 ทางอบก.ไดอนมตโครงการไปแลว 30 โครงการ สามารถลดการปลอย

กาซเรอนกระจกเทยบเทา 2.13 ลานตนคารบอนไดออกไซดตอป หรอคดเปนมลคาราว 1 พนลานบาท

โครงการ CDM สวนใหญในประเทศไทยอาจจ าแนกออกเปน 3 ประเภท คอ โครงการผลตไฟฟาจากชวมวล

(Biomass) โครงการผลตไฟฟาและพลงงานความรอนจากกาซชวภาพ (Biogas) และ โครงการผลตไฟฟา

จากหลมฝงกลบขยะมลฝอย (Landfill gas)

นอกจากน ยงมโครงการขนาดกลางและขนาดเลกทรออนมตจาก อบก.อก 26 โครงการ หรอ

ประมาณ 1.3 ลานตนคารบอนไดออกไซดตอป ทางอบก.คาดวาป 2552 จะมโครงการทยนขอการอนมต

รวมกนไมต ากวา 90-100 โครงการ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 2 หนา 11 - 50)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.2.3

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.2 กจกรรม 13.2.3)

กจกรรม 13.2.3

จงอธบายสถานะทางกฎหมายของพธสารเกยวโต ตลอดจนหลกการในการบงคบใช

มาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตพธสารเกยวโต

ตอนท 13.3 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity)

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.3 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง

เรองท 13.3.1 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

ระดบโลก (Global)

เรองท 13.3.2 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

แนวคด

1. กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

(Biodiversity)ระดบโลก(Global)ทส าคญ ไดแก อนสญญาวาดวยการคาระหวาง

ประเทศพนธพชพนธสตวทใกลจะสญพนธเพออนรกษพนธพช พนธสตวทใกลจะสญ

พนธ อนสญญากรงบอนวาดวยการขามแดนของสายพนธพชและสตว อนสญญาวา

ดวยความหลากหลายทางชวภาพเพอการใชทรพยากรชวภาพอยางยงยน พธสารคารทา

จนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ แผนปฏบตการเกยวกบสตวเลยงลกดวยนมใน

ทะเลเพออนรกษสตวเลยงลกดวยนมในทะเล และทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม

เพอการอนรกษปาไม

2. กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

(Biodiversity) ระดบภมภาค (Regional) เปนกลมความตกลงทมวตถประสงคเพอการ

อนรกษสตวประเภทตางๆประจ าถน เชน การอนรกษนกน าทอพยพเคลอนยายถน

แอฟรกาและยโรป การอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาดเลก ในทะเลบอลตกและ

ทะเลเหนอ การอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอรเรเนยน และบรเวณเขตตอเนอง

แอตแลนตก และการอนรกษประชากรคางคาวยโรป เปนตน

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 13.3 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายสาระและมาตรฐานทางดานสงแวดลอมภายใตความตกลงทางดานสงแวดลอม

เกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ(Biodiversity) ระดบโลก (Global) ได

2. อธบายบทบาทและกลไกของอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศพนธพชพนธสตวท

ใกลจะสญพนธ (Convention on International Trade in Endangered Species -

CITES) ได

3. อธบายบทบาทและกลไกของอนสญญากรงบอนวาดวยการขามแดนของสายพนธพชและ

สตว (Bonn Convention on Migratory Species - CMS) ได

4. อธบายบทบาทและกลไกของอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ Convention

on Biological Diversity - CBD)ได

5. อธบายบทบาทและกลไกของพธสารคารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ

(Cartagena Protocol on Biodiversity)ได

6. อธบายบทบาทและกลไกของแผนปฏบตการเกยวกบสตวเลยงลกดวยนมในทะเล (Marine

Mammal Action Plan ‟ MMAP)ได

7. อธบายบทบาทและกลไกของทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม (United Nations

Forum on Forests ‟ UNFF)ได

8. อธบายสาระและมาตรฐานทางดานสงแวดลอมภายใตความตกลงทางดานสงแวดลอม

เกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ(Biodiversity) ระดบภมภาค (Regional) ได

9. อธบายบทบาทและกลไกของความตกลงวาดวยการอนรกษนกน าทอพยพเคลอนยายถน

แอฟรกาและยโรป Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory

Waterbirds ‟ AEWA) ได

10. อธบายบทบาทและกลไกของความตกลงวาดวยการอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาด

เลก ในทะเลบอลตกและทะเลเหนอ (Agreement on the Conservation of Small

Cetaceans of the Baltic & North Seas ‟ ASCOBANS) ได

11.

12.

11. อธบายบทบาทและกลไกของความตกลงวาดวยการอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอร

เรเนยน และบรเวณเขตตอเนองแอตแลนตก (Agreement on the Conservation of the

เรองท 13.3.1 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

ระดบโลก (Global)

สาระสงเขป

ในการประชมสดยอดสงแวดลอมโลก (Earth Summit) ณ นครรโอ เดอจาเนโร เดอ จาเนโร ประเทศบราซล เมอป ค.ศ. 1992 สมชชาสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (UNCED) ไดมการจดท าความตกลงระหวางประเทศทส าคญหลายฉบบดวยกน รวมถงอนสญญาสามฉบบทเรยกรวมวา “อนสญญารโอ เดอจาเนโร” ประกอบดวย

1. อนสญญาวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (UNFCCC) 2. อนสญญาวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย (UNCCD) 3. อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (CBD)

โดยเฉพาะอยางยงอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (CBD) นบวาเปนความตกลงระดบโลกฉบบแรกทครอบคลมประเดนการอนรกษและการใชประโยชนอยางยงยนจากความหลากหลายทางชวภาพ โดยในการประชมดงกลาว แทบทกประเทศในโลก (157 ประเทศ) รวมทงประเทศไทย ไดลงนามรบรองอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ และ ตอมาประเทศไทยไดใหสตยาบนอนสญญาฉบบนเมอวนท 31 ตลาคม ค.ศ. 2003 หรอ พ.ศ. 2546 และมผลบงคบใชเมอวนท 29 มกราคม ค.ศ.2004 (พ.ศ. 2547) สงผลใหประเทศไทยเปนประเทศภาคอนสญญาฯ ในล าดบท 188 จนถงปจจบน อนสญญาฯ มภาคทงหมด 193 ประเทศ

อนสญญาและสนธสญญาทมความเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ ซงเดมม 5 อนสญญา ไดแก

1. Ramsar Convention on Wetlands (Ramsar)

2. Convention on International Trade in Endangered Species (CITES)

3. World Heritage Convention (WHC)

4. Convention on Migratory Species (CMS) และ

5. Convention on Biological Diversity (CBD)

ประเทศตางๆ ไดจดท าความตกลงรวมกน และจดตง Biodiversity Liaison Group ขนในป 2547 ตามการรองขอของสมชชาภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพในการประชมครงท 7 ณ กรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย (Decision VII/26) ทงน เพอเปนการสงเสรมความรวมมอระหวางอนสญญาทมความเกยวของกบความหลากหลายทางชวภาพ และในป 2549 ไดมสมาชกเพมขน ไดแก International Treaty on Plant Genetic Resources for Food and Agriculture11

อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ มวตถประสงคหลก 3 ประการ คอ

1.การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

2.การใชประโยชนจากองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

3.การแบงปนผลประโยชนทเกดขนจากการใชทรพยากรพนธกรรมอยางยตธรรมและเทาเทยม

อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ เปนความตกลงระหวางประเทศฉบบแรกทตระหนกวา การอนรกษความหลากหลายทางชวภาพนนเปน “ประเดนรบผดชอบรวมกนของมนษยชาต” และเปนองคประกอบหนงทจ าเปนตองมในกระบวนการพฒนา

อนสญญาฯ ครอบคลมถงความหลากหลายทางชวภาพในทกระดบ ตงแตระดบพนธกรรม, ระดบชนดพนธ และระบบนเวศทกประเภท นอกจากนยงไดเชอมโยงความพยายามในการอนรกษแบบดงเดมเขากบเปาประสงคทางเศรษฐกจในการใชประโยชนจากทรพยากรชวภาพอยางยงยน, ก าหนดหลกการส าหรบการเขาถงทรพยากรพนธกรรมและการแบงปนผลประโยชนทไดจากการใชทรพยากรดงกลาวอยางยตธรรมและเทาเทยม โดยเฉพาะจากการใชประโยชนในเชงพาณชย และครอบคลมถงประเดนการใชเทคโนโลยชวภาพสมยใหม และความปลอดภยทางชวภาพ ซงเกยวของกบสงมชวตทไดรบการดดแปลงพนธกรรม (GMOs) ซงก าลงมปรมาณและความส าคญเพมมากขน

สถานะทางกฎหมายของอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ เปนความตกลงทมผลผกพนตามกฎหมาย ประเทศภาคอนสญญาฯ จงมพนธกรณทจะตองด าเนนการเพอใหบรรลวตถ ประสงค และมาตราตางๆ ของอนสญญาฯ อยางไรกตาม อนสญญาฯ เขาใจถงความจ าเปนและสถานการณของแตละประเทศในการพฒนาทางเศรษฐกจ ซงอาจมผลท าใหการอนรกษด าเนนไปไดไมเตมทเทาทควร จงระบวา “เทาทจะเปนไปได” (as far as possible) และ “ตามความเหมาะสม” (as

11 ส านกความหลากหลายทางชวภาพ ส านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

appropriate) เสมอ ดงนน ภาคจงมอสระทจะคอยๆ ด าเนนงานตามพนธกรณไปตามก าลงความ สามารถของตน โดยไมมขอบงคบจากอนสญญาฯ ในเรองก าหนดเวลาการด าเนนงาน

นอกจากน อนสญญาฯ ยงไดกระตนใหผ มอ านาจในการตดสนใจ ตระหนกและน าเอาหลกการระมดระวงลวงหนา (precautionary approach) มาประยกตใช กลาวคอ ในกรณทเกดภยคกคาม และสงผลใหเกดการลดลงอยางมนยส าคญ หรอการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ควรก าหนดและด าเนนมาตรการเพอหลกเลยงหรอลดภยคกคามนนๆ โดยทนท และไมน าเอาประเดนการขาดแคลนขอมลทางวทยาศาสตรและวชาการ หรอไมมขอมลทถกตองชดเจน มาเปนสาเหตในการเลอน, หนวงเหนยว หรอไมด าเนนมาตรการดงกลาว และอนสญญาฯ ยงไดเรยกรองใหมการลงทนเพอการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพเพมมากขน เพอประโยชนมหาศาลทจะเกดขนตอสงแวดลอม, ระบบเศรษฐกจและสงคมทกระดบ ทงในปจจบนและในอนาคต

ความตกลงในกลมนประกอบดวยความตกลงทส าคญ และมเนอหาสาระดงน คอ

1. อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศพนธพชพนธสตวทใกลจะสญพนธ (Convention on International Trade in Endangered Species - CITES)

สาระส าคญ12

ไซเตส (CITES) คอ อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศ ซงชนดสตวปาและพชปาทใกลจะสญ

พนธ (Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora)

การอนรกษเปนการจดการใชประโยชนทรพยากรธรรมชาต เพอใหไดผลประโยชนสงสดและยงยนทสดท

สามารถท าได และควรคมครองไวเพอประโยชนของชนรนนและอนชนรนตอไป ดงนนประชาชนและ

ประเทศตางๆ สมควรเปนผใหความคมครองสตวปาและพชปาของตนดทสด รวมทงความรวมมอระหวาง

ประเทศเปนสงจ าเปนอยางยง ส าหรบการคมครองสตวปาและพชปาบางชนดเพอไมใหเกดการใช

ประโยชนเกนสมควร จากการคาระหวางประเทศ และประเทศภาคในอนสญญาฯ จงตระหนกถงคณคาท

เพมขนตลอดเวลาของสตวปาและพชปาในดานสนทรยภาพ วทยาศาสตร วฒนธรรม การพกผอน

หยอนใจ และเศรษฐกจ อนสญญาฯ ไดก าหนดกรอบการปฏบตระหวางประเทศในการท าการคาชนด

พนธทก าลงจะสญพนธ โดยก าหนดใหประเทศภาคทเปนผสงออกและประเทศผน าเขามความรบผดชอบ

รวมกนในการปฏบตเพอใหเปนไปตามวตถประสงค

12 ทมา http://www.neofarmthailand.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=8453&Ntype=2

สาเหตของการมอนสญญาไซเตส เนองมาจากปรมาณและมลคาการคาสตวปาและพชปาทวโลก

มปรมารและมลคามหาศาลมผลโดยตรงและโดยออม ตอประชาชนในธรรมชาตท าใหลดลงอยางรวดเรว

จนบางชนดใกลจะสญพนธ มการลกลอบท าการคารองลงมาจากการคายาเสพตด

เปาหมาย และ เจตนารมณของอนสญญาไซเตส เพอตองการอนรกษทรพยากรสตวปาและพชปา

ในโลกเพอประโยชนแหงมวลมนษยชาตของชนรนน และอนชนรนตอไปโดยเนนทรพยากรสตวปาและพช

ปาใกลจะสญพนธหรอถกคกคามจนอาจเปนเหตใหสญพนธไดในอนาคตโดยสรางเครอขายทวโลกในการ

ควบคมการคาระหวางประเทศ ทงสตวปาและพชปาตลอดจนผลตภณฑ

พชปาในอนสญญาไซเตสทใกลจะสญพนธ

บญชท 1 หมายถง ชนดพนธทใกลจะสญพนธ หามท าการคา โดยเดดขาดยกเวนเพอ

การศกษา วจย หรอขยายพนธเทยมซงจะตองไดรบการยนยอมจากประเทศทจะน าเขาเสยกอน ประเทศ

สงออกจงจะออกใบอนญาตใหทงนตองค านงถงความอยรอดของชนดพนธนนๆ ดวย เชนdลวยไมหายาก

บางชนด ไดแก กลวยไมสกลรองเทานาร และฟามย เปนตน

พชปาชนดอนทอยในสถานะอนตราย บญชท 2 หมายถง ชนดพนธทมแนวโนมใกลจะสญพนธ อนญาตใหคาขายไดแตตองมการควบคม ไมใหเสยหายหรอจ านวนประชากร ลดปรมาณลงอยางรวดเรวจนใกลจะสญพนธ ทงนประเทศทจะสงออกจะตองควบคมไมใหกระทบกระเทอนตอการด ารงอยของชนดพนธนน ๆ ใน ธรรมชาต บญชท 3 หมายถง ชนดพนธทไดรบการคมครองตามกฎหมายของประเทศใดประเทศหนงแลวขอความรวมมอจากประเทศภาคใหชวยด แลในการน าเขาดวย กลาวคอ จะตองมหนงสอรบรองการสงออกจากประเทศถนก าเนด

ปรมาณพชปาในอนสญญาไซเตส

บญชท 1 310 ชนด

บญชท 2 24,881 ชนด

บญชท 3 6 ชนด

กฎหมายทเกยวของกบอนสญญาไซเตส ส าหรบประเทศไทย ไดแก

กลมสตวปา (Fauna) คอ พ.ร.บ. สงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535

กลมพชปา (Flora) พ.ร.บ.พนธพช พ.ศ. 2518 แกไขเพมเตมโดย พ.ร.บ.พนธพช (ฉบบท 2) 2535

การปฏบตงานตามอนสญญาไซเตส (ประเทศไทย แบงความรบผดชอบดงน

กรมวชาการเกษตร ------------ พชปา (Flora)

กรมปาไม -------------------------- สตวปา (Fauna)

กรมประมง ------------------------ ปลาและสตวน า (Fauna)

สาระส าคญ พ.ร.บ. พนธพช (ฉบบท 2) พ.ศ.2535

พชอนรกษ หมายถง พชปาในบญชแนบทายอนสญญา CITES (มาตรา 3, มาตรา 29 ทว)

- หามมใหผใด น าเขา สงออกหรอน าผานพชอนรกษและซากของพชอนรกษ เวนแตไดรบ

หนงสออนญาต (CITES Permits) จากอธบดกรมวชาการเกษตร หรอผซงอธบดมอบหมาย (มาตรา

29 ตร)

- ผใดประสงคจะขยายพนธเทยมพชอนรกษเพอการคา ใหยนค าขอเปนหนงสอเพอขอขน

ทะเบยนสถานทเพาะเลยงอนรกษเพอการคาตอdรมวชาการเกษตร (มาตรา 29 จตวา)

- การขยายพนธเทยมตองกระท าภายใตการจดการและควบคมสภาวะแวดลอมโดยมนษย เพอ

การผลตพนธและตองคงปรมาณพอ - แมพนธไว (มาตรา 3 และประกาศกรมฯ)

(การยนขอจดทะเบยนสถานทเพาะเลยงพชอนรกษเพอการคา ยน ณ ส านกคมครองพนธพช

แหงชาต กรมวชาการเกษตร ซงปจจบน-เปลยนเปนกองคมครองพนธพช)

บทก าหนดโทษ

ผใดฝาฝนมาตรา 29 ตร (ไมมหนงสออนญาต CITES) หรอ ไมปฏบตตามมาตรา

29 จตวา (ไมยนขอจดทะเบยนสถานทเพาะเลยงพชอนรกษเพอการคา) ตองระวางโทษจ าคกไมเกน

3 เดอน หรอปรบไมเกน 3,000 บาท หรอทงจ าทงปรบ

2. อนสญญากรงบอนวาดวยการอนรกษสายพนธสตวทมการอพยพยายถน (Bonn Convention

on the conservation of Migratory Species of Wild Animals - CMS)

สาระส าคญ13

อนสญญาวาดวยการอนรกษสายพนธสตวทมการอพยพยายถน หรอทเรยกกนวา The Bonn

Convention หรอ CMS มวตถประสงคเพอการอนรกษทงชนดพนธบนบก (Terrestrial species) ชนดพนธ

ในทะเล (Marine species) ชนดพนธของนกทม การอพยพยายถน (Avian migratory species) ซงการ

อนรกษดงกลาวจะรวมทงการอนรกษแหลงทอยอาศยของชนดพนธครอบคลมไปทวโลก (Wildlife habitats

on a global scale) เนองจากการอพยพยายถนของนกบางชนดจะอพยพจากทวปหนงไปอกทวปหนง

อนสญญาฉบบนมผลใชบงคบตงแตวนท 1 พฤศจกายน พ.ศ.2526 มประเทศตางๆ เปนภาคจ านวน 46

ประเทศ (นบถง 1 กรกฎาคม 2548) ครอบคลมทวปอเมรกา ทวปอเมรกาใต และอเมรกากลาง ทวปเอเชย

และทวปยโรป ส าหรบประเทศในทวปเอเชยทเปนภาคประกอบดวยประเทศอนเดย ประเทศปากสถาน

ประเทศฟลปปนส ประเทศซาอดอาระเบย และประเทศศรลงกา ส าหรบประเทศไทยยงไมไดเปนภาคของ

สญญาฉบบน

ภาคของอนสญญาฉบบนจะรวมกนด าเนนการในการอนรกษชนดพนธทมการอพยพยายถน และ

การอนรกษแหลงทอยอาศยของชนดพนธดงกลาว โดยด าเนนการจดการคมครองอยางเครงครด (Strict protection) ตอชนดพนธอพยพยายถนทใกลจะสญพนธ (Endangered migratory species) ทมรายชออยในบญช 1 (Appendix I) และโดยการจดการและการอนรกษชนดพนธอพยพยายถนทมรายชออยในบญช 2 (Appendix II) ของอนสญญาฉบบน โดยมขอตกลง (Agreement) เฉพาะเรอง และโดยการด าเนนการใหความรวมมอในการศกษาวจย (research activities)

อนสญญาฉบบน ไดก าหนดชนดพนธอพยพยายถนทใกลสญพนธ จ านวน 55 ชนดพนธ

(Species) ไวในบญช 1 (Appendix I) อนไดแก นกกระสาไซบเรย (Siberian crane) นกอนทรยหางยาว (white tail eagle) เตากระ (Hawksbill turtle) สงโตทะเลเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean monk seal) เปนตน ส าหรบชนดพนธทพบในประเทศไทย และอยในบญช 1 (Appendix I) ไดแก เตากระ (Eretmochelys imbricata) และปลาบก (Pangasianodon gigas) ฯลฯ

ส าหรบบญช 2 (Appendix II) นนก าหนดชนดพนธอพยพยายถนทตองการความรวมมอจากนานาชาต โดยมขอตกลง (Agreement) เฉพาะเรอง ภายใตอนสญญาฉบบน 22

13 ส านกงานนโยบายและแผนสงแวดลอม. 2539. อนสญาและกฎหมายระหวางประเทศทเกยวของกบความหลากหลายททางชวภาพ.

ซงขอตกลงดงกลาวอาจจะเปนไปในลกษณะของขอตกลงทเปนทางการ เชน ขอตกลงทเปนขอผกพนทเครงครดตามกฎหมาย (Legally binding treaties) จนถงขอตกลงทไมมลกษณะเปนทางการ (Less formal memorandum of understanding) ส าหรบขอตกลงทเปนทางการนนจะตองด าเนนการในเรองการใหความรวมมอในแผนการจดการและการอนรกษชนดพนธ การอนรกษและฟนฟแหลงทอยอาศยของชนดพนธ การควบคมมใหมการรบกวนตอการอพยพยายถน รวมมอในการท าวจยและตรวจสอบ รวมทงการใหความรแกประชาชนทวไปและการแลกเปลยนขอมลระหวางภาค

3. อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ Convention on Biological Diversity - CBD)

สาระส าคญ14

อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพเปนความตกลงระหวางประเทศดานสงแวดลอมททมวตถประสงคเพอการความรวมมอระหวางประเทศ ระหวางหนวยงานทงภาครฐและเอกชนและระหวางประชาคมโลก ในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพและใชประโยชนระบบนเวศ ชนดพนธ และพนธกรรมอยางยงยนมผลบงคบใชเมอวนท 29ธนวาคม 1993 โดยประเทศไทยไดใหสตยาบนเมอเดอนตลาคม ปพ.ศ. 254615 เนอหาของอนสญญาฯมลกษณะเปนกรอบนโยบายทกวางซงในการด าเนนงานแต 14 ทมา MEAs Watch โปรดด อรรมภา รตนมณ งานวจย เรองการน าอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ(CBD) และความตกลงวาดวยสทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา(TRIPs) มาใชในการคมครองทรพยากรชวภาพในประเทศก าลงพฒนา 15

ประเทศไทยยนสตยาบนอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ตอสหประชาชาต ตามททประชมรวมของรฐสภา ครงท 2 (สมย

สามญนตบญญต) ไดลงมตใหความเหนชอบการใหสตยาบนอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ (Convention on Biological

Diversity ? CBD) เมอวนท 18 กนยายน 2546 นน เมอวนท 31 ตลาคม ศกน คณะทตถาวรแหงประเทศไทยประจ าสหประชาชาต ณ นคร

นวยอรก ไดยนสตยาบนสาร (Instrument of Ratification) เขาเปนภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ตอผแทนเลขาธการ

สหประชาชาต ณ ส านกงานสหประชาชาต นครนวยอรก ซงจะสงผลใหประเทศไทยเขาเปนประเทศภาคอนสญญาวาดวยความหลากหลาย

ทางชวภาพเปนล าดบท 188 โดยจะมผล 90 วน นบแตวนยนสตยาบนสาร ซงจะตรงกบวนท 29 มกราคม 2547 อนสญญาวาดวยความ

หลากหลายทางชวภาพมวตถประสงคส าคญเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ใชประโยชนองคประกอบของความหลากหลายทาง

ชวภาพอยางยงยน และ แบงปนผลประโยชนทเกดจากการใชทรพยากรพนธกรรมอยางยตธรรมและเทาเทยม โดยรฐภาคมสทธอธปไตยทจะใช

ทรพยากรของตนตามนโยบายสงแวดลอมของแตละประเทศ และตามความรบผดชอบของประเทศโดยไมท าความเสยหายแกสงแวดลอมของ

ประเทศอน ซงเนอหาของอนสญญา ฯ มลกษณะเปนกรอบนโยบายกวาง ๆ ในการน แตละประเทศ รวมทงประเทศไทยจะตองจดท านโยบาย

มาตรการและแผนการด าเนนงานขนเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพภายใตบทบญญตของอนสญญาดงกลาว อนสญญา ฯ ฉบบน

ถอเปนอนสญญาฉบบแรกทครอบคลมการอนรกษทงพนธกรรม ชนดพนธ และระบบนเวศ การเขาเปนภาคอนสญญา CBD ของไทยในครงน

จะท าใหไทยสามารถเขารวมในกระบวนการเจรจาเพอก าหนดกรอบการด าเนนงานในดานตาง ๆ เชน การเจรจาในเรองการเขาถงทรพยากร

พนธกรรมตามขอ 15 ของอนสญญาฯ เปนตน ซงหากไทยไมไดเขาเปนภาคกจะไมสามารถเขาไปมสวนรวมในการก าหนดกฏเกณฑตาง ๆ

รวมทงจะไมสามารถเขาเปนภาคในพธสาร Cartagena ในเรองความปลอดภยทางชวภาพดวย นอกจากน ยงท าใหไทยสามารถสงผแทนเขา

รวมการประชมภาคอนสญญา CBD สมยท 7 ทกรงกวลาลมเปอร ประเทศมาเลเซย ระหวางวนท 9 - 20 กมภาพนธ 2547 ในฐานะประเทศ

ภาคอนสญญาได หลงจากทไดเคยเขารวมการประชมในฐานะประเทศผสงเกตการณมาแลวรวม 6 ครง

ละประเทศจะตองจดท านโยบาย มาตรการ และแผนการด าเนนงานขนเองหลกการส าคญของอนสญญาฯ ไดแก

1) หลกการเขาถงพนธกรรม อนสญญาฉบบนไดก าหนดสทธและพนธกรณของรฐในการใชทรพยากรพนธกรรมและการใช

ประโยชนจากสงทสบเนองจากทรพยากรนน โดยรฐภาคมสทธก าหนดหลกเกณฑในการเขาถงทรพยากรพนธกรรมซงตองไมขดตอวตถประสงคของอนสญญาฯนและมความสมดลระหวางสทธของรฐในการเขาถงกบหนาทของรฐในการก าหนดขอตกลงทเออแกการเขาถงพนธกรรมโดยประเทศภาคอน รวมถงก าหนดผลประโยชนทจะไดรบจากการใชทรพยากรพนธกรรมดงกลาวดวย ซงผลประโยชนนนรวมถง

ก. การใหความชวยเหลอในการวจยทางวทยาศาสตรในเรองของการวจยสารพนธกรรม ข. การแบงปนผลประโยชนทไดรบจากการวจยและพฒนาอยางเปนธรรมและเทาเทยม อนสญญาฯ ยงคงยนยนใน หลกสทธอธปไตยของรฐ (Sovereign right) เหนอทรพยากรชวภาพใน

ดนแดนของตน โดยรฐเจาของพนธกรรมสามารถก าหนดระเบยบขอบงคบในการเขาถงทรพยากรพนธกรรม โดยตองเปนขอตกลงทอ านวยประโยชนตอการเขาถงทรพยากรพนธกรรมในประเทศนนๆ ซงการขออนญาตเขาถงดงกลาวตองเปนการขออนญาตใชทรพยากรนนอยางเหมาะสมกบสงแวดลอมดวย ภาคมอ านาจอธปไตยทจะใชทรพยากรของตน ตามนโยบายสงแวดลอมของแตละประเทศ และตามความรบผดชอบของประเทศ โดยไมท าความเสยหายแกสงแวดลอมของประเทศอน

หลกการเขาถงและการถายทอดเทคโนโลย ก าหนดใหแตละประเทศตองจดหาหรออ านวยการเขาถงเทคโนโลยทเกยวของกบการอนรกษ การใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน โดยเทคโนโลยเหลานจะตองไมกอใหเกดความเสยหายตอสงแวดลอมการเขาถงและการถายทอดเทคโนโลยใหแกประเทศก าลงพฒนาจะตองด าเนนการไปภายใตความชอบธรรมและเงอนไขทเปนการอนเคราะหยง รวมถงเงอนไขภายใตการผอนปรนหรอใหสทธพเศษซงไดมการตกลงกนไว โดยไมไดบงคบวาทกประเทศตองถายทอดเทคโนโลยทเกยวกบทรพยากรชวภาพเสมอไปหากแตพจารณาตามความเหมาะสมเปนกรณๆไป หลกการอนรกษในถนทอยอาศยตามธรรมชาต อนสญญาฯฉบบนระบใหประเทศสมาชกยอมรบภมปญญา ประดษฐกรรมและการถอปฏบตของชมชนพนเมองและทองถนซงปรากฏในการด าเนนชวตทสบทอดตามประเพณ ซงเกยวของกบการอนรกษและการใหประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน

2) หลกการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 2.1) อนสญญาฯกลาวถงการอนรกษในถนทอยอาศยตามธรรมชาต (in-situ) และการอนรกษนอก

ถนทอยอาศยตามธรรมชาต (ex-situ) แตเนนทมาตรการอนรกษในถนทอยอาศยตามธรรมชาต นนคอภายในระบบนเวศและแหลงทอยอาศยตามธรรมชาต หรอในกรณทเปนพชปลกหรอสตวเลยงหมายถงในสภาพแวดลอมทปลกหรอเลยงดมา โดยอนสญญาฯวางกรอบงานอยางกวางส าหรบการอนรกษในถนทอยอาศยตามธรรมชาต และกระบวนการวางแผนระดบชาตดานความหลากหลายทางชวภาพไวในมาตรา 8 เพอใหบรรลวตถประสงคในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพของอนสญญาฯ อนสญญาฯ ไดก าหนดใหแตละภาค

2.2) ใชประโยชนองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน การใชประโยชนอยางยงยน หมายถง “การใชประโยชนองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพในหนทางและในอตราทไมน าไปสการลดลงของความหลากหลายทางชวภาพในระยะยาว ดงนนจงธ ารงรกษาศกยภาพของความหลากหลายทางชวภาพใหสนองตอความตองการและความมงมาดปรารถนาของชมชนปจจบนและรนอนาคต บางครงค าวา “การอนรกษ” มกจะสอดแทรกอยกบค าวา “การใชประโยชนอยางยงยน” ในเนอหาของอนสญญาฯ สองค านปรากฏอยเคยงขางกน เหนไดจากมาตรการเพอสงเสรมการอนรกษ และการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยนทก าหนดไวในอนสญญา ตวอยางเชนมาตรการแรงจงใจทเหมาะสมทางเศรษฐกจและสงคม การใหการศกษา การวจยและการฝกอบรมเพอใหมการใชประโยชนองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน อนสญญาไดก าหนดใหแตละภาค

(1) ตองผสานการอนรกษกบการใชประโยชนทรพยากรชวภาพอยางยงยน ใหเขากบนโยบายและแผนของชาต

(2) หลกเลยงหรอลดผลกระทบเสยหายตอความหลากหลายทางชวภาพลงใหเหลอนอยทสด (3) คมครองและสงเสรมการใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพตามธรรมเนยมนยมโดย

สอดคลองกบการถอปฏบตทางวฒนธรรมตามขนบประเพณ (4) สนบสนนชมชนทองถนในการจดท าและปฏบตตามาตรการแกไขฟนฟในพนทเสอมโทรมและ (5) ตองสงเสรมความรวมมอระหวางหนวยงานรฐและภาคเอกชนในการพฒนาวธการใช

ประโยชนทรพยากรชวภาพอยางยงยน

3) หลกการแบงปนผลประโยชนอยางเปนธรรมระหวางผขอใชและประเทศเจาของทรพยากรชวภาพ การแบงปนผลประโยชนทไดจากการใชทรพยากรพนธกรรมอยางเทาเทยมและยตธรรม อนสญญา

ฉบบน ไดก าหนดมาตรการทสงเสรมการเขาถงผลประโยชนทเกดจากการใชประโยชนทรพยากรพนธกรรม การเขาถงและการถายทอดเทคโนโลยทเกยวของ และการเขาถง ทรพยากรทางการเงนทเพมขน เนองจากความหลากหลายทางชวภาพของโลกมมากในเขตรอน และ อนสญญาฯตองการใหโอกาสแกภาคประเทศก าลงพฒนาในเขตนและเขตใกลเคยงในการทจะไดรบผลประโยชนทางการเงนและวชาการจากทรพยากรชวภาพของตน ในขณะทโลกเองกไดผลประโยชนโดยรวมจากการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพดวยเพอแบงปนผลประโยชนทไดจากการใชทรพยากรพนธกรรมอยางยตธรรมและเทาเทยม อนสญญาไดระบไวอยางชดเจนวา “อ านาจในการพจารณาก าหนดการเขาถงทรพยากรพนธกรรมขนอย กบรฐบาลแหงชาต” และยงก าหนดใหภาค

(1) พยายามสรางเงอนไข เพออ านวยแกการเขาถงทรพยากรพนธกรรม หากเปนการใช ประโยชนอยางเหมาะสมตอสงแวดลอม นอกจากนน

(2) วางกลไกในการตอรองผลประโยชนบนเงอนไขการตกลงรวมกนระหวางผใหและผขอใชพนธกรรม

(3) ใหประเทศซงเปนผใหทรพยากรพนธกรรมไดรบการถายทอดเทคโนโลยซงใช ทรพยากรพนธกรรมนนจากประเทศผ รบ ทงนบนพนฐานแหงความยตธรรมและความเสมอภาค กลาวโดยสรป อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพมวตถประสงคทจะสงเสรมการอนรกษ ความหลากหลายทางชวภาพ การใชประโยชนอยางยงยนจากทรพยากรชวภาพ โดยเปดโอกาสให ประเทศทพฒนาแลวเขาถงทรพยากรของประเทศก าลงพฒนาภายใตขอตกลงแบงปนผลประโยชนทเปนธรรม และในขณะเดยวกนกใหประเทศก าลงพฒนามโอกาสเขาถงเทคโนโลยของประเทศทพฒนาแลวในลกษณะตางตอบแทน แตปญหาในทางปฏบต คอ การแบงปนผลประโยชนทเปนธรรม นนมมาตรการอยางไร และ ประเทศเจาของทรพยากรพนธกรรมจะตอง ค านงถงผลประโยชนอยางยงยนระยะยาวอยางไร จงจะเปนธรรม เชนการเปนเจาของรวม หรอผทรงสทธรวมตลอดสายของการใชประโยชนจากการแสวงหาประโยชนจากพนธกรรมนนๆ เปนตน

4. พธสารคารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ (Cartagena Protocol on Biodiversity)

สาระส าคญ16

พธสารคารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ เปนพธสารภายใตอนสญญาวา ดวยความหลากหลายทางชวภาพ ถอเปนความตกลงระหวางประเทศทมผลผกพนตาม กฎหมายฉบบแรกทเกยวกบความปลอดภยทางชวภาพของสงมชวตดดแปลงพนธกรรม ปจจบนมภาค147 ประเทศ ขอมล ณ. มถนายน 2551

อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ ตระหนกถงศกยภาพของเทคโนโลยชวภาพ สมยใหมในเรองอาหาร เกษตรกรรรม และสขภาพ ในขณะเดยวกนเนนย าความจ าเปนใน การก าหนดระเบยบ วธการในการควบคมดแลการใชประโยชนสงมชวตดดแปลงพนธกรรมทเกดจากเทคโนโลยชวภาพสมยใหม

1) โดยใหภาคจดตงหรอธ ารงรกษาวธการทจะจดระเบยบ จดการ หรอควบคมความเสยงทเกยวของกบการใชประโยชนและการปลดปลอยสงมชวตดดแปลงพนธกรรมอนเนองมาจากเทคโนโลยชวภาพสมยใหม ทอาจมผลกระทบทไมเอออ านวยตอการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน โดยค านงถงความเสยงตอสขอนามย (มาตรา 8 วรรค g) 2) เอออ านวยการเขาถงและถายทอดเทคโนโลยรวมถงเทคโนโลยชวภาพ ทเกยวของกบการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน (มาตรา 16 วรรค 1) 3) ด าเนนมาตรการเพอใหเกดการมสวนรวมในการวจยดานเทคโนโลยชวภาพ และพจารณาความจ าเปนทจะตองจดท าพธสารเพอก าหนดวธการทเหมาะสมในการ แจงลวงหนา รวมถงการเคลอนยาย ดแล และใชประโยชนสงมชวตดดแปลงพนธกรรมอยางปลอดภย (มาตรา 19)

วตถประสงคของพธสารคารทาจนา พธสารคารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ ก าหนดวตถประสงคตามแนวทาง ระมดระวงลวงหนา (Precautionary approach) ตามทระบไวในหลกการขอ 15 ของ ปฏญญารโอ เดอจาเนโร (Rio Declaration) ในการประชมแหงสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอม และการพฒนา ณ นครรโอ เดอจาเนโร สาธารณรฐบราซล ปพ.ศ. 2535 วา

1) ใหมระดบการปองกนทเพยงพอในการเคลอนยาย ดแล และใชประโยชนสงมชวตดดแปลงพนธกรรม อนเนองมาจากเทคโนโลยชวภาพสมยใหมทอาจมผลกระทบ ทไมเอออ านวยตอการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลาย ทางชวภาพทยงยน อยางปลอดภย

16 ทมา ศนยเผยแพรขอมลขาวสารความปหลอดภยทางชวภาพของประเทศไทย

2) ค านงถงความเสยงตอสขอนามยมนษย 3) ใหความส าคญเปนพเศษกบการเคลอนยายขามแดน (Transboundary movement) ขอบเขตของการบงคบใชพธสารคารทาจนา

1) ครอบคลมการเคลอนยายขามแดน การสงผาน การดแล และการใชประโยชนสงมชวตดดแปลงพนธกรรมทอาจมผลกระทบ ทไมเอออ านวยตอการอนรกษและใชประโยชนความหลากหลายทาง ชวภาพอยางยงยน 2) ไมครอบคลมการเคลอนยายขามแดนของสงมชวตดดแปลงพนธกรรมทเปนเภสชภณฑส าหรบมนษย

สาระส าคญของพธสารคารทาจนา

พธสารฯ ก าหนดกระบวนการในการพจารณาใน 3 ประเดนหลก ไดแก 1) ความตกลงการแจงลวงหนา (Advance Informed Agreement - AIA) เพอควบคมการเคลอนยายขามประเทศของสงมชวตดดแปลงพนธกรรมทมเจตนา ปลดปลอยสสงแวดลอม เพอใหประเทศไดรบขอมลประกอบการตดสนใจกอนการ เหนชอบใหมการน าเขา (มาตรา 7-10) 2) กระบวนการส าหรบสงมชวตดดแปลงพนธกรรมทมวตถประสงคในการ น าไปใชเปน อาหารหรออาหารสตวหรอใชในกระบวนการผลต

- ก าหนดใหแจงการตดสนใจเกยวกบการใชภายในประเทศ รวมถงการวางจ าหนาย ในทองตลาด ผานทางกลไกการเผยแพรขอมลขาวสารความปลอดภยทางชวภาพ (มาตรา 11) ‟ ก าหนดใหมเอกสารขอมลก ากบอยางชดเจนวา “อาจประกอบดวย” (“may contain”) สงมชวตดดแปลงพนธกรรม (มาตรา 18) 3) การประเมนและจดการความเสยง และการใชแนวทางระมดระวงลวงหนา

- ใหมการประเมนความเสยงบนพนฐานและหลกฐานทางวทยาศาสตรกอนการตดสนใจ (มาตรา 15) - จดท ามาตรการ กลไกในการจดการและควบคมความเสยง เพอบงคบใชในระดบทจ าเปน และก าหนดมาตรการใหมการประเมนความเสยงกอนการ ปลดปลอยสสงแวดลอม (มาตรา 16) นอกจากนน ยงก าหนดกลไกเพอสนบสนนการด าเนนการเพอใหบรรลตามวตถประสงค ทตงไว อาท

(1) กลไกการเผยแพรขอมลขาวสารความปลอดภยทางชวภาพ ใหมการจดตงกลไกการเผยแพรขอมลขาวสารความปลอดภยทางชวภาพ เพออ านวยความสะดวกในการแลกเปลยนและสนบสนนการเขาถงขอมลวทยาศาสตร วชาการสงแวดลอม กฎหมาย และประสบการณทเกยวของ (มาตรา 20)

(2) การเสรมสรางสมรรถนะบคลากรและองคกรดานความปลอดภยทางชวภาพ (มาตรา 22)

(3) ประเดนของความรบผดและการชดใชความเสยหาย ทใหมการเจรจาเพอก าหนดกฎและขนตอนปฏบตทเกยวของใหแลว เสรจภายใน 4 ป (มาตรา 27)

(4) ขอก าหนดสนบสนนอนๆ อาท - ความตระหนกและการมสวนรวมของสาธารณะ -ขอพจารณาดานสงคมเศรษฐกจ - กลไกและทรพยากรทางการเงน - การปฏบตตาม - การประเมนผล

5. แผนปฏบตการเกยวกบสตวทะเลทเลยงลกดวยนม (Marine Mammal Action Plan – MMAP)

สาระส าคญ

แผนปฏบตการระดบโลกในการอนรกษสตวน าทะเลทเลยงลกดวยนม ไดก าหนดแผนการเกยวกบ

การบรหารจดการ การอนรกษ และการใชประโยชนจากสตวทะเลทเลยงลกดวยนมอยางยงยน ซงไดรบการ

พฒนาระหวาง ป ค.ศ. 1978 ถง ป ค.ศ. 1983 โดย หนวยงาน UNEP รวมกบ FAO รวมทงองคการระหวาง

ประเทศทงภาครฐและภาคเอกชน ทตระหนกในประเดนการอนรกษพนธสตวน าทเลยงลกดวยนม และ

ปญหาเกยวกบการลดลงของประชากรของสตวดงกลาว แผนปฏบตการดงกลาวไดรบการรบรองโดยมต

คณะกรรมาธการบรหารของ UNEP ในป ค.ศ. 1984 และไดรบการรบรองโดยหนวยงานอนๆทส าคญ เชน

FAO และ คณะกรรมาธการเกยวกบการท าประมง หรอ จบปลาวาฬระหวางประเทศ (The international

Whaling Commission ‟ IWC) และ สหภาพโลกวาดวยการอนรกษสตวเลยงลกดวยนม (The World

Conservation Union ‟ IUCN) นอกจากนยงไดรบการรบรองโดยมตสมชชาใหญแหงสหประชาชาต

แตงตงให UNEP เปนส านกเลขาธการของแผนปฏบตการดงกลาว ตงแตป ค.ศ. 1985

วตถประสงคหลกของแผนปฏบตการดงกลาว คอ การสนบสนน สงเสรมใหมการบงคบใชนโยบาย

การอนรกษสตวทะเลทเลยงลกดวยนมใหมประสทธภาพ ตลอดจน การบรหารจดการ การใช หรอ แสวงหา

ประโยชนจากสตวดงกลาวอยางยงยน ซงแผนปฏบตการนไดรบการรบรองอยางกวางขวางทงจากภาครฐ

และเอกชน โดยเนนในดานทส าคญ 5 ดาน คอ

(1) การก าหนดนโยบาย และมาตรการในการปองกน

(2) กลไก และมาตรการทางกฎหมาย ตลอดจนกฎ ระเบยบตางๆ เนนเรองกลไก และ การก ากบ

ดแล (Mechanism and Monitor)

(3) การพฒนากฎหมายเพอใหมการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ เนนเรองการ

พฒนาการบงคบใชกฎหมาย (Implementation and Enforcement)

(4) การพฒนาองคความรทางดานวทยาศาตร

(5) สงเสรมใหประชาชน ตระหนกและเขาใจในปญหาทเกยวของกบการอนรกษสตวดงกลาว

ชนดพนธสตวทอยภายใตการคมครองตามแผนปฏบตการน จะเปนชนดพนธสตวน าทเลยงลกดวย

นมเทานน ไดแก ปลาวาฬ ปลาโลมา แมวน า เปนตน

แนวคดดงกลาวไดมการน ามาสภาคปฏบต โดยประกาศเปนกฎหมาย เคยมการบงคบใชมากอน

ในระดบประเทศ เชนในกรณของสหรฐอเมรกา ไดแก กฎหมายวาการปกปองคมครองสตวทเลยงลกดวย

นมทอยในทะเล (US Marine and Mammal Protection Act of 1973) เชน ปลาโลมา ซงอเมรกาเคยใช

มาตรการดงกลาวกบชาวประมงเมกซโก โดยกลาวหาวาชาวประมงเมกซโกจบปลาโลมาโดยไมอนรกษ

ปลาโลมา (US ‟ Mexico Tuna-Dolphin Case) เปนตน

นอกจากน UNFF ยงไดมการลงนามในบนทกความตกลงรวมวาดวยการบงคบใช และปฏบตตาม

แผนปฏบตการอนรกษสตวทะเลทเลยงลกดวยนม โดย FAO, คณะกรรมาธการปลาทนาเขตรอนระหวาง

กลมอเมรกน (The Inter ‟ American Tropical Tuna Commission ‟ IATTC) คณะกรรมาธการระหวาง

รฐบาลวาดวยกราฟฟกทางทะเล (the Intergovernmental Oceanographic Commission –

IOC/UNESCO), กองทนระหวางประเทศวาดวยสวสดการสตว (The International Fund for Animal

Welfare), กลม Greenpeace ระหวางประเทศ, กองทนระหวางประเทศเพอการอนรกษธรรมชาต (The

Worldwide Fund for Nature ‟ WWF), และสหภาพโลกวาดวยการอนรกษ (World Conservation Union-

IUCN), นอกจากนยงไดรบความรวมมอและประสานงานกบส านกเลขาธการแหงอนสญญาวาดวยการ

อนรกษชนดพนธสตวทมการอพยพขามแดน (The Secretariat of the Convention on the Conservation

of Migratory Species of Wild Animals ‟ CMS), และประชาคมเพอการอนรกษปลาวาฬและปลาโลมา

(the Whale and Dolphin Conservation Society (WDCS), ไดมการจดตง คณะกรรมการทปรกษา และ

วทยาศาตรเฉพาะกจ (Ad hoc Scientific and Advisory Committees) เพอสรางเสรมองคความร และให

ค าแนะน าในประเดนทมความส าคญๆเกยวกบสตวน าทะเลทเลยงลกดวยนม

สงทแผนปฏบตการดงกลาวไดกระท าเปนการสงเสรม สนบสนนเกยวกบความสามารถทางดาน

เทคนคและสถาบนในการอนรกษและบรหารจดการสตวน าทะเลทเลยงลกดวยนมดงกลาวในกลมประเทศ

ก าลงพฒนาดวย ไดแก กลมลาตนอเมรกนและแครบเบยน กลมเอเซยตะวนออกเฉยงใต กลมแอฟรกน

ตะวนออกและตะวนตก มการฝกอบรมและการประชมเชงปฏบตการส าหรบนกวทยาศาตรและนกศกษา

การตพมพเอกสาร ขอมล เกยวกบการเฝาระวงเพอการอนรกษสตวดงกลาว ตลอดจนมโครงการรายงาน

สถานการณเกยวกบชนดพนธของสตวน าทะเลทเลยงลกดวยนม

นอกจากน แผนปฏบตการดงกลาวยงประสานงานสมพนธกบโครงการระดบภมภาคทเกยวของกบทะเลอนๆ เชน แผนปฏบตการเมดเตอรเรเนยน (Mediterranean Action Plan) แผนปฏบตการแปซฟกตะวนออกเฉยงใต (South-East Pacific Action Plan) โครงการสงแวดลอมแครบเบยน (Caribbean Environment Program) และยงสมพนธกบโครงการระดบสากลอนๆทเกยวของ เชน Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES), Convention on Migratory Species of Wild Animals (CMS), Convention on Biological Diversity

6. ทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม (United Nations Forum on Forests – UNFF)

สาระส าคญ

ทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม (United Nations Forum on Forests ‟ UNFF) ไดรบการ

จดตงขน โดยคณะมนตรเศรษฐกจและสงคมแหงสหประชาชาต โดยมตท 2003/35 ใหเปนองคกรยอยของ

คณะมนตรดงกลาวตงแตเดอนตลาคม ป ค.ศ. 2000 โดยมวตถประสงคในการบรหาร จดการ อนรกษ และ

การใชปาไมทกชนดอยางยงยน และสงเสรมใหมการเสรมสรางจตส านกแหงประชาชาตในประชาคมโลกใน

การอนรกษและสงวนปาไมเพอการใชประโยชนอยางยงยน ทงนเปนไปตามปฏญญารโอ เดอจาเนโร (Rio

Declaration) หลกการวาดวยปาไม (Forest Principles) ภาคท 11 ของวาระ 21 (Chapter 11 of Agenda

21)

ทประชม UNFF ประกอบดวยสมาชกทวโลก และไดรบรองตราสาร/ความตกลงวาดวยปาไมทก

ประเภท (Non-Legally Binding Instrument on All Types of Forests (NLBI)

แตมสถานะทไมผกพนทางกฎหมาย ซงประเทศสมาชกยอมรบในหลกการเกยวกบการอนรกษปาไมเพอ

การบรหาร จดการ การใชประโยชนอยางยงยน ซงมผลตอการทประชาคมโลกในระดบสากลและระดบชาต

ตางตองตระหนกในการปกปอง และลดการท าลายปาไม สงเสรมการด ารงชวตอยางยงยน ลดความ

ยากจน เพอประชาชนทด ารงชวตโดยการพงพงปาไม มตดงกลาวไดรบการรบรองโดยมตสมชชาใหญแหง

สหประชาชาตเมอวนท 17 ธนวาคม 2007

UNFF มบทบาทหลกทส าคญตอไปน

(1) สนบสนน สงเสรม เพอใหเกดความเขาใจรวมกนในการอนรกษ บรหารจดการ ปาไมอยาง

ยงยน และเพอการบงคบการใหเปนไปตามความตกลงระหวางประเทศทเกยวของกบปาไม

(2) พฒนาและก าหนดนโยบายอยางตอเนองเรองปาไม และมการเจรจาระหวางรฐบาล องคการ

ระหวางประเทศ รวมทงกลมทมความส าคญ ตามทก าหนดไวใน วาระ 21 รวมทงการน าเสนอ

ประเดนปาไม และเรองทเกยวของในลกษณะบรณาการ ยงยนแบบองครวม

(3) สงเสรมใหมการรวมมอและประสานงานทงทางนโยบายและโครงการในประเดนทเกยวของกบ

ปาไม

(4) สงเสรมความรวมมอระหวางประเทศ

(5) ก ากบดแล ประเมนผล และรายงานเกยวกบความกาวหนาในการปฏบตการใหเปนไปตาม

วตถประสงคของ UNFF

(6) สงเสรมพนธกรณ และความผกพนทางการเมองในการทจะรวมมอกน บรหาร จดการ อนรกษ

การพฒนาปาไมทกประเภทอยางยงยน

(7) สงเสรมใหปาไมเขาไปมสวนรวมในการพฒนาเพอบรรลเปาหมายในวาระตางๆ เชน The

Millennium Development Goals การบรรลเปาหมายของ The Johannesburg Declaration on

Sustainable Development และ The Plan of Implementation of The World Summit on

Sustainable Development และตระหนกในฉนทามตมอนเทอรเรในการประชมสมมนาระหวาง

ประเทศวาดวยการการเงนเพอการพฒนา (Monterrey Consensus of The International

Conference on Financing for Development)

(8) สงเสรมและชวยเหลอประเทศตางๆในการพฒนาและอนรกษตลอดจนนโยบายการฟนฟปาไม

โดยเฉพาะประเทศทมปาไมปกคลมนอย การเพมพนทปาไมภายใตการบรหารจดการปาอยาง

ยงยน ลดการตดไม ท าลายปา หรอการสญเสยพนทปา เพอทจะฟนฟ และธ ารงไวซงปาไมเพอ

ผลประโยชนของมนษยชาตทงในยคปจจบนและอนาคต โดยเฉพาะเพอกลมชนทองถน หรอชน

พนเมอง ซงด ารงชวตแนบเนองกบปาไม

(9) สรางเสรมปฏสมพนธระหวาง UNFF กบกลไก และหนวยงานระดบภมภาค และอนภมภาคท

เกยวของกบการอนรกษปาไม องคกร สถาบน ความตกลงตางๆ กระบวนการ กลมองคกรใดๆ

ตามทก าหนดในวาระ 21 และผ มสวนไดเสยอนใด เพอทจะไดมความรวมมอ และบงคบการอยาง

มประสทธภาพในการบรหารจดการปาไมอยางยงยน และชวยเหลอโครงการ UNFF

เปาหมายเกยวกบปาไมระดบโลก

ในป ค.ศ. 2006 ในการประชมครงท 6 ไดมการเนนย าถงเปาหมายหลก สประการทเกยวของกบการอนรกษปาไม และไดใหแนวทางของการท างานในอนาคตเกยวกบการบรหารจดการปาไมระหวางประเทศ เปาหมาย 4 ประการ คอ

(1) ฟนฟ ปรบเปลยนปาเสอมโทรม หรอ การสญเสยสภาพปาไมทวโลกใหคนสภาพปาไมทอดมสมบรณโดยการบรหารจดการปาไมอยางยงยน ปองกน ฟนฟ ปลก สรางปาไม บรณะ ซอมแซม และเพมพนมาตรการในการปกปองคมครองปาไม ปองกนการท าลายปาไม (2) สงเสรมสนบสนนเศรษฐกจบนพนฐานของการค านงถงการด ารงอยอยางยงยนของปาไม เพอประโยชนของสงคมและสงแวดลอม ตลอดจนพฒนาสภาพชวตความเปนอยของประชาชนทอาศยปาไมในการด ารงชพ (by improving the livelihoods of forest-dependent people) (3) ขยายเขตของการบรหารจดการปาไมอยางยงยน รวมทงการปกปอง คมครองปาไม เพมพนสดสวนผลตผล หรอ ผลตภณฑทมาจากปาไมทมการบรหารจดการอยางยงยนเพอลดการท าลายปา (4) เพมพนการแสวงหาแหลงทนจากแหลงตางๆเพอชวยใหการบงคบใชกฎหมายและมาตรการตาม โครงการบรหารจดการปาไมอยางยงยน (Sustainable Forest Management ‟ SFM) สามารถด าเนนไปไดอยางมประสทธภาพ

นอกจากน ยงมโครงการหนสวนความรวมมอในการอนรกษปาไม ซงจดตงขนในป ค.ศ. 2001 ตามค าแนะน าของ ECOSOC ซงเครอขายหนสวนการอนรกษปาไมนมสมาชกหลกทเปนองคการ

ระหวางประเทศ สถาบน ตางๆ ถง 14 องคกร ท าหนาท สงเสรม สนบสนนงานของ UNFF และของประเทศสมาชกทงหลายใหมการรวมมอประสานงานกนในการอนรกษปาไมอยางยงยน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 3 หนา 50 – 60)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.3.1

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.3 กจกรรม 13.3.1)

กจกรรม 13.3.1

จงอธบายความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

(Biodiversity) ระดบโลก (Global) วากลมความตกลงดงกลาวทส าคญไดแกความตกลงใดบาง

และแตละฉบบมสาระ ส าคญ ตลอดจนกลไกในการบงคบใชอยางไร

เรองท 13.3.2 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

ระดบภมภาค (Regional)

สาระสงเขป

ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพเพอการปกปอง คมครองพช

และ สตว ในระดบภมภาค มหลายฉบบซงมความส าคญ ไดแก

1. ความตกลงวาดวยการอนรกษนกน าทอพยพขามแดนแอฟรกา ยโรปเอเซย (The Agreement

on the Conservation of African-Eurasian Migratory Waterbirds - AEWA)

AEWA เปนความตกลงทมขอบเขตครอบคลมเนอทบงคบการตามความตกลงทมเขตแดนขนาด

ใหญทสดในบรรดาความตกลงประเภทดงกลาวซงพฒนาโดย CMS ความตกลงดงกลาวไดลงนามเมอวนท

16 มถนายน ค.ศ. 1995 ทกรงเฮก ประเทศเนเธอรแลนด และมผลบงคบเมอวนท 1 พฤศจกายน ค.ศ.

1999 เมอประเทศสมาชกอยางนอย 14 ประเทศไดใหสตยาบนความตกลงดงกลาว โดยมประเทศสมาชก

จากแอฟรกา 7 ประเทศ และ สมาชกจากยโรปและเอเซย 7 ประเทศ

ความตกลงดงกลาวเปนความตกลงทมลกษณะเอกเทศเปนอสระ ความตกลงฉบบนมขอบเขต

ครอบคลมประเทศตางๆถง 118 ประเทศ รวมทงสหภาพยโรป เอเซย แคนาดา แอฟรกาตะวนออกกลาง ซง

ขอบเขตของความตกลงฉบบนครอบคลมดนแดนประเทศตางๆตงแตภาคเหนอสดของแคนาดา และรสเซย

จนถงปลายแหลมสดของแอฟรกา ซงพนธะของความตกลงจะก าหนดใหประเทศภาคสมาชกใหความ

รวมมอกนและปฏบตการตามความตกลงรวมกนระหวางภาคสมาชกในการอนรกษนกน าอพยพขามแดน

อยางเปนระบบระเบยบ เมอวนท 1 กมภาพนธ 2010 มประเทศสมาชกถง 63 ประเทศ จากบรรดาประเทศ

ในเขตอนรกษ คมครอง 118 ประเทศดงกลาว มการก าหนดแผนปฏบตการโดยการอนรกษชนดพนธและ

แหลงทอยอาศยของนกน าเหลาน การบรหารจดการเกยวกบพฤตกรรมของมนษยตอนกน า ใหการศกษา

ก ากบ ดแล ใหขอมล และการพฒนาเกยวกบการบงคบการใหเปนไปตามความตกลง รวมทงการก าหนด

กจกรรมตางๆของชมชนในการอนรกษนกน าดงกลาว

ความตกลง AEWA คมครองพนธนกน า 255 ชนดพนธ17ซงเปนพนธนกน าทอาศยอยในทลมน าในรอบระยะเวลาแตละปของการอพยพของนกน าเหลาน การด าเนนการภายใตความตกลงนประสบความส าเรจเปนอยางสงและยงไดรบความรวมมอกบองคกร Bird Life International เกยวกบความรวมมอดานตางๆในการอนรกษนกน าดงกลาวดวย

นอกจากความตกลง AEWA ดงกลาวนแลวยงมความตกลงในระดบภมภาคอนๆทส าคญอก ไดแก ความตกลงวาดวยการอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาดเลก ในทะเลบอลตกและทะเลเหนอ และ ความตกลงวาดวยการอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอรเรเนยน และ บรเวณเขตตอเนองแอตแลนตก รวมทง ความตกลงวาดวยการอนรกษประชากรคางคาวยโรป ซงแตละฉบบมสาระส าคญโดยสงเขปดงน คอ 2. ความตกลงวาดวยการอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาดเลก ในทะเลบอลตกและทะเลเหนอ (Agreement on the Conservation of Small Cetaceans of the Baltic & North Seas – ASCOBANS)

ความตกลงฉบบนมวตถประสงคในการสนบสนน สงเสรม การใหความรวมมอกนอยางใกลชด

ระหวางภาคสมาชก เพอทจะใหบรรลวตถประสงค และ เปาหมายในการอนรกษสตวเลยงลกดวยนมขนาด

เลก ในเขตทะเลบอลตก และ ทะเลเหนอ และเพอทจะใหมการปฏบตตามความตกลงฉบบน ภาคสมาชก

จะตองบงคบการโดยการออกกฎหมายหามการฆา การจบ การมไวซงสตวดงกลาว และ หากมการจบสตว

น าชนดนไดจะตองปลอยลงทะเลในสภาพทด และสขภาพสมบรณ ปองกนการลดจ านวนประชากรของ

สตวชนดน หามการท ากจกรรมใดๆ หรอ มการกระท าใดๆทจะกระทบกระเทอนแหลงอาหารของสตวชนดน

หามกระท าการใดๆทจะเปนการรบกวนสตวเหลาน อกทงตองมการท าวจย ศกษา เกยวกบชนดพนธ สตว

ดงกลาว อกทงมการเผยแพรขอมล เกยวกบการศกษา หรอ มรายงานเกยวกบสตวชนดน มการเกบ บนทก

ขอมลตางๆในฐานขอมลระหวางประเทศเพอการเผยแพรองคความรเกยวกบสตวน านดวย

17 The AEWA covers 255 species of birds ecologically dependent on wetlands for at least part of their annual cycle, including

many species of divers, grebes, pelicans, cormorants, herons, storks, rails, ibises, spoonbills, flamingos, ducks, swans, geese,

cranes, waders, gulls, terns, tropic birds, auks, frigate birds and even the South African penguin.

3.ความตกลงวาดวยการอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอรเรเนยน และบรเวณเขตตอเนอง

แอตแลนตก (Agreement on the Conservation of the Black Seas, Mediterranean and

Contiguous Atlantic Area – ACCOBAMS)

ความตกลง ACCOBAMS ไดจดท าขนในป ค.ศ. 1996 และเรมมผลบงคบในวนท 1 มถนายน 2001 ความตกลงฉบบนนบวาเปนความตกลงฉบบแรกทผกพนประเทศภาคสมาชกในสองภมภาค กลาวคอ ทะเลเมดเตอรเรเนยน และ ทะเลด า ในการท างานรวมกนเกยวกบการแกไขปญหาเกยวกบสงแวดลอมรวมกน และการอนรกษสตวน าทไดรบการคมครอง โดยมส านกงานเลขาธการตงอยท โมนาโค

ความตกลงฉบบนครอบคลมการคมครองสตวน าทงขนาดเลกและขนาดใหญ ไมวาจะเปนสตวทอาศยอยในเขตการคมครองเปนประจ า หรอ ชวคราว หรอ แมแตการเขามาอยในเขตคมครองโดยบงเอญ สตวน าทไดรบการคมครองรวมถงปลาวาฬ ชนดตางๆ18 ครอบคลมพนทการคมครอง 28 ประเทศ19 ระบบนเวศในเขตดงกลาวมกจะผนแปร หรอมกจะถกกระทบกระเทอนเปนประจ า ซงมกจะเกดจากปญหาสงแวดลอม มลภาวะ การพฒนาชายฝง การเดนเรอชายฝง การประมงเกนพกด เปนเหตใหกระทบตอวงจรชวตของสตวน าเหลาน ภาคสมาชกจะรวมมอกบประเทศทสามดวยหากมกจกรรมทกระทบตอความเปนอยของสตวน าในเขตคมครองดวย ความตกลงฉบบนผกพนรฐภาคสมาชกใหบงคบการตามความตกลงโดยการออกกฎหมายหามการประมงสตวน าทไดรบการคมครองโดยเรอประมงของรฐสมาชกทฝาฝนกฎหมายภายในเขตแดนของรฐ รวมทงลดละการประมงหรอจบสตวน าคมครองโดยไมไดจงใจดวย ความตกลงฉบบนเนนทการรวมมออยางใกลชดระหวางภาคสมาชกรวมทงการรวมมอจากรฐทสามดวย

18 ACCOBAMS covers large and small cetaceans. It applies to all cetaceans that have a range that lies entirely or partly within the Agreement area or that accidentally or occasionally frequent the Agreement area. Species covered include the Sperm whale (Physeter catodon), Fin whale (Balaenoptera physalus) and the Long-finned pilot whale (Globicephala melas).

19 ACCOBAMS covers an area that includes the Black Sea, Mediterranean Sea and the Atlantic coasts of North Morocco and South Portugal. The Agreement area includes 28 Range States. The ecosystems within the ACCOBAMS region are highly changed and disturbed, primarily due to pollution, coastal development, extensive vessel traffic, over-fishing and the impacts of introduced species. Significantly, membership is also open to non-coastal States outside the Agreement area ("third countries") whose vessels are engaged in activities that may affect cetaceans.

4.ความตกลงวาดวยการอนรกษประชากรคางคาวยโรป (Agreement on the Conservation of

Populations of European Bats – EUROBATS)

ความตกลงฉบบนไดจดท าขนโดยผลของมตในการประชมอนสญญาวาดวยชนดพนธทมการ

อพยพขามแดน (Convention on Migratory Species ‟ CMS) ซงเปนการประชมครงแรก เพอการอนรกษ

คางคาวยโรป โดยจดท าขนในป ค.ศ. 1991 ทลอนดอน ประเทศองกฤษ ซงมส านกงานเลขาธการตงอยท

กรงบอนน ประเทศเยอรมน และความตกลงฉบบนเรมมผลบงคบเมอวนท 16 มกราคม 1994 ความตกลง

ฉบบนถอวาเปนตนแบบของความตกลงทมขนเพอการอนรกษคางคาวในทวป หรอ เขตอนๆของโลกดวย

ความตกลงฉบบนครอบคลมเขตพนท 48 ประเทศ ในยโรป โดยนบจากสแกนดเนเวย ไปจนถงฝง

ทะเลเมดเตอรเรเนยน และนบจากมหาสมทรแอตแลนตก ถงเทอกเขาอราล ความตกลงฉบบนคมครอง

ประชากรคางคาวถง 45 ชนดพนธ ไมวาจะเปนคางคาวทมการอพยพขามแดนหรอไมกตาม ไมวาจะก าเนด

ในยโรปหรอไมกตาม วตถประสงคของความตกลงฉบบนเพอปกปอง คมครอง และ อนรกษคางคาวโดย

การออกกฎหมายคมครอง อกทงโดยการใหการศกษา มการก าหนดมาตรการคมครอง และ มการรวมมอ

ระหวางประเทศภาคสมาชกในการบงคบใหเปนไปตามความตกลง รวมถงขอความรวมมอจากประเทศท

สามทยงไมไดเขารวมเปนภาคสมาชกดวย

ความตกลงฉบบนไดก าหนดใหมการออกมาตรฐานทางกฎหมายในการคมครองคางคาว อกทง

สงเสรม สนบสนน การอนรกษพนธคางคาวทมการอพยพขามแดน และ ก าหนดยทธศาสตรมาตรฐานการ

บรหารจดการอยางมประสทธภาพ สงเสรมการศกษา ท าวจย เผยแพรองคความรเกยวกบการอนรกษ

คางคาว และ สรางจตส านกในการเฝาระวง คมครองคางคาวมใหสญพนธ รวมทงสนบสนน แหลงทนเพอ

การศกษาเรองดงกลาว ในกลมประเทศภาค สมาชก ความตกลง EUROBATS ไดมการพฒนาแผนการ

อนรกษคางคาว และการบรหารจดการ ครอบคลมประเดนตางๆ เชน มาตรการทางกฎหมาย การส ารวจ

และก ากบ ดแลเกยวกบประชากรคางคาว แหลงอาศย ถนทอย การใชยาฆาแมลงทเปนอนตรายตอ

คางคาว ตลอดจนการสรางส านกในการปกปองคมครองสตวชนดน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 3 หนา 60 70)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.3.2

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.3 กจกรรม 13.3.2)

กจกรรม 13.3.2

จงอธบายความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ

(Biodiversity) ระดบภมภาค (Regional) วากลมความตกลงดงกลาวทส าคญไดแกความตกลง

ใดบางและแตละฉบบมสาระ ส าคญ ตลอดจนกลไกในการบงคบใชอยางไร

ตอนท 13.4 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes)

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.4 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง

13.4.1 พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซน (Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer) 13.4.2 กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทรออล (Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol) 13.4.3 อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและการก าจดขยะพษอนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal) 13.4.4อนสญญา รอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ ยาฆาแมลง (Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim secretariat with FAO)) 13.4.5 อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants) แนวคด

1. พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซน (Montreal Protocol on Substances that

Deplete the Ozone Layer) เปนพธสารทเนนความรวมมอในการควบคมการผลตและใชสาร

ท าลายโอโซนในชนบรรยากาศของประเทศภาค

2. กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทรออล (Multilateral Fund for the

Implementation of the Montreal Protocol) เปนการจดตงกองทนภายใตมาตรา 10(A)

กลไกทางการเงนของพธสารมอลทรออล เพอเปนแหลงเงนชวยเหลอการด าเนนการใหเปนไป

ตามพธสารมอลทรออล

3. อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและการก าจดขยะพษ

อนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of

Hazardous Wastes and Their Disposal) เปนอนสญญาทก าหนดความรวมมอระหวางภาค

สมาชกในการควบคมการขนยาย และ การก าจดของเสยอนตรายขามประเทศ โดยมหลกการท

ส าคญ คอ ของเสยอนตรายควรถกก าจด หรอจดการอยางถกตองภายในประเทศทเปน

แหลงก าเนดเทานน

4. อนสญญารอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคา

ระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ ยาฆาแมลง (Rotterdam

Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous

Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim secretariat with

FAO)) เปนขอตกลงระหวางประเทศทก าหนดความรวมมอในการควบคมการน าเขาและ

สงออกสารเคมอนตรายตองหาม หรอ จ ากดการใชอยางเขมงวด และสตรผสมของสารเคม

ปองกนก าจดศตรพช และสตวทเปนอนตรายอยางรายแรง ทงนเพอปองกนสขภาพ อนามย

ของมนษยและสงแวดลอม โดยใหมการแจงลวงหนา หรอแลกเปลยนขอมลเกยวกบสารเคม

5. อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Stockholm Convention on

Persistent Organic Pollutants) เปนความตกลงเพอการคมครองสขภาพอนามยของมนษย

และสงแวดลอมจากสารมลพษทตกคางยาวนาน โดยก าหนดมาตรการควบคมและจ ากดการ

ผลตและการใชสารมลพษตกคางยาวนาน ลดหรอเลกการปลอยมลพษทตกคางยาวนานจาก

กระบวนการผลตโดยไมจงใจและก าจดของเสยทเกดจากสารมลพษตกคางยาวนาน

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 13.4 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชพธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซนได

2. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชกองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทรออลได

3. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชอนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขาม

พรมแดนและการก าจดขยะพษอนตรายได

4. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชอนสญญา รอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอก

กลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ

ยาฆาแมลงได

5. อธบายสาระและกลไกการบงคบใชอนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน

ได

เรองท 13.4.1 พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายบรรยากาศชนโอโซน (Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer) สาระสงเขป จากการทนกวทยาศาสตรไดศกษา วจย พบวาสารเคมบางอยางทมนษยใชอยเปนประจ าไปท าปฏกรยากบโอโซนในบรรยากาศชนสตราโตสเฟยร และท าใหความเขมขนลดลง ทงนความส าคญของโอโซน ซงอยในบรรยากาศชนสตราโตสเฟยร เปนชนบรรยากาศทส าคญชวยปกปองสงมชวตบนผวโลกจากอนตรายของรงสอลตราไวโอเลต บและซ ซงเปนรงสทมอนตรายตอสงมชวต ซงแตกตางจากรงสไวโอเลต เอ ทมอนตรายต ากวา และ ชวยเสรมสรางกระดกและฟน แตรงสไวโอเลต บ อาจจะเปนสาเหตของมะเรงผวหนงและตอกระจกได ดงนนการทโอโซนถกท าลายไปจงเปนอนตรายตอมนษย และสงมชวตบนโลก โอโซนในชนบรรยากาศสตราโตสเฟยร จะรกษาสมดลธรรมชาตเสมอ เมอโอโซนดดซบรงสอลตราไวโอเลต ซ จะแตกตวเปนออกซเจนกาซและออกซเจนอะตอม ซงสามารถรวมตวกนเปนโอโซนดงเดมได สารทท าลายโอโซนในบรรยากาศ มหลายชนด เชน ซเอฟซ (Chlorofluorocarbon) ฮาลอน (Halons) เมธลคลอโรฟอรม เมธลโบรไมด เปนตน สารซเอฟซ ถกใชในอตสาหกรรมอเลคโทรนค เครองปรบอากาศรถยนต ต เยน สเปรยฉดผม ใชในเครองเปาโฟรมพลาสตค ฮาลอนใชเปนน ายาดบเพลง เมธลคลอโรฟอรม สวนใหญใชในอตสาหกรรมโลหะ หรอ ตวท าความสะอาดชนงาน อตสาหกรรมผลตกาว และ อตสาหกรรมอเลคโทรนค เมธลโบรไมด ใชในการอบ รม ควนผลตภณฑเกษตรกอนสงออก สารท าลายโอโซนจะมอนมลคลอรน (Cl) และ อนมลโบรมน (Br) ทเปนตวการทส าคญทท าลายโอโซน ในป ค.ศ. 1985 นกวทยาศาตรไดพบวาโอโซนในบรรยากาศชนสตราโตสเฟยรเบาบางลงมาก ท าใหรงสอลตราไวโอเลต บ ผานลงมาได เนองจากมชองโหวของชนบรรยากาศ ขนาดใหญประมาณทวปอเมรกาเหนอ ท าใหสหรฐอเมรกา องกฤษ และประเทศยโรปตอนเหนอมความสนใจในเรองดงกลาวมากและไดน าเรองดงกลาวเปนประเดนความรวมมอดานสงแวดลอมของสหประชาชาต โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต (United Nations Environment Program ‟ UNEP) จงไดจดตงคณะท างานเฉพาะกจของผ เชยวชาญทางกฎหมายและวชาการ เพอจดท าอนสญญาทเปนกรอบทางกฎหมายระดบโลกส าหรบคมครองโอโซนในชนบรรยากาศสตราโตสเฟยร และไดมการยกรางอนสญญาเวยนนา (Vienna Convention) เพอปองกนโอโซน ขนส าเรจในป ค.ศ. 1985 โดยมวตถประสงค เพอใหประเทศตางๆรวมมอกนปกปองโอโซนในชนบรรยากาศสตราโตสเฟยร อนสญญานไดก าหนดกรอบความรวมมอส าคญ 9 ประการ

1. ประเทศภาคจะตองด าเนนการตามบทบญญตของอนสญญานและพธสารทเกยวของ 2. ประเทศภาคพงพจารณาใชมาตรการทเหมาะสมตามความพอใจและตามความสามารถของ

ตนทจะบรรลวตถประสงคในการปกปองโอโซนในชนบรรยากาศสตราโตสเฟยร 3. ประเทศภาคพงใหความรวมมอระหวางประเทศในการวจยและแลกเปลยนขอมลขาวสาร

เกยวกบวทยาศาสตร วชาการ เศรษฐกจ สงคม การคา และกฎระเบยบตางๆทเกยวของกบอนสญญาเวยนนา

4. ประเทศภาคพงชวยเหลอ ใหความรวมมอทางดานการเงน และการถายทอกเทคโนโลยแกประเทศภาคทเปนประเทศก าลงพฒนาทงหลาย

5. ประเทศภาคพงรวมมอในดานเครอขาย ขอมลเกยวกบการอนวตตามอนสญญาน 6. ประเทศภาคพงใชวธการเจรจา ประน ประนอม เพอระงบขอพพาททอาจจะเกดขน 7. ประเทศภาคจะถอนตวไดเมอเปนภาคครบ 4 ปแลว และการถอนตวจากอนสญญาเวยนนา

เปนผลใหถอนตวจากพธสารทก าหนดตามอนสญญานดวย 8. ประเทศภาคแตละประเทศมสทธออกเสยงเพยงหนงเสยง 9. ส านกงานเลขาธการ ซงมหนาทจดประชมและจดท ารายงานในเรองทประเทศภาคจะตองน า

ขอตกลงไปปฏบต รวมทงประสานกบองคการระหวางประเทศอนๆ และปฏบตหนาทอนตามทประชมประเทศภาคมอบหมาย

จากบทบญญตดงกลาวจะเหนไดวาอนสญญาเวยนนาไมมรายละเอยดทประเทศภาคจะสามารถน าไปปฏบตเพอลดการใชสารท าลายโอโซนในชนบรรยากาศได จงจ าเปนตองก าหนดรายละเอยดการปฏบตในพธสารทประชมภาคไดรวมมอกนจดท าพธสารขน เรยกวาพธสารมอลทรออล ค.ศ. 1987 ขนจากการประชมประเทศภาคทเมองมอลทรออล ประเทศแคนาดา

ในป พ.ศ. 2548 มประเทศตางๆ จากทวโลกไดรวมกนใหสตยาบนตามอนสญญาเวยนนาแลว 189 ประเทศ และในจ านวนนไดใหสตยาบนตอพธสารมอนทรออลแลว 188 ประเทศ ทงนในพธสารมอนทรออลไดมการแกไขปรบปรงจนถงปจจบนแลว 4 ครงและมประเทศตางๆ ใหสตยาบนตามฉบบทแกไขดงน ครงท 1 ทนครลอนดอน 175 ประเทศ ครงท 2 ทกรงโคเปนเฮเกน 164 ประเทศ ครงท 3 ทเมองมอนทรออล 120 ประเทศและครงท 4 ทกรงปกกง 83 ประเทศ พธสารมอนทรออลมลกษณะเฉพาะทส าคญ คอ ความยดหยนซงจะท าใหสามารถรบการเปลยนแปลงทเกดขนตามความกาวหนาทางวชาการ ท าใหสามารถเปลยนแปลง แกไขเพมเตมขอก าหนดในการควบคมสารท าลายชนบรรยากาศโอโซนไดตามสภาพการณและขอมลทางวชาการทเปลยนแปลงไป

สาระของพธสารมอลทรออล ประกอบไปดวยกรอบความรวมมอในดานตางๆดงน เนนการควบคมการผลต และ ใชสารท าลายโอโซนนนบรรยากาศสตราโตสเฟยร โดยก าหนดแบงสารเหลานเปน 4 กลม คอ กลม A กลมสาร ซเอฟซ และ กลมสาร ฮาลอน กลม B ไดแก กลมสาร ซเอฟซ อนทนอกเหนอจากกลม A

กลมสารคารบอนเตตราคลอไรด สารเมธลคลอโรฟอร กลม C ไดแก กลมสาร HCFCs กลม สาร HBFCs กลมสาร โบรโมคลอไรด กลม E ไดแก กลมสารเมธลโบรไมด โดยก าหนดเวลาการลดและเลกใชสารเหลาน ส าหรบประเทศพฒนาแลวและประเทศก าลงพฒนาทแตกตางกน โดยประเทศทพฒนาแลวตองเลกใชสารเหลานกอนประเทศก าลงพฒนา สาระของพธสารมอลทรออล จะก าหนดเรองการควบคม การผลต การใช การแบงปนเพออตสาหกรรม การใชสารทดแทน ก าหนดมาตรฐานการควบคม ก าหนดการใหความชวยเหลอทางวชาการ การจดตงกองทนพหภาค การถายทอดเทคโนโลย

ประเทศไทยไดเขารวมลงนามในอนสญญาเวยนนา และพธสารมอลทรออล พรอมกนเมอวนท 7 กรกฎาคม ค.ศ. 1989 และใหสตยาบนเปนประเทศภาคอนสญญาทงสองเมอวนท 5 ตลาคม ค.ศ. 1989 โดยมกรมโรงงานอตสาหกรรมเปนหนวยงานทรบผดชอบ และประเทศไทยไดก าหนดใหเลกใชสารท าลายโอโซนในสนคาทผลตใหมในป ค.ศ. 1997 และเดมความจ าเปนในการใชสารท าลายโอโซนในการผลตแอรและอปกรณ เครองท าความเยนตางๆ ทเคยไดรบการยกเวนกจะตองถกก าหนดใหหามใชดวย โดยตองหนไปใชสารอนทดแทน ใหเลกใชในป ค.ศ. 2010 และควบคม การผลต การน าเขา การสงออก หรอการมไวครอบครอง ตองไดรบอนญาตกอน

โดยสรป พธสารมอลทรออลเปนกฎหมายชนบงคบการ หรอกฎหมายลกของอนสญญาเวยนนาวาดวยการปกปองโอโซนในชนบรรยากาศ ประเทศไทยมฐานะเปนประเทศก าลงพฒนา และไมมการผลตสารท าลายโอโซนแตอยในฐานะประเทศทน าเขาสารดงกลาว และมขอก าหนดใหหามน าเขาสารท าลายโอโซนในป ค.ศ. 2010

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 4 หนา 71 - 80)

กจกรรม 13.4.1

จงอธบายสาระส าคญ และกลไกในการบงคบการตามพธสารมอลทรออลวาดวยสารทท าลาย

บรรยากาศชนโอโซน

บนทกค าตอบกจกรรม 13.4.1

_______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.4 กจกรรม 13.4.1)

เรองท 13.4.2 กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทรออล (Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol) สาระสงเขป

กองทนพหภาคเปนกลไกเพอความชวยเหลอดานการเงนกบประเทศก าลงพฒนาในการเลกใชและผลตสารท าลายโอโซน กอตงขนภายใตพธสารมอนทรออลในเดอนมถนายน ค.ศ.1990 สวนกองทนพหภาคและสงแวดลอมโลก (Global Environment Facility - GEF) กอตงโดยประชาคมโลกเพอชวยเหลอประเทศก าลงพฒนาในกจกรรมการเลกใชสารท าลายโอโซน การเปลยนแปลงภมอากาศ การเปลยนแปลงทางชววทยาและนานน าสากล กองทนทงสองไดรบการสงเสรมจาก องคการสหประชาชาตและธนาคารโลก

ภายใตมาตรา 10 A กลไกทางการเงน (Financial Mechanism) พธสารมอลทรออลไดก าหนดให ประเทศภาคสมาชกตองจดใหมกลไกเพอความรวมมอทางการเงน และ วชาการ รวมทงการถายทอดเทคโนโลยใหแกประเทศภาคทเปนประเทศก าลงพฒนา เพอใหประเทศเหลานสามารถด าเนนการควบคมสารพษตางๆ ตามมาตรา 2 ของพธสารไดอยางถกตอง กลไกทางการเงนทจดตงขนตามมาตราน จะใชเปนเงนชวยประเทศภาคทเปนประเทศก าลงพฒนาตองการเพมเตม (Increment cost) เพอใหบรรลเปาหมายของการควบคมสารตางๆตามพธสารน

กลไกทจดตงขนตามมาตรานใหรวมถงกองทนทเรยกวา กองทนพหภาค (Multilateral Fund) ดวย ทงนจะรวมถงความรวมมอในระดบทวภาค ระดบทองถน หรอระดบพหภาค อนๆดวยกได กองทนพหภาคนมระเบยบการชวยเหลอทางการเงน ดงน

1. ใชเปนเงนชวยเหลอเพมเตม จะใหเปลา หรอ มขอสญญากตาม ทงนขนอยกบดลพนจของทประชมประเทศภาค

2. ใชเปนคาใชจายในกจกรรมทวไป (Clearing House Function) ดงตอไปน ก. ชวยประเทศก าลงพฒนาในการศกษาเฉพาะประเทศ (Country Study) และความ

รวมมออนๆทางดานวชาการ ทงนเพอใหทราบความตองการของประเทศก าลงพฒนาในการเขารวมเปนประเทศภาค

ข. เพอเรงใหกดความรวมมอทางวชาการทสามารถสนองตอบตอความตองการของประเทศก าลงพฒนา

ค. งานทเกยวกบการแจกจายเอกสาร หรอ วสด อปกรณ วสดภณฑ ทเกยวของอนๆ จดสมมนา ฝกอบรม และ กจกรรมอนๆทเกยวของอนเปนประโยชนตอภาคสมาชกทเปนประเทศก าลงพฒนา

ง. เรงรดสอดสองดแลวามความรวมมอดานใดบางในระดบพหภาค และคาใชจายทสนบสนนกจกรรมทเกยวของ

3. เปนคาใชจายส าหรบงานเลขานการของกองทนพหภาคและคาใชจายสนบสนนกจการทเกยวของ

4. กองทนพหภาคตองมผบรหารทไดรบมอบหมายจากทประชมประเทศสมาชก ซงจะตดสนใจในระดบยโยบายทกประการ

5. ประเทศภาคตองตงคณะกรรมการบรหาร (Executive Committee) กองทนพหภาคโดยความรวมมอกบธนาคารโลก โครงการพฒนาระหวางประเทศ และ โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต ในการบรหารกองทนพหภาคภายใตนโยบายทก าหนดโดยทประชมประเทศภาค ในคณะกรรมการบรหารกองทนตองประกอบไปดวย ภาคจากประเทศก าลงพฒนา และ ประเทศภาคอนๆ ในจ านวนเทาๆกน การแตงตงตวแทนประเทศภาคแตละคนตองไดรบความเหนชอบจากทประชมประเทศภาคดวย

6. ประเทศอนๆนอกเหนอจากประเทศก าลงพฒนาจะตองจายเงนเขากองทน ทงนตามหลกเกณฑทก าหนดโดยสหประชาชาต

7. ประเทศภาคตองก าหนดเกยวกบวงเงนของกองทนในแตละปงบประมาณ และ ตกลงเกยวกบเกณฑการจายเงนในแตละโครงการ

8. การใชเงนของกองทนตองเปนไปตามวตถประสงคของพธสาร และ ตามผลประโยชนของการใชเงนในแตละโครงการ

9. การตดสนใดๆของภาคตองไดรบขอยตเปนเอกฉนท หากไมสามารถบรรลขอตกลงเปนเอกฉนทไดใหใชวธการโหวต ทงนผ มสทธในการโหวตตองมจ านวนสองในสามของผ เขาประชมทงหมด และมตทไดตองเปนเสยงขางมาของทงประเทศทก าลงพฒนาและของประเทศทพฒนาแลว

10. กลไกทางการเงนทก าหนดในมาตรานตองไมมการล าเอยง ส าหรบการด าเนนการใดๆเกยวกบเรองสงแวดลอม

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 4 หนา 81 - 90)

กจกรรม 13.4.2

จงอธบายสาระส าคญ และ กลไกในการด าเนนงานของกองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธ

สารมอนทรออล

บนทกค าตอบกจกรรม 13.4.2

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.4 กจกรรม 13.4.2)

เรองท 13.4.3 อนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและ การก าจดขยะพษอนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal) สาระสงเขป กอนทจะมการตกลงรวมลงนามในอนสญญาบาเซล ธรกจน าเขา สงออกของเสยอนตรายขามประเทศนบเปนธรกจทมมลคามหาศาล ทงนสบเนองจากมการเพมขนอยางรวดเรวของปรมาณของเสยอนตรายในประเทศทพฒนาแลวทงหลายจากการพฒนาอตสาหกรรมอยางมากมาย แตศกยภาพในการก าจดคอนขางจ ากด เกดปญหาในการบรหารจดการของเสยอนตรายในประเทศของตน และไมเปนทยอมรบของประชาชนในประเทศนนๆ และสงผลกระทบตอผบรหารประเทศอยางส าคญ ทางออกของประเทศพฒนาแลว คอการสงออกของเสยอนตรายใหพนจากประเทศของตนไปยงประเทศก าลงพฒนาทงหลาย ทไมรเทาทน และมการน าไปทงในเกาะตางๆในมหาสมทรทอยหางไกล หรอแมกระทงทงลงในทะเลหลวง ซงกอใหเกดผลกระทบตอสงแวดลอมทางทะเลอยางมาก นอกจากนประเทศทพฒนาแลวยงน าแนวคดในเรองเกยวกบการน าของเสยอนตรายไปใชประโยชนอน หรอ การหมนเวยนน ากลบมาใชใหม โดยน าแนวคดนไปเผยแพรในประเทศก าลงพฒนาตางดวย ท าใหเกดธรกจเคลอนยายของเสยอนตรายจากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศก าลงพฒนาอยางเปนระบบ โดยอางวาเปนการน าเขามาเปนวตถดบส าหรบปอนโรงงานทท าธรกจหมนเวยนกลบไปใชใหม หรอน าของเสยอนตรายไปใชประโยชนอนในประเทศก าลงพฒนาทวโลก สรางมลคาในการน าเขา สงออกอยางมาก แตหารไมวาเปนการกอใหเกดมลภาวะ และปญหาสงแวดลอมอยางใหญหลวง มากกวารายไดทเอกชนเหลานนไดรบโดยใหสวนรวมและภาคประชาชนเปนผแบกรบภาระและความเสยหายตอประเทศชาต จงเปนธรกจทกอใหเกดปญหาทางดานสงแวดลอมระหวางประเทศอยางรนแรง จนตอมากลายเปนธรกจทถกตอตานอยางรนแรง เดมทการเคลอนยายของเสยอนตรายไดสงไปยงทวปแอฟรกา อเมรกากลาง และอเมรกาใต คดเปนปรมาณ ถง 6 ลานตนตอป20 แตเนองจากภมภาคเหลานนไดพากนตอตานไมยอมใหมการสงออกของเสยอนตรายทกชนดเขาไปอกแลว ไมวาจะอางวาเพอการใชประโยชนอน หรอการใชเปนวตถดบในกจการหมนเวยนกลบมาใชใหมอกกตาม ประเทศอตสาหกรรมทพฒนาแลวเหลานนทสงออกของเสยอนตรายไปทวโลก จงหนมาหาประเทศในเอเซยแทน โดยของเสยตางๆทสงออกมาจากประเทศอตสาหกรรมเหลานน จ าแนกเปนประเภทตางๆได ดงน สารละลายทมคลอรน ส แลคเกอร เศษพลาสตกประเภทโพลเอทลน

20 Greenpeace 1994 The Case for Prohibiting Harardous Wastes Exported from OECD to non- OECD Countries, The second

Meeting of the conference of the Parties to the Basel Convention, Geneva.

ตะกอนโลหะ หรอ ตะกอนจากการชบโลหะ เศษพลาสตกประเภทพวซ เศษพลาสตกหมสายเคเบล ของเสยทมสารปรอท พซบ แอสเบสทอส ยางรถยนตเกาไมใชแลว ฝ นจากเตาหลอมเหลกแบบใชไฟฟา ตะกอนจากระบบบ าบดน าเสย ตะกอนจากการขดลอกทาเรอ เศษขยะจากบานเรอน หรอ ขยะเทศบาล เศษขยะสารเคมจากหองแลป เศษขยะเครองใชไฟฟาและคอมพวเตอร เศษฝ นผงจากเตาเผา ยาฆาแมลงทเสอมคณภาพแลว หรอทถกหามใชแลว เศษขยะจากการบดอดรถยนตเกาไมใชแลว เศษทองแดง เศษตะกอนฝ นผงตางๆ เศษฝ นผงจากเตาหลอมอลมเนยม แบตเตอรเกาไมใชแลว และเศษขยะทมตะกวอนๆ กรด ของเสยจากโรงพยาบาล ของเสยจากโรงงานผลตไฟฟาจากน ามนเชอเพลง ของเสยจากโรงพยาบาล หลกการของอนสญญาบาเซล เมอปญหาการเคลอนยายของเสยขามพรมแดนกอใหเกดปญหาสงแวดลอม เกดปญหาการลกลอบน าของเสยอนตรายไปทง หรอก าจดท าลายในประเทศดอยพฒนา ซงกอ ใหเกดผลกระทบตอสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอม ท าใหโครงการสงแวดลอมแหง สหประชาชาต (UNEP) รวมกบผแทนจากประเทศสมาชก ไดจดท าอนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามแดนของของเสยอนตรายและการก าจด (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and their Disposal) อนสญญาบาเซล ไดเปดใหประเทศตาง ๆ ลงนาม เขารวมเปนภาคได ตงแตวนท 22 มนาคม 2533 อนสญญาบาเซล มผลบงคบใชเมอวนท 5 พฤษภาคม 2535 ปจจบนมสมาชก 165 ประเทศ และ 1 กลม คอ สหภาพยโรป (European Union) (ขอมลเมอ 22 สงหาคม 2548) โดยมประเทศทเพยงลงนาม (Signatories) ในอนสญญาบาเซล 3 ประเทศ คอ อาฟกานสถาน (Afghanistan) ไฮต (Haiti) และสหรฐอเมรกา (USA) ประเทศไทยใหสตยาบน (Ratification) เปนภาคสมาชกอนสญญาบาเซล เมอวนท 24 พฤศจกายน 2540 และอนสญญามผลบงคบใชกบประเทศไทยตงแตวนท 22 กมภาพนธ 2541

อนสญญาบาเซล เปนขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบการควบคมการเคลอนยายขามแดนของของเสยอนตรายและการก าจด ม วตถประสงค เพอก าหนดขอตกลงระหวางประเทศในการควบคมการน าเขา การสงออก การน าผาน พรอมทงการจดการของเสยอนตรายใหมความปลอดภย ไมกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพอนามยของมนษย และสงแวดลอม อกทงเปนการปองกนการขนสงทผดกฎหมาย

หลกการด าเนนงานของอนสญญาบาเซล 1. การแจงขอค ายนยอมลวงหนา (Prior Informed Consent) กอนเคลอนยายของเสยขามแดน 2. การตอบรบเปนลายลกษณอกษร (Written Consent) ใหเคลอนยายของเสยขามแดนได

พนธกรณ อนสญญาบาเซล ประกอบดวยขอตกลงตางๆ 29 ขอ และ 9 ภาคผนวก

อนสญญาจะควบคมของเสยอนตรายตาม ภาคผนวกท 1 (ANNEX I) ภาคผนวกท 3 (ANNEX III) และ ภาคผนวกท 8 (ANNEX VIII) หรอ LIST A สวนของเสยตาม ภาคผนวกท 9 (ANNEX IX) หรอ LIST B ไดรบการยกเวนใหมการเคลอนยายเพอน ากลบไปใชประโยชนหรอใชใหมได อนสญญาจะควบคมของเสยอนตามภาคผนวกท 2 (ANNEX II) อนสญญาจะควบคมของเสยทภาคสมาชกก าหนด หามน าเขาประเทศ/ หามสงออก อนสญญาหามการขนสงเคลอนยายของเสยอนตรายจากประเทศกลม OECD ไปยงประเทศกลม Non-OECD ไมวาเพอการก าจด ขนสดทาย หรอเพอการน ากลบมาใชใหม ตงแตวนท 1 มกราคม 2541 อนสญญาหามการขนสงเคลอนยายของเสยอนตรายจากประเทศทมรายชอตาม ภาคผนวกท 7 (ANNEX VII) [ประเทศในกลม OECD, EC และ Liechtenstein] ไปยงประเทศนอกกลมรายชอตาม ภาคผนวกท 7 ไมวาเพอการก าจดขนสดทายหรอการน ากลบมาใชใหม ตงแตวนท 1 มกราคม 2541 อนสญญาจะไมอนญาตใหมการสงออก หรอน าเขาของเสยอนตรายจากประเทศทมไดเปนภาค ยกเวนจะท าความตกลงทวภาค พหภาค หรอระดบภมภาค อนสญญาจะไมอนญาตใหมการสงออกหรอเคลอนยายของเสยอนตรายหรอของเสยอนไปทงหรอก าจด(disposal)ในพนทใตเสนละตจด 60 องศาใต

การด าเนนการ การควบคมจะเรมตงแตกอนการน าเขา การสงออก และการน าผานของเสยอนตรายไปยงประเทศอน โดยจะตองแจง รายละเอยดและขออนญาตตามขนตอนจากหนวยงานผ มอ านาจ (Competent Authority) ของประเทศทเกยวของกอน เมอไดรบการยนยอมตอบรบเปนลายลกษณอกษรแลว จงจะด าเนนการตอไปได การขนสงตองบรรจหบหอ และตดปายดวยวธการทก าหนดตามมาตรฐานสากล พรอมทงมการประกนภย และรบผดชอบชดใชคาเสยหายในกรณทเกดความเสยหายหรอเกด อบตเหต หรอตองน ากลบประเทศผสงออกกรณไมสามารถด าเนนการไดตามวตถประสงค โดยสรป ขอก าหนดของอนสญญาบาเซล มขอยตวา

1.หามการขนยายของเสยอนตรายขามประเทศ เพอการก าจดขนสดทาย (Final disposal) จากกลมประเทศ OECD ไปยงกลมประเทศ Non ‟ OECD ในทนทหลงจากการประชม 2.ใหเลกการขนยายของเสยอนตรายขามประเทศ เพอน ากลบมาใชใหม (Recycling and future uses) จากกลมประเทศ OECD ไปยงกลมประเทศ Non ‟ OECD นบตงแตวนท 31 ธนวาคม ค.ศ. 1997 เปนตนไป

3.ถาประเทศใดประสงคจะใหคงมการน าเขาของเสยอนตรายได ใหท าหนงสอแจงความจ านงยนยอมใหน าเขาของเสยอนตรายจากประเทศกลม OECD เพอการน ากลบมาใชใหมตอเลขาธการอนสญญาบาเซลโดยระบประเภท ของเสยอนตรายทยนยอมใหน าเขา ปรมาณทประสงคน าเขา วธการในการน ากลบไปใชใหม และการก าจดขนสดทายจากกระบวนการน ากลบมาใชใหม ขอใหประเทศภาคใหความรวมมอ และ ด าเนนการเรองนอยางจรงจง

ทงน จากขอความจรงทวา ของเสยอนตรายกวารอยละ 98 ของ ของเสยอนตรายทงหมดในโลกน เกดขนโดยประเทศกลม OECD และเมอมการหามการเคลอนยายของเสยอนตรายออกนอกประเทศ ของเสยเหลานโดยหลกการจะตองก าจดในประเทศแหลงก าเนดตามทระบในอนสญญาบาเซล หรอถกก าจดในกลมประเทศ OECD ดวยกนเทานน จากประเดนดงกลาว จงเกดภาวะการเคลอนยายอตสาหกรรมหนก และอตสาหกรรมทกอใหเกดของเสยอนตรายโยกยายฐานการผลตไปยงประเทศก าลงพฒนา ซงเปนยคของการเปดเสรการลงทนในประเทศก าลงพฒนาเพอรองรบการลงทนดงกลาวโดยเสร เปนประเดนปญหาทประเทศก าลงพฒนาทงหลายควรจะตระหนกถงนโยบายทางเศรษซกจแบบองครวม จงจะตระหนกเหนถงปญหาอยางครบวงจร

กฎหมายประเทศไทยทเกยวของกบของเสยอนตราย

ในฐานะทประเทศไทยเปนภาคของอนสญญาบาเซลจงตองอนวตรการตามอนสญญาฉบบน ปจจบนประเทศไทยมกฎหมายทเกยวของกบของเสยอนตราย ดงน 1. พระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535 2. พระราชบญญตโรงงาน พ.ศ. 2535 3. พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ. 2535 4. พระราชบญญตศลกากร พ.ศ. 2469 (และพระราชบญญตฯฉบบแกไขเพมเตม) 5. พระราชบญญตการเดนเรอในนานน าไทย พ.ศ. 2456 (และพระราชบญญตฯฉบบแกไขเพมเตม) 6. พระราชบญญตการขนสงทางบก พ.ศ. 2522 (และพระราชบญญตฯฉบบแกไขเพมเตม) 7. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม เรองบญชรายชอวตถอนตราย พ.ศ. 2546 (ออกตามความในพระราชบญญตวตถอนตราย พ.ศ. 2535)บญช ข. หมวดของเสยเคมวตถ 8. ประกาศกระทรวงอตสาหกรรม ฉบบท 6 (พ.ศ. 2540) เรอง การก าจดสงปฏกลหรอวสดทไมใชแลว (ออกตามความในพระราชบญญตโรงงานพ.ศ. 2535) 9. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรองหลกเกณฑในการอนญาตใหน าเศษตดและของทใชไมไดซงเปนพลาสตกไมวาใชแลวหรอไมกตามเขามาในราชอาณาจกร

10. ประกาศกรมโรงงานอตสาหกรรม เรอง เงอนไขในการอนญาตใหน าของเสยเคมวต(Chemical Waste) ทเปนวตถอนตรายเขามาในราชอาณาจกร 11. ประกาศกรมศลกากร ท 73/2531 เรอง การน าของเสยทเปนอนตรายเขามาในราชอาณาจกร 12. ประกาศกรมการขนสงทางบก เรอง ก าหนดประเภทหรอชนดของวตถอนตราย 13. ประกาศกรมการขนสงทางบก เรอง การตดปายอกษร ภาพและเครองหมายของรถบรรทกวตถอนตราย 14. ประกาศกรมการขนสงทางบก เรอง ก าหนดประเภท หรอชนด และลกษณะการบรรทกวตถอนตรายทผขบรถตองไดรบใบอนญาตเปนผขบรถ ชนดท 4 15. ประกาศกระทรวงพาณชย เรอง การน ายางรถทใชแลวเขามาในราชอาณาจกร พ.ศ. 2546

16. มตคณะกรรมการสงแวดลอมแหงชาต ครงท 6/2536 เรอง หามน าเขาแบตเตอรใชแลวหรอแผนธาตทอยในแบตเตอรใชแลวมาเปนวตถดบในการผลตตะกวแทง

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 4 หนา 91 - 110)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.4.3

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.4 กจกรรม 13.4.3)

กจกรรม 13.4.3

จงอธบายสาระส าคญ และ การด าเนนการของอนสญญาบาเซลวาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและการก าจดขยะพษอนตราย

เรองท 13.4.4 อนสญญารอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอน ในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ ยาฆาแมลง (Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim Secretariat with FAO)) สาระสงเขป21

อนสญญารอตเตอรดมฯ เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอควบคมการน าเขา การสงออก สารเคมอนตรายตองหามหรอจ ากดการใชอยางเขมงวด และสตรผสมของสารเคมปองกนและก าจดศตรพชและสตวทเปนอนตรายอยางรายแรงโดยใชหลกการแจงลวงหนากอนอนญาตใหน าเขาได รวมทงใหมการกระจายขอมล และขาวสารการตดสนใจใหน าเขาของประเทศภาคสมาชก อนสญญาฉบบนพฒนามาจากกระบวนการแจงลวงหนา (Prior Informed Consent ‟ PIC) ซงเปนหลกแจงลวงหนาโดยสมครใจ โดยเปลยนความสมครใจเปนพนธกรณในรปของกฎหมายระหวางประเทศ

อนสญญารอตเตอรดม มวตถประสงคเพอสงเสรมความรวมมอและรบผดชอบระหวางประเทศในเรองการคาสารเคมอนตรายบางชนด เพอปกปองสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอม โดยใหมการแจงลวงหนา หรอ การแลกเปลยนขอมลเกยวกบลกษณะของสารเคมแกผ มอ านาจตดสนใจของประเทศผน า และใหมการกระจายขอมลและขาวการตดสนใจนแกประเทศภาคดงกลาวขางตน โดยไดก า หนดรายชอสารเคมทควบคมภายใตอนสญญา ณ ปจจบน(พ.ศ. 2548) จ านวน 41 ชนด

ความเปนมา22 โครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต(United Nation of Environmental

Program: UNEP) และองคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต( Food and Agriculture of the United Nation :FAO) ได ตระหนกถงปญหาการจ า หนายสารเคมอนตรายทถกหามใชในประเทศผผลตหรอประเทศผสงออกไปยง ประเทศก าลงพฒนาโดยไมมการเตอนใหทราบอนตรายลวงหนา หรอสารเคมทเสอมสภาพถกลกลอบน ามาทงในประเทศทดอยพฒนา จงไดรวมมอกนทจะพฒนาและสงเสรมการแลกเปลยนขอมลดานสารเคมขนโดยสมครใจ โดย FAO ไดก า หนดไวในจรรยาบรรณระหวางประเทศในเรองขอปฏบตในการด า เนนการเกยวกบการจ าหนายและการใชสารเคมปองกนและก าจดศตรพชและสตวขน (Code of Conduct on Distribution and Use of Pesticides) ขณะเดยวกน UNEP ไดจดท า แนวทาง 21 กรมควบคมมลพษ 2547 อนสญญารอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงลวงหนาส าหรบสารเคมอนตราย และ สารเคมปองกนการก าจด

ศตรพชบางชนดในการคาระหวางประเทศ

22 เรองเดยวกน

ในการแลกเปลยนขอมลสารเคมในการคาระหวางประเทศขนในป พ.ศ. 2530 (The London Guidelines for the Exchange of Information on Chemicals in International Trade) หลงจากนนไดรวมกนจดท า รางกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนา(Prior Informed Consent :PIC) ขนในป พ.ศ. 2532 เพอชวยรฐบาลของประเทศตางๆใหไดรบขอมลเกยวกบสารเคมทเปนอนตรายทจ าเปนตองใชในการประเมนความเสยงและประกอบการตดสนใจในการน า เขาสารเคมนนๆ เมอพจารณาถงความจ า เปนทตองมกฎระเบยบในการควบคม ดงนนในการประชม Earth Summit ทเมองรโอ เดอจาเนโร เดอจาเนโร เมอป พ.ศ. 2535 จงไดมการรบรองแผนปฏบตการบทท 19 หวขอ 21 ใหมมาตรการทางกฎหมายรองรบการแจง ขอมลลวงหนากอนการสงออกภายในป 2543 โดย UNEP FAO และคณะกรรมการเจราจาระหวางรฐบาลไดรวมประชมและเจรจาตอรองกนจนบรรลขอตกลงของหลกเกณฑส าคญของอนสญญา เรยกวา อนสญญารอตเตอรดมวาดวยกระบวนการแจงขอมลสารเคมลวงหนาส าหรบสารเคมอนตรายและสารเคม ปองกนและก าจดศตรพชและสตวบางชนดในการคาระหวางประเทศ ในเดอนมนาคม พ.ศ.2541 เพอควบคมการน า เขาและการสงออกสารเคมอนตราย ตองหาม หรอจ ากดการใชอยางเขมงวด

หลกการ แนวคดของอนสญญารอตเตอรดมฯ คอหยดปญหากอนทจะเรมเกดโดยการไมยนยอมใหสงออกสารอนตรายไปยงประเทศทไมสามารถบรหารจดการสารเหลานนตลอดอายการใชงานของมน อนสญญาฯนชวยเสรมใหประเทศทยากจนไดรบขอมลขาวสารในการตดสนใจในการน า เขา สารเคมอนตราย โดยใหขอมล „ ในการตดสนใจของประเทศอนๆ ทหามการน า เขาสารเคมบางชนดหรอควบคมการน า เขาอยางเขมงวด „ ประสบการณของประเทศอนๆในเรองสตรผสมของสารก าจดศตรพชทเปนอนตราย „ การหามการน าเขาหรอการควบคมอยางเขมงวดของประเทศและประกาศใหนานาประเทศไดรบทราบ „ วธการหยดยงการน าเขาทไมพงประสงค „ ขอก าหนดของประเทศผน า เขาทประเทศผสงออกสารเคมตอ งปฏบตตาม วตถประสงค เพอสงเสรมความรวมมอและรบผดชอบระหวางประเทศในเรองการคาขายสารเคมอนตรายบางชนด เพอปกปองสขภาพอนามยของมนษยและสงแวดลอม และเพอสงเสรมการใชสารเคมทไมเปนอนตรายตอสงแวดลอม อกทงสงเสรมการพฒนาโครงสรางพนฐานแกประเทศสมาชกก า ลงพฒนาในการจดการสารเคม อนตราย โดยการแลกเปลยนขอมลเกยวกบลกษณะของสารเคมแกผ มอ า นาจในการตดสนใจของประเทศ และ กระจายขาวการตดสนใจใหแกภาคสมาชกทราบ สถานภาพปจจบน อนสญญารอตเตอรดมไดรบการรบรอง และเปดใหมการลงนามในการประชม ณ เมองรอตเตอรดม ราชอาณาจกรเนเธอรแลนด เมอวนท 10-11 กนยายน พ.ศ.2541 หลงจากนนเปดใหลงนาม ทส า นกงานใหญสหประชาชาต ณ นครนวยอรก ประเทศสหรฐอเมรกา ตงแตวนท 12 กนยายน 2541- วนท 10 กนยายน 2542 ปจจบนมประเทศทรวมลงนาม 73 ประเทศ และมประเทศทให

สตยาบนแลว 97 ประเทศ (ขอมล ณ วนท 8 สงหาคม พ.ศ. 2548) อนสญญามผลบงคบใช 24 กมภาพนธ พ.ศ.2547 อนสญญาฉบบนหามการตงขอสงวน โดยรฐภาค และผ รกษาการตามอนสญญาฉบบน คอ เลขาธการสหประชาชาต

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท หนา 111 - 130)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.4.4

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.4 กจกรรม 13.4.4)

กจกรรม 13.4.4

จงอธบายสาระส าคญ และ การบงคบใชของอนสญญา รอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนด และ ยาฆาแมลง

เรองท 13.4.5 อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants) สาระสงเขป23

อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษตกคางยาวนาน เปนขอตกลงระหวางประเทศทเกดขนเพอตอบสนองความตองการ การปฏบตการรวมกนระดบโลกอยางเรงดวน ในการปกปองสขภาพอนามยของคนและสงแวดลอมจากสารพษตกคางยาวนาน ซงเปนอกอนสญญาหนงทมจดเรมตนจากการประชมของสหประชาชาตวาดวยการพฒนาและสงแวดลอมทจดขนทเมองรโอ เดอจาเนโร เมอปพ.ศ. 253524 อนสญญาสตอกโฮลม ฯ นไดรบความเหนชอบจากทประชมเมอวนท 22 พฤษภาคม 2544 และเปดใหมการลงนามครงแรกทกรงสตอกโฮลม ราชอาณาจกรสวเดน เมอวนท 22 พฤษภาคม 2544 และเปดใหลงนามทส านกงานใหญสหประชาชาต นครนวยอรก สหรฐอเมรกา ตงแตวนท 24 พฤษภาคม 2544 ถง 22 พฤษภาคม 2545 อนสญญาสตอกโฮลม ฯ มผลบงคบใชเมอวนท 17 พฤษภาคม 2547 สถานะ ณ เดอนเมษายน 2550 มประเทศรวมลงนามแลว 152 ประเทศ แตมประเทศทเขาเปนภาคแลว 144 ประเทศ25

อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษตกคางยาวนาน มหลกการทส าคญ คอ26

1. จดหาแหลงเงนจากประเทศทพฒนาแลว 2. ก าหนดมาตรการควบคมและจ ากดการผลตและการใชสารมลพษตกคางยาวนาน 3. ลดหรอเลกการปลอยมลพษทตกคางยาวนานจากกระบวนการผลตโดยไมจงใจและก าจดของเสย

ทเกดจากสารมลพษตกคางยาวนาน 4. ด าเนนการจดหาสารเคมชนดใหมมาแทนและหากระบวนการผลตทไมกอใหเกดสารเคมกลมน

23 แหลงทมาของขอมล จากเอกสารเผยแพรของ www.chemtrack.org จดท าเมอ 11 เมษายน 2550

24 http://ipen.ecn.cz/handbook/html/index.html, 11เมษายน 2550

25 http://www.pops.int/documents/signature/signstatus.htm, 11เมษายน 2550

26 โดย ศนยการศกษาและพฒนาบคลากรดานสงแวดลอม สถาบนสงแวดลอมไทย ภายใตการสนบสนนของ ส านกงานกองทนสนบสนน

การวจย (สกว.)

สาระอนสญญา : การจดการตลอดวงจรชวต27 อนสญญาสตอกโฮลม ฯ ถอเปนอนสญญาทครอบคลมการจดการสารมลพษตกคางยาวนาน

ตลอดทงวงจรชวต นบตงแตผลตไปจนเปนของเสย รวมทงการหาทางเลอกอนทดแทน การจดการในขนตอน ตาง ๆ28 ไดแก - สารเคมทมอยแลว ภาคตองพจารณาวาสารเคมทมอยสารใดบางทเขาขายเปนสารมลพษตกคางยาวนาน ตามหลกเกณฑทก าหนดไวใน Annex D ของอนสญญาสตอกโฮลม ฯ ส าหรบสารทอยในรายชอสารมลพษตกคางยาวนานทประกาศตามอนสญญาสตอกโฮลม ฯ แลว ภาคตองยกเลกการใชและการผลต นอกจากน อนสญญาสตอกโฮลม ฯ ยงเปดโอกาสใหเพมรายชอสารมลพษตกคางยาวนานทอยในการควบคมของอนสญญาสตอกโฮลม ฯ ไดเชน เมอปลายเดอนมกราคม 2548 รฐบาลนอรเวยไดเสนอใหคณะกรรมการพจารณาประกาศใหสาร Pentabromodiphenyl ether เปนสารมลพษตกคางยาวนานดวย

- สารเคมใหม ภาคตองมการก ากบดแลโดยมวตถประสงคเพอปองกนการผลตหรอการใชสารเคมก าจดศตรพชหรอสารเคมอตสาหกรรมชนดใหมทมคณสมบตเปนสารมลพษตกคางยาวนาน

- การน าเขา สงออก อนสญญาสตอกโฮลม ฯ จ ากดการน าเขา สงออก สารมลพษตกคางยาวนานอยางเขมงวด และไมใหขนยายสารเหลานขามพรมแดนโดยไมปฏบตตามกฎเกณฑ มาตรฐาน และค าแนะน าระหวางประเทศทมอย

- การจดการของเสย อนสญญาสตอกโฮลมบงคบใหภาคตองจดท ากลยทธเพอจ าแนกของเสยประเภทมลพษตกคางยาวนาน และจดการกบของเสยเหลานดวยวธการทเปนมตรกบสงแวดลอม

- การปลดปลอยสสงแวดลอม ภาคตองมมาตรการเพอลดหรอก าจดการปลดปลอยสารมลพษตกคางยาวนานทเกดจากการผลตและการใชโดยตงใจ, ไมตงใจ (เปนผลพลอยได) รวมทงจากการเกบและของเสย โดยน าแนวคดเกยวกบ Best Available Techniques (BAT) และ Best Environmental Practices (BEP) มาด าเนนการ

- ทางเลอก อนสญญาสตอกโฮลม ฯ ก าหนดใหมการแลกเปลยนขอมลและการศกษาวจยในดานทางเลอกอน

27เอกสารเผยแพรของ www.chemtrack.org จดท าเมอ 11 เมษายน 2550

28 http://www.pops.int/documents/background/hcwc.pdf, 11เมษายน 2550

พนธกรณส าคญทภาคตองปฏบต29

เมออนสญญาสตอกโฮลม ฯ มผลบงคบใชแลว ประเทศภาคตองปฏบตตามพนธกจส าคญ ๆ ดงน

1. ใชมาตรการทางกฎหมายและการบรหารในการหามผลตและใชสารมลพษตกคางยาวนาน 9 ชนดไดแก อลดรน, คลอเดน, ดลดรน, เอนดรน, เฮปตะคลอร, เฮกซะคลอโรเบนซน (เอชซบ), ไมเรก, ทอกซาฟน และพซบ

2. การน าเขาและสงออกสารพษตกคางยาวนานกระท าไดเฉพาะตามวตถประสงคทอนญาต 3. จดท าแผนปฏบตระดบชาตเพออนวตตามอนสญญาสตอกโฮลม ฯ และสงรายงานใหทประชม

รฐภาค (Conference of the Parties: COP) ภายใน 2 ป หลงจากอนสญญาสตอกโฮลม ฯ มผลบงคบใชในประเทศตน

4. สงเสรมการใชสารทดแทน, Best Available Techniques (BAT) และ Best Environmental Practices (BEP)

5. สถานททมการเกบสารมลพษตกคางยาวนาน ตองไดรบการดแลไมใหสงผลตอสขภาพคนและสงแวดลอม รวมทงตองดแลจดการของเสยทเกดจากสารมลพษตกคางยาวนานอยางเหมาะสม

6. สรางความเขาใจเรองสารมลพษตกคางยาวนานแกผบรหารและผก าหนดนโยบาย 7. เผยแพรขอมลเกยวกบสารมลพษตกคางยาวนานแกสาธารณะ รวมทงก าหนดแผนและแนว

ปฏบตในการประชาสมพนธใหสตร เดก และผ ดอยโอกาสทางการศกษาทราบเรองสารมลพษตกคางยาวนานและภยอนตรายตอสขภาพอนามยของคนและสงแวดลอม

8. สนบสนนใหมการวจยเรองผลกระทบตาง ๆ จากสารมลพษตกคางยาวนานทงในระดบชาตและระหวางประเทศ

9. ตงศนยประสานงานระดบชาตเพอท าหนาทในการแลกเปลยนขอมลและหนาทอน ๆ สารมลพษตกคางยาวนานทควบคมตามอนสญญาสตอกโฮลม

ปจจบนรายชอสารมลพษตกคางยาวนานม 12 ชนด เปนสารเคมก าจดศตรพช 9 ชนด สารเคมในทางอตสาหกรรม 2 ชนดและสารทเกดขนโดยไมตงใจ 2 ชนด ดงแสดงในตารางท 1

29 http://www.pcd.go.th/info_serv/haz_pops.htm, 11เมษายน 2550

ตารางท 1 สารมลพษตกคางยาวนานทควบคมตามอนสญญาสตอกโฮลมฯ CAS Number สารเคม ก าจดศตรพช สารเคมทางอตสาหกรรม สารทเกด โดยไมตงใจ

อลดรน (aldrin) 309-00-2

คลอเดน (chlordane) 57-74-9

ดดท (DDT) 50-29-3

ดลดรน (diedrin) 60-57-1

เอนดรน (endrin)

เฮปตะคลอร (heptachlor) 76-44-8

ไมเรก (mirex)

ทอกซาฟน (toxaphene) 8001-35-2

เอชซบ (hexachlorobenzene) 118-74-1

พซบ (polychlorinated biphenyl) 1336-36-3

ไดออกซน (polychlorinated dibenzo-p-dioxin: PCDDs)

ฟวแรน (polychlorinated dibenzofurans: PCDFs)

ทมา: เอกสารเผยแพรของ www.chemtrack.org จดท าเมอ 11 เมษายน 2550

เปาหมายอกประการหนงของการประชมภาค คอ การจดท าหลกเกณฑเพอสนบสนนการใชเทคโนโลยทดทสด (Best Available Techniques) และแนวปฏบตทางดานสงแวดลอมทดทสด (Best Environmental Practices) ซงจะสามารถลดหรอก าจดการปลดปลอย dioxins และ furans ซงเปนสารอนตรายทสดในกลม POPs จากตารางขางตนน

30ภายหลงจากทอนสญญาฯ มผลบงคบใช สารเคมสวนใหญในจ านวนสาร 12 ชนดจะถกหามใชทนท อยางไรกตาม การใช DDT เพอควบคมพาหะน าโรคภายใตแนวทางขององคการอนามยโลก (WHO) ยงเปนทยอมรบเนองจากในหลายประเทศยงมความจ าเปนทจะตองควบคมโรคมาลาเรยทมยงเปนพาหะน าโรค รฐบาลจะอนญาตใหใช DDT ไดจนกวาจะสามารถหาสารทดแทนทมประสทธภาพและเปนมตรกบสงแวดลอมได เพอปกปองชวตของประชาชนจากโรคมาลาเรย ซงท าใหคนเสยชวตจ านวนมากในเขตรอน

นอกจากการหามใชแลว อนสญญาฯ นยงมงเนนการฟนฟสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวทตกคางและหมดอายการใชงานแลว พนททงสารเคมหรอถงบรรจสารเคมทมมาตงแต 50 ปทแลว เรมมการสลายตวและปลดปลอยสดน น า สตวปา และมนษย ในกรณของสาร PCBs ถงแมวาจะไมมการผลตขนใหมแลว แตยงมสาร PCBs จ านวนหลายแสนตนทใชอยในหมอแปลงไฟฟา และอปกรณอนๆ ซงรฐบาลจะตองจดการใหหมดไปภายในป ค.ศ. 2025 และภายในป ค.ศ. 2028 รฐบาลจะตองก าจด PCBs ใหหมดไปดวยวธทเปนมตรตอสงแวดลอม อยางไรกตาม นบวาโชคดทยงพอมทางเลอกอนนอกจากการใชสารเคม

30 แหลงทมา: http://www.sc.chula.ac.th/nrc-ehwm-fs/research/article/stockhome.pdf 25 ธนวาคม 2553

กลม POPs แตปญหาทพบคอ สารทดแทนยงมราคาสง ประชาชนขาดความตระหนกในการใชสารเคม และการไมมโครงสรางพนฐานและเทคโนโลยทเหมาะสมในการคดคนหรอปรบปรงสารทดแทน การแกไขปญหา คอ การปรบปรงคณสมบตเฉพาะของสารเคม การปรบปรงการใชสารเคมแตละชนดตามสภาพอากาศและเงอนไขทางดานสงคม-เศรษฐกจในแตละประเทศ GEF เปนองคกรหลกในการบรหารจดการกลไกการเงนของอนสญญาฯ และไดระดมทรพยากรดานตางๆ เพอสนบสนนโครงการ POPs ในประเทศตางๆ แลว โดยอาศยความรวมมอจากประเทศพฒนาแลว และประเทศก าลงพฒนาทงจากกลมอตสาหกรรมและกลมสงแวดลอม

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 4 หนา 121 - 135)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.4.5

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.4 กจกรรม 13.4.5)

กจกรรม 13.4.5

จงอธบายสาระส าคญ และการบงคบใชของอนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษตกคางยาวนาน

ตอนท 13.5 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.5 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง

เรองท 13.5.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปน ทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD) แนวคด

1. อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย

เกดขนจากการตระหนกรวมกนของมวลมนษยชาตถงความเสยหาย และ ภยพบตของ

การแปรสภาพเปนทะเลทรายวามผลกระทบตอมนษยทงทางดานสงคม เศรษฐกจ

และ สงแวดลอม อนสญญาฉบบนไดรบการจดท าขนในปค.ศ.1992 ในการประชมท

เมอง รโอ เดอจาเนโร เดอ จาเนโร โดยมวตถประสงค ในการพฒนาการฟนฟสภาพดน

การอนรกษ เยยวยาสภาพดนแหงแลง เสอมโทรม การบรหารจดการ และ การใช

แหลงทรพยากรน า และ ดน อยางยงยน เพอปองกน และ ตานการแปรสภาพเปน

ทะเลทราย ทงนโดยสงเสรมใหมการรวมมอกนในระดบระหวางประเทศในทกภมภาค

ของโลก

วตถประสงค

เมอศกษาตอนท 13.5 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายประวตความเปนมาของการกอตงอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกน

และตานการแปรสภาพเปนทะเลทรายได

2. อธบายสาระส าคญ และกลไกในการด าเนนงานของอนสญญาสหประชาชาตวาดวย

การปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทรายได

3. อธบายหลกการรวมมอระหวางประเทศในการบรรลเปาหมายและวตถประสงคของ

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย

เรองท 13.5.1 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปน ทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD) สาระสงเขป

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทรายเกดขนจากการ

ตระหนกรวมกนของมวลมนษยชาตถงความเสยหาย และ ภยพบตของการแปรสภาพเปนทะเลทรายวาม

ผลกระทบตอมนษยทงทางดานสงคม เศรษฐกจ และ สงแวดลอม ตลอดจนสภาพความเปนอยของมนษย

โดยเฉพาะในดนแดนทประสบปญหาการเปนทะเลทราย ดงนน ในปค.ศ. 1977 ทประชมสหประชาชาตวา

ดวยการแปรสภาพเปนทะเลทราย ไดมการรบหลกการก าหนดแผนปฏบตการวาดวยการตานการแปร

สภาพเปนทะเลทราย แตยงไมไดรบการด าเนนการอยางจรงจง ตอมาในป 1992 ทประชมสหประชาชาตวา

ดวยสงแวดลอมและการพฒนา ไดจดการประชมทเมอง รโอ เดอจาเนโร เดอจาเนโร และไดมการเสนอ

แผนการตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย ผนวกอยในแผนการพฒนาอยางยงยน และไดรบการรบรองโดย

มตสมชชาใหญสหประชาชาตท 47/188 ในป ค.ศ. 1992 ส าหรบวตถประสงคของอนสญญา

สหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย คอการพฒนาการฟนฟสภาพดน

การอนรกษ เยยวยาสภาพดนแหงแลง เสอมโทรม การบรหารจดการ และ การใช แหลงทรพยากรน า และ

ดน อยางยงยน เพอปองกน และ ตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย โดยเฉพาะฟนฟสภาพทะเลทรายใน

กลมประเทศแอฟรกา ทงนโดยอาศยความรวมมอในระดบระหวางประเทศ และผนวกแผนปฏบตการตาน

การแปรสภาพเปนทะเลทรายไวในแผนการพฒนาอยางยงยนดวย โดยสงเสรมใหมการก าหนดยทธศาสตร

ระยะยาวในการฟนฟสภาพดนโดยเฉพาะในเขตทะเลทรายใหไดรบการบรณาการ และปรบเปลยน

สภาพแวดลอมใหเหมาะแกการอยอาศยของมนษย

การทจะบรรลวตถประสงคในการตานการแปรสภาพเปนทะเลทรายนนจะตองอาศยความรวมมอ

ของทองถน และ ชมชนตลอดจนประชากรในพนทเปนหลก โดยเนนทการสรางคณคาในการตระหนกถง

ความยงยนของผนแผนดน ความขาดแคลนของน า การบรหารจดการ การบรโภคน า และรกษาสภาวะ

แวดลอมใหคงความอดมสมบรณ หลกเลยงการกระท าทกอใหเกดการแปรสภาพเปนทะเลทราย นอกจากน

กสงเสรมใหประชาคมระหวางประเทศทงในระดบทองถน ระดบภมภาค และ ระดบสากลรวมมอ สงเสรม

แผนปฏบตการตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย สงเสรม สนบสนนทางดานการเงน

เพอทจะใหบงเกดผลสมฤทธในการบงคบใชอนสญญาฉบบนจงไดมการก าหนดใหประสานการ

ด าเนนงานใหสอดคลองกบการบงคบใชอนสญญาทางดานสงแวดลอมอนๆทเกยวของดวย มการสงเสรม

การวจยและพฒนาเกยวกบดน และ การฟนฟดน อกทงมการก าหนดภาคผนวกในการด าเนนการระดบ

ภมภาคเปนรายภมภาค เพอใหแตละภมภาคนนสามารถด าเนนการใหเหมาะสมกบสภาพภมประเทศและ

สงแวดลอม และ ปองกนการแปรสภาพเปนทะเลทรายในแตละภมภาคดวย นอกเหนอจากดนแดนท

ประสบปญหาการเปนทะเลทรายอยแลว ทงนเพอปองกนการแปรสภาพเปนทะเลทรายในระนาบกวางกอน

การเกดสภาพทะเลทรายตอไปดวย

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 5 หนา 136 - 140)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.5.1

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.5 กจกรรม 13.5.1)

กจกรรม 13.5.1

จงอธบายสาระส าคญ และ การบงคบใชของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย

ตอนท 13.6

ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และน า

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.6 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง

เรองท 13.6.1 อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทาง

ทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน (Barcelona Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean)

เรองท 13.6.2 อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง (Abidjan Convention for Co-operation in the Protection and Development of the Marine and Coastal Environment of the West and Central African Region)

เรองท13.6.3 แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East Asian Seas Action Plan)

เรองท 13.6.4 อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนา

สงแวดลอมทางทะเลระนาบกวาง ของภมภาคแครบเบยน (Cartagena Convention for the Protection and Development of the Marine Environment of the Wider Caribbean Region)

เรองท 13.6.5 อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก (Nairobi Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern Africa Region)

เรองท 13.6.6 แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP)

เรองท 13.6.7 อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟก ตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific)

เรองท 13.6.8 อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเล ของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area)

เรองท 13.6.9 อนสญญา ออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตก ตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญา ออสโล และ ปารส) (OSPAR Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic (Oslo and Paris Conventions)

เรองท 13.6.10 คณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอม ทางทะเลอารกตค (Arctic Council for the Protection of the Arctic Marine Environment)

เรองท 13.6.11 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United

Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS)

เรองท 13.6.12 โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทาง ทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน (Global Program

of Action for the Protection of the Marine Environment from

Land-based Activities)

แนวคด

1. อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยนเปนอนสญญาทมวตถประสงคในการตอตานการกอมลภาวะในทะเลเมดเตอรเรเนยนและเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน

2. อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลางเปนอนสญญาทมวตถประสงคในการอนรกษและตอตานการกอมลภาวะ และเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง

3. แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออกมวตถประสงคในการสงเสรมการวจย และ พฒนา เกยวกบการอนรกษทะเล และปองกนการกอมลภาวะในทะเลเอเซยตะวนออก โดยการรวมมอกนระหวางประเทศในภมภาคเอเซยตะวนออก

4. อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลระนาบกวาง ของภมภาคแครบเบยนเปนการก าหนดกรอบทางกฎหมายในการรวมมอกนในภมภาคเพอการพฒนา และ วจยในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลระนาบกวาง ของภมภาคแครบเบยนเ

5. อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออกเปนอนสญญาทก าหนดกลไกในการรวมมอระหวางกลมประเทศแอฟรกาเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก

6. แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟกเปนแผนความรวมมอในการ

ปฏบตการ ระหวางสาธารณรฐจน ญป น เกาหล และ รสเซย ในการอนรกษ

สงแวดลอมทางทะเลบรเวณมหาสมทรแปซฟกทางดานตะวนตกเฉยงเหนอ

เปนโครงการภายใตสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา

7. อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอเปน อนสญญาทมวตถประสงคในการรวมมอกนในระดบภมภาคเพอทจะสงเสรมและสนบสนนการพฒนา การบรหารจดการทรพยากรทะเล และ ชายฝง ตลอดจนการอนรกษมหาสมทรแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนออยางยงยน และรกษาระบบนเวศในบรเวณดงกลาว

8. อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตกเปนอนสญญาเพอการปกปอง คมครองอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและปกปองมลภาวะจากทกแหลงทจะบงเกดขนในเขตพนททะเลบอลตกโดยการรวมมอกนระหวางรฐภาคสมาชกของอนสญญาดงกลาว

9. อนสญญา ออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญา ออสโล และ ปารส)เปนอนสญญาเพอความรวมมอในการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ

10. คณะกรรมาธการอารกตคเปนคณะกรรมาธการท าหนาทเปนเพอการอนรกษ สงแวดลอมทางทะเลอารกตคไดรบการจดตงขนภายใตแผนยทธศาสตรการ ปกปองคมครองสงแวดลอมอารกตคเพอการพฒนาอยางยงยนในทรพยากร ทางทะเล ดแลเกยวกบการเดนเรอในทะแลดงกลาว และด าเนนนโยบายท

3. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของแผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออกม

วตถประสงคในการสงเสรมการวจย และพฒนาเกยวกบการอนรกษทะเล และปองกน

การกอมลภาวะในทะเลเอเซยตะวนออกได

4. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและ

พฒนาสงแวดลอมทางทะเลระนาบกวางของภมภาคแครบเบยนได

5. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การ

บรหารจดการ และพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกน

ตะวนออกได

6. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของแผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ

แปซฟกได

7. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษ

แปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอได

8. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษ

สงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตกได

9. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาออสปาเพอการอนรกษ

สงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญา ออสโล และ ปารส)ได

10. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของคณะกรรมาธการอารกตคเปนคณะกรรมาธการท าหนาทเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตคได 11. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาสหประชาชาตวาดวย

กฎหมายทะเลได

12. อธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของโครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษ

สงแวดลอมทางทะเลได

เรองท 13.6.1 อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและภมภาคชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน (Barcelona Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean) สาระสงเขป อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน ผกพนรฐภาคสมาชกในการอนรกษสงแวดลอมและใชมาตรการทเหมาะสม ในการปองกนการกอใหเกดมลภาวะ ในเขตทะเลเมดเตอรเรเนยน ซงเกดจากการทงสงมพษ ขยะ และวตถอนตราย สารพษอนตราย จากเรอ และทางอากาศ ตลอดจนสงเสรมการส ารวจไหลทวป พนทะเล และดนใตผวดน การก าจดของเสยจากกจกรรมบนพนดนหรอบนบก การเคลอนยายสารพษอนตรายขามแดน เพอรกษาสภาวะแวดลอมใหด ารงคงอยอยางยงยนในเขตทะเลเมดเตอรเรเนยน รฐภาคทงหลายจะปกปอง คมครองสภาวะแวดลอมทางทะเลในบรเวณเมดเตอรเรเนยน และ อนรกษ ความหลากหลายทางชวภาพ เพอน ามาสการพฒนาอยางยงยน มการรวมมอระหวางประเทศในการจดการกบการเกดมลภาวะฉกเฉน บรหารจดการกบการมลพษ และความรวมมอในการศกษา คนควา วจยทางวทยาศาสตร อนสญญาเพอการปกปองคมครองทะเลเมดเตอรเรเนยน ตอตานมลภาวะในทะเลและชายฝงเมดเตอรเรเนยน เรมมผลบงคบในวนท 12 กมภาพนธ ค.ศ. 1978 และไดรบการแกไขเพมเตมในป ค.ศ. 1995 อนสญญาก าหนดกลไกในการรายงานสถานะสงแวดลอมปละสองครงวาดวยการบงคบการ และด าเนนการตามอนสญญา และก าหนดใหรฐภาคสมาชกแตละรฐรายงานเกยวกบมาตรการทางเทคนคในการปองกนการทงขยะ ของเสยลงทะเล มาตรการในการจดการกบการเกดมลภาวะฉกเฉน มาตรการเกยวกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ รวมทงมาตรการเกยวกบมลภาวะชายฝง และการเคลอนยายสารพษอนตราย ในเขตทะเลเมดเตอรเรเนยน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 141 – 145)

กจกรรม 13.6.1

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษ

สงแวดลอมทางทะเลและภมภาคชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.1

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.1)

เรองท 13.6.2 อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง (Abidjan Convention for Co-operation in the Protection and Development of the Marine and Coastal Environment of the West and Central African Region) สาระสงเขป อนสญญาอาบดจนเปนอนสญญาเพอความรวมมอในการปกปอง คมครอง และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเล และชายฝงในภมภาคแอฟรกากลางและ ตะวนตก ยงมพธสารทเกยวของกบอนสญญาอาบดจนทสงเสรมความรวมมอในการตอตานการเกดมลภาวะ รวมทงในภาวะฉกเฉน มการก าหนดแผนปฏบตการเพอสงเสรมคมครอง และพฒนาสงแวดลอมทางทะเล และ พนทชายฝงของแอฟรกากลางและแอฟรกาตะวนตก อนสญญาฉบบนไดรบการรบรองจาก 11 ประเทศ ในการประชมสมมนาทอาบดจน เมอเดอนมนาคม ค.ศ. 1981 อนสญญา และ พธสารอาบดจนเรมมผลบงคบเมอวนท 5 สงหาคม ค.ศ. 1984 หลงจากไดรบสตยาบนสารของรฐท 6 อนสญญาฉบบนถอวาเปนพนฐานของการรวมมอในการปกปองสงแวดลอมทางทะเลในเขตแอฟรกากลางและ ตะวนตก กลไกการด าเนนงานของอนสญญาอาบดจน คอการก าหนดกรอบทางกฎหมายโดยกระท าผานกฎหมายภายในของรฐสมาชก และการก าหนดนโยบายทางดานสงแวดลอมระดบภายในประเทศ ก าหนดกรอบการบรหารจดการสงแวดลอมในภมภาคดงกลาวอยางมประสทธภาพ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 151 - 160)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.2

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.2)

กจกรรม 13.6.2

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง

เรองท 13.6.3 แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East Asian Seas Action Plan) สาระสงเขป แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออกไดรบการรบรองในป ค.ศ. 1981 ในโครงการสงแวดลอมแหง

สหประชาชาต เดมทเปนโครงการระดบอนภมภาค ซงด าเนนการแรกเรมโดยรฐภาคสมาชกดงเดมของ

อาเซยน 5 ประเทศ ตอมาไดมภาคสมาชกเพมอก 5 ประเทศในป ค.ศ. 1994 แผนปฏบตการทะเลเอเซย

ตะวนออกนไดรเรมทกรงเทพโดยองคกรประสานงานทเรยกวา COBSEA ซงไดเนนเรองการปกปอง

คมครองสงแวดลอม การวจย และ การควบคมปญหาสงแวดลอมทางทะเลในภมภาคเอเซยตะวนออก

แผนปฏบตการนไดก าหนดแผนยทธศาสตรระยะยาว ตงแต ป ค.ศ. 1987 ‟ 1996 หลงจากนนไดรบการ

รบรองแผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก และ จดตงองคกรประสานงานด าเนนงานตงแตป ค.ศ. 1994 ‟

2009 นอกจากน ยงไดรบการรบรองแผนและวสยทศน บนพนฐานของการด าเนนงานอยางเปนระบบ

(Vision and Plan ‟ A systematic Approach) ซงไดรบการรบรองในป ค.ศ. 1999 อยางไรกตาม ไมม

สนธสญญาทางดานสงแวดลอมในระดบภมภาค แตภมภาคนหนไปใชกลไกในการสงเสรมการด าเนนงาน

ใหสอดคลองและปฏบตการตามสนธสญญาหรอความตกลงทางดานสงแวดลอมทมอยแลว การด าเนนการ

ในระดบประเทศภาคสมาชกอาเซยน มงเนนในการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและชายฝง โดยมการ

ประเมนผลกระทบของการท ากจกรรมของมนษยตอสงแวดลอมทางทะเล ควบคมการกอมลภาวะชายฝง

อนรกษปาโกงกาง สาหราย และปะการง รวมทงการบรหารจดการการปลดปลอยมลพษทางทะเล รวมทง

การถายโอนเทคโนโลย การรวมมอทางดานวทยาศาสตร และการสงเสรมธรรมาภบาลทางดานสงแวดลอม

ฟนฟสภาวะแวดลอมทเสอมโทรมในทะเลจนใตและอาวไทย และท างานรวมกบเครอขายการอนรกษ

ปะการงระหวางประเทศในทะเล

วตถประสงคหลกของแผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก เนนการแสดงถงปญหาในระดบ

ภมภาคทางดานสงแวดลอมในทะเล การเคลอนยายขามแดนของสารพษทางทะเล ประเมนผลกระทบของ

การกระท าในกจกรรมตางๆของมนษยบนแผนดนตอการเกดมลภาวะในทะเล และหาทางแกไข ฟนฟ การ

อนรกษสงแวดลอม การปกปองสงแวดลอม พฒนาองคความร และประสบการณในการอนรกษสงแวดลอม

ในทะเลของภมภาคน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 161 - 165)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.3

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.3)

กจกรรม 13.6.3

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของแผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East

Asian Seas Action Plan)

เรองท 13.6.4 อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคแครบเบยนระนาบกวาง (Cartagena Convention for the Protection and Development of the Marine Environment of the Wider Caribbean Region) สาระสงเขป อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคแครบเบยนระนาบกวางมขอบเขตการบงคบใชในเขตทะเลแถบภมภาคแครบเบยนระนาบกวาง แตทงนไมรวมถงนานน าภายในของประเทศรฐภาค พนธะกรณของอนสญญาฉบบน ก าหนดใหรฐภาคสมาชกไมวาจะโดยล าพง หรอ โดยรวมกนจะใชมาตรการทเหมาะสม และสอดคลองกบกฎหมายระหวางประเทศในการปกปอง คมครองสงแวดลอม ลดละ การกอมลภาวะ และใหความมนใจวาจะมการบรหารจดการกบสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ และ การจดการเกยวกบการก าจดขยะ ของเสย และการบงคบการตามอนสญญาฉบบนจะตองไมกอใหเกดปญหาสงแวดลอมกบภมภาคนอกเขตของอนสญญาดวย อกทงใหความรวมมอกบสนธสญญาทางดานสงแวดลอมอนๆ

กรอบของการด าเนนงานภายใตอนสญญาฉบบน มงเนนการคมครองสงแวดลอมในเรองเกยวกบ การกอใหเกดมลพษจากเรอ (Pollution from Ships) และการทงของเสย หรอ สารอนใดจากเรอ อากาศยาน (Pollution caused by Dumping) ปองกนการกอมลภาวะจากกจการบนแผนดน (Pollution from Land ‟ Based Sources) การกอมลภาวะจากกจการในทะเล (Pollution From Sea ‟ Bed Activities) และการประเมนผลกระทบจากกจกรรมของมนษยตอการกอปญหาสงแวดลอม รวมทงในกรณการเกดมลภาวะในภาวะฉกเฉน

นอกจากนน ยงก าหนดเกยวกบความรวมมอทางวทยาศาสตรและเทคโนโลย รวมทงการก าหนดเกยวกบความรบผดตอการเกดมลภาวะทางทะเลและการชดใชคาสนไหมทดแทนดวย ภายใตอนสญญาฉบบนยงก าหนดกลไกเกยวกบการยตขอพพาท และก าหนดองคกรหนวยงานในการดแล รบผดชอบ และ การด าเนนงานของอนสญญา

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 166 - 170)

กจกรรม 13.6.4

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคแครบเบยนอยางกวาง

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.4

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.4)

เรองท 13.6.5 อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก (Nairobi Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern Africa Region) สาระสงเขป อนสญญาไนโรบเปนอนสญญาทก าหนดกลไกในการรวมมอในระดบภมภาคและการปฎบตการรวมกนเพอสนบสนน สงเสรม การใชประสบการณ และ องคความรเพอการแกไขปญหาทางดานสงแวดลอมทางทะเล และ ชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก ซงประกอบดวย ดนแดนของประเทศฝรงเศส เคนยา มาดากสกา มอรเชยส โมแซมบก ซเชล โซมาเลย แทนซาเนย และ สาธารณรฐแอฟรกาใต อนสญญาไนโรบยงท าหนาทเปนเวทในการเจรจา ปรกษา หารอกนระหวางภาครฐบาล เอกชน หนวยงาน องคกร สงคมธรรมาภบาล ทงในระดบประเทศ ภมภาค และระดบระหวางประเทศ นอกจากน อนสญญาไนโรบยงเปนหนสวนรวมกบองคกรทางดานสงแวดลอมอนๆ เชน สหภาพอนรกษสงแวดลอมโลก (The World Conservation Union (IUCN) และสมาคมวทยาศาสตรทางทะเลและมหาสมทรอนเดยตะวนตก (Western Indian Ocean Marine Science Association (WIOMSA) ซงสนบสนนการท างานรวมกนกบองคกรภาคเอกชน เชน NGO กลมตางๆทางดานสงแวดลอมเพอรวมกนแกไขปญหาอนสบเนองมาจากการไมไดวางแผนงานอยางเปนระบบ และขาดกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายอยางมประสทธภาพ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 171 - 175)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.5

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.5)

กจกรรม 13.6.5

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก

เรองท 13.6.6 แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP) สาระสงเขป

แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP) ไดรบการรบรองโดยสาธารณรฐประชาชนจน ญป น เกาหล และรสเซย โดยมวตถประสงคในการอนรกษสงแวดลอมในเขตภมภาคมหาสมทรเอเซยแปซฟก ตะวนตกเฉยงเหนอ ซงเปนสวนหนงของโครงการทะเลภมภาค ของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต The Northwest Pacific Region as a Part of the Regional Seas Program of the United Nations Environment Program (UNEP) เปนแผนปฏบตการทางดานสงแวดลอมทมประสทธภาพ เชนญป น ไดด าเนนการจดตงหนวยประสานงานภมภาค โดยจดตงส านกงานทงทญป นและเกาหล แทนทส านกงานชวคราวของ UNEP และไดจดตง Marine Litter Activity (MALITA เพอจดการเกยวกบขยะหรอของททงลงทะเล ในการจดเกบและท าความสะอาดชายฝง International Coastal Clean up campaign (ICC) สนบสนนสงเสรม การประชาสมพนธใหแกชมชนใหรวมกนอนรกษสงแวดลอมทางทะเล สนบสนนสงเสรมการท าวจย การศกษา คนควา นอกจากนน รฐบาลจนไดสงตวแทน NGO และชมชนในทองถนเขารวมการประชมสมมนาเพอปลกจตส านกในการจดการกบสงแวดลอมตอไป

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 177 - 184)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.6

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.6)

กจกรรม 13.6.6

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของแผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก

เรองท 13.6.7 อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific) สาระสงเขป อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ เปนสวนหนงของโครงการทะเลภมภาค ซงรเรมขนในปค.ศ. 1974 อนสบเนองมาจากการประชมสหประชาชาตในป ค.ศ. 1972 วาดวยสงแวดลอมของมนษย ซงจดขนท สตอคโฮม ประเทศสวเดน นบวาเปนโครงการทประสบความส าเรจอยางดยงมาเปนเวลากวา 30 ป แลว โครงการทะเลภมภาค มวตถประสงคทจะหยบยกประเดนปญหาการเสอมโทรมและปญหาสงแวดลอมทางทะเล มหาสมทร และชายฝง โดยด าเนนการฟนฟผานโครงการ การบรหารจดการอยางยงยนในการใชประโยชนของทะเล และสงแวดลอมชายฝง โดยสงเสรมใหมการรวมมอกนระหวางรฐชายฝงทมเขตแดนตดตอกน และใชทะเลรวมกน ในการอนรกษและฟนฟสภาวะแวดลอมของทะเลในแตละภมภาค ปจจบนมประเทศตางๆกวา 140 ประเทศ ทรวมอยในโครงการทะเลภมภาคกวา 13 ภมภาค ภายใตโครงการทะเลภมภาคเพอการอนรกษทะเลและชายฝงดงกลาว ทะเลภมภาคเหลานประกอบดวย ทะเลด า ทะเลแครบเบยน ทะเลเอเซยตะวนออก แอฟรกาตะวนออก ทะเลเอเซยใต ทะเลเมดเตอรเรเนยน ทะเลแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ ทะเลแปซฟกตะวนตกเฉยงเหนอ ทะเลแดง และอาวเอเดน ทะเลแปซฟกตะวนออกเฉยงใต ทะเลแปซฟก และทะเลแอฟรกนตะวนตก การอนรกษทะเลภมภาคเหลานอยภายใตการสนบสนนของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 185 - 190)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.7

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.7)

กจกรรม 13.6.7

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษ

แปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific)

เรองท 13.6.8 อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area) สาระสงเขป วตถประสงคของอนสญญาฉบบน เพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลในเขตทะเลบอลตก อนสญญาฉบบน จดท าขนเมอ ปค.ศ. 1974 และนบเปนครงแรกทมการจดท าอนสญญาเพอจดการกบปญหาสงแวดลอมทเกดขนจากทกแหลง ในความตกลงฉบบเดยว อนสญญาฉบบนลงนามโดยประเทศทอยในเขตทะเลบอลตก 7 ประเทศ และเรมมผลบงคบใชในวนท 3 พฤษภาคม ป ค.ศ. 1980 ตอมาเนองจากมการเปลยนแปลงเกยวกบกฎหมายทะเลและกฎหมายสงแวดลอมระหวางประเทศ การเปลยนแปลงทางการเมอง และการพฒนา จงไดมการรวมลงนามใหมในอนสญญาฉบบใหมในป ค.ศ. 1992 โดยรฐภาคทกรฐทอยรอบทะเลบอลตกและสหภาพยโรป อนสญญาฉบบนเรมมผลบงคบในวนท 17 มกราคม 2000 อนสญญาฉบบน ครอบคลมพนน าทางทะเล และรวมถงนานน าภายในประเทศดวย และใหรวมถงดนพนผวทะเล ดนใตผวดน เพอการปกปองการกอมลภาวะในทะเลและเขตดงกลาวทงหมด หนวยงานทดแลบงคบการอนสญญา คอ คณะกรรมาธการปกปอง คมครองสงแวดลอมทางทะเลบอลตค (Baltic Marine Environment Protection Commission) หรอทเรยกวา HELCOM อนประกอบดวย เดนมารก เอสทวเนย สหภาพยโรป ฟนแลนด เยอรมน แลตเวย ลทวเนย โปแลนด รสเซย และสวเดน หลกการทส าคญซงอนสญญาฉบบนน ามาบงคบใช คอ หลกการเรองความรบผดชอบ (Responsibility) หลกการปองกนลวงหนา (Precautionary Principle) หลกการใชเทคโนโลยทดทสด และ หลกการปฏบตทดทสดในการอนรกษสงแวดลอม (Best Environmental Practices and Best Available Technologies) หลกผกอมลพษตองรบภาระคาใชจายภาษ (Polluter Pay) หลกการก ากบดแล (Monitoring) หลกหลกเลยงการกอมลภาวะ (Avoiding) และหลกการหามการเคลอนยายสารพษอนตราย ท าใหอนสญญาฉบบนประสบความส าเรจในการปกปอง คมครองสงแวดลอมทางทะเลอยางมาก

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 191 - 195)

กจกรรม 13.6.8

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.8

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.8)

เรองท 13.6.9 อนสญญาออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญาออสโลและปารส) (OSPAR Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic (Oslo and Paris Conventions) สาระสงเขป อนสญญาฉบบนมวตถประสงค เพอปกปอง และอนรกษ ระบบนเวศ และความหลากหลายทางชวภาพ ควบคมการเคลอนยายสารพษอนตราย สารกมมนตภาพรงส และผลจากสภาวะโลกรอนทกอใหเกดปรากฎการณทสาหรายและวชพชในแหลงน าเจรญเตบโตมากผดปกต อนสญญาฉบบนเปดใหมการลงนามในโอกาสการประชมคณะกรรมาธการออสโลและปารส ทปารสเมอวนท 22 กนยายน 1992 และไดรบการรบรองพรอมกบการออกแผนปฏบตการอนรกษสงแวดลอม มประเทศภาคสมาชก ประกอบดวย เบลเยยม เดนมารก สหภาพยโรป ฟนแลนด ฝรงเศส เยอรมน ไอซแลนด ไอรแลนด เนเธอรแลนด นอรเวย โปรตเกส สเปน สวเดน สหราชอาณาจกร ลกซแซมเบรก และ สวสเซอรแลนด อนสญญาฉบบนเรมมผลบงคบเมอวนท 25 มนาคม ค.ศ.1998 อนสญญาฉบบนแทนทอนสญญาฉบบเดม คอ อนสญญาออสโล ทลงนามเมอ กมภาพนธ 1972 มผลบงคบเมอ ป ค.ศ. 1974 และอนสญญาปารส ซงลงนามเมอ มถนายน 1974 และเรมมผลบงคบเมอ ป ค.ศ. 1978 เดมทอนสญญาออสโล มวตถประสงค ควบคมการทงของเสยจากโรงงานอตสาหกรรมในทะเล การเททงขยะ ของเสย สารพษจากเรอและอากาศยาน รวมทงทอน าทงลงทะเล สวนอนสญญาปารส เนนการควบคมการปลด ปลอยของเสยจากแผนดน และกจกรรมบนบกลงทะเล (Land Based Sources) ตอมาในป 1992 จงไดมการลงนามในอนสญญาใหมดงกลาว และผนวกวตถประสงคใหครอบคลมการปกปอง สงแวดลอม และ อนรกษสงแวดลอมในทะเลบอลตคใน 4 ประเดนดงกลาวขางตนแลว และจดไดวาอนสญญาฉบบนประสบความส าเรจเปนอยางด

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 196 - 200)

กจกรรม 13.6.9

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาออสปาเพอการอนรกษ

สงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญาออสโลและปารส)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.9

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.9)

เรองท 13.6.10 คณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตค (Arctic Council for the Protection of the Arctic Marine Environment) สาระสงเขป การอนรกษสงแวดลอมทางทะเลในบรเวณอารกตก ไดด าเนนการโดยคณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตค ซงเปนคณะกรรมาธการทจดตงขนในป ค.ศ. 1991 ทงนเพออนรกษและการใชทรพยากรอยางยงยนในทะเลอารคตก และสงเสรมใหมการก าหนดมาตรการทางกฎหมายอยางมประสทธภาพ ทงในระดบภมภาคและระดบสากล มการก าหนดแผนยทธศาสตร และมการด าเนนการตามแผนทก าหนดไวในรอบปโดยก าหนดเปนสองครงตอป เนนการด าเนนงานตอตานการกอมลภาวะ ทงจากแหลงบนบกและมลภาวะทางทะเล โดยอาศยความรวมมอระหวางรฐภาคสมาชกอยางใกลชด และมการรายงานผลการปฏบตการ มการรวมมอทางดานการวจย การศกษา คนควา ทางวทยาศาตร และพฒนามาตรการใหมประสทธภาพมากขน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 201 - 210)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.10

_________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.10)

กจกรรม 13.6.10

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของคณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตค

เรองท 13.6.11 อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) สาระสงเขป31

ความเปนมาของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล32

แนวความคดเรองกฏหมายทางทะเลถอก าเนดขนมาจากววฒนาการของการใชอ านาจของรฐสองกลม คอ กลมรฐทตองการขยายอ านาจตนเพอควบคมอาณาเขตทางทะเล ซงเปนกลมทสนบสนนแนวความคดของการปดทะเล (Close Sea หรอ Mare Clausum) และกลมซงสนบสนนหลกเสรภาพในการเดนเรอและเสรภาพในการท าประมงซงสนบสนนแนวความคดในการเปดทะเล (Open Sea หรอ Mare Liberum) ในขณะทแนวทางปฎบตของรฐตาง ๆ เกยวกบการขยายอ านาจเหนอทะเลยงมความลกลนกนอยโดยเฉพาะประเดนทวา รฐชายฝงจะขยายอ านาจของตนเหนอทะเลไดระยะเทาใด ทางดานสหประชาชาตนอกจากจะพยายามรวบรวมจารตประเพณระหวางประเทศวาดวยการใชทะเลใหอยในรปอนสญญาแลว วตถประสงคทส าคญอกอยางคอ ตองการหาขอยตวาดวยเขตทางทะเลรฐชายฝงสามารถใชเขตอ านาจได หรออกนยหนงคอ พยายามยบยงการขยายแนวความคดเรองปดทะเล ดงนนสมชชาใหญสหประชาชาตจงไดมอบหมายใหคณะกรรมาธการกฎหมายระหวางประเทศ (International Law Commission) เปนผยกรางอนสญญาเกยวกบกฏหมายทะเล และในป พ.ศ. 2500 สมชชาใหญสหประชาชาตไดมมตในการประชมเพอพจารณารางอนสญญาเกยวกบกฏหมายทะเลทคณะกรรมาธการกฏหมายระหวางประเทศไดยกรางขน โดยมการประชมสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเล 3 ครง ท าใหเกดอนสญญาตาง ๆ ดงน

การประชมสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเลครงท 1 (The First United Nations Conference on the Law of the Sea: UNCLOS I) จดขนระหวางวนท 24 กมภาพนธ ถง 27 เมษายน พ.ศ. 2501 ณ กรงเจนวา โดยมรฐตาง ๆ เขารวมประชม จ านวน 86 รฐ และองคกรระหวางประเทศอก 6 31 สาระสงเขปในเรองนน ามาจาก http://chmthai.onep.go.th/chm/MarineBio/WEBPAGE_USED/UNCLOS.html) เมอวนท 27 ธนวาคม

2553

32 ทมา : ส านกงานสภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. 2551 “อนสญญาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม” คณะท างานวทยาศาสตร เทคโนโลย ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม สภาทปรกษาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. หนา 194-207.

องคกร ผลจากการประชมทประชมสมชชาใหญสหประชาชาตไดยอมรบอนสญญา 4 ฉบบ ซงเรยกวา "อนสญญากรงเจนวาวาดวยกฏหมายทะเล" ซงประกอบไปดวย

- อนสญญาวาดวยทะเลอาณาเขตและเขตตอเนอง (Convention on the Territorial Sea and the Contiguous Zone)

- อนสญญาวาดวยทะเลหลวง (Convention on the High Seas)

- อนสญญาวาดวยการท าประมงและการอนรกษทรพยากรทมชวตในทะเลหลวง (Convention on Fishing and Conservation of the Living Resources of the High Seas)

- อนสญญาวาดวยไหลทวป (Convention on the Continental Shelf)

การประชมสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเลครงท 2 (The Second United Nations Conference on the Law of the Sea: UNCLOS II) สบเนองจากอนสญญาวาดวยทะเลอาณาเขตและทะเลตอเนอง ไมไดก าหนดอาณาเขตทแนนอนของทะเลอาณาเขต (Territorial Sea) และเขตประมง (Fisheries Zone) วาควรมระยะเทาใด ทางสมชชาสหประชาชาตจงไดจดการประชมกฏหมายทะเลครงท 2 เมอวนท 7 มนาคม ถง 26 เมษายน พ.ศ. 2503 เพอหาขอยตเรองความกวางของทะเลอาณาเขตรวมทงเขตท าการประมง โดยมรฐตางๆ เขารวมประชม 88 รฐ และองคกรระหวางประเทศจ านวน 6 องคกร ซงผลจากการประชมไดเสนอใหก าหนดความกวางของทะเลอาณาเขตเปน 6 ไมลทะเล และเขตประมงตอไปอก 6 ไมลทะเล แตปรากฎวาขอเสนอดงกลาวไมเปนทยอมรบสองในสามของทประชมสมชชาใหญสหประชาชาต ขอเสนอดงกลาวจงตกไป

การประชมสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเลครงท 3 (The Third United Nations Conference on the Law of the Sea: UNCLOS III) ส าหรบการประชมสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเลครงท 3 แตกตางจากสองครงแรกทผานมา คอ ในการประชมครงท 3 น ทางสมชชาใหญสหประชาชาตไมไดมอบใหคณะกรรมาธการกฏหมายระหวางประเทศเปนผยกรางอนสญญาเหมอนกบการประชมในครงทผานๆ มา หากแตไดพจารณาพรอมกนไปในทประชมโดยประเทศภาคตางๆ ของสหประชาชาตดวยเหตนจงท าใหใชเวลายกรางอนสญญาใชเวลานาน ทงยงไมเปดโอกาสใหมการตงขอสงวน (Reservation) ไมวาขอใดขอหนงแกอนสญญาอกดวย และในระหวางวนท 6-10 ธนวาคม พ.ศ. 2525 ณ อาวมอนทโก ประเทศจาไมกา ไดเปดใหมการลงนามและใหสตยาบนอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (The United Nations Convention on the Law of the Sea) และในวนท 10 ธนวาคม พ.ศ. 2525 ม 117 รฐ และ 2 เขตปกครองตนเองไดลงนาม และม 1 ประเทศทใหสตยาบน คอ ประเทศฟจ

สถานภาพ

สถานภาพของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเล ซงมบทบญญตวาดวยเรองราวตางๆ เกยวกบการใชประโยชนจากทะเลมากถง 320 ฉบบ กบอก 9 ผนวก (Annexs) และมผลบงคบใชเมอครบ 12 เดอน หลงจากการสงมอบสตยาบนสารใหกบเลขาธการสหประชาชาตครบ 60 สตยาบนสาร ขณะน อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล พ.ศ. 2525 มผลบงคบใชแลวเมอวนท 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2537 ปจจบนมจ านวน 156 ประเทศทไดใหสตยาบนแลว (ขอมล ณ วนท 4 กนยายน พ.ศ. 2551)

พนธกรณของประเทศภาค

อนสญญาเจนวาวาดวยกฎหมายทะเลทง 4 ฉบบ ประเทศไทยไดลงนามเมอวนท 29 เมษายน พ.ศ. 2501 และไดใหสตยาบนเมอวนท 23 พฤษภาคม พ.ศ. 2511 โดยไดมอบสตยาบนสาร (Instrument of Ratification) ตอเลขาธการสหประชาชาตเมอวนท 2 กรกฎาคม พ.ศ. 2511 อนสญญาฯ ดงกลาวจงมผลบงคบใชส าหรบประเทศไทยตงแตวนท 1 สงหาคม พ.ศ. 2511 เปนตนมา

ประเทศไทยเพยงแตลงนามในอนสญญาฯ เทานนในป พ.ศ. 2536 โดยยงมไดใหสตยาบน ประเดนทประเทศไทยก าลงพจารณาทส าคญ ไดแก ประเดนเกยวกบการก าหนดเขตทางทะเลทจะสงผลกระทบตอการเดนเรอและการท าประมง

ปญหา/อปสรรค และขอจ ากด

ปญหาและอปสรรคทมผลท าใหการใหสตยาบนลาชา พอสรปไดดงตอไปน

1. เนองจากเปนอนสญญาทมความเกยวของกบหนวยงานหลายแหง เชน กรมประมง ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กองทพเรอ เปนตน จงจ าเปนตองมการท ากฎหมายอนวตการหลายฉบบ

2. ในสวนของการท ากฎหมายนนยงมขอทตองพจารณาในรายละเอยดอกมาก เชน รปแบบของกฎหมายวาจะเปนแบบใดระหวางการปรบปรงกฎหมายแตละฉบบใหสอดคลองกบพนธกรณแตละขอของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล หรอการน าอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเลทงฉบบมาเปนกฎหมายทงหมด

3. การปรบปรงแกไขกฎหมายใหสอดคลองกบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเลนนตองพจารณาวาแตละอนสญญามกฎหมายรบรองอยแลวหรอไม กรณถามอยแลวอาจตองท าการปรบปรงแกไขใหสอดคลองกบอนสญญามากยงขน แตถาไมมอาจจ าเปนตองท ากฎหมายขนมาใหม

4. การด าเนนการลาสดของประเทศไทยทเกยวของกบอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล คอ การแตงตงคณะอนกรรมการด าเนนงานตามโครงการศกษาวจย เรอง "แนวทางการพฒนากฎหมายไทยเพออนวตการตามกฎหมายระหวางประเทศวาดวยทะเล" ซงคณะอนกรรมการดงกลาวนจะท าใหการอนวตการและการด าเนนการเพอเปนภาคอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเลเปนไปไดเรวมากขน เพราะคณะกรรมการกฤษฎกาซงเปนผ ทจะพจารณากฎหมายอนวตรการเปนผ เขามาด าเนนการเอง

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 211 - 230)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.11

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.11)

เรองท 13.6.12 โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน (Global Program of Action for the Protection of the Marine Environment from Land-based Activities)

กจกรรม 13.6.11

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS)

สาระสงเขป โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน ไดถกจดตงขนเพอเปนศนยกลาง และแหลงของการก าหนดแนวคด นโยบาย ในการปกปอง คมครอง และอนรกษสงแวดลอมทางทะเล ในการบงคบการตามอนสญญา สนธสญญา พธสารตางๆ เกยวกบสงแวดลอมในการบรหารจดการ เพอการปกปอง ลด ควบคม หรอขจดการกอมลภาวะ และสภาพเสอมโทรมทางทะเล อนเกดจากแหลงบนพนแผนดน โดยก าหนดรฐมภาระหนาท ในการด าเนการตอไปน คอ การประเมน และบงชใหเหนปญหา ทมาของปญหา ทงสภาพของปญหา ความรนแรงของปญหาทเกยวของกบความมนคงทางอาหาร สาธารณะสข ระบบนเวศ ทรพยากรชายฝงและทองทะเล ความหลากหลายทางชวภาพ การใชประโยชนทางดานสงคม เศรษฐกจ คณคาทางวฒนธรรม ความรนแรงผลกระทบทเกดขนจากมลภาวะ และการกอปญหาทางดานสงแวดลอม แหลงของปญหา ปญหาจากการขนสง การคมนาคม โรงงานผลตพลงงาน รวมถงการด าเนนกจการทางการเกษตร นอกจากนนจะตองมการก าหนดล าดบความส าคญของปญหาสงแวดลอม และมาตรการแกไข ฟนฟปญหาสงแวดลอม รวมทงตองก าหนดมาตรการการบรหารจดการตอปญหาสงแวดลอม พฒนามาตรการในการประเมนผลเกยวกบสงแวดลอม จากความจ าเปนในการปกปอง คมครองสงแวดลอมดงกลาวท าใหมการจดตงโครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเล บรหารโดยโครงการสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา โดยมรฐตางๆ 108 ประเทศ และสหภาพยโรป รวมลงนามรบรอง และจดท าโครงการดงกลาวขนมาเพอใหบรรลวตถประสงคในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวม

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 6 หนา 231 - 240)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.6.12

กจกรรม 13.6.12

จงอธบายสาระส าคญและการด าเนนงานของโครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.6 กจกรรม 13.6.12)

ตอนท 13.7 อนสญญาอนๆเกยวกบการอนรกษ

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.7 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง เรองท 13.7.1 อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและทางธรรมชาตยเนสโก

(UNESCO World Heritage Convention - WHC)

หวเรอง

เรองท 13.7.1 อนสญญาวาดวยมรดกโลกยเนสโก (UNESCO World Heritage

Convention - WHC)

เรองท 13.7.2 ระบบสนธสญญาแอนตารกตก (Antarctic Treaty System) แนวคด

1. อนสญญาวาดวยมรดกโลกยเนสโกมวตถประสงคเพอสรางความรวมมอในหมประเทศ

ภาค ในการก าหนดมาตรการทเหมาะสม ทงดานนโยบายการบรหารเทคนคและการเงน

เพอสงวนรกษา คมครองและสงเสรมมรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาต ทมความส าคญ

ตอมวลมนษยชาตใหคงอยตอไป

2. ระบบสนธสญญาแอนตารกตกเปนสนธสญญาระหวางประเทศทมรฐภาคสมาชก 47 ประเทศ ไดรวมกนตกลงรบรองวาแอนตารกตกเปนทวปเดยวในโลกทไมมมนษยอยอาศย ซงอยใตเสนละตจดท 60 องศา ถอเปนดนแดนทสงวนไวเพอการศกษา วจยทางวทยาศาสตร และเปนเขตปลอดจากการตงกองก าลงทางทหาร สนธสญญาฉบบนถอวาเปนสนธสญญาฉบบแรกทจดท าขนในระหวางชวงสงครามเยนเกยวกบการควบคมอาวธและกองทหาร (Arm Control)

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 13.7 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายสาระและลกษณะส าคญทางกฎหมาย ตลอดจนการด าเนนการของอนสญญาวาดวยมรดกโลกยเนสโกได

2. อธบายสาระส าคญและหลกการของระบบสนธสญญาแอนตารกตกได

สาระสงเขป33

อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนะธรรมและทางธรรมชาตยเนสโก (Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage) ถอก าเนด ขนเมอป พ.ศ. 2515 โดยมวตถประสงคเพอสรางความรวมมอในหมประเทศภาค ในการก าหนดมาตรการทเหมาะสม ทงดานนโยบายการบรหารเทคนคและการเงน เพอสงวนรกษา คมครองและสงเสรม มรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาต ทมความส าคญตอมวลมนษยชาตใหคงอยตอไป และตอมาในป พ.ศ. 2519 องคการยเนสโก กไดจดตงคณะกรรมการขนมา เพอท าหนาทดแลแหลงวฒนธรรม และธรรมชาตทมความส าคญระดบโลก โดยมชอวา "คณะกรรมการมรดกโลก" (The World Heritage Committee) พรอมทงจดตง "กองทนมรดกโลก" ขนเพอเปนแหลงเงนทนในการสนบสนนการอนรกษแหลงวฒนธรรมและธรรมชาต ทไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลกแลว คณะกรรมการดงกลาว จะมหนาทพจารณามรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาต ทเสนอมาจากประเทศภาค ใหเขารวมอยในการคมครองภายใตอนสญญาฯ โดยแบงการขนบญชหรอขนทะเบยน เปน 2 ประเภท คอ บญชมรดกโลก (World Heritage List) และ บญชมรดกโลกทอยในภาวะอนตราย (List of World Heritage in Danger) นอกจากนนคณะกรรมการมรดกโลก ยงมหนาทพจารณาใหความชวยเหลอแกประเทศภาค ในการพทกษรกษาแหลงมรดกโลก ทตงอยในประเทศนนๆ ดวย

คณะกรรมการมรดกโลกประกอบดวย คณะกรรมการบรหารของคณะกรรมการมรดกโลก (Bureau of the World Heritage Committee) ซงมการประชมทกๆ ปทส านกงานใหญองคการยเนสโก กรงปารส ประเทศฝรงเศส โดยจะท าหนาทกลนกรองงานตางๆ เสนอตอคณะกรรมการมรดกโลก ซงจะมการประชมทกๆ กลางปตามประเทศภาคตางๆ ทมความพรอมสามารถรบเปนเจาภาพได ปจจบนคณะกรรมการดงกลาวม 21 ประเทศ จากประเทศสมาชกทงหมด 186 ประเทศและมแหลงมรดกทงหมดจ านวน 890 แหลง (มถนายน 2552) เปนแหลงวฒนธรรม 689 แหลง แหลงธรรมชาต 176 แหลง และแหลงผสม ทางวฒนธรรมและทางธรรมชาต ทไดรบการขนทะเบยนเปนแหลงมรดกโลก 25 แหลง มรดกโลกแบงออกเปน 2 ประเภท คอ มรดกทางวฒนธรรม (Cultural Heritage) และ มรดกทางธรรมชาต (Natural Heritage) ซงในอนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกไดใหค านยามไววา

มรดกทางวฒนธรรม หมายถง สถานทซงเปนโบราณสถานไมวาจะเปนงานดานสถาปตยกรรม ประตมากรรม จตรกรรม หรอแหลงโบราณคดทางธรรมชาต เชน ถ า หรอกลมสถานทกอสรางยกหรอเชอมตอกนอนมความเปนเอกลกษณ หรอแหลงสถานทส าคญอนอาจเปนผลงานฝมอมนษยหรอเปน

33 ทมา : www.rawing.go และ www.onep.go.th/whc/index.php?option=com_content...1 เมอวนท 27 ธนวาคม 2553

ผลงานรวมกนระหวางธรรมชาตกบมนษย รวมทงพนททเปนแหลงโบราณคด ซงสถานทเหลานมคณคาความล าเลศทางประวตศาสตร ศลป มนษยวทยา หรอวทยาศาสตร

มรดกทางธรรมชาต หมายถง สภาพธรรมชาตทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพอนมคณคาเดนชดในดานความล าเลศทางวทยาศาสตร หรอเปนสถานทซงมสภาพทางธรณวทยาและภมประเทศทไดรบการวเคราะหแลววาเปนถนทอยอาศยของพนธพชและสตว ซงถกคกคาม หรอเปนแหลงเพาะพนธของพชหรอสตวทหายาก เปนตน

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 7 หนา 241 - 250)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.7.1

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.7 กจกรรม 13.7.1)

เรองท 13.7.2 ระบบสนธสญญาแอนตารกตก (Antarctic Treaty System) สาระสงเขป

กจกรรม 13.7.1

จงอธบายสาระ และ ลกษณะส าคญทางกฎหมาย ตลอดจนการด าเนนการของอนสญญา

วาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนธรรมและทางธรรมชาตยเนสโก

นธสญญาแอนตารกตก และสนธสญญา ความตกลงทเกยวของ รวมเรยกวาระบบสนธสญญาแอนตารกตก (Antarctic Treaty System ‟ ATS) ไดรบการจดตงขนเพอก ากบ ดแล และ ควบคมความสมพนธระหวางประเทศในสวนทเกยวกบผนแผนดนแอนตารกตก ซงเปนทวปเดยวในโลกนทไมมมนษยอยอาศย ส าหรบวตถประสงคของสนธสญญาฉบบน คอการรวมกนตกลงใหดนแดนแอนตารกตก รวมทงแผนน าแขงทงมวลซงเปนดนแดนอยใตเสนละตจดท 60 องศาใตปราศจากการเขาครอบครอง จดตงกองก าลงทางทหาร แตเปนดนแดนทสงวนไวเพอการศกษา วจย คนควาเกยวกบวทยาศาสตร และใชประโยชนเพอมวลมนษยชาตในทางสนต

สนธสญญาฉบบนถอวาเปนสนธสญญาฉบบแรกทจดท าขนในระหวางชวงสงครามเยนสนธสญญาฉบบนเรมมผลบงคบเมอป ค.ศ. 1961 มประเทศภาคสมาชก 47 ประเทศ และไดมการจดตงส านกเลขาธการตงอยทกรงบวโนสเอเรส ประเทศอารเยนตนา เมอเดอน กนยายน ป ค.ศ. 2004 มกลไกในการด าเนนงาน คอ

1. การประชมประจ าประหวางประเทศภาคสมาชก สนบสนนสงเสรม และจดใหมการประชมปรกษา หารอกนระหวางกน และมการจดประชมคณะกรรมาธการเพอการคมครองสงแวดลอม

2. สนบสนนสงเสรมการแลกเปลยนขอมล ขาวสาร วทยาการ ความรระหวางภาคสมาชกทงน ตามขอก าหนดในสนธสญญาและความตกลงอนใดทเกยวของ

3. รวบรวม จดเกบรกษา บรหารจดการ และจดพมพเผยแพรเอกสารของทประชมทปรกษาของภาคสมาชก

4. เปนแหลงเผยแพรและจดการใหขอมล ขาวสาร สารสนเทศเกยวกบระบบสนธสญญาแอนตารกตก ตลอดจนกจกรรมตางๆขององคกรแกประชาคมระหวางประเทศ

นอกจากน ยงมการก าหนดโทษในกรณทมการฝาฝนตอพนธะกรณของสนธสญญา ทงโทษปรบและโทษทางอาญาอนๆตามฐานความผด โดยมการบญญตเปนกฎหมายภายในของประเทศภาคสมาชกอยางเขมงวด ทงนเพอเปนการบงคบการตามกฎหมายอยางมประสทธภาพในการอนรกษเขตแดนแอนตารกตกตามวตถประสงคของสนธสญญา เพอเปนแหลงศกษา คนควาทางวทยาศาตรแกมวลมนษยชาตตอไป

ในระบบสนธสญญาแอนตารกตก ประกอบดวยอนสญญาทส าคญๆ และมเนอหาสาระ ดงตอไปน 1. อนสญญาเพอการอนรกษทรพยากรสงมชวตทางทะเลแอนตารคตก (Convention for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources)

อนสญญาฉบบน เรมมผลบงคบในปค.ศ. 1982 โดยเปนความตกลงสวนหนงของระบบสนธสญญาแอนตารกตก ไดรบการจดท าขนโดยอาศยอ านาจของมาตรา IX ของสนธสญญาดงกลาว อนสญญาฉบบน มวตถประสงคหลกเพออนรกษสตวน าแอนตารกตกทมลกษณะคลายๆกง (Krill) ตลอดจนสตวน าอนๆ ทถกจบในบรเวณมหาสมทรขวโลกใต ซงถกลาเปนจ านวนมาก โดยเกรงวาสตวเหลานจะสญพนธ และจะกระทบตอระบบนเวศ และ วงจรชวตของสตวอนๆอนไดแก นก แมวน า ปลา ทอาศยสตวจ าพวกนเปนอาหาร วตถประสงคของอนสญญาฉบบนจงมขนเพออนรกษสตวน าในมหาสมทรขวโลกใต รวมทงการหามท าการประมงสตวเหลานไมวาในลกษณะใดๆ และเพอใหบรรลเปาหมายและวตถประสงคของอนสญญาฉบบน จงจ าเปนทจะตองอาศยความรวมมอระหวางประเทศภาคสมาชก และจ าเปนตองมการเผยแพร ขอมล ขาวสาร องคความรเกยวกบชวตพช และ สตวในทะเลบรเวณดงกลาว ตลอดจนผลกระทบตอระบบนเวศโดยรวม หวงโซ อาหาร และความเสยงตอมวลมนษยชาตโดยรวมจากการท าลายลางธรรมชาต สตว และ พช ภายใตอนสญญาฉบบนจงน าหลกการ “ปองกนไวกอน” (Precautionary Approach) มาเปนแนวทางในการด าเนนการบงคบใชอนสญญาฉบบน และประสานสอดคลองกบระบบ นเวศ แบบองครวม ทงนเพอลดระดบความเสยงทจะมผลกระทบในวงกวางตอชวต อนามยของมนษย พช และสตว ในทายทสดมาตรการในการอนรกษแอนตารกตก จะอยบนพนฐานขององคความร และการพสจนในทางวทยาศาสตร

นอกจากน จะมการรายงานเกยวกบการประมงทผดกฎหมาย โดยมมาตรการทางกฎหมายมาก ากบดแล และไดมการจดตงคณะกรรมาธการเขามาท าหนาทก ากบดแล เกยวกบการบรหารจดการ ทรพยากรสงมชวตในทองทะเล อยางไรกตามอนสญญาฉบบนจะไมครอบคลมไปถงการอนรกษ ปลาวาฬ แมวน า ซงอยภายใตการอนรกษของอนสญญาระหวางประเทศวาดวยการอนรกษปลาวาฬ และ อนสญญาวาดวยการอนรกษแมวน าแอนตารกตก อยแลว (International Convention for the Regulation of Whaling and the Convention for the Conservation of Antarctic Seals) เพอจะไดไมซ าซอนกนในการด าเนนงาน นอกจากนประเทศภาคสมาชกทจะเขาไปด าเนนการวจย หรอประมงในเขตมหาสมทรดงกลาวจะตองอยภายใตการก ากบ ดแล และปฏบตตามกฎหมาย หรอกฎ ระเบยบของคณะกรรมาธการวทยาศาสตร และคณะกรรมการขององคกรดวย

2. พธสารมาดรดวาดวยการอนรกษสงแวดลอมแอนตารคตก (Madrid Protocol on the Protection of the Antarctic Environment)

พธสารมาดรด ไดรบการรบรองในป ค.ศ. 1991 เพอสนองตอขอเสนอทวา ไดมบทบญญตอยางกวางขวาง และหลากหลายในการปกปอง อนรกษ สงแวดลอมในดนแดนแอนตารกตก ซงความตกลงเหลานสมควรทจะไดรบการประมวลเขาใหเปนระบบเดยวกน และมความสอกคลองกน ตลอดจนท าใหมผลบงคบในทางกฎหมาย พธสารดงกลาวไดก าหนดให

1. ดนแดนแอนตารคตกเปน ดนแดนตามธรรมชาตทไดรบการสงวน รกษาเอาไว เพอประโยชนในทางสนต และ วทยาศาสตร

2. เพอวางหลกการเกยวกบการด าเนนการใดๆทางดานสงแวดลอมใหถกตอง 3. หามการท าเหมองแรในดนแดนดงกลาว 4. ไมวาการด าเนนการใดๆ จะตองอยภายใตการประเมนผลกระทบตอสงแวดลอมเสมอ 5. ใหมการจดตงคณะกรรมาธการเพอการอนรกษสงแวดลอม และใหค าแนะน าปรกษาแกระบบ

สนธสญญาแอนตารกตก 6. ใหมแผนการพฒนาอยางตอเนองเกยวกบการเตอนภยฉกเฉนทางดานสงแวดลอม 7. ก าหนดใหมการจดท ากฎ ระเบยบ วาดวยความรบผด และ รบผดชอบตอการท าลาย

สงแวดลอม ทงนเพอตระหนกใหมพนธะกรณเกยวกบการอนรกษสงแวดลอม นอกจากนน ภายใตพธสารฉบบนยงไดมการจดท าภาคผนวกวาดวยกฎ ระเบยบ และมาตรการ

ตางๆ รองรบการด าเนนงานของพธสารฉบบน เชน มาตรการในการประเมนผลกระทบทางดานสงแวดลอม การอนรกษพนธพชและพนธสตวแอนตารกตก การบรหารจดการ และการก าจดขยะ การปองกนการกอใหเกดมลภาวะ การบรหารจดการเขตดนแดนทสงวนตามสนธสญญา มาตรการในการก าหนดความรบผดตอภาวะฉกเฉนในการกอปญหาทางดานสงแวดลอม โดยเฉพาะอยางยงมาตรการในการอนรกษทรพยากร แรธาต ตางๆในดนแดนแอนตารกตก

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 7 หนา 251 - 260)

บนทกค าตอบกจกรรม 13.7.2

กจกรรม 13.7.2

จงอธบายสาระส าคญและหลกการของระบบสนธสญญาแอนตารกตก

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.7 กจกรรม 13.7.2)

ตอนท 13.8 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวาง ประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก

โปรดอานแผนการสอนประจ าตอนท 13.8 แลวจงศกษาสาระสงเขป พรอมปฏบตกจกรรมในแตละเรอง

หวเรอง เรองท 13.8.1 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวาง ประเทศและกฎระเบยบขององคการ การคาโลก เรองท 13.8.2 สรปปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวาง ประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก แนวคด

1. การพจารณาปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบกฎระเบยบขององคการ การคาโลกวามาตรการทางดานสงแวดลอมมความสอดคลอง หรอขดแยงกบกลไกของ GATT/WTO หรอไมนน พบวาคณะกรรมาธการ GATT/WTO ตความเกยวกบพนธกจของสมาชก GATT/WTO ในการเปดเสรการคาอยางกวางขวาง แตตความขอยกเวนจากพนธกจดงกลาวบนพนฐานของขอก าหนดแหงขอยกเวนทถกตความอยางแคบๆ กลาวคอ การพจารณาปญหาสงแวดลอมตามมาตรการทางดานสงแวดลอมนน จะพจารณาบนพนฐานของมาตรฐานทางดานสงแวดลอมเทานน (Ecological Standard) เมอจะพจารณาวาการกระท าใดฝาฝนตอมาตรฐานทางดานสงแวดลอมหรอไม หรอพจารณาวาจะใชมาตรการทางดานสงแวดลอมนนตอการคา การลงทนจะสามารถกระท าไดหรอไม ในขณะทภายใต GATT/WTO จะพจารณาพนธกจของสมาชกบนพนฐานของการคา กลาวคอ มงเนนการเคลอนยายของการคา การลงทนไปทวโลกไดโดยเสร

2. การศกษา วเคราะหประเดนความสอดคลองหรอไมของมาตรการทางดานสงแวดลอมกบกฎระเบยบขององคการการคาโลก ท าใหสะทอนปญหาในทางปฏบตเกยวกบการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม ซงจ าเปนทจะตองมววฒนาการทกาวหนาขนเพอรองรบกบมาตรการทางกฎหมายใหมในการคมครองสงแวดลอม แตตองค านงถงความเปนธรรม และความมประสทธภาพในการคมครองสงแวดลอมบนพนฐานของการเฉลยความรบผดชอบอยางเหมาะสม โดยค านงถงสดสวนของผลประโยชนกบภาระความรบผดชอบของประเทศตางๆทเกยวของกบมาตรการดงกลาว

วตถประสงค เมอศกษาตอนท 13.8 จบแลว นกศกษาสามารถ

1. อธบายและวเคราะหปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบกฎระเบยบขององคการการคาโลกได

2. อธบายและวเคราะหววฒนาการทกาวหนาขนเพอรองรบมาตรการทางกฎหมายใหมในการคมครองสงแวดลอมกบการบงคบใช กฎ ระเบยบภายใตกรอบขององคการการคาโลกเพอการเปดเสรได

เรองท 13.8.1 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบกฎระเบยบขององคการ การคาโลก

สาระสงเขป

ระบบเศรษฐกจ การคา การลงทนระหวางประเทศ กบการสงวนอนรกษทรพยากรธรรมชาต และ สงแวดลอม มกไดรบการพจารณาวาขดแยง สวนทางกน กลาวคอ เพราะการคา การผลต ทมพลงสง ใชทรพยากรมาก การบรโภคมาก กอใหเกดปญหาสงแวดลอมและการสญสนทรพยากรสงขนตามไปดวย ซง สวนทางกบเปาหมายในการรกษาสงแวดลอมทมงเนนใหมการผลตและการบรโภคอยางยงยน และพยายามใหลดนอยลง อาจจะกลาวไดวาสวนทางกบทฤษฎบรโภคนยม (Consumerism) ในการกระตนระบบเศรษฐกจโดยการกระตนการบรโภค อกทงความตกลงเกยวกบการคาระหวางประเทศมกจะก าหนดหลกการทมงเนนการคา การลงทน มากกวาการอนรกษสงแวดลอม ยงเมอเกดปญหาในทางปฏบตมกจะพบความขดแยงระหวางวตถประสงคทางการคา การลงทนทมงเนนการเปดเสร การคา การลงทนระหวางประเทศ และขจดอปสรรคของการคา การลงทนระหวางประเทศ โดยมกจะไมไดค านงถงกรอบทางกฎหมายของการอนรกษสงแวดลอม อกทงพจารณาวามาตรการในการคมครองสงแวดลอมเปนอปสรรคของการคา การลงทน หรอเปนการปกปองตลาดภายในโดยการบดเบอนการใชมาตรการทางสงแวดลอม มภายใตกรอบขององคการ การคาโลกไดมการก าหนด กฎ ระเบยบของการคาระหวางประเทศ และไดผนวกขอบทในการอนรกษสงแวดลอมไวนน แตการจะใชมาตรการทางดานสงแวดลอมมกจะตองตกอยภายใตกฎเกณฑทเครงครด และเปนภาระยากแกการพสจน นอกจากน ภายใตกรอบขององคการการคาโลกยงมแนวคดวา กรอบทางการคาและการเปดเสรการคา การลงทน ควรจะแยกออกจากมาตรการทางดานสงแวดลอม ไมควรน ามาปะปนกนแทนทจะผนวกเขาดวยกนและบงคบใชไปในครรลองเดยวกน โดยพจารณาวา กรอบขององคการ การคาโลกมงเนนเฉพาะเรองของการเปดเสรการคา การลงทนเทานน สวนเรองสงแวดลอมตลอดจนปญหาอนๆใหเปนการด าเนนการภายใตกลไก หรอหนวยงาน และสถาบนอนทมอ านาจหนาทโดยตรง ไมควรน าการคาไปผกพนกบมาตรการทางสงคมหรอสงแวดลอม แมวาไมมการโตแยง มาตรา XX ภายใตกรอบขององคการการคาโลกกตาม แตกอใหเกดปญหาในการตความและการบงคบใชอยางยง โดยเฉพาะการตความวาการกระท าใดมผลกระทบตอสงแวดลอม หรอตามทกฎ ระเบยบ และมาตรา XX ไดก าหนดไว ขอขดของดงกลาวกอใหเกดปญหาความยงยากในการทจะบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ

มาตรการทางดานสงแวดลอมกบประเดนอปสรรคทางการคา

โดยเฉพาะอยางยงหากเปนมาตรการทางดานสงแวดลอมระดบภายในประเทศมกจะถกโตตอบและถกพจารณาวาเปนมาตรการทบดเบอนเพอการปกปองตลาดภายใน (Protectionism) และมหลายคดทน าเสนอสการพจารณาภายในกรอบขององคการการคาโลก ไดรบการพจารณาวากฎหมายภายในเกยวกบมาตรการทางดานสงแวดลอมนนขดตอกฎ ระเบยบของ GATT/WTO เมอเรวๆน กลไกการยตขอพพาทภายใต GATT/WTO ไดมความเหนวาความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมยงคงตองตกอยภายใตการตรวจสอบของ GATT/WTO นอกจากน ภาคของ GATT/WTO ทไมไดเปนภาคของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมยงคงสงวนสทธทจะไมถกบงคบภายใตความตกลงดงกลาว โดยใหถอวาขอบทของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมไมมอ านาจเหนอพนธะกรณภายใต GATT/WTO แมแตค าพพากษาหรอการตดสนภายใตความตกลงพหภาคดานสงแวดลอมไมมผลบงคบเหนอสทธของภาคองคการการคาโลก ภายใตกฎ ระเบยบของ GATT/WTO เนองจากการน ามาตรการทางดานสงแวดลอมไปก าหนดเปนขอจ ากดในเรองการคา (Trade Restriction)

ความตกลงพหภาคหลายฉบบเพมมาตรการทางการคาหรอขอจ ากดทางการคา (Trade Restriction) มาบงคบการใหเปนไปตามวตถประสงคของการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมมากขน เชน ในกรณ The Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora (CITES) และ The Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer (Montreal Protocol) ซงจดไดวาเปนความตกลงทางดานสงแวดลอมสองฉบบ ทประสบความส าเรจในการน ามาตรการขอจ ากดทางการคามาใชมากทสด เชนเดยวกบในกรณของ The Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal (Basel Convention) ซงยดถอเอาเรองมาตรการทางการคามาเปนกลไกในการบงคบใชความตกลงดงกลาว ไมวากบรฐภาคหรอรฐทมใชภาคกตามอยางไดผลระดบหนง นอกจากน เมอเรวๆน มความตกลงอกสองฉบบ คอ The Convention on Biological Diversity (Biodiversity Convention) และ The United Nations Framework Convention on Climate Change (Climate Change Convention) ตางกน าเอามาตรการทางการคามาบงคบควบคกบการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม

มาตรการทางดานสงแวดลอมกบกลไกภายใต GATT/WTO

ถงแม มาตรา XX GATT ไดยกเวนพนธะกรณ สามประการ เกยวกบการไมเลอกปฎบต (Non ‟ Discrimination) ซงสอดคลองกบหลกเกณฑของ MEA กตาม แตในทางปฏบตกเปนเรองทหางไกลตอความเปนจรง ดวยเหตผลทวา ประการแรก ภาคสมาชกของ GATT/WTO เทานน ทมอ านาจในการตความมาตรา XX การตความโดยหนวยงานอนไมผกพนภาคสมาชก ประการทสอง คณะกรรมาธการยตขอพพาท GATT ไมวาในระดบใด หรอ กลไกใดจะปฏเสธ มาตรการทางดานสงแวดลอม กอนทจะมการพจารณาวา

มาตรการสงแวดลอมสอดคลองกบกลไกของ GATT หรอไมดวยซ าไป นอกเหนอจากนนคณะกรรมาธการ GATT จะปฏเสธขอโตแยงทวามาตรการทางสงแวดลอมนน สามารถพจารณาภายใตมาตรา XX GATT ได เวนแตมาตรการดงกลาวนน มความจ าเปนในการปองกนชวต และอนามยของมนษย พช และสตว (Necessary to protect “human, animal, or plant or health” ภายใตมาตรา XX(b) เทานน หรอ “มวตถประสงคเบองตนในการสงวน รกษา หรออนรกษทรพยากรธรรมชาต ตามมาตรา XX(g) ทผานมามเพยงครงเดยวท WTO Appellate Body ไดพจารณาวา มาตรการสงแวดลอมทสอดคลองตามวตถประสงคของบทน าในมาตรา XX GATT เทานนทอาจจะไดรบการพจารณา อยางไรกตาม ไมมคณะกรรมาธการยตขอพพาทกรณใดๆภายใต GATT/WTO ไดพจารณาวา มาตรการสงแวดลอมบนพนฐานของมาตรา XX นนไมตองปฏบตตามพนธกจของ GATT/WTO

ปญหาหลายประการเกยวกบการพจารณาวา มาตรการทางดานสงแวดลอมมความสอดคลองกบกลไกของ GATT/WTO หรอไมนน เกดจากการทคณะกรรมาธการ GATT/WTO ตความเกยวกบพนธกจของสมาชก GATT/WTO ในการเปดเสรการคาอยางกวางขวาง แตตความขอยกเวนจากพนธกจดงกลาวบนพนฐานของขอก าหนดแหงขอยกเวนทถกตความอยางแคบๆ กลาวคอ การพจารณาปญหาสงแวดลอมตามมาตรการทางดานสงแวดลอมนนจะพจารณาบนพนฐานของมาตรฐานทางดานสงแวดลอมเทานน (Ecological Standard) เมอจะพจารณาวาการกระท าใดฝาฝนตอมาตรฐานทางดานสงแวดลอมหรอไม หรอพจารณาวาจะใชมาตรการทางดานสงแวดลอมนนตอการคา การลงทนจะสามารถกระท าไดหรอไม ในขณะทภายใต GATT/WTO จะพจารณาพนธกจของสมาชกบนพนฐานของการคา กลาวคอ มงเนนการเคลอนยายของการคา การลงทนไปทวโลกไดโดยเสร ตวอยางปญหาความขดแยงในการพจารณาขอจ ากดทางการคาทแตกตางกนกบของหลกเกณฑภายใตองคการการคาโลก เชน ภายใตความตกลง CITES ในการพจารณาเกยวกบการอนญาตใหสามารถคาสายพนธ (Specimen)ใดไดหรอไม โดยไดก าหนดใน “Split lists” แยกสายพนธทเสยงตอการสญสนสายพนธในประชากรกลมหนงซงไมอาจคาได กบสายพนธชนดเดยวกนของอกกลมประชากรหนงทสามารถคาได ของกลมรฐสมาชก กลาวคอหากสายพนธพช หรอสายพนธสตวใด แมจะเปนชนดเดยวกน หากแตสายพนธดงกลาวอยในกลมประชากรทยงไมเสยงตอการสญสนสายพนธนนกสามารถคาขายกนได ในขณะทสายพนธดงกลาวนนหากอยในกลมประชากรทเสยงตอการสญสนสายพนธ หรอมจ านวนนอยมากกจะไมสามารถคาขายสายพนธดงกลาวได

ดงนน โดยเหตผลทางชววทยา รฐภาคสามารถอนญาตใหคา Chinchillas จากสหรฐอเมรกาไดเพราะจ านวนประชากรของ Chinchillas ในสหรฐอเมรกายงมจ านวนมากจนไมจดเปนพชพนธสตวทก าลงจะสญพนธ ในขณะทไมสามารถคา Chinchillas จากเปรไดเนองจากประชากรสตวดงกลาวใกลจะสญพนธแลว ในขณะทความผกพนภายใต GATT/WTO ตามหลกการไมเลอกปฏบต (Non - discrimination) ซงใหความมนใจวาการคาสนคาระหวางภาคสมาชกตองไมมการเลอกปฏบตตอสนคาชนดเดยวกน (Like

Product) ทจ าหนายไมวาจากแหลงประเทศสมาชกใดทงสน จงโตแยงการจ าแนกแหลงของสนคาโดยเหตผลทางชววทยาดงกลาว ทงนเพราะ Chinchillas จากสหรฐอเมรกา กบ Chinchillas จากเปร เปนสนคาประเภทเดยวกน (The like Product) ดงนนการเปนสายพนธทเสยงตอการสญสนในประเทศเปรจงไมสามารถน ามาเปนขอพจารณายกเวนความผกพนภายใต GATT/WTO ใหเปนขอยกเวนทางการคา เนองจากขดตอหลกการไมเลอกปฏบตเปนตน

แนวการศกษานมงเนนทจะชใหเหนความขดแยงระหวางการคาระหวางประเทศและความตกลงพหภาควาดวยสงแวดลอม และพจารณา ทบทวนเกยวกบการปรบใชกฎ ระเบยบภายใต GATT/WTO และค าวนจฉยของ GATT/WTO Panel ทไดสรางความตงเครยดระหวางกฎการคากบกฎเกณฑทางดานสงแวดลอม พจารณาเกยวกบความตกลงทางดานสงแวดลอมทส าคญๆ ซงไดใชมาตรการทางการคา เพอมาบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมใหมประสทธภาพ โดยพจารณาเกยวกบขอบททางการคาภายใตความตกลงทางดานสงแวดลอมตอพนธะกรณของ GATT/WTO โดยศกษากรณการน ามาตรการทางดานสงแวดลอมมาเปนกรณวเคราะหประกอบดวย ซงสะทอนปญหาในทางปฏบตอกดานหนงในทางตรงกนขาม คอ ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมนน สงผลกระทบตอประเทศก าลงพฒนา ผลจากการศกษาวเคราะหจะไดน ามาสการแกไขหรอปรบปรงการน ามาตรการทางดานสงแวดลอมมาบงคบใชกบการคา การลงทนระหวางประเทศในแนวทางทเหมาะสมและมประสทธภาพตอไป

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 8 หนา 261 - 285)

กจกรรม 13.8.1

จงอธบายสาระส าคญและวเคราะหการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบกลไกในการเปดเสรการคา การลงทนระหวางประเทศภายใตกรอบขององคการการคาโลก

บนทกค าตอบกจกรรม 13.8.1

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.8 กจกรรม 13.8.1)

เรองท 13.8.2 สรปปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวาง ประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก สาระสงเขป

ระบบการคา การลงทนระหวางประเทศในยคโลกาภวฒนน าไปสระบบสงคม เศรษฐกจทตองพงพงเกยวเนองซงกนและกน ทงกระบวนการผลต การจ าหนายสนคา และการใหบรการ ไมอาจจะแยกเปนอสระจากกนได เครอขายบรรษทขามชาตทตงอยในทกภมภาคของโลก ตางเปนฐานการผลต และ/หรอใหบรการทงภายใน และภายนอกระบบเครอขาย จากระบบดงกลาวน ามาสการสรางประสทธภาพในการผลตและบรการ และเพมสมรรถนะทางเศรษฐกจ แตขณะเดยวกนกน ามาสปญหา การกอมลภาวะ ปลอยสงมพษทงทางน า ทางอากาศ และของเสยทเกดขนจากกระบวนการผลต บรโภค และขนหลงการบรโภค ตลอดจนการรอยหรอของทรพยากรธรรมชาต การเปลยนแปลงสภาพแวดลอม และการเปลยนแปลงของภมอากาศ ตลอดจนบรรยากาศ อยางกวางขวางและรวดเรวในขณะเดยวกน เปนปฏภาคซงกนและกน จงจ าเปนทจะตองอาศยความรวมมอจากประชาคมระหวางประเทศอยางกวางขวางในลกษณะเดยวกน ในการทจะบรณาการ ฟนฟ ตลอดจนการแกไขปญหาสงแวดลอม เชน การแกไขปญหาการท าลายชนบรรยากาศ ชนโอโซน ซงถกท าลายโดยการใชสาร Chlorofluorocarbons (CFCs) ไมวาจะเกดจากการใชเครองท าความเยน เครองปรบอากาศ ต เยน หรอเครองใชไฟฟาอนๆ นนจ าเปนตองอาศยความรวมมอจากทกประเทศ ทกอตสาหกรรมทเกยวของรวมทงความรวมมอจากผบรโภค ในการลด ละ เลกการบรโภคและการผลตสารทกอใหเกดการท าลายชนโอโซน หรอปญหาโลกรอน และการขนสงระหวางประเทศ หรอปญหาการคาพนธพช พนธสตวทหายาก หรอทเปนสงมชวตทตองหามในการคาขาย ปญหาเหลานลวนแลวแตจะตองอาศยความรวมมอจากทกๆประเทศ

ประเทศตางๆจงรวมมอกนสรางกรอบทางกฎหมายภายใตกฎหมายระหวางประเทศเพอทจะท างานรวมกน และรวมมอกนเกยวกบมาตรการทางดานสงแวดลอม คอการรวมกนท าความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม (Multilateral Environmental Agreement (MEA) แมวา MEA จะเรมบทบาทของตนในรปของ “Soft Law” ทยงไมมผลบงคบในทางกฎหมายหลายฉบบ และตอมาไดมการพฒนาความตกลงบางฉบบเปน “Hard Law” ซงมผลบงคบในทางกฎหมายทมวตถประสงคในการบงคบใชเพอใหบรรลผลส าเรจในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม

The 1992 Earth Summit

ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมหลายฉบบไดมการลงนามในป คศ. 1992 ในทประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (United Nations Conference on Environment and

Development (UNCED) หรอ ทเรยกวา “Earth Summit” ซงไดจดประชมขนท Rio de Janeiro, Brazil ในทประชมดงกลาวไดมการท าความตกลงส าคญ 5 ฉบบ วาดวยการพฒนาอยางยงยน โดยม ความตกลง 2 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “Hard Law” ไดแก The Convention on Biological Diversity, and the Framework Convention on Climate Change และมความตกลงอก 3 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “soft law” ไดแก The Rio Declaration, Agenda 21, และ The Forest Principles ซงทงสามฉบบนไดรบการรบรองโดยฉนทามตท Rio de Janeiro, Brazil

Rio Declaration on Environment and Development

The Rio Declaration on Environment and Development ไดก าหนดพนธะกรณของรฐในการทจะสงเสรมหลกการของการพฒนาอยางยงยน ในพนธกจดงกลาวจะเกยวของกบการบรหารจดการ การใชทรพยากรอยางยงยน และ คมครอง ปกปอง อนรกษหรอ ด ารงรกษาไวซงทรพยากร ทงนเพอผลประโยชนของมวลมนษยชาตในการไดใชทรพยากรในยคตอไป โดยมหลกการวาการอนรกษทรพยากรนนใหสอดคลองกบระบบนเวศ “conserve, protect and restore the health and integrity of the Earth's ecosystem” โดยมการก าหนดกรอบใหรฐตางๆรบรองและค านงถงศกยภาพและวธการทแตกตางกนเมอตองจดการเกยวกบมาตรการทางดานสงแวดลอม ในความตกลงหรออนสญญาทางดานสงแวดลอมไดก าหนดหลกกการการพฒนาอยางยงยนในหลกการตอไปน

1. Intergenerational equity หมายถง การรกษาดลความเปนธรรมระหวางความตองการกบสทธของประชาชนในยคปจจบน และยคตอๆไป

2. Precautionary approach หมายถง แนวทางทก าหนดขนใหมทจะตองรบรองหลกการวาดวยการปองกนกอนเหตรายจะเกด “Precautionary Approach” เนองจากปญหาการทเดมจะตองมผลการพสจนทางวทยาศาสตรอยางแนนอนกอนทจะสามารถใชมาตรการทางการคาเพอปองกนความเสยหายตอสงแวดลอม โดยเฉพาะความเกยวของระหวางผลกระทบ เหตและผล ดงนน ในอนสญญาทางดานสงแวดลอมไดก าหนดหลกกการปองกนกอนเกดเหตราย ใหสามารถน ามาอางองเพอบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมได

3. Polluter pays หมายถง การก าหนดใหผกอใหเกดมลภาวะหรอปญหาสงแวดลอมจะตองมภาระในการรบผดชอบและจายคาเสยหายหรอรบภาระในการจ ากดปญหาสงแวดลอม รวมถงการก าหนดมาตรการในการอนรกษสงแวดลอม (responsibilities ‟ that the world community has a common responsibility for protecting the global environment. However, countries that pollute more should do more for environmental protection than countries that pollute less.)

Agenda 21

Agenda 21 เปนแผนงานส าหรบภาครฐ ทงรฐบาลสวนกลาง องคการบรหารสวนทองถน รวมทงปจเจกชน ในการสนบสนนใหมการบงคบการใหเปนไปตามหลกการวาดวยการพฒนาอยางยงยนตามทไดบรรจไวใน The Rio Declaration ซงมขอบทถง 40 บททมความส าคญในฐานะทเปนเอกสารทไดรบการรบรองโดยฉนทามตจาก 180 ประเทศ ซงมสาระโดยสงเขป คอ

1. นโยบายการปฏรป (Reforming policies) ‟ เปนกรอบในการผสานประเดนทางเศรษฐกจ และ สงแวดลอมเขาดวยกน และไดมการเรยกรองใหผนวกเอามาตรการทางดานสงแวดลอมเขาไปสกระบวนการก าหนดนโยบายตงแตตนแทนทจะเปนการเพมเตมมาตรการทางดานสงแวดลอม

2. นโยบายการควบคมการผลตและการบรโภคทกอใหเกดของเสยและมลภาวะ (Controlling Wasteful Consumption and Production) ‟ Agenda 21 ไดชประเดนการบรโภคและการผลตทกอใหเกดของเสยหรอขยะนน เกยวของโดยตรงกบการผลตและกระบวนการอตสาหกรรม ตลอดจนการแสวงหาความมงคงของมนษยเปนสาเหตหลกของการท าใหเกดปญหาสงแวดลอมเสอมโทรมในระดบโลก

3. การพฒนาทางเทคโนโลย (Improving technologies) มงเนนทจะสงเสรมใหมการใชและการพฒนาเทคโนโลยทเปนผลดตอสงแวดลอม และการใชทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน และกอใหเกดของเสยนอยทสด

4. ผนวกการคาและสงแวดลอมใหผสมผสานกน (Integrating Trade and Environment) เพอมงทจะท าใหการคา และ สงแวดลอมตางสงเสรมซงกนและกน ซงหมายความวาการคายอมจะถกกระทบโดยการใชมาตรการทางดานสงแวดลอมไดหากการคานนสงผลกระทบตอสงแวดลอมในทางลบ ในทางตรงกนขามหากการคามมาตรการในการสงเสรมอนรกษสงแวดลอม ยอมไดรบการสงเสรมจากผลของการอนรกษสงแวดลอมนนเอง

5. หลกการพนฐานทวไปของ GATT/WTO กบมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตมาตรการ Border Carbon Adjustment (BCA)

มาตรการทางดานสงแวดลอมหลายฉบบไดใชมาตรการทางการคาเปนเครองมอในการบงคบใชมาตรการดงกลาว และยอมตองอยภายใตกฎระเบยบทางการคาระหวางประเทศ ซงเปนกฎเกณฑภายใตกรอบขององคการการคาโลก รวมทงกฎ ระเบยบการคา ในระดบภมภาคหรอระดบทวภาคดวย ประเดนดงกลาวจ าเปนทจะตองพจารณาวา สอดคลองหรอขดตอกฎ ระเบยบของ GATT/WTO หรอไม ปจจยประการหนง คอ มาตรการทางดานสงแวดลอมดงกลาวนนขดหรอสอดคลองกบหลกเกณฑในมาตราตางๆทเกยวของของ GATT/WTO หรอไม ซงขนอยกบการก าหนดมาตรการภายใตความตกลงทางดาน

สงแวดลอมในแตละฉบบหรอแตละกรณ และประเดนตอไป คอการพจารณาวา กฎเกณฑของ GATT/WTOนนก าหนดไวอยางไรในเรองสงแวดลอม

ประเดนทางกฎหมายทมาตรการทางดานสงแวดลอมอาจจะขดหรอแยงกบกฎเกณฑของ GATT/WTO ไดแก มาตรา I, II, III, XI, XX นอกจากนประเดนปญหาเรอง “สนคาทเหมอนกน “Like product” อยางไรถอวาเหมอนกน ประเดนค าวา “เกยวเนอง หรอ เกยวของ” “related to” ทจ าเปนตองสงวน หรออนรกษทรพยากรธรรมชาต สภาวะแวดลอม อกทงประเดนการพจารณาวา อยางไรเปนสภาวะแวดลอมทตองอนรกษเปนประเดนทมความส าคญอยางมาก

หลกการทส าคญของ GATT/WTO ประการแรก คอ หลกการไมเลอกปฏบต กลาวคอจะตองไมม

การเลอกปฏบตระหวางผผลตสนคาภายในประเทศและผผลตในตางประเทศ ในสนคาประเภทเดยวกน ดงนนสนคาน าเขา หรอสนคาทผลตภายในประเทศจะตองไดรบการปฏบตทเทาเทยมกน กลาวคอ ไดรบการปฏบตเยยงชาต (National Treatment ‟ NT) ตวอยางเชน จะไมมปญหาหากภาษทก าหนด หรอการก าหนดภาษตอสนคาทม Carbon Content ไดมการปฏบตหรอบงคบใชโดยไมมผลกระทบตอสนคาน าเขา หรอสนคาทผลตภายในประเทศ กลาวคอ ผผลตภายในประเทศทมสทธเลอกทจะปลอยของเสย หรอ คารบอนออกไปไดโดยเสร ผผลตทเปนคแขงกควรจะไดรบสทธในลกษณะเดยวกน ในทางตรงกนขามผผลตภายในประเทศและคแขงตองตกอยภายใตขอจ ากดในการปลอยกาซคารบอนกตองถกบงคบในมาตรการเดยวกน

ประการทสอง ตองไมมการเลอกปฏบตระหวางสนคาประเภทเดยวกนหรอทเหมอนกน โดย

พจารณาจากประเทศทผลตสนคาชนดเดยวกนนน กลาวคอ หลกการปฏบตเยยงชาตทไดรบความอนเคราะหยง (Most ‟ Favored ‟ Nation Treatment ‟ MFN) นนยอมหมายความวา สนคาทน าเขาซงผลตไมวาจากประเทศใดๆยอมตองไดรบการปฏบตทเทาเทยมกน หลกเกณฑดงกลาว ในการบงคบใช BCA จะตองไมใหสทธพเศษแกประเทศใดประเทศหนงเหนอกวาประเทศอน ทงนเนองจากวาอาจจะมการเลอกปฏบตตอบางประเทศเทานน

ประเดนตอไปคอ อยางไรเรยกวา สนคาทเหมอนกน “Like product” ยกตวอยางเชน ปนซเมนตท

ผลตดวยพลงงานแสงอาทตย จะถอวาเหมอนกบปนซเมนตทผลตดวยถานหนหรอไม หรอกระดาษทผลตในประเทศทไมมนโยบายเกยวกบการควบคมการเปลยนแปลงของชนบรรยากาศ กบกระดาษทผลตในประเทศทมมาตรการควบคมเกยวกบการเปลยนแปลงบรรยากาศจะเปนกระดาษทเหมอนกนหรอไม ดงเชนทไดมการก าหนดในบญชแนบทาย Kyoto Protocol และประเดนดงกลาวนเปนประเดนปญหาทส าคญ

Appellate Body ของ WTO ไดเคยมค าตดสนวา “ความเหมอน” นนโดยหลกการพนฐานแลว เปนการพจารณาเกยวกบธรรมชาต และขอบขายของความสมพนธเกยวกบความสามารถในการแขงขนระหวางและในบรรดาสนคาทงหลาย ในท านองทพจารณาวา เหลกกคอเหลก กระดาษกคอกระดาษ โดยไมจ าตองพจารณาวา สนคาเหลานจะผลตอยางไร นอกจากนน “ความเหมอน” อาจจะพจารณาบนพนฐานของหลกการ 4 ประการ ไดแก

1. คณสมบตในทางกายภาพ ลกษณะทางธรรมชาต และ คณภาพของสนคา 2. ลกษณะการใชสนคานนๆ 3. พฤตกรรมการบรโภค หรอ ใชสนคานนๆ ตลอดจนความคด ทศนคต มมมองตอสนคานนๆของผบรโภค 4. พจารณาจากพกดศลกากรของสนคานนๆ ในมมมองขององคกรคมครองสงแวดลอม อาจจะพจารณาวาเหลกทสกปรก หรอมสารปนเปอน

นนแตกตางจากเหลกทบรสทธ แตทวาในมมมองของกฎหมายประเดนดงกลาวนไมใชสาระส าคญ จากประเดนปญหาเหลาน ในทายทสด WTO Dispute Panel ไดพจารณาเกณฑในการพจารณา “ความเหมอน” ของสนคาจากขอพจารณา 4 ประการดงกลาวมานขางตน

สงทอนมานไดจากหลกเกณฑของ WTO ดงกลาวขางตนสามารถพจารณาไดวา หลก MFN นน

ปรบใชกบกรณของมาตรการทางดานสงแวดลอมวาจะตองมการปฏบตตอเหลกไมวาจะผลตจากประเทศใดในลกษณะเดยวกน กลาวคอ สหรฐอเมรกาไมสามารถปฏบตตอเหลกทน าเขาจากประเทศจนแตกตางไปจากการปฏบตตอเหลกทน าเขาจากประเทศในสหภาพยโรป ดงนนตามหลกการของ WTO จะเลอกปฏบตตอสนคาทน าเขามาจากประเทศทมหลกการหรอนโยบายในการด าเนนการเกยวกบการคมครองสงแวดลอมทมมาตรการทแตกตางกนโดยฝาฝนตอหลก MFN ไมได

นอกจากนน หลกการทางดานสงแวดลอมยงอาจจะพจารณาภายใตขอก าหนดในมาตรา XX

GATT/WTO ซงอนญาตใหรฐภาคสมาชกสามารถทจะยกเวนหลกการของ GATT/WTO ได โดยถอวาเปนขอยกเวนทวไป (General Exception) ซงขอยกเวนนจะตองพจารณาเปนกรณๆไปขนอยกบสถานการณทแตกตางกนไป โดยมกรอบในการพจารณา คอ มาตรการทางดานสงแวดลอมนนจะตองมวตถประสงคในการสงวนรกษาไว ซงชวต หรอ อนามยของมนษย พช และสตว และอกกรณคอ การอนรกษทรพยากรธรรมชาตทอาจสญสนไป แตมาตรการดงกลาวจะตองอยบนพนฐานของการไมเลอกปฏบต กลาวคอไมฝาฝนตอหลกการเกยวกบการปฏบตเยยงชาต หรอการปฏบตเยยงชาตทไดความอนเคราะหยง

หลกการนสมควรทจะน าไปปรบใชกบมาตรการทางดานสงแวดลอมหรอไม สามารถปรบใชกบมาตรการทางดานสงแวดลอมไดโดยไมตองพจารณาหลกการของ MFN หรอไม

การปรบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม อาจจะถอวาสามารถยกเวนหลกของ GATT/WTO โดย

มลฐานของหลกการตามมาตรา XX GATT วงเลบใดวงเลบหนงทสามารถยกเวนหลกเกณฑของ GATT/WTO ได ทงนยนอยบนผลประโยชนสามประการ ไดแก

ประการแรก มาตรการทางดานสงแวดลอมจะตองก าหนดขนเพอพจารณาโดยค านงถงทกนโยบาย

และ มาตรการทจะตองไดรบการปฏบตตามโดยทกรฐสมาชก ทจะมผลกระทบตอสงแวดลอม ตวอยางเชน การพจารณาวาประเทศใดประเทศหนงจะปฏบตตามหลกเกณฑของมาตรการทางดานสงแวดลอมนน จะตองปฏบตในมาตรฐานเดยวกบ สหภาพยโรป หรอสหรฐอเมรกาหรอไม ทงนในกรณของสหภาพยโรปจะตองพจารณานโยบายอนๆทเกยวของดวยในลกษณะเปน Package เชน มาตรฐาน Portfolio หรอเปาหมายเกยวกบสงแวดลอม หรอพลงงานทเพยงพอ ความตองการเกยวกบการพฒนาเทคโนโลย หรอ มาตรการทางการเงน ซงเมอพจารณาโดยรวมแลวตองสงผลกระทบในลกษณะทไมเปนการเลอกปฏบต และมผลลพธทเทาเทยมกนในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม เปนตน

ประการทสอง มาตรการทางดานสงแวดลอม จะตองพจารณาถงความแตกตางระหวางผผลตแต

ละราย ในแตละสภาวะแวดลอม เชน การทเพยงแตก าหนดเกณฑ หรอระดบของ Carbon ส าหรบทกประเทศ ในการผลตสนคาอยางเดยวกน ภายใตบรบทของสภาวะสงคมทแตกตางกนยอมไมเปนธรรมกบผผลตในแตละสงคมดวย เชน ในประเทศทมระดบของการปลอย Carbon นอยกวา อยเปนปกต หรอมกฎ ระเบยบทางกฎหมายทเขมงวด แตหากผผลตรายนไปเปรยบเทยบกบประเทศทมความยอหยอนในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม หรอ การก าจด Carbon นน ยอมท าใหผประกอบการในประเทศนน มสดสวนของการปลอย Carbon มากทสด แมวาผประกอบการดงกลาวไดผลตสนคาทม คารบอนนอยอยแลว แตจะถกลงโทษเพราะเปนผประกอบการทมภาระเกยวกบคารบอนมากทสดในบรบทของสงคมดงกลาว นนยอมหมายความวา ควรทจะพจารณาเปนกรณ ๆ ไป ไมวาจะพจารณาบนพนฐานของอตสาหกรรมตออตสาหกรรม หรอแมกระทงในระดบโรงงานตอโรงงาน มากกวาทจะพจารณาในระบบรวม ในการทจะพจารณาวาสนคาใดมระดบคารบอนมากกวากน แตไมไดหมายความวามการเลอกปฏบตในแตละประเทศ กลาวคอ การบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมตองบงคบใชโดยเสมอภาคในภาพรวม แตการพจารณาแตละกรณตองมการค านงถงปจจยแวดลอมและบรบทของการบงคบใชกฎหมาย

ประการทสาม มาตรการทางดานสงแวดลอม ซงมสถานะทางกฎหมายเปนมาตรการฝายเดยว ในการทรฐจะบงคบใชนโยบายทางดานสงแวดลอม ดงนน การบงคบใชมาตรการดงกลาวนาทจะมประสทธภาพมากกวาการบงคบโดยเอกเทศหากมการรวมกนบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม โดยน าไปสการจดท าความตกลงพหภาคทมหลายรฐสมาชกเหนชอบดวย และชใหเหนประเดนแหงปญหารวมกน ดงนน จงควรทจะไดรบฉนทามตจากรฐทงหลายในความเหนพองรวมกนทงในมาตรการและกลไก ในการบงคบใชมาตรการดงกลาว ตวอยางเชน การบรรลขอตกลงภายใต Kyoto Protocol ในกรณนจะเหนไดจากประเทศจนทตองยอมรบมาตรการทางกฎหมายภายใต Kyoto Protocol พรอมทงแสดงจดยนทชดเจนในการบงคบใชมาตรการดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงในเรองการเปลยนแปลงของชนบรรยากาศ

ในทายทสดจะตองร าลกวา แมแตการพจารณาของ WTO ตอประเดนการสอดคลองหรอขดแยง

กบกฎเกณฑของ WTO กยงไมใชค าตอบสดทายในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม โดยทฤษฎแลวการแกไขปญหา คอ การทรฐภาคสมาชกทงหลายจะตองรวมมอกนในการแกไขขอบทของ GATT/WTO เพอใหบรรลขอตกลงพเศษ ในการทจะยกเวนการปฏบตตามกฎของ GATT/WTO เพอทจะบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม แตจ าตองไดรบฉนทามตหรอความเหนพองตองกน ไมวาจะระดบเสยงขางมากหรอสวนใหญของสมาชก WTO ในการหาทางแกไขปญหา และใหความยตธรรมในการบงคบใชมาตรการดงกลาว และปองกนการใชมาตรการทางดานสงแวดลอมใหเปนเครองมอในการสรางอปสรรคทางการคา การลงทนโดยมชอบ

(โปรดอานเนอหาสาระโดยละเอยดในหนงสอกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม โดย ผศ.ดร.ลาวณย ถนดศลปกล บทท 8 หนา 286 - 300)

กจกรรม 13.8.2

จงวเคราะหแนวทางในการแกไขปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบกลไกในการเปดเสรการคา การลงทนระหวางประเทศ ภายใตกรอบขององคการการคาโลก

บนทกค าตอบกจกรรม 13.8.2

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

(โปรดตรวจค าตอบจากแนวตอบในแนวการศกษาหนวยท 13 ตอนท 13.8 กจกรรม 13.8.2)

แนวตอบกจกรรมหนวยท 13

กฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม ตอนท 13.1 บทน าและประวตความเปนมาของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

แนวตอบกจกรรม 13.1.1

สงแวดลอม มความหมายหลากหลาย เชน สงแวดลอม กคอ ทกสงทกอยางทอยรอบๆ ตวเรา สงแวดลอม หมายถง สวนประกอบของโลก และรวมถงอากาศ พนดน และน า บรรยากาศทกชน อนทรยและอนนทรยสาร สงมชวตทงหลาย และระบบทางธรรมชาตทรวมสวนประกอบขางตนทงหมดดวย สงแวดลอมจงหมายถง ทกสงทกอยางทลอมรอบมนษยซงสงผลกระทบตอมนษยแตละคนหรอตอกลมชนทรวมกนอยในสงคม ส าหรบในประเทศไทย ตามพระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.๒๕๓๕ บญญตวา “สงแวดลอม หมายถง สงตางๆทมลกษณะทางกายภาพและชวภาพทอยรอบตวมนษยซงเกดโดยธรรมชาตและสงทมนษยไดท าขน สงแวดลอม ยงไดรบการนยามวาหมายถง สงตางๆทงทางธรรมชาตและทางสงคมทแวดลอมมนษยอย สรปใจความส าคญไดวา มนษยเปนทงผพงพา (Creature) และผสราง (Molder) สงแวดลอมทอยรอบตนเอง สงแวดลอมท าใหมนษยมสตปญญา ศลธรรม มสงคมและมความเจรญทางจตใจ การพฒนาวทยาศาสตร และเทคโนโลยอยางรวดเรวท าใหมนษยมวธการหลายหลากวธทจะเปลยนแปลงสงแวดลอมไดอยางรวดเรว และไมอาจคาดหมายได สงแวดลอมทเกดขนเองหรอทมนษยสรางขน เปนสงส าคญตอความเปนอยทด และเปนสทธขนพนฐานของมนษยทควรจะไดอยอาศยในสงแวดลอมทด การพทกษ (protection) และการปรบปรงสงแวดลอมเปนหนาท (duty) ของรฐบาลทกประเทศ และของมนษยทกคน จงมความจ าเปนอยางยงทสงคมมนษยจะตระหนกถงการอนรกษสงแวดลอมเพอการเปนอยทด และเหมาะสมของมนษย

แนวตอบกจกรรม 13.1.2 ความตนตวของนานาชาตเกยวกบปญหาสงแวดลอมระหวางประเทศไดเกดขนในชวง ค.ศ.1960

เปนผลใหมการประชมระดบโลกและระดบภมภาค เกยวกบปญหาสงแวดลอมทส าคญตามมาหลายครง

โดยครงทส าคญทสด คอ การประชมสหประชาชาตวาดวยเรองสงแวดลอมของมนษยชาต ทกรง

สตอกโฮลม ประเทศสวเดน เมอป ค.ศ. 1972 และนบจากชวงเวลาระหวาง ค.ศ.1960 จนถงปจจบนไดม

สนธสญญา อนสญญา ดานสงแวดลอม เกดขนและมผลบงคบใชระหวางรฐรวมภาคอยางหลากหลาย

ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมในยคใหมหลายฉบบไดมการลงนามในป ค.ศ. 1992 ในทประชม

สหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (United Nations Conference on Environment and

Development (UNCED) หรอทเรยกวา “Earth Summit” ซงไดจดประชมขนท Rio de Janeiro, Brazil ใน

ทประชมดงกลาวไดมการท าความตกลงส าคญ 5 ฉบบ วาดวยการพฒนาอยางยงยน โดยม ความตกลง 2

ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “Hard Law” ไดแก The Convention on Biological Diversity, and The

Framework Convention on Climate Change และมความตกลงอก 3 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน

“Soft Law” ไดแก The Rio Declaration, Agenda 21, และ The Forest Principles ซงทงสามฉบบนไดรบ

การรบรองโดยฉนทามตท Rio de Janeiro, Brazil ตอมาไดมการลงนามในความตกลงพหภาคหลายฉบบ

เพออนรกษ คมครองสงแวดลอม การเจรจาความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมไดจ าแนกออกเปนกลม

ในดานตางๆ ไดแกความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere) ความตกลง

ทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) ความตกลงทางดานสงแวดลอม

เกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และ น าและความตกลงภายใตอนสญญาอนๆ

เชน ระบบสนธสญญาแอนตารคตก (Antarctic Treaty System) เปนตน

ตอนท 13.2 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere)

แนวตอบกจกรรม 13.2. 1

หลกการในการใชมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตกรอบของ อนสญญาสหประชาชาตวาดวย

การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change

(UNFCCC) คอ “หลกการปองกนไวกอน” (Precautionary Measures) และ “หลกการความรบผดชอบ

รวมกนในระดบทแตกตางกน” (Common but Differentiated Responsibilities) ทไดระบอยในมาตรา 3

ของ UNFCCC ภายใตหลกการปองกนไวกอน กจกรรมใดทมโอกาสจะกอใหเกดอนตรายตอสภาพ

ภมอากาศควรจะมการจ ากดหรอหามด าเนนการ ถงแมวาจะยงไมสามารถพสจนไดอยางชดเจนในทาง

วทยาศาสตรกตาม เนองจากหากรอใหมความรหรอหลกฐานทางวทยาศาสตร ผลกระทบทเกดขนอาจจะ

สายเกนกวาทจะแกไขไดแลว หลกการนแตกตางจากกฎเกณฑในความตกลงระหวางประเทศอนๆ ทตองม

การพสจนเหตและผลไดอยางชดเจนกอนจะก าหนดบงคบใหมการด าเนนการตามพนธกรณ ส าหรบ

หลกการเรองความรบผดชอบรวมกนในระดบทแตกตางกน เปนหลกการทตระหนกถงความส าคญในภาระ

ความรบผดชอบในการจดการแกไขปญหาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก โดยทกประเทศควรมสวน

รวมด าเนนการแตในระดบความรบผดชอบทแตกตางกน ทงนเนองจาก ปญหาโลกรอนทเกดขนน เกดจาก

กาซเรอนกระจกทประเทศทพฒนาแลวปลอยออกมาสชนบรรยากาศโลกตงแตมการปฏวตอตสาหกรรม

เปนส าคญ และปจจบนกยงคงปลอยอยในอตราทสง ในขณะทประเทศก าลงพฒนาโดยสวนใหญมการ

ปลอยกาซเรอนกระจกในอตราทต ามาก จงควรรบผดชอบนอยกวาประเทศอตสาหกรรมทไดประโยชนมา

จากการปลดปลอยมลภาวะอยางมากมากอน

แนวตอบกจกรรม 13.2.2 อนสญญาเวยนนาประกอบดวยค าปฏญญาในอนทจะรวมมอกนในการศกษาคนควา เฝาระวง

และการแลกเปลยนขอมลปรมาณการผลตและการปลอยสารท าลายชนโอโซน รวมถงการด าเนนการควบคมตามอนสญญาทจะก าหนดขนในอนาคตดวยแมวาอนสญญาเวยนนาจะไมไดมขอก าหนดทเปนพนธะทางกฎหมาย บงคบการใหตองปฏบตเพอลดการผลตและการใชสารท าลายชนโอโซนแตอนสญญาเวยนนากจดเปนอนสญญาทส าคญในประวตศาสตรฉบบหนงทประเทศตาง ๆ ยอมรบมาตรการปองกนตามหลกการ Precautionary Principle ในการเจรจาระหวางประเทศ และเหนพองกนในการทจะแกไขปญหาทเกดขนตอสงแวดลอมโลก กอนทจะมผลการพสจนทางวทยาศาสตร และเกดความเสยหายอยางใหญหลวงขน อนสญญาฉบบนมฐานะทางกฎหมายเปนสนธสญญา เพยงแตภายใตบทบญญตของอนสญญาเองไมไดก าหนดเกยวกบพนธะทางกฎหมายในระดบบงคบการ แนวตอบกจกรรม 13.2.3

พธสารเกยวโตมสถานะทางกฎหมายเปนสนธสญญาระหวางประเทศ มผลมาจากอนสญญา

สหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ลกษณะทส าคญของพธสารเกยวโต คอ เปนพธ

สารทมผลผกพนทางกฎหมาย และ ประเทศภาคสมาชกจะตองผกพนในการลดการปลดปลอยกาซพษใน

อนทจะกอใหเกดกาซเรอนกระจก (Greenhouse Gas ‟ GHG) ซงรฐภาคมพนธะสญญาจะตองลดระดบ

การปลอยกาซลงโดยเฉลย 5% จากระดบของกาซทปลอยในป ค.ศ. 1990 ตลอดระยะเวลา 5 ป ตงแต ป

ค.ศ. 2008 ‟ 2012 และลกษณะทแตกตางของพธสารเกยวโต กบ อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ คอ ในขณะทอนสญญาเพยงแตสงเสรมใหรฐตางๆโดยเฉพาะประเทศ

อตสาหกรรมรกษาระดบการปลดปลอยกาซไมใหสงขน แตภายใตพธสารมผลบงคบใหประเทศเหลานน

ตองปฏบตการตามพนธกจตามกฎหมาย และโดยเหตทประเทศอตสาหกรรมไดปลดปลอยกาซเพอการ

พฒนาทางอตสาหกรรมมายาวนานมากกวาจงมภารกจมากกวาในการรบผดชอลตอการลดการปลดปลอย

กาซ

ตอนท 13.3 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversit

แนวตอบกจกรรม 13.3.1

กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ(Biodiversity) ระดบ

โลก (Global) ทส าคญ ไดแก อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศพนธพชพนธสตวทใกลจะสญพนธ

เพออนรกษพนธพช พนธสตวทใกลจะสญพนธ อนสญญากรงบอนวาดวยการขามแดนของสายพนธพช

และสตว อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพเพอการใชทรพยากรชวภาพอยางยงยน พธสาร

คารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ แผนปฏบตการเกยวกบสตวเลยงลกดวยนมในทะเลเพอ

อนรกษสตวเลยงลกดวยนมในทะเล และทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม เพอการอนรกษปาไม โดย

กลไกการรวมมอกนระหวางภาคสมาชกในการปฏบตตามพนธกรณภายใตความตกลงแตละฉบบ เชน การ

ขออนญาตกอนทจะเขาถงฐานทรพยากรชวภาพ และไดรบอนญาตแลวจงจะเขามาท าการศกษา วจย ใช

ประโยชนจากทรพยากร การจายคาตอบแทนทเหมาะสมเพอการใชประโยชน การถายโอนเทคโนโลย การ

รวมมอทางดานวทยาศาสตร การชวยเหลอทางดานการเงน เปนตน

แนวตอบกจกรรม 13.3.2

กลมความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ(Biodiversity) ระดบภมภาค (Regional) เปนกลมความตกลงทมวตถประสงคเพอการอนรกษสตวประเภทตางๆประจ าถน เชน การอนรกษนกน าทอพยพเคลอนยายถน แอฟรกาและยโรป การอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาดเลก ในทะเลบอลตกและทะเลเหนอ การอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอรเรเนยน และบรเวณเขตตอเนองแอตแลนตก และการอนรกษประชากรคางคาวยโรป เปนตน โดยกลไกการรวมมอระหวางภาคสมาชกในการปฏบตตามความตกลงแตละฉบบ เชน การควบคมการใช และแสวงหาประโยชนอยางยงยน การรายงานสถานการณของสตวทไดรบการคมครอง การชวยเหลอทางการเงน การลงโทษตามกฎหมายภายใน ในกรณทฝาฝนพนธกรณของความตกลง

ตอนท 13.4 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) แนวตอบกจกรรม 13.4.1

พธสารมอลทรออลเปนกฎหมายชนบงคบการ หรอ กฎหมายลกของอนสญญาเวยนนาวาดวยการ

ปกปองโอโซนในชนบรรยากาศ สาระของพธสารมอลทรออล ประกอบไปดวยกรอบความรวมมอในดานตางๆดงน เนนการควบคมการผลต และ ใชสารท าลายโอโซนนนบรรยากาศสตราโตสเฟยร โดยก าหนดแบงสารเหลานเปน 4 กลม คอ กลม A กลมสาร ซเอฟซ และ กลมสาร ฮาลอน กลม B ไดแก กลมสาร ซเอฟซ อนทนอกเหนอจากกลม A กลมสารคารบอนเตตราคลอไรด สารเมธลคลอโรฟอร กลม C ไดแก กลมสาร HCFCs กลม สาร HBFCs กลมสาร โบรโมคลอไรด กลม E ไดแกกลมสาร เมธลโบรไมด โดยก าหนดเวลาการลดและเลกใชสารเหลานส าหรบประเทศพฒนาแลวและประเทศก าลงพฒนาทแตกตางกน โดยประเทศทพฒนาแลวตองเลกใชสารเหลานกอนประเทศก าลงพฒนา สาระของพธสารมอลทรออล จะก าหนดเรอง การควบคม การผลต การใช การแบงปนเพออตสาหกรรม การใชสารทดแทน ก าหนดมาตรฐานการควบคม ก าหนดการใหความชวยเหลอทางวชาการ การจดตงกองทนพหภาค การถายทอดเทคโนโลย ประเทศไทยมฐานะเปนประเทศก าลงพฒนา และไมมการผลตสารท าลายโอโซนแตอยในฐานะประเทศทน าเขาสารดงกลาว และมขอก าหนดใหหามน าเขาสารท าลายโอโซนในป ค.ศ. 2010 แนวตอบกจกรรม 13.4.2

กองทนพหภาคเปนกลไกเพอความชวยเหลอดานการเงนกบประเทศก าลงพฒนาในการเลกใชและผลตสารท าลายโอโซน กอตงขนภายใตพธสารมอนทรออลในเดอนมถนายน ค.ศ.1990 สวนกองทนพหภาคและสงแวดลอมโลก (Global Environment Facility - GEF) กอตงโดยประชาคมโลกเพอชวยเหลอประเทศก าลงพฒนาในกจกรรมการเลกใชสารท าลายโอโซน การเปลยนแปลงภมอากาศ การเปลยนแปลงทางชววทยาและนานน าสากล กองทนทงสองไดรบการสงเสรมจาก องคการสหประชาชาตและธนาคารโลก พธสารมอลทรออลไดก าหนดใหประเทศภาคสมาชกตองจดใหมกลไกเพอความรวมมอทางการเงน และวชาการ รวมทงการถายทอดเทคโนโลยใหแกประเทศภาคทเปนประเทศก าลงพฒนา เพอใหประเทศเหลาน สามารถด าเนนการควบคมสารพษตางๆ ตามมาตรา 2 ของพธสารไดอยางถกตอง กลไกทางการเงนทจดตงขนตามมาตราน จะใชเปนเงนชวยประเทศภาคทเปนประเทศก าลงพฒนาตองการเพมเตม (Increment cost) เพอใหบรรลเปาหมายของการควบคมสารตางๆตามพธสารน

แนวตอบกจกรรม 13.4.3 อนสญญาบาเซล เปนขอตกลงระหวางประเทศเกยวกบการควบคมการเคลอนยายขามแดนของ

ของเสยอนตรายและการก าจด ม วตถประสงค เพอก าหนดขอตกลงระหวางประเทศในการควบคมการน าเขา การสงออก การน าผาน พรอมทงการจดการของเสยอนตรายใหมความปลอดภย ไมกอใหเกดผลกระทบตอสขภาพอนามยของมนษย และสงแวดลอม อกทงเปนการปองกนการขนสงทผดกฎหมาย

หลกการด าเนนงานหลกของอนสญญาบาเซล คอ 1. การแจงขอค ายนยอมลวงหนา (Prior Informed Consent) กอนเคลอนยายของเสยขามแดน 2. การตอบรบเปนลายลกษณอกษร (Written Consent) ใหเคลอนยายของเสยขามแดนได

การควบคมจะเรมตงแตกอนการน าเขา การสงออก และการน าผานของเสยอนตรายไปยงประเทศอน โดยจะตองแจง รายละเอยดและขออนญาตตามขนตอนจากหนวยงานผ มอ านาจ (Competent Authority) ของประเทศทเกยวของกอน เมอไดรบการยนยอมตอบรบเปนลายลกษณอกษรแลว จงจะด าเนนการตอไปได การขนสงตองบรรจหบหอ และตดปายดวยวธการทก าหนดตามมาตรฐานสากล พรอมทงมการประกนภย และรบผดชอบชดใชคาเสยหายในกรณทเกดความเสยหายหรอเกด อบตเหต หรอตองน ากลบประเทศผสงออกกรณไมสามารถด าเนนการไดตามวตถประสงค แนวตอบกจกรรม 13.4.4

อนสญญารอตเตอรดมฯ เปนขอตกลงระหวางประเทศเพอควบคมการน าเขา การสงออก สารเคม

อนตรายตองหามหรอจ ากดการใชอยางเขมงวด และสตรผสมของสารเคมปองกนและก าจดศตรพชและสตวทเปนอนตรายอยางรายแรงโดยใชหลกการแจงลวงหนากอนอนญาตใหน าเขาได รวมทงใหมการกระจายขอมล และขาวสารการตดสนใจใหน าเขาของประเทศภาคสมาชก อนสญญาฉบบนพฒนามาจากกระบวนการแจงลวงหนา (Prior Informed Consent ‟ PIC) ซงเปนหลกแจงลวงหนาโดยสมครใจ โดยเปลยนความสมครใจเปนพนธกรณในรปของกฎหมายระหวางประเทศ แนวตอบกจกรรม 13.4.5

อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษตกคางยาวนาน เปนขอตกลงระหวางประเทศทเกดขนเพอตอบสนองความตองการ การปฏบตการรวมกนระดบโลกอยางเรงดวน ในการปกปองสขภาพอนามยของคนและสงแวดลอมจากสารพษตกคางยาวนาน ซงเปนอกอนสญญาหนงทมจดเรมตนจากการประชมของสหประชาชาตวาดวยการพฒนาและสงแวดลอมทจดขนทเมองรโอ เดอจาเนโร เมอปพ.ศ. 2535 ถอเปนอนสญญาทครอบคลมการจดการสารมลพษตกคางยาวนานตลอดทงวงจรชวต นบตงแตผลตไปจนเปน

ของเสย รวมทงการหาทางเลอกอนทดแทน การจดการในขนตอน ตาง ๆ นอกจากการหามใชแลว อนสญญาฯ นยงมงเนนการฟนฟสารเคมปองกนก าจดศตรพชและสตวทตกคางและหมดอายการใชงานแลว พนททงสารเคมหรอถงบรรจสารเคมทมมาตงแต 50 ปทแลว เรมมการสลายตวและปลดปลอยสดน น า สตวปา และมนษย ตอนท 13.5 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน แนวตอบกจกรรม 13.5.1

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทรายเกดขนจากการ

ตระหนกรวมกนของมวลมนษยชาตถงความเสยหาย และภยพบตของการแปรสภาพเปนทะเลทรายวาม

ผลกระทบตอมนษยทงทางดานสงคม เศรษฐกจ และสงแวดลอม ตลอดจนสภาพความเปนอยของมนษย

โดยเฉพาะในดนแดนทประสบปญหาการเปนทะเลทราย ดงนน ในปค.ศ. 1977 ทประชมสหประชาชาตวา

ดวยการแปรสภาพเปนทะเลทราย ไดมการรบหลกการก าหนดแผนปฏบตการวาดวยการตานการแปร

สภาพเปนทะเลทราย แตยงไมไดรบการด าเนนการอยางจรงจง ตอมาในป 1992 ทประชมสหประชาชาตวา

ดวยสงแวดลอมและการพฒนา ไดจดการประชมทเมอง รโอ เดอจาเนโร เดอจาเนโร และไดมการเสนอ

แผนการตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย ผนวกอยในแผนการพฒนาอยางยงยน และไดรบการรบรองโดย

มตสมชชาใหญสหประชาชาตท 47/188 ในป ค.ศ. 1992 ส าหรบวตถประสงคของอนสญญาสหประชาชาตวา

ดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย คอการพฒนาการฟนฟสภาพดน การอนรกษ

เยยวยาสภาพดนแหงแลง เสอมโทรม การบรหารจดการ และการใชแหลงทรพยากรน าและดนอยางยงยน

เพอปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย โดยเฉพาะฟนฟสภาพทะเลทรายในกลมประเทศ

แอฟรกา ทงน โดยอาศยความรวมมอในระดบระหวางประเทศ และผนวกแผนปฏบตการตานการแปร

สภาพเปนทะเลทรายไวในแผนการพฒนาอยางยงยนดวย โดยสงเสรมใหมการก าหนดยทธศาสตรระยะ

ยาวในการฟนฟสภาพดนโดยเฉพาะในเขตทะเลทรายใหไดรบการบรณาการ และปรบเปลยน

สภาพแวดลอมใหเหมาะแกการอยอาศยของมนษย

ตอนท 13.6 ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และ น า

แนวตอบกจกรรม 13.6.1

อนสญญาบารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน ผกพนรฐภาคสมาชกในการอนรกษสงแวดลอมและใชมาตรการทเหมาะสม ในการปองกนการกอใหเกดมลภาวะ ในเขตทะเลเมดเตอรเรเนยน ซงเกดจากการทงสงมพษ ขยะ และวตถอนตราย สารพษอนตราย จากเรอ และทางอากาศ ตลอดจนสงเสรมการส ารวจไหลทวป พนทะเล และดนใตผวดน การก าจดของเสยจากกจกรรมบนพนดนหรอบนบก การเคลอนยายสารพษอนตรายขามแดน เพอรกษาสภาวะแวดลอมใหด ารงคงอยอยางยงยนในเขตทะเลเมดเตอรเรเนยน แนวตอบกจกรรม 13.6.2 อนสญญาอาบดจนเปนอนสญญาเพอความรวมมอในการปกปอง คมครอง และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเล และ ชายฝงในภมภาคแอฟรกากลางและ ตะวนตก ยงมพธสารทเกยวของกบอนสญญาอาบดจนทสงเสรมความรวมมอในการตอตานการเกดมลภาวะ รวมทงในภาวะฉกเฉน มการก าหนดแผนปฏบตการเพอสงเสรมคมครอง และพฒนาสงแวดลอมทางทะเล และพนทชายฝงของแอฟรกากลางและแอฟรกาตะวนตก กลไกการด าเนนงานของอนสญญาอาบดจน คอการก าหนดกรอบทางกฎหมายโดยกระท าผานกฎหมายภายในของรฐสมาชก และการก าหนดนโยบายทางดานสงแวดลอมระดบภายในประเทศ ก าหนดกรอบการบรหารจดการสงแวดลอมในภมภาคดงกลาวอยางมประสทธภาพ

แนวตอบกจกรรม 13.6.3

แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออกไดรบการรบรองในป ค.ศ. 1981 ในโครงการสงแวดลอมแหง

สหประชาชาต มวตถประสงคหลกของแผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก เนนการแสดงถงปญหาใน

ระดบภมภาคทางดานสงแวดลอมในทะเล การเคลอนยายขามแดนของสารพษทางทะเล ประเมนผล

กระทบของการกระท าในกจกรรมตางของมนษยบนแผนดนตอการเกดมลภาวะในทะเล และหาทางแกไข

ฟนฟ การอนรกษสงแวดลอม การปกปองสงแวดลอม พฒนาองคความร และประสบการณในการอนรกษ

สงแวดลอมในทะเลของภมภาคน เนองจากไมมสนธสญญาทางดานสงแวดลอมในระดบภมภาค ประเทศ

สมาชกอาเซยนในภมภาคนจงหนไปใชกลไกในการสงเสรมการด าเนนงานใหสอดคลองและปฏบตการตาม

สนธสญญาหรอความตกลงทางดานสงแวดลอมทมอยแลว การด าเนนการในระดบประเทศภาคสมาชก

อาเซยน มงเนนในการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและชายฝง โดยมการประเมนผลกระทบของการท า

กจกรรมของมนษยตอสงแวดลอมทางทะเล ควบคมการกอมลภาวะชายฝง อนรกษปาโกงกาง สาหราย

และปะการง รวมทงการบรหารจดการการปลดปลอยมลพษทางทะเล รวมทงการถายโอนเทคโนโลย การ

รวมมอทางดานวทยาศาสตร และการสงเสรมธรรมาภบาลทางดานสงแวดลอม ฟนฟสภาวะแวดลอมท

เสอมโทรมในทะเลจนใต และอาวไทย และท างานรวมกบเครอขายการอนรกษปะการงระหวางประเทศใน

ทะเล

แนวตอบกจกรรม 13.6.4

อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคแครบเบยนระนาบกวางมขอบเขตการบงคบใชในเขตทะเลแถบภมภาคแครบเบยนระนาบกวาง แตทงนไมรวมถงนานน าภายในของประเทศรฐภาค พนธะกรณของอนสญญาฉบบน ก าหนดใหรฐภาคสมาชกไมวาจะโดยล าพง หรอโดยรวมกนจะใชมาตรการทเหมาะสม และสอดคลองกบกฎหมายระหวางประเทศในการปกปอง คมครองสงแวดลอม ลดละ การกอมลภาวะ และใหความมนใจวาจะมการบรหารจดการกบสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ และการจดการเกยวกบการก าจดขยะ ของเสย และการบงคบการตามอนสญญาฉบบนจะตองไมกอใหเกดปญหาสงแวดลอมกบภมภาคนอกเขตของอนสญญาดวย อกทงใหความรวมมอกบสนธสญญาทางดานสงแวดลอมอนๆ แนวตอบกจกรรม 13.6.5

อนสญญาไนโรบเปนอนสญญาทก าหนดกลไกในการรวมมอในระดบภมภาคและการปฎบตการรวมกนเพอสนบสนน สงเสรม การใชประสบการ และองคความรเพอการแกไขปญหาทางดานสงแวดลอมทางทะเล และชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก ซงประกอบดวย ดนแดนของประเทศฝรงเศส เคนยา มาดากสกา มอรเชยส โมแซมบก ซเชล โซมาเลย แทนซาเนย และสาธารณรฐแอฟรกาใต อนสญญาไรโรบ ยงท าหนาทเปนเวทในการเจรจา ปรกษา หารอกนระหวางภาครฐบาล เอกชน หนวยงาน องคกร สงคมธรรมาภบาล ทงในระดบประเทศ ภมภาค และระดบระหวางประเทศ นอกจากนอนสญยาไนโรบยงเปนหนสวนรวมกบองคกรทางดานสงแวดลอมอนๆ เชน สหภาพอนรกษสงแวดลอมโลก

แนวตอบกจกรรม 13.6.6

แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP) ไดรบการ

รบรองโดยสาธารณรฐประชาชนจน ญป น เกาหล และ รสเซย โดยมวตถประสงคในการอนรกษสงแวดลอมในเขตภมภาคมหาสมทรเอเซยแปซฟก ตะวนตกเฉยงเหนอ ซงเปนสวนหนงของโครงการทะเลภมภาค ของโครงการสงแวดลอมแหงสหประชาชาต เปนแผนปฏบตการทางดานสงแวดลอมทมประสทธภาพ เชนญป น ไดด าเนนการจดตงหนวยประสานงานภมภาค โดยจดตงส านกงานทงทญป นและเกาหล และไดจดตง Marine Litter Activity (MALITA เพอจดการเกยวกบขยะ หรอ ของททงลงทะเล ในการจดเกบและท าความสะอาดชายฝง International Coastal Cleanup (ICC) campaign สนบสนนสงเสรม การประชาสมพนธใหแกชมชนใหรวมกนอนรกษสงแวดลอมทางทะเล สนบสนนสงเสรมการท าวจย การศกษา คนควา นอกจากนนรฐบาลจนไดสงตวแทน NGO และชมชนในทองถนเขารวมการประชมสมมนาเพอปลกจตส านกในการจดการกบสงแวดลอมตอไป แนวตอบกจกรรม 13.6.7

อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ เปนสวนหนงของโครงการทะเลภมภาค ซงรเรมขนในปค.ศ. 1974 อนสบเนองมาจากการประชมสหประชาชาตในป ค.ศ. 1972 วาดวยสงแวดลอมของมนษยมวตถประสงคทจะหยบยกประเดนปญหาการเสอมโทรมและปญหาสงแวดลอมทางทะเล มหาสมทร และชายฝง โดยด าเนนการฟนฟผานโครงการ การบรหารจดการอยางยงยนในการใชประโยชนของทะเล และสงแวดลอมชายฝง โดยสงเสรมใหมการรวมมอกนระหวางรฐชายฝงทมเขตแดนตดตอกน และใชทะเลรวมกน ในการอนรกษและฟนฟสภาวะแวดลอมของทะเลในแตละภมภาค แนวตอบกจกรรม 13.6.8

อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตก มวตถประสงคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลในเขตทะเลบอลตก อนสญญาฉบบน จดท าขนเมอ ปค.ศ. 1974 และนบเปนครงแรกทมการจดท าอนสญญาเพอจดการกบปญหาสงแวดลอมทเกดขนจากทกแหลง ในความตกลงฉบบเดยว อนสญญาฉบบนลงนามโดยประเทศทอยในเขตทะเลบอลตก 7 ประเทศ และ เรมมผลบงคบใชในวนท 3 พฤษภาคม ป ค.ศ. 1980 ตอมาเนองจากมการเปลยนแปลงเกยวกบกฎหมายทะเลและกฎหมายสงแวดลอมระหวางประเทศ การเปลยนแปลงทางการเมอง และการพฒนา จงไดมการรวมลงนามใหมในอนสญญาฉบบใหมในป ค.ศ. 1992 โดยรฐภาคทกรฐทอยรอบทะเลบอลตกและ

สหภาพยโรป อนสญญาฉบบนเรมมผลบงคบในวนท 17 มกราคม 2000 อนสญญาฉบบน ครอบคลมพนน าทางทะเล และรวมถงนานน าภายในประเทศดวย และใหรวมถงดนพนผวทะเล ดนใตผวดน เพอการปกปองการกอมลภาวะในทะเล และเขตดงกลาวทงหมด หนวยงานทดแลบงคบการ อนสญญา คอ คณะกรรมาธการปกปอง คมครองสงแวดลอมทางทะเลบอลตค (Baltic Marine Environment Protection Commission) หรอเรยกวา HELCOM อนประกอบดวย เดนมารก เอสทวเนย สหภาพยโรป ฟนแลนด เยอรมน แลตเวย ลทวเนย โปแลนด รสเซย และสวเดน หลกการทส าคญซงอนสญญาฉบบน น ามาบงคบใช คอ หลกการเรองความรบผดชอบ (Responsibility) หลกการปองกนลวงหนา (Precautionary Principle) หลกการใชเทคโนโลยทดทสด และ หลกการปฏบตทดทสดในการอนรกษสงแวดลอม (Best Environmental Practices and Best Available Technologies) หลกผกอมลพษตองรบภาระจายภาษ (Polluter Pay) หลกการก ากบดแล (Monitoring) หลกหลกเลยงการกอมลภาวะ (Avoiding) และหลกการหามการเคลอนยายสารพษอนตราย ท าใหอนสญญาฉบบนประสบความส าเรจในการปกปอง คมครองสงแวดลอมทางทะเลอยางมาก แนวตอบกจกรรม 13.6.9

อนสญญาออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอมวตถประสงค เพอปกปอง และอนรกษ ระบบนเวศ และความหลากหลายทางชวภาพ ควบคมการเคลอนยายสารพษอนตราย สารกมมนตภาพรงส และผลจากสภาวะโลกรอนทกอใหเกดปรากฎการณทสาหรายและวชพชในแหลงน าเจรญเตบโตมากผดปกต อนสญญาฉบบนเปดใหมการลงนามในโอกาสการประชมคณะกรรมาธการออสโลและปารส ทปารสเมอวนท 22 กนยายน 1992 และไดรบการรบรองพรอมกบการออกแผนปฏบตการอนรกษสงแวดลอม มประเทศภาคสมาชก ประกอบดวย เบลเยยม เดนมารก สหภาพยโรป ฟนแลนด ฝรงเศส เยอรมน ไอซแลนด ไอรแลนด เนเธอรแลนด ทอรเวย โปรตเกส สเปน สวเดน สหราชอาณาจกร ลกซแซมเบรก และ สวสเซอรแลนด อนสญญาฉบบนเรมมผลบงคบเมอวนท 25 มนาคม 1998 อนสญญาฉบบนแทนทอนสญญาฉบบเดม คอ อนสญญาออสโล ทลงนามเมอ กมภาพนธ 1972 มผลบงคบเมอ ป ค.ศ. 1974 และอนสญญาปารส ซงลงนามเมอ มถนายน 1974 และเรมมผลบงคบเมอ ป ค.ศ. 1978 เดมทอนสญญาออสโล มวตถประสงค ควบคมการทงของเสยจากโรงงานอตสาหกรรมในทะเล การเททงขยะ ของเสย สารพษจากเรอและอากาศยาน รวมทงทอน าทงลงทะเล สวนอนสญญาปารส เนนการควบคมการปลดปลอยชองเสยจากแผนดน และกจกรรมบนบกลงทะเล (Land Based Sources) ตอมาในป 1992 จงไดมการลงนามในอนสญญาใหมดงกลาว และผนวกวตถประสงคใหครอบคลมการปกปอง สงแวดลอม และอนรกษ สงแวดลอมในทะเลบอลตคใน 4 ประเดนดงกลาวขางตนแลว และจดไดวาอนสญญาฉบบนประสบความส าเรจเปนอยางด

แนวตอบกจกรรม 13.6.10

การอนรกษสงแวดลอมทางทะเลในบรเวณอารกตก ไดด าเนนการโดยคณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตค ซงเปนคณะกรรมาธการทจดตงขนในป ค.ศ. 1991 ทงนเพออนรกษ และการใชทรพยากรอยางยงยนในทะเลอารคตก และสงเสรมใหมการก าหนดมาตรการทางกฎหมายอยางมประสทธภาพ ทงในระดบภมภาคและระดบสากล มการก าหนดแผนยทธศาสตร และมการด าเนนการตามแผนทก าหนดไวในรอบปโดยก าหนดเปนสองครงตอป เนนการด าเนนงานตอตานการกอมลภาวะ ทงจากแหลงบนบกและและมลภาวะทางทะเล โดยอาศยความรวมมอระหวางรฐภาคสมาชกอยางใกลขด และมการรายงานผลการปฏบตการ มการรวมมอทางดานการวจย การศกษา คนควา ทางวทยาศาตร และพฒนามาตรการใหมประสทธภาพมากขน แนวตอบกจกรรม 13.6.11

อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฏหมายทะเล มบทบญญตวาดวยเรองตางๆ เกยวกบการใชประโยชนจากทะเลมากถง 320 ฉบบ กบอก 9 ผนวก (Annexes) และมผลบงคบใชเมอครบ 12 เดอน หลงจากการสงมอบสตยาบนสารใหกบเลขาธการสหประชาชาตครบ 60 สตยาบนสาร ขณะนอนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล พ.ศ. 2525 มผลบงคบใชแลวเมอวนท 16 พฤศจกายน พ.ศ. 2537 ปจจบนมจ านวน 156 ประเทศทไดใหสตยาบนแลว (ขอมล ณ วนท 4 กนยายน พ.ศ. 2551) อนสญญากรงเจนวาวาดวยกฏหมายทะเล ประกอบไปดวย อนสญญาวาดวยทะเลอาณาเขตและเขตตอเนอง (Convention on the territorial Sea and the Contiguous Zone) อนสญญาวาดวยทะเลหลวง (Convention on the High Seas) อนสญญาวาดวยการท าประมงและการอนรกษทรพยากรทมชวตในทะเลหลวง (Convention on Fishing and Conservation of the Living Resources of the High Seas)อนสญญาวาดวยไหลทวป (Convention on the Continental Shelf) เปนอนสญญาทก าหนดกฎหมายวาดวยกฎหมายทะเลในเรองดงกลาว โดยประมวลกฎหมายจารตประเพณวาดวยกฎหมายทะเลขน ใชบงคบกบประเทศทงหลายในประชาคมระหวางประเทศตามพนธกรณทก าหนดในอนสญญาฉบบน

แนวตอบกจกรรม 13.6.12

โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน ไดถกจดตงขนเพอเปนศนยกลาง และแหลงของการก าหนดแนวคด นโยบาย ในการปกปอง คมครอง และอนรกษสงแวดลอมทางทะเล ในการบงคบการตามอนสญญา สนธสญญา พธสารตางๆ

เกยวกบสงแวดลอมในการบรหารจดการ เพอการปกปอง ลด ควบคม หรอขจดการกอมลภาวะและสภาพเสอมโทรมทางทะเล อนเกดจากแหลงบนพนแผนดน โดยก าหนดรฐมภาระหนาท ในการด าเนการตอไปน คอ การประเมน และบงชใหเหนปญหา ทมาของปญหาทงสภาพของปญหา ความรนแรงของปญหาทเกยวของกบความมนคงทางอาหาร สาธารณะสข ระบบนเวศ ทรพยากรชายฝง และทองทะเล ความหลากหลายทางชวภาพ การใชประโยชนทางดานสงคม เศรษฐกจ และคณคาทางวฒนธรรม ความรนแรงและผลกระทบทเกดขนจากมลภาวะ และการกอปญหาทางดานสงแวดลอม แหลงของปญหา ปญหาจากการขนสง การคมนาคม โรงงานผลตพลงงาน รวมถงการด าเนนกจการทางการเกษตร นอกจากนนจะตองมการก าหนดล าดบความส าคญของปญหาสงแวดลอม และมาตรการแกไข ฟนฟปญหาสงแวดลอม รวมทงตองก าหนดมาตรการการบรหารจดการตอปญหาสงแวดลอม พฒนามาตรการในการประเมนผลเกยวกบสงแวดลอม จากความจ าเปนในการปกปอง คมครองสงแวดลอมดงกลาวท าใหมการจดตงโครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเล บรหารโดยโครงการสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา โดยมรฐตางๆ 108 ประเทศ และสหภาพยโรป รวมลงนามรบรอง และจดท าโครงการดงกลาวขนมาเพอใหบรรลวตถประสงคในการอนรกษสงแวดลอมโดยรวม ตอนท 13.7 อนสญญาอนๆเกยวกบการอนรกษ แนวตอบกจกรรม 13.7.1

อนสญญาวาดวยการคมครองมรดกโลกทางวฒนะธรรมและทางธรรมชาตยเนสโก (Convention Concerning the Protection of the World Cultural and Natural Heritage) ถอก าเนด ขนเมอป พ.ศ. 2515 โดยมวตถประสงคเพอสรางความรวมมอในหมประเทศภาค ในการก าหนดมาตรการทเหมาะสม ทงดานนโยบายการบรหารเทคนคและการเงน เพอสงวนรกษา คมครองและสงเสรม มรดกทางวฒนธรรมและธรรมชาต ทมความส าคญตอมวลมนษยชาตใหคงอยตอไป และตอมาในป พ.ศ. 2519 องคการยเนสโก กไดจดตงคณะกรรมการขนมา เพอท าหนาทดแลแหลงวฒนธรรม และธรรมชาตทมความส าคญระดบโลก โดยมชอวา "คณะกรรมการมรดกโลก" (The World Heritage Committee) พรอมทงจดตง "กองทนมรดกโลก" ขนเพอเปนแหลงเงนทนในการสนบสนนการอนรกษแหลงวฒนธรรมและธรรมชาต ทไดรบการขนทะเบยนเปนมรดกโลกแลว แนวตอบกจกรรม 13.7.2 สนธสญญาแอนตารกตก และสนธสญญา ความตกลงทเกยวของ รวมเรยกวา ระบบสนธสญญาแอนตารกตก (Antarctic Treaty System ‟ ATS) ไดรบการจดตงขนเพอก ากบ ดแล และควบคม

ความสมพนธระหวางประเทศในสวนทเกยวกบผนแผนดนแอนตารกตก ซงเปนทวปเดยวในโลกนทไมมมนษยอยอาศย ส าหรบวตถประสงคของสนธสญญาฉบบน คอ การรวมกนตกลงใหดนแดนแอนตารกตก รวมทงแผนน าแขงทงมวล ซงเปนดนแดนอยใตเสนละตจดท 60 องศาใตปราศจากการเขาครอบครอง จดตงกองก าลงทางทหาร แตเปนดนแดนทสงวนไวเพอการศกษา วจย คนควาเกยวกบวทยาศาสตร และใชประโยชนเพอมวลมนษยชาตในทางสนต ในระบบสนธสญญาแอนตารกตก ประกอบดวยอนสญญาทส าคญๆ อกสองฉบบ คอ อนสญญาเพอการอนรกษทรพยากรสงมชวตทางทะเล แอนตารกตก (Convention for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources) และพธสารมาดรดวาดวยการอนรกษสงแวดลอมแอนตารกตก (Madrid Protocol on the Protection of the Antarctic Environment) เพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลในเขตดงกลาวดวย ตอนท 13.8 ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก แนวตอบกจกรรม 13.8.1

ระบบเศรษฐกจ การคา การลงทนระหวางประเทศ กบการสงวนอนรกษทรพยากรธรรมชาต และ สงแวดลอม มกไดรบการพจารณาวาขดแยง สวนทางกน กลาวคอ เพราะการคา การผลต ทมพลงสง ใชทรพยากรมาก การบรโภคมาก กอใหเกดปญหาสงแวดลอมและการสญสนทรพยากรสงขนตามไปดวย ซง สวนทางกบเปาหมายในการรกษาสงแวดลอม ทมงเนนใหมการผลต และการบรโภคอยางยงยน และพยายามใหลดนอยลง อาจจะกลาวไดวาสวนทางกบทฤษฎบรโภคนยม (Consumerism) ในการกระตนระบบเศรษฐกจโดยการกระตนการบรโภค อกทงความตกลงเกยวกบการคาระหวางประเทศมกจะก าหนดหลกการทมงเนนการคา การลงทน มากกวาการอนรกษสงแวดลอม ยงเมอเกดปญหาในทางปฏบตมกจะพบความขดแยงระหวางวตถประสงคทางการคา การลงทน ทมงเนนการเปดเสร การคา การลงทนระหวางประเทศ และขจดอปสรรคของการคา การลงทนระหวางประเทศ โดยมกจะไมไดค านงถงกรอบทางกฎหมายของการอนรกษสงแวดลอม อกทงพจารณาวามาตรการในการคมครองสงแวดลอมเปนอปสรรคของการคา การลงทน หรอ เปนการปกปองตลาดภายในโดยการบดเบอนการใชมาตรการทางสงแวดลอม แมภายใตกรอบขององคการ การคาโลกไดมการก าหนด กฎ ระเบยบของการคาระหวางประเทศ และไดผนวกขอบทในการอนรกษสงแวดลอมไวนน แตการจะใชมาตรการทางดานสงแวดลอมมกจะตองตกอยภายใตกฎเกณฑ ทเครงครด และ เปนภาระยากแกการพสจน นอกจากนภายใตกรอบขององคการ การคาโลกยงมแนวคดวา กรอบทางการคา และ การเปดเสรการคา การลงทน ควรจะแยกออกจากมาตรการทางดานสงแวดลอม ไมควรน ามาปะปนกนแทนทจะผนวกเขาดวยกนและบงคบใชไปในครรลองเดยวกน โดยพจารณาวา กรอบขององคการ การคาโลกมงเนนเฉพาะเรองของการเปดเสรการคา การลงทนเทานน

สวนเรองสงแวดลอมตลอดจนปญหาอนๆใหเปนการด าเนนการภายใตกลไก หรอหนวยงาน และสถาบนอนทมอ านาจหนาทโดยตรง ไมควรน าการคาไปผกพนกบมาตรการทางสงคมหรอสงแวดลอม แมวาไมมการโตแยงมาตรา XX ภายใตกรอบขององคการการคาโลกกตาม แตกอใหเกดปญหาในการตความ และการบงคบใชอยางยง โดยเฉพาะการตความวา การกระท าใดมผลกระทบตอสงแวดลอม หรอตามทกฎ ระเบยบ และมาตรา XX ไดก าหนดไว ขอขดของดงกลาวกอใหเกดปญหาความยงยากในการทจะบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะอยางยงหากเปนมาตรการทางดานสงแวดลอมระดบภายในประเทศมกจะถกโตตอบและถกพจารณาวาเปนมาตรการทบดเบอนเพอการปกปองตลาดภายใน (Protectionism) และมหลายคดทน าเสนอสการพจารณาภายในกรอบขององคการการคาโลกไดรบการพจารณาวากฎหมายภายในเกยวกบมาตรการทางดานสงแวดลอมนนขดตอกฎ ระเบยบของ GATT/WTO เมอเรวๆน กลไกการยตขอพพาทภายใต GATT/WTO ไดมความเหนวาความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมยงคงตองตกอยภายใตการตรวจสอบของ GATT/WTO นอกจากน ภาคของ GATT/WTO ทไมไดเปนภาคของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม ยงคงสงวนสทธทจะไมถกบงคบภายใตความตกลงดงกลาว โดยใหถอวาขอบทของความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมไมมอ านาจเหนอพนธะกรณภายใต GATT/WTO แมแตค าพพากษาหรอการตดสนภายใตความตกลงพหภาคดานสงแวดลอมไมมผลบงคบเหนอสทธของภาคองคการการคาโลก ภายใตกฎ ระเบยบของ GATT/WTO เนองจากการน ามาตรการทางดานสงแวดลอมไปก าหนดเปนขอจ ากดในเรองการคา (Trade Restriction)

แนวตอบกจกรรม 13.8.2

การจดท าความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม และมรฐภาคสมาชดทวโลกทจะตองบงคบการตามความตกลงทางดานสงแวดลอมจะชวยใหทกประเทศมพนธกรณภายใตกรอบของกฎหมายแบบเดยวกน ท าใหลดความขดแยง หรอตอตานการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม อกทง รฐภาคสมาชกทงหลายจะตองรวมมอกนในการแกไขขอบทของ GATT/WTO เพอใหบรรลขอตกลงพเศษ ในการทจะยกเวนการปฏบตตามกฎของ GATT/WTO เพอทจะบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม แตจ าตองไดรบฉนทามต หรอความเหนพองตองกน ไมวาจะระดบเสยงขางมาก หรอสวนใหญของสมาชก WTO ในการหาทางแกไขปญหา และใหความยตธรรมในการบงคบใชมาตรการดงกลาวและปองกนการใชมาตรการทางดานสงแวดลอมใหเปนเครองมอในการสรางอปสรรคทางการคา การลงทนโดยมชอบ

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน วตถประสงค เพอประเมนความกาวหนาในการเรยนรของนกศกษาเกยวกบเรอง “กฎหมายระหวาง

ประเทศทางดานสงแวดลอม” ค าแนะน า อานค าถามแลวเขยนค าตอบลงในชองวาง นกศกษามเวลาท าแบบประเมนผลตนเองชดน

30 นาท

1. จงอธบายกรอบทางกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม และ ความเปนมาของความตก

ลงพหภาคทางดานสงแวดลอม

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

______________________________________________________________________________

2. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ

(Atmosphere)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

3. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใช ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลาย

ทางชวภาพ (Biodiversity)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

4. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใช ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของ

เสย (Chemicals and Wastes)

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

____________________________________________________________________________

5. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

6. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล

และ น า

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

7. จงอธบายสาระสงเขปและการบงคบใชอนสญญาอนๆทเกยวของกบสงแวดลอม

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_____________________________________________________________________________

8. จงวเคราะหปญหาและแนวทางแกไขในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การ

ลงทนระหวางประเทศและกฎ ระเบยบขององคการ การคาโลก

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท 13 กอนเรยนและหลงเรยน

1. กรอบทางกฎหมายระหวางประเทศทางดานสงแวดลอม คอ การทประเทศตางๆในประชาคมระหวางประเทศรวมกนตกลงกนจดท าสนธสญญา หรอความตกลงระหวางประเทศทางดานสงแวดลอมขนเปนการก าหนดทมา หรอแหลงของกฎหมาย (Source of Law) ในรปของสนธสญญา ทเรยกวา ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม (Multilateral Environment Agreement ‟ MEA) ถอวาเปนกรอบทางกฎหมายภายใตกฎหมายระหวางประเทศ ส าหรบประเทศตางๆทจะรวมมอกนและบงคบใชเกยวกบมาตรการทางดานสงแวดลอม ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอม จะเรมบทบาทของตนในรปของกฎหมายอยางออน (Soft Law) ทยงไมมผลบงคบในทางกฎหมายหลายฉบบ แตตอมาไดมการพฒนาความตกลงบางฉบบเปนกฎหมายอยางแขง (Hard Law) ซงมผลบงคบในทางกฎหมายทมวตถประสงคในการบงคบใชเพอใหบรรลผลส าเรจในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมเพออนรกษและคมครองสงแวดลอมในดานตางๆ ไดแก พธสารโตเกยว อนสญญาบาเซล อนสญญาความหลากหลายทางชวภาพ เปนตน โดยมทมาคอ ความตกลงพหภาคทางดานสงแวดลอมหลายฉบบไดมการลงนามในป คศ. 1992 ในทประชมสหประชาชาตวาดวยสงแวดลอมและการพฒนา (United Nations Conference on Environment and Development (UNCED) หรอทเรยกวา “Earth Summit” ซงไดจดประชมขนท Rio de Janeiro, Brazil ในทประชมดงกลาวไดมการท าความตกลงส าคญ 5 ฉบบวาดวยการพฒนาอยางยงยน โดยมความตกลง 2 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “Hard Law” ไดแก The Convention on Biological Diversity, and the Framework Convention on Climate Change และมความตกลงอก 3 ฉบบทมสถานะทางกฎหมายเปน “soft law” ไดแก The Rio Declaration, Agenda 21, และ The Forest Principles ซงทงสามฉบบนไดรบการรบรองโดยฉนทามตท Rio de Janeiro, Brazil ตอมาไดมการลงนามในความตกลงพหภาคหลายฉบบ เพออนรกษ คมครองสงแวดลอม

2. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere) ประกอบดวย อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการเปลยนแปลงบรรยากาศ (United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC) พธสารเกยวโต (Kyoto Protocol) และอนสญญากรงเวยนนาวา

ดวยการปกปองชนโอโซน (Vienna Convention for the Protection of the Ozone Layer) เปนกลมความตกลงทมวตถประสงคในการลดการท าลายชนบรรยากาศ และ การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ลดการกอภาวะโลกรอน ลดการปลดปลอยคารบอน และกาซพษอนๆในบรรยากาศ การบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบบรรยากาศ (Atmosphere) นน จะกระท าใน

รปของสนธสญญาระหวางประเทศเพอใหภาคสมาชกอนวตการตามพนธกรณของสนธสญญา

หรอความตกลงเหลานน

3. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) จ าแนกเปนกลมความตกลงสองระดบ คอ ความตกลงในระดบโลก หรอ ระดบระหวางประเทศ ประกอบดวยความตกลงดงน คอ อนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศพนธพช พนธสตวทใกลจะสญพนธ (Convention on International Trade in Endangered Species - CITES) อนสญญากรงบอนนวาดวยการอนรกษชนดพนธสตวทมการอพยพยายถน (Bonn Convention on Migratory Species - CMS) อนสญญาวาดวยความหลากหลายทางชวภาพ Convention on Biological Diversity - CBD) พธสารคารทาจนาวาดวยความปลอดภยทางชวภาพ (Cartagena Protocol on Biodiversity) แผนปฏบตการเกยวกบสตวเลยงลกดวยนมในทะเล (Marine Mammal Action Plan ‟ MMAP) ทประชมสหประชาชาตวาดวยปาไม (United Nations Forum on Forests ‟ UNFF) และความตกลงในระดบภมภาค ประกอบดวย ความตกลงวาดวยการอนรกษนกน าทอพยพเคลอนยายถน แอฟรกาและยโรป (Agreement on the Conservation of African-Eurasian Migratory Water birds ‟ AEWA) ความตกลงวาดวยการอนรกษสตวน าเลยงลกดวยนมขนาดเลก ในทะเลบอลตกและทะเลเหนอ (Agreement on the Conservation of Small Cetaceans of the Baltic & North Seas ‟ ASCOBANS)ความตกลงวาดวยการอนรกษทะเลด า ทะเลเมดเตอรเรเนยน และ บรเวณเขตตอเนองแอตแลนตก (Agreement on the Conservation of the Black Seas, Mediterranean and Contiguous Atlantic Area ‟ ACCOBAMS) ความตกลงวาดวยการอนรกษประชากรคางคาวยโรป (Agreement on the Conservation of Populations of European Bats ‟ EUROBATS) ความตกลงในกลมนมวตถประสงคในการอนรกษ และ สงวนพนธพช พนธสตว และการสงเสรมใหมการใชทรพยากรทางชวภาพอยางยงยน การบงคบใชความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ (Biodiversity) จะกระท าในรปสนธสญญา ความรวมมอระหวางภาคสมาชก

4. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบสารเคมและของเสย (Chemicals and Wastes) ประกอบดวย พธสารมอนทรออลวาดวยสารทท าลายชนโอโซน (Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer) กองทนพหภาคเพอการบงคบใชพธสารมอนทรออล (Multilateral Fund for the Implementation of the Montreal Protocol) อนสญญาบาเซล

วาดวยการควบคมการเคลอนยายขามพรมแดนและการก าจดขยะพษอนตราย (Basel Convention on the Control of Transboundary Movements of Hazardous Wastes and Their Disposal) อนสญญารอตเตอรดมวาดวยหลกการและพธการบอกกลาวการไดรบอนมตกอนในการคาระหวางประเทศซงสารเคมทมพษอนตรายบางชนดและยาฆาแมลง (Rotterdam Convention on the Prior Informed Consent Procedure for Certain Hazardous Chemicals and Pesticides in International Trade (1998) (joint interim secretariat with FAO)) อนสญญาสตอกโฮลมวาดวยสารมลพษทตกคางยาวนาน (Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants) กลมความตกลงนมวตถประสงคเพอ อนรกษสงแวดลอมโดยก าหนดมาตรการในการลด การกอใหเกดมลพษ ลดการปลดปลอยสารพษ หามการขนยายสารพษ หรอสนคามพษขามแดน ก าหนดมาตรการใหมการก าจดของเสยในแหลงผลต การก าหนดความรบผดชอบของรฐทกอใหเกดมลพษ และการลด ละ เลก การใชสารพษในกระบวนการผลต เพอลดภาวะมลพษในโลก

5. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบดน ไดแก อนสญญาสหประชาชาตวาดวยการปองกนและตานการแปรสภาพเปนทะเลทราย (United Nations Convention to Combat Desertification - UNCCD) มวตถประสงคเพอการอนรกษดน การใชดนอยางยงยน การปองกนการเกดภาวะทะเลทราย การฟนฟ สภาพความเสอมโทรมของดน และสงเสรมในการบรหารจดการ และใชดนอยางยงยน การบงคบใชความตกลงดงกลาวจะมการรวมกนท าความตกลงเพอบงคบใชความ

ตกลงโดยการอนวตการตามสนธสญญา 6. ความตกลงทางดานสงแวดลอมเกยวกบมหาสมทร ทะเล และน า ประกอบดวย อนสญญา บารเซโลนาวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลและ ภมภาค ชายฝงทะเลเมดเตอรเรเนยน

(Barcelona Convention for the Protection of the Marine Environment and the Coastal Region of the Mediterranean) อนสญญาอาบดจนเพอความรวมมอในการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนตกและแอฟรกนกลาง (Abidjan Convention for Co-operation in the protection and Development of the Marine and Coastal Environment of the West and Central African Region) แผนปฏบตการทะเลเอเซยตะวนออก (East Asian Seas Action Plan) อนสญญาคารทาจนาเพอการอนรกษและพฒนาสงแวดลอมทางทะเลของภมภาคแครบเบยนอยางกวาง (Cartagena Convention for the Protection and Development of the Marine Environment of the Wider Caribbean Region) อนสญญาไนโรบเพอการอนรกษ การบรหารจดการ และ พฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝงของภมภาคแอฟรกนตะวนออก (Nairobi Convention for the Protection, Management and Development of the Marine and Coastal Environment of the Eastern Africa Region)

แผนปฏบตการตะวนตกเฉยงเหนอ แปซฟก (North-West Pacific Action Plan/NOWPAP) อนสญญากวเตมาลาเพอการอนรกษแปซฟกตะวนออกเฉยงเหนอ (Guatemala Convention for the North-East Pacific) อนสญญาเฮลซงกวาดวยการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลของเขตพนททะเลบอลตก (Helsinki Convention on the Protection of the Marine Environment of the Baltic Sea Area)อนสญญาออสปาเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลแอตแลนตกตะวนออกเฉยงเหนอ (อนสญญาออสโลและปารส) (OSPAR Convention for the Protection of the Marine Environment of the North-East Atlantic (Oslo and Paris conventions) คณะกรรมาธการอารกตคเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอารกตค (Arctic Council for the Protection of the Arctic Marine Environment) อนสญญาสหประชาชาตวาดวยกฎหมายทะเล (United Nations Convention on the Law of the Sea (UNCLOS) โครงการปฏบตการโลกเพอการอนรกษสงแวดลอมทางทะเลอนเปนผลมาจากการกระท าทเกดขนบนพนดน (Global Program of Action for the Protection of the Marine Environment from Land-based Activities) เปนกลมความตกลงทมวตถประสงคในการอนรกษ มหาสมทร ทะเล และน า ก าหนดมาตรการในการการอนรกษ การบรหารจดการ และพฒนาสงแวดลอมทางทะเลและชายฝง บทบาทหนาทของรฐชายฝง

7. อนสญญาอนๆ ทางดานสงแวดลอม ไดแก อนสญญาวาดวยมรดกโลกยเนสโก (UNESCO World Heritage Convention - WHC) ระบบสนธสญญาแอนตารกตก (Antarctic Treaty System) อนสญญาเพอการอนรกษทรพยากรสงมชวตทางทะเลแอนตารกตก (Convention for the Conservation of Antarctic Marine Living Resources) พธสารมาดรดวาดวยการอนรกษสงแวดลอมแอนตารกตก (Madrid Protocol on the Protection of the Antarctic Environment) เปนความตกลงอนๆ ทเกยวของกบการอนรกษสงแวดลอมดานอนๆ เชน การอนรกษมรดกโลก และสงมชวตในระบบสนธสญญาแอนตารกตก โดยบงคบใชในรปของสนธสญญาใหสมาชกตกลงรวมมอกนในการอนรกษสงแวดลอมดงกลาว ทงการรวมมอทางวทยาศาสตร เทคโนโลย และ การเงน

8. ปญหาการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมกบการคา การลงทนระหวางประเทศ และกฎ ระเบยบขององคการการคาโลก เปนประเดนปญหาทส าคญ เนองจากกรอบระเบยบขององคการการคาโลกจะตความอยางเครงครดในการบงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอม นอกจากน การจะใชมาตรการทางดานสงแวดลอมใดๆ จะตองอยบนหลกการทส าคญคอ หลกการไมเลอกปฏบต ปญหาของการตความ “ความเหมอน” (Like Product) ของสนคาทจะน ามาตรการทางดานสงแวดลอมมาบงคบ มความขดแยงกนและจ ากดขอบเขตในการตความวาจะมงหมายเฉพาะตวสนคา หรอหมายความรวมถงกระบวนการผลตดวย ส าหรบการแกไขปญหานน การจะสามารถ

บงคบใชมาตรการทางดานสงแวดลอมไดอยางมประสทธภาพตามกฎหมายไดนน มความจ าเปนทจะตองมการก าหนดกรอบในการตความภายใตกรอบขององคการการคาโลกใหม และใหมบทบญญตรองรบมาตรการทางดานสงแวดลอมภายใตความตกลงพหภาค (MEA) ใหสามารถทจะบงคบใชมาตรการดงกลาวไดโดยค านงถงวตถประสงคในการอนรกษและคมครองสงแวดลอม ทอยเหนอเปาหมายทางการคา การลงทนโดยฝายเดยว