ทเุรยีน เปนไมผลยนืตนขนาดใหญ เจรญิเตบิโตและใหผลผลติไดดใีนเขตทีม่สีภาพอากาศรอนชืน้ อณุหภมูทิีเ่หมาะสมประมาณ 10-46 องศาเซลเซยีล ปรมิาณน้าํฝนไมนอยกวา 2,000 มิลลิเมตรตอป การกระจายตัวของฝนดี ความชื้นสัมพัทธของอากาศสงูประมาณ 75-85 % ดนิมคีาความเปนกรดเปนดาง (pH) ประมาณ 5.5-6.5

1. พันธุชะนีลักษณะเดน เนื้อละเอียดเหนียว สีสวย มีสีเหลืองเขม การสุกของเนื้อในผลเดยีวกนัสม่าํเสมอ ทนทานตอโรครากเนาโคนเนาพอสมควรลกัษณะดอย ออกดอกตดิผลไมด ีมกัพบอาการแกน เตาเผา ไสซมึ งอมแลวเนือ้แฉะ กลิน่ฉนุ คณุภาพเนือ้ ไมเหมาะสาํหรบัแปรรปู

2. พันธุหมอนทองลักษณะเดน เนื้อหนา เมล็ดลีบ กลิ่นไมแรง ติดผลดี ผลสุกเก็บไดนานกวาพันธุอื่น (งอมแลวเนื้อไมแฉะ) ไมคอยพบอาการแกน เตาเผาหรือไสซึม คุณภาพเนื้อเหมาะสาํหรบัการแปรรปู ทัง้แชแขง็ กวน ทอดกรอบลกัษณะดอย ไมทนทานตอรากเนา โคนเนา เนือ้หยาบ สเีนือ้เหลอืงออน (ไมเขม)มกัพบการสกุไมสม่าํเสมอ อาจสกุทัง้ผล สกุบางพ ูหรอืสกุบางสวนในพเูดยีวกนั

ลกัษณะทัว่ไป

พันธุสงเสริม

ทเุรยีน

โดย วนัทนา บวัทรพัย กลุมสงเสรมิการผลติไมผล สวนสงเสรมิการผลติไมผล ไมยนืตน และยางพาราโทร. 02-9406117

การปลูกการเตรียมดิน

วิธีการปลูก

ระยะปลูก

ปรับพื้นที่กอนที่จะกําหนดผังปลูก และติดตั้งระบบน้ํา โดยปรับพื้นที่ใหราบไมใหมีแองที่น้ําทวมขังได และถาเปนไปไดควรปรับเปนเนินลูกฟูกเพื่อปลูกทุเรียนบนสนัเนนิ

ทําไดทั้งการขุดหลุมปลูกซึ่งเหมาะกับพื้นที่คอนขางแลงและยังไมมีการวางระบบน้ําไวกอนปลูก วิธีนี้ดินในหลุมจะชวยเก็บความชื้นไดดีขึ้น แตถามีฝนตกชุก น้ําขังรากเนาและตนตายไดงาย สวนการปลูกโดยไมตองขุดหลุม (ปลูกแบบนั่งแทนหรือยกโคก) เหมาะกับพื้นที่ฝนตกชุก วิธีนี้การระบายน้ําดี น้ําไมขังโคนตน แตตองวางระบบน้ํากอนปลูก ซึ่งตนทุเรียนจะเจริญเติบโตเร็วกวาการขุดหลุม ทั้งนี้ จุดเนนที่สําคัญ คือ ควรใชตนกลาขนาดเล็กที่มีระบบรากดี ไมขดงอ แตถาจะปลูกดวยตนกลาขนาดใหญควรตัดแตงรากที่ขดงอทั้งที่กนถุงและดานขางออก รวมทั้งควรพรางแสงใหกบัตนทีป่ลกูใหมดวยตาขายพรางแสง หรอืทางมะพราว หรอืปลกูไมใหรมเงา เชน กลวย

8-10 X 8-10 เมตร ปลกูทเุรยีนไดประมาณ 16 – 25 ตน/ไร

3. พนัธุกานยาวลักษณะเดน เนื้อละเอียดเหนียว สีเนื้อสม่ําเสมอ งอมแลวเนื้อไมแฉะ ติดผลดีพบอาการแกนเลก็นอย ตดิผลงาย ผลมขีนาดปานกลางถงึใหญลกัษณะดอย เปลอืกหนา เนือ้ไมคอยหนา เมลด็มขีนาดใหญและมจีาํนวนมากเปนไสซมึงาย มอีาการเตาเผาปานกลาง ไมทนทานตอโรครากเนาโคนเนา ถาไวผลมากคุณภาพผลจะไมดีและกิ่งจะแหงตายภายหลัง อายุการใหผลหลังปลูกชา ผลสกุเกบ็ไดนาน กนผลแตกงาย

4. พันธุกระดุมลักษณะเดน ออกดอกเร็ว ผลแกเร็วจึงขายไดราคาดีและไมมีปญหาไสซึม อายุการใหผลหลงัปลกูเรว็ ตดิผลด ีผลดกลกัษณะดอย ไมทนทานตอโรครากเนาโคนเนา ผลมขีนาดเลก็ เนือ้บาง ถาออกลาไปตรงกับพันธุอื่นจะมีปญหาเรื่องตลาด

การดูแลรักษาในระยะกอนใหผลการใหน้ําการตดัแตงกิง่

การใสปุย

การปองกนักาํจดัศตัรพูชื

ใหน้ําอยางสม่ําเสมอเพื่อการเจริญเติบโตที่ดีและตอเนื่อง

เริม่ตดัแตงกิง่หลงัจากปลกูแลวประมาณ 1 – 1.5 ป เพือ่ใหตนทเุรยีนมโีครงสรางและทรงพุมทีด่ ีไวลาํตนเดีย่ว และไวกิง่ประธานกิง่แรกสงูจากพืน้ดนิประมาณ 1 เมตร ไวกิ่งใหเรียงเปนระเบียบ เหมาะแกการไวผลและไมบดบังแสงแดดซึ่งกันและกันควบคมุความสงูของลาํตนไวทีป่ระมาณ 7 เมตร

ปแรกหลังปลูก ควรใสปุยและทําโคน 4 ครั้ง (การทําโคน หมายถึง การกําจัดวัชพืชใตทรงพุม ถากดินรอบนอกทรงพุมมาพูนกลบใตทรงพุมในลักษณะลาดเอียงจากตนพันธุออกไปโดยรอบ หลีกเลี่ยงการถากดินบริเวณโคนตนเพราะระบบรากทุเรียนที่อยูคอนขางตื้นใกลผิวดินจะไดรับอันตราย ชะงักการเจริญเติบโต หรือทําใหโรครากเนาโคนเนาเขาทําลายไดงายขึ้น ) โดยควรใสปุยและทาํโคนครัง้ที ่1 หลงัจากปลกูแลวประมาณ 1 เดอืน หลงัจากนัน้ตอเนือ่งจนถงึสิ้นป นั้น ควรใสปุยและทําโคน เดือนเวนเดือน โดยในแตละครั้ง ควรใสปุยในปรมิาณ ดงันี้ครัง้ที่ 1 - 3 ใสปุยคอก 5 กโิลกรมัตอตนครัง้ที่ 4 ใสปุยคอก 5 กโิลกรมัตอตน รวมกบั ปุยเคมสีตูร 15-15-15 หรอื

16-16-16 ประมาณ 150 - 200 กรมัตอตน

ปตอๆไป (ระยะที่ตนทุเรียนยังไมใหผลผลิต) ควรใสปุยและทําโคนอยางนอยปละ 2 ครัง้ ในชวงตนฤดฝูนและหลงัฤดฝูน โดยควรใสปุยในปรมิาณ ดงันี้ปุยคอก อัตราเปนบุงกี้ตอตนตอป เทากับสองเทาของขนาดเสนผาศูนยกลาง

ทรงพุม (เมตร) แบงใส 2 ครั้งตอป ยกตัวอยาง เชน ตนทุเรียนมีเสนผาศูนยกลางทรงพุม 3 เมตร ควรใสปุยคอกปละ 6 บุงกี้ หรือ 13.5กโิลกรมั แบงใส 2 ครัง้ (2.25 กโิลกรมั = 1 บุงกี ้)

ปุยเคมี สตูร 15-15-15 หรอื 16-16-16 อตัราเปนกโิลกรมัตอตนตอป เทากบัขนาดเสนผาศนูยกลางทรงพุม (เมตร) แบงใส 2 - 4 ครัง้ตอป ยกตวัอยางเชนตนทุเรียนมีเสนผาศูนยกลาง ทรงพุม 3 เมตร ควรใสปุยเคมีปละ3 กโิลกรมั แบงใส 2 - 4 ครัง้ตอป

ศัตรูที่สําคัญของทุเรียนในระยะตนเล็กซึ่งมีการเจริญเติบโตทางกิ่งกานสาขา ไดแกโรครากเนาโคนเนา โรคราใบติด โรคราสีชมพู เพลี้ยไกแจ และปญหาสําคัญ คือวัชพืช ควรใชหลายๆวิธีประกอบกัน ทั้งการใชแรงงานถอน ถาก ตัดดวยเครื่องมือหรือใชสารเคมี โดยตองระมัดระวังอยาใหระบบรากกระทบกระเทือนและระวังไมใหละอองสารเคมกีาํจดัวชัพชืสมัผสักบัตนทเุรยีน

ควรใสปุยและวัสดุปรับปรุงดินตามผลการตรวจวิเคราะหดิน หรืออาจใสปุยตามแนวทางดงันี้1. ใสปุยเพือ่เพิม่ความสมบรูณตนหลงัเกบ็เกีย่ว

ปุยอนิทรยี 20-50 กโิลกรมั/ตนปุยเคม ีสตูร 15-15-15 หรอื 16-16-16 อตัราเปนกโิลกรมัตอตนเทากบั 1 ใน 3ของเสนผาศนูยกลางทรงพุม

2. ใสปุยเพื่อสงเสริมพัฒนาการของผลเมือ่ผลมอีาย ุ 7 สปัดาห ใสปุยเคมสีตูร 12-12-17-2 หรอื 13-13-21 อตัราเปนกโิลกรมัตอตน เทากบั 1 ใน 3 ของเสนผาศนูยกลางทรงพุม

3. ใสปุยเพือ่เพิม่คณุภาพเนือ้เมือ่ผลมอีาย ุ10-11 สปัดาห ใสปุยเคมสีตูร 0-0-50 อตัรา 1-2 กโิลกรมัตอตน

1. การตัดแตงดอก หลังจากออกดอก 5 สัปดาห ควรตัดแตงชอดอกบนกิ่งขนาดเล็ก (เสนผาศูนยกลางกิ่งนอยกวา 2 เซนติเมตร) หรือดอกที่อยูปลายกิ่งทิ้งใหเหลือเฉพาะดอกรุนเดียวกันในกิ่งเดียวกัน ใหมีจํานวนชอดอกประมาณ 3 – 6ช่อดอกตอ่ความยาวกิง่ 1 เมตร แตล่ะชอ่ดอกหา่งกนัประมาณ 30 เซนตเิมตร

2. การตดัแตงผลครัง้ที ่1 เมือ่ผลอาย ุ4-5 สปัดาหหลงัดอกบาน ตดัแตงผลทีม่ขีนาดเลก็ รปูทรงบดิเบีย้ว และไมอยูในตาํแหนงทีต่องการออก เหลอืผลไวประมาณ 2-3 เทาของจาํนวนผลทีต่องการไวจรงิครัง้ที ่2 เมือ่ผลอาย ุ6 สปัดาหหลงัดอกบาน ระยะนีผ้ลทีป่กตจิะมกีารขยายตัวดานยาว สีผิวเขียวสดใส หนามมีขนาดปกติเรียวเล็ก ถาตรวจพบผลที่มีพฒันาการผดิปกต ิมขีนาดเลก็ หนามแดง หรอืมโีรคแมลงเขาทาํลาย ใหตดัทิง้

การดูแลในระยะใหผลแลวการใหน้ํา

การใสปุย

การปฏิบัติอื่นๆ

ใหน้ําสม่ําเสมอชวงเจริญเติบโตทางใบ และงดน้ําชวงปลายฝนเพื่อเตรียมการออกดอก เมื่อทุเรียนออกดอกแลวใหควบคุมปริมาณน้ํา โดยคอยๆเพิ่มปริมาณน้ําขึ้นเรื่อยๆเพื่อใหดอกทุเรียนมีพัฒนาการที่ดี จนเมื่อดอกทุเรียนพัฒนาถึงระยะหวักาํไล (กอนดอกบาน 1 สปัดาห) ใหลดปรมิาณน้าํโดยใหเพยีง 1 ใน 3 ของปกติเพื่อชวยใหมีการติดผลดีขึ้น และใหน้ําในปริมาณนี้ไปจนดอกบานและติดผลได1 สัปดาห จากนั้นจึงคอยๆเพิ่มปริมาณน้ําขึ้นเรื่อยๆและตองใหน้ําอยางเพียงพอและสม่าํเสมอ ตลอดชวงพฒันาการของผล

ครั้งที่ 3 เมื่อผลอายุ 8-9 สัปดาห ระยะนี้ผลที่ปกติจะเริ่มขยายตัวดานกวางอยางรวดเรว็ สผีวิและหนามเขยีวสดใส หนามมขีนาดปกต ิถาตรวจพบผลทีม่ีพัฒนาการผิดปกติ ทรงบิดเบี้ยว ขนาดเล็ก หรือมีโรคแมลงเขาทําลายใหตัดทิง้ครัง้ที ่4 เมือ่ผลมอีาย ุ10-12 สปัดาห ระยะนีผ้ลทเุรยีนขึน้พเูปนทีเ่รยีบรอยแลวตัดแตงผลเปนครั้งสุดทาย เหลือผลไวเทาจํานวนที่ตองการจริง (ประเมินจาํนวน 1 ผล ตอใบทเุรยีน ทีส่มบรูณประมาณ 330 ใบ)

3. การปองกันและการกําจัดใบออน ในชวงวิกฤตระหวางการพัฒนาของผล เพื่อปองกันผลออนรวง หรือ ทรงผลบิดเบี้ยว หรือ เนื้อดอยคุณภาพ (แกน เตาเผา)โดย

การชะลอการแตกใบออน ดวยการพนสารชะลอการเจริญเติบโต เชน สารมีพคิวอทคลอไรด ความเขมขน 37.5 พพีเีอม็ ใหทัว่ตนการปลดิใบออน ดวยการพนปุยโพแทสเซยีมไนเตรท (13-0-46) อตัรา 100-300กรมั/น้าํ 20 ลติร แตกใบออนการลดความเสียหายที่เปนผลจากการแตกใบออน ดวยการพนปุยสูตรทางดวน (คารโบไฮเดรตสาํเรจ็รปู อตัรา 20 ซซี ี+ ปุยเกลด็ 15-30-15 ทีม่ธีาตุรองและธาตปุรมิาณนอย อตัรา 60 กรมั + กรดฮวมคิ อตัรา 20 ซซี ีผสมรวมในน้าํ 20 ลติร) รวมกบัสาร มพีคิวอทคลอไรด ความเขมขน 37.5 พพีเีอม็ ใหทัว่ตน

เนนการปองกนักาํจดัโดยวธิผีสมผสาน1. โรคจากเชื้อราไฟทอฟธอรา

โรคเขาทําลายใบ ใหพนสารเมตาแลกซิล หรืออีฟอไซทอลูมินั่ม หรือกรดฟอสฟอรสั ใหทัว่ทัง้ภายในและนอกทรงพุมโรคที่ระบบราก ใชสารเมตาแลกซิลราดใตทรงพุมใหทั่ว พรอมกับกระตุนการเจริญของรากโรคที่ลําตนและกิ่ง ถาอาการเล็กนอย ใหขูดผิวเปลือกสวนที่เปนโรคออกนําไปเผาทําลาย แลวทาดวยปูนแดง หรือ สารเมตาแลกซิล ถาพบอาการรุนแรง ใชกรดฟอสฟอรัส ฉีดเขาลําตน หรือกิ่งในบริเวณตรงขาม หรือสวนที่เปนเนือ้ไมดใีกลบรเิวณทีเ่ปนโรค

2. โรคใบติด พบอาการเล็กนอยใหตัดเผาทําลาย ถาอาการรุนแรงใหพนดวยสารคารเบนดาซมิ

3. เพลี้ยไกแจ เมื่อพบยอดทุเรียนถูกทําลายมากกวา 30 %ของยอดหรือพบไขบนยอดมากกวา 20 % ใหพนดวยสารแลมปดา ไซฮาโลทรนิ หรอืคารบารลิ หรอืไซเปอรเมทรนิ/โฟซาโลน ทกุ 7-10 วนั จนใบแก

ศตัรพูชืและการปองกนักาํจดั

4. ไรแดง พนสาร โพรพาไกต สลบักบัสารเอกซไีทอะซอกซ5. หนอนเจาะผล พนดวยสารสะเดา หรือสารแลมปดาไซฮาโลทริน หรือ

คารโบซัลแฟน หรือไซเพอรเมทริน/โฟซาโลน แตตองหยุดใชสารเคมีกอนเกบ็เกีย่ว 15 วนั

6. หนอนเจาะเมล็ดทุเรียน พนดวยสารไซเพอรเมทริน/โฟซาโลน หรือสารไดอะซนิอน แตตองหยดุใชสารเคมกีอนเกบ็เกีย่ว 15 วนั

7. เพลีย้แปง ตดัแตงผลออนทีพ่บเพลีย้แปงเผาทาํลาย โรยสารคารบารลิรอบโคนตนปองกันการแพรระบาดของมดดํา ในกรณีที่พบเพลี้ยแปงหลังตัดแตงผลครั้งสุดทาย ควรพนดวยสารมาลาไธออน รวมกับปโตรเลียมออยล หรือใชสารคลอไพรฟิอส พนเปนจดุเฉพาะกลุมผลทีส่าํรวจพบการทาํลาย และตองหยดุใชสารเคมกีอนเกบ็เกีย่ว 15 วนั

8. โรคผลเนา ตัดและเผาทําลายเมื่อพบผลที่เปนโรค แลวพนดวยสารอีฟอไซทอะลูมินั่ม หรือกรดฟอสฟอรัส ใหทั่วตนและหยุดพนสารเคมีกอนเก็บเกี่ยวอยางนอย 30 วนั

1. ดชันกีารเกบ็เกีย่วทเุรยีน สงัเกตลกัษณะหลายอยางประกอบกนั ดงันี้นับอายุผล ตั้งแตวันดอกบานจนถึงวันเก็บเกี่ยว พันธุกระดุมทอง ไมนอยกวา 80 วนั พนัธุชะน ีไมนอยกวา 100 วนั พนัธุหมอนทองไมนอยกวา 110วันประเมินจากลักษณะภายนอก เชน กานผลแข็ง สากมือ หนามหาง ปลายหนามแหง สนี้าํตาลไหม รอยแยกบนสนัพขูยายหางเหน็ไดชดัเจนขึน้ประเมินองคประกอบภายใน โดยสุมผลในแตละรุนมาตรวจสอบ ลักษณะภายในคอื สเีนือ้เหลอืง กลิน่หอม เมลด็สนี้าํตาล รสชาตหิวาน และมนั

2. วิธีการเก็บเกี่ยว ใช 2 คน โดยคนหนึ่งปนขึ้นไปบนตนใชมีดที่คมและสะอาดตัดกานผลสวนที่อยูเหนือปากปลิง แลวปลอยผลลงมาใหคนที่รออยูใตตนใชกระสอบปานตวัดรับผล เมื่อเก็บเกี่ยวลงมาแลวใหวางผลลงในภาชนะที่เตรียมไว หามวางผลทุเรียนบนพื้นดินในสวนโดยตรงและใหเคลื่อนยายผลทุเรียนดวยความระมัดระวังอยาใหหนามทุเรียนทิ่มแทงกันเปนบาดแผล เพื่อปองกนัการเกดิโรคผลเนาหลงัเกบ็เกีย่ว

การเกบ็เกีย่ว