ชุดที่ 1 ธาตุและสมบัติของธาตุ ·...

ชดท 1 ธาตและสมบตของธาต

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร (5E)



ค ำน ำ

การจดกระบวนการเรยนรวทยาศาสตร เปนสงส าคญของการเรยนวทยาศาสตร เพอให ผเรยนมความร และทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ครผสอนจะตองพฒนากระบวนการ

จดการเรยนรอยางเปนระบบใหกบผเรยน สงเสรมใหผเรยนไดพฒนาศกยภาพการเรยนรของตนเอง ใหมากทสดเทาทจะมากได โดยเนนการจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ครผสอน สามารถออกแบบกระบวนการจดการเรยนรในลกษณะตางๆ ไดอยางหลากหลาย เพอใหผเรยน ไดฝกทกษะกระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชใหเกดประโยชนสงสด ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง ธาตและสมบตของธาต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ใชในการจดกระบวนการเรยนรสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนชดการจดการเรยนรวทยาศาสตรทเนนใหผเรยนไดลงมอปฏบตจรง สงเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร กระบวนการสบเสาะหาความร กระบวนการคดอยางมเหตผลและการน าความรไปใชประโยชน โดยครผสอนเปนผใหค าปรกษา แนะน า และคอยอ านวยความสะดวก ตลอดจนตดตามผลการเรยนรอยางใกลชด ผจดท าขอขอบพระคณทานผอ านวยการโรงเรยนวงงววทยาคม ผเชยวชาญ คณะครทกทานทใหค าแนะน า จนชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง ธาตและสมบตของธาต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ส าเรจลลวงไปดวยด หวงเปนอยางยงวาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรน จะสงผลใหผเรยนเกดความร ทกษะกระบวนการคด ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรควบคกบ การพฒนาจตวทยาศาสตร และสามารถน าความรทไดไปประยกตใชอยางมเหตผล มคณธรรม และด าเนนชวตอยในสงคมอยางมความสข

ปรศนา อยอทพย ต าแหนง คร วทยฐานะช านาญการ

โรงเรยนวงงววทยาคม



หนา

ผงมโนทศน หนวยการเรยนร เรอง สารและสมบตของสาร 1

สวนประกอบของชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง ธาตและสมบตของธาต 2

ค าแนะน าในการใช 4

ค าชแจงส าหรบครผสอน 5

บทบาทครผสอน 6

ค าชแจงส าหรบนกเรยน 9

มาตรฐานการเรยนร ตวชวด จดประสงค การเรยนร 11

แบบทดสอบกอนเรยน 12

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (บตรค าสง) 15

ขนท 2 ขนส ารวจและคนหา

บตรกจกรรมท 1 บตรกจกรรมท 2

บตรกจกรรมท 3

16 18 21

ขนท 3 ขนอธบายและลงขอสรป

เฉลยบตรกจกรรมท 1 เฉลยบตรกจกรรมท 2 เฉลยบตรกจกรรมท 3

25 27 30

ขนท 4 ขนขยายความร

บตรความรท 1 บตรความรท 2 บตรความรท 3

31 35 39

สำรบญ



หนา

ขนท 5 ขนประเมนผล

บตรงานท 1 บตรงานท 2 บตรงานท 3 เฉลยบตรงานท 1 เฉลยบตรงานท 2 เฉลยบตรงานท 3

42 44 45 46 48 49

แบบทดสอบหลงเรยน 50

พชตโจทย O-Net 53

บรรณานกรม 54

ภาคผนวก

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน – หลงเรยน เฉลยพชตโจทย O-Net แบบบนทกคะแนน

56 57 58

สารบญ(ตอ)



หนวยกำรเรยนร เรอง สำรและสมบตของสำร วชำวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำปท 2

สำรและสมบตของสำร


ชดท 6 การแยกสาร โดยวธการกลน ชดท 4 การแยกสาร

โดยวธการตกผลก

ชดท 5 การแยกสาร โดยวธการสกด

ชดท 3 การแยกสาร โดยวธการกรอง

ชดท 2 สารประกอบ

ผงมโนทศน

1

ชดท 7 การแยกสาร โดยวธการโครมาโทกราฟ



ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรน ประกอบดวย

สวนท 1 คมอครผสอน มรายละเอยด ดงน

ค าแนะน า ค าชแจงส าหรบครผสอน

สวนท 2 ชดกจกรรมนกเรยน มรายละเอยด ดงน

ค าชแจงส าหรบนกเรยน แบบทดสอบกอนเรยน บตรค าสง บตรกจกรรม เฉลยบตรกจกรรม บตรความร บตรงาน เฉลยบตรงาน แบบทดสอบหลงเรยน พชตโจทย O – NET

2

สวนประกอบของชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตร เรอง สำรและสมบตของสำร ชดท 1 ธำตและสมบตของธำต



สวนท 1 คมอครผสอน

3



ค ำแนะน ำในกำรใช

ชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตร เรอง ธำตและสมบตของธำต ส ำหรบนกเรยนชนมธยมศกษำปท 2

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรน พฒนาขนมาเพอใหครน าไปใชเปนสอในการจดกระบวนการ

เรยนร โดยกระบวนการสบเสาะหาความร (5E) ใหผเรยนไดศกษาและปฏบตกจกรรมรวมกนเปนกลม

ยดหลกการท างานรวมกน ใหความชวยเหลอซงกนและกน โดยชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรจะท า

หนาทเหมอนผใหค าแนะน าผเรยน ดงนนครจะตองใหนกเรยนปฏบตตามขนตอนอยางเครงครด จงจะท าให

การเรยนรบงเกดผลด

ผงมโนทศนกำรใชชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตรโดยใชกระบวนกำรสบเสำะหำควำมร (5E)

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (Engagement)

ขนท 2 ขนส ารวจและคนหา (Exploration)

ขนท 3 ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation)

ขนท 4 ขนขยายความร (Elaboration)

ขนท 5 ขนประเมนผล (Evaluation)

4



ค ำชแจงส ำหรบครผสอน

ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร เรอง ธาตและสมบตของธาต ส าหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทสรางขน มการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามขนตอนการสอนแบบสบเสาะหาความร แบงเปน 5 ขนตอน ดงน

ขนท 1 ขนสรางความสนใจ (Engagement) ครผสอนน าเขาสบทเรยนแจกอปกรณ การเรยน และผเรยนศกษารายละเอยดจากบตรค าสง ขนท 2 ขนส ารวจและคนหา (Exploration) ในขนน ใหนกเรยนศกษาจากบตรกจกรรม โดยใหมผอาน ผจบเวลา และผจดบนทก สมาชกรวมกนปฏบตกจกรรมการทดลองพรอมสรปบนทกลงใน บตรกจกรรม

ขนท 3 ขนอธบายและลงขอสรป (Explanation) ใหความรกบผเรยนโดยใหผเรยนรวมกนสรปความรจากการปฏบตกจกรรมการทดลอง ตรวจสอบแกไขสรปบนทกในบตรกจกรรม และตรวจสอบความถกตองจากเฉลยบตรกจกรรม ขนท 4 ขนขยายความร (Elaboration) ใหนกเรยนศกษาบตรความร น าความร ความเขาใจจากขนอธบายและลงขอสรปไปใชในสถานการณตาง ๆ หรอแกปญหาอน ๆ ขนท 5 ขนประเมนผล (Evaluation) เปนขนการวดความรความเขาใจในเรองทนกเรยน ศกษา และปฏบตกจกรรมในชดการสอนของแตละหนวยทเรยน โดยใหท าบตรงาน และตรวจสอบความถกตองจากเฉลยบตรงาน

5



บทบำทครผสอน

กอนจดกจกรรม

1. ครผสอนแบงนกเรยนออกเปนกลมๆ ละ 4 – 5 คน โดยคละความสามารถ (เกง ปานกลาง ออน) และเปนกลมถาวรตลอดการใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรทงหมด 2. กอนจะใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรครผสอนตองศกษา ชดกจกรรมส าหรบนกเรยนจนเปนทเขาใจใหลกซงกอน เพอเตรยมเสนอแนะผเรยนในขณะปฏบตกจกรรม 3. ครผสอนเตรยมชดกจกรรมใหผเรยน โดย ชดท 1 ธาตและสมบตของธาต มรายละเอยดชดกจกรรม ดงน 3.1 บตรค าสง ส าหรบประธานกลม 3.2 บตรกจกรรม

บตรกจกรรมท 1 ธาต บตรกจกรรมท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต บตรกจกรรมท 3 ธาตกมมนตรงส

3.3 เฉลยบตรกจกรรม เฉลยบตรกจกรรมท 1 ธาต เฉลยบตรกจกรรมท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต เฉลยบตรกจกรรมท 3 ธาตกมมนตรงส

3.4 บตรความร บตรความรท 1 ธาต บตรความรท 2 สมบตบางประการของธาต บตรความรท 3 ธาตกมมนตรงส

3.5 บตรงาน บตรงานท 1 ธาต บตรงานท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต บตรงานท 3 ธาตกมมนตรงส

3.6 เฉลยบตรงาน เฉลยบตรงานท 1 ธาต เฉลยบตรงานท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต เฉลยบตรงานท 3 ธาตกมมนตรงส

6



3.7 พชตโจทย O - NET 3.8 เตรยม วสด อปกรณ เครองมอวทยาศาสตร และสารเคมตางๆ

ตามรายละเอยดในแผนการจดการเรยนรกอนการสอนทกครงใหครบตามจ านวนนกเรยนและ จ านวนกลม พรอมตรวจสอบความสมบรณกอนท าการสอน

ขณะจดกจกรรม 1. ครผสอนควบคมเวลาใหเปนไปตามก าหนด และคอยดแลอยางใกลชด คอยตอบปญหาขอสงสย 2. ขณะทผเรยนใชชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร ครผสอนคอยดแลชแนะและ ใหค าปรกษา สงเกตพฤตกรรมการท างานกลมเพอเสนอแนะ และปรบปรงการท างานกลมใหดขน 3. ครผสอน ตรวจผลงานของนกเรยน และประเมนผลเปนระยะๆ และ ใหขอมลยอนกลบแกนกเรยน

4. เมอเรยนจบแตละชดครผสอนใหผเรยนท าแบบทดสอบประจ าชด

หลงกำรจดกจกรรม 1. ตรวจผลงานจากการท าบตรกจกรรม บตรงาน 2. บนทกผลการใหคะแนน 3. บนทกขอด – ขอเสยของการจดกจกรรมการเรยนร

7



สวนท 2 ชดกจกรรมนกเรยน

8



ค ำชแจงส ำหรบนกเรยน

ค ำชแจงประกอบชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำปท 2

หนวยกำรเรยนร เรอง สำรและสมบตของสำร

ชดท 1 ธำตและสมบตของธำต 1. สวนประกอบของชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตร ชดท 1 ธำตและสมบตของธำต

1.1 บตรค าสง ส าหรบประธานกลม 1.2 บตรกจกรรม

บตรกจกรรมท 1 ธาต บตรกจกรรมท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต บตรกจกรรมท 3 ธาตกมมนตรงส

1.3 เฉลยบตรกจกรรม เฉลยบตรกจกรรมท 1 ธาต เฉลยบตรกจกรรมท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต เฉลยบตรกจกรรมท 3 ธาตกมมนตรงส

1.4 บตรความร บตรความรท 1 ธาต บตรความรท 2 สมบตบางประการของธาต บตรความรท 3 ธาตกมมนตรงส

1.5 บตรงาน บตรงานท 1 ธาต บตรงานท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต บตรงานท 3 ธาตกมมนตรงส

1.6 เฉลยบตรงาน เฉลยบตรงานท 1 ธาต เฉลยบตรงานท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต เฉลยบตรงานท 3 ธาตกมมนตรงส

1.7 พชตโจทย O - NET

9



2. กำรเรยนโดยใชชดกจกรรมกำรเรยนรวทยำศำสตร ควรปฏบตดงน

1. นกเรยนแบงกลม กลมละ 4-5 คน และแบงหนาทรบผดชอบภายในกลม โดยเลอก หวหนา และเลขานการกลม

2. นกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรโดยใช กระบวนการสบเสาะหาความร (5E) หนวยการเรยนร สารและสมบตของสาร ชนมธยมศกษาปท 2 เรอง ธาตและสมบตของธาต ใชเวลา 5 ชวโมง

3. นกเรยนปฏบตตามกจกรรมตอไปน 3.1 นกเรยนรวมกนศกษา ผงมโนทศนขนตอนการจดกจกรรม มาตรฐานการเรยนร ตวชวด

สาระส าคญ และจดประสงคการเรยนรใหเขาใจ 3.2 นกเรยนทกคนท าแบบทดสอบกอนเรยน จ านวน 10 ขอ 3.3 นกเรยนรวมกนศกษาและปฏบตตามกจกรรม ซงมกจกรรม ดงน บตรค าสง,

บตรกจกรรม, บตรความร, บตรงาน และ พชตโจทย O - NET 3.4 นกเรยนทกคนตรวจค าตอบตามเฉลย และบนทกคะแนนทได ในแบบบนทกคะแนน 3.5 นกเรยนทกคนท าแบบทดสอบหลงเรยน จ านวน 10 ขอ แลวตรวจค าตอบจากเฉลย

ในภาคผนวก

10



มำตรฐำนกำรเรยนร

มำตรฐำน ว 3.1 เขาใจสมบตของสาร ความสมพนธระหวางสมบตของสารกบโครงสรางและแรง ยดเหนยวระหวางอนภาค มกระบวนการสบเสาะ หาความรและจตวทยาศาสตร

สอสารสงทเรยนร น าความรไปใชประโยชน มำตรฐำน ว 8.1 ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบท แนนอนสามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอย ในชวงเวลานนๆ เขาใจวา วทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอม มความเกยวของสมพนธกน

ตวชวด

ว 3.1 ม.2/1 ส ารวจและอธบายองคประกอบสมบตของธาตและสารประกอบ ว 3.1 ม.2/2 สบคนขอมลและเปรยบเทยบสมบตของธาตโลหะ ธาตอโลหะ ธาตกงโลหะ และธาตกมมนตรงสและน าความรไปใชประโยชน

จดประสงคกำรเรยนร

ควำมร - อธบาย ลกษณะของธาต อะตอมของธาต และอนภาคมลฐานของธาตได - อธบายววฒนาการและโครงสรางอะตอมของธาตพรอมทงเขยนสญลกษณของธาตได - สบคนขอมลและบอกประโยชนของธาตทใชในชวตประจ าวนได - อธบายสมบตบางประการของธาตได - อธบายสมบตของธาตกมมนตรงส การน ามาใชประโยชนในชวตประจ าวนและโทษของธาตกมมนตรงสได

ทกษะ/กระบวนกำร - เรยงล าดบววฒนาการแบบจ าลองอะตอมของธาตได - ทดลองและสรปเกยวกบสมบตบางประการของธาตได - เปรยบเทยบสมบตของธาตโลหะ ธาตอโลหะ และธาตกงโลหะได

คณลกษณะ - เปนคนชางสงเกต กระตอรอรนในการแสวงหาความรและมเหตผล

11



แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน

เรอง ธาตและสมบตของธาต วชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ค ำชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบปรนย เลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ

2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว ท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบ

.................................................................................................................................

1. ธาต คออะไร ก. สสารทประกอบดวยอะตอมชนดเดยวกนทงหมด ข. สสารทประกอบดวยอะตอมหลายชนด ค. หนวยยอยทสด โดยแตละหนวยยงคงสมบตเดม ง. สารทมลกษณะกลมกลนกนเปนเนอเดยว

2. อะตอม คออะไร ก. หนวยยอยทเลกทสดของสงมชวต ข. อนภาคทเลกทสดของสสาร ค. สสารทประกอบดวยอะตอมชนดเดยวกนทงหมด ง. กลมอะตอมของธาตชนดเดยวกน

3. อนภาคมลฐาน ประกอบไปดวย อนภาคทส าคญ คออะไร ก. โปรตอน ข. นวตรอน ค. อเลกตรอน ง. ถกทกขอ

4. สญลกษณธาต C O N คออะไรตามล าดบ ก. คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน ข. คารบอน ออกซเจน ไนโตรเจน ค. ออกซเจน คารบอน ไนโตรเจน ง. ไนโตรเจน เหลก ออกซเจน

5. ขอใดมการใชประโยชนจากธาต ไมถกตอง ก. อะลมเนยมใชท าแผนหออาหาร ข. ทองแดงใชท ามอเตอรไฟฟา ค. ทองค าใชท าเครองประดบ ง. คลอรนใชเปนตวน าไฟฟา

6. เราแบงสมบตของธาตออกไดเปนอะไรบาง ก. โลหะ และอโลหะ ข. โลหะ และกงโลหะ ค. อโลหะ และกงโลหะ ง. โลหะ อโลหะ และกงโลหะ

12



7. ขอใด คอประโยชนของธาตคารบอน ก. ไสหลอดไฟฟา ข. อปกรณอเลกทรอนกส ค. ท าไสดนสอด า ง. สายไฟฟา

8. ขอดงตอไปนเปนสมบตของ ธาตโลหะ ยกเวน ขอใด ก. น าความรอน ข. น าไฟฟา ค. มสถานะเปนของแขง ทงหมด ง. จดหลอมเหลวและจดเดอดสง

9. เพราะเหตใด ธาตก ามนตรงสจงมการปลอยอนภาคหรอแผรงสออกมา ก. มพลงงานสวนเกนในนวเคลยส ข. มอเลกตรอนมากเกนไป ค. เพอลดจ านวนของโปรตอนลง ง. เพอท าใหอเลกตรอนเสถยร

10 การใชประโยชนจากธาตก ามนตรงสในขอใด ไมถกตอง ก. C - 14 ตรวจสอบอายวตถโบราณ ข. U - 238 ใชผลตกระแสไฟฟา ค. Co - 60 ใชรกษาโรคมะเรง ง. I - 131 ใชรกษาโรคเบาหวาน

13



กระดาษค าตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน

เรอง ธาตและสมบตของธาต วชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2

โรงเรยนวงงววทยาคม อ าเภอดงเจรญ จงหวดพจตร

ส านกงานเขตพนทการศกษามธยมศกษา เขต 41

ชอ.......................................................................................................... เลขท..................

ขอท ก ข ค ง ตรวจค ำตอบ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

คะแนนเตม 10

คะแนนทได

14



บตรค ำสง

สำรและสมบตของสำร

ชดท 1 ธำตและสมบตของธำต

1. ใหประธานกลมมอบหมายหนาทใหแกสมาชกในกลม ดงน

1.1 ผควบคมเวลา ท าหนาท รกษาเวลาในการปฏบตกจกรรมเพอใหเสรจทนเวลา

1.2 ผอาน ท าหนาท อานบตรกจกรรม บตรงาน และบตรความร อานเนอหาใหสมาชก

ในกลมฟง ประธานกลมชน าใหสมาชกในกลมทกคนเปนผฟงและรวมอภปราย

1.3 ผจดบนทก ท าหนาท จดบนทกผลของการปฏบตกจกรรมตางๆ ของกลม

2. ประธานกลมน าบตรกจกรรม มอบใหสมาชกผท าหนาทอาน อานขอความในบตรกจกรรม และ

ชแจงใหสมาชกทเหลอเปนผฟง ผจบเวลาท าหนาทจบเวลาไปดวย ใหการปฏบตกจกรรม เปนไปตามเวลา

ทก าหนด สมาชกผท าหนาทจดบนทก จดบนทกผลในการปฏบตกจกรรมไว เพอใชในการอภปรายและสรป

ความรลงในบตรกจกรรม

3. น าบตรกจกรรมมาท าการตรวจค าตอบกบเฉลยบตรกจกรรม จากนนประธานกลม น าบตรความร

มอบใหผอาน อานขอความในบตรความร และชแจงใหสมาชกทเหลอเปนผฟง ผจบเวลาท าหนาทจบเวลาไป

ดวย ใหการปฏบตกจกรรมเปนไปตามเวลาทก าหนด

4. ประธานกลมแจกบตรงาน มอบใหสมาชกทกคนในกลม ผจบเวลาท าหนาทจบเวลาไปดวย เพอให

การท าบตรงานเปนไปตามเวลาทก าหนด โดยสมาชกทกคนในกลมลงมอปฏบตกจกรรมในบตรงาน จากนน

สมาชกทกคนท าการตรวจค าตอบกบเฉลยบตรงาน

5. เมอหมดเวลาเรยน เกบอปกรณ ใสคนซองเดมใหถกตองเรยบรอย สงคนครผสอน

15



บตรกจกรรมท 1 ธำต

1. ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหขอมลและตอบค าถามจบคค าทโจทยก าหนดใหถกตอง 1) มลกษณะเปนทรงกลมและภายในวางเปลาไมมอะไร ไมสามารถท าใหสญหายได 2) สญลกษณ p เปนอนภาคทมประจเปนบวก (+1) อยในนวเคลยสซงเปนสวนทเปนแกนกลางของอะตอม 3) อนภาคทเลกมาก ๆ ของสสารทสามารถจะคงอยได ไมสามารถแบงออกไดทางเคม 4) สญลกษณ n เปนอนภาคทมประจเปนศนย หรอเปนกลางทางไฟฟามมวลมากกวาอเลกตรอน 5) สารบรสทธทประกอบดวยอะตอมเพยงชนดเดยวไมสามารถน ามาแยกสลายใหกลายเปนสารอน ๆ

ธาต อะตอมของธาต อนภาคมลฐานของธาต แบบจ าลองอะตอม โปรตอน

นวตรอน อเลกตรอน แบบจ าลองอะตอมของดอลตน แบบจ าลองอะตอมแบบกลมหมอก

แบบจ าลองอะตอมของทอมสน แบบจ าลองอะตอมของรทเธอรฟอรด แบบจ าลองอะตอมของโบร

ตอนท 1

16



6) อะตอมซงประกอบดวยประจบวกคอโปรตอนอยตรงกลาง มประจลบคออเลกตรอนวงอยรอบ ๆ 7) ภายในอะตอมจะมชนพลงงานและแบงเปนชนได 7 ชน คอ K, L, M, N,O, P และ Q ตามล าดบ 8) มโนภาพเกยวกบอะตอมของนกวทยาศาสตรทไดจากการน าขอมลจากการทดลอง และจากการศกษา โดยใชเครองมอบางชนด 9) โปรตอน (proton) นวตรอน (neutron) และอเลกตรอน (electron) 10) อะตอมมลกษณะเปนทรงกลมประกอบดวยอนภาคโปรตอนซงมประจบวก และอเลกตรอนซงมประจลบจ านวนเทากนกระจายทวไปอยางสม าเสมอ

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหขอมลจบคธาตและสญลกษณของธาตใหถกตอง

……………1) ไฮโดรเจน ก. O ……………2) คารบอน ข. K ……………3) ออกซเจน ค. Na ……………4) ไนโตรเจน ง. H ……………5) โซเดยม จ. Cl ……………6) โพแทสเซยม ฉ. Cu ……………7) คลอรน ช. Au ……………8) ทองค า ซ. C ……………9) ทองแดง ฌ. Ag ……………10) เงน ญ. N ฎ. Sn

คะแนนเตม 20 คะแนน คะแนนทได ................... คะแนน

ตอนท 2

17




กำรตรวจสอบสมบตบำงประกำรของธำต

ชอกลม.......................................................................................จ ำนวนสมำชก....................คน

จดประสงคกำรทดลอง

ทดสอบสมบตของธาต และจ าแนกประเภทของธาตโดยใชสมบตของธาตเปนเกณฑได

วสดอปกรณ

1. ลวดทองแดง 2. แผนสงกะส 3. ก ามะถน

4. ไสดนสอ (แกรไฟต) 5. ตะป 6. คอน

7. ชดตรวจสอบการน าไฟฟา 8. กระดาษทราย

วธกำรทดลอง

1. สงเกตสของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป บนทกผล ลงในตารางบนทกผลการทดลอง

2. ทดสอบความวาวของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป เมอขดดวยกระดาษทราย บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง

ค ำชแจง ใหประธานกลมหยบอปกรณทครเตรยมไวและมอบหมายหนาทใหแกสมาชกทกคน ดงน

1. ใหสมาชกทกคนรวมกนตรวจสอบอปกรณการทดลองใหครบถวน 2. ใหสมาชกทกคนศกษาวธการทดลอง และรวมกนท าหนาทปฏบตการทดลอง บนทกผล การทดลอง สรปผลการทดลอง ลงในแบบบนทกผลการทดลอง และตอบค าถามหลงการทดลอง 3. ใหสมาชกทกคนชวยกนท าความสะอาดและเกบอปกรณการทดลองใหเรยบรอย หลงปฏบตกจกรรมการทดลองเสรจสน

18



3. ทดสอบการน าไฟฟาของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป โดยใชชดตรวจสอบการน าไฟฟา สงเกตความสวางของหลอดไฟ บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง

4. ทดสอบความเหนยวของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป โดยการทบดวยคอน สงเกตผลการทดลอง บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง

ตำรำงบนทกผลกำรทดลอง

สำร ผลกำรทดลอง

ส ควำมวำว กำรน ำไฟฟำ

(หลอดไฟตด/ไมตด) ควำมเหนยว/เปรำะ

1. ลวดทองแดง 2. แผนสงกะส 3. ก ามะถน 4. ไสดนสอ (แกรไฟต) 5. ตะป

สรปผลกำรทดลอง

............................................................................................................................. ...............................................

.................................................................................. ..........................................................................................

............................................................................................................................. ...............................................

............................................................................................................................. ...............................................

.......................................................................... ..................................................................................................

............................................................................................................................. ...............................................

............................................................................................................................. ...............................................

...................................................................................................................................... ......................................

19



ค ำถำมหลงกำรทดลอง 1. ธาตทน ามาทดสอบมคณสมบตเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร จงอธบาย ............................................................................................................................. ...............................................

................................................................................... .........................................................................................

2. ธาตทน ามาทดสอบชนดใดทขดดวยกระดาษทรายแลวผวมนวาว .......................................................................................................... ..................................................................

3. ธาตทน ามาทดสอบชนดใดบางทมความเหนยว และธาตชนดใดบางทมความเปราะเมอทบดวยคอน ............................................................................................... .............................................................................

............................................................................................................................. ...............................................

4. ธาตทน ามาทดสอบชนดใดบางสามารถน าไฟฟาได และธาตชนดใดบางไมน าไฟฟา ............................................................................................................................. ...............................................

...................................................................................................................................... ......................................

5. จากการทดลอง ถานกเรยนจะจ าแนกประเภทของธาตออกเปน 2 กลม จ าแนกไดอยางไร และใชเกณฑในการจ าแนกอยางไร พรอมยกตวอยาง ............................................................................................................................. ...............................................

...................................................................................................................................... ......................................

......................................................................................................................... ...................................................

............................................................................................................................. ...............................................

...................................................................................................................................... ......................................

.................................................................................................................. ..........................................................

............................................................................................................................. ...............................................


20




ธำตกมมนตรงส

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนศกษาบทความทก าหนดให อภปรายภายในกลม และตอบค าถามใหถกตอง

รทนมะเรง - มะเรงกบกำรรวไหลของสำรกมมนตภำพรงส

จากเหตการณแผนดนไหวและสนามทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอของญปนเมอปลายสปดาหทผานมามผเสยชวตเรอนหมน นบเปนโศกนาฏกรรมทนาเหนใจชาวญปนยงนกทตองประสบภยธรรมชาตเชนน แตภยพบตยงไมหมดแคนน ทตองตดตามอยางใกลชด คอการระเบดของเตาปฏกรณนวเคลยรของโรงงานไฟฟา มการรวไหลของสารกมมนตภาพรงส แมวาทางการจะออกมายนยนในชวงแรกวา สารกมมนตภาพรงสทรวไหลออกมานนมปรมาณนอยกตาม กยงสรางความหวาดวตกใหแกประชาชนชาวญปนทเคยรบรประสบการณจากผลรายทตามมาหลงเหตการณระเบดปรมาณในสงครามโลกครงท 2 ทเมองฮโรชมาและ นางาซากเมอ 66 ปกอนจนมผเสยชวตและบาดเจบสงถงกวา 2 แสนคน เหตการณครงนนท าใหวงการแพทยไดเรมรจกมหนตภยจากสารกมมนตภาพรงสมากยงขน

ในบานเราแมจะไมเคยมการรวไหลของสารกมมนตภาพรงสอยางรนแรงกตาม แตเหตการณเมอตนป 2543 ทมคนเกบของเกาไปเปดกระบอกลกลบทภายในบรรจสารกมมนตภาพรงสโคบอลท 60 ดวยความรเทาไมถงการณจนไดรบรงสกนไปเตมๆ มผเสยชวตอยางรวดเรว 3 ราย สวนทเหลอกพการตองถกตดนวและตามมาดวยสขภาพทย าแยไปตามๆ กน ผลรายทตามมาหลงการรวไหลของสารกมมนตภาพรงส นอกจากความผดปกตจากการไดรบรงสสงแบบเฉยบพลน ซงมกลงเอยดวยการเสยชวต อนเนองมาจากการทรงส มผลตอไขกระดก ระบบทางเดนอาหาร ระบบหวใจหลอดเลอด และระบบประสาทสวนกลาง ตามแตปรมาณของรงสทไดรบแลวนน ผลรายทตามมาแบบเรอยๆ มาเรยงๆ แบบระยะยาวกวากคอ การเปนมะเรง อนม

21

http://media.komchadluek.net/img/size1/2011/03/17/7dbj6di5de9edbed6d9c9.jpg



สาเหตมาจากการเปลยนแปลงของดเอนเอและยนของเซลลแบบคอยเปนคอยไป เราพบวาไขกระดกและ ตอมไทรอยดเปนอวยวะทไวตอการไดรบรงสมากกวาอวยวะอน โดยเฉพาะอยางยงมะเรงเมดเลอดขาว หรอลวคเมย ทเกดจากความผดปกตของไขกระดก เปนมะเรงทพบไดบอยทสดในบรรดามะเรงทเกยวของ กบการไดรบรงสและมกเกดขนเรวภายในเวลา 2-3 ปเมอเทยบกบมะเรงประเภทอนๆ มะเรงอนๆ ทมความสมพนธกบการไดรบรงส แตมกเกดในระยะเวลาทนานกวาคอ 10-15 ปหลงไดรบรงส ไดแก มะเรงของตอมไทรอยด มะเรงปอด มะเรงผวหนง มะเรงเมดเลอดขาวชนดมลตเพล มยอโลมา มะเรงเตานมและมะเรงกระเพาะอาหาร สารกมมนตรงสทเปนขาวอยในเวลาน ทงสารไอโอดน 131 และซเซยม 137 มคณอนนตในการผลตพลงงานไฟฟา มประโยชนในทางการแพทย คอน ามาใชในการรกษาโรคตอมไทรอยดเปนพษ และใชรงสทปลอยออกมาจากสารดงกลาวในปรมาณทเหมาะสมในการรกษามะเรง ในทางตรงกนขามกมโทษมหนต ถาไมสามารถควบคมการรวไหลได หากปรมาณรงสทรวออกมานนมมากเกนแทนทจะชวยรกษามะเรง กลบเปนสาเหตใหกลายเปนมะเรงไดในอนาคต

กอนจากขอฝากภาพเครองหมายสญลกษณเตอนภยทางรงส มรปวงกลมตรงกลางและใบพด 3 แฉก สมวงแดงบนพนสเหลอง เหนเครองหมายนทไหนแปลวา สงของชนนนหรอบรเวณนนมรงสหรอสารกมมนตรงสอย ทส าคญถาไมมอะไรเกยวของ อยาไปปวนเปยนแถวนน ไปหาอะไรอยางอนท าไกลๆ ดกวาครบ...ขอบอก

"นพ.วรวฒ อมส าราญ" (18 ม.ค. 2554) [email protected] <mailto:[email protected]>

ทมา : http://www.komchadluek.net/news/lifestyle/91878

22

mailto:[email protected]

mailto:[email protected]



บนทกผลกำรอภปรำยกลม

เรอง ธำตกมมนตรงส


...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................

23



ค ำถำมกจกรรมธำตกมมนตรงส

1. การรวไหลของสารกมมนตภาพรงสทเปนสาเหตใหมผเสยชวตจ านวนมากรวไหลมาจากทใด

......................................................................................................................................................... 2. สารกมมนตภาพรงสใดทท าใหมผทไดรบรงสแลวท าใหเสยชวตอยางรวดเรว 3 ราย สวนทเหลอกพการตองถกตดนวในประเทศไทย

......................................................................................................................................................... 3. จากการไดรบสารกมมนตภาพรงส สงผลตอรางกายมนษยอยางไร

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................4. จากการไดรบสารกมมนตภาพรงสในระยะยาวสงผลท าใหเปนโรคมะเรงได เพราะสาเหตใด

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................5. สารกมมนตรงส จากบทความ ทงสารไอโอดน 131 และซเซยม 137 มโทษหรอประโยชนอยางไร

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................... คะแนนเตม 10 คะแนน คะแนนทได ................... คะแนน

24



เฉลยบตรกจกรรมท 1

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหขอมลและตอบค าถามจบคค าทโจทยก าหนด ใหถกตอง

1) มลกษณะเปนทรงกลมและภายในวางเปลาไมมอะไร ไมสามารถท าใหสญหายได 2) สญลกษณ p เปนอนภาคทมประจเปนบวก (+1) อยในนวเคลยสซงเปนสวนทเปนแกนกลางของอะตอม 3) อนภาคทเลกมาก ๆ ของสสารทสามารถจะคงอยได ไมสามารถแบงออกไดทางเคม 4) สญลกษณ n เปนอนภาคทมประจเปนศนย หรอเปนกลางทางไฟฟามมวลมากกวาอเลกตรอน 5) สารบรสทธทประกอบดวยอะตอมเพยงชนดเดยวไมสามารถน ามาแยกสลายใหกลายเปนสารอน ๆ 6) อะตอมซงประกอบดวยประจบวก คอโปรตอนอยตรงกลาง ประจลบคออเลกตรอนวงอยรอบ ๆ 7) ภายในอะตอมจะมชนพลงงานและแบงเปนชนได 7 ชน คอ K, L, M, N,O, P และ Q ตามล าดบ 8) มโนภาพเกยวกบอะตอมของนกวทยาศาสตรทไดจากการน าขอมลจากการทดลอง และจากการศกษา โดยใชเครองมอบางชนด

ตอนท 1

แบบจ าลองอะตอมของดอลตน

โปรตอน

อะตอมของธาต

นวตรอน

ธาต

แบบจ าลองอะตอม

แบบจ าลองอะตอมของโบร

แบบจ าลองอะตอมของรทเธอรฟอรด

25



9) โปรตอน (proton) นวตรอน (neutron) และอเลกตรอน (electron) 10) อะตอมมลกษณะเปนทรงกลมประกอบดวยอนภาคโปรตอนซงมประจบวก และอเลกตรอนซงมประจลบจ านวนเทากนกระจายทวไปอยางสม าเสมอ

ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนวเคราะหขอมลจบคธาตและสญลกษณของธาตใหถกตอง

………ง……1) ไฮโดรเจน ก. O ………ฉ……2) คารบอน ข. K ………ก……3) ออกซเจน ค. Na ………ซ……4) ไนโตรเจน ง. H ………ค……5) โซเดยม จ. Cl ………ข……6) โพแทสเซยม ฉ. Cu ………จ……7) คลอรน ช. Au ………ช……8) ทองค า ซ. C ………ฉ……9) ทองแดง ฌ. Ag ………ฌ……10) เงน ญ. N ฎ. Sn

แบบจ าลองอะตอมของทอมสน

อนภาคมลฐานของธาต

ตอนท 2

ตรวจค ำตอบ

กนเลยจำ

26



เฉลยบตรกจกรรมท 2


จดประสงคกำรทดลอง

ทดสอบสมบตของธาต และจ าแนกประเภทของธาตโดยใชสมบตของธาตเปนเกณฑได

วสดอปกรณ

1. ลวดทองแดง 2. แผนสงกะส 3. ก ามะถน

4. ไสดนสอ (แกรไฟต) 5. ตะป 6. คอน

7. ชดตรวจสอบการน าไฟฟา 8. กระดาษทราย

วธกำรทดลอง

1. สงเกตสของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป บนทกผล ลงในตารางบนทกผลการทดลอง

2. ทดสอบความวาวของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป เมอขดดวยกระดาษทราย บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง

ค ำชแจง ใหประธานกลมหยบอปกรณทครเตรยมไวและมอบหมายหนาทใหแกสมาชกทกคน ดงน

1. ใหสมาชกทกคนรวมกนตรวจสอบอปกรณการทดลองใหครบถวน 2. ใหสมาชกทกคนศกษาวธการทดลอง และรวมกนท าหนาทปฏบตการทดลอง บนทกผล การทดลอง สรปผลการทดลอง ลงในแบบบนทกผลการทดลอง และตอบค าถามหลงการทดลอง 3. ใหสมาชกทกคนชวยกนท าความสะอาดและเกบอปกรณการทดลองใหเรยบรอย หลงปฏบตกจกรรมการทดลองเสรจสน

27



3. ทดสอบการน าไฟฟาของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป โดยใชชดตรวจสอบการน าไฟฟา สงเกตความสวางของหลอดไฟ บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง

4. ทดสอบความเหนยวของ ลวดทองแดง แผนสงกะส ก ามะถน ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป โดยการทบดวยคอน สงเกตผลการทดลอง บนทกผลลงในตารางบนทกผลการทดลอง

ตำรำงบนทกผลกำรทดลอง

สำร ผลกำรทดลอง

ส ควำมวำว กำรน ำไฟฟำ

(หลอดไฟตด/ไมตด) ควำมเหนยว/เปรำะ

1. ลวดทองแดง ของแขงสน าตาลแดง ผวมนวาว หลอดไฟสวาง บบหรองอ แตไมแตก

2. แผนสงกะส ของแขงสเงน ผวมนวาว หลอดไฟสวาง บบหรองอ แตไมแตก

3. ก ามะถน ของแขงสเหลอง ผวดาน หลอดไฟไมสวาง แตกเปนกอนเลก ๆ 4. ไสดนสอ (แกรไฟต) ของแขงสด า ผวมนวาว หลอดไฟสวาง แตกเปนกอนเลก ๆ 5. ตะป ของแขงสเทาด า ผวมนวาว หลอดไฟสวาง บบหรองอ

แตไมแตก

สรปผลกำรทดลอง

จากวสดทน ามาทดลอง สามารถจ าแนกได ดงน ธาตทมผววาว คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป สวนธาตทมผวดาน คอ

ก ามะถน ธาตทน าไฟฟาได คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป สวนธาตทไมน าไฟฟา

คอ ก ามะถน ธาตทมความเหนยว คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส และตะป สวนธาตทเปราะแตกงาย คอ ก ามะถน

และไสดนสอ (แกรไฟต) สามารถจ าแนกประเภทของธาตได เปน 3 ประเภท คอ 1) ธาตทน าไฟฟาและมความเหนยว คอ

ลวดทองแดง แผนสงกะส และตะป 2) ธาตทไมน าไฟฟาและเปราะ คอ ก ามะถน 3) ธาตทน าไฟฟาและเปราะ คอ ไสดนสอ (แกรไฟต)

28



ค ำถำมหลงกำรทดลอง 1. ธาตทน ามาทดสอบมคณสมบตเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร จงอธบาย

ธาตทน ามาตรวจสอบมทงทคณสมบตเหมอนกน และมคณสมบตตางกน คอ ธาตทมผววาว คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป สวนธาตทมผวดาน คอ ก ามะถน ธาตทน าไฟฟาได คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป สวนธาตทไมน าไฟฟา คอ ก ามะถน ธาตทมความเหนยว คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส และตะป สวนธาตทเปราะแตกงาย คอ ก ามะถนและไสดนสอ (แกรไฟต) 2. ธาตทน ามาทดสอบชนดใดทขดดวยกระดาษทรายแลวผวมนวาว

ลวดทองแดง แผนสงกะส ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป 3. ธาตทน ามาทดสอบชนดใดบางทมความเหนยว และธาตชนดใดบางทมความเปราะเมอทบดวยคอน

ธาตทมความเหนยว คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส และตะป สวนธาตทเปราะแตกงาย คอ ก ามะถนและไสดนสอ (แกรไฟต) 4. ธาตทน ามาทดสอบชนดใดบางสามารถน าไฟฟาได และธาตชนดใดบางไมน าไฟฟา

ธาตทน าไฟฟาได คอ ลวดทองแดง แผนสงกะส ไสดนสอ (แกรไฟต) และตะป สวนธาตทไมน าไฟฟา คอ ก ามะถน 5. จากการทดลอง ถานกเรยนจะจ าแนกประเภทของธาตออกเปน 2 กลม จ าแนกไดอยางไร และใชเกณฑในการจ าแนกอยางไร พรอมยกตวอยาง พจารณาจากค าตอบนกเรยน เชน

กลมท 1 คอ ธาตทน าไฟฟา มดงน ลวดทองแดง แผนสงกะส และตะป กลมท 2 คอ ธาตทไมน าไฟฟา มดงน ก ามะถน โดยใชเกณฑการน าไฟฟาเปนเกณฑในการจ าแนก

ตรวจค ำตอบ

กนเลยจำ

29



เฉลยค ำถำมกจกรรมท 3


บนทกผลกำรอภปรำยกลม เรอง ธำตกมมนตรงส

ค ำถำม

1. การรวไหลของสารกมมนตภาพรงสทเปนสาเหตใหมผเสยชวตจ านวนมากรวไหลมาจากทใด

การระเบดของเตาปฏกรณนวเคลยรของโรงงานไฟฟา 2. สารกมมนตภาพรงสใดทท าใหมผทไดรบรงสแลวท าใหเสยชวตอยางรวดเรว 3 ราย สวนทเหลอกพการตองถกตดนวในประเทศไทย

สารกมมนตภาพรงสโคบอลท 60 3. จากการไดรบสารกมมนตภาพรงส สงผลตอรางกายมนษยอยางไร

ถารางกายของมนษยไดรบสารกมมนตภาพรงส ในปรมาณมากจะสงผลใหเสยชวตได เนองมาจากการท รงสมผลตอไขกระดก ระบบทางเดนอาหาร ระบบหวใจหลอดเลอด และระบบประสาทสวนกลาง ตามแตปรมาณของรงสทไดรบ และผลรายทตามมาแบบระยะยาวกวากคอ การเปนมะเรง

4. จากการไดรบสารกมมนตภาพรงสในระยะยาวสงผลท าใหเปนโรคมะเรงได เพราะสาเหตใด

สาเหตมาจากการเปลยนแปลงของดเอนเอและยนของเซลลแบบคอยเปนคอยไป ซงไขกระดกและ ตอมไทรอยดเปนอวยวะทไวตอการไดรบรงสมากกวาอวยวะอน โดยเฉพาะอยางยงมะเรงเมดเลอดขาว หรอลวคเมย ทเกดจากความผดปกตของไขกระดก เปนมะเรงทพบไดบอยทสดในบรรดามะเรงทเกยวของ กบการไดรบรงสและมกเกดขนเรวภายในเวลา 2-3 ป 5. สารกมมนตรงส จากบทความ ทงสารไอโอดน 131 และซเซยม 137 มโทษหรอประโยชนอยางไร

มทงประโยชนและโทษ คอ มประโยชนในการผลตพลงงานไฟฟา มประโยชนในทางการแพทย คอน ามาใชในการรกษาโรคตอมไทรอยดเปนพษ และใชรงสทปลอยออกมาจากสารดงกลาวในปรมาณทเหมาะสมในการรกษามะเรง สวนมโทษ คอ ถาไมสามารถควบคมการรวไหลได หากปรมาณรงสทรวออกมานนมมากเกนแทนทจะชวยรกษามะเรง กลบเปนสาเหตใหกลายเปนมะเรงไดในอนาคตได

พจารณาจากค าตอบนกเรยน

30



ออกซเจน 49.20%

ซลคอน 25.67%

อะลมเนยม 7.50%

เหลก 4.70%แคลเซยม 3.39%

โซเดยม 2.63%

โพแทสเซยม 2.40% แมกนเซยม 1.93% ไฮโดรเจน 0.67% โพแทสเซยม 0.58% ธาตอน ๆ 1.12%

ธำต (element) หมายถง สารบรสทธทประกอบดวยอะตอมเพยงชนดเดยวไมสามารถน ามา

แยกสลายใหกลายเปนสารอน ๆ ไดโดยวธการทางเคม ปจจบนธาตมไมนอยกวา 119 ธาต เปนธาตทพบ

ตามธรรมชาต 92 ธาต นอกนนเปนธาตทสงเคราะหขน ธาตทมปรมาณมากทสด คอ ออกซเจน (O) รองลงมา

คอ ซลคอน (Si) อะลมเนยม (Al) เหลก (Fe) และอน ๆ

ภาพท 1 แสดงมวลรอยละของธาตทมอยในธรรมชาต

อะตอมของธำต ดโครตส (Dekocritus) นกปราชญชาวกรก เชอวาเมอยอยสารลงเรอย ๆ จะไดสวนทเลกทสด

ซงไมสามารถท าใหเลกลงกวาเดมไดอก เรยกอนภาคขนาดเลกทสดนวา “อะตอม” ซงค าวาอะตอม เปนค าทมาจากภาษากรก คอ atomas แปลวา แยกไมไดอก ประกอบดวยอนภาคมลฐาน 3 ชนด คอ โปรตอน (proton) นวตรอน (neutron) และอเลกตรอน (electron)

ตำรำงท 1 แสดงมวลและชนดของประจอนภาคโปรตอน (proton) นวตรอน (neutron) และ อเลกตรอน (electron)

ชนดของอนภำค ชนดของประจ มวล (กรม) โปรตอน (p) +1 1.6725 x 10-24 นวตรอน (n) 0 1.6748 x 10-24

อเลกตรอน (e) -1 9.11 x 10-28

บตรควำมรท 1

31



จากตารางอนภาคมลฐานของอะตอม มดงน อเลกตรอน (Electron) สญลกษณ e- เปนอนภาคทมประจเปนลบ (-1) มมวลนอยมาก อเลกตรอน

จะเคลอนทไดเรว เปนรปวงกลม หรอวงรอยรอบนวเคลยสของอะตอม จะอยเปนชน ๆ ตามระดบชนพลงงาน ในอะตอมของธาตจะมจ านวนอเลกตรอนเทากบจ านวนโปรตอน

โปรตอน (Proton) สญลกษณ p เปนอนภาคทมประจเปนบวก (+1) อยในนวเคลยส ซงเปนสวนทเปนแกนกลางของอะตอม โปรตอนมวลมากกวาอเลกตรอน 1,836 เทา

นวตรอน (Neutron) สญลกษณ n เปนอนภาคทมประจเปนศนย (0) หรอเปนกลางทางไฟฟา นวตรอนมมวลมากกวาอเลกตรอน 1,839 เทา

ววฒนำกำรแบบจ ำลองอะตอมของธำต

32



ตารางท 2 แสดงววฒนาการของแบบจ าลองอะตอม ทมา : https://chemiis.wordpress.com/2016/06/16/inorganic-atomic-model/

สญลกษณธำต (Symbol of Element) การสอความหมายโดยทวไป มนษยจะใชสญลกษณตาง ๆ มากมาย เนองจากธาตมหลายชนด

นกวทยาศาสตรจงหาวธการสอความหมายใหเขาใจตรงกน สมยแรกทรจกธาตไมมากนก จอหน ดำลตน (John Dalton) นกเคมชาวองกฤษไดเสนอใหใชสญลกษณของธาตเปนรปภาพ ดงภาพท 2

ภาพท 2 แสดงตวอยางสญลกษณธาต ทมา : http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=5

33

http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=5



ตอมาเมอธาตถกคนพบมากขน การใชสญลกษณดงกลาวจงไมสะดวก และจดจ ายาก โจนส จาคอบ เบอรซเลยส (Jons Jacob Berzelius) เสนอใหใชอกษรเปนสญลกษณธาต โดยใชอกษร ตวแรกในภาษาองกฤษหรอละตน เปนสญลกษณแทนอะตอมของธาต เพอไมใหสญลกษณซ ากน ใหใชอกษรตวรองหรอตวถดไปควบกบอกษรตวตน โดยเขยนตวพมพใหญส าหรบอกษรตวแรก และใชอกษรตวเลกส าหรบตวรอง ดงตารางท 3

ตำรำงท 3 แสดงชอภาษาไทย ภาษาองกฤษ ภาษาละตน และสญลกษณธาต

ชอภำษำไทย ชอภำษำองกฤษ ชอภำษำละตน สญลกษณธำต 1. ไฮโดรเจน Hydrogen - H 2. คารบอน Carbon - C 3. โซเดยม Sodium Natrium Na 4. เหลก Iron Ferrum Fe 5. ออกซเจน Oxygen - O 6. แคลเซยม Calcium - Ca 7. ไนโตรเจน Nitrogen - N 8. คลอรน Chlorine - Cl 9. ก ามะถน Sulfur - S 10. ฟลออรน Fluorine - F 11. โพแทสเซยม Potassium Kalium K 12. แมงกานส Manganese - Mn 13. แมกนเซยม Magnesium - Mg 14. ไอโอดน Iodine - I 15. ฮเลยม Helium - He 16. พลวง Antimony Stibium Sb 17. ทองแดง Copper Cuprum Cu 18. ทองค า Gold Aurum Au 19. เงน Silver Argentum Ag 20. ปรอท Mercury Hydragyrum Hg

34



สมบตของธำต เปนลกษณะเฉพาะตวทท าใหธาตแตละชนดมความแตกตางกน เชน สถานะ ส การละลาย การน าไฟฟา ความหนาแนน จดเดอด จดหลอมเหลว การระเหด การระเหย ความแขง สมบตการเผาไหม ความเปนกรด - เบส การเกดสนม เปนตน

จากสมบตของธาต เราสามารถ การจ าแนกประเภทของธาตโดยใชความเปนโลหะเปนเกณฑ ได 3 ประเภท คอ ธาตโลหะ ธาตอโลหะ และธาตกงโลหะ ซงมสมบตแตกตางกนดงน 1) ธำตโลหะ (metal) มลกษณะมนวาว น าไฟฟา น าความรอนไดด จดเดอดจดหลอมเหลวสง สวนใหญมสถานะเปนของแขง ยกเวน ปรอท (Hg) เปนของเหลว เชน เหลก (Fe) แมกนเซยม (Mg) ทองแดง (Cu) สงกะส (Zn) เปนตน

ภาพท 3 แสดงตวอยางธาตโลหะ ทมา : พนต รตะนานกล และคณะ. เคม (มธยมศกษาตอนตน) . 2554 : 27

2) ธำตอโลหะ (non-metal) มลกษณะผวดาน เปราะ ไมน าไฟฟา มจดเดอด จดหลอมเหลวต า มทง 3 สถานะ ไดแก ของแขง เชน ก ามะถน (S) ฟอสฟอรส (P) คารบอน (C) ของเหลว เชน โบรมน (Br) และแกส เชน ไฮโดรเจน (H) ไนโตรเจน (N) คลอรน (Cl) เปนตน

ภาพท 4 แสดงตวอยางธาตอโลหะ

ทมา : พนต รตะนานกล และคณะ. เคม (มธยมศกษาตอนตน) . 2554 : 28

บตรควำมรท 2 สมบตบำงประกำรของธำต

35



3) ธำตกงโลหะ (metalloid) มสมบตคลายโลหะและอโลหะ มลกษณะผวมนวาว น าไฟฟาไดเลกนอย แตเปราะ เชน ซลคอน (Si) โบรอน (B) เจอรเมเนยม (Ge) สารหน (As) พลวง (Sb) เทลลเรยม (Te) พอโลเนยม (Po) และแอสทาทน (At) เปนตน

ภาพท 5 แสดงตวอยางธาตกงโลหะ ทมา : พนต รตะนานกล และคณะ. เคม (มธยมศกษาตอนตน) . 2554 : 28

ตำรำงท 4 การเปรยบเทยบสมบตของธาตโลหะ ธาตอโลหะ และธาตกงโลหะ

สมบต ธำตโลหะ ธำตอโลหะ ธำตกงโลหะ

1. สถานะ ของแขง ยกเวน ปรอท เปนของเหลว

มทง 3 สถานะ ของแขง ของเหลว และแกส

ของแขง

2. จดเดอดและ จดหลอมเหลว

สง ยกเวน ปรอท ต า ยกเวน คารบอน ทเปน โครงผลกรางตาขาย

บางชนดสง บางชนดคอนขางสง

3. การน าไฟฟาและ การน าความรอน

น าไฟฟา และความรอนไดด แตจะลดลงเมอ

อณหภมสงขน

ไมน าไฟฟา และความรอน ยกเวน แกรไฟต น าไฟฟาได

บางชนดน าไฟฟา

4. ความเหนยว แขง เหนยว สามารถต เปนแผน หรอเสนได

สวนมากเปราะ เปราะ

5. ลกษณะผว มนวาว ผวดาน ยกเวน เพชร แกรไฟต ไอโอดน

บางชนดผวมนวาว บางชนดผวดาน

6. การเกดเสยง เมอเคาะหรอทบ

กงวาน ไมกงวาน ไมกงวาน

7. ความหนาแนน

บางชนดความหนาแนนมาก บางชนดความหนาแนนนอย

ความหนาแนนนอย บางชนดความหนาแนนมาก บางชนดมความหนาแนน

คอนขางมาก

36



ประโยชนของธำตทใชในชวตประจ ำวน

ในชวตประจ าวนมการน าธาตตางๆ มาใชประโยชน

ซงสอดคลองกบสมบตของธาตเหลานน เชน

ก ามะถน (S) ใชเปนสวนผสมของ

ดนปน พล

ฟอสฟอรส (P) ใชท ายาเบอหน ใชท าหวไมขดไฟ

ฮเลยม (He) ใชบรรจในบอลลน

ฟลออรน (F) ใชผสมในยาสฟน

ชวยปองกนฟนผ

คารบอน (C) ใชเปนเชอเพลง ใชท าไสดนสอ

นออน (Ne) ใชใสในหลอดไฟฟา ฟลออเรสเซนต

ธำตอโลหะ

37



ทองแดง (Cu) ใชท าสายไฟฟา ท าภาชนะเครองใช

อะลมเนยม (Al) ใชท าภาชนะ ในครวเรอน

สายไฟฟาแรงสง

เหลก(Fe) ใชท าสงกอสราง ภาชนะ

เครองใช ยานพาหนะ

สงกะส (Zn) ใชท าสงกะสมงหลงคา (น า

สงกะสไปเคลอบเหลก)

ทองค า (Au) ใชท าเครองประดบ ใชเปน

หลกทรพย ค าประกน

ตะกว (Pb) ใชผสมดบก ท าตะกวบดกร

ท าฟวส ท าแบตเตอร

ธำตโลหะ

ซลคอน (Si) เปนสวนประกอบหลกท าแกว เซรามกส

เปนวตถดบท าซลโคน

พอโลเนยม (Po) ใชในแบตเตอรพลงนวเคลยร

สารหน (As) ใชท าทองบรอนซและ

ท าดอกไมไฟ

โบรอน (B) นยมน ามาเปนสวนผสม

ของผลตภณฑ สารปองกนจลนทรย

พลวง (Sb) ใชท าสเซรามก สารเคลอบ

ผวโลหะผสม

เยอรเมเนยม (Ge) ใชเปนสวนประกอบ

ของเครองทรานซสเตอร

ธำตกงโลหะ

38



นกฟสกส ชาวฝรงเศสชอ อองตวน อองร เบคเคอเรล เปนผคนพบกมมนตภาพรงส เปนครงแรก ในป พ.ศ. 2439 (ค.ศ. 1896) โดยสงเกตพบวา สารประกอบยเรเนยม มกมมนตภาพรงสแผออกมา และจากการทดลองเกยวกบกมมนตภาพรงส ท าใหทราบวารงสมอย 3 ชนด คอ

ภาพท 7 อ านาจการทะลทะลวงของรงสแอลฟา บตา และแกมมา ทมา : http://www.bankhai.ac.th/~jr/work_student/workM4/group3/page5.html

บตรควำมรท 3 ธำตกมมนตรงส

ภาพท 6 อองตวน อองร เบคเคอเรลทมา : http://www.slideshare.net

39

http://www.bankhai.ac.th/~jr/work_student/workM4/group3/page5.html



ภาพท 8 การใชประโยชนธาตกมมนตรงสดานการเกษตร ทมา : http://www.slideshare.net

ภาพท 9 การใชประโยชนธาตกมมนตรงสดานการแพทย ทมา : http://www.slideshare.net

ภาพท 10 การใชประโยชนธาตกมมนตรงสดานการถนอมอาหาร ทมา : http://www.slideshare.net

40

http://www.slideshare.net/




ภาพท 11 การใชประโยชนธาตกมมนตรงสดานอตสาหกรรม ทมา : http://www.slideshare.net

ภาพท 12 การใชประโยชนธาตกมมนตรงสดานโบราณคด ทมา : http://www.slideshare.net

กำรปองกนอนตรำยจำกกมมนตภำพรงส 1. พยายามอยาเขาใกลบรเวณทมธาตกมมนตรงส 2. หากจ าเปนจะตองเขาใกล ควรเขาใกลในเวลาทสนทสด 3. ถาจ าเปนตองเขาใกล ควรหาเครองก าบง เชน ใชคอนกรตหรอแผนตะกวเปนเครองก าบงรงสแกมมา และรงสบตา

เมอรางกายไดรบกมมนตภาพรงสโดยตรง โดยเฉพาะรงสแกมมา สามารถท าใหเซลลของเนอเยอตายได ดงนน ถารางกายไดรบรงสโดยตรงเปนจ านวนมากอาจท าใหเสยชวตได นอกจากนยงอนตรายตอเนอเยอสมองและอวยวะสบพนธ รงสแกมมาอาจท าใหโครโมโซมของเซลลสบพนธมการเปลยนแปลงอยางชวคราวหรอถาวร ทเรยกวาเกดการกลายพนธ เปนผลท าใหพนธกรรมเปลยนแปลงไปในทางทดขนหรอเลวลงกได เชอกนวา ววฒนาการของสงมชวตบางกรณเกดจากกมมนตภาพรงส และอนตรายแบบสะสม ถาเซลลของเนอเยอไดรงสในปรมาณนอยๆ เปนเวลานานๆ กท าใหเซลลของเนอเยอนนไดรบอนตรายและอาจกลายเปนเซลลมะเรงได

ภาพท 13 อนตรายธาตกมมนตรงส ทมา : http://www.slideshare.net

ภาพท 14 สญลกษณของกมมนตรงส ทมา : http://www.slideshare.net

41




บตรงำนท 1 ธำต

ตอนท 1

1. ธาต มความหมายวาอยางไร ............................................................................................................................. ................................................................................................................................... ........................................................................................ 2. ปจจบนธาตทพบมปรมาณมากทสด คอธาตใด ............................................................................................................................. ...............................................3. ดโครตส (Dekocritus) นกปราชญชาวกรก อธบายค าวาอะตอมอยางไร .............................................................................................................................................. .............................. .................................................................................................... ........................................................................4. อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐาน 3 ชนด มอะไรบาง ............................................................................................................................. ...............................................5. ผเสนอใหใชสญลกษณของธาตเปนรปภาพเปนคนแรก คอใคร ............................................................................................................................. ...............................................6. โจนส จาคอบ เบอรซเลยส (Jons Jacob Berzelius) เสนอใหใชอกษรเปนสญลกษณธาตมรปแบบการเขยนอยางไร ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................... ................................................................................... .........................................................................................7. แบบจ าลองอะตอม คออะไร ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ...............................................8. จอหน ดาลตน อธบายแบบจ าลองอะตอมวาอยางไร ............................................................................................................................. ............................................... ................................................................................... .........................................................................................

42



9. แบบจ าลองอะตอมของโบร มความแตกตางจาก แบบจ าลองอะตอมของรทเธอรฟอรดอยางไร .................................................................................. .......................................................................................... ............................................................................................................................. ...............................................10. ใหนกเรยนเรยงล าดบววฒนาการแบบจ าลองอะตอมของธาตทก าหนดให พรอมทงระบชอของแบบจ าลองอะตอมใหถกตอง (A) (B) (C) (D) (E)

............................................................................................................................. ............................................... ................................................................................... ......................................................................................... ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ............................................... ................................................................................... .........................................................................................

ตอนท 2 ค ำชแจง ใหนกเรยนเตมสญลกษณของธาตใหสมพนธกบชอธาตทก าหนด

ชอภำษำไทย สญลกษณของธำต ชอภำษำไทย สญลกษณของธำต 1. คารบอน 6. ออกซเจน 2. ไฮโดรเจน 7. ไนโตรเจน 3. เงน 8. ทองแดง 4. โซเดยม 9. ไอโอดน 5. ก ามะถน 10. ฮเลยม


43



1. การจ าแนกประเภทของธาตโดยใชความเปนโลหะเปนเกณฑจ าแนกไดกประเภท อะไรบาง ............................................................................................................................. ............................................... 2. ธาตทมลกษณะมนวาว น าไฟฟา น าความรอนไดด จดเดอดจดหลอมเหลวสง สวนใหญมสถานะเปนของแขง เปนสมบตของธาตประเภทใด ยกตวอยางมธาตใดบาง ............................................................................................................................. ............................................... 3. ก ามะถน มลกษณะผวดาน เปราะ ไมน าไฟฟา มจดเดอด จดหลอมเหลวต า จดอยประเภทใด และมสมบตคลายธาตใด ยกตวยาง ............................................................................................................................. ............................................... 4. ธาตกงโลหะ (metalloid) มสมบตใดบางทคลายโลหะและ สมบตใดคลายอโลหะ ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................................................................ 5. โดยทวไปธาตกลมโลหะ ณ อณหภมหองจะมสถานะเปนของแขง ยกเวนธาตใด ........................................................... ................................................................................................................. 6. ถานกเรยนสงสยวตถกอนหนงวา มสมบตของธาตอยกลมโลหะ อโลหะ หรอกงโลหะ นกเรยนจะทดสอบสมบตใดบางของธาต ............................................................................................................................. ............................................... 7. ธาตโลหะสามารถน ามาใชประโยชนอะไรบาง ยกตวอยางประกอบ ............................................................................................................................. ............................................... ................................................................................... ......................................................................................... 8. ธาตคารบอน จดอยประเภทธาตอโลหะแตมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง เพราะเหตใด ............................................................................................................................. ............................................... 9. ธาตเหลก สามารถน ามาใชประโยชนในชวตประจ าวนไดอยางไรบาง ................................................................................................................................................ ............................ 10. ธาตชนดใดสามารถน ามาใชประโยชน ส าหรบบรรจในบอลลน ............................................................................................................................. ...............................................


44



บตรงำนท 3 ธำตกมมนตรงส

1. ใครเปนผคนพบกมมนตภาพรงส เปนครงแรกจากการสงเกตสารประกอบยเรเนยม มกมมนตภาพรงสแผออกมา ............................................................................................................................. ............................................... 2. ธาตกมมนตรงส คออะไร ............................................................................................................................. ............................................... 3. รงสทแผออกมาจากธาตกมมนตรงสมกชนด อะไรบาง ....................................................................................................................................................... .....................

4. ใหนกเรยนเรยงล าดบอ านาจทะลทะลวงของรงส จากนอยไปหามาก .................................................................................................................................................................. .......... 5. ดานการแพทยมการน าธาตกมมนตรงสธาตใดมาใชประโยชน ............................................................................................................................. ............................................... 6. ดานธรณวทยาใชประโยชนจากธาตใดมาค านวณหาอายของวตถโบราณ อายหน หรอซากฟอสซลตางๆ ............................................................................................................................. ............................................... 7. ธาตกมมนตรงสเปนอนตรายตอมนษยหรอไม อธบาย ................................................................................................................................................... ......................... ......................................................................................................... ................................................................... 8. จงบอกโทษของกมมนตรงส ............................................................................................................................. ............................................... ............................................................................................................................. ............................................... 9. สญลกษณเตอนบรเวณทมกมมนตรงส มลกษณะอยางไร (วาดภาพประกอบ) 10. สญลกษณเตอนบรเวณทมกมมนตรงสจะพบไดทใด ยกตวอยาง ............................................................................................................................. ...............................................


45



เฉลยบตรงานท 1 ธาต

ตอนท 1

1. ธาต มความหมายวาอยางไร ธำต (element) หมายถง สารบรสทธทประกอบดวยอะตอมเพยงชนดเดยวไมสามารถน ามา

แยกสลายใหกลายเปนสารอน ๆ ได 2. ปจจบนธาตทพบมปรมาณมากทสด คอธาตใด ออกซเจน (O) 3. ดโครตส (Dekocritus) นกปราชญชาวกรก อธบายค าวาอะตอมอยางไร

เชอวาเมอยอยสารลงเรอย ๆ จะไดสวนทเลกทสดซงไมสามารถท าใหเลกลงกวาเดมไดอก เรยกอนภาคขนาดเลกทสดนวา“อะตอม ” ซงเปนค าทมาจากภาษากรก คอ atomas แปลวา แยกไมไดอก 4. อะตอมประกอบดวยอนภาคมลฐาน 3 ชนด มอะไรบาง

โปรตอน (proton) นวตรอน (neutron) และอเลกตรอน (electron) 5. ผเสนอใหใชสญลกษณของธาตเปนรปภาพเปนคนแรก คอใคร

จอหน ดาลตน (John Dalton) 6. โจนส จาคอบ เบอรซเลยส (Jons Jacob Berzelius) เสนอใหใชอกษรเปนสญลกษณธาตมรปแบบการเขยนอยางไร

โดยใชอกษรตวแรกในภาษาองกฤษหรอละตน เปนสญลกษณแทนอะตอมของธาต เพอไมใหสญลกษณซ ากน ใหใชอกษรตวรองหรอตวถดไปควบกบอกษรตวตน โดยเขยนตวพมพใหญส าหรบอกษรตวแรก และใชอกษรตวเลกส าหรบตวรอง 7. แบบจ าลองอะตอม คออะไร มโนภาพเกยวกบอะตอมของนกวทยาศาสตรทไดจากการน าขอมลจากการทดลอง และจากการศกษาโดยใชเครองมอบางชนดมาสรางเปนมโนภาพของแบบจ าลองอะตอม 8. จอหน ดาลตน อธบายแบบจ าลองอะตอมวาอยางไร อะตอมมลกษณะเปนทรงกลมตน ขนาดเลกมาก ภายในวางเปลาไมมอนภาคอน และไมสามารถแบงแยกไดอก

46



9. แบบจ าลองอะตอมของโบร มความแตกตางจาก แบบจ าลองอะตอมของรทเธอรฟอรดอยางไร มความคลายคลงกนแตแตกตาง คอโบรอธบายวาอเลกตรอนเคลอนทเปนวงโคจรในแตละระดบพลงงาน 10. ใหนกเรยนเรยงล าดบววฒนาการแบบจ าลองอะตอมของธาตทก าหนดให พรอมทงระบชอของแบบจ าลองอะตอมใหถกตอง (A) (B) (C) (D) (E)

เรยงล าดบได ดงน

C แบบจ าลองอะตอมของดอลตน D แบบจ าลองอะตอมของทอมสน E แบบจ าลองอะตอมของรทเธอรฟอรด B แบบจ าลองอะตอมของโบร A แบบจ าลองอะตอมแบบกลมหมอก

ตอนท 2 ค ำชแจง ใหนกเรยนเตมสญลกษณของธาตใหสมพนธกบชอธาตทก าหนด

ชอภำษำไทย สญลกษณของธำต ชอภำษำไทย สญลกษณของธำต 1. คารบอน C 6. ออกซเจน O 2. ไฮโดรเจน H 7. ไนโตรเจน N 3. เงน Ag 8. ทองแดง Cu 4. โซเดยม Na 9. ไอโอดน I 5. ก ามะถน S 10. ฮเลยม He

47



เฉลยบตรงำนท 2 กำรตรวจสอบสมบตบำงประกำรของธำต 1. การจ าแนกประเภทของธาตโดยใชความเปนโลหะเปนเกณฑจ าแนกไดกประเภท อะไรบาง

3 ประเภท คอ ธาตโลหะ ธาตอโลหะ และธาตกงโลหะ 2. ธาตทมลกษณะมนวาว น าไฟฟา น าความรอนไดด จดเดอดจดหลอมเหลวสง สวนใหญมสถานะเปนของแขง เปนสมบตของธาตประเภทใด ยกตวอยางมธาตใดบาง

ธาตโลหะ (metal) เชน เหลก (Fe) แมกนเซยม (Mg) ทองแดง (Cu) สงกะส (Zn) 3. ก ามะถน มลกษณะผวดาน เปราะ ไมน าไฟฟา มจดเดอด จดหลอมเหลวต า จดอยประเภทใด และมสมบตคลายธาตใด ยกตวยาง ธาตอโลหะ (non-metal) ธาตทมสมบตคลายก ามะถน เชน ฟอสฟอรส (P) 4. ธาตกงโลหะ (metalloid) มสมบตใดบางทคลายโลหะและ สมบตใดคลายอโลหะ

มสมบตคลายโลหะ คอ ลกษณะผวมนวาว น าไฟฟาไดเลกนอย จดเดอดจดหลอมเหลวสง และ มสมบตคลายอโลหะ คอ ดานความแขง มลกษณะเปราะ 5. โดยทวไปธาตกลมโลหะ ณ อณหภมหองจะมสถานะเปนของแขง ยกเวนธาตใด ปรอท (Hg) 6. ถานกเรยนสงสยวตถกอนหนงวา มสมบตของธาตอยกลมโลหะ อโลหะ หรอกงโลหะ นกเรยนจะทดสอบสมบตใดบางของธาต ความมนวาว การน าไฟฟา การน าความรอน จดเดอด จดหลอมเหลว เปนตน 7. ธาตโลหะสามารถน ามาใชประโยชนอะไรบาง ยกตวอยางประกอบ

น าทองแดงมาใชท าสายไฟฟา เพราะน าไฟฟาไดด น าอะลมเนยมมาใชท าภาชนะหงตม เพราะ น าความรอนไดด 8. ธาตคารบอน จดอยประเภทธาตอโลหะแตมจดเดอดและจดหลอมเหลวสง เพราะเหตใด

เพราะ ธาตคารบอน มโครงสรางเปน โครงผลกรางตาขาย 9. ธาตเหลก สามารถน ามาใชประโยชนในชวตประจ าวนไดอยางไรบาง

เหลก(Fe) สามารถใชท าสงกอสราง ภาชนะเครองใช ยานพาหนะ 10. ธาตชนดใดสามารถน ามาใชประโยชน ส าหรบบรรจในบอลลน

ฮเลยม (He)

48



เฉลยบตรงำนท 3 ธำตกมมนตรงส 1. ใครเปนผคนพบกมมนตภาพรงส เปนครงแรกจากการสงเกตสารประกอบยเรเนยม มกมมนตภาพรงสแผออกมา อองตวน อองร เบคเคอเรล 2. ธาตกมมนตรงส คออะไร เปนธาตทสามารถแผรงสไดเอง 3. รงสทแผออกมาจากธาตกมมนตรงสมกชนด อะไรบาง 3 ชนด ไดแก รงสแอลฟา รงสบตา รงสแกมมา

4. ใหนกเรยนเรยงล าดบอ านาจทะลทะลวงของรงส จากนอยไปหามาก

< < 5. ดานการแพทยมการน าธาตกมมนตรงสธาตใดมาใชประโยชน ใช Co-60 ท าลายเซลลมะเรง 6. ดานธรณวทยาใชประโยชนจากธาตใดมาค านวณหาอายของวตถโบราณ อายหน หรอซากฟอสซลตางๆ ค านวณหาไดจากครงชวตของคารบอน – 14 (C-14) ทอยในวตถนนๆ 7. ธาตกมมนตรงสเปนอนตรายตอมนษยหรอไม อธบาย

ถารางกายของมนษยไดรบรงสจากธาตกมมนตรงสในปรมาณมากหรอปรมาณนอยแตระยะเวลานานจะท าใหเซลลตายได หรออาจท าใหโครโมโซมของเซลลสบพนธมการเปลยนแปลง เกดการกลายพนธได 8. จงบอกโทษของกมมนตรงส ถารางกายไดรบจะท าใหเซลลตางๆ ในรางกายถกท าลายได ซงเปนสาเหตของโรคมะเรงและความผดปกตทางพนธกรรม 9. สญลกษณเตอนบรเวณทมกมมนตรงส มลกษณะอยางไร (วาดภาพประกอบ) 10. สญลกษณเตอนบรเวณทมกมมนตรงสจะพบไดทใด ยกตวอยาง โรงไฟฟาพลงงานนวเคลยร หองเอกซเรยในโรงพยาบาล

49



แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน

เรอง ธาตและสมบตของธาต วชาวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 ค ำชแจง 1. แบบทดสอบเปนแบบปรนย เลอกตอบ 4 ตวเลอก จ านวน 10 ขอ

2. ใหนกเรยนเลอกค าตอบทถกตองทสดเพยงค าตอบเดยว ท าเครองหมายกากบาท (X) ลงในกระดาษค าตอบ

.................................................................................................................................

1. อนภาคมลฐาน ประกอบไปดวย อนภาคทส าคญ คออะไร ก. นวตรอน ข. โปรตอน ค. อเลกตรอน ง. ถกทกขอ

2. อะตอม คออะไร ก. สสารทประกอบดวยอะตอมชนดเดยวกนทงหมด ข. อนภาคทเลกทสดของสสาร ค. หนวยยอยทเลกทสดของสงมชวต ง. กลมอะตอมของธาตชนดเดยวกน

3. ธาต คออะไร ก. หนวยยอยทสด โดยแตละหนวยยงคงสมบตเดม ข. สารทมลกษณะกลมกลนกนเปนเนอเดยว ค. สสารทประกอบดวยอะตอมชนดเดยวกนทงหมด ง. สสารทประกอบดวยอะตอมหลายชนด

4. สญลกษณธาต C O N คออะไรตามล าดบ ก. ไนโตรเจน เหลก ออกซเจน ข. คารบอน ไฮโดรเจน ออกซเจน ค. คารบอน ออกซเจน ไนโตรเจน ง. ออกซเจน คารบอน ไนโตรเจน

5. ขอใดมการใชประโยชนจากธาต ไมถกตอง ก. คลอรนใชเปนตวน าไฟฟา ข. ทองค าใชท าเครองประดบ ค. อะลมเนยมใชท าแผนหออาหาร ง. ทองแดงใชท ามอเตอรไฟฟา

6. ขอใด คอประโยชนของธาตคารบอน ก. อปกรณอเลกทรอนกส ข. ท าไสดนสอด า ค. สายไฟฟา ง. ไสหลอดไฟฟา

50

51



7. ขอดงตอไปนเปนสมบตของ ธาตโลหะ ยกเวน ขอใด ก. น าไฟฟา ข. จดหลอมเหลวและจดเดอดสง ค. น าความรอน ง. มสถานะเปนของแขง ทงหมด

8. เราแบงสมบตของธาตออกไดเปนอะไรบาง ก. โลหะ และอโลหะ ข. โลหะ อโลหะ และกงโลหะ ค. อโลหะ และกงโลหะ ง. โลหะ และกงโลหะ

9. การใชประโยชนจากธาตก ามนตรงสในขอใด ไมถกตอง ก. U - 238 ใชผลตกระแสไฟฟา ข. I - 131 ใชรกษาโรคเบาหวาน ค. C - 14 ตรวจสอบอายวตถโบราณ ง. Co - 60 ใชรกษาโรคมะเรง

10. เพราะเหตใด ธาตก ามนตรงสจงมการปลอยอนภาคหรอแผรงสออกมา ก. เพอท าใหอเลกตรอนเสถยร ข. มพลงงานสวนเกนในนวเคลยส ค. มอเลกตรอนมากเกนไป ง. เพอลดจ านวนของโปรตอนลง

คอย ๆ อานโจทยใหดกอนตอบค าถามนะคะ

51



กระดาษค าตอบแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนหลงเรยน




ชอ.......................................................................................................... เลขท..................

ขอท ก ข ค ง ตรวจค ำตอบ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

รวมคะแนน

52



ขอสอบ O – NET ปการศกษา 2551

ตาราง ปรมาณคดเปนรอยละชนดตางๆทเปน สวนประกอบของเหรยญประเภทตางๆ ประเภท

ของเหรยญ ปรมาณคดเปนรอยละของโลหะชนดตางๆ ทเปนสวนประกอบของเหรยญ โลหะ A โลหะ B โลหะ C โลหะ D โลหะ E

1 2 3 4

92.5 - - -

7.5 75.0 92.0

-

- 25.0

- 5.0

- -

6.0 -

- -

2.0 95.0

จากตาราง จงตอบค าถามตอไปน ถาโลหะ C และ E มสมบตเปนสารแมเหลก แมเหลกจะไมสามารถดดเหรยญประเภทใด

1. 1 2. 2 3. 3 4. 4

53



บรรณานกรม

กระทรวงศกษาธการ. หลกสตรแกนกลำงกำรศกษำขนพนฐำน พทธศกรำช 2551. กรงเทพฯ : โรงพมพชมชน สหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2552. ประดบ นาคแกว, วชวลย ครฑไชยนต และดาวลย เสรมบญสข. หนงสอเรยนสำระ กำรเรยนรวทยำศำสตร ม.2. กรงเทพฯ : แมค, 2551. พนต รตะนานกล และคณะ. เคม (มธยมศกษำตอนตน). พมพครงท 5. กรงเทพฯ : มลนธ สอวน, 2554. พมพพนธ เดชะคปต และคณะ.หนงสอเรยนรำยวชำพนฐำนวทยำศำสตร ชนมธยมศกษำ ปท 2. กรงเทพฯ : พฒนาคณภาพวชาการ, 2557. ยพา วรยศ และคณะ. หนงสอเรยนรำยวชำพนฐำนวทยำศำสตร ม.2 เลม 1. พมพครงท 5. กรงเทพฯ : ไทยรมเกลา, 2551. สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย. หนงสอเรยนรำยวชำพนฐำน วทยำศำสตร 3 ชนมธยมศกษำปท 2. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : สกสค. ลาดพราว, 2556. http://www.bankhai.ac.th/~jr/work_student/workM4/group3/page5.html https://www.chemiis.wordpress.com/2016/06/16/inorganic-atomic-model/ http://www.komchadluek.net/news/lifestyle/91878 http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=5 http://www.slideshare.net

54

http://www.bankhai.ac.th/~jr/work_student/workM4/group3/page5.html

http://www.meta-synthesis.com/webbook/35_pt/pt_database.php?PT_id=5




ภำคผนวก

55



เฉลยแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนกอนเรยน – หลงเรยน




กอนเรยน หลงเรยน

ขอท เฉลย ขอท เฉลย 1 ก 1 ง 2 ข 2 ข 3 ง 3 ค 4 ข 4 ค 5 ง 5 ก 6 ง 6 ข 7 ค 7 ง 8 ค 8 ข 9 ก 9 ข 10 ง 10 ข

56



เฉลยพชตโจทย O – NET

ขอสอบ O – NET ปการศกษา 2551

ตาราง ปรมาณคดเปนรอยละชนดตางๆทเปน สวนประกอบของเหรยญประเภทตางๆ ประเภท

ของเหรยญ ปรมาณคดเปนรอยละของโลหะชนดตางๆ ทเปนสวนประกอบของเหรยญ โลหะ A โลหะ B โลหะ C โลหะ D โลหะ E

1 2 3 4

92.5 - - -

7.5 75.0 92.0

-

- 25.0

- 5.0

- -

6.0 -

- -

2.0 95.0

จากตาราง จงตอบค าถามตอไปน ถาโลหะ C และ E มสมบตเปนสารแมเหลก แมเหลกจะไมสามารถดดเหรยญประเภทใด

1. 1 2. 2 3. 3 4. 4

ค าตอบ ขอ 1 เนองจากเหรยญประเภท 1 ไมมสวนประกอบของโลหะ C และ E แมเหลกจะไม

สามารถดดเหรยญได

57



แบบบนทกคะแนน ชดกจกรรมการเรยนรวทยาศาสตร ชดท 1 เรอง ธาตและสมบตของธาต

ชอ-นามสกล........................................................................เลขท........... สมาชกกลมท.............

ค ำชแจง ใหนกเรยนน าคะแนนทไดจากการทดสอบกอนและหลงเรยน ,บตรกจกรรม และบตรงาน มากรอกลงในตาราง

คะแนนทดสอบกอนเรยน คะแนนทดสอบหลงเรยน คะแนนเตม คะแนนทได คะแนนเตม คะแนนทได 10 คะแนน ...................... 10 คะแนน ......................

คะแนนบตรกจกรรม บตรกจกรรม คะแนนเตม คะแนนทได

บตรกจกรรมท 1 ธาต 20 คะแนน ...................... บตรกจกรรมท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต 10 คะแนน ...................... บตรกจกรรมท 3 ธาตกมมนตรงส 10 คะแนน ......................

คะแนนบตรงำน บตรงาน คะแนนเตม คะแนนทได

บตรงานท 1 ธาต 20 คะแนน ...................... บตรงานท 2 การตรวจสอบสมบตบางประการของธาต 10 คะแนน ...................... บตรงานท 3 ธาตกมมนตรงส 10 คะแนน ......................

58

ชุดที่ 1 ธาตุและสมบัติของธาตุ ·...

Documents

Transcript of ชุดที่ 1 ธาตุและสมบัติของธาตุ ·...