การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห และคดสงเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

โดย นางชลาทพย อนทรเสนย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา

ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2550 ลขสทธของบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห และคดสงเคราะห

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

โดย นางชลาทพย อนทรเสนย

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา

ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

ปการศกษา 2550 ลขสทธของ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร อนมตใหวทยานพนธเรอง “ การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห และคดสงเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ” เสนอโดย นางชลาทพย อนทรเสนย เปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาพฒนศกษา

……........................................................... (รองศาสตราจารย ดร.ศรชย ชนะตงกร)

คณบดบณฑตวทยาลย วนท..........เดอน.................... พ.ศ...........

อาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1. รองศาสตราจารยกาญจนา คณารกษ 2. อาจารยธรศกด อนอารมยเลศ คณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ .................................................... ประธานกรรมการ (อาจารย ดร.ลยง ตรยไชยาพร) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ (รองศาสตราจารยกาญจนา คณารกษ) ............/......................../.............. .................................................... กรรมการ .................................................... กรรมการ (อาจารยธรศกด อนอารมยเลศ) (รองศาสตราจารย ดร.ประกอบ คณารกษ) ............/......................../.............. ............/......................../..............

46260306 : สาขาวชาพฒนศกษา คาสาคญ : การพฒนา / การคดวเคราะห / การคดสงเคราะห

ชลาทพย อนทรเสนย :การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห และคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 .อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รศ. กาญจนา คณารกษ และ อ.ธรศกด อนอารมยเลศ.325หนา.

การวจยครงนมจดประสงคเพอทราบความแตกตางของความสามารถในการคดวเคราะห

การคดสงเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยเปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง อาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร จานวน 21 คน ระยะเวลาทใชในการศกษา 20 ชวโมง ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549 แผนการวจยเปนแบบ one group Pretest - Posttest Design เครองมอทใชในการวจยคอ แผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนและแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน วเคราะหขอมลดวย คาเฉลย (X)คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน( S.D) และการวเคราะหเนอหา

ผลการวจย พบวา ความสามารถในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาชนปท6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตระดบ 0.01 โดยหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนนกเรยนมความสามารถ ในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะหสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน

ภาควชาพนฐานทางการศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ปการศกษา 2550 ลายมอชอนกศกษา...................................................... ลายมออาจารยทปรกษาวทยานพนธ 1…………………………...2……………………...…………

ง

46260306: MAJOR : DEVELOPMENT EDUCATION KEY WORD : DEVELOPMENT / ANALYSIS/ SYNTHESIS

CHALATIP INTARASANEE : THE DEVELOPMENT OF SIXTH GRADE STUDENTS’ ANALYTICAL AND SYNTHEZITICAL . THESIS ADVISOR : ASSOC.PROF. KANCHANA KUNARAK ,M.Sc., THIRASAK UNAROMLERT,M.Ed. 325 pp.

The purpose of this research was to know the difference between

analytical thinking ability and synthetic thinking ability of the sixth grade students before and after the implementation of given treatments. The samples were 21 sixth grade students of Wat Daeng School in Muang District , Nonthaburi Province, in the second semester of academic year 2006. The research employed was the one group pretest - posttest design and the treatments comprised five lesson activity plans. The data were analyzed by mean, standard deviation , t-test , and content analysis

The findings revealed that both the students, pre-post analytical thinking and synthetic thinking ability scores were significantly different at the level of 0.01 where the posttest scores were higher.

Department of Education Foundation,Graduate School, Silpakorn University,Academic Year 2007 Student,s Signature ……………………………. Thesis Advisors’ signature 1………………………………….2……………………………………… จ

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธ เรอง การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะห ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ฉบบน สาเรจลลวงไปดวยความกรณา เอาใจใส ใหคาปรกษา แนะนา ตลอดจนตรวจแกไขขอบกพรองจากรองศาสตราจารย กาญจนา คณารกษ และอาจารย.ธรศกด อนอารมยเลศ ผเปนอาจารยทปรกษาและควบคมวทยานพนธ ผวจยกราบขอบพระคณเปนอยางสง ขอขอบพระคณ ดร.ลยง ตรยไชยาพร ประธานกรรมการตรวจสอบวทยานพนธ รองศาสตราจารย ดร. ประกอบ คณารกษ ผทรงคณวฒทกรณาเปนทปรกษา แนะนา แกไขขอบกพรอง และใหความรเชงวจารณเพอความสมบรณของวทยานพนธ ขอขอบคณ อาจรยชาตชาย ทพยวมาน อาจารยตนหยง อมมาก อาจารยจฑามาศ เจรญธรรม ทกรณาเปนผเชยวชาญในการตรวจเครองมอทใชในการวจยใหมความสมบรณและมประสทธภาพ ขอบคณ คณฐตรตน ศรพบลย คณเสาวคนธ บรรดาศกด และคณโสภณ ววรรธมงคล ทใหความชวยเหลอทงกาลงกาย และกาลงใจในการทาวจยจนประสบความสาเรจ ขอขอบคณคณะผบรหาร คณะคร-อาจารย นกเรยนโรงเรยนชมชนวดไทรมา อาเภอเมอง จงหวดนนทบ ร และคณะผบรหาร คณะคร-อาจารย นกเรยน โรงเรยนวดแดง อา เภอเมอง จงหวดนนทบ ร ทใหความชวยเหลอและความรวมมอในการว จยเปนอยางด นอกจากนขอขอบคณเจาหนาทของมหาวทยาลยศลปากร วทยาเขตพระราชวงสนามจนทรทกทานทชวยอานวยความสะดวกแกผวจย

ฉ

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย ....................................................................................................... ง บทคดยอภาษาองกฤษ .................................................................................................. จ กตตกรรมประกาศ……………………………………………………………………. ฉ สารบญตาราง………………………………………………………………………… ฐ สารบญแผนภม ……………………………………………………………………. ฒ บทท 1 บทนา .............................................................................................................. 1 ความเปนมา ............................................................................................ 1 ปญหา ..................................................................................................... 7 ประพจนปญหา ...................................................................................... 13 ความสาคญของการวจย ......................................................................... 14 กรอบแนวคดทใชในการวจย.................................................................. 15 วตถประสงคการวจย ............................................................................... 19 ขอคาถามในการวจย............................................................................... 19 สมมตฐานของการวจย ............................................................................ 21 ขอจากดในการวจย................................................................................. 21 นยามคาศพทเฉพาะ ................................................................................ 21 ประโยชนทไดรบจากการวจย ................................................................ 22 2 วรรณกรรมทเกยวของ ......................................................................................... 23 องคประกอบพนฐานของการคด ................................................................ 23 สมองกบการเรยนร..................................................................................... 24 ทฤษฎ และหลกการสอนตามแนวความคดของบลมทกษะกระบวนการคด

ความสาคญของทกษะกระบวนการคด……………………… 32 กระบวนการคด ......................................................................................... 33 ทกษะกระบวนการคดทางวทยาศาสตร ...................................................... 35 ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบเวลา ...................................... 38

ช

บทท หนา จดมงหมายทางดานความร ความคด .......................................................... 43 การสรางคาถามในการคดวเคราะหและคดสงเคราะห................................ 45 การคดวเคราะห .......................................................................................... 48 การจดการเรยนรดวยกระบวนการคดวเคราะห .......................................... 51 การคดสงเคราะห........................................................................................ 55 การพฒนาในการคดสงเคราะห .................................................................. 57 การจดการเรยนรใหเกดการคดสงเคราะห .................................................. 57 การวดและประเมนผลการคดวเคราะห สงเคราะห.................................... 58 การประเมนการคดวเคราะห....................................................................... 61 การประเมนการคดสงเคราะห .................................................................... 62 ลกษณะบคคลทมความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห........ 63 การประเมนตามสภาพจรง ......................................................................... 65 แบบสอบถามทพฒนากระบวนการคด ....................................................... 68 รปแบบการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหโปรแกรมการสอน เพอพฒนาการคด ........................................................................................ 69 ประโยชนของการคด ................................................................................. 80 งานวจยทเกยวกบการสอนเพอพฒนาการคด ............................................. 81 งานวจยทเกยวของในประเทศ .......................................................... 81 งานวจยทเกยวของตางประเทศ........................................................ 82 3. วธการดาเนนการวจย ........................................................................................ 84 ระเบยบวธวจย ........................................................................................... 84 วธดาเนนการวจย...................................................................……………. 84 ประชากรและกลมตวอยาง....................................................……………. 85 ตวแปรทศกษา ............................................................................................ 86 แบบแผนการวจย ......................................................................................... 89 เครองมอทใชในการวจย.............................................................................. 89 การสรางเครองมอและการหาประสทธภาพ ................................................ 90 การเกบรวบรวมขอมล ................................................................................ 94 การวเคราะหขอมล....................................................................................... 94 สรปยอ ..................................................................................................... 96

ซ

บทท หนา 4. การวเคราะหขอมล ................................................................................................. . 97 ความสามารถในการคดวเคราะหของกลมนกเรยนทศกษา........................ . 97 ความสามารถในการคดสงเคราะหของกลมนกเรยนทศกษา......... ............ . 98 สรปยอ ..................................................................................................... .. 100 5. สรปอภปรายผล และขอเสนอแนะ ......................................................................... 101 สรปผลการวจย.......................................................................................... 102 การอภปรายผล ......................................................................................... 104 ขอเสนอแนะ............................................................................................. ... 108 ขอเสนอแนะในการทาวจยครงตอไป ....................................................... … 109 บรรณานกรม………….............................................................................................. 110 ภาคผนวก…………….. ............................................................................................ 118 ภาคผนวก ก. เครองมอทใชในการวจย .................................................... … 119 1.ตารางท 16 การวเคราะหหลกสตร .......................... … 120 1.1 ตารางท16.1 วเคราะหหลกสตรเรองสารเสพตด.. … 120 1.2 ตารางท16.2 วเคราะหหลกสตรเรองเอดส ........... … 121 1.3 ตารางท16.3 วเคราะหหลกสตรเรองสงแวดลอม … 122 1.4 ตารางท16.4 วเคราะหหลกสตรเรองการบรโภคฟมเฟอย…. 123 1.5 ตารางท16.5 วเคราะหหลกสตรเรองเศรษฐกจพอเพยง…… 124 2.ตารางท 17 การวเคราะหเนอหา.................................... ……….. 126 2.1 ตารางท17.1 วเคราะหเนอหาเรองสารเสพตด…….…….. 126 2.2 ตารางท17.2 วเคราะหเนอหาเรองเอดส .............. ……… 129 2.3 ตารางท17.3 วเคราะหเนอหาเรองสงแวดลอม…………. 132 2.4 ตารางท17.4 วเคราะหเนอหาเรองการบรโภคฟมเฟอย…. 135 2.5 ตารางท17.5 วเคราะหเนอหาเรองเศรษฐกจพอเพยง…… 138 3.แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห ...................................................... … 141 4.แบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห ............. 162 5.แบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะห ........... 171 6.เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการคดวเคราะห…… 180 7.เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการคดสงเคราะห …… 181

ฌ

บทท หนา 8.เฉลยแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห................................................. … 184 ภาคผนวก ข. เครองมอแผนการเรยนการสอน(กจกรรม)การวจยความสามารถ ในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ................................... 192 1. ใบความรความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ใบความรเรองสารเสพตด ................................... ……. 193 แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ความสามารถในการคด วเคราะหการคดสงเคราะหเรองสารเสพตด ……. 199 เกม/บทบาทสมมตความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหสารเสพตด .................... …….. 204 2. ใบความรความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ใบความรเรองเอดส ............................................. ……. 206 แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ความสามารถในการคด วเคราะหการคดสงเคราะหเรองเอดส........ ……. 217 เกม/บทบาทสมมตความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหเอดส ............................. …….. 226 3. ใบความรความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ใบความรเรองสงแวดลอม ............................. 228 แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ความสามารถในการคด วเคราะหการคดสงเคราะหเรองสงแวดลอม……. 239 เกม/บทบาทสมมตความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหสงแวดลอม……………………. 247 4. ใบความรความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ใบความรเรองบรโภคฟมเฟอย .............................. …….. 249 แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ความสามารถในการคด วเคราะหการคดสงเคราะหเรองบรโภคฟมเฟอย... … 257 เกม/บทบาทสมมตความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหบรโภคฟมเฟอย .............. …….. 265

ญ

บทท หนา 5. ใบความรความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ใบความรเรองเศรษฐกจพอเพยง............................. …….. 266 แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ความสามารถในการ คดวเคราะหการคดสงเคราะหเรองเศรษฐกจพอเพยง… 269 เกม/บทบาทสมมตความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหเศรษฐกจพอเพยง .......... …….. 275 ภาคผนวก ค. การวเคราะหขอมลการวจยเรองความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห.............................................................. ……… 277

1. สถตทใชในการวเคราะหคณภาพเครองมอ………………. 278 2. ตารางท18 การวเคราะหคา ioc แบบทดสอบ การคดวเคราะห…………………................ 284 3. ตารางท19 การวเคราะหคาความยากงายของแบบทดสอบ ความสามารถการคดวเคราะห…………………. 297 4. ตารางท20 การวเคราะหคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบ ความสามารถการคดวเคราะห…………………. 299

5. ตารางท21 การวเคราะหคาความเชอมนของแบบทดสอบ ความสามารถการคดวเคราะห…………………. 301

6. ตารางท22 การวเคราะหคา ioc แบบทดสอบการคดสงเคราะห………………… 303

7. ตารางท23 การวเคราะหคาความยากงายของแบบทดสอบ ความสามารถการคดสงเคราะห………………… 304

8. ตารางท24 การวเคราะหคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบ ความสามารถการคดสงเคราะห………………… 305

ฎ

บทท หนา

9. ตารางท25 การวเคราะหคาความเชอมนของแบบทดสอบ ความสามารถการคดสงเคราะห………………… 306 10. ตารางท26 การวเคราะหคา ioc แผนการเรยนการสอน………………………. 307 11. คา T-Test…………………………………………… . 308

ภาคผนวก ง. เอกสารและบคคลทเกยวของในการตรวจผลวจย………..... 316 1.รายชอผเชยวชาญตรวจเครองมอทใชในการวจย………… 317 2. แบบบนทกหลงสอน,………………………….. 320

3.แบบบนทกผตรวจขอสอบการคดสงเคราะห ……….. 321 4.หนงสอสาคญขออนญาตทดลองเครองมอ…………….. 322

ประวตผวจย…………………………………………………… 324

ฏ

สารบญตาราง

ตารางท หนา 1 ความเชอมโยงอดมการณ หลกการ และมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน……........ 3 2 ตวบงชการเรยนการสอน เปาหมายครและนกเรยนยคปฏรปการศกษาไทย…….. 6 3 แสดงผลการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ป 2546…………………………… 11 4 แสดงผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยน วดแดงป การศกษา 2547………………………………………………......... 12

5 ทกษะทเกยวโยงกบความสามารถพเศษของสมองแตละซ Skills associated with Hemisphere Specialization………………………………………….. 30

6 ความหมาย คานยาม และตวอยาง คาถาม คาสง เพอพฒนาทกษะ กระบวนการทางวทยาศาสตรแตละทกษะ………………………………….. 39

7 ลกษณะบคคลทมความสามารถในการคดวเคราะห และคดสงเคราะห.............….. 63 8 แสดงลกษณะการประเมนตามสภาพจรง………………………………………….. 64 9 นยามตวแปร………………………………………………………………………. 86 10 เกณฑการตรวจและการใหคะแนน…………………………………………........... 92 11 การวเคราะหขอมล………………………………………………………………… 95 12 สรปการเปรยบเทยบการวเคราะหของนกเรยนกอนและหลงการ จดกจกรมการเรยนการ สอน……………………………………………… 97 13 เปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะหกอนการจดกจกรมการเรยน

และหลงการจดกจกรรมการเรยนทง 3 ดาน……………………………….. 98 14 สรปการเปรยบเทยบการคดสงเคราะหกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยน…. .. 99

15 เปรยบเทยบความสามารถในการคดสงเคราะหกอนการจดกจกรรมการเรยน และหลงการจดกจกรรมการเรยนทง 3 ดาน……………………………….. 100

16 วเคราะหหลกสตร …………………………………………………………….. .. 120 16.1. วเคราะหหลกสตรเรองสารเสพตด……………………………………. 120 16.2 . วเคราะหหลกสตรเรองเอดส………………………………………….. 121 16.3 . วเคราะหหลกสตรเรองสงแวดลอม…………………………………… 122

ฐ

ตารางท หนา 16.4 . วเคราะหหลกสตรเรองการบรโภคฟมเฟอย…………………………… 123 16.5 . วเคราะหหลกสตรเรองเศรษฐกจพอเพยง……………………………… 124

17 วเคราะหเนอหา…………………………………………………………………. 126 17.1. วเคราะหเนอหาเรองสารเสพตด……………………………………… 126

17.2. วเคราะหเนอหาเรองเอดส…………………………………………….. 129 17.3. วเคราะหเนอหาเรองเรองสงแวดลอม………………………………….. 132 17.4. วเคราะหเนอหาเรองเรองการบรโภคฟมเฟอย………………………….. 135 17.5. วเคราะหเนอหาเรองเรองเศรษฐกจพอเพยง…………………………… 138

18 วเคราะหคา ioc แบบทดสอบการคดวเคราะหการหาคาความเทยงตรง ของเนอหาโดยใชดรรชนความสอดคลองของผเชยวชาญจานวน 3 ทาน.. 284

19 การวเคราะหคาความยากงายของแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห.. 297

20 การวเคราะหคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห.. 299 21 การวเคราะหคาความเชอมนของแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห.. 301 22 การวเคราะหคา ioc แบบทดสอบการคดสงเคราะห………………… 303

23 การวเคราะหคาความยากงายของแบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะห 304 24 การวเคราะหคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะห 305 25 การวเคราะหคาความเชอมนของแบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะห 306

26 การวเคราะหคา ioc แผนการเรยนการสอน……………………… 307

ฑ

สารบญแผนภม

แผนภมท หนา 1 รอยละของสถานศกษาขนพนฐานทมระดบคณภาพด จาแนกตาม

มาตรฐาน………………………………………………………. 9 2 รอยละของสถานศกษาขนพนฐานทมระดบคณภาพด จาแนกตาม สงกดและมาตรฐาน (ดานผเรยน)…………………………….. 10 3 กรอบแนวคดการวจย………………………………………………….. 20 4 มาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานป การศกษา 2547……… 31 5 การใชกระบวนการสรางความรใหม........................................................ 33 6 จดมงหมายทางการศกษา.......................................................................... 44 7 ขนตอนการจดการเรยนรแบบอปนย......................................................... 52 8 ขนตอนการจดการเรยนรแบบใชคาถาม.................................................... 54 9 ความสมพนธระหวาง การพฒนาความคด................................................ 56 10 สรปประเดน การจดการเรยนรแบบคนพบสาเหต................................... 71 11 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนรเพอพฒนาในการคดวเคราะห

สงเคราะห..................................................................................... 91 12 แสดงขนตอนการสรางแบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยน........................... 93

ฒ

บทท 1

บทนา

ความเปนมาและปญหา

สงคมไทยในยคปจจบนเปนสงคมทผานวกฤตทางเศรษฐกจในป 2540 ขณะทรฐบาลไทยมงพฒนาฟนฟระบบเศรษฐกจของประเทศและผลกดน ทจะทาใหประเทศไทยกาวเขาไปสระบบเศรษฐกจแบบระบบทนนยมอยางเตมท ทาใหสงคมไทยทปรบตวเพอเขาสการพฒนาแบบยงยน แตเมอประสบภาวะพษของเศรษฐกจในป 2540 การปรบตวไมทนกบกระแสระบบทนนยมทเขามาทาใหระบบสงคมไทยเดมเปนสงคมเกษตรอตสาหกรรมรนใหมลมเหลว โดยเฉพาะการครองตนของคนรนใหมอยในสภาวะทนาเปนหวง เชน การทมประชากรในประเทศไทยตดยาบาเปนจานวนมาก นบตงแตเดกประถมศกษาถงผสงอายนบวนยงทวความรนแรงขนทกวน การทวยรนไหลไปตามกระแสสงคมใชจายฟงเฟอฟมเฟอยอยางขาดสต และความรอบคอบ สงผลใหวยรนกระทาในสงผดๆ อยางนาเปนหวง การกระทาตางๆทไมพงประสงคเกดขนใหเหนอยางหลากหลายจนกลายเปนปญหาระดบชาต จากปญหาดงกลาวกระทรวงศกษาธการจงจาเปนตองพฒนาเดกและเยาวชนไทยโดยเนนทผเรยนเปนสาคญ ฝกใหเดกคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน และการปฏรปการศกษาไดเนนหลกสตรทเกยวกบการคด โดยเฉพาะการคดวเคราะห สงเคราะห ซงเปนพนฐานการคดชนสงทจะนาไปสการคดวจารณญาณ และคดสรางสรรคใหมประสทธภาพสามารถแยกแยะความถกตอง โดยมรฐและองคกรทางการศกษารวมมอกนดงนคอ

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคกรมหาชน) คณะกรรมการฝายบรหารใหความเหนวา ตามมาตรฐานการศกษาของชาต เปนอดมการณและหลกการในการจดการศกษาของชาตวาดวย รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 และแกไขเพมเตม ( ฉบบท2 ) พ.ศ.2545 และนโยบายดานการศกษาของรฐบาลทไดแถลงตอรฐสภา ตางมอดมการณและหลกการการจดการศกษาเพอพฒนาสงคมใหเปนสงคมแหงความรและเพอใหคนไทยทงปวงไดรบโอกาสเทาเทยมกนทางการศกษาพฒนาคนไดอยางตอเนองตลอดชวตอนเปนเงอนไขไปสระบบเศรษฐกจ

1

2

ฐานความรทพงประสงคอดมการณสาคญของการจดการศกษา คอ การจดการศกษาตลอดชวตและการสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนรการศกษาทสรางคณภาพชวตและสงคมบรณาการอยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรม และวฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอคนไทยทงปวง มงสรางพนฐานทดในวยเดก ปลกฝงความเปนสมาชกทดของสงคมไทยตงแตวยศกษาขนพนฐานและพฒนาความรความสามารถ เพอการทางานทมคณภาพ โดยใหสงคมทกภาคมสวนรวมในการจดการศกษาไดตรงตามความตองการของผเรยน และสามารถตรวจสอบไดอยางมนใจวาการศกษาเปนกระบวนการของการพฒนาชวตและสงคมเปนปจจยสาคญในการพฒนาประเทศอยางยงยน สามารถพงตนเองและพงกนเองไดและสามารถแขงขนไดในระดบนานาชาต เพอใหเปนไปตามอดมการณและหลกการในการจดการศกษาดงกลาว จงไดกาหนดมาตรฐานไว 3 มาตรฐาน ไดแก มาตรฐานท 1 คณลกษณะของคนไทยทพงประสงค ทงในฐานะพลเมองและพลโลก เปาหมายของการจดการศกษา อยทการพฒนาคนไทยทกคนใหเปน “ คนเกง คนด และมความสข” โดยมการพฒนาทเหมาะสมกบชวงวย พฒนาคนตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ ตรงตามความตองการทงในดานสขภาพรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและทกษะคณธรรมและ จตสานกทพงประสงค และอยในสงคมไดอยางปกตสข มาตรฐานท 2 แนวการจดการศกษา การจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ผเรยนเหนแบบอยางทด ไดฝกการคด ไดเรยนรจากประสบการณตรงทหลากหลาย ตรงตามความตองการและมความสขในการเรยนร คร คณาจารยรจกผเรยนเปนรายบคคล เตรยมการสอนและสอทผสมผสานความรสากลกบภมปญญาไทย จดบรรยากาศทเออตอการเรยนร จดหาและพฒนาแหลงการเรยนรทหลากหลาย และพฒนาความคดของผเรยนอยางเปนระบบและสรางสรรค ความสาเรจของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ขนอยกบ 1) ปจจยดานบคคล ไดแก ผเรยน คร คณาจารย ผบรหาร ผปกครองและสมาชกชมชน 2) ปจจยดานผบรหาร ไดแก หลกการบรหาร จดการและหลกธรรมาภบาล

มาตรฐานท 3 แนวการสรางสงคมแหงการเรยนรและสงคมแหงความร การเรยนร ความร และนวตกรรม สอ เทคโนโลย เปนปจจยสาคญของการพฒนาสสงคมแหงความร การ สงเสรมและการสรางกลไกเพอใหคนไทยทกคนมโอกาสและทางเลอกทจะเขาถงปจจยและเรยนรอยางตอเนองตลอดชวตดวยรปแบบและวธการทหลากหลาย โดยการทไดรบความรวมมอจาก ทกภาคสวนของสงคม จะนามาซงการพฒนาคณภาพ ประสทธภาพ และขดความสามารถของคนไทยในการพฒนาประเทศ รวมทงการเพมศกยภาพในการแขงขนระหวางประเทศ ดงแสดงรายละเอยดตารางท 1

3

ตารางท 1 ความเชอมโยงอดมการณ หลกการ และมาตรฐานการศกษาขนพนฐาน อดมการณ หลกการ มาตรฐานดานคณภาพผเรยน จดการศกษาเพอปวงชนโดยรฐตองจดใหการศกษาเพอพฒนาเยาวชนไทยทกคนใหมคณลกษณะทพงประสงคเพอเปนรากฐานพอเพยงสาหรบการใฝรใฝเรยนตลอดชวตรวมทงเพอพฒนาหนาทการงานและพฒนาคณภาพชวตสวนตนและครอบคร ว เพ อ เปนรากฐานทแขงแกรงสาหรบการสรางสรรคสงคมแหงก า ร เ ร ย น ร เ พ อ พ ฒ น าประเทศใหยงยนในอนาคต

1.ก า รพ ฒน า ผ เ ร ย น อ ย า งครบถวนสมบรณ (ร างกาย จ ต ใ จ สต ป ญญ า ค ว า ม ร คณธรรม) -ใฝร มทกษะในการแสวงหาความร เพอการพฒนาอาชพและคณภาพชวต - เผชญความเปลยนแปลงอยางเทาทนและชาญฉลาด - มความเปนประชาธปไตย 2.การจดการศกษาเพอความเปนไทย 3.หลกแหงความเสมอภาค 4.หลกการมสวนรวม 5.หลกแหงความสอดคลอง

มาตรฐานดานคณภาพผเรยน 1.ผเรยนมคณธรรม จรยธรรม และคานยมทพงประสงค 2.ผเรยนมจตสานกและพฒนาสงแวดลอม 3.ผเรยนมทกษะในการทางาน รกการทางาน สามารถทางานรวมกบผอนไดและมเจตนคตทดตออาชพสจรต 4. คดสงเคราะห วจารณญาณ มความคดสร างสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน 5. ผเรยนมความร และทกษะทจาเปนตามหลกสตร 6. รกการเรยนร และพฒนาตนเองอยางตอเนอง 7.ผ เรยนมสขนสย สขภาพ และสขภาพจตทด 8.ผ เ รยนม สนทรยภาพและล ก ษณ ะ น ส ย ด า น ศ ล ป ะ ดนตร และกฬา

ทมา : กระทรวงศกษา,พระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 แกไขเพมเตม 2545, ( กรงเทพฯ: โรงพมพองคกรรบสงสนคาและครภณฑ,2545,)19. :สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมน , “ คณภาพการศกษา(องคกรมหาชน) จลสารประชาคม ประกนคณภาพการศกษา ” , 2545:19.

การจดการศกษาในยคปจจบนไดมการพฒนาและเปลยนไปตามสภาพของสงคมและเทคโนโลย การศกษาเปนพนฐานของการพฒนาประเทศในทก ๆ สวนไมวาจะเปนดานการจดการทรพยากรบคคล ดานแรงงาน ฯลฯ ประเทศไทยมแนวโนมทจะพฒนาจากเกษตรกรรม

4

ไปสประเทศอตสาหกรรมมากขนและจะกาวเขาสโลกเทคโนโลยสารสนเทศเปนลาดบตอมา ซงขอมลขาวสารมการแพรหลายทวทกมมโลก ววฒนาการแหลงความรไดมการพฒนาประยกตขนจาก ผเชยวชาญหลายสาขาวชาดวยกน จนทาใหเกดองคความรทมากมายลวนเปนขอมลทนาศกษามากยงขน โดยมขอมลหลากหลายประเภทใหศกษา เปนอนตรายยงนกสาหรบผบรโภคซงจะตองสามารถเลอกบรโภคขาวสารและเทคโนโลยทางความรอยางมคณภาพการศกษาทจะพฒนาคนไปสยคเทคโนโลยสารสนเทศนน จะตองเปนการศกษาทพฒนาคนใหมความร มทกษะสามารถคดวเคราะห สงเคราะห ไดอยางมระบบ และมวจารณญาณในการเลอกนาความรและเทคโนโลย ตาง ๆ ไปใชใหเหมาะสมกบตนเองในชวตประจาวน การทจะมงพฒนาผเรยนใหมกระบวนการคดทดตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต 2542 ( สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2544 : คานา) ซงไดบญญตสาระวาดวยการจดการศกษาวาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกายและจตใจ สตปญญา ความรและคณธรรม มจรยธรรมในการดารงชวต มทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห สามารถอยรวมกบผอนไดอยางมความสข ในการจด กจกรรมการเรยนการสอนตองผสมผสานสาระความรดานตางๆอยางไดสดสวนสมดลกนรวมทงการปลกฝงคณลกษณะคานยมทดงาม และกจกรรมการเรยนการสอนทสรางสรรคใหผเรยนไดเกดการคดวเคราะหไวในทกวชา การประเมนเปนสวนหนงของการจดการศกษาทแสดงถงวา ผเรยนประสบความสาเรจในดานการคด ทกษะตางๆตลอดจนการสงเกตพฤตกรรมการเรยน การรวมกจกรรมและการทดสอบควบคไปกบกระบวนการเรยนการสอนตามความเหมาะสมของแตละระดบตามรปแบบการศกษานนๆ ตามทกลาวมาแลวสงทควรคานงอยางมากคอการประเมนผเรยนตองสอดคลองกบกระบวนการเรยนร โดยเฉพาะการเรยนรทมงทกษะการพฒนาการคด ( สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2544 : 19) พระราชบญญตการศกษา พทธศกราช 2542 ไดกาหนดเกยวกบ การคดวเคราะหและคดสงเคราะหไวในหมวดท 4 มาตรา 24 วาการจดกระบวนการเรยนร ใหสถานศกษาและหนวยงานทเกยวของดาเนนการดงตอไปน 1) จดเนอหาสาระและ กจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจและความถนดของผเรยน โดยคานงถงความแตกตางระหวางบคคล 2) ฝกทกษะ กระบวนการคด การจดการ การเผชญสถานการณและการประยกตความรมาใชเพอปองกนและแกไขปญหา 3) จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหทาได คดเปน ทาเปน รกการอานและเกดการใฝรอยางตอเนอง 4) จดการเรยนการสอนโดยผสมผสานสาระความรดานตาง ๆ อยางไดสดสวน รวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมทดงามและ คณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา

5

00000000ดงนนการจดการศกษาตามพระราชบญญตนไดมความสอดคลองกบการพฒนาการศกษาของประเทศในดานการกระบวนการคดและการจดการพฒนาในดานนไดมความสอดคลองกบมาตรฐานการประกนคณภาพมาตรฐานการศกษา โดยมความสอดคลองในมาตรฐานท 4 ม ความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน โดยมตวบงชทสาคญทแสดงตามมาตรฐานดงน 1) สามารถจาแนกขอมลเปรยบเทยบและมความคดรวบยอด 2) สามารถประเมนคาความนาเชอถอของขอมล รจกพจารณาขอด ขอเสย ความถก ความผด คนหาคาตอบ เลอกวธและมปฏภาณในการแกปญหาและตดสนใจไดอยางถกตองและสนตและมความถกตองเหมาะสม 3) มความคดรเรม มจนตนาการ สามารถคาดการณและกาหนดเปาหมายได (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2544:69 ) มาตรฐานการคดวเคราะหและพระราชบญญตการจดการศกษาแหงชาตดงกลาวเปนสงสาคญอยางยงทนกเรยนจะตองไดรบการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะหโดยใชกระบวนการคดวเคราะห คดสงเคราะห นาไปใชในชวตประจาวน ศนยพฒนาคณภาพการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2541:3-4) ไดวเคราะหตวบงชการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ซงบรณาการมาจากทฤษฎการเรยนร 5 ทฤษฎ ประกอบดวย ทฤษฎเกยวกบการเรยนรอยางมความสข การเรยนรแบบมสวนรวม การเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด การเรยนรเพอพฒนาสนทรยภาพและลกษณะนสย และการฝกฝนกายวาจา ใจ โดยแยกตามพฤตกรรมทเกดขน กอน ระหวาง และหลงการเรยนการสอนไว

นกเรยนจะเปนผทมความคดเปน โดยครจะตองเปนผสรางขอมลกจกรรม กระบวนการทกษะตางๆใหมความเหมาะสมในสงทครตองการกระตนใหนกเรยนเกดการเรยนรในเรองนนๆ อยางถกตองและตรงประเดน 00000000โกวท ประวาลพฤกษ (2548 :35) กลาววากรอบความคดม 2 ประการ

1) กรอบความคดในเรองปญญาหรอสตปญญาวามขนตอนอยางไร จากจาไดไปเปน คดไดทาไดและมความคดแตกฉานในเรองนนทเรยนร เปนการบงบอกถงตวความรทผเรยนแสดงออกจะสมพนธกบความคดโดยตรง คอ ความรระดบจา ความรระดบความคดวเคราะหได ความรระดบทาไดทาเปน และความรระดบแตกฉานทเรยกวาปญญาผลการเรยนรของนกเรยนเกดจากการสนใจ ความใฝร และครเปนผสรางสงจงใจในการเรยนร

2 กรอบความคดในเรอง การสรางกจกรรมทเปน แนวทางนาไปสความสามารถ ในการคดซงประกอบดวย(ก) ขอมลทม(ข) และรปแบบการคดขนตอนนครสามารถให ผเรยนทากจกรรมตางๆ เชน การอาน สงเกต ฟง ลงมอปฏบตแลวบนทกขอมลเรยกขนตอนน

6

วาความสามารถในการรบร สงทครตองปฏบตตอคอการใชคาถามทกระตนใหผเรยนไดพฒนาความคดใหมความคดในระดบขนสงตอไปคอขน วเคราะห สงเคราะห และมวจารณญาณ รายละเอยดดงตารางท 2 ตารางท 2 แสดง ตวบงชการเรยนการสอน เปาหมายครและนกเรยนยคปฏรปการศกษาไทย

ตวบงชการเรยนของนกเรยน

ตวบงชการสอนของคร

1. นกเรยนมประสบการณตรงสมพนธกบ ธรรมชาตและสงแวดลอม 2. นกเรยนฝกปฏบตจนคนพบความถนดและ วธการของตน 3. นกเรยนทากจกรรมแลกเปลยนเรยนรจาก กลม 4.นกเรยนฝกคดอยางหลากหลายและ สรางสรรค จนตนาการ ตลอดจนได แสดงออกอยางชดเจนและมเหตผล 5.นกเรยนไดเสรมแรงใหคนหาคาตอบ แกปญหาทงตนเองและรวมดวยชวยกน 6.นกเรยนไดฝกคน รวบรวมขอมลและ สรางสรรคความรดวยตนเอง 7.นกเรยนเลอกทากจกรรมตามความสามารถ ความถนด และความสนใจของตนเองอยางม ความสข 8.นกเรยนฝกตนเองใหมวนยและรบผดชอบใน การทางาน 9.นกเรยนฝกประเมน ปรบปรงตนเองและ ยอมรบผอน ตลอดจนสนใจใฝหาความร อยางตอเนอง

1. ครเตรยมการสอนทงเนอหาและวธการ 2. ครจดสงแวดลอมและบรรยากาศทปลกเรา จงใจ และเสรมแรงใหนกเรยนเกดการ เรยนร 3. ครเอาใจใสนกเรยนเปนรายบคคล และแสดง ความเมตตาอยางทวถง 4. ครจดกจกรรมและสถานการณใหนกเรยน ไดแสดงออกและคดอยางสรางสรรค 5. ครสงเสรมใหนกเรยนฝกคด ฝกทา และฝก ปรบปรงตนเอง 6. ครสงเสรมกจกรรมแลกเปลยนเรยนรจาก กลมพรอมทงสงเกตสวนดและปรบปรง สวนดอยของนกเรยน 7. ครใชสอการสอนเพอฝกการคด การแกปญหา และการคนพบความร 8. ครใชแหลงเรยนรทหลากหลายและเชอมโยง ประสบการณกบชวตจรง 9. ครฝกฝนกรยามารยาทและวนยตามวถ วฒนธรรมไทย 10. ครสงเกตและประเมนพฒนาการของ นกเรยนอยางตอเนอง

ทมา : สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) “จลสาร ประชาคมประกนคณภาพการศกษา” 2544 .

7

ปญหา

สงคมไทยเดมเปนสงคมแหงการฟงและการปฏบตตามมาโดยตลอดเดกมกไมคอยไดคดเองทาใหคนไทยในอดต-ปจจบนเมอเกดปญหาจงมกจะแกไขไมคอยได ไหลไปตามกระแสอยางงายดาย ไมวาจะเปนเรองการบรโภคอยางฟมเฟอย ขาดสตในการตดสนใจ เลยนแบบอารยธรรมตะวนตก กอใหเกดภาระหนสนมากมาย รวมทงการฝากความหวงในชวตสวนใหญกบโชคลาง วนทหวยออกกจะไมทางาน นงรอโชคชะตาทงๆเปนเรองยากเนองจากความนาจะเปนในสดสวนทถกมนอยมาก ไมวาสงใดๆทเกดขนกมกจะโทษเปนเรองโชคลาง คนไทยสวนใหญถกชกจงไดงาย เชงการเมองกสามารถซอเสยงไดในราคาถก ไดเงนมาโดยไมสนใจวาผทซอเสยงนนจะคดโกงบานเมองอยางไร เงนเพยงเลกนอยกทาใหขาดความรบผดชอบตอบานเมอง ตอสงคม แมแตตว ผนาประเทศซงเปนนกคด สวนใหญกขาดความรบผดชอบตอประเทศชาตคดในทางทไมถกตองม ลทางกหาผลประเทศตอตนเองและพวกพอง สดทายกเปนผนาทดไมได สงคมไมยอมรบ ในสงคมปจจบนเราจะพบวาแมกระทงครซงมหนาทสอน ฝกคนใหเปนคน ยงมภาระหนสนมากมาย ทงๆ ทมรายไดประจาทกเดอน ซงเพยงพอตอการใชจาย ถายดหลกเศรษฐกจพอเพยง ปญหาตางๆ มากมายเหลานเกดขนจากการขาดทกษะในการคด ขาดการวางแผนการดาเนนชวตทด ขาดการคดพจารณาไตรตรอง สงคมกลายเปนสงคมออนแอรฐบาลตองคอยโอบอมปญหาตางๆ มากมายและดาเนนมาอยางตอเนองการดาเนนงานตางๆในเชงนโยบายของรฐเองกมกจะเปนในรปแบบการสงการโดยตรง จากปญหาสงคมตางๆทสบเนองมาจากการขาดทกษะในการคด นกการศกษาสวนใหญเหนวาควรทจะเนนผเรยนเปนสาคญ ใหเดกฝกคด และครเปนผสนบสนนดานการคดโดยใชวชาการ หลกการ ทฤษฎ สนบสนนความถกตองของการคด ดงนนจงเกดพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ. ศ. 2542 ขน และประกาศใช เมอวนท 19 สงหาคม พ.ศ. 2542 เปนการปฏรปการศกษาทเนนการจดการเรยนรใหผเรยนพฒนาตามธรรมชาต และตอเตมใหเตมศกยภาพของตนเองเพอการประเมนการประกนคณภาพการศกษา และการอนมตในหลกการมาตรฐานการศกษาเพอการประเมนคณภาพภายนอกรอบแรกระดบการศกษาขนพนฐานของคณะรฐมนตรเมอวนท 4 และวนท 25 มกราคม พ.ศ. 2543 รวมทงการจดทารางหลกสตรการศกษาขนพนฐานทจะประกาศใชภายในปการศกษา 2545 ทาใหการฝกเดกใหคดเปน เปนเรองทมความสาคญและ จาเปนอยางยงทครตองฝกใหเดกคดเปนแกปญหาเปน เพอใหเดกเปนคนทมเหตผล มวจารณญาณ มการคดไตรตรอง มองเหนการณไกล และรจกนาความสามารถในการคดมาใช

8

เมอเผชญ สถานการณตางๆไดอยางเหมาะสมกบยคสมยแหงสงคมขาวสารขอมลและความกาวหนาทางขอมลขาวสารและความกาวหนาทางดานเทคโนโลยทงปจจบนและอนาคต กระทรวงศกษาธการไดพฒนาสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ใหเปนหลกสตรแกนกลาง ตามโครงสรางของหลกสตรขนพนฐานโดยกาหนดใหมกจกรรมพฒนาผเรยน เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาความสามารถของผเรยนตามศกยภาพ มงพฒนาผเรยนใหรจกและเหนคณคาในตนเองและผอน มวฒภาวะทางอารมณ มกระบวนการคด มทกษะในการดาเนนชวตอยางเหมาะสมและมความสข รวมทงมจตสานกในการรบผดชอบตอตนเองแมกระทง ครอบครว สงคมและประเทศชาต กจกรรมพฒนาผเรยนมความจาเปนสาหรบกลมผเรยนทมความตองการพฒนาศกยภาพของตนเองใหเกงยงขนไปอก ซงเปนการคนพบความสามารถพเศษของตนเองทาใหเกดความภมใจ และสงทสาคญทาใหเกดความสาเรจในอาชพในอนาคตทตนเองรกและถนดชอบ และทาใหเกดความมงคงทางฐานะไดในทสด จากแนวคดของนกวชาการและผลการวจยทผานมาใหความสาคญของการคดวเคราะหสงเคราะหตอการจดการเรยนการสอนอยางมาก เนองจากการสอนใหความร แบบเนนความจา โดยครเปนผใหนกเรยนปฏบตตามคาสง ครจงเปนผคดวานกเรยนขาดทกษะในการคด โดยเฉพาะการคดเชงวเคราะห และสงเคราะห ผปกครอง บดามารดา ใน อดตทผานมากมสวนผลกดนใหเดกเกดการคดวเคราะห สงเคราะหนอยมาก ผปกครองมกจะสงการใหเดกดาเนนการตามทตนเองเหน สมควร และคดวาเปนสงทถกตอง ในบางครงเดกเกดความคดสรางสรรค หรอคดแปลกออกไป ผปกครองกจะเกดความวตกกงวล เมอผปกครองหรอครไมเขาใจเดก เดกกมกจะหยดความคดเหลานนเสย ซงสาเหตเหลานเปนสงขดขวาง ตอการคดวเคราะห สงเคราะห ของเดกสวนใหญ ดงนนเดกสวนใหญจงไมสามารถทจะแกปญหาในชวตจรงได แผนการศกษาฉบบท 9 ปฏรปการศกษาใหม เนน ผเรยนตองมคณสมบตคดเปนทาเปนแกปญหาเปน ทาใหครตองเปลยนบทบาทการจดการเรยนการสอนใหมโดยเปนผทวางแผนการเรยนการสอนทเนนสบเสาะเนอหา คนควา คดวเคราะห สงเคราะห และคดอยางมวจารณญาณ เปาหมายสดทายคอผเรยนตองสรางองคความรใหมไดดวยตนเองสามารถแกปญหาในชวตประจาวนไดดวยตนเองอยางมประสทธภาพ

จากการทปฏรปการศกษามการประเมนคณภาพดงน 1.การประเมนคณภาพภายนอก โดยสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมน

คณภาพการศกษา(องคการมหาชน) ไดทาการประมวลผลการประเมนภายนอกสถานศกษาขนพนฐานภาพรวมระดบประเทศจากประชากรจานวน 17,562 คน ในภาพรวมพบวา ในดานผเรยน ทไดมาตรฐานรอยละ 45 คอดานผเรยนจะมคณลกษณะคอ ความเปนคนด มคณธรรม

9

จรยธรรม และคานยมทพงประสงค ดานมความสข มสขนสย สขภาพกายและสขภาพจตทด มสนทรยภาพและลกษณะนสยดานศลปะ ดนตร และกฬา ในสวนทยงไมไดมาตรฐาน ซงมถงรอยละ 55 ซงสวนใหญเปนโรงเรยนในเขตชนบทเกอบทงหมด ไดแก ความสามารถในการคดอยางเปนระบบ ความรและการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง มทกษะในการทางาน การรกการทางาน ความสามารถในการทางานรวมกบผอน และมเจตคตทดตออาชพสจรต

สาหรบ มาตรฐานดานผเรยน ทจาเปนตองพฒนาโดยเฉพาะอยางยงมาตรฐานท 4 ความวา “ผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะห คดวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน” ผเรยนมคะแนนคดเปนรอยละ 11.1 ซงตากวามาตรฐานอนๆ ของมาตรฐานดานผเรยน ซงมอย 7 มาตรฐาน เรยงลาดบจากคะแนน ตาสดไปหาสงสด คอมาตรฐานท 4,5,6,9,12,1และมาตรฐานท 10 ดงรายละเอยดตามแผนภมท 1

แผนภม 1 แสดงรอยละของสถานศกษาขนพนฐานทมระดบคณภาพดจาแนกตามรายมาตรฐาน (ดานผเรยน) ทมา : สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการมหาชน), “การประเมน คณภาพภายนอก,” จลสารประชาคมประกนคณภาพการศกษา,ฉบบพเศษ 2 ,2548:5-6.

สถานศกษาทสงกด สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) ไดประมวลผลสถาบนการศกษา จานวน 5 แหง จานวนประชากร 15,984 คน จาก คณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน (สช.) จานวน 752 คน การปกครองสวนทองถน (ทองถน) จานวน 703 คน กองพทธศาสนา (ศน.) จานวน 87 คน กองกากบการตารวจตระเวนชายแดน (ตชด.) จานวน 36 คน สถาบนเหลานจะมปญหาในเรองมาตรฐานท4 คอมาตรฐาน

10

ดานผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดวจารณญาณมความคดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน ตามาก คอโรงเรยนขนาดใหญพเศษมระดบคณภาพดานผเรยนในมาตรฐานท 4 เพยงรอยละ 45.1 โรงเรยนขนาดใหญมระดบคณภาพรายมาตรฐานดานผเรยนเพยงรอยละ 30.2 โรงเรยนขนาดกลางมระดบคณภาพรายมาตรฐานดานผเรยนเพยงรอยละ 15.6 และโรงเรยนขนาดเลกมระดบคณภาพรายมาตรฐานดานผเรยนเพยงรอยละ 7.1 เทานน จะเหนไดวาสถานศกษาทง 5 สถาบนมระดบ คณภาพรายมาตรฐานดานผเรยนมาตรฐานท 4 อยในระดบตาซงจาเปนอยางยงทจะตองพฒนาเรองความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดวจารณญาณมความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน เพราะความสามารถเหลานเปนผลทไดรบในเรองความสามารถในการนาไปใชในการดารงชวตเพอแกปญหาในชวตประจาวน สาหรบผวจยเนนการพฒนา กระบวนการคดวเคราะห และการคดสงเคราะห เนองจากเปนกระบวนการคดขนพนฐานทจะนาไปสการคดขนสงตอไป ซงจะสงผลใหเดกมการพฒนาทกษะดานอนๆ เพอคณภาพชวตทดตอไปในอนาคต รายละเอยดดงแผนภมท2

แผนภมท2 แสดงรอยละของสถานศกษาขนพนฐานทมระดบคณภาพ ทมา : สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการมหาชน), “การประเมนคณภาพภายนอก,”จลสารประชาคมประกนคณภาพการศกษา,ฉบบพเศษ 2 , 2544 :5-6. มาตรฐานท 1 ผเรยนมคณธรรมจรยธรรมและคานยมทพงปะสงค มาตรฐานท 4 ผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คดวจารณญาณม

11

ความคดสรางสรรค คดไตรตรอง และม วสยทศน มาตรฐานท 5 ผเรยนมความร และทกษะทจาเปนตามหลกสตร มาตรฐานท 6 ผเรยนมทกษะการแสวงหาความรดวยตนเอง รกการเรยนรและพฒนาตนเองอยางตอเนอง มาตรฐานท 9 ผเรยนมทกษะในการทางาน สามารถทางานรวมกบผอนไดและมเจตคตทดตอ อาชพสจรต มาตรฐานท 10 ผเรยนมสขนสย สขภาพกาย สขภาพจตทด มาตรฐานท 12 ผเรยนมสนทรยภาพและลกษณะนสยดานศลปะ ดนตรและกฬา ตารางท 3 ผลการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน ปการศกษา 2546

วชา/คาเฉลยรอยละ ท

โรงเรยน ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ

รวม เฉลย

รวมเฉลยเขต 49.68 43.03 45.75 43.15 181.62 45.40 รวมประเทศ 45.26 41.7 42.41 41.14 170.51 42.62

ทมา : สานกงานเขตพนท การศกษานนทบร เขต 1, เอกสารแบบรายงานการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (GAT: General Achievement Test), (2546),5.

จจจจจจจจ 2. ดานผลการสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน (GAT) General Achievement Test ระดบชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2546 ระดบเขตพนทการศกษา สานกงานเขตพนทการศกษานนทบรเขต1 รวมทกสงกด จานวนโรงเรยน 76 โรงเรยน ( ขอสอบNational Test จากสานกงานทดสอบแหงชาต กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ) ขอมลเขตพนทการศกษานนทบรเขต1 ทงหมด 76 โรงเรยน จะเหนวาดานโครงสรางความร / ความคด / ทกษะกระบวนการ การทดสอบ 4 กลมสาระๆละ 40 คะแนน คาเฉลยรวม คอ รอยละ 45.40 และเมอเทยบกบระดบประเทศ ไดคาเฉลย รอยละ 42.62 จะเหนวาทง 2 ขอมล ตากวาเกณฑมาตรฐาน คอ รอยละ 50 แสดงวาการจดการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน ยงไมบรรลเปาหมายตามนโยบายทางการศกษา ทง 4 กลม คอกลมสาระภาษาไทย กลมสาระคณตศาสตร กลมสาระวทยาศาสตร กลมสาระภาษาองกฤษ จากสานกทดสอบทางการศกษาไดออกขอสอบเนนการคด ในหลายๆรปแบบ ผลปรากฏวา แตละกลมสาระวชานกเรยนในเขตพนทการศกษาเขต 1จงหวดนนทบร ไมประสบความสาเรจในเรองการคด ไมมกลมสาระใดผานเกณฑรอยละ 50 ของการประเมนแสดงวาการจดการเรยน

12

การสอนทเนนใหผเรยนคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน ยงไมบรรล เปาหมายนโยบายทางการศกษา รายละเอยดดงตารางท 3 จจจจจจจจ3. สานกงานพนทการศกษาเขต1 นนทบร (2547: 5 อดสาเนา) รายงานผลการประเมน คณภาพการศกษาระดบชาต ผลสมฤทธทางการเรยน ปการศกษา 2547 พบวาโรงเรยนวดแดง (742) นกเรยน ชนประถมศกษาปท 6 โดยภาพรวมเกณฑมาตรฐานของโรงเรยนวดแดงจะตากวามาตรฐานในทกกลมสาระและรายวชา คอไมถงรอยละ 50 คะแนนเฉลยรอยละ 41.56 ในวชาภาษาไทย รอยละ 36.35 วชาวทยาศาสตร รอยละ 31.56 ในวชาคณตศาสตร รอยละ 31.04 ในวชาภาษาองกฤษ ตามลาดบ ซงกรอบการวเคราะหในวชาตางๆ นกเรยนสอบไดคะแนนเฉลยเพยง รอยละ 22.22 ซงมคะแนนเฉลยทตามาก ดงนนเรองการคดวเคราะห สาหรบนกเรยนโรงเรยนวดแดง จงเปนสงทจาเปนอยางยงทจะตองไดรบการพฒนา เพอใหเกดทกษะ ดานความสามารถในกระบวนการคดวเคราะหรายละเอยดดงตารางท 4 ตารางท 4 แสดงผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง ปการศกษา 2547

ปรบปรง พอใช ด วชา

จานวน

นกเรย

น

คะแน

นเตม

คะแน

นตาสด

คะแน

นสงส

ด

คะแน

นเฉลย

คะแน

นเฉลย

สวน

เบย

งเบน

มาตรฐาน

จานวน

(คน)

รอยละ

จานวน

(คน)

รอยละ

จานวน

(คน)

รอยละ

(ภาษาไทย) 24 40 8 25 16.62 41.56 4.25 7 29.16 16 66.66 1 4.16 โครงสรางความร 24 16 2 10 5.250 32.813 2.11 กระบวนการ 24 24 4 17 11.37 47.39 2.96 (คณตศาสตร) 24 40 7 18 12.62 31.56 3.25 21 87.50 3 12.50 โครงสรางความร 24 10 0 5 2.62 16.40 1.46 ทกษะ 24 15 1 9 4.66 19.44 2.14 กรอบการวเคราะห 24 15 3 8 5.33 22.22 1.52 (วทยาศาสตร) 24 40 6 24 14.54 36.35 4.59 10 41.66 14 58.33 ความร 24 16 2 9 4.50 28.12 2.18 ทกษะ 24 24 3 16 10.04 41.84 3.39 (ภาษาองกฤษ) 24 40 6 24 12.41 31.04 4.37 14 58.33 10 41.66 ความรทางภาษา 24 20 2 12 6.45 40.36 2.50 ทกษะการสอสาร 24 20 1 12 5.95 24.82 2.52

ทมา : สานกงานพนทการศกษาเขต1 นนทบร, “เอกสารแบบรายงานผลการประเมนคณภาพการศกษา ระดบชาต,” ผลสมฤทธทางการเรยน, (2547), 4. นอกจากน ยงมขอสนบสนนความบกพรองทางความคดอกประการหนง คอจากรายงานการประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน (สานกงานรบรอง มาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา องคการมหาชน : ภาคเรยนท 1/ 2548 :1)

13

รายงานผลการประเมนคณภาพภายนอกของโรงเรยนวดแดง หมท1 ตาบลไทรมา อาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร เขต1 สงกดสานกงานคณะกรรมการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ พ.ศ. 2548 จจจจจจจจผลการประเมนพบวา ดานผเรยนในระดบกอนประถมศกษา นกเรยนในระดบอนบาลโรงเรยน วดแดง ควรไดรบการพฒนาดานความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห คด รเรมสรางสรรค และพฒนาทกษะการแสวงหาความร สวนในระดบประถมศกษา นกเรยนโรงเรยนวดแดง ควรพฒนาดานผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนในกลมสาระคณตศาสตร ภาษาตางประเทศและพฒนาทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห คดอยางมวจารณญาณ คดสรางสรรคและจนตนาการและควรสงเสรมผเรยนใหแสวงหาความรจากสอและแหลงเรยนรหลากหลาย

ผลการประเมนดานคร ครโรงเรยนวดแดง ควรพฒนาความร ความสามารถในดานการจดทาแผนการเรยนการสอน การจดทาวจยในชนเรยน พฒนาการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนดานทกษะการคด ทกษะการแสวงหาความรและสรางองคความรดวยตนเอง และการสอนแบบบรณาการ ควรวดและประเมนผลดวยหลากหลายวธการ เนนการประเมนตามสภาพจรง และควรนาผลการประเมนมาเปนขอมลในการจดทาวจยในชนเรยนเพอพฒนาผเรยนและพฒนาการเรยน

ผลการประเมนในดานตางๆ สรปไดวานกเรยนโรงเรยนวดแดงยงขาดทกษะในการคด โดยเฉพาะทกษะการคดวเคราะห คดสงเคราะห ซงจะเปนทกษะทจะนาไปสการคดขนสงตอไป และในสวนของครควรไดรบการพฒนาในดานการวจย การแสวงหาความร และสรางองคความรใหม เพอพฒนาผเรยนและพฒนาการเรยน จากขอสรปดงกลาวขางตนผวจยจงสนใจทจะศกษาและหาแนวทาง กระบวนการ เพอพฒนาใหเดกเกดความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห ใหไดเกณฑมาตรฐานในระดบประเทศและทสาคญเยาวชนไทยจะไดมพลงสมองทเขมแขงสามารถแกไขและเผชญกบปญหาในสถานการณตางๆทผเรยนประสบได เมอผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห ทผวจยตระหนกวาเปนพนฐานในการวจยขนสงในการคดอนๆ ยอมทาใหผเรยนรจกวเคราะหหลกเลยง แยกแยะ เลอกทาในสงทด ทถกตองเพอเปนพลเมองทมคณภาพมศกยภาพสงผลใหประเทศชาตเจรญรงเรองตอไป

ประพจนปญหาของการวจย

จากสภาพปญหาดงกลาวขางตนสรปไดวานกเรยนระดบประถมศกษายงขาดทกษะการคดในดานการคดวเคราะห สงเคราะห และขาดทกษะทจะนาไปสการคดทหลากหลายและ

14

การคดขนสง คอการคดอยางมวจารณญาณเพอเปนประโยชนตอการเรยนและการดารงชวตทตองใชความคดแกปญหาในชวต ประจาวน อปสรรคตางๆ ทตองแยกแยะและพจารณาตดสนใจวาสงใดควรทาสงใดไมควรทา โดยหาเหตผลประกอบการคดตดสนใจอยางถกตอง เพอสงคมจะไดเปนสงคมทดมแตความสงบสข ความสาคญของการวจย มนษย เกดมาพรอมดวยสมบต อนลาคา คอมสมองทสามารถ คดว เคราะห สงเคราะห และเรยนรโลกแหงชวตเพอพฒนาไปสความสมบรณ พรอมของการเปน คนด คนเกง สมองมศกยภาพในการคดโดยอาศย ขอมล ความร ความจา ความเขาใจ การนาไปประยกตใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนคา การคดเปนการทางานของสมอง ทเกดขนโดยอตโนมต เพยงแตวาผทมสวนเกยวของ เชน ผปกครอง และคร จะตองจดการเรยนร หรอจดสงกระตนใหมากพอ ทสมองจะไดคด ทกษะ การคดสามารถพฒนาและฝกฝนได ดงนนหาก นกเรยนประถมศกษาซงถอเปนการศกษาขนพนฐานมจดประสงคทจะพฒนาคณภาพของผเรยนใหเปนคนด มปญญา มคณภาพชวตทด มขดความสามารถในการแขงขน มความสข มศกยภาพในการศกษาตอ และการประกอบอาชพ จาเปนตองมทกษะในการคดว เคราะห และสงเคราะห ซงเปนพนฐานของการเรยนวชาอนๆ ทงในระดบประถมศกษาดวยกนหรอในระดบท สงขน หากขาดความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะห กจะทาใหนกเรยนรวชาอนๆไดไมดเทาทควร เพราะคดวเคราะห และสงเคราะหไมเปน เชน วชา ภาษาไทย คณตศาสตร วทยาศาสตร สงคมศกษา ศลปศกษา สขศกษาและพลศกษา ซงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดตระหนกถงคามสาคญ ของประเดนน จงไดกาหนดสาระและมาตรฐาน การเรยนรทเกยวกบการคดวเคราะห และสงเคราะหไว และสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา ( สมศ. ) ไดกาหนดมาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทเปนกรอบในการประเมน คณภาพภายนอกดานผเรยนในมาตรฐานท 4 ความวา “ มความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรอง และมวสยทศน” ผวจยในฐานะ ผสอนนกเรยนในระดบประถมศกษาจงสนใจทจะพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะห ของนกเรยนประถมศกษาปท 6 ทรบผดชอบอย เพอแสวงหาแนวทางแกไขดงกลาว โดยใชความสามารถยอย ทง 3 ของความสามารถในการคดวเคราะห และใชความสามารถยอยทง 3 ของความสามารถในการคดสงเคราะห สรางแบบทดสอบการคดวเคราะหซงใชแบบเลอกตอบ และแบบทดสอบการคดสงเคราะหใชแบบอตนย

15

กรอบแนวคดทใชในการวจย ผวจยไดคนควาแนวคดของการฝกความคดวเคราะห คดสงเคราะหจากวรรณกรรม

ตางๆ พบวาแนวคดวเคราะห และคดสงเคราะหเปนแนวคดหนงทมความสาคญในขนความคด ขนสงซงจะนาไปสการคดทมวจารณญาณซงเปนขนสงสดของความคดทเปนการแสดงพฤตกรรมของมนษยเพอบงบอกใหรวาสมองไดกลนกรองใหกระทาทเรยกวากระทาด กระทาไมด สงท นกการศกษาตองการเหนมากทสดคอการกระทาดนนหมายถงการพฒนาทกดานทเปนองคประกอบของมนษย แนวคดจากนกทฤษฏแบงเปน 2 ฝาย คอฝายนกคดนกทฤษฏในประเทศและนกคดทฤษฏตางประเทศ สาหรบนกทฤษฎตางประเทศเพยเจต(Piaget1964:38-42) กลาววา การพฒนาการคดในรปแบบการพฒนาโครงสรางทางสตปญญาของบคคล โดยใช กระบวนการดดซม (asimilation) และกระบวนการปรบใหเหมาะ(accommodation) โดยการพยายามปรบความร ความคดเดมกบสงแวดลอมใหม ซงทาใหบคคลอยในภาวะสมดลสามารถปรบตวเขากบ สงแวดลอมได บรนเนอร (Bruner,1965:65) กลาววาการพฒนาการคดเดกเรมตนเรยนรจากการกระทาตอไปเรอยๆจงจะสามารถจนตนาการหรอสรางภาพในใจหรอในความคดขนไดแลวจง ถงขนการคดและเขาใจในสงทเปนนามธรรม สการคดเปนระบบได กานเย(Gagne 1965:97) กลาววาการคดเปนผลการเรยนรของมนษยม 5 ประเภทไดแก 1) ทกษะทางปญญา (Intellectual Skills) ซงประกอบดวยทกษะยอย 4 ระดบ คอ การจาแนกแยกแยะ การสรางความคดรวบยอด การสรางกฎ การสรางกระบวนการหรอกฎขนสง 2 ) กลวธในการเรยนร(Cognitive Strategies) ซงประกอบดวยกลวธการใสใจ การรบและทาความเขาใจขอมล การดงความรจากความทรงจา การแกปญหาและกลวธการคด 3) ภาษา (Verbal Information) 4) ทกษะการเคลอนไหว (Motor Skills) 5 ) เจตคต(Attitudes) เลวน (lewin , อางในสวทย มลคา 2547:51) นกทฤษฏกลมเกสตตลท (Gestalt) กลาววาความคดของบคคลเกดจากการรบรสอเรา ซงบคคลมกรบรในลกษณะภาพรวมหรอสวนรวมมากกวาสวนยอย บลม (Bloom 1961:63) กลาววาไดจาแนกการร (Cognition)ไว 6 ขนไดแก 1) ขนความร 2) ขนความเขาใจ 3 ) ขนการนาไปใช 4) ขนการวเคราะห 5 ) ขนการสงเคราะห 6 ) ขนการประเมนผล ออชเบล (Ausubel 1963:28) กลาววา การเรยนรอยางมความหมาย (Meaningful Verbal Learning) จะเกดขนไดหากการเรยนรนนเชอมโยงกบสงใดสงหนงทมมากอน ดงนนการใหกรอบความคดแกผเรยนกอนการสอนเนอหาสาระใดๆ จะชวยเปนสะพานหรอโครงสรางทผเรยนสามารถนาเนอหา/สงทเรยนใหมไปเชอมโยงยดเกาะไดทาใหการเรยนรเปนไปอยางมความหมานน ไดรเวอรและเบลล (Driver and Bell 1986 , อางถงใน Matthews1994: 143-144) กลาววา ขนตอนการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนสรางความรตาม

16

แนว Constructivism ไดกาหนดขนตอนไว คอ 1) ขนตอนนา (orientation) 2) ขนทบทวนความรเดม (elicitation of the prior knowledge) ขนนาความคดไปใช (application of ideas) 3) ขนปรบเปลยนแนวความคด (turning conflict restructuring of ideas) 4) ขนนาความคดไปใช(application of ideas) 5) ขนทบทวน(review) คลอสไมเออร(Klausmier 1985, อางใน ทศนา แขมมณ2545:150) กลาววากระบวนการคดโดยใชทฤษฎประมวลผลขอมล (Information Processing) การคดมลกษณะเหมอนการทางานของคอมพวเตอร คอ มการใช ขอมล(Input) เขาไป ผานตวปฏบตการ(Processer) แลวจงสงผลออกมา (Output) กระบวนการคดของมนษยมการรบขอมล มการจดกระทาและแปลงขอมลทรบมา มการเกบและปรกษาขอมลมการนาขอมลออกมาใชอยางเหมาะสมกบสถานการณกระบวนการทเกดขนในสมองไมสามารถสงเกตไดโดยตรง แตสามารถศกษาไดจากการอางองหรอการคาดคะเนจากกระบวนการ ( ideas) ขนทบทวน(review) กลฟอรด (Guilford 1967:79-86) กลาววาความสามารถทางการคดของมนษยมมตสามมตคอ 1) มตดานเนอหา (Contents) หมายถงวตถและขอมลทใชเปนสอกอใหเกดความคด 2) มตดานปฏบตการ(Operations) หมายถงการดงกระบวนการตางๆทบคคลใชใน การคด 3 ) มตดานผลผลต (Products) หมายถงผลของการคด ซงอาจจะมลกษณะเปนหนวย (Units) เปนกลมหรอพวกของสงตางๆ (classes) เปนความสมพนธ (relation) เปนระบบ (system) เปนการแปลงรป(transformation) และการประยกต (implication) ความสามารถทางการคดของบคคล เปนผลจากการผสมผสานมตดานเนอหาและดานปฏบตการ เขาดวยกน ลปแมนและคณะ (Lipman 1981) กลาววาในการสอนคดผานการสอนทางปรชญา(Teaching Philosophy) โดยมความเชอวา ความคดเชงปรชญาเปนสงทขาดแคลนมาก ในปจจบนเราจาเปนตองสรางชมชนแหงการเรยนร(Community of Inquiry) ทผคนสามารถรวมสนทนากนเพอแสวงหาความรความเขาใจทางการคด ปรชญาเปนวชาทชวยเตรยมใหเดกฝกฝนการคด สเตรนเบอร (Sternberg1985, อางใน ทศนา แขมมณ 2545:77 ) กลาววาทฤษฏสามศร (Triarchich Theory) ซงประกอบดวยทฤษฏยอย 3 สวน คอทฤษฏยอยดานบรบทสงคม (Contextual Subtheory) ซงอธบายถงความสามารถทางสตปญญาทเกยวของกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมของบคคลและทฤษฎยอยดานประสบการณทมตอความสามารถทางปญญา รวมทงทฤษฏยอยดานกระบวน การคด(Componential Subtheory) ซงเปนความสามารถทางสตปญญาทเกยวของกบกระบวนการคด แอลลสนและชรเกรย (Allison and Shrigley 1986 : 73-80) กลาววาการใชคาถามในการคดได ศกษาและพบโดยสรปคอในการเรยนการสอนรอยละ 40 จะใชคาถามในชนเรยน และครใชคาถามรอยละ 70-80 ของคาถาม และในการถามไมแนเสมอไปวาในการใชคาถามนกเรยนจะเกด การเรยนรท

17

สงเสรมการพฒนาการคด ขนอยกบคาถามทมคณภาพตาหรอสง ถาเปนคาถามทม คณภาพสงจะเกดกระบวนการคดได สจวต(Stewart 1975:2125-A)กลาววาการใชคาถามระดบสงทาใหนกเรยนมการพฒนามากกวาความรระดบตา ดลลอน(dillon 1988: 197) กลาววาการสอนในหองเรยนไมคอยมนกเรยนถามคาถามมากนกโดยเฉลยประมาณ 2 คาถามตอ ชวโมง และคาถามสวนใหญเปนคาถามทเกยวกบขอเทจจรงในธรรมชาตมากกวาคาถามในระดบสง ทกอใหเกดกระบวนการคดในระดบสง ทศนา แขมมณ (2545 : 169) กลาววา “ลกษณะของการศกษาหรอการเรยนรนนมอย สามลกษณะ ไดแก 1) เรยนรตามความคดของผอน 2) เรยนรดวยการ ขบคดพจารณาของตนเองใหเหนเหตผล 3) เรยนรจากการปฏบตฝกฝนจนประจกษผลและเกดความคลองแคลวชานาญ การเรยนทงสามลกษณะน จาเปนตองกระทาไปดวยกนใหสอดคลองและอดหนนใหสงเสรมกนจงจะชวยใหเกดความรจรงพรอมทงความสามารถทจะนามาใชกระทาสงตางๆ อยางมประสทธภาพได ประเวศ วะส (2537 : 10-17) กลาววาการศกษาเรยนรจาเปนตองใหผเรยนไดเรยนรในเรองการคดแบบเชอมเปนองครวม การจดการเรยนรควรม 3 ระดบ คอระดบทเกดความร ระดบทเกดปญญา ระดบทเกดจตสานก และทานเนนการศกษาจากการคดในดานการคดวเคราะห สงเคราะห จดอยในประเภทการฝกการปจฉา- วสชนา หรอถามตอบ วชย ตนศร (2539 : 123) กลาววา กระบวนการเรยนการสอน ควรมงเนนแสดงความคด การฝกฝนใหผเรยนไดมองกวางและมองไกล หรออาจเรยกวา ความเขาใจในระดบมหภาค และสามารถวเคราะหแยกแยะไดในระดบจลภาค อาร พนธมณ (2545 :12-16) กลาววา ความคดเปนทกษะทจาเปนตองสรางใหเกดขนในตวเดก ดวยการฝกหดหลายๆ วธหลายขนตอน และตองใชกลยทธตางๆ สงทจาเปนอกอยางหนงคอระยะเวลาตองการฝกฝนพฒนาเดกใหรจกคดเปน คดอยางมระบบ คดวเคราะหวจารณ คดสรางสรรค และคดแกปญหาไดตองฝกเปนประจาจนกลายเปนทกษะ นนคอเปนนกคดทสรางสรรค เกรยงศกด เจรญวงศศกด (2542 : 183) กลาววาระบบการศกษาทดควรเปนระบบทสอนใหคน คดเปน วเคราะหเปน และประยกตใชเปน ชยอนนต สมทวณช (2541 ค: 3- 8 ) กลาววา แนวคดเกยวกบการเรยนรนนม 3 ระดบ การรจา การรจก การรแจง การรจาเกดจากการจดจาสงทไดเรยนร การรจกเกดจากการรจกคด ไตรตรอง หาเหตผลหรอการเชอมโยงขอมลและปรากฏการณตางๆทเปนการเรยนร การรแจงเกดจากการคนพบความร หรอสรางความรนนโดยตวผเรยนเอง เปนการรทมความเขาใจแจมแจง และการเรยนรทดนนควรเปนการเรยนรทเปนกระบวนการ สวทย มลคา(2547:9) กลาววาการคดวเคราะหคอความสามารถในการคดจาแนก แยกแยะองคประกอบตางๆของสงใดสงหนงซงอาจจะเปนวตถ

18

สงของ เรองราวหรอเหตการณและหาความสมพนธเชงเหตผลระหวางองคประกอบเหลานนเพอคนหา สภาพความเปนจรงหรอสงสาคญของสงทกาหนดให สวนการคดสงเคราะห สวทย มลคา (2547: 13) กลาววาคอความสามารถในการรวบรวมสวนประกอบยอยตางๆของวตถสงของ หรอความคดมาหลอมรวม หรอถกทอไดอยางผสมผสานกลมกลนจนกลายเปนสงใหม หรอแนวคดใหมภายใตโครงสรางใหมอยางเหมาะสมตรงตามวตถประสงคทตงไว ศรกาญจน โกสมภ และดารณ คาวจนง (2544:51) กลาววาการคดวเคราะห (analysis) เปนความสามารถในการคดแยกแยะเรองราวใดๆออกเปนสวนยอยๆ วาสงเหลานนมองคประกอบเชนไร ซงสามารถจาแนกเปนพฤตกรรมยอยไดคอ 1)การวเคราะหสวนประกอบ 2)การวเคราะหความสมพนธ 3) การวเคราะหหลกการสวนการคดสงเคราะห (synthesis) ศรกาญจน โกสมภ และดารณ คาวจนง (2544:57) กลาววาเปนความสามารถในการคดเพอประกอบสวนยอยๆใหเขากนเปนเรองราวเปน ความสามารถในการพจารณาเรองราวในหลายๆแงมม แลวนามาจดระบบโครงสรางเสยใหม ซงมความเหมาะสม กะทดรด และไดความหมายมากทสด ซงสามารถจาแนกพฤตกรรมยอยไดดงน 1)การสงเคราะหขอความ 2) การสงเคราะหแผนงาน 3) การสงเคราะหความสมพนธ ทฤษฎทเกยวของ วลย อรณ (2530:5-7) กลาววาไดศกษาเทคนคการสอนการคดวเคราะห วจารณมาใชสอนในวชาสงคมศกษาพบวาการนาเทคนคการเรยนการสอนคดว เคราะหมาใชในโรงเรยน อาจมผลกระทบกระเทอนตอโครงสรางหรอคานยมสงคมไทย แตผลสะทอนตางๆ อาจไดรบการปรบปรงใหเหมาะสมกบสงคมไทย หรอสามารถยอมรบการเปลยนแปลงได นพนธ นาสมบรณ (2536 :39) ไดทาการวจย เรอง ผลของการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวตดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ทมตอความสามารถในการในการคดวเคราะหวจารณ โดยใชขนตอนการสอนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ของ จอหน ดวอ ผลการวจย พบวา ความสามารถในการคดวเคราะห วจารณ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทไดรบการสอนดวยกระบวนการทาง วทยาศาสตรมคาเฉลยคะแนนเพมสงกวากอนการสอน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.01 และคาเฉลยคะแนนความสามารถในการคดวเคราะหวจารณทเพมมากขนของนกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร สงกวากลมควบคมทไดรบการสอนตามแผนการสอนของกระทรวงศกษาธการ อยางนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จากแนวคดของนกทฤษฎทงไทยและตางประเทศทกลาวถงการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหไดทาใหผวจยไดแนวคดของทานนกทฤษฎเหลานนามาเปนสวนสาคญในการทาการวจย ผวจยโดยเนนเรองความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะหตามแนวคดทฤษฎ

19

ของ Bloom ซงอางโดย สวทย คามล(2547:13) เนนความสามารถในการคดวเคราะหซงประกอบดวย 1) การวเคราะหสวนประกอบ ผเรยนสามารถระบสวนประกอบทสาคญของเรอง บอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความคดเหน แยกความจรงออกจากสมมตฐาน จาแนกขอความจรงออกจากขอความทวไป แยกขอสรปออกจากขอความสนบสนนได 2) การวเคราะหความสมพนธ ผเรยนสามารถบอกความสมพนธระหวางความคดทปรากฏ ระบไดวาความจรงหรอขอตกลงใดเปนเรองหลกของขอถกเถยง ตรวจสอบสมมตฐาน แยกความสมพนธเชงเหตผลออกจากความสมพนธแบบตอเนองอนๆ จาแนกขอความทสอดคลองและไมสอดคลองออกจากกนได 3) การวเคราะหหลกการจดการ ผเรยนสามารถบอกเทคนคในการโฆษณาสนคาชวนเชอได ระบความลาเอยงในความคดเหนตอเรองนนๆได บอกประเดนสาคญของเรองไดงานศลปะบางอยางได บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญได ระบจดประสงคของผลงานได ความสามารถในการคดสงเคราะห ซงประกอบดวย 1) ผลงานจากการสอความ วาดวย แตงเรองราว เขยน เรยงความ แตงเพลงงายๆ หรอ โคลง กลอน ดนตร กลาวสนทรพจน เลาประสบการณสวนตว 2 ) ผลงานจากแผนงานและการปฏบตวาดวย เสนอวธการทดสอบสมมตฐาน บรณาการผลการคนควาวางแผนงานตางๆ ออกแบบอยางงายๆ(เครองมอ สอ รปภาพ) แกปญหาได 3 ) การไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรมวาดวย สรางสมมตฐานเพออธบายปรากฏการณ คนพบขอสรป สรางแนวคดใหม และสามารถรวบรวมขอมลยอยสรางเปนองคความรใหมไดสามารถบงบอกในสงทพบเหนกลนกรองความคดเลอกปฏบตใหชวตของตวเองมการพฒนาไปในทางทดนาไปใชในชวตประจาวนได ดงรายละเอยดตามแผนภมท 3 กรอบแนวคดการวจย เพอทราบความแตกตางของความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะหของนกเรยนประถมศกษาปท6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน วตถประสงคการวจย เพอทราบความแตกตางของความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท6 กอนและหลงการจดการเรยนการสอน ขอคาถามในการวจย

1. ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงการจด กจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรมหรอไม

2. ความสามารถในการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงการจด กจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรมหรอไม

20

กรอบแนวคดการวจย

ตวแปรตน กจกรรม ۰ ยาเสพตด۰ เอดส۰ สงแวดลอม ۰ บรโภคฟมเฟอย۰ เศรษฐกจพอเพยง

ตวแปรตาม

ความสามารถในการคดวเคราะห ความสามารถในการคดสงเคราะห 1. การวเคราะหองคประกอบ 1. ผลงานจากการสอความ ۰ ระบสวนประกอบทสาคญของเรอง ۰ แตงเรองราว เขยนเรยงความ ۰ บอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบ ۰ แตงเพลงงายๆ โคลงกลอน ดนตร ความคดเหน ۰ กลาวสนทรพจน ۰ แยกความจรงออกจากสมมตฐาน ۰ เลาประสบการณสวนตว ۰ จาแนกขอความจรงออกจากขอความทวไป 2. ผลงานจากแผนงานและการปฏบต แยกขอสรปออกจากขอคดเหน ۰ เสนอวธการทดสอบสมมตฐาน 2. การวเคราะหความสมพนธ ۰ บรณาการผลการคนควา ۰ บอกความสมพนธระหวางความคดทปรากฏ ۰ วางแผนงานตางๆได ۰ ระบไดวาความจรงหรอขอตกลงใดเปนเรองหลกของขอ ۰ ออกแบบอยางงาย ถกเถยง ۰ แกปญหาได ۰ ตรวจสอบสมมตฐาน 3. การไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรม ۰ แยกความสมพนธเชงเหตผล ۰ สรางสมมตฐานหรออธบายปรากฏการณ ออกจากความสมพนธแบบตอเนองอนๆ ۰ คนพบขอสรป ۰ จาแนกขอความทสอดคลองและไมสอดคลองออกจากกนได ۰ สรางแนวคดใหม 3. การวเคราะห หลกการ จดการ ۰ บอกเทคนคในการโฆษณาสนคา โฆษณาชวนเชอได ۰ ระบความลาเอยงในความคดเหนตอเรองนนๆได ۰ บอกประเดนความสาคญของเรองได ۰ วเคราะหงานศลปะบางอยางได ۰ บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญได ۰ ระบจดประสงคของผลงานได แผนภมท 3 กรอบแนวคดการวจย ทมา: Benjamin S. Bloom(ed .) Taxonomy of Education Objectives Handbook 1: Cognitive Domain (New York : David mckav Co..Ine, 1956x),144-172. กกกก กกกก

21

สมมตฐานของการวจย 00000000ความสามารถในการคดวเคราะหคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงการจด กจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรม ขอจากดในการวจย การวจยครงนเปนการศกษาการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะหของนกเรยนประถมศกษาปท 6 นอกจากตวแปรทกาหนดในขอบขายอางองการวจยแลวยงอาจม ตวแปรอน ๆ ทเขามามสวนในการพฒนาทงเชงบวกและเชงลบในบรบททวไป ซงผวจยไมสามารถควบคมได และเนองจากการวจยไดใชแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน แผนการสอน และแบบฝกทกษะ เปนเครองมอในการรวบรวมขอมล และการใชทฤษฎของ Bloomในการวดและประเมนผลโดยสรางแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนแบบคขนาน ในสวนทผวจยไมไดควบคมหรอเฝาสงเกตตลอดเวลา อาจทาใหไมสมบรณไปบาง นยามศพทเฉพาะ

ความสามารถในการคดวเคราะห หมายถง คะแนนความกาวหนา ใน การแยกเนอหาใหเปนสวนยอย และคนหาความสมพนธของหนวยงานยอย ตลอดจนวธทสวนยอยประกอบสวนใหญ ประกอบดวยการวเคราะหองคประกอบ การวเคราะหความสมพนธ และการวเคราะห หลกการ การจดการ ซงความสามารถในการคดวเคราะห นพจารณาจากคะแนนจากแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ความสามารถในการคดสงเคราะห หมายถง คะแนนความกาวหนาใน การรวบรวมหนวยยอย หรอสวนยอยเขาดวยกนเพอจดการทาใหเปนสวนเดยวกน เกยวของกบการรวบรวม สงตางๆ ของประสบการณทผานมากบสงใหมๆ หรอการสรางสงใหมใหเปนสวนใหญ โดยการผสมผสานขนใหม หรอความสามารถในการพฒนาความคดใหม พฒนาสงใหมๆทไดจากการผสมผสาน องคความร ประสบการณ กระบวนการคด แสดงออกมาเปนคาพด พฤตกรรม หรอชนงาน ประกอบดวย ผลงานจากการสอความ ผลงานจากแผนงาน และการปฏบตการไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรม ซงการวดความสามารถในการคดสงเคราะห จะพจารณาจากคะแนนจากแบบทดสอบกอนและหลงเรยน 00000000นกเรยน หมายถงนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง (นนทคณพพฒนราษฎรอปถมภ) อ.เมองนนทบร จ.นนทบร สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1 จานวน 21 คน ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2549

22

ประโยชนทไดรบจากการวจย 1. ใชเปนแนวทางในการวางแผนการจดการเรยนการสอนเรองการคดวเคราะห คดสงเคราะห

2. ใชเปนแนวทางในการเสรมสรางและพฒนาทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห ของ นกเรยน

3.ครผสอนสามารถใชแผนการจดการเรยนการสอนประยกตใชในการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหสงเคราะห

4. นกเรยนทไดรบการพฒนาดานความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะหสามารถพฒนาใหมความสามารถในขนตอไป เชน การคดสรางสรรค การคดอยางมวจารณญาณ

บทท 2

วรรณกรรมทเกยวของ การวจย เรอง การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหและคดสงเคราะหดวยแบบทดสอบกระบวนการคดวเคราะหและคดสงเคราะห โดยวดกระบวนการประเมนผลดวยทฤษฎบลม ผวจยไดศกษาจากหนงสอเอกสารและรายงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการวจยโดยขอ นาเสนอ โดยขอนาเสนอแบงเปน 4 ตอน ดงน

ตอนท 1 องคประกอบพนฐานของการคด ตอนท 2 ทฤษฎ และหลกการสอนตามแนวคดของบลมทกษะกระบวนการคด ตอนท 3 รปแบบการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห โปรแกรมการสอน เพอ

พฒนาการคดในประเทศและตางประเทศ ตอนท 4 งานวจยทเกยวของกบการสอนเพอพฒนาการคด

องคประกอบพนฐานของการคด

0000000สมองกบการเรยนร โดยพชรวลย เกตแกนจนทร (2544 : 22) ไดกลาววา การบรหารสมอง (Brain Gym) การทมนษยสามารถเรยนรสงตางๆนนตองอาศยสมองและระบบประสาทเปนพนฐานของการรบร (Perception) รบความรสกจากอวยวะรบความรสก คอการเหน การไดยน การสมผส การรบรสและกลน พฒนาการของเดกในรปแบบบรณาการทางพฒนาการทง 5 ดาน ไดแก ดานรางกาย สตปญญา อารมณ จตใจ สงคม เปนการพฒนาระบบประสาทแหงการเรยนรใหมประสทธภาพสงสดตามศกยภาพของเดกแตละคนนนคอ การพฒนาเสรมสรางสมองหรอสราง(Hardware) มใชเปนการปอน Software เขาไป เพอใหเดกไวตอการเรยนร มความสามารถ รบขอมลไดสงและเพอเปนพนฐานแหงการเรยนรสงขนไดแก ความเขาใจไหวพรบ การนกคด การคนหา การแกปญหาตลอดจนวธการเสรมสราง ระบบประสาทสวนตางๆ มาผสมผสานกนเพอใหเกดการนกคดสามารถปรบตวเขากบสงคมและสงแวดลอม รจกตอบสนองตอสงคมและสงแวดลอมอยางมความสขเปนธรรมชาตและมคณภาพ จดสาคญทสดคอ ตองดความพรอมของเดกเปนหลกนนคอ การทเดกมอารมณ(Emotional Quotient) ในทศวรรษแหงสมองน

2300000

24 สมองกบการเรยนร จจจจจจจจงงานวจยทเกยวกบสมองและระบบประสาทในสาขาประสาทวทยา(Potentiality) ใหขอมลแกนกศกษาและนกวชาการทวไปในเรองของสมอง ซงเปนศนยกลางทางการรบรและเรยนรความจา ความนกคด และการทางานของสมอง เกยวของกบการดารงชวตของมนษย ศกยภาพของมนษย เปนลกษณะความสามารถซงฝงตวอยางเงยบๆเพอรอโอกาสในการพฒนา เปนความสามารถของมนษยแตตองใหโอกาสในการเรยนรจงจะมพฒนาการปรากฏ มฉะนนกจะสลายไปเหมอนไมมอะไรเลย สมองของมนษยเปนมรดกแหงววฒนาการแบบหลากหลายลานป ในสมองของมนษยนนแบงเปน 3 ระดบ คอ

1. สมองดกดาบรรพ เชนเดยวกบสตวมกระดกสนหลงขนตนทงหลาย สาหรบควบคมการอยรอดของชวต เชน การหายใจ การไหลเวยนของโลหต การยอยอาหาร ฯลฯ ซงเปนไปโดยอตโนมต สมองระดบนมในปลา และสตวเลอยคลาน สวนนของสมองไดแก กานสมองและไขสนหลง ซงมววฒนาการมาตงแต 3 ลานปทแลวความอยรอดในระดบนไมตองอาศย“ ความคด” เปนปฏบตการของกานสมองและไขสนหลงเรยกวา (Reflex) 2. สมองระดบกลาง มในสตวเลยงลกดวยนมชนสงเทานนเรยกวาระบบลมปก(Limbic System) เปนสวนทแสดงอารมณ เชนความรก ความผกพน ความชงชง ความโกรธ ความเครยด ความกลว เปนตน มนษยมอารมณกเพราะมสมองระดบน นอกจากนนยงมสวนทกอใหเกดความจาทงระยะสน(Short Term Memory , STM) และระยะยาว(Long Term Memory, LTM) ซงมความสาคญตอการอยรอดเปนประโยชนตอการเรยนรอกดวย สมองสวนนพฒนาเมอประมาณ 100 ลานปทแลว เมอสนสดยคไดโนเสาสตวเลยงลกดวยนม จงคอยแพรหลายและมววฒนาการสบตอมา 3. สมองสวนเปลอกสมองหรอสมองระดบอารยะ เชนเดยวกบสตวเลยงลกดวยนม ทงหลายสวนนมไวรบสมผสทง 5 (ห ตา จมก ลน ผวหนง) ควบคมการเคลอนไหว ความรสกนกคดและการเรยนรทงสน เปลอกสมองของมนษยทง หนาทงมรอยพบจบยนลกๆ เพมพนปรมาณและพนทเนองจากการเพมจานวนของเดนไดรน (Dendrites spines) ซงมหนาททาใหเกด Brain connections จงมขดความสามารถสงยงกวาสตวเลยงลกดวยนมใดๆ ดวยสมองระดบนจงชวยใหมนษยมอารยธรรม สมองระดบนมววฒนาการเมอไมถง 5 แสนปนเอง มนษยนนอยรอดดวย การเรยนรแบบมเหตผล (Rational Thinking) ตางจากสตวทอยรอดไดดวยธรรมชาตเปนผกาหนดและ สญชาตญาณ (Instinct) สมองของมนษยแรกเกดแตละคนจะมเซลลสมอง ประมาณ 1 แสนลานเซลล ครบถวนพอๆกบจานวนเซลลสมองของผใหญแตมนาหนกเพยง 1ใน4ของสมองผใหญเทานน เซลลสมองจะไมมการเพมจานวนหากแตมการเพมขนาดและเพมจานวน

25 ของ Dendritesการเปลยนแปลงรปรางและความยาวพรอมกบมการพฒนาการทางคณภาพของแตละเซลล จงทาใหสมองมประสทธภาพยงขน พฒนาการของสมองมสวนหนงทพฒนาแลวกอนคลอดประมาณ 30 % และสวน Cortex (เปลอกสมอง) ซงจะพฒนาตอไปหลงคลอด ในชวงประถมวยนจะมการพฒนาการถง 70% สมองของมนษยเปนเดกอยนานกวาสมองของสตว สมองใชเวลาประมา6-8 ป จงจะเจรญเตมทแตกยงพฒนาตอไดอก หากเทยบกบลงชมแปนซแลว เมอแรกเกดสมองเจรญแลวถง รอยละ 60 กาไรแหงเวลาของความเปนเดกอยนานของมนษยกคงเปนโอกาสแหงการเรยนรอยางเตมทกอนจะกาวออกไปสโลกกวาง สมองของทารกเจรญเตบโตขนถง 4 เทาเพราะแตละเซลซงมจานวนมากตางกมขนาดใหญขนและสวนประกอบของเซลลเปลยนแปลงไปทงในดานปรมาณและคณภาพ ตวเซลลสมองเหมอน “ฝามอ” ยนไซโทพลาซมออกไปทางหนงเหมอนแขนเรยกวา Axon ทาหนาทสงขอมลขาวสารอกทางหนงยนออกไปยมยามเหมอนนวมอเรยกวา Dendrite ทาหนาทรบขอมลขาวสาร Axon ออกจากตวเซลลเปนเสนเดยวยาวๆ พอถงจดหมายจงแยกแขนงออกราวกบรากไมอกทแตละปลายของรากนมปมจอเขาไปใน Dendrite ของเซลลตวอน ในแตละเซลลสามารถตดตอควบคมเซลลอนโดยการแตกรางแหออกไปไดถงสมอง 25000 เซลล เพอสงขาวสารกนโดยกระแสประสาท จงเกดปฏกรยาเรยก Synapse สดแตวาจะเปนดานรบ-สงสมผสตางๆ เชนปฏกรยาการเคลอนไหว กลามเนอ ความรสกนกคด ความจา อารมณทงหลาย ฯลฯ จงผสมผสานกนขนกลายเปนการเรยนรนาไปสการปรบตวอยางเฉลยวฉลาดของมนษยแตละคน อวยวะสวนตางๆของมนษยมเซลลสมองควบคมการทางานอยเปนระบบ ดงนนการทใหเดกไดลงมอกระทากจกรรมใดๆเชน การชวยเหลอตนเอง การเลน หรอโปรแกรมกระตน พฒนาการตางๆกเทากบได กระตนบรเวณสมองกวางใหญทเดยวใหตนตวและทางานไดดวย ความวองไวของสมองขนอยกบภาพของเซลลสมอง คอตวเซลลเจรญเตบโตจานวนDendrite สามารถทวจานวนขนไดตลอดชวตสวนAxon ถงจะมเพยงเสนเดยวคงทแตเพมคณภาพโดยการแตกแขนงของรากมากขน และมปลอกหมเปนไขมนเรยกวา Myelinization ซงจะทาใหการรบ สงขาวสาร รวดเรวครบครนและมประสทธภาพสงผลงานวจยพบวาสมองของเดกจาเจรญเตมทตองมสงเรา โดยเฉพาะอยางยง การสมผสผว ภาษาและการมองเหนและมความหลากหลายเปนตน จากการทา PET(Positron Emission Tomography และ MRI (Magnetic Resonance Imaging) ในวงการแพทยสมยใหมพบวาสมองของมนษยม 2 แบบคอ สมองกาวหนา กบสมองทยงลาหลง และสมองทมประสบการณ กบสมองทยงออนหด สมองประเภทแรกคอ สมองกาวหนาและสมองทมประสบการณจะทางานมคณภาพ คอใชพลงงานอยางประหยดและการรบ สงขาวสารมการจดระเบยบดเยยม และความมประสบการณ คอ การเลน (Play way) ทไดมาจากการรบร

26 (Perception) และโอกาสในการไดมประสบการณแบบ (Multimodality) คอการสมผสการเคลอนไหวกลามเนอ การประสานกนของตาและมอ และภาษา ดงนนเดกทไดรบการอมชดแลใหอนอกอนใจ มประสบการณและโอกาสในเรองการรบรทกๆ ดานมคนพดคยดวยบอยๆ จงจะมสมองวองไวเรยนอะไรไดงายและปรบตวเกง นอกจากนสมองยงแบงเปน2 ซกคอซกซายและซกขวา มแผนเสนและใย ประสาทเชอมตรงกลางเรยกวา (Corpus Callosum) ซงเปนเหมอนทางจราจรทาใหความถนดหรอความเชยวชาญดานใดดานหนง ซงเปนแผนทในสมอง ซกใดซกหนงขามไปสการรบรของสมองซกตรงขามได เพอใหเกดการประสานงานกนอยอยางสอดคลองงานวจยพบวาหาก Corpus Callosum มความหนามากขนจะชวยใหการเรยนรมประสทธภาพและพบวาการบรหารสมอง(Brain Gym) จะชวยให (Corpus Callosum) มความหนามากขน ความถนดของสมองซกซายและซกขวา ซาย ขวา กระบวนการทางสมอง เหตผล อารมณ การกะระยะแนวนอน มตสมพนธ ใหคาตอบถกทสดคาตอบเดยว ความคดสรางสรรค แนวคดโลกตะวนตก แนวคดแบบโลกตะวนออก การรบร รบรเปนบางสวน รบรภาพรวม การวเคราะหภาษา ความรสก-สมผส มลาดบกอน-หลง ทนททนใด ดานวชาการ มแบบแผนแนนอน อสระ การบรรยายการอาน สญชาตญาณ เหตผลเชงอรรถ อภปรชญา วทยาศาสตร การคานวณ ศลปะ สนทรยภาพ ดานสงคม จาชอคน/สงของไดด ประสบการณ วางแผนลวงหนา ทนททนใด/ปจจบน

27 คาสงทเปนขอความ คดเปนรปภาพ มการใชภาษารวมดวย การมองและมตสมพนธ ดานอารมณและจตใจ ภาษา ดานสายตา ความเขาใจความหมายของบทเพลง ดนตร/เพลงบรรเลง มเหตผล/คดเปนคาพด/สตปญญา ความคดเหนอธรรมชาต อารมณของสมองซกซายและซกขวาของมนษยนนมลกษณะคอ Semihemisphere 2 ซก เทาๆกนแตมการแบงหนาท เฉพาะของแตละบรเวณ งานคนควาวจยในระยะ 15 ปมานทาใหเราทราบวาสมองซกซาย ขวา แบกภาระไมเทากนแตกตางกนดเหมอนวา จะมการวางโปรแกรมไวแตดกดาบรรพ ใหคนสวนใหญใชสมองซกซายเปนหลก แมแตทารกแรกเกดยงมสมองกลบขมบซกซายในบรเวณศนยภาษามขนาดใหญกวาสมองซกขวาในบรเวณตรงกน นอกจากนนความถนดของมอตาหและสวนอนๆในรางกายยงควบคมโดยสมองซกซาย แตในปจจบนเชอวามปจจยในการเรยนรเขามาเกยวของในเรองความถนดของสมอง 2 ซก ความคดในการพฒนาความสามารถทางการคดได 4 ดานดงน 1. ดานขอมลเนอหาทใชในการคด การคดในเรองใดๆบคคลไมสามารถคดโดยไมมเนอหาของการคดได เพราะการคดเปนกระบวนการในการคดจงตองมการคดอะไรทควรคไปกบการคดอยางไร เราควรระวง ขอมลทใชในการคดนนมจานวนมากเกนกวาทจะกาหนดหรอบอกได อนตา นพคณ 2528 (อางถงในโกวท วรพพฒน 2530) ไดจดกลมขอมลทมนษยใชในการคดพจารณาแกปญหาออกเปน 3 ดานดวยกนคอ 1.1 ขอมลเกยวกบตนเอง หกกกกกกก 1.2 ขอมลเกยวกบสงคมและสงแวดลอม กกกกกกกก 1.3 ขอมลวชาการ การพจารณาหาทางแกปญหาบคคลจะตองพจารณาขอมล ทง 3 สวนนควบคกนไปอยางผสมกลมกลน จนกระทงพบทางออกหรอทางเลอกในการแกปญหาอยางเหมาะสม 000000002. ดานคณสมบตทเออตอการคด การมพฤตกรรมนารกนาคบ มนใจในตนเอง ขยนอดทน ชางวเคราะหผสมผสาน กระตอรนรน ใฝรใฝเรยน ใจกวางเปนธรรม ในการคดพจารณาเรองใดๆ โดยอาศยขอมลตางๆ คณสมบตสวนตวบางประการมผลตอการคดและคณภาพของการคด ตวอยางเชน คนทใจกวางยอมยนดทจะรบฟงขอมลจากหลายฝาย จนอาจจะไดขอมลมากกวาคนทไมรบฟงซงขอมลเหลานจะมผลตอการคด ชวยใหการคดหลายฝายจนอาจจะไดรบขอมลมากกวาคนทไมรบฟง ซงขอมลเหลานจะมผลตอการคดชวยใหการคด

28 พจารณาเรองตางๆมความรอบคอบขนหรอผทชางสงสยอยากรอยากเหนมความใฝรยอมมความกระตอรอรนทจะแสวงหาขอมล และคนหาคาตอบซงคณสมบตนมกจะชวยสงเสรมการคดใหมคณภาพขน ดงนนคณภาพของการคดสวนหนงจงยงตองอาศยคณสมบตสวนตวบางประการ แตในทานองเดยวกนพฒนาการดานการคดของบคคลทมกจะมสวนยอนกลบไปพฒนาคณสมบตสวนตวของบคคลนนดวย คณสมบตทเอออานวยตอการคดทนกคด นกจตวทยาและนกศกษาเหนพองตองกนมอยหลายประการทสาคญมากๆไดแก ความเปนผมใจกวาง เปนธรรม ใฝรกระตอรอรน ชางวเคราะหผสมผสาน ขยน กลาเสยงอดทน มความมนใจในตนเองและมมนษยสมพนธด 3. ดานทกษะการคดกในการคดบคคลจาเปนตองมทกษะพนบานหลายประการในการดาเนนการคด เชนความสามารถในการจาแนกความเหมอนและความตางของสง 2 สง หรอมากกวาและความสามารถในการจดกลมของทมลกษณะเหมอนกนกบทกษะพนฐานในการสรางมโนทศนเกยวกบสงนนความสามารถในการสงเกตการรวบรวมขอมลและการจดตงสมมตฐานเปนทกษะพนฐานในกระบวนการคดแกปญหาเปนตน ทกษะทนบวาเปนทกษะการคดขนพนฐานจะมลกษณะเปนทกษะยอย ซงมกระบวนการหรอขนตอนในการคดมามาก ทกษะทมกระบวนการหรอขนตอนมากและซบซอน สวนใหญจะตองใชทกษะพนฐานหลายทกษะผสมผสานกน ซงจะเรยกกนวาทกษะการคดขนสง ทกษะการคดเปนพนฐานทสาคญในการคด บคคลจะคดไดดจาเปนตองมทกษะการคดทจาเปนมาบางแลว และเชนเดยวกบการคดของบคคลทจะมสวนสงผลไปถง การพฒนาทกษะการคดของบคคลนนดวย จากการวเคราะหทกษะตางๆพบวา 3.1 ทกษะการคดขนพนฐานทสาคญ(basic thinking skills) มจานวนมากซงสวนมากจะเปนทกษะการสอสารไดแก ทกษะการฟง ทกษะการใชความร ทกษะการจา ทกษะการอธบาย ทกษะการอาน ทกษะการทาความกระจาง ทกษะการรบร ทกษะการบรรยาย ทกษะการเกบความร ทกษะการพด ทกษะการดงความร ทกษะการเขยน ทกษะการจาได ทกษะการแสดงออก 3.2 ทกษะทเปนแกนสาคญ(core thinking skill) ไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการระบ ทกษะการสารวจ ทกษะการจาแนกความแตกตาง ทกษะการตงคาถาม ทกษะการจดลาดบ ทกษะการรวบรวมขอมล ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจดหมวดหมทกษะการอางอง ทกษะการตความ ทกษะการขยายความ ทกษะการเชอมโยง ทกษะการ ขยายความ ทกษะการใชเหตผล ทกษะการสรปความ

29 3.3 ทกษะการคดขนสง ทสาคญมดงน ทกษะการนยาม ทกษะการวเคราะห ทกษะการผสมผสาน ทกษะการจดระบบ ทกษะการสราง ทกษะการจดโครงสราง ทกษะการปรบโครงสราง ทกษะการหาแบบแผน ทกษะการหาความเชอพนฐาน ทกษะการทานาย ทกษะการตงสมมตฐาน ทกษะการทดสอบ สมตฐาน ทกษะการกาหนดเกณฑ ทกษะการพสจน ทกษะการประยกต 4. ดานลกษณะการคด ไดลกษณะการคดทหลากหลายและมประโยชนมากมาย กกกกกกกก 4.1. คดคลอง เปนคดเกยวกบเรองทคดใหไดจานวนมากและอยางรวดเรวจดหมวดหมของการคด กกก 4.2 คดหลากหลาย คดเกยวกบเรองทคดใหไดรปแบบลกษณะประเภททหลากหลายแตกตางกนจดหมวดหมของการคด กกกกกกกกก 4.3 คดละเอยด คดใหไดรายละเอยดทเกยวของกบเรองทคด คดใหไดรายละเอยดยอยทเกยวของกบเรองทคด กกกกกกกก 4.4 คดชดเจน พจารณาสงทคดแลวพยายามบอกใหไดวาตนเองรเขาใจอะไร ตนเองรไมเขาใจอะไร ในสวนทเขาใจใหพยายามคดอธบายขยายความดวยคาพดของตน กกกกกกกกก 4.5 คดอยางมเหตผล จาแนกขอมลทเปนขอเทจจรงและความคดเหนออกจากกน พจารณาเรองทคดบนพนฐานของขอเทจจรงโดยใชหลกเหตผล แบบนรนยคอคดจากหลกทวไป ไปสขอเทจจรงยอยๆ แบบอปนยคอคดจากขอเทจจรงยอยๆไปสหลกการทวไป กกกกกกกกก 4.6 คดถกทาง ตงเปาหมายของการคดไปในทางทจะเปนประโยชนตอสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน คดถงประโยชนระยะยาวมากกวาประโยชนระยะสน กกกกกกก ก 4.7 คดกวาง คดถงองคประกอบทเกยวของกบเรองทคดใหครอบคลมสงทมความสาคญหรอมอทธพลตอเรองทคด คดถงความสาคญขององคประกอบแตละองคประกอบทมตอเรองทคด คดถงจดสาคญทงทเปนจดเดน จดดอยและจดทนาสนใจ กกกกกกกกก 4.8 คดลกซง วเคราะหใหเหนองคประกอบหลกและองคประกอบยอยทโยงใยและสมพนธกนอยางซบซอนจนประกอบเปนโครงสรางหรอภาพรวมของสงนน วเคราะหใหเขาใจถงระบบความสมพนธเชงสาเหตทอยภายในโครงสรางนน วเคราะหถงสาเหตของปญหาหรอความหมายหรอคณคาทแทจรงของสงทคดได กกกกกกกกก 4.9 คดไกล นาปจจยทเกยวของกบเรองทคดทงทางกวางและทางลกมาวเคราะหความสมพนธเชงสาเหต ทานายความสมพนธเชงสาเหตของปจจยตางๆอยางตอเนองเปนชนๆไปโดยอาศยขอมลและขอเทจจรงตางๆ เปนฐานในการทานาย ประเมนความเหมาะสมและความเปนไปของความสมพนธเชงสาเหตในแตละขนแตละตอน ลงความเหนการทานาย

30 5. มตดานกระบวนการคด เปนการคดทประกอบไปดวยหลากหลายขนตอนซงจะนาผคดไปสเปาหมายเฉพาะของการคดนน โดยขนตอนหลกเหลานนจาเปนตองอาศยทกษะการคดยอยๆ จานวนมากบาง นอยบาง เชน กระบวนการคดแกปญหา กระบวนการคดอยางม วจารณญาณ กระบวนการวจย เปนตน กระบวนการคดเปนมตทมความสาคญทสดในยคนเมอทกสงทกอยางขบเคลอนดวยความคดของคนทตองดารงชวตและการบงคบใชธรรมชาตทตองใหผลตอความเปนอยของมนษยและสรางผลประโยชนใหแกมนษยอยางมาก รายละเอยดจาก ตารางท 5 ทกษะทเกยวโยงกบความสามารถพเศษของสมองแตละซก (Skills associated with Hemispheric Specialization )

สมองซกซาย(Left Hemisphere)

สมองซกขวา(Right Hemisphere)

• ลายมอ • สญลกษณ • ภาษา • การอาน • การออกเสยง(phonics) • การมองเหนรายละเอยดและขอเทจจรง (การวเคราะห ) • การพดและการทองจาปากเปลา • การทาตามคาสง • การฟง(และรบร) • การรบรและการเชอมโยงสมพนธทางโสตประสาท (auditory association)

• ประสาทสมผส • มตสมพนธ • รปทรงและรปแบบ • ความไวตอส • การขบรองและดนตร • การถายทอดทางศลปะ • การสรางสรรค • การหลบตาแลวมองเหนภาพ/ความสามารถทางสรางจนตภาพ(visualization) • ความรสกและอารมณ • ความรสกและอารมณ • การสงเคราะห

ทมา: สวทย คามล , เรยนรสครมออาชพ (กรงเทพมหานคร สานกพมพภาพพมพ ,2544),70. 6. มตดานการควบคมและประเมนการคดของตน(metacognition) เปนกระบวนการทบคคลใชในการควบคมกากบการรคดของตนเองมผเรยกการคดในลกษณะนวาเปนการคดอยางมยทธศาสตร(strategic thinking) ซงครอบคลมการวางแผน การควบคมกากบการกระทาของตนเอง การตรวจสอบความกาวหนาและการประเมนผล ความเชอมโยงกบความสามารถพเศษทางสมอง พอล ( Paul 1993 ) (อางถงในไพรช สพรรณอวม , กนกรตน สพรรณอวม2547) การศกษาไทยไดมการเคลอนไหวในเรอง “คดเปน ทาเปน แกปญหาเปน” เปนแนวคด

31 ใหมทเรมจะดาเนนการและปรบเปลยนปฏรปการศกษาใหผเรยนไดมงเนนประเดนนแตแนวคดเหลานยงไมไดรบการนาไปใชอยางกวางขวาง และปญหาดานคณภาพ ดานการคดขนสงกมอยเรอยมา ดงนนจงมนโยบายทางการศกษาใหจดการเรยนรพฒนากระบวนการคด สวทย คามล (2547 :19 , อางถงในเกรยงศกด เจรญวงศศกด 2545) รายละเอยดดงแผนภมมาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

มาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน

คดสงเคราะหเพอสรางสงใหม แผนภมท 4 มาตรฐานการศกษาระดบการศกษาขนพนฐาน ทมา : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, มาตรฐานการศกษาแหงชาตระดบการศกษา ขนพนฐาน ( กรงเทพฯ : โรงพมพครสภาลาดพราว,2547),19. จดมงหมายของหลกสตร จจจจจจจจ จากแผนภม มาตรฐานผเรยนหมายถงมาตรฐานท4 ตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 วาดวยมความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน ครผสอนตองจดการเรยนการสอนใหไดตาม

มาตรฐานการศกษา ระดบการศกษาขนพนฐาน

การคดวเคราะห นาไปใชในชวตประจาวน

หลกสตรการศกษา ขนพนฐาน

มาตรฐานดานผเรยน มาตรฐาน4 มความสามารถในการคด คดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน

32 มาตรฐานทกลาวมาแลวโดยใชกระบวนการคดเปนหลก ในการจดการเรยนการสอนตองประกอบดวยการวเคราะหหลกสตร วเคราะหเนอหา การสรางแผนการเรยนร การสอนตองใหตรงผลการเรยนรคาดหวงโดยในจดประสงคของแผนแตละแผนตองคานงในเรองนเปนหลกและการจดกจกรรมในการดาเนนการสอนโดยมกระบวนการคดทหลากหลายหรอใชทฤษฎตางๆเพอใหนกเรยนเกดการเรยนรดวยเกมและทกษะอนๆเปนตน เชนทฤษฎของบลม (Bloom)

ทฤษฎ และหลกการสอนตามแนวคดของบลมทกษะกระบวนการคด ความสาคญของทกษะกระบวนการคด

ทกษะความคด สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต (2540:29-52) กลาววา

ทกษะความคด มความจาเปนตอการคดระดบสงทผเรยนจะตองมทกษะการคดยอย ๆ ในลกษณะตาง ๆ มาแลว มประสบการณสงสมมา รวมถงเพศ วย อาย กมสวนสมพนธทมพนฐานใหเกดความคดระดบสง คอ ความคดวเคราะห คดสงเคราะห คดสรางสรรคและความคดอยางมวจารณญาณเปนพนฐานใหเกดความคดระดบสง คอความคดสรางสรรค และความคดอยางวจารณญาณดงนนทกษะการคดยอยจงเปนความสามารถในการคดลกษณะตาง ๆ ท ตองพฒนาอยางตอเนอง เพอนาไปสการคดทซบซอนขนตามลาดบ องคประกอบของกระบวนการคดทสลบซบซอนเปนประเภทใหญ ๆ ได 2 ประเภท ไดแก

1. ทกษะการคดพนฐาน ( Basic Skills ) ซงประกอบไปดวย 1.1 ทกษะการสอความหมาย (communication skills ) ซงมทกษะยอยทสาคญ

ใชในการสอความหมาย ดงน การฟง (listening ) การอาน (reading ) การรบร ( perceiving ) การจดจา (memorizing ) การจา ( remembering ) การคงสงทเรยนไปแลวไวภายหลงการเรยนนน(retention ) การบอกความรไดจากตวเลอกทกาหนดให (recognizing ) การบอกความรออกมาไดดวยตนเอง (recalling) การใชขอมล ( using Information ) การบรรยาย (describing ) การอธบาย (explaining ) การทาใหกระจาง ( clarifying ) การพด (speaking ) การเขยน ( writing ) การแสดงออกถงความสามารถของตน 1.2 ทกษะการคดทเปนแกนหรอทกษะการคดทวไป (coreor general thinking skills ) เปนทกษะทตองใชอยเสมอในการดารงชวตประจาวนและเปนพนฐานของการคดชนสงทมความสลบซบซอน ซงตองใชในการเรยนรเนอหาวชาการตาง ๆ ตลอดจนใชชวตอยางมคณภาพซงการคดชนสงนน ไดแกการคดอยางมวจารณญาณ และการคดอยางสรางสรรคโดยม

33 ทกษะยอยทสาคญ ดงน การสงเกต ( observing ) การสารวจ ( exploring ) การตงคาถาม ( questioning ) การเกบรวบรวมขอมล ( information gathering ) การระบ ( identifying ) การจาแนกแยกแยะ ( discriminating ) การจดลาดบ ( ordering ) การเปรยบเทยบ ( comparing ) การจดหมวดหม ( classifying ) การสรปอางอง ( inferring ) การแปล ( translating ) การตความ ( interpreting )การทางาน จะนาพาไปสการมศกยภาพในความเปนมนษย ทงนทงนนตองอาศยกระบวนการคด ชนสงเขามาเกยวของดวย ถาผใดไดมการฝกอยางสมาเสมอจะอยในเกณฑทเรยกวาผนนเปนอจฉรยะทางปญญาหรอทเรยกวาปญญาเปนเลศ ขอบงชสาคญในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ คอการใหผเรยนใชกระบวนการสรางความรใหมและสงประดษฐใหมดวยตนเอง ดงรายละเอยดแผนภมท 5 การใชกระบวนการสรางความรใหม แผนภม 5 การใชกระบวนการสรางความรใหม ทมา:สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต , กระบวนการคด ( กรงเทพฯ :โรงพมพ คร สภาลาดพราว, 2540), 29-52. กระบวนการคด

กระบวนการคด ( พมพนธ เดชะคปต 2542 : 39) เปนการคดขนสง เชน กระบวนการคดทมวจารณญาณ กระบวนการแกปญหา กระบวนการคดสรางสรรค กระบวนการวจย ทจดเปนกระบวนการขนสงเพราะตองอาศยทกษะ กระบวนการคดขนพนฐานและขนกลาง ทกษะการคดขนพนฐานเชน ทกษะการสอสาร ทกษะการสงเกต การจดประเภท การใหนยาม การประยกตเปนตน สวนทกษะการคดขนกลางเชน การคดคลอง คดหลากหลาย คดละเอยด คดชดเจน คดไกล เปนตน (สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2540 :12-14) ทศนา แขมมณ และคณะ(อางในสานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2540 : 15-18 )

ผเรยนใชกระบวนการ ผลผลต ความรใหม

สงประดษฐใหม

กระบวนการคดกระบวนการกลม

34 ไดศกษาการเรยนรเพอพฒนาการคดไดสรปมตของการคดไว 6 ดาน ดงน มตของการคดม 6 ดานดงน 1)มตดานขอมล หรอเนอหาทใชในการคด 2)มตดานคณสมบตทอานวยตอการคด 3)มตดานทกษะการคด 4)มตดานลกษณะการคด 5)มตดานกระบวนการคด 6.มตดานการควบคมและประเมนการคดของตนเอง Ddddddd 1. มตดานขอมล หรอเนอหาทใชในการคดในการคดบคคลไมสามารถคดโดยไมมเนอหาของการคดได เพราะการคดเปนกระบวนการในการคดจงตองมการคดควบคไปกบการคดอยางไรกตามขอมลทใชในการคดนนมจานวนมากเกนกวาทจะกาหนดหรอบอกได ขอมลทมนษยใชในการคดพจารณาแกปญหา แบงออกเปน3 ดาน ดวยกนคอ ขอมลเกยวกบตนเอง ขอมลเกยวกบสงคมและสงแวดลอม ขอมลวชาการ ในการพจารณาหาทางแกปญหาบคคลจะตองพจารณาขอมลทง 3 สวนนควบคกนไปอยางผสมกลมกลนจนกระทงพบทางออกหรอทางเลอกในการแกปญหาอยางเหมาะสม Ddddddd d2. มตดานคณสมบตทเอออานวยตอการคด ในการคดพจารณาเรองใดๆโดยอาศยขอมลตางๆ คณสมบตสวนตวบางประการมผลตอการคดและคณภาพของการคด ขอมลทเขามาในชวตของมนษยมทงในแงบวกและในแงลบ มนษยทเกดมาจงตองเรยนรการแกปญหาและเปนการแกปญหาทถกวธทวาดวยกระบวนการดวยเหตและผล

3. มตดานทกษะการคด ในการคดบคคลจาเปนตองมทกษะพนฐานหลายประการ ในการดาเนนการคดอาทเชน ความสามารถในการจาแนก ความเหมอนและความแตกตางของของสองสง หรอมากกวาความสามารถในการจดกลมของทมลกษณะเหมอนกนเปนทกษะพนฐานในการสรางมโนทศนเกยวกบสงนน ความสามารถในการสงเกต การรวบรวมขอมลและการตงสมมตฐานเปนทกษะพนฐานในกระบวนการคดแกปญหาเปนตน ทกษะทนบเปนทกษะการคดขนพนฐานจะมลกษณะเปนพนฐานยอย ซงมกระบวนการหรอขนตอนในการคดไมมาก ทกษะทมกระบวนการหรอขนตอนมากและซบซอนสวนใหญจะตองใชทกษะพนฐานหลายทกษะผสมผสานกน ซงจะ เรยกวาทกษะการคดขนสง ทกษะการคดเปนพนฐานทสาคญในการคดบคคลจะคดไดดจาเปนตองมทกษะการคดทจาเปนมาบาง และเชนเดยวการคดของบคคลกจะมสวนสงผลไปถงการพฒนาทกษะการคดของบคคลนนดวย จากการคดวเคราะหทกษะตางๆพบวา ทกษะการคดขนพนฐานทสาคญมจานวนมากทกษะการสอสารไดแก ทกษะการฟง ทกษะการเรยนร ทกษะการจาทกษะ การอธบาย ทกษะการอาน ทกษะการทาความกระจางทกษะการรบร ทกษะการบรรยาย ทกษะการเกบความร ทกษะการพด ทกษะการดงความรทกษะการเขยน ทกษะการจาได ทกษะการแสดงออก ทกษะทเปนแกนหรอทกษะขนพนฐานทวไปไดแก ทกษะการสงเกต ทกษะการระบ ทกษะการสารวจ ทกษะการจาแนกความ

35 แตกตาง ทกษะการตงคาถาม ทกษะการจดลาดบ ทกษะการรวบรวมขอมล ทกษะการเปรยบเทยบ ทกษะการจดหมวดหมทกษะการอางอง ทกษะการตความ ทกษะการแปรความ ทกษะการเชอมโยง ทกษะการขยายความ ทกษะการใชเหตผล ทกษะการสรป ทกษะการคดขนสงทสาคญไดแก ทกษะการนยามทกษะการวเคราะห ทกษะการผสมผสาน ทกษะการจดระบบ ทกษะการสราง ทกษะการจดโครงสราง ทกษะการปรบโครงสรางทกษะการหาแบบแผน ทกษะการหาความเชอพนฐานทกษะการทานาย ทกษะการตงสมมตฐานทกษะการทดสอบสมมตฐาน ทกษะการกาหนดเกณฑ ทกษะการพสจน ทกษะการประยกต จจจจจจจ 4. มตดานลกษณะการคด ลกษณะการคดเปนประเภทของการคดทแสดงกระบวนการหรอขนตอนทมากและซบซอนขนจะกระตนการคดดวยการใชคาถาม กระบวนการทใชเปนเครองมอคนควาหาความรหมายถง กระบวนการทางปญญา กระบวนการทางสงคมทใชคนหาสรางความรเปนคณสมบตสาคญทตองการใหคนไทยยคใหมมซงมเปาหมายของการพฒนาผเรยนใหบรรลตามมาตรฐานการศกษาท 4 คอ มความสามารถคดวเคราะห คดสงเคราะห มวจารณญาณ มความคดสรางสรรค คดไตรตรองและมวสยทศน ระบไวใน มาตรฐานการศกษาเพอประเมนคณภาพภายนอก( สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต 2543: 26 ) กลาวโดยสรปการเรยนการสอน ควรเปนการพฒนาใหผเรยนม ทกษะการคด และกระบวนการคด ยทธวธทใชกระตนการคดคอ การใชคาถาม กระตนใหผเรยนคดการใชคาสง การใหงานกเปนวธสาคญทจะทาใหผเรยนใชความคด.ก ทกษะกระบวนการคดทางวทยาศาสตร

ลวนแตมความสาคญทผเรยนตองไดรบการฝก นกการศกษาวทยาศาสตรของสมาคมอเมรกนเพอความกาวหนาทางวทยาศาสตร(The American Association for the Science : AAAS)ประกอบดวยทกษะดงนคอ กกกกกกกก1. ทกษะการสงเกต เปนทกษะพนฐานของทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเพอให ผเรยนเขาใจความหมายของการสงเกต ประเภทของขอมลทไดขาดการสงเกต วธการสงเกต อยาง ถกตองและชดเจนและสามารถสงเกตไดจนเกดความชานาญหรอเปนทกษะเพอใชในการศกษาและคนควาหาขอมลความรทางวทยาศาสตร 00000000 2. การลงความเหนจากขอมล เปนการอธบายผลทไดจากการสงเกตโดยใชความรเดมประสบการณเดมและเหตผลหรอเพมความเหนสวนตวลงไปดวย เปนการตอบเกนขอมลทไดจากการสงเกต ซงมความแตกตางจากการสงเกตโดยชดเจน กลาวคอ การสงเกตเปนเพยงใชประสาทสมผสทง 5 เขาไปสารวจเทานน การลงความเหนจากขอมลถกหรอผดขนอยกบ

36 เงอนไขดงตอไปน ปรมาณและความกวางของขอมล ความถกตองของขอมล ความรและประสบการณเดมของผลงความเหนความสามารถในการมองเหน การลงความเหนสงใดหรอเหตการณใดแลวขอความนนตองรอการทดสอบหรอพสจนวาจรง ขอความทไดจากการลงความเหนนนคอสมมตฐาน ดงนนทกษะการลงความเหนจากขอมลจงเปนทกษะพนฐานของการมทกษะการตงสมมตฐาน กกกกกกกก3. การจาแนกประเภท เปนกระบวนการทใชจดจาพวกวตถหรอปรากฏการณตางๆ ทตองการศกษาออกเปนหมวดหม โดยจดสงทไมมสมบตบางประการรวมกนใหอยในกลมเดยวกนในการจดจาแนกเปนพวกนนตองมเกณฑในการจดจาแนก เกณฑทใชในการจดจาแนกเปนประเภทพจารณาจากลกษณะความเหมอนและความแตกตางหรอความสมพนธอยางใดอยางหนงกไดซงอาจเปนเกณฑทกาหนดขนเองหรอมผอนกาหนดใหถาสงทนามาจดจาแนกประเภทมลกษณะนนรวมกนกจดใหอยในพวกเดยวกนสงทไมมลกษณะดงกลาวกรวมกนเปนอกพวก หนงเกณฑทใชในการจดจาแนกประเภทถาเปนสงไมมชวตเกณฑทใชมกจะเปนส รปราง ขนาด ลกษณะผววสดทใชทาประโยชนราคาสวนสงทมชวตมกจะใชเกณฑทมลกษณะของสงมชวตเชนอาหาร การสบพนธ ทอยอาศย การเคลอนไหว เปนตน กกกกกกกก4. การวด หมายถง ความสามารถในการเลอกใชเครองมอในการวดอยางเหมาะสมและใชเครองมอนนหาปรมาณของสงตางๆออกมาเปนตวเลขไดถกตองและรวดเรว โดยมหนวยกากบตลอดจนสามารถอานคาทวดไดถกตองและใกลเคยงกบความจรง กกกกกกกก5. การใชตวเลข หมายถง เปนการนาคาทไดจากการวดและการนบมาจดกระทาใหเกดคาใหมโดยนาตวเลขทไดมาบวก ลบ คณ หาร ตวอยางเชน การหาคาเฉลย การหาปรมาตร พนท ความหนาแนนเปนตน เพอนาเอาคาใหมทไดนนมาสอความหมายใหชดเจนและเหมาะสม กกกกกกกก6. การสอความหมาย หมายถง เปนความสามารถในการใชภาษาพดหรอภาษาทาทาง เพอใหผ อนเขาใจสงทตองการสอไดชดเจนและรวดเรว องคประกอบสาคญของการสอความหมายม 4 ประการคอ 1) ผสงสาร 2) สาร 3) ชองทางรบสาร 4) ผรบสาร กกกกกกกกการสอความหมายม 2 ประเภท การสอความหมายทางเดยวเปนการตดตอสอสารโดยผสงสารไมเปดโอกาสใหผรบสารไตถาม ซกถามขอสงสยและไมสนใจปฏกรยาตอบสนองของผรบสารการสอความหมายสองทาง เปนการตดตอสอสารทผรบสารมโอกาสซกถามขอสงสย มการตอบสนองตลอดจนเสนอความคดเหนไดดวย การสอความหมายผลการทดลองคนควาทางวทยาศาสตร มได 2 ประเภทขางตน สาหรบการสอความหมายทางเดยวเชน การเขยนรายงานผลการทดลองหรอคนควาใหผรบสารซงไมมโอกาสซกถามนน จงตองเปนการสอ

37 ความหมายทม ประสทธภาพคอผสงสารและผรบสารมความเขาใจตรงกนและลกษณะการสอทดตองใชภาษาทเขาใจงายถกตอง กระชบรวดเรว กกกกกกกก7. การจดกระทาขอมลหมายถง การนาขอมลดบมาจดเรยงลาดบ หรอหาความถหรอแยกประเภทหรอคดคานวณใหม การสอความหมายทาไดหลายรปแบบเชน บรรยาย แผนภาพ แผนภม แผนผง ไดอะแกรม ตารางวงจร สมการ และกราฟ กกกกกกกก8. การพยากรณหมายถง การทานายหรอการคาดคะเนคาตอบโดยอาศยขอมลทไดจากการสงเกต หรอขอมลจากประสบการณท เกดซาในเรองนน หรอขอมลทแสดงความสมพนธของตวแปรตางๆหรอจากตวความรทางวทยาศาสตร เชน ความจรง หลกการ กฎ ตลอดจนทฤษฎตางๆ การพยากรณทแมนยาเปนผลจากการสงเกตทรอบคอบการวดทถกตอง การบนทกและการจดกระทาขอมลอยางเหมาะสม การพยากรณแบงเปน 2 ประเภทคอ การพยากรณภายในขอบเขต ขอมลและการพยากรณ กกกกกกกกการพยากรณภายนอก ขอบเขตขอมลหมายถง การคาดคะเนคาตอบหรอคาของขอมลทมากกวาหรอนอยกวาขอบเขตขอมลทสงเกตหรอวดได การพยากรณภายในขอบเขตขอมลหมายถง การคาดคะเนคาตอบหรอคาของขอมลทอยภายในขอบเขตขอมลทสงเกตหรอวดได การพยากรณภายในขอบเขตขอมลจะเชอถอไดมากกวาและมความผดพลาดนอยกวาการพยากรณภายนอกขอบเขตขอมล กกกกกกกก9. การหาความสมพนธระหวางสเปสกบเวลาหมายถงทกษะความสมพนธระหวางสเปสและเวลา สเปสของวตถหมายถงทวางทวตถนนครองทอยซงมรปรางลกษณะเชนเดยวกบวตถนนโดยทวไปแลวสเปสของวตถจะม 3มต คอ ความกวาง ความยาว และความสง ความสมพนธระหวางสเปสกบสเปสของวตถ ไดแก ความสมพนธระหวาง 3 มต กบมต และความสมพนธระหวางตาแหนงทอยของวตถ หนงกบอกวตถหนง ความสามารถทแสดงใหเหนวาเกดทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส ไดแก การชบงรป 2 มต 3 มตได สามารถวาดภาพ 2 มต จากวตถหรอภาพ 3 มตได ความสมพนธระหวางสเปสกบเวลา ไดแกความสมพนธการเปลยนตาแหนงทอยของ วตถกบเวลา หรอความสมพนธระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา ความสามารถทแสดงใหเหนวาเกดทกษะคอ ทกษะกระบวนการวทยาศาสตรขนผสมผสาน (integrated science process skills)ประกอบดวย 5 ทกษะ ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปสกบเวลา จจจจจจจจ 1. การกาหนดและควบคมตวแปรหมายถง ตวแปรคอสงทเปลยนแปลงหรอแตกตางไปจากทเปนอยเดมเมออยในสถานการณใดสถานการณหนง ตวแปรทเกยวของกบการทดลอง

38 ทาง วทยาศาสตรแบงออกเปน 3 ประเภทคอ ตวแปรตนหรอตวแปรอสระ ตวแปรตามคอตวแปรทเกดผลจากตวแปรตน ตวแปรควบคมคอตวแปรทตองควบคมไมใหการทดลองเบยงเบน กกกกกกกก 2. การตงสมมตฐาน หมายถงการตงสมมตฐานคอการคาดคะเนคาตอบของปญหาอยางสมเหตสมผลและคาตอบทคาดคะเนคอสมมตฐานซงเปนคาตอบทรอการทดสอบหรอ ขอความทแสดงความสมพนธของตวแปรซงเปนการคาดคะเนคาตอบของปญหา

กก 3. การกาหนดนยามเชงปฏบตการของตวแปร คานยามเชงปฏบตการของตวแปรหมายถงขอความทเปนทเขาใจตรงกนสามารถสงเกตหรอวดหรอตรวจสอบไดในการทดลองเพอพสจนสมมตฐาน ผทดลองควรกาหนดนยามเชงปฏบตการของคาหรอของตวแปรตางๆเพอใหเขาใจตรงกนโดยการสงเกต วด และตรวจสอบไดงายเปนหลกสาคญ และทสาคญอกประการหนงทาใหผทาการทดลองไมหลงประเดน

4. การทดลองหมายถง กระบวนการปฏบตการเพอหาคาตอบจากสมมตฐานทตงไว ในการทดลองจะประกอบไปดวยกจกรรม 3 ขนคอ การออกแบบการทดลองหมายถง การวางแผนการทดลองกอนลงมอปฏบตจรง การปฏบตการทดลองหมายถงการลงมอปฏบตจรงและใชอปกรณไดอยางถกตอง ขนตอนนผทาการทดลองตองมความซอสตยตอสงทคนความความอดทนทจะรอผลการทดลองทเกดขน ตองขยนทจะเสาะแสวงหาปญหาและทาการแกไขโดยใชระบบวทยาศาสตรททาการทดลอง การบนทกผล 5. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป การตความหมายขอมลเปนการบรรยายลกษณะและสมบตของขอมลทมอย สวนการลงขอสรปเปนการบอกความสมพนธของขอมลเชน การอธบายความสมพนธระหวางตวแปรบนกราฟถากราฟเปนเสนตรงกอธบายวาเกดอะไรขนกบ ตวแปรตาม ขณะทตวแปรตนเปลยนแปลงหรอถากราฟเปนเสนโคงกใหอธบายความสมพนธระหวางตวแปรกอนทกราฟเสนโคงจะเปลยนทศทางและอธบายความสมพนธระหวางตวแปรหลงจากทกราฟเสนโคงเปลยนทศทางแลว การตความหมายขอมลและการสรปเปนสวนสาคญททาใหการจดการเรยนการสอนโดยเนนกระบวนการคดดาเนนการจดกจกรรมเสรมใหการใชความคดใหไดขอมลกวาง ใหลกและไกลตามทผสอนตองการ จจจจจจจ ผวจยคดวากระบวนการวทยาศาสตรเปนสวนหนงททาใหนกเรยนไดใชการคดและเปนการคดทมเหตมผล มขอมลและมคาตอบทสอดคลองกบขอมลทตองการ ถาจะมการฝกนกเรยนในเรองกระบวนการคดนาจะเปนกลมวชาททาใหผเรยนเกดกระบวนการคดอยางแทจรง ซงตองอาศยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนพนฐานในการคดขนสง นนคอผเรยนตองรจกการนามาใชในชวตประจาวนทสงคมปจจบนมทงดและเลวทจานาพาผเรยนไปสบคคลทชาตตองการ ผสอนจะตองสรางผเรยนใหมจตสานกและมเหตผลในการดารงชวตในโลกใบนใหไดและดทสด

39 ตารางท 6 ความหมาย คานยาม ตวอยางคาถามคาสง เพอพฒนาทกษะกระบวนการทาง วทยาศาสตรแตละทกษะ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร

ความหมาย/คานยาม

ตวอยางคาถาม/คาสงเพอพฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแตละทกษะ

การสงเกต สงเกตโดยใชประสาทสมผสทง5โดยมจดประสงคทจะหาขอมลซงเปนรายละเอยดของสงนน โดยไมใชประสบการณและความคดเหนของผสงเกต

1.สงทไดจากการสงเกตภาพมอะไรบาง? 2.เมอจดเทยนไขแลวมการเปลยนแปลงอยางไรบาง? 3.มะมวงผลนมลกษณะอยางไร?

การจาแนกประภท ความสามารถในการจดแบงหรอเรยงลาดบวตถหรอสงทอยในปรากฎการณและเหตการณเปนพวกๆโดยมเกณฑในการจดแบงเกณฑดงกลาวอาจจะใชความเหมอนความแตกตางหรอความสมพนธอยางใดอยางหนง

1.กาหนดสตวให 10 ชนดจงจดแบงตามคาสงใหถกตอง 2.ประเภทตามเกณฑททานกาหนดใหเอง 3.ใหจดประเภทใบไมโดยใชเกณฑความหนาแนนของใบ 4.จงบอกความแตกตางระหวางปลาฉลามกบปลาโลมา

การวด ความสามารถในการใชเครองมอในการวดปรมาณของสงของตางๆไดอยางถกตองโดยมหนวยกากบเสมอและรวมไปถงการเลอกใชเครองมอวดไดอยางถกตองเหมาะสมตอสงทตองการวดดวย

1.เ ร าม ว ธ ว ดปร ม าตรของก อน หนอยางไร? 2.กาหนดเครองวดมา 3 ชนด จงเลอกใชเครองมอเพอวดมวลโลหะกอนหน 3.จงบอกวธวดเสนรอบวงของตนไมตนน

การใชเลขจานวน ความสามารถในการบวก ลบ คณ หาร ตวเลขทแสดงคาปรมาณของสงใดสงหนงซงไดจากการสงเกตการวดการทดลองโดยตรงหรอจากแหลงอนๆอกทอดหนง ตวเลขทรนามาตองแสดงคาเดยวกบตวเลขใหมทไดจากการคานวณจะชวยใหสอความหมายไดตรง

1.ดนสอในกลองนมกแทง? 2.เหลกแทงนมปรมาตร 10 cmมมวล 78g จะมความหนาแนนเทาใด? 3.รอยละ 70 ของประชากรในหมบานนคดเปนกคน

5.การหาความสมพนธระหวางสเปสกบสเปส สเปสกบเวลา

สามารถในการหาความสมพนธระหวาง 3 มตกบ 2 มตระหวางตาแหนงทอยของวตถหนงกบอกวตถหนง ระหวางสเปสของวตถกบเวลาซงไดแกความสมพนธระหวางการเปลยนแปลง ตาแหนงทอยของวตถกบเวลาหรอระหวางสเปสของวตถทเปลยนไปกบเวลา

1.ให บอกส ง ขอ ง เ ค ร อ ง ใช ในบ า น รปทรงปรซมฐานสเหลยมมา 2ชนด? 3.นาในภาชนะนควรเทลงในภาชนะใด? 4. ปกเกอรปรมาณกลบ.ซม.จงจะไมลน 5.ถาตงนาแขงกอนใหญทงไวประมาณ 3 ชม.นาแขงกอนนจะมขนาดเหลอเทาไร?

ทมา:ทศนา แขมมณ, สถาบนพฒนาคณภาพวชาการ วทยาการดานความคด (กรงเทพฯ: โรงพมพเดอรมาสเตอรกรป,2544), 119-140.

40 นกการศกษาทผวจยไดใชในการทาวจยครงนใชทฤษฎของ Bloom และคณะไดศกษาม

หลายองคประกอบ รายละเอยดดงตอไปน 1. จดมงหมายทางการศกษา(Bloom and Other. 1956) ไดสรางความรใหมในวงการศกษาเรองจดมงหมายทางการศกษา(Taxonomy of Education Objective) อนประกอบดวยจดมงหมายทางดานความร-ความคด (Cognitive) จดมงหมายเชงคณธรรม(Affective) และทางดานการปฏบตงาน(Psychomotor) แตละประเภทมรายละเอยดจาแนกแยกแยะไวชดเจนพอเพยงทนามาใชในวงการศกษาโดยเฉพาะเรองการสรางแบบทดสอบและแบบสอบถาม บลมและคณะไดวเคราะหวา จดมงหมายทางดานความร-ความคดนนประกอบดวยจดมงหมายเฉพาะ 6 อยางดวยกนซงแตละอยางอธบายตามความหมายแลวอนดบตาสดคอจดมงหมายทางดานความร ความจา (Knowledge) สวนอนดบทสงทสดคอ การประเมนคา(Evaluation) อยางไรกตามการถกเถยงของ นกทฤษฎทเกยวของในเรองนหาจดจบโดยการพฒนากระบวนการคดคนควาอยางตอเนอง Bloom ไดพมพเผยแพร 2 เลม เลมแรกเรอง จดมงหมายทางดานความร-ความคด และอกเลมหนงคอ จดมงหมายเชงคณธรรม ซงนกทฤษฎในกลมนเคยคดใหเปนเรองเดยวกนแตไมสาเรจ การแยกเลมของ Bloom โดยเฉพาะเลมแรกเปนทยอมรบของนกการศกษาทวโลก แมแตนกการศกษาของไทย ตามตารางท6 ดงกลาวขางตน 2. เทคนคการใชคาถามตามระดบจดมงหมายทางดานพทธพสยของบลม(Bloom:1964.) ไดจดจดมงหมายทางการศกษาไว 3 ดานคอ ดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย (Cognitive Domain ) แบงเปน 6 ระดบ ดานความร ความจา ความเขาใจ การนาไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมน ผสอนจาเปนตองมความเขาใจใน ความหมายของระดบความรทง 6 ประการ ดงน จจจจจจจจ 2.1. การเรยนรในระดบความจาขอมล ความจา (knowledge) การเรยนรในระดบนเปนการเรยนรทผเรยนไดจดจามความรเดมอยแลวแตวาผเรยนจะเกบขอมลในดานการจาไดมาก เพยงใด ดงนนคาถามทใชถามในระดบนจงมกเปนคาถามทใชถามในเรองขอมล สาระ รายละเอยด ของสงทเรยน และใหผเรยนแสดงพฤตกรรมบงชวาตนมความรความจาในเรองนนๆ เชน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบความรความจา • บอก • รวบรวม •เลา •ประมวล •ช •จดลาดบ •ระบ •ใหความหมาย •จาแนก •ใหคานยม

41 •ทอง •เลอก เนอหา/สงทถามถง • ศพท • วธการ • เกณฑ • หมวดหม • กระบวนการ • ระบบ • รายละเอยด • ความสมพนธ • ระเบยบ • บคคล • สาเหต • แบบแผน • เหตการณ • หลกการ-ทฤษฎ • โครงสราง • สถานท • องคประกอบ • สญลกษณ • เวลา • กฎ • คณลกษณะ กกกกกก 2.2 การเรยนรในระดบความเขาใจ(comprehension) หมายถงการเรยนในระดบทผเรยน เขาใจความหมาย ความสมพนธและโครงสรางของสงทเรยนและสามารถอธบายสงทเรยนรนนไดดวยคาพดของตนเอง ผเรยนทเขาใจในเรองใดเรองหนงหลงจากไดเรยนรในเรองนนแลวจะสามารถแสดงออกไดหลายทาง เชนสามารถแปลความได เปรยบเทยบได บอกความแตกตางได เปนตน ดงนนคาถามในระดบน จงเปนคาถามททาใหผเรยนแสดงพฤตกรรมทบงชถงความเขาใจในเรองนนๆ ดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบความเขาใจ •อธบาย(โดยใชคาพด) •ขยายความ •เปรยบเทยบ •ลงความเหน •แปลความหมาย •แสดงความคดเหน •ตความหมาย •คาดการณ คาดคะเน •สรป ยอ •ทานาย •บอกใจความสาคญ •กะประมาณ เนอหา/สงทถามถง •ศพท •วธการ •ความหมาย •กระบวนการ •คานยาม •ทฤษฏ หลกการ •สงทเปนนามธรรม •แบบแผน โครงสราง •ผลทจะเกดขน •ความสมพนธ •ผลกระทบ •เหตการณ สถานการณ

42 กกกกกก 222.3. การเรยนรในระดบการนาไปใช(application) หมายถงการเรยนรในระดบทผเรยนสามารถนาขอมลความร และความเขาใจทไดเรยนรมาไปใชในการหาคาตอบและแกปญหาในสถานการณตางๆ ดงนนคาถามในระดบนจงประกอบดวยสถานการณทผเรยนจะตองมความรความเขาใจมาใชในการหาคาตอบโดยผเรยนมพฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบสามารถนาไปใชไดพฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการนาความรไปใช ประยกต ปรบปรงแกปญหา เลอก จด ทา ปฏบต แสดง สาธต ผลต เนอหา/สงทถามถง กฎวธการ หลกการกระบวนการ ทฤษฎ ปญหา ปรากฏการณ ขอสรป สงทเปนนามธรรม ขอเทจจรง กกกกกกก 2.4. การเรยนรในระดบการวเคราะห (analysis) หมายถงการเรยนรในระดบทผเรยนตองใชการคดอยางมวจารณญาณและการคดทลกซงขน เนองจากไมสามารถหาคาตอบไดจากขอมลทมอยโดยตรงผ เ รยนตองใชความคดหาคาตอบจากการแยกแยะขอมลและหาความสมพนธของขอมลท แยกแยะ หรออกนยหนงคอการเรยนรในระดบทผเรยนสามารถจบไดวาอะไร เปนสาเหต เหตผล หรอแรงจงใจทอยเบองหลงปรากฏการณใดปรากฏการณหนง การคดการวเคราะหโดยทวไปม 2 ลกษณะคอ

2.4.1 การวเคราะหจากขอมลทมอยเพอใหไดขอสรปและหลกการ ทสามารถนาไปใชในสถานการณอนๆได 2.4.2 การวเคราะหขอสรป ขออางอง หรอหลกการตางๆเพอหาหลกฐานทสามารถสนบสนนหรอปฏเสธขอความนน ตวอยางพฤตกรรมทสามารถบงชถงการเรยนรในระดบวเคราะหได มดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการวเคราะห จาแนกแยกแยะ หาขออางอง หาเหตและผล หาหลกฐานหาความสมพนธ ตรวจสอบ หาขอสรป จดกลม หาหลกการ ระบชเนอหา/สงทถามถงขอมล ขอความ เรองราว เหตการณ เหตและผล องคประกอบ ความคดเหน สมมตฐาน ขอยต ความมงหมาย รปแบบ ระบบ โครงสราง วธการ กระบวนการ กกกกกกกก 2.5. การเรยนรในระดบการสงเคราะห(synthesis) หมายถงการเรยนรทอยในระดบท ผเรยนสามารถ 1) คดประดษฐสงใหมขนมาได ซงอาจอยในรปของสงประดษฐ ความคด หรอภาษา 2) ทานาย สถานการณในอนาคตได 3) คดวธการแกปญหาได(แตแตกตางจากการแกปญหาในขนการนาไปใชซงจะมคาตอบถกเพยงคาตอบเดยว แตวธการแกปญหาในขนนอาจมคาตอบไดหลายคาตอบ) พฤตกรรมทสามารถบงชการเรยนรในระดบนมดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการสงเคราะห เขยนบรรยาย อธบาย เลา บอก เรยบเรยง สราง จด ประดษฐ แตง ดดแปลง ปรบ แกไข ทาใหม ออกแบบ ปฏบต คดรเรม ตงสมมตฐาน ตงจดมงหมาย ทานาย แจกแจงรายละเอยด จดหมวดหม

43 สถานการณ วธแกปญหา เนอหา / สงทถามถง ความคด การศกษาคนควา แผนงาน สมมตฐาน จดมงหมาย ทฤษฎ หลกการ โครงสราง รปแบบ แบบแผน สวนประกอบ ความสมพนธ แผนภาพ แผนภม ผงกราฟก 2.6. การเรยนรในระดบการประเมนผล(evaluation) หมายถงการเรยนรในระดบทผเรยนตองใชการตดสนคณคา ซงกหมายความวา ผเรยนจะตองสามารถตงเกณฑ ในการประเมนหรอ ตดสนคณคาตางๆได และแสดงความคดเหนในเรองนนได พฤตกรรมบงชการเรยนรในระดบนม ตวอยางดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการประเมนผล วพากษวจารณ ตดสน ประเมนคา ตคา สรป เปรยบเทยบ จดอนดบ กาหนดเกณฑ / กาหนดมาตรฐาน ตดสนใจ แสดงความคดเหน ใหเหตผล บอกหลกฐาน เนอหา / สงทถามถง ขอมล ขอเทจจรง การกระทา ความคดเหน ความถกตอง ความแมนยา มาตรฐาน เกณฑ หลกการ ทฤษฏ คณภาพ ประสทธภาพ ความเชอมน ความคลาดเคลอน อคต วธการ ประโยชน คานยม กกกกกกกก จดมงหมายทางดานความร ความคด (Cognitive Domain)

จดมงหมายทางดานความร-ความคด ถาอธบายตามแนวคดของบลมและคณะกคงไดแตเพยงวาเปนจดมงหมายทกนความรวมถงอะไรบางเทานน ดงทบลมและคณะ(Bloom and Others1956 : 7) ไดเขยนไวซงแปลไดความวา จดมงหมายทางดานความรความคดทอยในหนงสอเลมท บลมและคณะไดอางถงนนเปนจดมงหมายทรวมเอาจดมงหมายทงหลายทเกยวของกบการระลกได การสงเกตพจารณาในเรองของความร และการพฒนาการของความสามารถทางดานสตปญญาและทกษะทงหลายถาพจารณาความตามทบลมและคณะแสดงแนวคดในการพฒนาประเภทของจดมงหมาย(Taxonomy) คงไมชดเจนพอเพยง ไมชดเจนสองประการคอ ก) ไมชดเจนในเรองเนอหาวชา(Contents) ทใชเปนขอความทเรยกวา จดมงหมายทางดานความรความคดนนไมแยกจากกนกบอาการกระทาทางจต ข.)ไมชดเจนในเรองอาการกระทาทางจตซงโดยปกต อาการของจตกยากทจะอธบายใหชดเจนอยแลว แตบลมใชคาวาการระลกได การสงเกตพจารณาเมอนาสงนไปใชกบขอความทเปนจดมงหมายทางดานความรความคดกเกดความกากวมขนอานวย เลศชยนตร (2542: 179-184)ไดทาการคนควาโดยพจารณาตามเนอหาวชา (Contents) แยกจดมงหมายออกเปน 6 ประเภทไดแก ความร-ความจา(Knowledge) ความเขาใจ (comprehension) การนาไปใช(Application) การวเคราะห(Analysis) การสงเคราะห (Synthesis) การประเมนคา(Evaluation) จดมงหมายทง 6 อยางนมความหมายเกยวของกบการนกคด การรบร การตอบสนองของกายและจต และเมอพจารณาตามอาการกระทาของจต

44 (Psycho-Reaction) คาวาอาการกระทาของจตนมความหมายในทางพทธศาสนาซงประกอบดวย 5 สวน ไดแก รป หมายถง กายอนมจตตงอย เวทนา หมายถง การรบรตางๆ ของจต สญญา หมายถง การจาไดหมายรเปนอาการของจตททรงความรไวแต อดตกาล สงขาร หมายถงอาการปรงแตงของจตซงการปรงแตงนนตองเปนปฏสมพนธกนระหวางองคประกอบทงหามใชอยตามลาพงโดดเดยว วญญาณหมายถงการหยงรของจต 000000000จดมงหมายทางการศกษา(Taxonomy) แตจะประยกตใหเขาใจเรองการเรยนรโดยอาศยพนฐานความรทางพทธศาสนามาชวยอธบายดวยจงจะใหความชดเจนและมความหมายทางคณคามากขน ม 2 องคประกอบ คอ องคประกอบทไมใชสตปญญา ซงเปนสวนทบลมและคณะไดศกษาเปนเรองจดมงหมายเชงคณธรรม (Affective Domain) สวนองคประกอบทางดานสตปญญานอกจากจดมงหมายทางการศกษา (Taxonomy) แลวยงมตวแปรอยางอนอกมาก เชนกลมทเปน ตวแปรทางดานความถนดทางการเรยน ตามทฤษฎของเทอรสโตนทมการศกษาโดยการวเคราะหองคประกอบรวมกน (Multiple Factor Analysis) รายละเอยดดงแผนภมท6 จดมงหมายทางการศกษา

กาย จต กายทกาลงพฒนา จต จตทกาลงพฒนา

พฤตกรรม แรกเกดจนถงจดทตองการศก การวดทางดานสตปญญา แผนภมท 6 แสดงจดมงหมายทางการศกษา (Taxonomy) ดานคณธรรม จรยธรรม

ทมา : สาโรจน บวศร ,กระบวนการแกปญหาตามหลกอรยะสจ 4 (กรงเทพฯ : สานกพมพ แหง จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2525),298.

ทฤษฎของพระพทธศาสนา

1. รป 2. เวทนา 3. สญญา 4. สงขาร 5. วญญาณ

45 การสรางคาถามในการคดวเคราะหคดสงเคราะห การถามคาถาม จดเปนสงเราทดทสดในการทจะฝกใหเดกคด เพราะการถามเปนการนานกเรยนใหเกดการคดไตรตรอง (reflective thinking ) ทบทวนความเขาใจของตนเองและพยายามคดเพอจะหาคาตอบมาตอบคาถามของครใหได นอกจากนการถามกเปนกลยทธอยางหนงของการสอนถอวาเปนวธทดทจะใชในการสอสารกบผเรยนและจดประกายไปสคาถามอนๆหรอความสนใจ คนควาหาคาตอบทาใหผเรยนเกดการคดอยางมวจารณญาณ(critical thinking ) คดสรางสรรค (creative thinking) กอใหเกดความทาทายและถาคาถามไมคกคามหรอเคนหาคาตอบจากผเรยนมากจนเกนไปกจะทาใหเกดสถานการณ ทเหมาะสมตอการเรยนร กอใหผเรยนเกดความรสรางสง เชอมโยงและจงใจใหผเรยนรจกการคดแบบไตรตรอง (reflecting thinking หรอการวางแผน( planning ) การถามคาถามเปนศลปะทซบซอน ครควรฝกการใชคาถามทจงใจใหผเรยนตองการตอบคาถามดวยความเตมใจ โดยอาศยเทคนค การถามคาถามคาถามทเหมาะสม กบผเรยนแตละคน และถามคาถามโดยคานงถงแตละระดบ ประเภทและคาทใชในคาถาม รวมทงมเทคนคในการตอบรบ คาตอบ ทจะทาใหผเรยนรสกวาครสนใจรบรและเขาใจคาตอบของเขา มผแบงประเภทคาถามไวหลายประเภท ขนอยกบเปาหมายในการใชคาถามนนๆ เชน แบงตามลกษณะของคาถาม ไดแก กกกกกกกก1. คาถามปลายเปด หรอคาถามแคบ หรอคาถามทมคาตอบเดยว เปนคาถามทตองการคาตอบเกยวกบขอเทจจรง จานวนทถกตอง วนเวลาทเกดเหตการณนนๆ ซงจะเปนขอมลทเปนความจา ซงผเรยนไดเรยนรมากอน แลว คาถามประเภทนมกลงทายคาถามดวย ใคร ทาอะไร ทไหน เทาใด เมอไร ใชหรอไม ซงควรใชเมอผสอน ตองการตรวจสอบ ความร ความจา ของผเรยน จจจจจจจจ2. คาถามปลายเปด หรอคาถามกวาง หรอคาถามทมหลายคาตอบ เปนคาถามทตองการใหผตอบตอบไดหลายอยาง มคาตอบถกหลายคาตอบ ผเรยนตองตอบโดยใชความคดมากกวาความจา และอาจจะเปนประเดนทจะนาไปสการอภปลายได เชน อะไรเปนสาเหตใหเปลอกโลกเกดการเปลยนแปลง ทาไมโลกจงตองโคจรรอบดวงอาทตย เปนตน เปนการถามใหตอบได หลายทาง และอาจฝกใหคดตอไป ถงเหตผลทใหคาตอบนนๆ คาถามประเภทนมกตงคาถามทมคาลงทายวา อยางไร ทาไม อะไร เปนตน หรอแบงตามพฤตกรรมดานความร ความคด(cognitive domain) ของ Bloom เปน 6 ระดบ เชน

1. ความรความจา (Knowledge) เปนการถามถงเรองราวทเปนปรากฏการณ ขอเทจจรง กฎ สตร คาศพท ฯลฯ ทสมองบนทกไว ซงสามารถถามแยกประเภท ไดดงน

1.1 ถามความร ความจา เนอเรอง

46 1.1.1. ถามความร ความจา ศพท และนยาม เชน พระเนตรแปลวา

อยางไร 1.1.2 ถามความร ความจา กฎ และความจรง เชน ใครเปนผสรางกรง

รตนโกสนทร 1.2 ความร ความจาในวธดาเนนการ กกกกกกกกกกก 1.2.1 ความร ความจา ระเบยบแบบแผน เชน เครองหมายใดใชแสดงวาเปนจงหวดในแผนทประเทศไทย กกกกกกกกกกกก 1.2.2 ถามความร ความจาระดบชนและแนวโนม เชน ใครเปนคนแรกทขนไป เหยยบดวงจนทร 1.2.3 ถามความร ความจาเกยวกบการจาแนกประเภท เชน สตวใดบางทอาศยอยในนา กกกกกกกกกกกก 1.2.4 ถามความรความจาเกณฑเชนการแบงประเภทของสตวใชอะไรเปน เกณฑ กกกกกกกกกกกก 1.2.5 ถามความร ความจา วธการ เชน การเลยงไกโดยวธใดไดผลมาก ทสด กกกกกกกก 1.3 ถามความร ความจา ความคดรวบยอดในเนอเรอง กกกกกกกกกกกก 1.3.1 ถามความร ความจา หลกวชา และขยายหลกวชา เชน ดาวเคราะหมวงโคจรรอบดวงอาทตยเปนอยางไร กกกกกกกกกกกก 1.3.2 ถามเนอหาความสมพนธ จากหลายหลกวชามาสมพนธกนจนเปน โครงสรางของเนอความใหญเรองเดยวกน เชน โครงสรางของการปกครองประเทศไทยเปนอยางไร สวนประกอบของนามอะไรบาง

2.ถามความเขาใจ (comprehension) เปนการถามถงการใชกระบวนการทางความคดนาความร และประสบการณทไดรบมาทาใหมความหมายมากขนดวยวธการแปลความตความหมาย ขยายความ ซงสามารถถามคาถามไดดงน กกกกกกกก 2.1. ถามการแปลความหมาย เชน ในนามปลา ในนามขาว หมายถงลกษณะอยางไร กกกกกกกกก 2.2. ถามการตความ เชน นกเรยนมผลสมฤทธทางการเรยนในวชาภาษาไทยลดลง รอยละ20 หมายความวาอยางไร

47 กกกกกกกก 2.3. การขยายความ เชน ถานกเรยนมคะแนนภาษาไทยลดลงในเทอมนและเทอมหนา ผล การเรยนของนกเรยนจะเปนอยางไร กกกกกก 3. ถามการนาไปใช (application) เปนการถามถงความสามารถการนา ความร หลกการ และ ขอเทจจรงไปแกปญหา ใหมทเกดขนอยางไดผล เชน เพราะเหตใดประเทศ เวยดนามจงม ผลผลตขาวสง กกกกกก 4. ถามการวเคราะห (analysis) เปนการถามถงความสามารถในการแยกแยะเรองราวตางๆ ออกเปนสวนยอย วาสงเหลานนมองคประกอบ กนอยางไร ซงสามารถใชคาถาม ดงน กกกกกกกกก 4.1 ถามวเคราะหสวนประกอบหลก เชน สวนประกอบของเปลอกโลกมอะไรบาง กกกกกกกกก 4.2 ถามวเคราะหความสมพนธ เชน การทนกเรยนเรยนไมทนมสวนสมพนธกบการหนเรยนอยางไร กกกกกกกกกก 4.3 ถามการวเคราะหหลกการ เชน หลกการของการทางานกลม คออะไร จจจจจจจจ5. ถามการสงเคราะห เปนการถามถงความสามารถในการประกอบสวนยอยใหเขากนเปน เรองราวเปนความสามารถในการพจารณาเรองราวในหลายๆ แงมม แลวนามาจดระบบ โครงสรางใหมทมความเหมาะสม ลกษณะของการถามประเภทนไดแก กกกกกกกกกก5.1 ถามการสงเคราะหขอความ เชน ใหอธบายเหตการณทายทธหตถระหวางพระศรสรโยทยกบพระเจาแปร กกกกกกกกกก5.2 ถามการสงเคราะหแผนงาน เชน ถาจะประดษฐเศษวสดเปนของใชจะ วางแผนการทางานอยางไร กกกกกกกกกก5.3 ถามการสงเคราะหความสมพนธ เชน เมองทตงอยรมทะเลมความสมพนธกบ การทองเทยวอยางไร กกก ก 6. ถามการประเมนคา(evaluation) เปนการถามถงความสามารถในการตดสน ตราคา คณคาโดยอาศยเกณฑ และมาตรฐานทกาหนดไว ลกษณะของการถามประเภทนไดแก กกกกกกกกก 6.1 การประเมนโดยอาศยขอเทจจรงภายใน เชน จากคากลาวทวา การศกษาทาใหมความกาวหนาในชวตการทางานทานเหนดวยหรอไม

6.2 การประเมนโดยอาศยขอเทจจรงจากภายนอก เชน ถายดตามหลกสหกรณ แลว กจการสหกรณเหมาะสมกบผประกอบอาชพเกษตรกรรมหรอไมอยางไร กกกกกกก จากลกษณะของการตงคาถามตามพฤตกรรมดานความร ความคดของ Bloom น จะเหนวาเปนการตงคาถามทยาก ไมสะดวกทจะใชในชนเรยน แตเนองจากสามารถวดระดบการคดของ นกเรยนได ผวจยจงไดนามาเสนอในทน และถาผสอนจะใชคาถามในลกษณะนถามนกเรยน

48 กจะไดคาตอบทบอกไดวา นกเรยนมความสามารถในการคดระดบใด และถาจะทาใหการใชคาถามตามพฤตกรรมดานความรตามความคดของBloom ไดงายขน อาจทาไดโดยทครไมตองยดตดกบ ขนตอนของพฤตกรรมดานความร ความคดมากเกนไป แตสามารถใชคาถามสลบกนไปมาตามลาดบพฤตกรรม และตามความเหมาะสม กบสถานการณในหองเรยนได คาถามทใชในการถามคอ อะไร ทาไม ทไหน เมอไร อยางไร ครตองตงคาถามใหตดปากเพอกระตนให นกเรยนเกดการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห และในการสอนเรองนตองใจเยนใหเวลากบ นกเรยน ครตองคอยแกไขในขณะทนกเรยนคดไมตรงประเดนโดยใชสอการเรยนการสอนชวยเสรม การซอมเสรมมบทบาทสาคญมากในการพฒนานกเรยนทยงไมเขาใจในระบบการคดแบบน การสอนจะบรรลผลครตองเตรยมการสอนอยางมากโดยเฉพาะสอทใชในการใหนกเรยนเกดกระบวนการคดซงตองใช การคดลก คดกวาง คดไกล คดวองไว คดอยางมวจารณญาณ จนกระทงเกดการคดสรางสรรค นบวาการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห เปนกระบวนการคดขนพนฐานของขนสงทจะไปสขนสงทเหนอกวาขนนตอไป.

การคดวเคราะห

ความหมายของการคดวเคราะห โกวทย ประวาลพฤกษ (2548 :43 ) ไดเสนอหลกการเรองการพฒนาความคดควบคไปกบการวดและการประเมนผลการเรยนร รวมทงไดแสดงทศนะเกยวกบรปแบบการสอน คานยม จรยธรรมและรปแบบการสอนทกษะ ไกรยทธ ธรตยาดนนท (ม.ค.-ม.ค. 2539) ไดสรปแนวทางการคดวเคราะหไววา เปน การเสนอองคประกอบการสอนใหเกดทกษะการคดเปดโอกาสอภปรายใชคาถามแยบยล หองเรยนมบรรยากาศสงเสรมการคดตาราเรยนประกอบดวยแกนสารความร สอนเนอหาใหนอยแตใหสนก อษณย อนรทธวงศ (2545:30) ไดสรปแนวคดทคดเปน จงเปนการคดเพอแกปญหาโดยใชขอมล 3 ประเภท ประกอบในการคดคอ ขอมลเกยวกบตนเอง ขอมลเกยวกบสงแวดลอม ขอมลเกยวกบวชาการ หากสามารถทาใหปญหาหมดไปกระบวนการคดจะยตลง ถาปญหายงคงอยบคคลกเรมกระบวนการใหม ประเวศ วะส (อางในสวทย คามล 2547:53) ไดสรปแนวทางการพฒนาหลกการคดวเคราะหดงน กระบวนการทางปญญาม 10 ขนตอน คอ ฝกสงเกต ฝกบนทก ฝกนาเสนอตอท

49 ประชม ฝกฟง ฝกปจฉา วสชนา ฝกตงสมมตฐานและตงคาถาม ฝกคนหาคาตอบ ฝกวจย ฝกเชอมโยงบรณาการ ฝกเขยนเรยบเรยงทางวชาการ องคประกอบสาคญของการคดวเคราะห กกกกก ก องคประกอบการคดวเคราะห สวทย คามล (2547: 17)ไดใหขอมลดงน กกกกกกก1. สงทกาหนดให เปนสงสาเรจรปทกาหนดใหวเคราะห เชน วตถ สงของ เรองราว เหตการณหรอปรากฏการณตางๆ กกกกกก 2. หลกการหรอกฎเกณฑ เปนขอกาหนดสาหรบใชแยกสวนประกอบของสวนทกาหนดให เชนเกณฑในการจาแนกสงทมความเหมอนกนหรอแตกตางกน หลกเกณฑในการหาลกษณะความสมพนธทมความคลายคลงกนหรอขดแยงกน กกกกกกก3. การคนหาความจรงหรอความสาคญ เปนการพจารณาสวนประกอบของสงทกาหนดใหตามหลกการหรอกฎเกณฑ แลวทาการรวบรวมประเดนทสาคญเพอหาขอสรป การฝกผเรยนใหรจกการคดวเคราะห การฝกใหผเรยนอาจสามารถทาไดหลายวธดวยกน การใชคาถาม เพอใหผเรยนรจกคดวเคราะหอยางมหลกการซงครอาจจะใหผเรยนวเคราะหโดยการยกสถานการณ บางอยางขนมาหรอการวเคราะหสงทเกดขนในภาพโดยใชคาถาม การคดวเคราะห (analysis ) เปนความสามารถในการคดแยกแยะเรองราวใด ๆ ออกเปนสวนยอย ๆ วาสงเหลานนมองคประกอบกนเชนไรซงสามารถจาแนกเปนพฤตกรรมยอยได ดงน ก 1. การวเคราะหสวนประกอบ เปนความสามารถในการหาสวนประกอบทสาคญของสงของหรอเรองราวตาง ๆ เปนความสามารถในการบอกความแตกตางระหวางขอเทจจรองและ ความคดเหน ความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรงทนามาสนบสนน เชน การวเคราะหสวนประกอบทสาคญ สาเหตและสาระสาคญของเรอง กกกกกกกก2. การวเคราะหความสมพนธ เปนความสามารถในการหาความสมพนธของสวนสาคญตาง ๆ เปนการระบความสมพนธระหวางความคด ความสมพนธในเชงเหตและผลและความแตกตางระหวางขอโตแยงทเกยวของและไมเกยวของ กกกกกกกก3. การวเคราะหหลกการ เปนความสามารถในการหาหลกการของความสมพนธของสวนสาคญในเรองนน ๆ วาสมพนธกนอยโดยอาศยหลกการใด เปนความสามารถในการใหผเรยนคนหาหลกการของเรอง ระบจดประสงคของผเรยน ประเดนทสาคญของเรอง เทคนคทใชในการชกจงผอาน และรปแบบของภาษาทใช เชน การบอกหรอการอธบายสงทเปนใจความสาคญ ความสมพนธ และหลกการของสงทเรยนได

50 การคดวเคราะห เปนกระบวนการเรมตนของการพฒนาการทางสมอง ทจะทาใหเกด การ

พฒนาระบบการคด โดยในการประเมนการคดวเคราะหหรอตรวจสอบวดประเมนผลของ การคดทเปนผลผลต สวทย คามล (2547:33) ไดสรปแนวคดการประเมนผลของการคด ดงน Dddddddd 1. การตรวจสอบขอมลของการคดวเคราะห ขณะไดรบขอมล ขอมลเปนขอมลท นาสนใจในทจะศกษา และขอมลมความสาคญของการพฒนาทางการคด กกกกกกกก2. การตรวจสอบการกาหนดปญหา ในการจดตงคาถามในการจาแนกของปญหาของควรทจะเปนการดาเนนการวเคราะห กกกกกกกก3. การตรวจสอบหลกเกณฑ พจารณาหลกเกณฑในการคดวเคราะหของการพฒนา ของสงของทจะทาในการพจารณาโครงสรางของการพฒนาการคด หรอรายละเอยดทงหมด ครบถวนสมบรณหรอไมอยางไร กกกกกกกก4. การตรวจสอบการพจารณาแยกแยะ การจาแนกการพฒนารปแบบของการตงคาถามโดยใช 5W 1H (who, what, when ,why , where, how) ใคร ทาอะไร ทไหน เมอไร และทาอยางไร มความเหมาะสมอยางไร กกกกกกกก5 การสรป ประเมนผล เปนการดาเนนการทดลองวาสรปผลไดดในระดบใด มการสรปทชดเจนเพยงใด เหมาะสมกบเนอหาหรอไม

ในการสอนเพอใหผเรยนพฒนาทกษะการคดวเคราะหน เปนทกษะยอยทจะชวยใหผเรยนมความตระหนกในปญหา และเปนพนฐานในการวเคราะหหาทางเลอก จากทกษะขนเรมตนไปสทกษะทซบซอน ดงน

1. การสงเกต เปนทกษะขนตนในการศกษาปรากฏการณทางธรรมชาตและทาง

สงคมครอาจฝกใหผเรยนรจกการสงเกตโดยตรง เชน สงเกตปรากฏการณธรรมชาต สงเกตความเปนอยของคนในชมชน สงเกตการณดารงชวตของสตวสงเกตของจรง ฯลฯ และสงเกตโดยทางออม เชน การสงเกตจากภาพถาย แผนท วดทศน รจาลอง สไลด การเลนเกมบางประเภท เชน เกมจบผด หรอเกมจบคภาพ เปนตน การฝกการสงเกตจะชวยใหผเรยนไดฝกการเฝาดรายละเอยดของสถานการณตาง ๆ พฤตกรรมของคน วตถสงของ รายงานหรอบคคล กกกกกกกก2. การวดและการใชตวเลข ในชวตประจาวนของผเรยนจะตองเกยวของกบการชง นาหนก การวดสวนสง การวดไข การวดพนทปรมาตร การคานวณทางคณตศาสตร การดเวลา วน เดอน ป ทเปนตวเลข ซงผเรยนควรไดรบการฝกทงโดยการคดคานวณและการสงเกตเพอประมาณการ

51 กกกกกกกก3. การจาแนกประเภท สงของทอยรอบตวเราสามารถจดเปนประเภทไดหลายประเภทตามเกณฑทใช เชน ส รปราง อาย ขนาด ลกษณะ คลายคลงหรอแตกตาง ซงผเรยนควรไดรบการฝกใหจาแนกประเภทคน สตว สงของ ปรากฏการณทางธรรมชาต สงแวดลอมรอบตว โดยใชเกณฑทตนเองสรางขนอยางสมาเสมอเพอฝกทกษะการคดวเคราะห โดยจาแนกประเภทของสงตาง ๆ กกกกกกกก4. การสอสาร สามารถสงเกตไดจากการฟง พด อาน เขยน รวมทงการแสดงออกทางหนาตา ทาทาง เปนสงทผเรยนควรไดรบการฝกใหมความสามารถรบรและสงขาวสาร ความ รสก แนวความคด หรอปญหาตาง ๆ กบผอน กกกกกกกก5. การใชความสมพนธระหวางระยะทาง – เวลา เชน ความสมพนธของเวลาในการลาดบเหตการณจากอดตถงปจจบน ความสมพนธของวตถ สงของ สถานท บคคล ซงสมพนธกนในแงของเวลาและระยะทาง การลาดบเหตการณตาง ๆ ตามลาดบกอนหลง ทสมพนธกบความใกลไกลของระยะทาง กกกกกกกก6. การทานาย เปนการคาดการณถงเหตการณทจะเกดขนในอนาคตดวยความมนใจ มากกวาการเดา เพราะมการศกษาหลกฐานตาง ๆ อยางรอบคอบ หรอการสงเกตการณสงใดสงหนงอยางตอเนอง จนมนใจวาเมอเกดเหตการณเชนนแลวจะเกดอกเหตการณหนงตามมา เชน การเหนมดยายรง อาจทานายวาอกไมนานจะเกดฝนตกหนก เปนตน กกกกกกกก7. การอางองเปนการลงความเหนโดยพจารณาจากหลกทวไป นาไปสเรองเฉพาะเปนการแสดงนยหรอการลงสรป หรอการตดสนสาเหตของบางสงบางอยาง กกกกกกกก8. การนยามปฏบตการ เปนการกาหนดความหมายหรอการอธบายสถานศกษาบางสงบางอยางเพอใหเกดความเขาใจตรงกนไดงายขน

9. การแปลความหมายขอมล เปนการนาขอมลทเกบรวบรวมไวมาแปลความ หรอ ตความหมายโดยวธการตาง ๆ เชน การหาคาทางสถตการเขยนกราฟแบบตาง ๆ แลวสรปผล กกกกกกกก10 การตงสมมตฐาน เปนการคาดเดาหรอคาดการณโดยอาศยขอมลอางองเกยวกบ สาเหตหรอผลทจะเกดขน แลวทดสอบวาสมมตฐานใดถกตองทสดโดยการสงเกตการณหรอศกษาเพมเตม เพอสงผลใหเกดการปรบปรงหรอตงสมมตฐานใหม การจดการเรยนรดวยกระบวนการคดวเคราะห

ขนตอนการจดการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห สวทย – อรทย มลคา (2542:15-154) วธการจดการเรยนรทมจดเนนและสงเสรมการพฒนากระบวนการคดของผเรยนดงน

52 Dddddddd 1. การจดการเรยนรแบบอปนย คอ กระบวนการทผสอนสอนจากรายละเอยดปลกยอยหรอจากสวนยอยไปหาสวนใหญหรอกฎเกณฑ หลกการ ขอเทจจรงหรอขอสรปโดยการนาเอาตวอยาง ขอมล เหตการณ สถานการณ หรอปรากฏการณ ทมหลกการแฝงอยมาใหผเรยนศกษา สงเกต ทดลอง เปรยบเทยบหรอวเคราะหจนสามารถสรปหลกการหรอกฎเกณฑไดดวยตนเอง วตถประสงคเพอชวยใหผเรยนไดฝกทกษะการสงเกต การคดวเคราะห ทาใหเกดการเรยนรและสามารถสรปหรอคนพบหลกการ กฎเกณฑ ประเดนสาคญหรอความจรงไดดวยตนเอง องคประกอบสาคญของการจดการเรยนรแบบอปนย มดงน คอ กกกกกกกก ก1.1 ตวอยางขอมล สถานการณ เหตการณหรอปรากฏการณทเปนลกษณะยอยๆ ของหลกการ แนวคด ทฤษฎทตองการใหผเรยนเกดการเรยนร กกกกกกกก ก1.2 การวเคราะหตวอยาง ขอมล สถานการณ เหตการณหรอปรากฏการณ เพอสรปเปนหลกการ แนวคด ทฤษฎรวมกน กกกกกกกกก 1.3 การสรปหลกการ แนวคด ทฤษฎทไดจากการวเคราะห ขนตอนการจดการเรยนรแบบอปนยสามารถสรปเปน ดงรายละเอยดแผนภมท7 แผนภมท7 แสดงขนตอนการจดการเรยนรแบบอปนย ทมา: สวทย คามล, ขนตอนการจดการเรยนร(กรงเทพฯ:โรงพมพหางหนสวนภาพพมพ,2545)32.

ขนเตรยมการ

ขนเปรยบเทยบ

ขนเสนอตวอยาง

ขนสรปกฎเกณฑ

ขนนาไปใช

53 000000002 . การจดการเรยนรแบบใชคาถาม ความหมายคอการจดการเรยนรแบบใชคาถามในการคดโดย พมพนธ เดชะคปต (2542 : 1-3) ไดศกษาวาเปนกระบวนการเรยนรทใชในการพฒนาทางความคดของผเรยน โดยผสอนจะปอนคาถามในลกษณะตางๆทเปนคาถามทดสามารถพฒนาความคดผเรยน ถามเพอใหผเรยนไดใชความคดเชงเหตผล วเคราะห วจารณ สงเคราะห หรอการประเมนคาเพอจะถามคาตอบนนๆ วตถประสงค เพอมงพฒนากระบวนการทางความคดของผเรยน องคประกอบสาคญ องคประกอบสาคญของการจดการเรยนรแบบใชคาถาม มดงน คาถามประเภทตางๆทมลกษณะคาถามทดมคณภาพและสามารถพฒนาความคดผเรยน เทคนคการใชคาถามของผสอน การตอบคาถามของผเรยน ประเภทของคาถามไดจาแนกคาถามออกเปน 12 แบบ ซงเปนลกษณะคาถามทใชเพอความมงหมายตางๆ กนสรปไดดงน กกกกกกก 2.1 ถามเพอเปรยบเทยบเพอใหผตอบคดเปรยบเทยบความเหมอนกบความแตกตาง ซงจะตองคดอยางรอบคอบเสยกอน กกกกกกกก 2.2 ถามเพอการตดสนใจ ผตอบจะตองจาแนกและตดสนใจอยางแนนอน กกกกกกก 2.3 ถามเพอเอาความรไปใชในสถานการณตางๆ เปนการถามเพอแกไขในสถานการณสภาวะตางๆ โดยอาศยความรหรอประสบการณเดมทมอยแลว กกกกกก 2.4 ถามเพอการจาแนก เพอตองการใหผตอบคดจาแนกหรอจดหมวดหม หรอจดพวกใหม โดยอาศยในการเปรยบเทยบในดานความแตกตาง ความเหมอน ความสมพนธ และการจดกลมใหม 2.5 ถามเพอความสมพนธระหวางเหตผล เปนคาถามทใหผตอบสงเกตปรากฏการณวาเกดขนไดอยางไร ผลทเกดขนเปนอยางไร 2.6 ถามเพอใหทราบความมงหมาย เปนการถามทใหผตอบบอกความมงหมายของเนอเรอง เชนหนงสอพระมหาชนก เนอเรองทงหมดมจดมงหมายสาคญอะไรบาง กกกกกก 2.7 ถามเพอใหเกดความคดวจารณ ถามเพอใหผตอบคดในเรองความสมบรณ ความถกตอง ซงกอนทจะตอบนนผตอบตองใครครวญเสยกอน กกกกกก 2.8 ถามเพอใหแสดงความคดเหน เพอใหผตอบเกดการสรปผล ตดสนใจ โดยอาศยขอมลความเปนจรง หลกการเปนเกณฑ 2.9 ถามเพอเปดการอภปราย เปนการถามเพอใหไดมการถกเถยง การพนจพจารณา การตดสนใจในเรองใดเรองหนง กกกกก 2.10 ถามเพอใหกาหนดนยามหรอใหอธบาย เปนคาถามเพอใหสรปความคดรวบยอดหรอความหมาย คานยาม คาอธบายในแตละคาหรอวล เพอใหเรองราวนนกระจางขน

54 2.11 ถามเพอใหสงเกต คาถามชนดนตองการใหหาคาตอบโดยวธการสงเกต 2.12 ถามเพอยวยใหเกดคาถามใหมๆอก ระหวางทผเรยนกาลงคดกาลงอานหรอกาลงปฏบตงานอย ผสอนอาจถามถงงานทเขากาลงคดกาลงอยวาเปนอยางไร กก ก 3. การพฒนาความคดดวยวธตงคาถามขนตอนการเรยนรแบบใชคาถามรายละเอยดตามแผนภมท 8 ดงน การพฒนาความคดดวยการตงคาถาม

แผนภมท8 แสดงการจดการเรยนเรยนรดวยวธตงคาถาม ทมา: สวทย คามล, ขนตอนการจดการเรยนรแบบตงคาถาม ( กรงเทพฯ: โรงพมพหางหนสวน ภาพพมพ,2545),85.

การตงคาถาม

คาถาม

ประเมนผล

ขนวางแผนการใชคาถาม

55 การคดสงเคราะห ( synthesis )

การคดสงเคราะห ( synthesis ) เปนความสามารถในการคดเพอประกอบสวนยอย ๆ ใหเขากนเปนเรองราว เปนความสามารถในการพจารณาเรองราวในหลาย ๆ แงมม แลวนามาจดระบบโครงสรางเสยใหมซงมความเหมาะสม กะทดรด และไดความหมายมากทสด ซงสามารถจาแนกเปนพฤตกรรมยอย ไดดงน

1. การสงเคราะหขอความ เปนความสามารถในการเรยบเรยงถอยคาใหเปนขอความหรอเรองราวเรองใดเรองหนงอยางไดความมากทสด เชน การใหนกเรยนแสดงความคดเหนตอประเดนหรอเรองราวทหยบขนมาพจารณา

2. การสงเคราะหแผนงาน เปนความสามารถในการสรางโครงการหรอวางแผนกทา กจกรรมตาง ๆ เปนความสามารถในการทจะนาขอมลเรองราว เหตการณทกาหนดใหมาหาวธจะทาอยางไร จงจะทาใหเรองทตองอาศยขอมลเหลาน สามารถดาเนนการไปสเปาหมายได เชน ถาตองทากจกรรมใดกจกรรมหนงรวมกนสามารถวางแผนการทางานรวมกนได

3. การสงเคราะหความสมพนธ เปนความสามารถในการพจารณาวาเรองราวนน ๆ ม เนอหาอะไรทสมพนธกน และเมอนามาสมพนธกนแลวสามารถสรปเปนเรองราวใหมได เชน สามารถกาหนดสมมตฐานเพออธบายปรากฏการณตาง ๆ ได

สวทย คามล(2547:128) การคดสงเคราะหหมายถง ความสามรถในการรวบรวมสวนประกอบยอยตางๆของวตถสงของหรอความคดมาหลอมรวมหรอถกทอไดอยางผสมผสานกลมกลนจนกลายเปนสงใหมหรอแนวคดใหมภายใตโครงสรางใหมอยางเหมาะสมตรงตามวตถประสงคโดยการคดสงเคราะหเกดขนเมอ ตองการทางเลอกใหม ตองการทาสงใหม หรอตองการหาขอสรปเรองใดเรองหนง เปนการสราง “สงใหม” หรอ “ แนวคดใหม” สงใหมทไดจากการสงเคราะหม 2 ลกษณะ คอ 1.) การหลอมรวมเปนสงใหมจนไมสามารถเหนสวนประกอบยอย เชน การผลตยา เปนตน 2.) การถกทอ เปนสงใหมทสามารถเหนสวนประกอบยอย เชน แกงปาไก

วรภทร ภเจรญ (2546:107) กลาววา การสงเคราะห คอ การรวม การสรป คดรวบยอด เปนเรองทนาจะยากกวา การคดวเคราะห บลม (Bloom. 1996) กลาววาการคดสงเคราะห เปนผลผลตทสอความหมาย หรอมลกษณะพเศษเฉพาะ หรอผลผลตในลกษณะของแผนงานหรอชดปฏบตการ รวมทงผลผลตในลกษณะของความสมพนธเชงนามธรรม ดร.โกวท ประวาลพฤกษ (อางในโสพศ กฤษณะไกรวฒ : 15-16) กลาววาการพฒนาคนทสมบรณจงจาเปนอยางยงตองพฒนาดานความคด ดาน

56 ความรสกและดานการกระทา รวมเปนกระแสเดยวกน ใหมการประสานสมพนธกนและเปนการรวมองคประกอบของกระบวนการคดทมความสมพนธกนของ การพฒนาการคด ความสมพนธการพฒนาความคด พนฐานในการคดตองประกอบดวย วทยากาดานการคดคอทฤษฏ หลกการ และแนวคดทเปนสากล ในชวงศตวรรษท 20 การพฒนาแนวคดของมนษย พฒนาการ พฒนาการ พฒนาการ ดานความคด ดานความรสก ดานการกระทา

แผนภม 9 ความสมพนธระหวางการพฒนาดานความคด โกวท ประวาลพฤกษ, “การพฒนาแนวคดของมนษย,” สารสนเทศ วจยการศกษา, ฉบบท3 (พฤษภาคม 2542) : 10-11 จจจจจจจจการพฒนาแนวคดของมนษย โดยใชการเรยนรตามทฤษฏตางๆเชอมโยงประกอบดวย กฏ 3 ขอ(Klausmeier,1985) คอ จจจจจจจ1. กฏแหงความพรอม (Law of Readiness) กลาวถงสภาพความพรอมของผเรยนทงทางรางกายและจตใจ ความพรอมรางกายหมายถงความพรอมทางวฒภาวะและอวยวะตางๆของรางกาย ความพรอมทางจตใจหมายถงความพรอมทเกดจากความพงพอใจ

ความร-ความจา

การตรวจสอบ

การรบ

การทาเอง การทาตาม

การมรปแบบ

ขอมล สงแวดลอม

การมคณลกษณะ การมระบบคานยม การเหนคณคา

การทาอยางสรางสรรค การทาอยางอตโนมต การนากฎไปใช

การสรางกฎ การมความคดรวบยอด การจาแนก

57 จจจจจจจจ2. กฎแหงการฝกหด (Law of Exercise) กลาวถงการสรางความมนคงของการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนองทถกตอง โดยการฝกหดทาซาบอยๆ ยอมทาใหเกดการเรยนรไดนานและคงทนถาวร 3. กฏแหงผลทไดรบ (Law of Effect) กฏนแสดงผลทไดรบเมอบคคลแสดงพฤตกรรมการเรยนรแลว ถาไดผลทพงพอใจบคคลยอมยากจะเรยนรตอไปอก แตถาไดรบผลทไมพงพอใจบคคลยอมไมอยากเรยนรหรอเกดความเบอหนายตอการเรยนดงนนถาจะทาใหการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนองมความมนคงถาวรตองใหผเรยนไดรบผลทพงพอใจ ซงเปนองคประกอบการคดของมนษยทสมบรณแบบดงแผนภมท 9 การพฒนาใหเกดการคดสงเคราะห กกกกกกกก1. ตองการหาทางเลอกใหม เปนผลเนองจากคดจนตนาการทาในสงทไมเคยมใครทามากอน อาจจะมคนเคยคดเคยกลาวหรอทาไวบางในสงทคลายกน Ddddddddd2. ตองการทาสงใหมเปนเหตมาจากสงททาไวเดมนนไมเปนไปตามเปาหมายเกดปญหาอปสรรคหรอสภาพแวดลอมเปลยนแปลง จงตองมการปรบเปลยนใหเหมาะสม กกกกกกก 3. ตองการขอสรปของเรองใดเรองหนงซงสงนนกระจดกระจายตามทตางๆ อยางไมมการจดระบบระเบยบขอมลเพอนามาสรปลกษณะบคคลทมความสามารถในการคดวเคราะหสงเคราะห สวทย คามล, “กลยทธการสอนการคดสงเคราะห,”( พมพครงท 1.สานกพมพ หางหนสวนจากด ภาพพมพ ,2547),21. การจดการเรยนรการคดสงเคราะห ดงน

1. ตองการหาทางเลอกใหม เปนผลเนองจากการคดจนตนาการทาในสงทไมเคยม ใครทามากอน อาจเคยมคนเคยคด เคยกลาว หรอทาไวบางในสงทคลายๆกน

2. ตองการทาสงใหม เปนเหตมาจากสงทดาเนนการไวเดมนนไมเปนไปตาม เปาหมายเกดปญหาอปสรรคหรอสภาพแวดลอมเปลยนแปลง จงตองมการปรบเปลยนใหเหมาะสม เชน “ ศกดสทธพบวาการใชแผนการจดสรรงบประมาณของสานกงานททาไวเดมและใชมาเกน 5 ปนน ไมเหมาะสมกบขอมลปจจบนทเปลยนไปจงดาเนนการสงเคราะหการใชจายงบประมาณจากกลมงานยอยโดยการสารวจขอมล และนามาวางแผนจดทาโครงราง ทาการสงเคราะหเฉพาะ “ จดด ” ของแตละวธทสารวจไดมาพจารณาผสมผสานวางแผนจดทาโครงสรางจนเสรจสมบรณ เตรยมสาหรบการใชครงตอไป ”

58 3. ตองการขอสรปเรองใดเรองหนง เปนเหตมาจากความประสงคในการหาบทสรปของสงใดสงหนงซงสงนนกระจดกระจายอยตามแหลงตางๆ อยางไมมการจดระบบระเบยบของขอมลเพอนามาสรป เชน “การประชมเพอสรปแผนการจดกจกรรมรณรงคตอตานการพนนทกรปแบบมผเขาประชมนบสบคน แตละคนพยายามเสนอขอมลประเดนตางๆมากมายและซบซอนทงในประเดนและนอกประเดนผนาการประชมจงตองนาขอมลทสามารถดาเนนการไดมาสงเคราะหการจดประเภท จดลาดบความสาคญมาเชอมโยงและสรปเปนแผนงานการจดกจกรรมดงกลาวได” กระบวนการสอนใหเกดการคดวเคราะห/สงเคราะหการสอนใหผเรยนรจกคดวเคราะหและสงเคราะหนบเปนจดเรมตนการพฒนาใหผเรยนรจกการคดอยางเปนระบบ โดยทลกษณะของการคดวเคราะหและสงเคราะหจะมลกษณะแตกตางกนกคอ ลกษณะการคดวเคราะหหมายถงการแยกแยะขอมล ซงใชเรองการตความ การจาแนก การลงความเหนขอมลแบบแยกองคประกอบ ลกษณะการคดสงเคราะหหมายถงการ การสรปความและการลงความเหนขอมลแบบรวมองคประกอบ เชนใหนกเรยนบอกเครองแกงสมวามอะไรบาง(การคดวเคราะห) ใหนกเรยนสงเกตเครองแกงเหลานและบอกวาเปนแกงอะไร(การคดสงเคราะห) การวดและประเมนผลการคดวเคราะห สงเคราะห

หลกการในการประเมนผเรยนหลกสตรไดกลาวถงการเรยนการสอน และการประเมนผลการบรณาการสการพฒนาคณภาพผเรยน หลกสตรมสวนประกอบทสาคญดงนคอ ผสอนใชเนอหาสาระการเรยนรใดบางเปนสอในการจดการเรยนรใหผเรยนฝกกระบวนการเรยนร ผสอนจะตองจดกจกรรมการเรยนรอยางไรใหผเรยนสามารถฝกกระบวนการเรยนรไดด ผเรยนจะมความสามารถทาอะไรไดบางเมอเรยนรดวยเนอหา สาระการเรยนรและกจกรรมการเรยนรทผสอนกาหนดไวไดแก กกกกกกกก1. ผเรยนมความรความเขาใจในเนอหาสาระ/สาระการเรยนร กกกกกกกก2. ผเรยนมความสามารถนาความรความเขาใจนนไปใชในชวตจรง กกกกกกกก3. ผเรยนมคณลกษณะทพงประสงคทกาหนดไวในหลกสตรเปาหมายทสาคญในการจดการเรยนรตามหลกสตรกคอ ความสามารถของผเรยนทไดรบการพฒนาจนเปนศกยภาพสงสดไดแก ความสามารถดานการสรปความรความเขาใจ ความสามารถดานการนาความรไปใชในชวตจรง ความสามารถดานการทางาน/การจดการ ความสามารถดานการแกปญหา 000000004. ความสามารถในการปรบเปลยนพฤตกรรมดานคณธรรมจรยธรรมคานยมเจตคตและบคลกภาพหรอคณลกษณะทพงประสงค ศกยภาพสงสดทกดานของผเรยนทกาหนดไวในหลกสตรจะตองไดรบการฝกกระบวนการเรยนรดวยเนอหา สาระการเรยนรทหลากหลายจนเปน

59 ทกษะใหครบตามจดประสงคของหลกสตรหรออาจจะเรยกวาเรยนจบหลกสตร คอการเรยนจนครบกระบวนการเรยนรจนเกดทกษะการเรยนร การเรยนรและความสามารถดานการสรปความรความเขาใจ แตเดมการเรยนการสอนเนนใหผเรยนเรยนรจากการบอกความรดวยการบรรยาย การอาน การฟง ผเรยนเรยนรโดยไมผานกระบวนการคดและการจดระบบการคดดวยวธการของตนเอง ความจาทเกดขนจงเปนเพยงความจาชวคราวลมไดงาย ผเรยนจงขาดความสามารถดานการสรปความรความเขาใจดวยตนเอง การขาดความสามารถในการสรปความรความเขาใจในสงทเรยนรทาใหผเรยนไมสามาราถนาความรนนไปประยกตใชได ดงนนผสอนตองศกษากระบวนการเรยนรของคนทมขนตอนของกระบวนการคดเพอจดระบบขอมลในสมอง แลวจงออกแบบกจกรรมใหเปนไปตามขนตอนการเรยนรนนจงจะทาใหผเรยนเรยนรไดด นนคอผสอนตองจดกจกรรมนา ผเรยนผานกระบวนการเรยนรใหผเรยนรบรรวบรวมขอมลดวยวธการและสอทเหมาะสมในขนน ผเรยนจะไดรบความรในระดบขอมล เมอผสอนใชคาถามกระตนใหผเรยนไดคดวเคราะหแยกแยะลกษณะตางๆของขอมลและใหคดสงเคราะหขอมลเหลานนเปนกลมๆทมลกษณะคลายกนอยในกลมเดยวกน ในขนนผเรยนจะไดรบความรในระดบขอมลสารสนเทศ ททาใหพอมองเหนและรจกลกษณะของสงทเรยนชดขนหากผสอนกระตนใหผเรยนจดกลมขอมลสารสนเทศเหลานนเปน ภาพรวมของความคดรวบยอดของสงทเรยนรในขนนผเรยนจะแสดงความสามารถในระดบ การสรปองคความร จากความเขาใจในสงทเรยนรดวยวธการของตนเองซงขนตอนนเปนขนตอนทผสอนจะตองสอนใหผเรยนแสดงความสามารถในการคดและถายทอดความเขาใจของตนเองในระดบแรกนออกมาเปนภาษาภาพทผสอนสามารถวดและประเมนได ผเรยนมความรความเขาใจในสงทเรยนในระดบใด บกพรองในเรองใดและจะชวยเหลอใหมความรความเขาใจในสงทเรยนรนนไดอยางไรหากเหนวาผเรยนมความเขาใจในสงทเรยนรนนอยางชดเจนผสอนกสามารถวดและ ประเมนความสามารถดานความรความเขาใจไดจากภาษาภาพทผเรยนสามารถถายทอดออกมาได และถาหากจะพฒนาความสามารถในการถายทอดความรความเขาใจนนเปนภาษาเขยนกจะทาให ผเรยนพฒนาความสามารถดานการสอสารไดอกดวย เมอผเรยนมความรความเขาใจดวยตนเองจนสามารถถายทอดเปนภาษาไดแลวผสอนจงจะใหผเรยนทดสอบความรความเขาใจนนดวยแบบทดสอบ ดงนนการทดสอบผเรยนดวยขอทดสอบจงควรดาเนนการเมอเหนวา ผเรยนมความสามารถสรปความรความเขาใจไดดวยตนเองอยางชดเจนแลวจงจะเปนการวด และประเมนความสามารถทแทจรงของผเรยนทเปนผลมาจากการพฒนาทงความรและความคด การจดการเรยนรใหผเรยนนาความรไปใชในสภาพจรงผสอนจะตองกาหนดสถานการณใหมเพอใหผเรยนไดใชความรความเขาใจของตนเองในขนตอนนเปนขนตอนทผเรยนจะไดฝกการทางานทเปนระบบครบวงจรการ

60 ทางานพรอมทงฝกกระบวนการคดและกระบวนการแกปญหา ผสอนจะนาผ เ รยนผานกระบวนการเรยนรอกครงโดยจดกจกรรมใหผเรยนรบรรวบรวมขอมล-คดวเคราะหจดกลมลกษณะขอมล-คดสงเคราะหกลมขอมลและคดเชอมโยงเพอสรปเปนภาพของการทางานในขนนผเรยนจะไดฝกกระบวนการเรยนร กระบวนการคด กระบวนการทางานและ กระบวนการแกปญหาจงทาใหผเรยนไดรบความรในระดบการใชปญญาทรรอบรลกในสงทเรยนรมากขน ความสามารถของผเรยนทเกดขนในขนน กคอความสามารถดานการทางาน ไดแกขนตอนการคด ขนตอนการทางาน การสรปประเดนทไดรบจากการเรยนรและการสรางสรรคผลงานทมคณภาพและผเรยนจะตองถายทอดประสบการณทไดรบทงหมดเปนภาษาสอความหมายนนๆของการคดสงเคราะห จจจจจจจจการเรยนรและความสามารถในการปรบเปลยนพฤตกรรมดานคณลกษณะทพงประสงค ในขณะทผเรยนรวมกจกรรมการเรยนรทกขนตอนผเรยนจะตองพฒนาความสามารถในการปรบเปลยนพฤตกรรมไปในทางทดขนเพอใหสามารถทางานรวมกบผอนได การกาหนดขอตกลงดานเกณฑการประเมนเพอพฒนาพฤตกรรมรวมกนระหวางผเรยนกบผเรยนและผเรยนกบผสอน จงเปนสงสาคญทจะตองกระทาอยางตอเนองจรงจงใหสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมในทางทดขนไดจรง ในทางตรงกนขามหากจดการเรยนรใหผเรยนทางานกลมเพอใหไดผลงานและประเมนแตเฉพาะ ผลงานโดยขาดการประเมนการพฒนาพฤตกรรมการทางานกลมทาใหเกดปญหาแกผเรยนทตงใจทางานแตถกเอาเปรยบจากเพอนรวมงาน ทาใหเกดเจตคตทางลบตอการทางานเปนกลมทจะหลอหลอมเปนบคลกภาพการทางานทไมพงประสงคใหแกผเรยน ความสามารถของผเรยนทจะตองไดรบการพฒนาตามจดประสงคของหลกสตร หรอมาตรฐานการเรยนรของผเรยน การใชกระบวนการเรยนรหรอกระบวนการสรางองคความรและระดบความรทผเรยนจะไดรบ ตลอดจนการประเมนผลเพอพฒนาความสามารถของผเรยนดงกลาวมาแลวทงหมดมความสมพนธสอดคลองกน ชศร ตนพงศ ( 2546 ), 45 ไดกลาวถงองคประกอบสาคญในการออกแบบ การวดการประเมนผลตามสภาพจรง สงสาคญสงแรกทจะมการประเมนคอจดประสงคของการเรยนรหรอผลของการเรยนรทคาดหวง ซงจาเปนจะตองแตกเปนประเดนยอยทสาคญๆทจะเปนตวบงชถงความสาเรจหรอการบรรลจดประสงคนนเอง

การวดและประเมนความสามารถในการคด(ศรชย กาญจนวาล 2544 :180-190) การวดความสามารถในการคด มเทคนคในการวดทสามารถเลอกใชไดอยางหลากหลาย ไมวาจะเปนการวดโดยใชแบบสอบ(test) การสงเกตพฤตกรรมโดยตรง(direct Observation) การสมภาษณเปนรายบคคล(comprehensive personal record) ตลอดจนการตรวจผลงานจากแฟมสะสมงานหรอพฒนางาน(portfolio) การวดความสามารถในการคดโดยใชแบบสอบสามารถจาแนกไดเปน

61 2 ประเภท ไดแก แบบสอบขอเขยน (paper-pencil test) และแบบสอบปฏบตการ (performance tests) แบบสอบขอเขยนนนนยมใชกนอยางแพรหลาย เนองดวยใชงายและสะดวกสาหรบผสอบ ในการพฒนาแบบสอบขอเขยนเพอวดความสามารถในการคดผพฒนาสามารถใชรปแบบการสรางแบบสอบประเภทปรนย(objective tests) หรอแบบสอบประเภทอตนย(subjective test) สาหรบแบบสอบประเภทปรนยเปนแบบสอบทใชเวลาในการสรางมากแตตรวจสอบจะตรวจงาย และนยมพฒนาเปนแบบสอบมาตรฐาน รปแบบการตอบทนยมใชกน เชนแบบสอบหลายตวเลอก(multiple-choice tests) เปนตน สวนแบบสอบประเภทอตนยเปนแบบสอบทสรางงายแตตรวจยาก การพฒนาเปนแบบสอบมาตรฐานจงกระทาไดยาก รปแบบทนยมใชกนเชน การตอบสน(short answer) การเขยนตอบตามกรอบทกาหนด(restricted essay tests) การเขยนตอบอยางเปนอสระ(extended essay tests) กกกกกกกกการสรางขอสอบความสามารถในการคดวเคราะห 3 ดาน อานวย เลศชยนต (2544 : 212-217) คอ 1. การสรางขอสอบการคดวเคราะหวาดวยหาองคประกอบ การสรางขอสอบจะมงประเดนการถามศกษาคนควา ถามหลกการ ถามการสรปความ การคนหาเรองเดนในเรองนนๆ 2. การสราง ขอสอบวเคราะหหาสมพนธ ถามเหตการณใดเหตการณหนงทมความสมพนธกนแบบตามกน สมพนธกนแบบผกผน สมพนธกนแบบเหตผล 3. การวเคราะหหาหลกการ คนหาโครงสรางของเรองนนๆ ถามหลกการของเรองใดเรองหนง ถามเพอตองการจดประสงค ถามคนหาวตถประสงคทแฝงอยในเรองหรอเหตการณ ถามคนหาแนวคดของขอความ บทความ หรอในตาราเรองนนๆ ถามคนหาหลกการหรอการวเคราะหหลกการ ลกษณะของขอสอบทสรางขอสอบแบบหลกการคอ คนหาหลกการ โครงสราง วตถประสงค แนวคดของเรอง ของเหตการณ ของตารา จดเปนการถามการวเคราะหหลกการ กกกกกกกกการสรางขอสอบความสามารถในการคดสงเคราะห 3 ดาน คอ 1. การสงเคราะห ขอความ การเขยนเรองสน 2. การสงเคราะหแผนงาน การวางแผนการแกปญหา 3. การสงเคราะหการประดษฐสรางผลงานสงใหม การคดสรางสรรคสงใหมๆแปลกๆ การประเมนการคดวเคราะห

กกกการคดวเคราะหเปนกระบวนการคดหนงทบคคลพงพฒนาตนเอง หลงจากมการฝกคดและพฒนาความจาเปนในการทจะตองมการฝกกระบวนคดวเคราะหเพอตองการใหผฝกไดเรยนรและฝกกระบวนการคดเพอใชชวตอยางมเหตมผลและในการฝกกระบวนการคดนตองมการตรวจสอบหรอวดประเมนผลของการคด วาเปนสงทเปนผลผลตนนเปนไปตามหลกเกณฑสวทย คามล (2547:148) ไดเสนอแนวทางการประเมนผลการคดวเคราะหวาดวยการประเมน

62 ความสามารถคดวเคราะหเรององคประกอบ ความสามารถกรคดวเคราะหเรองความสมพนธ ความสามารถในการคดวเคราะหเรองหลกการและการจดการ

กก การประเมนการคดสงเคราะห

1. การตรวจสอบขอมล ขณะรวบรวมขอมลวามเพยงพอหรอไม มาจากแหลงใดม ความนาเชอถอหรอไม ขอนเปนการควบคมใหนกเรยนไมหลงประเดนทจะศกษาและปองกนการออกนอกหลนอกทางเบยงเบนการเรยนรตามหลกสตรเชนการศกษาขอมลจากคอมพวเตอรก

2. การจดระบบขอมลกอนการสงเคราะหเปนลาดบขนตอนหรอไม เกบองคประกอบยอยไดทงหมดหรอไม ผสอนตองคอยควบคมใหนกเรยนไมหลงประเดนในการเรยนการคดสงเคราะห กกกกกกก3. ใชวธการใดในการสงเคราะหขอมล เชน การสรางสรรคจนตนาการ การนาสวน องคประกอบมาสงเคราะห หรอการใชเทคนคขยบสวนผสม สวนนครผสอนตองใชเทคนคการสอนอยางมากตองมแนวคดใหมๆทคอยรกเรานกเรยนใหเกดความสนกสนานอยากเรยนอยากรและมอารมณรวมอยากเรยน ผสอนตองมทกษะในการสอนอยางด

4. การกาหนดคณลกษณะ โครงสราง หรอรายละเอยดทงหมดของสงทจะสงเคราะหนนครบถวน สมบรณหรอไม ผสอนตองมวจารณญาณในการศกษาหลกสตร การวเคราะห หลกสตร การทาแผนการสอน เพอใหเกดกระบวนการเรยนรในทกษะการคดอยางสมบรณแบบโดยผทจะใชบทเรยนนนไดดาเนนการสอนถกวธ กกกกกกกก5. นาความคดรวบยอดทไดมาผสมผสานกนจนเปนสงใหม หรอความคดใหม ไดจรงหรอไม ผสอนตองใชเทคนคการสอน สอ เนอหาสาระความรใหเหมาะสมกบระดบชนเพอใหนกเรยนเกดทกษะกระบวนการคดตามทครตองการ

6. การนาเสนอผลงานจากการคดสงเคราะห ในรปสงใหม หรอ ความคดใหมเปนแบบ อตนยแบบสอบขอเขยนเพอวดความสามารถในการคด เราสามารถสรางขนมาใชเองหรอทเรยกวา แบบสอบทครสรางขนมาใช (teacher-made tests) ซงสามารถนาไปปรบปรงและพฒนาเปนแบบทดสอบมาตรฐานได สวนแบบสอบทเลอกซอจากตางประเทศ หนวยงานหรอบรษทผผลต ซงจะมกลมนกวดผลผเชยวชาญทาการสราง และพฒนาแบบสอบจนไดมาตรฐานแนวทางการพจารณาคดเลอกแบบสอบ จจจจจจจความจาเปนในการจดการเรยนการสอนทเนนการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหผวจยเหนวาโลกปจจบนไมใชโลกแหงการมชวตทราบรน สภาพแทจรงมการแขงขนในทกรปแบบ

63 ลกษณะบคคลทมความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห

ตารางท 7 ลกษณะบคคลทมความสามารถในการคดวเคราะห และคดสงเคราะห

ลกษณะบคคลทมความสามารถคดวเคราะห

ลกษณะบคคลทมความสามารถคดสงเคราะห

นกคดวเคราะหทด 1. มความรความเขาใจในพนฐานเรองนน - กาหนดขอบเขตการวเคราะห - จาแนกแจกแจงองคประกอบ - จดหมวดหม ลาดบความสาคญ - หาสาเหตของเรองราวเหตการณไดชดเจน 2. ชางสงเกต ชางสงสย ชางไตถาม - ชางสงเกตหมายถง สามารถเหนหรอคนหาความผดปกตของสงของหรอเหตการณทดอยางผวเผนแลวเหมอนไมมอะไรเกดขน - ชางสงสย เมอเหนความผดปกตแลวไมละเลย - ชางไตถาม ชอบตงคาถามสงทเกดขนเพอนาไปสการคนหาขอมลเพอคนหาความจรงในเรองนนๆ - คาถามทใชคดตลอดเรองนนๆคอ 5 W What(อะไร) WHERE(ทไหน) When(เมอใด) When (เมอใด) Why(ทาไม) Who (ใคร) Why (อยางไร) 3.ความสามารถในการหาความสมพนธในเชงเหตผล - พบเหนสงทเกดความคลมเครอเกดขอสงสย - สบคนคาตอบสงทสงสย - ประเมนผลสงทสบคนขอสงสย 4. ความสามารถในการตความ - เกดจากการรบขอมลเขามาทางประสาทสมผสสมองจะตความขอมล โดยวเคราะหเทยบเคยงกบความทรงจาหรอความรเดมทเกยวกบเรองนน - เกณฑทใชเปนมาตรฐานในการตดสน จะแตกตางกนไปตามความร ประสบการณคานยมของแตละบคคล

1. มจนตนาการสง 2. มอารมณขนรนเรง 3. มความสามารถในการแกปญหา 4. ไมชอบทาตามผอนโดยไมมเหตผล 5. มความคดอสระ ยดหยน ไมเครงครดตอระเบยบแบบแผนและไมยดมนกบสงใดสงหนงมากเกนไป 6. สนใจและยอมรบสงแปลกใหม 7. มใจเปนกลางไมมอคตตอขอมลทรบ 8. มคณลกษณะผนา กลาเผชญความจรง 9. มความรบผดชอบสง 10. รกการอานสนใจหนงสอทกประเภท สนใจใฝร 11. สขมเยอกเยน 12. ขยน อดทน มานะพากเพยร 13. มความพยายามสง 14. สามารถทางานกลมไดด 15. เปนผฟงทด ยอมรบความคดเหนของผอน 16. มความสามารถในการคดวเคราะหและคดเชงวพากษสง 17. มความสามารถในการคดเชงมโนทศนสงจะสามารถจบประเดนสาคญทเกยวของมาใชไดอยางถกตองและแมนยา

ทมา: สวทย คามล, ลกษณะบคคลทมความสามารถในการคดวเคราะหคดสงเคราะห (กรงเทพฯ: โรงพมพหางหนสวนภาพพมพ,2545),26.ddd

64 จจจจจจจจการศกษาทเนนผเรยนสาคญจะตองคานงใหผเรยนเกดองคประกอบการเรยนรดงนคอ เรยนด จาได แสดงออก ใชใหเปน คดของใหม จงตองมการพฒนาหลกสตรซงหมายถงการจดการเรยนการสอนตองเนน กระบวนการคดทมนกทฤษฎคดวธการสอนทเนนกระบวนการคด ผสอนสามารถเลอกการจดการเรยนการสอนใหหลากหลายไดในแตละแผนการสอนทจะนากจกรรมพานกเรยนสกระบวนการคดไดอยางด ดงนนการประเมนตามสภาพจรงจงมความจาเปนอยางมาก ตารางท 8 ลกษณะการประเมนตามสภาพจรง ตวบงช วธการ เครองมอ แหลงขอมล

ระบตวบงชทสอดคลองกบวธการประเมน

1.การสงเกตขณะทผเรยนทากจกรรม 2.การซกถามหรอการสมภาษณ 3.การอภปรายสรป 4.การพจารณาผลสาเรจของงาน 5.การตรวจแบบฝกหด 6.การใชแบบทดสอบ 7.การบนทกทกษะการเรยนร 8.การใชแฟมสะสมงาน

-แบบบนทกการสงเกต -คาถามทกระตนใหผเรยนคด -แบบบนทกการสมภาษณ -ประเดนการอภปราย -แบบสรปผลการอภปรายฯลฯ -แบบประเมนตนเองของผเรยน -แบบประเมนพฤตกรรมการทางานกลม -แบบเชครายการตางๆ -แบบการใหคะแนนผลงานฯลฯ -เฉลยแบบฝกหด -ขอทดสอบชนดตางๆ เชนขอทดสอบแบบปรนย ขอทดสอบแบบอตนย -แบบบนทกทกษะการเรยนรของผเรยน -ตวอยางผลงานในแฟมสะสมงานทสะทอนใหเหนทกษะดานตางๆของผเรยน

ระบแหลงขอมล ทจะใชในการประเมนซงกคอรองรอยหรอหลกฐานการเรยนรของผเรยนนนเอง -แบบบนทกตางๆ -Mind Map ทผเรยนเขยนขน -รายงานผลการทดลอง -ผลงานทผเรยนสรางขน -หนงสอทผเรยนเขยน -สรปผลโครงงานวชาตางๆเปนตน

ทมา: กระทรวงศกษาธการ, สานกงานทดสอบทางการศกษา , แนวทางการประเมนผลดวยทางเลอกใหม ( กรงเทพฯ : สานกพมพครสภา, 2544),14.

65 การประเมนตามสภาพจรง กกกกกกก1. ตองการวดอะไร สงทตองการวดมองคประกอบอะไรบางและแบบสอบทนามาใชสามารถวดไดครอบคลมสงทตองการวดหรอไม กกกกกกกก2. แบบสอบทนามาใชตองมรายงานเกยวกบคณภาพดวยความตรง(validity) และ ความเทยง(reliability)ในระดบทสง กกกกกกก 3. แบบสอบทจะนามาใชจะตองเหมาะสมกบระดบการศกษาและอายของผสอบ

4. ผใชตองศกษาคมอการบรหารการสอบ ขนตอนการสอบ และการตรวจใหคะแนนใหเขาใจอยางชดเจน กกกกกกกก5 ผใชควรทดลองใชแบบสอบและตรวจใหคะแนนกอนนาไปใชจรงจะชวยทาใหทราบปญหาทอาจเกดขน เพอหามาตรการปองกนและแกไข กกกกกกกก6. เมอนาไปใชจรงตองปฏบตตามขนตอนมาตรฐานตรวจใหคะแนนอยางเปนปรนยและแปรผลตามปกตวสย(norms) หรอเกณฑ (criteria) ทกาหนดไว กกกกกกก 7. ผใชควรบนทกผลการวเคราะห (ถาม) และผลการใชแบบสอบเพอเปนสารสนเทศสาหรบการเลอกใชในโอกาสตอไป กกกกกกกลกษณะทวไปของแบบสอบ Watson-Glaser Critical Thinking Appraisal แบบสอบนสรางโดย WatsonและGlaser (1937) มการพฒนาอยางตอเนองฉบบปรบปรงลาสดในป ค.ศ. 1980 สาหรบใชกบนกเรยน ม.3 - วยผใหญ แบบสอบ ม 2 แบบ ซงคขนานกนคอแบบ AและแบบB แตละแบบประกอบดวย 5 แบบสอบยอย มขอสอบรวมทงหมด 80 ขอ ใชเวลา 50 นาท แตละแบบสอบยอยวดความสามารถในการคดตางๆกนดงนกกกกกกกก

1. ความสามารถในการสรปอางอง(inference) เปนการวดความสามารถในการ ตดสนและจาแนกความนาจะเปนของขอสรปวา ขอสรปใดเปนจรงหรอเปนเทจ ลกษณะของแบบสอบยอยนมการกาหนดสถานการณมาใหแลว มขอสรปของสถานการณ3-5 ขอสรปจากนนผตอบตองพจารณาตดสนวาขอสรปแตละขอเปนเชนไรโดยเลอกจากตวเลอก 5ตวเลอก ไดแกเปนจรง(true) นาจะเปนจรง (probably true) ขอมลทใหไมเพยงพอ(insufficient data) นาจะไมเปนเทจ(probably false) และเปนเทจ(false) กกกกกกกก2. ความสามารถใดระบขอตกลงเบองตน(recognition of assumption) เปนการวดความสามารถในการจาแนกวา ขอความใดเปนขอตกลงเบองตน ขอความใดไมเปนลกษณะของแบบสอบยอยนมการกาหนดสถานการณมาให แลวมขอความตามมา สถานการณละ 2-3

66 ขอความ จากนนผตอบตองพจารณาตดสนขอความในแตละขอความวา ขอใดเปนหรอไมเปนขอตกลงเบองตนของสถานการณทงหมด กกกกกกกก3. ความสามารถในการนรนย(deduction) เปนการวดความสามารถในการหา ขอสรปอยางสมเหตสมผลจากสถานการณทกาหนดมาใหโดยใชหลกตรรกศาสตร ลกษณะของแบบสอบยอยนมการกาหนดสถานการณมาให 1ยอหนา และมขอสรปตามมา สถานการณละ 2-4 ขอ จากนนผตอบตองพจารณาตดสนวาขอสรปในแตละขอเปนขอสรปทเปนไปไดหรอไมตามสถานการณนน กกกกกกกก4. ความสามารถในการแปรความ(interpretation) เปนการวดความสามารถเปนการใหนาหนกขอมลหรอหลกฐานเพอตดสนความเปนไปไดของขอสรป ลกษณะของแบบสอบยอยนมการกาหนดสถานการณมาใหและมขอสรปสถานการณละ 2-3 ขอ จากนนผตอบตองพจารณาตดสนวาขอสรปในแตละขอวานาเชอถอหรอไมภายใตสถานการณอนนน กกกกกกกก5. ความสามารถในการประเมนขอโตแยง(evaluation of arguments) เปนการวดความสามารถในการจาแนกการใชเหตผลวาสงใดเปนความสามารถสมผล ลกษณะของแบบสอบยอยนมการกาหนดชดคาถามเกยวกบประเดนปญหาสาคญมาให ซงแตละคาถามมชดของคาตอบพรอม เหตผลกากบ จากนนผตอบตองพจารณาตดสนวาคาตอบใดมความสมพนธเกยวของโดยตรงกบคาถามหรอไม และใหเหตผลประกอบ กกกกกกกลกษณะทวไปของแบบสอบ Cornell Critical Thinking Test พฒนาโดย Ennis และ Millman (1985) พฒนาขนมาโดยยดทฤษฎของ Ennis Ennis เปนหลก ทฤษฎนไดกาหนดวา การคดอยางมวจารณญาณมองคประกอบ 3 สวน คอการนยามปญหาสงเกยวของและการทาใหกระจาง (define and clearity) ซงประกอบดวยความสามารถตางๆดงน

1. ระบประเดนปญหาตางๆทสาคญ (identify problems) ระบขอสรป(identify conclusion) ระบเหตผลทปรากฏและไมปรากฏ (identify reasons) ตงคาถามใหเหมาะสมในแตละสถานการณ (identify appropriate questions to ask) ระบขอตกลงเบองตน (identify assumptions)

2. การพจารณาตดสนขอมล (judge information) ซงประกอบดวยความสามารถตางๆดงน ตดสนความนาเชอถอของแหลงขอมลและการสงเกต (determine credibility of source and observation) ตดสนความเกยวของของขอมลกบปญหา (determine relevance) ตระหนกในความคงเสนคงวาของขอมล(recognize consistency)

67 3. การอางองเพอการแกปญหาและการลงขอสรปอยางสมเหตสมผล ( inference

solving problem and draw reasonable conclusion)ซงประกอบดวยความสามารถตางๆสาหรบการตดสนสรปดงน

แบบอปนยและอางอง (infer and judge inductive conclusions) การนรนย(deduction) ทานายผลทจะเกดขนตามมา(predict probable consequence) ในการใชแบบสอบไดระบถงผคดอยางมวจารณญาณนน จะตองมสมรรถภาพในการตดสนไดวาสงเหลานเกดขนหรอไม ซงม 10 ลกษณะดงน ขอความทใชสบเนองมาจากขอความทกาหนดให(premises) สงทกลาวถงเปนขอตกลงเบองตน (assumption) สงทสงเกตไดมความตรง(validity) สงทถกกลาวหาเชอถอได (reliable) การสรปอางองเบองตนมความถกตอง (simple generalizatio n) สมมตฐานมความสมเหตสมผล(hypothesis) ทฤษฎทใชมความเหมาะสม (theory) ประเดนโตแยงขนกบประเดนท คลมเครอ(ambiguity) ขอความทใชมความเฉพาะชดเจน(specific) การใชเหตผลไดตรงประเดน(relevant)

แบบสอบ Comell Critical Critical Thinking test ทง Level X และ Level Z เหมาะสาหรบใชกบกลมตวอยางคนละกลม และสมรรถภาพทมงวดมความแตกตางกนตามกลมตวอยางทใชโดยแบบสอบ Level X ใชสาหรบนกเรยนประถมศกษาปท4 ถงมธยมศกษา ประกอบดวย ขอสอบแบบเลอกตอบ 71ขอ โดยวดองคประกอบการคด 4ดาน คอดานการตดสนสรป การอางองแบบอปนย(inductive inference) การตดสนความนาเชอถอของแหลงขอมลและการสงเกต(credibility of sources and observation) การนรนย(deduction) และการระบขอตกลงเบองตน (assumption identification) สาหรบแบบสอบ Cormell Critical Thinking test, Level Z ใชสาหรบนกเรยนระดบมธยมศกษาตอนปลาย นกศกษาระดบปรญญาตรและบณฑตศกษา รวมทง ผใหญ ประกอบดวยขอสอบแบบเลอกตอบ 52ขอ โดยวดองคประกอบการคด 7 ดาน คอ การ นรนย(deduction) การใหความหมาย(meaning) ความนาเชอถอของแหลงขอมล(credibility) การสรปโดยอางเหตผลทสนบสนนดวยขอมล(Inductive Inference, direction of support) การสรปโดยการทดสอบสมมตฐาน และการทานาย(inductive inference, prediction and hypothesis testing) การนยามและการใชเหตผลทไมปรากฏ(definition and unstated reasons) และการระบ ขอตกลงเบองตน(assumption identification) จจจจจจจจลกษณะทวไปของแบบสอบ Ross Test of Higher Cognitive Processes พฒนาโดย J.D. Ross และ C.M.Ross (1976) ใชสาหรบนกเรยนชนประถมศกษาปท4 ถงชนประถมศกษาปท6 แบบสอบมงวดความสามารถทางสมองชนสงระดบการวเคราะห(analysis) การสงเคราะห(synthesis) และการประเมน(evaluation) การจดระดบจดมงหมายทางการศกษาของBloom

68 (Bloom'S Taxonomy of Education Objectives) แบบทดสอบประกอบดวยขอสอบแบบเลอกตอบ 8 ตอน จานวน 105 ขอ ซงแบงการสอบออกเปน 2 ครงๆละประมาณ 1ชวโมง ครงแรกสอบครงท 1-5 ครงท 2 สอบตอนท6-8 แบบสอบวดกระบวนการคดทางสมอง 8 ตอนดงน 1) การอปมาอปนย (analogies) 2) การใชเหตผลแบบนรนย (deduction reasoning) 3) ขอสอบขอสมมตฐานทขาดหายไป (missing premises) 4) ความสมพนธเชงนามธรรม(abstract reletions) 5) การสงเคราะหอยางเปนลาดบ (sequential synthesis) 6) กลยทธการตงคาถาม(questioning strategies) 7) การวเคราะหตรงประเดนของสารสนเทศทใช(analysis of relevant and irrelevant information)ก 8) การวเคราะหคณลกษณะ (analysis of attributes) 00000000ลกษณะทวไปของแบบสอบ New Jersey Of Reasoning Skills พฒนาโดย Virginia Shipman(1983) เนนการใชในโครงการปรชญาสาหรบเดกของ Institute for the Advancement of Philosophy for Children ซงสามารถนาไปใชทวไปไดสาหรบนกศกษาปท5 ขนไปจนถงระดบมธยมศกษา แบบสอบถามมงวดการใชเหตผลทางภาษา(reasoning in language) แบบสอบประกอบดวยขอสอบแบบเลอกตอบ 50 ขอ ครอบคลมทกษะ 22 ทกษะ ทกษะทสาคญประกอบดวยแบบสอบถามทพฒนากระบวนการคดตงแตการแปลความใหอยในรปของเหตผลถงการสรางความตระหนกถงการโยงความสมพนธทกขนตอนตองใชกจกรรมใหเกดการเรยนรทระบแลว ครผสอนตองมความเขาใจในการจดการเรยนการสอนอยางแทจรงดงนนครทดตองมการเขาใจผเรยนและเนอหาถงแกนแท ทาเรองทเรยนใหงาย ยาเปนระยะใหผเรยนเขาใจ ชแนวคดใหม

ผวจยมความคดเหนวานกเรยนในวยเรยนระดบมธยม กาลงเรยนแบบ คลงไคลในสงทไมถกตองถามคนคอยใหการชแนะทดและเอาใจใสควบคมดแลใหทวถงและอยางจรงจงทาใหปญหาทคอนขางแรงและประพฤตในสงทไมดจะทาใหแกปญหาไดงายและตรงประเดนยงขน แบบสอบถามทพฒนากระบวนการคด กกกกกกกก1. การแปลความใหอยในรปของเหตผล(translating into logical form) กกกกกกกก2. การตระหนกถงการใชคาถามทไมเหมาะสม(recognizing improper question) กกกกกกกก3. การหลกเลยงการดวนสรป(avoiding jumping to conclusions) กกกกกกกก4. การใชเหตผลเชงอปมาอปไมย(analogical reasoning) กกกกกกกก5. การบงชขอตกลงเบองตน(detacting underlying assumptions) กกกกกกกก6. การบงชความคลมเครอ(detecting ambiguities) กกกกกกกก7. การเชอมโยงความสมพนธเชงสาเหต(discerning causal relationship) กกกกกกกก8. การระบเหตผลทด(identifying good reasoning)

69 กกกกกก 9. การจาแนกประเภทและขนาดของความแตกตาง(distinguishing differences of kind and degrees) กกกกกกกก10. การตระหนกถงการโยงความสมพนธ (recognizing transitive relationships)

รปแบบการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห โปรแกรมการสอน เพอพฒนาการคด

นกทฤษฎชาวไทยชาวและชาวตางชาตไดใหความสาคญในการคดคนทฤษฏตางๆท

เกยวของในเรองการคดทนาหลกทฤษฏการคด กระบวนการ ทกษะเขามาใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมเหตผลซงจะเปนการสบเนองจากการเรยนรขนพนฐานสกระบวนการเรยนรขนสงซงจะตองใชกระบวนการคดวเคราะหสงเคราะหเปนตวแปรทจะทาใหผเรยนเกดการเรยนรขนสงผวจยขอนาเสนอนกทฤษฏทางการศกษาทมความรอบร กระบวนการคดและทกษะกระบวนการตางๆใหผศกษาคนควาในเรองกระบวนการคดไดมขอมลในการสบคนขอมลและนาไปปฏบตสผเรยนอยางมศกยภาพตอไป ดงน

เกรยงศกด เจรญวงศศกด ( 2542 , อางถงในทศนา แขมณ 2545 : 304-305 กลาวถงการพฒนาคนไทยให “คดเปน” คอรจกการคดทถกตอง ควรมการพฒนาความสามารถในการคดใน 10 มต ซงทศนา แขมณ (2545 : 304-305 ) นามาประยกตเปนแนวทางในการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนโดยเฉพาะมตทเกยวของไดแก

มตท 1 ความสามารถในการคดเชงวเคราะห(analytical thinking ) พฒนาใหเกดขนไดโดยการฝกใหผเรยนสบคนขอเทจจรง เพอตอบคาถามเกยวกบบางสงบางอยางโดยการตความ ( interpretation ) การจาแนกแยกแยะ ( classification )และการทาความเขาใจ ( understanding ) องคประกอบของสงนนและองคประกอบอนๆ ทสมพนธกรวมทงเชอมโยงความสมพนธเชงเหตผล (causal relationship)ทไมขดแยงกนระหวางองคประกอบเหลานนดวยเหตผลทหนกแนน นาเชอถอ มตท 2 ความสามารถในการคดเชงวเคราะห ( synthesistical type thinking ) การ ฝกใหผเรยนรวมองคประกอบทแยกสวนกน มาหลอมรวมภายใตโครงรางใหมอยางเหมาะสมซงจะสามารถชวยพฒนาผเรยนความสามารถของผเรยนในการคดเชงสงเคราะหได

ไพรช สพรรณอวม และกนกรตน สพรรณอวม, (2547 : 15-16) กลาวถง ความสาคญของเรองการคดสอนเพอพฒนากระบวนการคด ปจจบนเรองของการคดและการสอนจดวาเปนเรองสาคญอยางยงในการจดการศกษาเพอใหไดคณภาพสง ประเทศตางๆทวโลกหนมาศกษาและเนนในเรองการพฒนาผเรยนใหเตบโตขนอยางมคณภาพในทกๆดาน ทงทางสตปญญา

70 และดานคณธรรม และการเปนพลเมองทดของประเทศ การพฒนาดานสตปญญาเปนเรองทไดรบความนยมอยางมากเนองจากเปนดานทเหนผลเดนชดผเรยนทมความรความสามารถสง มกจะไดรบการยอมรบและไดรบโอกาสทดกวาผทมความรความสามารถตากวา และเปนทเขาใจกนวาความรความสามารถนวดและประเมนผลกนไดดวยปรมาณความรทผเรยนสามารถตอบในการทดสอบตางๆ อยางไรกตามในสองทศวรรษทผานมาวงการศกษาทงในประเทศตางประเทศ ตางกไดคนพบวาการพฒนาสตปญญาของผเรยนยงทาไดในขอบเขตทจากดและยงไมบรรลเปาหมายสงสดทตองการ ในประเทศอเมรกามผลการวจยนบรอยๆเรองทบงชวาในการสอนวชาตางๆ ผเรยนสามารถทาไดดในสวนทเกยวของกบทกษะขนพนฐาน แตเมอมาถงสวนทตองใชความคดและเหตผลผเรยนยงไมสามารถทาไดด เชน นกเรยนอเมรกาสามารถคดคานวณไดแตไมสามารถใชเหตผลในการแกปญหาโจทยได นกเรยนสามารถเขยนประโยคไดถกตองแตไมสามารถเขยนประโยคโตแยงไดเชนน เปนตน การจดการเรยนรแบบคนพบ (ทศนา แขมมณ :2545) เปนกระบวนการเรยนรทเนนใหผเรยนคนหาคาตอบ หรอความรดวยตนเอง โดยผสอนจะเปนผสรางสถานการณในลกษณะทผเรยนจะเผชญกบปญหา ซงในการแกปญหานนผเรยนจะใชกระบวนการทตรงกบธรรมชาตของวชาหรอปญหานน ในการแกปญหานนผเรยนจะตองนาขอมลมาทาการวเคราะห สงเคราะหและสรปเพอใหไดขอคนพบใหมหรอเกดความคดรวบยอดในเรองนนการจดการเรยนรแบบคนพบ อาจแบงไดเปน 2 รปแบบ คอ ก 1. การคนพบทมแนวทาง(Guide Discovery Method) เปนวธการทผสอนนาผเรยนเขาสเนอหาโดยการใชคาถามทสรางขนอยางเหมาะสม และอธบายเพอใหผเรยนไดคนพบความคดรวบยอดหรอหลกการ กกกกกกกก 2. การคนพบดวยตนเอง(Pure Discovery Method) เปนวธการทคาดหวงวาผเรยนจะไปสความคดรวบยอดและหลกการไดดวยตนเองโดยไมตองรบคาแนะนาจากผสอน กกกกกกกกวตถประสงคเพอชวยใหนกเรยนไดฝกทกษะการสงเกต การคดวเคราะหทาใหเกดการเรยนรและสามารถสรปหรอคนพบหลกการ กฎเกณฑ ประเดนสาคญหรอความจรงไดดวยตนเอง เพอชวยใหผเรยนไดเรยนร หลกการหรอกฎเกณฑตางๆ และสามารถนาไปใชในการแกปญหาในสถานการณทหลากหลายไดขนตอนการจดการเรยนรแบบคนพบจงจะประสบความสาเรจ การจดการเรยนการสอนทใหผเรยนคนพบดวยตวเอง ประกอบดวยสวนสาคญ 4 ประการคอ 1. ขนนาเขาสบทเรยน 2. ขนเรยนร 3. ขอสรปทคนพบไวแลว(หลกการ)

71 4.คนพบขอสรปใหม (ขนปฏบต) เปนการจดการเรยนการสอนอกแขนงหนงทพฒนาผเรยนใหคดเปน ทาเปน แกปญหาเปน และสามารถปรบปรงกระบวนการคดนาไปใชในชวตประจาวน การจดการเรยนการสอนแบบคนพบดวยตวเอง

แผนภมท 10 สรปประเดนขนตอนการจดการการเรยนรแบบคนพบสาเหต ทมา: ทศนา แขมมณ , การจดการเรยนรแบบคนพบ (กรงเทพฯ: สานกพมพจฬาลงกรณ มหาวทยาลย , 2545),33.

ขนนาเขาสเรยน

ขนเรยนร อปนย

คนพบ

นรนย

ขอสรปทคนพบไวแลว

คนพบขอสรปใหม

ขนเตรยมการ

ขนเปรยบเทยบ

ขนเสนอตวอยาง

ขนสรปกฎเกณฑ

ขนนาไปใช

ขนเสนอปญหา

ขนใชทฤษฎ หลกการ

ขนเสนอและอธบายทฤษฎ หลกการ

ขนตรวจสอบและสรป

ขนฝกปฏบต

ขนนาไปใช

72 ผวจยเหนวาการคนพบดวยตวเองเปนสวนหนงของการเรยนรใหเกดกระบวนการคด แตผสอนตองมความอดทนและใจเยนใหมากและการจดการเรยนการสอนตองยดหยนเนอหาเพราะผเรยนมความสามารถในการคดไมเหมอนกน ถาครไมมความอดทนพอจะไมประสบความสาเรจในเรองการจดการเรยนการสอนโดยเนนกระบวนการคด อยางไรกตามลกษณะความสมพนธระหวางเนอหาการเรยนรกบกระบวนการเรยนรทมความซบซอนยากทจะแยกออกจากกนไดน ทาใหเกดความจาเปนในการสอนทหลากหลาย เชนการสอนทตองใชทฤษฏตางๆทเนนกระบวนการคด เชนการสอนในรปโครงงาน แบบบรณาการ แบบStoryrine ฯลฯ ดงนนผสอนทตองการใหนกเรยนมการคนพบความรดวยตวเอง ตวผสอนตองเตรยมการเรยนการสอนอยางดซงประกอบดวย สอ กจกรรม ใหตรงกบแผนการสอน หลงจากทครไดจดการเรยนการสอนผานไปแลวใหทาการสารวจการเรยนการสอนดวยทฤษฏ Back Word (การนเทศการจดการเรยนการสอนซงใชกระบวนการคดทาใหนกเรยนเกดการเรยนรมากนอยเพยงไร) ครตองทา ตามรายละเอยดดงแผนภมท10

กระบวนการทางปญญา ประเวศ วะส (2542 ,อางถงใน ทศนา แขมมณ : 299-300) เปนนกคดคนสาคญทกระตนใหเกดการปฏรปการศกษา ไดเสนอกระบวนการทางปญญา ซงควรฝกฝนใหแกผเรยน ประกอบดวยขนตอน 10 ขนดงน

1. ฝกสงเกต ใหผเรยนมโอกาสสงเกตสงตางๆใหมาก ใหรจกสงเกตสงแวดลอม รอบตว

2. ฝกบนทก ใหผเรยนสงเกตสงตางๆ และจดบนทกรายละเอยดทสงเกตเหน 3. ฝกการนาเสนอตอทประชม เมอผเรยนไดไปสงเกตหรอทาอะไรหรอเรยนรอะไร

มาใหฝกนาเสนอเรองนนตอทประชม 4. ฝกการฟง การฟงผอนชวยใหไดความรมากผเรยนควรไดรบการฝกเปนผฟงทด 5. ฝกปจฉา-วสชนา ใหผเรยนฝกการถาม-การตอบ ซงจะชวยใหผเรยนเกดความ

แจมแจงในเรองทศกษา รวมทงไดฝกการใชเหตผล การคดวเคราะหการคดสงเคราะห 6. ฝกตงสมมตฐานและตงคาถาม ใหผเรยนฝกคดและตงคาถาม เพราะคาถามเปน

เครองมอสาคญในการไดมาซงความรตอไปจงใหผเรยนฝกตงสมมตฐานและหาคาตอบ 7. ฝกการคนหาคาตอบ เมอมคาถามและสมมตฐานแลว ควรใหผเรยนคนหา

คาตอบจากแหลงตางๆ เชนหนงสอพมพ ตารา อนเตอรเนต หรอไปสอบถามจากผร 8. ฝกการวจย การวจยเปนกระบวนการหาคาตอบทชวยใหผเรยนคนพบความร

ใหม 9. ฝกเชอมโยงบรณาการใหเหนความเปนทงหมด และเปนตวเองเมอผเรยนไดร

73 อะไรมาแลวควรใหผเรยนไดเชอมโยงใหเหนความเปนทงหมดและเกดการรตวเองตามความเปนจรงวาความสมพนธกบความเปนจรงทงหมดอยางไร อนจะทาใหเกดมตจรยธรรมชวยใหผเรยนไดเรยนรการอยรวมกนอยางสนต 10) ฝกการเขยนเรยบเรยงทางวชาการ หลงจากทไดเรยนรเรองใดแลว ควรใหผเรยน ฝกเรยบเรยงความรทได การเรยบเรยงจะชวยใหความคดประณตขน ทาใหตองคนควาหาหลกฐานทมาของความรใหถถวนแมนยาขน การเรยบเรยงทางวชาการเปนวธการสาคญในการพฒนาปญญาของคน และเปนประโยชนในการเรยนรของผอนในวงกวางออกไป

กระบวนการคดแกปญหาตามหลกอรยสจส โดย(สาโรช บวศร 2526, อางถงใน ทศนา แขมมณ 2545 :298 ) อธบายวา การนาหลกธรรมอรยสจส อนไดแก ทกข สมทย นโรธ มรรค มาใชเปนกระบวนการแกปญหา โดยใชควบคกบแนวทางปฏบตทเรยกวา “กจในอรยสจ4” อนประกอบดวย ปรญญา(การกาหนดร) ปหานะ(การละ) สจจกรยา(การทาใหแจง) และภาวนา (การเจรญหรอการลงมอปฏบต) จากหลกทงสอง ทานไดเสนอแนะกระบวนการสอนการแกปญหาไวเปนขนตอนดงน

1.ขนกาหนดปญหา (ขนทกข) คอการใหผเรยนระบปญหาทตองการแกไข 2. ขนตงสมมตฐาน(ขนสมหทย) คอการใหผเรยนวเคราะหหาสาเหตของปญหาและ

ตงสมมตฐาน 3. ขนทดลองและเกบขอมล(ขนนโรธ) คอการใหผเรยนกาหนดวตถประสงคและ

วธการทดลองเพอพสจนสมมตฐานและเกบรวบรวมขอมล 4. ขนวเคราะหขอมลและสรปผล(ขนมรรค) คอการนาขอมลมาวเคราะหและสรป กระบวนการกลยาณมตร โดย ทศนา แขมณ อางถงใน สมน อมรวฒน (2524 :

196-199) ไดอธบายกระบวนการคดแบบกลยาณมตรไวว า เปนกระบวนการประสานความสมพนธระหวางบคคลเพอจดมงหมาย 2 ประการคอ 1) ชทางบรรเทาทกข 2) ชสขเกษมศานต กระบวนการกลยาณมตรใชหลกการพสจนแลววาเปนหลกการทชวยใหคนพนทกข คออรยสจ4 มาใชควบคกบกลยาณมตรธรรม 7 ในการจดการเรยนการสอน ซงมกระบวนการหรอขนตอน 8 ขนดวยกนดงน

1. การสรางความไววางใจตามหลกกลยาณมตร 7 ไดแก การทผสอนวางตนใหเปน ทนาเคารพรก เปนทพงแกผเรยนได มความรและฝกหดอบรมและปรบปรงตนเองอยเสมอ สามารถสอสาร ชแจงใหสทธเกดความเขาใจ มความอดทน พรอมทจะรบฟงคาทปรกษา และมความตงใจสอนดวยความเมตตา ชวยใหสทธพนจากทางเสอม

2. การกาหนดและจบประเดนปญหา

74 3. การรวมกนคดวเคราะหเหตของปญหา(ขนสมทย) 4. การจดระดบความเขมของระดบปญหา(ขนสมทย) 5. การกาหนดจดหมายหรอสภาวะพนปญหา(ขนนโรธ) 6. การรวมกนคดวเคราะหความเปนไปไดของการแกปญหา(ขนนโรธ) 7. การขดลาดบจดหมายของภาวะพนปญหา(นโรธ)

8. การปฏบตเพอแกปญหาตามแนวทางทถกตอง(ขนมรรค)

รปแบบการคดของมนษย กระบวนการคดมนกทฤษฏหลายคนทจะกลาวถง ชยอนนต สมทวณช (2542 : 4-5, อางถงใน ทศนา แขมมณและคณะ 2542:300-301) ไดอธบายวา การคดของคนเรามหลายรปแบบ โดยอธบายนกคดทง 4 แบบคอ การคดของคนเราม 4 แบบดงน

1. การคดแบบนกวเคราะห(analytical) ผสอนสามารถชวยผเรยนใหพฒนา ความสามารถในการคดแบบนไดโดยการฝกใหผเรยนแสวงหาขอเทจจรง(fact) ดตรรกะ(logic) หาทศทาง(direction) หาเหตผล (reason )และมงแกปญหา (problem-solving)

2. การคดแบบรวบยอด(conceptual) ผสอนสามารถชวยใหผเรยนพฒนา ความสามารถในการคดแบบนไดโดยฝกใหผเรยนคดวาดภาพในสมอง สรางความคดใหมจากขอมลทถกตองแนนอน หรอมองขอมลเดมในแงมมใหม และสงเสรมใหผเรยนกลาคดกลาทา

3. การคดแบบโครงสราง(structural thinking) การฝกใหผเรยนแยกแยะ สวนประกอบและเชอมโยงขอมล จดเปนโครงสราง จะทาใหผเรยนมความคดอยางเปนระบบ สามารถตดสนวาควรจะทาอะไรอยางไร

4. การตดแบบผนาสงคม(social thinking) การฝกใหผเรยนมปฏสมพนธพดคยกบ ผอน ทาตนเปนผอานวยความสะดวก(facilitator) ฝกทกษะการทางานรวมกนเปนทม(group process) และฝกใหคด 3ดาน ทเรยกวา “PMI” คอดานบวก(plus) ดานลบ(minus) และดานทไมบวกไมลบ แตเปนดานทนาสนใจ(interresting) การจดการเรยนรโดยใชกรณศกษา ศศกตต มเกาะ( 2535:35) ไดใหความหมาย การจดการเรยนรโดยใชกรณศกษา คอกระบวนการเรยนรทใหผเรยนไดศกษาเรยนรกรณเรองราวตางๆ ซงอาจจะเปนเรองจรงหรอเรองสมมตขนจากความเปนจรง โดยมการเกบรวบรวมขอมล นามาวเคราะห อภปราย แลกเปลยนขอมล การจดการเรยนรแบบนเปนการฝกใหผเรยนแสวงหาความรดวยวธการหลากหลาย สามารถเชอมโยงความรเดมกบความรใหมหรอเสรมสรางความรใหกวางขวางและนาไปใชแกปญหาในชวตประจาวนได

75 กกกกกกกวตถประสงค เพอฝกใหผเรยนเผชญหรอแกปญหาโดยไมตองรอใหเกดปญหาจรงและสามารถนาไปใช ในชวตประจาวนได เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรวธการแสวงหาความรดวยวธตางๆอยางหลากหลายแลวนาขอมลมาวเคราะห อภปราย แลกเปลยนเรยนร ทาใหผเรยนมมมมองกวางขน องคประกอบสาคญของการจดการเรยนรโดยใชกรณศกษามดงน เรองกรณทจะศกษา ประเดนคาถาม คาตอบทหลากหลาย การอภปรายเกยวกบสถานการณ ปญหา มมมองและวธแกปญหา จากการศกษาความรทงทฤษฎและขอมลทไดจากนกการศกษาสรปไดวาหลกการทผวจยไดนามาศกษาในการวจยครงน ไดนาหลกการทฤษฎของบลม (Bloom)มาใชเปนหลกแนวทางในการศกษาวจย โดยสรปขนตอนการคดวเคราะห คดสงเคราะห ดงน 1) ขนความร ความจา 2) ขนความเขาใจ 3) การนาไปใช 4) ขนวเคราะห 5) ขนสงเคราะห 6)ขนประเมนคา

เพยเจต (piaget 1964) ไดอธบายพฒนาการทางสตปญญาวาเปนผลเนองมาจากการปะทะสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม โดยบคคลพยายามปรบตวโดยใชกระบวนการดดซม (asimilation) และกระบวนการปรบใหเหมาะ(accommodation) โดยการพยายามปรบความร ความคดเดมกบสงแวดลอมใหม ซงทาใหบคคลอยในภาวะสมดลสามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมได กระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการพฒนาโครงสรางทางสตปญญาของบคคล

บรนเนอร(Bruner 1965) เดกเรมตนเรยนรจากการกระทาตอไปจงจะสามารถจนตนาการหรอสรางภาพในใจหรอในความคดขนไดแลวจงดงขนการคดและเขาใจในสงทเปนนามธรรม

กานเย(Gagne 1965) ไดอธบายวาผลการเรยนรของมนษยม 5 ประเภทไดแก - ทกษะทางปญญา(Intellectual Skills) ซงประกอบดวยทกษะยอย 4 ระดบ

คอ การจาแนกแยกแยะ การสรางความคดรวบยอด การสรางกฎ การสรางกระบวนการหรอกฎขนสง

- กลวธในการเรยนร(Cognitive Strategies) ซงประกอบดวยกลวธการใสใจ การรบและทาความเขาใจขอมล การดงความรจากความทรงจาการแกปญหาและกลวธการคด

- ภาษา(Verbal Information) - ทกษะการเคลอนไหว(Motor Skills) - เจตคต(Attitudes) กลฟอรด (Guilford 1967:79-86) ไดอธบายวาความสามารถของมนษยมตสามมต

คอ

76 1. มตดานเนอหา(Contents)หมายถงวตถและขอมลทใชเปนสอกอใหเกดความคดซง

มหลายรปแบบ เชน ภาพ เสยง สญลกษณ ภาษา พฤตกรรม 2. มตดานปฏบตการ(Operations) หมายถงการดงกระบวนการตางๆทบคคลใชใน

การคด 3. มตดานผลผลต(Products) หมายถงผลของการคด ซงอาจจะมลกษณะเปนหนวย

(Units) เปนกลมหรอพวกของสงตางๆ (classes) เปนความสมพนธ (relation) เปนระบบ (system) เปนการแปลงรป(transformation) และการประยกต (implication) ความสามารถทางการคดของบคคล เปนผลจากการผสมผสานมตดานเนอหาและดานปฏบตการเขาดวยกน

ลปแมนและคณะ(Lipman 1981) ไดนาเสนอแนวคดในการสอนคดผานการสอนทางปรชญา(Teaching Philosophy) โดยมความเชอวา ความคดเชงปรชญาเปนสงทขาดแคลนมาก ในปจจบนเราจาเปนตองสรางชมชนแหงการเรยนร(Community of Inquiry) ทผคนสามารถรวมสนทนากนเพอแสวงหาความรความเขาใจทางการคด ปรชญาเปนวชาทชวยเตรยมใหเดกฝกฝน การคด

คลอสไมเออร((Klausmier 1985) ไดอธบายกระบวนการคดโดยใชทฤษฎประมวลผล ขอมล(Information Processing) วา การคดมลกษณะเหมอนการทางานของคอมพวเตอร คอ มการใช ขอมล(Input) เขาไป ผานตวปฏบตการ(Processer) แลวจงสงผลออกมา(Output) กระบวนการคดของมนษยมการรบขอมล มการจดกระทาและแปลงขอมลทรบมา มการเกบรกษาขอมล และมการนาขอมลออกมาใชอยางเหมาะสมกบสถานการณกระบวนการทเกดขนในสมองไมสามารถสงเกตไดโดยตรงแตสามารถศกษาไดจากการอางองหรอการคาดคะเนจากกระบวนการนน

สเตรนเบอรก(Sternberg1985) ไดเสนอทฤษฏสามศร(Triarchich Theory) ซงประกอบดวยทฤษฏยอย 3 สวน คอทฤษฏยอยดานบรบทสงคม (Contextual Subtheory) ซงอธบายถงความสามารถทางสตปญญาทเกยวของกบบรบททางสงคมและวฒนธรรมของบคคลและทฤษฎยอยดานประสบการณทมตอความสามารถทางปญญา รวมทงทฤษฏยอยดานกระบวนการคด(Componential Subtheory)ซงเปนความสามารถทางสตปญญาทเกยวของกบกระบวนการคด

เลวน (lewin) นกทฤษฏกลมเกสตตลท (Gestalt) เชอวาความคดของบคคลเกดจากการรบรสอเรา ซงบคคลมกรบรในลกษณะภาพรวมหรอสวนรวมมากกวาสวนยอย เปนการรบรอกลกษณะหนงททาใหผรบรเกดความคดรวบยอด(concept)

77 บลม (Bloom1961:63) อธบายวาไดจาแนกการร(Cognition) 6 ขนไดแก 1)ขนความร 2)ขนความเขาใจ 3 )ขนการนาไปใช 4)ขนการวเคราะห 5 )ขนการสงเคราะห 6 )ขนการประเมนผล

ออชเบล(Ausubel 1963:28) ไดอธบายวา การเรยนรอยางมความหมาย(Meaningful Verbal Learning) จะเกดขนไดหากการเรยนรนนเชอมโยงกบสงใดสงหนงทมมากอน ดงนนการใหกรอบความคดแกผเรยนกอนการสอนเนอหาสาระใดๆ จะชวยเปนสะพานหรอโครงสรางทผเรยนสามารถนาเนอหา/สงทเรยนใหมไปเชอมโยงยดเกาะไดทาใหการเรยนรเปนไปอยางมความหมายขนตอนการเรยนการสอนทเนนใหผเรยนสรางความรตามแนว Constructivism นนไดรเวอรและเบลล(Driver and Bell 1986 , อางถงใน Matthews1994: 143-144) ไดกาหนดขนตอนไวดงน

1. ขนตอนนา (orientation) เปนขนทผเรยนจะรบรถงจดมงหมายและมแรงจงใจ การเรยนบทเรยน

2. ขนทบทวนความรเดม (elicitation of the prior knowledge ) เปนขนทผเรยน แสดงออกถงความรความเขาใจเดมทมอยเกยวกบเรองทจะเรยน วธการใหผเรยนแสดงออก อาจทาไดโดยการอภปรายกลม การใหผเรยนออกแบบโปสเตอร หรอการใหผเรยนเขยนเพอแสดงความรความเขาใจทเขามอยผเรยนอาจเสนอความรเดมดวยเทคนคผงกราฟกgraphic organizers) ขนนทาใหเกดความขดแยงทางปญญา(cognitive conflict)หรอเกดภาวะไมสมดล(unequilibrium)

3. ขนปรบเปลยนแนวความคด (turning conflict restructuring of ideas) นบเปนขนตอนทสาคญหรอเปนหวใจสาคญตามแนว Constructivism ขนนประกอบดวยขนตอนยอยดงน

3.1 ทาความกระจางและแลกเปลยนเรยนรระหวางกนและกน(clarification and exchange of ideas) ผเรยนจะเขาใจไดดขนเมอไดพจารณาความแตกตางและความขดแยงระหวางความคดของตนเองกบของคนอน ครจะมหนาทอานวยความสะดวกเชน กาหนดประเดนกระตนใหคดไดแกการเรยนร

3.2 สรางความคดใหม(construction of new ideas) จากการอภปรายและการ สาธตผเรยนจะเหนแนวทางแบบวธการทหลากหลายในการตความปรากฏการณหรอเหตการณแลวกาหนดความคดใหมหรอความรใหม

3.3 ประเมนความคดใหม(evaluation of the new ideas) โดยการ

78 ทดลองหรอการคดอยางลกซง ผเรยนควรหาแนวทางทดทสดในการทดสอบความคดหรอความรในขนตอนนผเรยนอาจจะรสกไมพงพอใจความคดความเขาใจทเคยมอยเนองจากหลกฐานการทดลองสนบสนนแนวคดใหมมากกวา

4. ขนนาความคดไปใช(application of ideas) เปนขนตอนทผเรยนมโอกาสใช ความคดหรอความรความเขาใจทพฒนาขนมาใหมในสถานการณตางๆ ทงทคนเคยและไมคนเคยเปนการแสดงวาผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมาย การเรยนรทไมมการนาความรไปใชเรยกวาเรยนหนงสอไมใชเรยนร

5. ขนทบทวน(review) เปนขนตอนสดทายผเรยนจะไดทบทวนวาความคดความ เขาใจของเขาไดเปลยนไปโดยการเปรยบเทยบความคดเมอเรมตนบทเรยนกบความคดของเขาเมอสนสดบทเรยนความรทผเรยนสรางดวยตนเองนนจะทาใหเกดโครงสรางทางปญญา(cognitive construction) ปรากฏในชวงความจาระยะยาว(long term memory) เปนการเรยนรอยางมความหมายผ เรยนสามารถจาไดถาวรและสามารถนาไปใชไดในสถานการณตางๆเพราะโครงสรางทางปญญา คอกรอบของความหมายหรอแบบแผนทบคคลสรางขนใชเปนเครองมอ กกกกกกกกแอลลสนและชรเกรย (Allison and Shrigley 1986 : 73-80) ศกษาและพบโดยสรป คอในการเรยนการสอนรอยละ 40 จะใชคาถามในชนเรยน และครใชคาถามรอยละ 70-80 ของคาถาม และในการถามไมแนเสมอไปวาในการใชคาถามมากนกเรยนจะเกดการเรยนรทสงเสรมการพฒนาการคดขนอยกบคาถามทมคณภาพตาหรอสง ถาเปนคาถามทมคณภาพสงจะเกดกระบวนการคดได กกกกกกกกสจวต(Stewart 1975:2125-A)พบวาการใชคาถามระดบสงทาใหนกเรยนมการพฒนามากกวาความรระดบตา

ดลลอน(dillon 1988: 197) กลาววาการสอนในหองเรยนไมคอยมนกเรยนถามคาถามมากนกโดยเฉลยประมาณ 2 คาถามตอ ชวโมง และคาถามสวนใหญเปนคาถามทเกยวกบขอเทจจรงในธรรมชาตมากกวาคาถามในระดบสง ทกอใหเกดกระบวนการคดในระดบสง

ประเภทของคาถาม นกการศกษาไดจาแนกประเภทของคาถามหลากหลายแบบขนกบเกณฑทใชในการจาแนกประเภทดงเชน

1. ถาใชความงายความยากเปนเกณฑกสามารถจาแนกเปนคาถามงายและคาถามยาก คาถามระดบตาและคาถามระดบสง

2. ถาใชประเภทคาตอบของคาถามเปนเกณฑ คอคาตอบแนนอนกบคาตอบทไมใช คาตอบแนนอน กสามารถจาแนกคาถามเปนคาถามแคบและคาถามกวาง

3. ถาใชแนวคดบลม (Bloom)กาหนดระดบขนการคดในพทธพสย(cognitive

79 domain) กแบงประเภทคาถามตามระดบขนของการใชความคดในเรองน

4. การใชแนวการสบเสาะ ดวยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรกแบงประเภท ของคาถามตามแนวสบเสาะดวยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแตละทกษะคาถามตามแนวสบเสาะดวยทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร(process of science) เปนกระบวนการทผเรยนใชคนควาหาความร(body of knowledge) ซงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรเปนทกษะสาคญประการหนงของกระบวนการทางวทยาศาสตรทตองพฒนาผเรยนใหมความรความเขาใจตระหนกถงความสาคญและมความชานาญเพอสามารถคนควาหาความรดวยตนเองได กกกกกกกกเรองของวธคด จะคดอยางไรจงจะเปนวธคดทด วธคดทดตองเปนวธคดตงอยบนพนฐานของขอมลทรวดเรวขอมลทครบถวนเปนขอเทจจรงทปฏเสธหรอเบยงเบนเปนอนไมได พจนานกรมฉบบบณฑตยสถานใหความหมายของคาวา คด และคาทประกอบกบคดรวม 19 คา คด ซงเปนคากรยา หมายความวานก เอาใจ หรอความรสกทาใหนกร คะเนคาดคดการใหญ คดคน คดด คดตก คดถง คดบญช คดผด คดมาก ฯลฯ ความคดจงไมใชในสวนทเปนรปธรรมหรอจบตองไดแตเปนเรองของจนตนาการทเกดจากสวนของสมองและจตใจ ซงการคดทนาไปสการกระทาไดนนตองมองคประกอบหลากหลาย ดงเชนผทอยในสงแวดลอมหนงจะคดไมเหมอนกบคนทอยในอกสงแวดลอมหนง สงแวดลอมรวมหมายถงขนบประเพณและชวตความเปนอย รวมไปถง ภมอากาศ ผทอาศยอยในภมอากาศหนาวกบภมอากาศรอน อาจจะคดแตกตางกน เชน การคดแบบฝรงเรองการเลยงดลก ฝรงจะเลยงดลกแบบใหชวยเหลอตวเองในสงทควรกระทาในแตละวย แตการเลยงลกแบบไทย จะคอยดแลแกไขปญหาใหทกเรอง จะไมมการแกไขปญหาตามลาพงคดเองไมเปนตองคอยตามและการตามบางครงตามผดตามถกและแตผใหความคดเหนจะมเหตผลมากนอยเพยงใด ผตามกไมคอยมการวเคราะห เรองการคดใหถกวธหรอมวธคดทดนาจะตองมพนฐานมาจากหลายประการนน ตองมเรองของกฎเกณฑสงคม ระเบยบประเพณปฏบตและแนวทางความคดเรองของเสรภาพ เรองของสทธ เรองของหนาท เรองของระบอบประชาธปไตยรวมเขาดวยกน ทสาคญคอตองมการเรยนรใหลกลงไปถงรากของเรองนน ความรจงออกมาอยางถกตอง ขณะทเรองของการคดตองอยบนพนฐานของการจนตนาการและเหตผลเพอใหความคดนนแสดงออกมาเปนการกระทาท ถกตองดงามและไมเดอดรอนผอน โลกววฒนาการและคนพฒนาการกาวไกลไปกวาแตกอนมากทาใหคนปจจบนเหนความสาคญของวตถมากกวาจตใจ จจจจจจจจเรองของวธคดถาครไดใชกจกรรมตามทฤษฎของนกคดทางการศกษา เปนการบาบดผเรยนทมปญหาดานการเรยนการสอนอยางดเยยม และถอวาครเปนประเทองปญญาของนกเรยน และรกในอาชพของความเปนครอยางแทจรง ทเรยกวาครมออาชพ

80 ประโยชนของการคด จจจจจจจจคดอยางไรไมใหเครยด ความคด เปนตวการสาคญททาใหคนเราเกดความเครยด หากรจกคดใหเปน กจะชวยใหลดความเครยดไปไดมาก วธคดทเหมาะสม คดในแงยดหยนใหมากขน อยาเอาแตเขมงวดจบผดหรอตดสนผดถกตวเองและผอนอยตลอดเวลา จงละวาง ผอนหนกผอนเบาลดทฐมานะรจกใหอภยไมถอโทษโกรธเคอง หดลมเสยบาง ชวตจะมความสข คดอยางมเหตผล อยาดวนเชออะไรงายๆแลวเกบเอามาคดวตกกงวลใหพยายามใชเหตผล ตรวจสอบหาขอเทจจรง ไตรตรองใหรอบคอบเสยกอน นอกจากจะไมตองตกเปนเหยอใหใครหลอกไดงายๆแลวยงตดความกงวลไดดวย

คดหลายๆแงมม ลองคดหลายๆดานทงดานดและไมดเพราะไมวาคนหรไมวาเหตการณอะไรกตามยอมมทงสวนดและไมดประกอบกนทงนน อยามองเพยงดานเดยวใหใจเปนทกข นอกจากนควรหดคดในแงมมของคนอนบาง เชนสามจะคดอยางไร ลกจะรสกอยางไร เจานายจะรสกอยางไรเปนตน จะชวยใหมองอะไรไดกวางไกลกวาเดม

คดแตเรองดๆ ถาคอยคดถงแตเรองรายๆเรองความลมเหลวผดหวงหรอเรองไมเปนสขทงหลายกจะยงเครยดกนไปใหญควรคดถงเรองดๆใหมากขน เชน คดถงประสบการณทเปนสขในอดต ความสาเรจในชวตทผานมา คาชมเชยทไดรบ ความดของคสมรส ความมนาใจของเพอน ฯลฯจะชวยใหสบายใจมากขน ประโยชนของการคดจะทาใหผคดมความกระตอรนรนทจะคนหาความจรงวาสงทคดจะกอใหเกดเปนจรงไดอยางทคดหรอไม ถาคนเราคดและทาในสงทเปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว สงคม ตลอดจนความคดนนจะสงผลตอการพฒนา

งานวจยทเกยวกบการสอนเพอพฒนาการคด งานวจยทเกยวของในประเทศ การเรยนการสอนกบความสามารถในการแกปญหา ความสามารถในการแกปญหาของแตละบคคลนนแตกตางกนไปขนอยวาบคคลนนมระดบสตปญญา ความร อารมณ ประสบการณ การจงใจหรอไมเพยงใด การแกปญหาไมมขนตอนทแนนอนตายตว การเรยน การสอนเปนสวนหนงทจะชวยใหมความสามารถในการแกปญหา การใหเดกมโอกาสฝกฝนอยเสมอยอมเปนประโยชนใหกบผเรยนตามการปฏรปการศกษาทมงเนนผเรยนคดเปนทาเปนแกปญหาเปน และเปนประชากรทมคณภาพทาใหชาตรงเรองตอไป

81 สมจต สวธนไพบลย (2527:8) ไดเสนอวา การแกปญหามวธการทใชในการคนควาคาตอบจะมมากมายหลายวธ เชน วธการลองผดลองถก วธคดกลบไปกลบมา แตทนยมนามาใช ฝกฝนใหนกเรยนเปนคนชางเสาะแสวงหาความรเยยงนกวทยาศาสตร ไดแกวธการทางวทยาศาสตร ซงมลาดบขนตอน 4 ขนตอนใหญๆดวยกนดงน คอ 1) ขนระบปญหา 2) ขนตงสมมตฐาน 3) ขนพสจนหรอการทดลอง 4) ขนสรปผลและการนาไปใช จากแนวคดของนกการศกษาเกยวกบ หลกการและขนตอนในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ดงกลาว จะพบวา การแกปญหาทาง วทยาศาสตร จะตองมระบบแบบแผน มเหตผลมขนตอนทเหมาะสม วลย อรณ (2530:5-7) ไดศกษาการนาเทคนคการสอนการคดวเคราะหวจารณมาใชสอนในวชาสงคมศกษา ในประเทศไทย โดยสารวจความคดเหนของผเกยวของ กบการจดการศกษา พบวา ผลของการนาเทคนคการสอนการคดวเคราะหมาใชในโรงเรยน อาจมผลกระทบกระเทอนกบโครงสรางหรอคานยม แตผลสะทอนตางๆ อาจไดรบการปรบปรงใหเหมาะสมกบสงคมไทยได หรอสามารถทจะยอมรบผลการเปลยนแปลงได นอกจากนผวางแผนการศกษาตางตระหนกถงผลดในการนาการสอนการคดวเคราะหมาใชในการเรยนการสอน และตองมการเตรยมใหพรอมทจะสอนตามวธการดงกลาว ไมวาจะเปนการอบรมครประจาการ หรอโปรแกรมการผลตคร ลดดา สายพานทอง (2535:108) ไดศกษาผลสมฤทธ ทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนมธยมศกษาปท1 ทไดรบการสอนโดยใชแบบฝกการทาโครงงานวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร ผลการวจยพบวา นกเรยนทไดรบการสอนโดยการใชแบบฝกทาโครงงานวทยาศาสตร กบการสอนตามคมอมผลสมฤทธทางการเรยนและมความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

นพนธ นาสมบรณ (2536 : บทคดยอ) ไดทาการวจยเรอง ผลการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวตดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ทมตอความสามารถในการคดวเคราะห วจารณ โดยใชขนตอนการสอนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร ของ จอหน ดวอ ผลการวจยพบวา ความสามารถในการคดวเคราะหวจารณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 ทไดรบการสอนดวย กระบวนการทางวทยาศาสตร มคาเฉลยคะแนนเพมสงกวากอนการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และคาเฉลยคะแนนความสามารถในการคดวเคราะห วจารณ ทเพมมากขนของนกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตร สงกวากลมควบคม ทไดรบการสอนตามแผนการสอนของกระทรวงศกษาธการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

82 จจจจจจจจกนกวรรณ โพธทอง (2537: บทคดยอ) ไดศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตร ของนกเรยนมธยมศกษาปท 2 ดวยรปแบบการสอนเพอพฒนาความสามารถในการใชเหตผล ผลการวจยพบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของกลมทดลอง สงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ.05 จจจจจจจจสมชย อนอนนต (2539:115) ไดศกษาผลการชดกจกรรมเทคโนโลยในทองถนกบการสอนโดยครเปนผสอนทมตอความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร และความสนใจทางวทยาศาสตร ของนกเรยนมธยมศกษาปท 3 พบวาความสามารถในการคดแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชชดกจกรรมเทคโนโลยทองถนสงกวานกเรยนทไดรบการสอนโดยครเปนผสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 จจจจจจจจรตนะ บวรา (2540:102) ไดศกษาผลสมฤทธไดศกษาทางการเรยนวทยาศาสตร และ ความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1 ทไดรบการสอนดวยชดการเรยนดวยตนเอง กบการสอนดวยคมอคร พบวาความสามารถในการแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนทดรบการสอนดวยชดการเรยนดวยตนเองสงกวานกเรยนทไดรบการสอนดวยคมอครอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 งานวจยทเกยวของตางประเทศ จจจจจจจจโกสตนส (Goldstin 1949:233-239) ไดกลาววา ครควรสอนการแกปญหาโดยตรงแก นกเรยน ซงควรจะมการจดกจกรรมการเรยนการสอนทชวยใหนกเรยนไดรจกคด รจกพสจนเพอหาขอสรป ใหนกเรยนมองเหนคณคาของการแกปญหา จจจจจจจจแกรเออร (Gaier 1953:138-141) กลาววาในการแกปญหานนจาเปนตองอาศยขอเทจจรง แตขอเทจจรงเพยงอยางเดยวยงไมเปนขอเพยงพอในการแกปญหา จาเปนตองรจกการสงเกต เพอพจารณาคดเลอกแนวทางทเปนประโยชนตอการแกปญหา การสอนทบอกแนวทางและขอเทจจรงในการแกปญหานนไมสามารถชวยใหผเรยนสามารถแกปญหาได ครควรฝกใหนกเรยนรจกการสงเกตและหาแนวทาง จจจจจจจจ เอลสเวท (Ellsworth1997:22) ไดศกษาการรบรเกยวกบการสงเสรมใหนกเรยนไดใชทกษะการคด โดยอาศยความรพนฐานเกยวกบทฤษฎการเรยนร ของ จอหน ดวอ (John Dewey ) และการรบรของครเกยวกบทศนะการคดชนสง (Higher level thinking skill) ใชระยะเวลาในการศกษา 1 ป โดยสงเกตในชนเรยนและการสมภาษณคร 4 คน จากโรงเรยนแปซฟก

83 นอรธเวสท (Pacific Northwest middle School) พบวาครมความรความเขาใจในการสอน และครแตคนมความคาดหวงในตวนกเรยน จจจจจจจจ กรโก (Grego 1997:125) ไดศกษาความสมพนธระหวางการปฏบตตวเนอหาทนกเรยนตองการเรยนและการใชทกษะการคดขนสงในการเรยน โดยมจดประสงค 2 ขอ คอ จดประสงคแรกเพอคนหาความสมพนธระหวางการสอนโดนใชทกษะการคดขนสง (Teaching for higher order thinking. THOT) ของครในชนเรยนและความรของนกเรยนทไดจากเนอหาทสอน ความร เกยวกบทกษะการคดและการประยกต ทกษะการคดมาใชในการแกปญหา จดประสงคทสอง เพอวดความรเกยวกบความคดรวบยอดในการสอนเพอสงเสรมทกษะการคดขนสง (THOT) ของครกบการนาความรเกยวกบ(THOT) มาใชสอนในหองเรยน เครองมอไดแก แบบทดสอบกอนเรยน หลงเรยน สาหรบครและนกเรยนแบบทดสอบมาตรฐานและการสงเกตโดยศกษาจากหองเรยน 151 หอง คร 41 คน นกเรยน 7 ชนเรยนผลการทดสอบ พบวา ครมความรเกยวกบ THOT เพมขน และครไดใชความรเกยวกบ THOT ในหองเรยน อยางไรกตามไมพบวามความสมพนธระหวาง ความรเกยวกบ THOT กบการใชทกษะดงกลาวในหองเรยน ไมมความแตกตางระหวางนกเรยน กลมตวอยาง และกลมควบคมเกยวกบเนอหาทใชสอน

จากผลการศกษาทบทวนวรรณกรรมดงกลาวผวจยเหนวา ทกษะกระบวนการคดเปนทกษะกระบวนการทสาคญอยางหนง การทครจะมทกษะกระบวนการคดไดนนครตองไดรบการฝกใหเปนผมทกษะการคดพนฐานและทกษะการคดขนสงมาเปนลาดบอนจะนาไปสการเปนครทมทกษะกระบวนการคด เชน มกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ การตดสนใจ กระบวนการแกปญหา กระบวนการวจย กระบวนการคดสรางส งใหม และการคดสรางสรรค ความสามารถในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะหจาเปนตองอาศยกระบวนการคดทหลากหลายเปนสวนประกอบในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ทตองใชเปนพนฐานในการแกปญหาเพอทจะกาวสขนการคดขนสงและเพอใหผเรยนนาไปใชในการดารงชวตประจาวนอยางมศกยภาพตอไป.

บทท 3

วธการดาเนนการวจย

การดาเนนการวจยครงนเปนการวจยเชงทดลอง (Pre - experimental research)

การพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห คดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โดยใชกระบวนการคดวเคราะห และคดสงเคราะหตามทฤษฎของ สวทย มลคา และวดผลประเมนผลตามทฤษฎของ Bloom

ระเบยบวธวจย

เพอใหงานวจยเกดประสทธภาพสงสด และเปนไปตามวตถประสงคของการวจย ผวจยจงไดกาหนดรายละเอยดตางๆ เกยวกบระเบยบวธวจยประกอบดวย

1. วธดาเนนการวจย 2. ประชากรและกลมตวอยาง 3. เครองมอทใชในการวจย 4. การสรางเครองมอทใชในการวจย 5. การเกบรวบรวมขอมล

6. การวเคราะหขอมล

วธดาเนนการวจย ขนตอนการดาเนนการวจย เพอใหการวจยดาเนนไปอยางมระบบและบรรลเปาหมายของการวจยผวจยจงกาหนด รายละเอยดและวธการศกษาครงนออกเปน 3 ขนตอนดงนคอ

1. การจดเตรยมโครงการวจย 2. การดาเนนการวจย 3. การรายงานผลการวจย

84

85 ขนตอนท 1 ขนเตรยมโครงการวจย เปนขนตอนแรกเพอเสนอขอความคดเหนจาก

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ซงในขนตอนดงกลาวนประกอบดวย การศกษาปญหา ศกษาทฤษฎ หลกการ และแนวคดจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ นามากาหนดเปนขอบขายอางอง เพอจดทาโครงการวทยานพนธ ขอคาแนะนาขอคดเหน ขอเสนอแนะจากคณะอาจารยทปรกษาผ ควบคมวทยานพนธ รบขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไขขอบกพรอง ตางๆใหสมบรณและนาเสนอตอบณฑตวทยาลยเพอขออนมตโครงการวจย

ขนตอนท 2 ขนดาเนนการวจย การวจยครงนใชประชากรเปนกลมตวอยาง จานวน 21 คน สาหรบเครองมอทใชในการวจย ไดรบคาแนะนาจาก คณะอาจารยทปรกษาผควบคมวทยานพนธ นามาตรวจสอบโดยผเชยวชาญ และนาไปทดลอง (Try out) กบ นกเรยนทไมใชกลมตวอยางททาการวจยแตเปนกลมประชากรจากโรงเรยนชมชนวดไทรมา เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ปการศกษา 2549 จานวน 30 คน ซงคดจากนกเรยนเกง จานวน 3 คน นกเรยนทมผลการเรยนปานกลาง จานวน 17 คน และนกเรยนทมผลการเรยนออน จานวน 10 คน สงกดเขตพนทการศกษา เขต1 นนทบร

ปรบปรงแกไขแลวนาเครองมอไปเกบรวบรวมขอมลกบนกเรยนกลมตวอยางตงแตเดอน พฤษภาคม 2549 ถงเดอน มถนายน 2549 ตรวจสอบความถกตอง วเคราะหขอมลทางสถตและแปรผลวเคราะหขอมล

ขนตอนท 3 ขนรายงานผลการวจยรายงานผลของขอมลทวเคราะหและแปรผล เรยบรอยแลวเสนอตอผควบคมวทยานพนธ เพอตรวจสอบแกไขใหถกตอง และปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของคณะกรรมการตรวจสอบวทยานพนธแลว จดทาเปนรายงานการวจยฉบบสมบรณเสนอตอบณฑตวทยาลยเพอขออนมตเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตร

ประชากรและกลมตวอยาง

1. ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 สงกดสานกงานเขตพนทการศกษานนทบร เขต 1 ภาคการเรยนท 2 ปการศกษา 2549 จานวน 32 โรงเรยน มนกเรยนทงหมด 675 คน โดยใชโรงเรยนวดแดง(นนทคณพพฒนราษฎรอปถมภ)เปนโรงเรยนกลมตวอยางทใชในการวจย

2. กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ใชการสมอยางงาย (Random Sampling)

โดยการคดเลอก ไดกลมตวอยางจานวน 1 โรงเรยน เปนนกเรยนชนประถมปท 6 โรงเรยนวดแดง (นนทคณพพฒนราษฏรอปถมภ) อ.เมองนนทบร จ.นนทบร จานวนนกเรยนทเปน

86กลมตวอยาง 21 คน ชวงเวลาทดาเนนการวจย โดยการสอนแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอนและใชแบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนตงแตเดอน มถนายน 2549 ถงมกราคม 2550 ตวแปรทศกษา

ตวแปรทวจยในครงนประกอบดวยตวแปรตน และตวแปรตาม 1. ตวแปรตน (Independent variables) กจกรรมพฒนาความสามารถในการคด

วเคราะห สงเคราะห ประกอบดวย 5 กจกรรม คอ กจกรรมยาเสพยตด กจกรรมโรคเอดส กจกรรมสงแวดลอม กจกรรมการบรโภคฟมเฟอย กจกรรมเศรษฐกจพอเพยง 2. ตวแปรตาม (Dependent variables)

2.1 ความสามารถในการคดวเคราะห คอ การวเคราะหองคประกอบ การ วเคราะหความสมพนธ การวเคราะหหลกการ จดการ

2.2 ความสามารถในการคดสงเคราะห คอ ผลงานจากการสอความ ผลงานจาก แผนงานและการปฏบต การไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรม ตารางท 9 นยามตวแปร ตวแปรหลก ตวแปรยอย คานยาม กจกรรม 1 กจกรรม

สารเสพตด 2 .กจกรรม เอดส

--หมายถง การจดกจกรรมการเรยน การสอน เรองสาร เสพตด โดยอาศยสอการสอน ไดแก ขาวจากหนงสอพมพ

เอกสารเรองสารเสพตด(ใบความรภาพพลก วดทศน แบบฝกกรณศกษาสารเสพตด เกมสารเสพตด แผนกระดาษปอนดสาหรบทา แผนผงความคด แบบทดสอบการคดวเคราะหกอนเรยน 50 ขอ (ทง 5 เรอง) แบบทดสอบหลงเรยนการคดวเคราะหเรองเอดสแบบปรนย 10ขอ แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนการคดสงเคราะหเรองสารเสพตดแบบอตนย 3 ขอ โดยทเดกสามารถวเคราะหสวนประกอบของเรองราวบอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความ คดเหน บอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรง ทนามา สนบสนนในเนอหา เนอหาทสอน ไดแก ความร ความหมายของยาเสพตดซงเปนปจจยเสยงตอการใชสารเสพตด แนวทางการชวยเหลอเพอนทตดสารเสพตด -- หมายถง การจดกจกรรมการเรยนการสอน เรองเอดส โดยอาศยสอการสอน ไดแก เอกสารเรองเอดส(ใบความร) รปถายเอดส วดทศน กรณศกษาเอดส แบบฝกกรณศกษาเอดส กระดาษปอนดสาหรบทาแผนผงความคด เกม แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนการคดวเคราะหแบบปรนยเรองเอดส 10 ขอ

87ตารางท 9 ( ตอ) การคดสงเคราะหแบบอตนย 3 ขอ โดยนกเรยนทสามารถ

วเคราะหสวนประกอบของเรองราวบอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความ คดเหน บอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรง ทนามา สนบสนนในเนอหา เนอหาทสอน ไดแก ความร ปจจยเสยงตอการตดโรคเอดส การปองกนโรค การอยในสงคมของผปวยเอดส แนวทางการชวยเหลอผตดเชอเอดส

กจกรรม

3. กจกรรม สงแวดลอม 4.กจกรรม การบรโภคฟมเฟอย

-- หมายถง การจดกจกรรมการเรยนการสอน เรองสงแวดลอมโดยอาศยสอการสอน ไดแกเอกสารความรเรองสงแวดลอม(ใบความร) วดทศนเรองสนาม กรณศกษาสงแวดลอม แบบฝกกรณศกษาสงแวดลอม เกม กระดาษปอนดสาหรบทาแผนผงความคดเรองสงแวดลอม แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนการคดวเคราะหแบบปรนย 10 ขอ แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนสงแวดลอมแบบสงเคราะหแบบอตนย 3 ขอ โดยทนกเรยนสามารถวเคราะหสวนประกอบของเรองราวบอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรง ทนามา สนบสนนในเนอหาทสอน ไดแก ความร เรอง นา ดน อากาศ ตนไม ขยะ ของเสย มลภาวะทมตอสภาพแวดลอม --หมายถง การจดกจกรรมการเรยนการสอน เรองการบรโภคฟมเฟอยโดยอาศยสอการสอน ไดแก ขาวหนงสอพมพ เอกสารความรเรองการบรโภคฟมเฟอย(ใบความร) กรณศกษาการบรโภคฟมเฟอย แบบฝกกรณศกษาการบรโภคฟมเฟอย การแสดงบทบาทสมมต เกม กระดาษปอนดสาหรบทาแผนผงความคด แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนการคดวเคราะหเรองการบรโภคฟมเฟอยแบบปรนย 10 ขอ แบบทดสอบกอนเรยนหลงเรยนการคดสงเคราะหเรองการบรโภคฟมเฟอยแบบ อตนย 3 ขอ โดยทนกเรยนสามารถวเคราะหสวนประกอบของเรองราวบอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความคดเหน บอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรง ท นามาสนบสนนในเนอหา เนอหาทสอน ไดแก เรองเศรษฐกจ ดานสงคม ครอบครว บรโภคนสย

88ตารางท 9 ( ตอ ) ตวแปรตาม ความสามารถในการ คดวเคราะห

1.1 การวเคราะหองคประกอบ

1.2 การวเคราะห

ความสมพนธ

1.3. การวเคราะหหลกการ/จดการ

ความสามารถในการคดของนกเรยน ในการบอกความคดเหน บอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรง ความสามารถในการคดของนกเรยน ในการระบสวนประกอบทสาคญของเรอง บอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความคดเหน แยกความจรงออกจากสมมตฐาน จาแนกขอความจรงออกจากขอความทงหมดได และสามารถแยกแยะ ขอสรปออกจากขอสมมตฐานได --ความสามารถในการคดความสมพนธ ระหวางความคดทปรากฏระบไดวาความจรงหรอขอตกลงใดเปน เรองหลกของขอถกเถยง ตรวจสอบสมมตฐาน แยกความสมพนธเชงเหตผล ออกจากความสมพนธแบบตอเนองอนๆ จาแนกขอความท สอดคลองและไมสอดคลองออกจากกนไดความสามารถของนกเรยนในการบอกเทคนคบอกเทคนคในการโฆษณาสนคาโฆษณาชวนเชอไดระบความลาเอยงในความคดเหนตอเรองนนๆไดบอกประเดนความสาคญของเรองได วเคราะหงานศลปะบางอยางได บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญได ระบจดประสงค ของผลงานได - ความสามารถของนกเรยนในการบอกเทคนคในการโฆษณาสนคาโฆษณาชวนเชอ ไดระบความลาเอยงในความคดเหนในเรองนนๆได บอกประเดนความสาคญของเรองได วเคราะหงานศลปะบางอยางได บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญได ระบจดประสงคของผลงานได

2. ความสามารถในการคดสงเคราะห

2.1 ผลงานจากการสอความ 2.2 . ผลงานจากแผนงานและการปฏบต 2.3 การสรป /สรางเรองใหม

- ความสามารถของนกเรยนในการสอความดวย การรวบรวมความคดเหน ขอความ ในการอานเรองจากใบความร กรณศกษาทง 5 เรอง แบบฝกกรณศกษา แผนผงความคด 5 เรองทนามาวจย แบบทดสอบการคดสงเคราะห - ความสามารถของนกเรยนในการ เสนอวธการทดสอบสมมตฐาน บรณาการผลการคนควา วางแผนงานตางๆได การสรปจากแบบฝกกรณศกษา แผนผงความคดทง 5 เรองทนามาวจย แบบทดสอบการคดสงเคราะห - ความสามารถของนกเรยนในการเสนอวธการทดสอบสมมตฐาน เพออธบายปรากฏการณ คนพบขอสรป สรางแนวคดใหม จากสถานการณทกาหนดให

89 แบบแผนการวจย

การวจยครงนเปนการวจยประเภทการทดลองขนพนฐาน (Pre –experimental design) แบบกลมเดยวทาการทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน (one group pretest- posttest design) โดยกาหนดให O1 หมายความวาคะแนนทดสอบกอนเรยนในดานการคดวเคราะห สงเคราะห ตามลาดบ O 2 หมายความวาคะแนนทดสอบหลงเรยนในดานการคดวเคราะห สงเคราะหตามลาดบ X หมายถง วธการทดลองทจดใหกบกลมทดลอง เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงนม 2 ประเภท คอ 1. แผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ม 5 แผนแตละแผนประกอบดวย สาระสาคญ จดประสงคการเรยนรหรอผลการเรยนรทคาดหวง สาระทเรยน สอการเรยนการสอน กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง(ขนนาเขาสบทเรยน ขนปฏบตกจกรรม ขนนาเสนอผลงาน ขนปรบปรงความร ขนสรป) การวดผลและการประเมนผล เครองมอ เกณฑการประเมน หมายเหต โดยใชสอตางๆ เชน หนงสอพมพ วดทศน เอกสารการสอน กรณศกษาและแบบฝกกรณศกษา เกม การแสดงบทบาทสมมต แผนผงความคด แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนทง 5 เรอง 2. แบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรม (pretest –posttes) จานวน 1 ฉบบ เรอง ความสามารถในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะห โดยแบงเปน 2 ตอน ตอนท 1. เปนแบบทดสอบวดความสามารถในการคดวเคราะห ตามกจกรรม 5 เรอง คอ เอดส ยาเสพตด สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย และเศรษฐกจพอเพยง เปนแบบทดสอบ ปรนย 4 ตวเลอก และใหคะแนนดงน ถาตอบถกไดคะแนนเทากบ 1 ถาไมตอบหรอตอบผดใหคะแนนเทากบ 0 ( ศนย) ในแตละกจกรรมมขอทดสอบ 10 ขอๆละ 1 คะแนน รวม 5 กจกรรม เทากบ 50 คะแนน โดยแยกวดพฤตกรรมการวเคราะหออกเปน 3 องคประกอบ คอ การวเคราะหองคประกอบ การวเคราะหความสมพนธ และการวเคราะหหลกการ

O1 X O2

90 ตอนท 2 เปนแบบทดสอบ วดความสามารถในการคดสงเคราะหตามกจกรรม 5 เรอง เชนกน คอ เอดส ยาเสพตด สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย และเศรษฐกจพอเพยงเปนแบบทดสอบอตนย ตามแตละกจกรรมทง 5 กจกรรม ๆละ 1 ขอ ขอละ 10 คะแนน รวม 50 คะแนน โดยแยกวดพฤตกรรมการเรยนรดาน ผลงานการสอความ ผลงานจากแผนงานและการปฏบตและการสรปสรางเรองใหม การสรางเครองมอและการหาประสทธภาพ

1. การสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน มขนตอนการสรางและการหา ประสทธภาพดงน

ขนท 1.1ศกษาเอกสาร 1.1.1. ศกษาหลกสตรขนพนฐาน พ.ศ.2544 กลมสาระวทยาศาสตร สาระ

สขศกษา สาระสงคมศกษา ชวงชนท 2 ชนประถมศกษาปท 6 1.1.2. ศกษาเอกสาร หนงสอ และวรรณกรรมทเกยวของกบเรอง การคด

วเคราะห การคดสงเคราะห แนวคดการสรางองคความร ขนท 1.2. วเคราะหเนอหา

1.2.1.วเคราะหมาตรฐานชวงชนท 2 จดคาอธบายรายวชา หนวยการเรยนร ผลการเรยนทคาดหวง

1.2.2.วเคราะหความเหมาะสมของเนอหา ขนท 1.3. การสรางแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดาเนนการสรางแผนการจด

การเรยนร โดยใชกจกรรมตางๆ เชน วดทศน กรณศกษา แผนพบ ใบปลว การแสดง แผนการสอนน ประกอบดวย ขนตอนการสอน 5 ขนตอน คอ ขนตอนท1 ทดสอบกอนเรยน โดย แบงกลมศกษาเนอหา จากสอขนตอนท 2 กระบวนการคดวเคราะห ใชแบบฝกสถานการณ 5 สาระการเรยนร กระบวนการคดสงเคราะห จดกจกรรมการเรยน การสอน ใชแบบฝกสถานการณ 5 สาระการเรยนร ขนตอนท 3 อภปราย ขนตอนท 4 การวดผลประเมนผล ขนตอนท 5 สรป ทดสอบหลงเรยน สวนประกอบทสาคญของแผนประกอบดวย 1 ) สาระสาคญ 2) ผลการเรยนรคาดหวง 3 ) สอและแหลงการเรยนร 4 ) สาระการเรยนร 5 เรอง ขนท 1.4. ขนหาประสทธภาพของแผนการจดกจกรรมการเรยนร โดย

1.4.1.นาแผนทจดกจกรรมทง 5 เรองใหอาจารยทปรกษา ตรวจสอบ ความถกตองทางเนอหา และรปแบบการสอน เพอปรบปรงใหถกตองยงขน

1.4.2.นาแผนทไดแกไขปรบปรงแลวเสนอผเชยวชาญ จานวน 3 ทาน

91ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหาของแผนการเรยนร ซงจากการใหผเชยวชาญตรวจและใหคาดชนความสอดคลอง คะแนนเทากบ 0.91

1.4.3. นาแผนการจดการเรยนรทผานการทดลองแลวมาปรบปรงแกไขให เหมาะสมยงขน รายละเอยดดงแสดงในแผนภม ท 11 แผนภมท 11 ขนตอนการสรางแผนการจดการเรยนการเรยนรเพอพฒนาความสามารถในการคด วเคราะห คดสงเคราะห 2. สรางแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน(pretest -posttest ) มขนตอนการสรางและการหาประสทธภาพดงน

2.1 สรางแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน(Pre-Post test ) จานวน 1 ฉบบ เรองความสามารถในการคดวเคราะหเปนขอสอบแบบปรนยจานวน 50 ขอ 50 คะแนน ความสามารถในการคดสงเคราะห ใชขอสอบแบบอตนยจานวน 5 ขอ ขอละ 10 คะแนน รวม 50 คะแนน รวมทงขอสอบแบบปรนยและอตนย รวมทงสน จานวน 55 ขอ จานวน 100 ขอ โดยมเกณฑการตรวจและใหคาคะแนนดงรายละเอยดในตารางท 10

2.2 นาแบบทดสอบกอน-หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน เสนออาจารยควบคมวทยานพนธและ ผเชยวชาญ ไดแก ผเชยวชาญการดานการสอน 1 ทาน ผเชยวชาญดานสถตวจย 1 ทาน ศกษา นเทศผตดตามประเมนผลการจดกจกรรมการเรยนการสอน 1 ทาน เพอพจารณาตรวจสอบเครองมอดานความเทยงตรงเชงเนอหา (Content Validity) ของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ดวยการหาคาดชนความสอดคลอง (Index of Item Objective

ศกษารายละเอยดของกจกรรมทง 5 กจกรรม

ปรบปรงแผนการจดการเรยนการสอนตามคาแนะนาของผเชยวชาญ

นาแผนการจดการเรยนการสอนทแกไขแลวไปทดลองใชกบนกเรยนชนประถมปท 6 ทเปนไมไดกลมตวอยางททาการวจย

นาแผนการจดการเรยนรไปใชเปนเครองมอในการทดลอง

การสรางแผนการจดการเรยนการสอน

เสนอแผนคณะกรรมการวทยานพนธ

92Congruence :IOC ) โดยใชเกณฑการกาหนดคะแนนความคดเหนของผเชยวชาญ ( ลวน องคณา สายยศ 2543 : 248-249)นาคาดชนความสอดคลองทไดมาเทยบกบเกณฑ ซงมเกณฑในการพจารณาความคดเหนของผเชยวชาญดงน ถาคาดชนความสอดคลอง (IOC) ทคานวณไดมคา 0.5 –1.0 แสดงวาแบบทดสอบสอดคลองและมความเทยงตรงตามเนอหา ซงจากผลการวจย คา IOC ขอสอบวเคราะห = 0.98 ขอสอบสงเคราะห= 0.91 ตารางท 10 เกณฑการตรวจและใหคาคะแนน ความสามารถในการคด

เกณฑการตรวจและใหคาคะแนน

ความสามารถในการคดวเคราะห ความสามารถในการคดสงเคราะห

วดความสามารถใน 5 กจกรรมไดแก กจกรรม เรองยาเสพตด สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย เศรษฐกจพอเพยง แบบทดสอบปรนยเปนตวเลอก 4 ตวเลอก ตอบถกได 1 ตอบผดหรอไมตอบได 0 กจกรรมละ 10 ขอ รวม จานวน 50 ขอๆ ละ 1 คะแนน รวมจานวน 50 คะแนน โดยแตละกจกรรมใหคานาหนกคะแนนดงน คะแนนในความสามารถวเคราะหองคประกอบกจกรรมละ 3 คะแนน วเคราะหความสมพนธกจกรรมละ 3 คะแนน วเคราะหหลกการจดการกจกรรมละ 4 คะแนน แบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะหม 5 กจกรรม ไดแก เรองยาเสพตด สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย เศรษฐกจพอเพยง ทงหมดจานวน 5 ขอ ๆ ละ10 คะแนนโดยใหคาคะแนนดงน ผลงานจากการสอความขอละ 3 คะแนน ผลงานจากแผนงานและการปฏบต ขอละ 3 คะแนน การไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรม(สรป/สรางเรองใหม) ขอละ 4 คะแนน

2.3. ทดลองใชแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน นาเครองมอหรอแบบทดสอบทปรบปรงแกไขแลวไปทดลองใช ( try out ) กบนกเรยน จานวน 30 คน ทไมไดเปนกลมตวอยาง โรงเรยนชมชนวดไทรมา อาเภอเมอง จงหวดนนทบร

2.4. วเคราะหขอสอบ 2.5 หาประสทธภาพของแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรม (pretest-

posttest ) นาแบบทดสอบทผานการทดสอบจากนกเรยนมาหาคาประสทธภาพของเครองมอ ดงตอไปน

2.5.1 คาความยากงาย และคาอานาจจาแนกของขอสอบ ดวยการแบงกลมสงและกลมตาดวยเทคนค 50 เปอรเซนต คาความยากงายทสามารถนาไปใชไดมคาอยระหวาง 0.2 -

93

ศกษาเอกสารการวดผลประเมนผล

0.8 และคาอานาจจาแนกมคาอยระหวาง 0.2- 1 หากไมไดคาตามทกาหนดใหนามาปรบปรงและทาการทดสอบใหม จนกวาขอสอบททดสอบแลวจะมไดคาตามทกาหนด จากเกบขอมลเครองมอ คาความยากงายคดวเคราะห อยระหวาง 0.36- 0.73 คาความยากงายคดสงเคราะห อยระหวาง0.46-0.66 )

2.5.2 หาคาอานาจจาแนกของขอสอบ ดวยการแบงกลมสงและกลมตาดวย เทคนค 50 เปอรเซนและคาอานาจจาแนกมคาระหวาง 0.2-1 (จากการการเกบขอมลเครองมอการคดวเคราะหอยระหวาง 0.2-0.53 คดสงเคราะหอยระหวาง 0.2-0.46 หากไมไดคาตามทกาหนดใหนามาปรบปรงและทาการทดสอบใหม จนกวาขอสอบททดสอบแลวจะไดคาตามทกาหนด

ขนตอนการสรางแบบทดสอบ

ขนท1วเคราะหเนอหา

อาจารยทปรกษาตรวจสอบแกไขปรบปรง ขนท 2 สรางขอสอบ ผเชยวชาญตรวจสอบหาคา IOC

ปรบปรงแกไขขอบกพรอง ขนท 3 ทดลองใชแบบทดสอบ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยน วดไทรมา อาเภอเมอง จนนทบร ขนท 4 วเคราะหขอสอบ คาอานาจจาแนก (r) 0.20 ขนไป คาความยากงาย (P) 0.20-0.80 ขนท 5 หาคาความเชอมน ใชสมประสทธอลฟาของครอนบรค และKR-20 แผนภมท 12 .แสดงขนตอนการสรางแบบทดสอบกอนเรยน หลงเรยน

แบบทดสอบการเรยนการสอน

9400000000 2.5.3 หาคาความเชอมน ทาการ หาคาความเชอมนของแบบทดสอบแบบเลอกตอบ(ปรนย) ดวยวธของ สตรของคเดอร -รชารดสน 20 ( Richardson Method KR-20) สวนแบบสอบอตนยใชวธการใหคะแนนเปนแบบจดตาแหนง(conbarch α) (จากการการเกบขอมลเครองมอการคดวเคราะห= .9081 คดสงเคราะห= .7513 )

2.6. นาแบบทดสอบทไดไปใชกบเดกนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง จานวน 21 คน การตรวจประเมนผลสมฤทธทางการเรยน หลกเกณฑในการตรวจ ในการประเมนทงแบบ try out และทดสอบการวจยไดใช ขอสอบแบบปรนย(ความสามารถในการคดวเคราะห) ผวจยทาการตรวจขอสอบเองสวนขอสอบแบบอตนย(ความสามารถในการคดสงเคราะห) ไดขอความอนเคราะหจากผชานาญการทางวชาการในเรองการคดวเคราะห และสงเคราะห ซงเปนศกษานเทศกระดบเขตพนทเปนผตรวจ รายละเอยดการสรางแบบทดสอบกอนเรยน และหลงเรยน รายละเอยดดงแผนภมท 12 การเกบรวบรวมขอมล การเกบรวบรวมขอมลผวจยดาเนนการดงน 1. ขอหนงสอจากบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร ถงผอานวยการสถานศกษา วดแดง (นนทคณพพฒน) เพอแจงขอความรวมมอในการวจย 2. ทดสอบกอนการจดกจกรรมการเรยนกบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง (นนทคณพพฒนอปถมภ) เดอนมถนายน 2549

3. สอนตามแบบการจดกจกรรมการเรยนการสอน 5 กจกรรม คอ ยาเสพตด เอดส สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย เศรษฐกจพอเพยง ระหวางเดอนมถนายน 2549- มกราคม 2550

4.ทดสอบหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เดอนมกราคม 2550 การวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมลในการวเคราะหครงน ใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS for Windows ( Statistical Package for the Social Science for windows ) 1. การหาประสทธภาพของแผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดยใหผเชยวชาญจานวน 3 ทานตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา ไดคาดชนความสอดคลอง (IOC) =0.91

2. หาประสทธภาพของแบบทดสอบการจดกจกรรมการเรยนการสอน โดย 2.1 หาคาความยากงาย และคาอานาจจาแนกของแบบทดสอบ ดวยการ

95แบงกลมสงและกลมตาดวยเทคนค 50 เปอรเซนต คาความยากงายทสามารถนาไปใชไดมคาอยระหวาง 0.2 - 0.8 และคาอานาจจาแนกมคาอยระหวาง 0.2- 1 หากไมไดคาตามทกาหนดใหนามาปรบปรงและทาการทดสอบใหม จนกวาขอสอบททดสอบแลวจะมไดคาตามทกาหนด จากเกบขอมลเครองมอ คาความยากงายคดวเคราะห อยระหวาง 0.36- 0.73 คาความยากงายคดสงเคราะห อยระหวาง0.46-0.66 ) ตารางท 11 การวเคราะหขอมล

ความสามารถในการคด วธการ กลมเปาหมาย เครองมอ/การวเคราะห

1. ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ของ โรงเรยนวดแดง ( นนทคณพพฒนราษฎรอปถมภ) กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวากนหรอไมโดยพจารณาจากผลการทดสอบกอน-หลง เรยน 2. ความสามารถในการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง ( นนทคณพพฒนราษฎรอปถมภ) กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนมความ สงกวากนหรอไมโดยพจารณาจากผลการทดสอบกอนหลงเรยน

1. ทดสอบกอน-หลงเรยนจากขอสอบเลอกตอบ (ปรนย) จานวน 50 ขอ (50 คะแนน) โดยสอนนกเรยนจานวน 20 ชวโมง ใน 5กจกรรม 2. ทดสอบกอน-หลงเรยนจากขอสอบแบบบรรยาย (อตนย) 5 ขอ ขอละ 10 คะแนน(1ขอ = 3 ขอยอย ใหคะแนน 3, 3,4 ดงนน 5ขอเทากบ15 ขอยอย เทากบ50 คะแนน )โดยสอน นกเรยนจานวน 20 ชวโมง ใน 5 กจกรรม การเรยนการสอน

นกเรยน นกเรยน

การวเคราะห แบบทดสอบกอน-หลงเรยน ดวยสถต Dependent sample t – test การวเคราะห แบบทดสอบกอน-หลงเรยน ดวยสถต Dependent sample t – test (ผเชยวชาญตรวจ)

2.2 หาคาอานาจจาแนกของขอสอบ ดวยการแบงกลมสงและกลมตาดวยเทคนค 50 เปอรเซนและคาอานาจจาแนกมคาระหวาง 0.2-1 (จากการการเกบขอมลเครองมอการคดวเคราะหอยระหวาง 0.2-0.53 คดสงเคราะหอยระหวาง 0.2-0.46 สงเคราะห อยระหวาง

960.2-0.46) หากไมไดคาตามทกาหนดใหนามาปรบปรงและทาการทดสอบใหม จนกวาขอสอบททดสอบแลวจะไดคาตามทกาหนด 00000 0 2.3 หาคาความเชอมน ทาการ หาคาความเชอมนของแบบทดสอบแบบเลอกตอบ (ปรนย) ดวยวธของ สตรของคเดอร -รชารดสน 20 ( Richardson Method KR-20) สวนแบบสอบ อตนยใชวธการใหคะแนนเปนแบบจดตาแหนง(conbarch α) (จากการการเกบขอมลเครองมอการคดวเคราะห= .9081 คดสงเคราะห= .7513 ) 3. วเคราะหความสามารถในการคดวเคราะหดวย คาเฉลย (X) คาสวนเบยงเบน มาตรฐาน (S.D) 4. วเคราะหความสามารถในการคดสงเคราะหดวย คาเฉลย (X) คาสวนเบยงเบน มาตรฐาน (S.D)

5. วเคราะหความแตกตางระหวางความสามารถในการคดวเคราะห และการคด สงเคราะหดวยการทดสอบคา ท (T-Test ) Dependent

สรปยอ

การวจยครงนเปนการวจยประเภทการทดลองพนฐาน (pre -experimental research) แบบกลมเดยวทาการทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ( one group pretest-posttest design ) กลมตวอยางทใชในการวจย คอ นกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดแดง ( นนทคณพพฒนราษฎรอปถมภ) จานวน 21 คน ตวแปรตน ไดแก กจกรรม 5 เรอง คอ กจกรรมยาเสพตด กจกรรมโรคเอดส กจกรรมสงแวดลอม กจกรรมการบรโภคฟมเฟอย กจกรรมเศรษฐกจพอเพยง ตวแปรตาม (Dependent variables) ไดแก (1) ความสามารถในการคดวเคราะห ( การวเคราะหองคประกอบ การวเคราะหความสมพนธ และ การวเคราะหหลกการ จดการ) (2) ความสามารถในการคดสงเคราะห (การสงเคราะหผลงานจากการสอความ , การสงเคราะหผลงานจากแผนงานและการปฏบต และ การสรป/สรางเรองใหม ) เครองมอทใชในการวจยม 2 ประเภท คอ (1) แผนการจดกจกรรมการเรยนการสอน 5 แผน และ (2)แบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรม การเรยนการสอน (Pretest- posttest ) วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมสาเรจรป SPSS for Windows ( Statistical Package for the Social Science for windows ) สถตทใชในการวเคราะหขอมลประกอบดวย คาเฉลย (X) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน ( S.D) คา Dependent sample t-test และการวเคราะหเนอหา

บทท 4

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหในบทนผวจยเกบรวบรวมขอมลโดยใชแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน(การคดวเคราะหการคดสงเคราะห)กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ระหวางเดอนพฤษภาคม – มถนายน 2549 ในการวเคราะหไดแบงเนอหาออกเปน 2 สวน คอ สวนแรกเปนการวเคราะหความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน และสวนท 2 เปนการคดสงเคราะห ความสามารถในการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน

ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6

กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน จากการวเคราะหขอมลทไดจากแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยน

การสอน(ความสามารถในการคดวเคราะห) ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดวยการทดสอบทางสถต Dependent sample t-test พบวาคะแนนเฉลยรวมความสามารถในการคดวเคราะหกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวาอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.01 โดยนกเรยนมความสามารถในการคดวเคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน(X= 34.38 , SD=4.260 ) สงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน(X= 24.71, SD=4.692 ) และคะแนนทไดมการเกาะกลมกนนอย รายละเอยดดงตารางท 12 ตารางท12 สรปการเปรยบเทยบการคดวเคราะหของนกเรยนกอนและหลงการจดกจกรรมการ เรยนการสอน ความสามารถในการคดวเคราะห n x S.D t กอนการจดกจกรรมการเรยน หลงการจดกจกรรมการเรยน

21

21

24.71

34.38

4.692

4.260

-16.823**

**นยสาคญทางสถตทระดบ 0.01

97

98

และเมอแยกพจารณาตามองคประกอบยอยของการคดวเคราะหทง 3 องคประกอบพบวา ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนการจดกจกรรมและหลงจดกจกรรมแตกตางกน โดย นกเรยนมคะแนนเฉลย ความสามารถในการวเคราะหองคประกอบหลงการจดกจกรรม (X=10.20 ,SD= 1.900 ) สงกวากอนการจดกจกรรม (X= 7.17 , SD=1.214)คะแนนเฉลยความสามารถในการวเคราะหความสมพนธ หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน (X=11.16 , SD=1.205 )สงกวากอนจดกจกรรม (X= 7.12 ,SD=1.255) และมคะแนนเฉลยความสามารถในการวเคราะหหลกการจดการหลงการจดกจกรรม(X=13.01 , SD=1.101) สงกวากอนการจดกจกรรม(X=10.42 ,SD=1.223 )และเมอพจารณาคะแนนเฉลยของความสามารถในการคดว เคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนแยกตามองคประกอบพบวาการวเคราะหหลกการจดการมคะแนนคาเฉลยสงสด (X=13.01,SD=1.101) ความสมพนธมคะแนนคาเฉลยรองลงมา(X=11.16,SD=1.205)และการวเคราะหองคประกอบมคะแนนคาเฉลยตาสด (X=10.20,SD=1.900) รายละเอยดดงตารางท 13

ตารางท13 เปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะหกอนการจดกจกรรมการเรยนและหลง

การจดกจกรรมการเรยนทง 3 ดาน กอนการจดกจกรรมการเรยน หลงการจดกจกรรมการเรยน

ความสามารถในการคดวเคราะห

จานวนนกเรยน

คะแนนเตม X S.D

จานวนนกเรยน

คะแนนเตม x S.D

1. องคประกอบ 21 14 7.17 1.214 21 14 10.20 1.900 2. ความสมพนธ 21 17 7.12 1.255 21 17 11.16 1.205 3. หลกการจดการ

21 19 10.42 1.223 21 19 13.01 1.101

ความสามารถในการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน

จากการวเคราะหขอมลทไดจากแบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยน

การสอน(ความสามารถในการคดสงเคราะห) ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดวยการทดสอบทางสถต Dependent sample t-test พบวาคะแนนเฉลยรวมความสามารถในการคดสงเคราะหกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการ

99

สอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต ทระดบ 0.01 โดยนกเรยน มความสามารถในการคดสงเคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน(X= 34.38 ,SD =4.241) สงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน(X= 24.71, SD=4.692) และคะแนนทไดมการเกาะกลมกนนอยรายละเอยด ดงตารางท 14

ตารางท14 สรปการเปรยบเทยบการคดสงเคราะหของนกเรยนกอนและหลงการจดกจกรรมการ

เรยน

ความสามารถในการคดสงเคราะห n x S.D t

กอนการจดกจกรรมการเรยน หลงการจดกจกรรมการเรยน

21

21

14.93

34.05

3.815

6.241

-19.644**

** นยสาคญทางสถตทระดบ0.05

และเมอแยกพจารณาตามองคประกอบยอยของการคดสง เคราะหท ง 3 องคประกอบ คอ ผลงานการสอความ ผลงานจากแผนงานการปฏบต และการสรป/สรางเรองใหม พบวา ความสามารถในการคดสงเคราะหผลงานสอความ กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนรแตกตางกน โดยนกเรยนมคะแนนเฉลย ดานความสามารถในการสงเคราะหการสอความหลงการจดกจกรรม (X=2.19 , SD.= 0.402) สงกวากอนจดกจกรรม( X=1.048 , SD.= 0.328) มคะแนนเฉลยดานความสามารถในการสงเคราะหแผนงานและการปฏบต/หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน( X=2.267 , SD.= 0370 ) สงกวากอนจดกจกรรมการเรยนการสอน( X=0.943 , SD.=0.254) และความสามารถในการสงเคราะหการสรป/สรางเรองใหม หลงการจดกจกรรม (X=2.33 SD.= 0.634) สงกวากอนจดกจกรรม(X=0.895 , SD.= 0.356) และเมอพจารณาคะแนนเฉลยของความสามารถในการคดสงเคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดานสรปสรางเรองใหมสงสด (X=2.333,SD.=0.634 )การสงเคราะหดานผลงานแผนงานการปฏบต มคาเฉลยรองลงมา (X=2.267, SD.=0.370) และการสงเคราะหการสอความมคาเฉลยตาสด (X= 2.190 ,SD.= 0.402 ) รายละเอยดดงตารางท 15

100

ตารางท15 เปรยบเทยบความสามารถในการคดสงเคราะหกอนการจดกจกรรมการเรยนและ หลง การจดกจกรรมการเรยนทง 3 ดาน

กอนการจดกจกรรมการเรยน หลงการจดกจกรรมการเรยน ความสามารถในการคดสงเคราะห จานวน

นกเรยน คะแนนเตม x S.D จานวน

นกเรยน คะแนนเตม x S.D

1. ผลงานการ สอความ 21 3 1.048 0.328 21 3 2.190 0.402 2. ผลงานจากแผนงานการปฏบต

21 3 0.943 0.254 21 3 2.267 0.370

3. ดานสรป/สรางเรองใหม

21 4 0.895 0.356 21 4 2.333 0.634

สรปยอ การวเคราะหขอมลจากแบบทดสอบความสามารถการคดวเคราะห สงเคราะห กบนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 จานวน 21 คน พบวา ความสามารถของนกเรยนในการคดวเคราะหกอนจดกจกรรมการเรยนการสอน (X= 24.71, SD=4.692 )และหลงจากจดกจกรรมการเรยนการสอนแตกตางกนโดยทคะแนนความสามารถในการคดวเคราะห (X= 34.38 , SD=4.260) หลงการจดกจกรรมสงกวากอนการจดกจกรรม สาหรบดานการคดสงเคราะห กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน พบวาในภาพรวม ความสามารถของนกเรยนในการคดสงเคราะหกอนจดกจกรรมการเรยนการสอน (X= 14.93 , SD=3.815 ) และหลงจากจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวากนโดยทคะแนนความสามารถในการคดสงเคราะห (X= 34.05 , SD=6.241 ) หลงการจดกจกรรมสงกวากอนการจดกจกรรม

บทท 5

สรปผลการวจย อภปรายผล และขอเสนอแนะ

จจจจจจจจการวจยเรองการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหและคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 เปนการวจยเชงทดลองขนพนฐาน (Pre - experimental resasrch) แบบกลมเดยวทาการทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน (The one group pretest – posttest design) มวตถประสงคเพอทราบความแตกตางของความสามารถในการวเคราะหและคดสงเคราะหของนกเรยนประถมศกษาปท 6 กลมตวอยางทใชในการวจยครงนคอนกเรยนชนประถมศกษาปท6 โรงเรยนวดแดง (นนทคณพพฒนราษฏรอปถมภ) อาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร จานวน 21 คน ทมาจากจานวนนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ทงหมดของโรงเรยนดงกลาว ดาเนนการทดลองในภาคเรยนท 1 ปการศกษา 2548 ระหวางวนท 20 - 24 เดอนมถนายน พ.ศ. 2548 ใชเวลาทดลอง 20 ชวโมง 00000000เครองมอทใชในการวจยม 2 ประเภท คอ 1) แผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนจานวน 5 แผน ตามกจกรรม 5 กจกรรม คอ กจกรรมสารเสพตด กจกรรมเอดส กจกรรมสงแวดลอม กจกรรมการบรโภคฟมเฟอย และกจกรรมเศรษฐกจพอเพยง ทมคาดชนความสอดคลอง (IOC) เทากบ 0.98 ความสอดคลองแผน เทากบ 0.91 2) แบบทดสอบกอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ม 2 ตอน คอ ตอนท 1 วดความสามารถในการคดวเคราะห (การคดวเคราะหองคประกอบ การคดวเคราะหสมพนธ การคดวเคราะหหลกการและจดการ) เปนขอสอบแบบ ปรนยชนดเลอกตอบ 4 ตวเลอก จานวน 50 ขอๆ ละ 1 คะแนน และตอนท 2 วดความสามารถในการคดสงเคราะห (การคดสงเคราะหผลงานจากการสอความ การคดสงเคราะห ผลงานจากการวางแผนการปฏบต การคดสงเคราะหการไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรม ) เปนแบบทดสอบทดสอบแบบอตนย จานวน 15 ขอ ๆ ละ 1 คะแนน คาความยากงาย (p) ของความสามารถในการคดวเคราะห เทากบ 0.56 มคาความยากงายเฉลย (p) ของความสามารถในการคดสงเคราะห เทากบ 0.58 มคาอานาจจาแนกเฉลย (r) ของความสามารถในการคดวเคราะห เทากบ 0.32 มคาอานาจจาแนก ( r ) ของความสามารถในการคดสงเคราะห เทากบ 0.37 และคาความเชอมนของความสามารถในการคดวเคราะห เทากบ 0.90

101

102

ความเชอมนของความสามารถในการคดสงเคราะหเทากบ0.75วเคราะหขอมลเปรยบเทยบความสามารถในการคดวเคราะหและคดสงเคราะหดวยคาเฉลย (x) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (SD) และการทดสอบคา(T)แบบสมพนธกน(t-test dependent)

สรปผลการวจย

การวจยครงนเปนการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห สาหรบนกเรยนชนประถมปท 6 โดยมผลการวเคราะหขอมลตามลาดบขนตอนการวจยสรปไดดงน 1.ในภาพรวม ความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนประถมปท6 หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนอยางมนยสาคญทางสถต .01 และเมอพจารณาแยกตามองคประกอบยอยของความสามารถในการคดวเคราะหทง 3องคประกอบ พบวา หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน นกเรยนมความสามารถในการคดวเคราะหองคประกอบ วเคราะหความสมพนธ และการวเคราะหหลกการหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน และเมอพจารณาคะแนนเฉลยจากการทดสอบหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ในแตละองคประกอบยอยของการคดวเคราะหทง 3 องคประกอบดงกลาวพบวา คะแนนความสามารถในการคดวเคราะหความหลกการมคาเฉลยสงทสด การวเคราะหความสมพนธมคาเฉลยคะแนนรองลงมาและการวเคราะหองคประกอบมคาคะแนนเฉลยตาสด 2. ในภาพรวม ความสามารถในการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมปท6 หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และเมอพจารณาแยกตามองคประกอบยอยของความสามารถในการคดสงเคราะหทง 3 องคประกอบยอย พบวาหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน นกเรยนมความสามารถในการคดสงเคราะห ดานผลงานการสอความ การเสนอแผนงานการปฏบต/เสนอวธการ และดานการสรป/สรางเรองใหมสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน และเมอพจารณาคะแนนเฉลยจากการทดสอบหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนในแตละองคประกอบยอยของการคดสงเคราะหทง 3องคประกอบดงกลาว พบวา คะแนนความสามารถในการคด

103

สงเคราะหดานการสรป/สรางเรองใหมมคาเฉลยสงทสด ดานการเสนอแผนงานการปฏบต/เสนอวธการมคะแนนเฉลยรองลงมา และดานผลงานการสอความมคาคะแนนเฉลยตาสด จจจจจจจจกาการวจยครงนทประสบความสาเรจในการวจยเนองจากผวจยไดใชเครองมอในการวจย 2 อยางคอ 000000001. แผนการจดการเรยนการสอน( 5 เรองคอเรอง สารเสพตด เอดส สงแวดลอม การบรโภคฟมเฟอย เศรษฐกจพอเพยง ) ซงประกอบดวย ใบความร แบบฝกสถานการณ เกมการแสดงบทบาทสมมต(เฉพาะเรองการบรโภคฟมเฟอยและเศรษฐกจพอเพยง) การทาแผนผงความคดนกเรยนไดระดมพลงสมองแสดงความคดวเคราะหซงตองใชกระบวนการคด กวาง ลก ไกล จนกระทงนาสการคดอยางมวจารณญาณ การคดสรางสรรคไดในบางเรองทมกระบวนการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหเปนตวพนฐานในการคดขนสงตอไป

2. แบบทดสอบการคดวเคราะห การคดสงเคราะห แบบทดสอบการคดวเคราะห เนอหาทนามาจาก 5 เรองทกลาวมาแลวไดออก

ขอสอบแบบปรนยคอเลอกตอบม 4 ขอเลอก โดยใชความสามารถในการคดวเคราะห สรางแบบทดสอบซงประกอบดวย การวเคราะหองคประกอบ 14 ขอ การวเคราะหความสมพนธ 17 ขอ การวเคราะหหลกการ 19 ขอ รวม50ขอ เทากบ 50 คะแนน จจจจจจจจจากการออกแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะหพบวาจานวนขอสอบไมเทากน เพราะไมไดคานงถงผลการประเมนทหาคาเปรยบเทยบระหวางความสามารถยอยของความสามารถการคดวเคราะหคอ องคประกอบ ความสมพนธ หลกการ จากการชแจงจานวนขอสอบดงกลาวแลวทาใหขอสอบในแตละองคประกอบยอยของแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะหไมเทาเทยมกน เมอนามาหาคาทางสถตทาใหคะแนนสงสดและตาสดคอนขางไมเอกฉนท จจจจจจจ แบบทดสอบการคดสงเคราะห เนอหาทนามาจาก 5 เรองทกลาวมาแลว ไดออกขอสอบแบบอตนยคอบรรยายสรปโดยใชความสามารถในการคดสงเคราะหคอ ผลงานจากการสอความ 3 คะแนน ผลงานจากแผนงานการปฏบต 3 คะแนน ดานสรป/สรางเรองใหม 4 คะแนน เรองละ10 คะแนนเทากบ 50 คะแนน(ไดใชผเชยวชาญตรวจแบบทดสอบการคดสงเคราะห)โดยมแบบเฉลยทเปนเกณฑ จจจจจจจจจากการเฉลยแบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะหพบวาการใชขอมลในการเฉลยแบบทดสอบโดยใหผเชยวชาญตรวจเปนเกณฑ ผลจากการตรวจขอสอบกลมนกเรยนทนามาทดลองใช (try out) ผวจยเรองนตองปรบเปลยนแบบการเฉลยความสามารถในการคด

104

สงเคราะหใหเหมาะสมกบระดบชน ถาใชขอมลทางวชาการทสงเกนไปจะทาใหไมไดผลการทดลองทแทจรง จจจจจจจจการสงเกตพฤตกรรมในขณะทดลองสอนพบวา ในระยะแรกนกเรยนตองใชเวลาในการคดนานมากครตองคอยเปนพเลยงกระตนใหทกกลมไดระดมพลงสมองอยางตอเนองในแผนผงความคดโดยครชแนะในการใชใบความร แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ในการหาขอมล เมอนกเรยนรหลกแลวเรองอนๆนกเรยนสมารถปฏบตกจกรรมจากแผนการจดการเรยนการสอนไดอยางดและทนตอเวลาทกาหนดให จจจจจจจจผลการวจย พบวา ความสามารถในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาชนปท 6 กอนและหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตระดบ 0.01 โดยหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนนกเรยนมความสามารถ ในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะหสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน

การอภปรายผล

ประเดนท1 จากผลการวจยนพบวา ความสามารถในการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนสงกวากอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน ทงนอาจเปนเพราะวานกเรยนสามารถคดวเคราะหขอมลไดดกวา ขอมลมความยากงายระดบกลาง เขาใจงาย ขอมลไมซบซอนและไมตองอาศยการคดกวาง คดลก คดไกล สวนความสามารถในการคดสงเคราะหเพราะในการสอนมขอมลเปรยบเทยบขนตอนในการจดการเรองราวตาง ๆ สวนเรองการสรปมการสรปเปนพนฐานอยแลว อาศยขอมลจากสถานการณในการตความ สรปความ ขยายความและในการวางแผน การดาเนนขนตอนการปฏบตงานและผลทไดรบ โดยนกเรยนฝกสถานการณในการสรางเรองใหมอยางเพยงพอทจะสรปและสรางเรองใหมขนมาเอง นกเรยนมทกษะสรปความและสรางเรองใหมจากแบบฝกสถานการณ โดยเปนไปตามทฤษฎบลม (Bloom:1964.) ไดจดจดมงหมายทางการศกษาไว 3 ดานคอ ดานพทธพสย จตพสย และทกษะพสย (Cognitive Domain ) แบงเปน 6 ระดบ ดานความร ความจา ความเขาใจ การนาไปใช การวเคราะห การสงเคราะห และการประเมน ผสอนจาเปนตองมความเขาใจในความหมายของระดบความรในเรองการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห ตองนาไปใชในการจดการเรยนการสอนใหแกผเรยนในการทดลองครงน

105

กกกกกกกก การเรยนรในระดบการวเคราะห (analysis) หมายถงการเรยนรในระดบทผเรยนตองใชการคดอยางมวจารณญาณและการคดทลกซงขน เนองจากไมวสามารถหาคาตอบไดจากขอมลทมอยโดยตรงผเรยนตองใชความคดหาคาตอบจากการแยกแยะขอมลและหาความสมพนธของขอมลทแยกแยะ หรออกนยหนงคอการเรยนรในระดบทผเรยนสามารถจบไดวาอะไร เปนสาเหต เหตผล หรอแรงจงใจทอยเบองหลงปรากฏการณใดปรากฏการณหนง การคดการวเคราะหโดยทวไปม 2 ลกษณะคอ

1. การวเคราะหจากขอมลทมอยเพอใหไดขอสรปและหลกการทสามารถนาไป ใชในสถานการณอนๆได 2 . การวเคราะหขอสรป ขออางอง หรอหลกการตางๆเพอหาหลกฐานทสามารถสนบสนนหรอปฏเสธขอความนน ตวอยางพฤตกรรมทสามารถบงชถงการเรยนรในระดบวเคราะหได มดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการวเคราะห จาแนกแยกแยะ หาขออางอง หาเหตและผล หาหลกฐานหาความสมพนธ ตรวจสอบ หาขอสรป จ ด ก ล ม หาหลกการ ระบช เนอหา/สงทถามถงขอมล ขอความ เรองราว เหตการณ เหตและผล องคประกอบ ความคดเหน สมมตฐาน ขอยต ความมงหมาย รปแบบ ระบบ โครงสราง วธการ กระบวนการ 00000000ผวจยไดใชกจกรรมจากแผนการเรยนการสอน(ประกอบดวยเอกสารความร แบบฝกสถานการณ เกม /กรแสดงบทบาทสมมต สรปเรองโดยใชแผนผงความคด ) เ รองความสามารถในการคดวเคราะหเปนเครองมอในการการเรยนการสอนใหนกเรยนเกดกระบวนการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห และจดทาแบบทดสอบทไดใชองคประกอบยอยของความสามารถในการคดวเคราะหและคดสงเคราะหเปนสอประเมนการเรยนการสอน องคประกอบยอยความสามารถในการคดวเคราะหองคประกอบ ตรงกบทฤษฎบลม Bloom การวเคราะหจาแนกแยกแยะ บอกความคดเหน บอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรงออกจากสมมตฐาน จาแนกขอความจรงออกจากขอความทงหมด แยกขอสรปออกจากขอสมมตฐาน การวเคราะหความสมพนธผวจยไดใช ความสมพนธ ระหวางความคดทปรากฏ ระบไดวาความจรงหรอขอตกลงใดเปน เรองหลกของขอถกเถยง ตรวจสอบสมมตฐาน แยกความสมพนธเชงเหตผล ออกจากความสมพนธแบบตอเนองอนๆ จาแนกขอความทสอดคลองและไมสอดคลองออกจากกนได ความสามารถของนกเรยนในการบอกเทคนคบอกเทคนคในการโฆษณาสนคาโฆษณาชวนเชอไดระบความลาเอยงในความคดเหนตอเรองนนๆได บอกประเดนความสาคญของเรองได ว เคราะหหลกการบอกงานศลปะบางอยางได บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญได ระบจดประสงคของผลงานไดความสามารถของ

106

นกเรยนในการบอกเทคนคบอกเทคนคในการโฆษณาสนคาโฆษณาชวนเชอไดระบความลาเอยงในความคดเหนตอเรองนนๆไดบอกประเดนความสาคญของเรองได วเคราะหงานศลปะบางอยางได บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญได ระบจดประสงคของผลงานได ๗๗๗๗๗ การเรยนรในระดบการสงเคราะห(synthesis) หมายถงการเรยนรทอยในระดบทผเรยนสามารถ 1) คดประดษฐสงใหมขนมาได ซงอาจอยในรปของสงประดษฐ ความคด หรอภาษา 2) ทานาย สถานการณในอนาคตได 3) คดวธการแกปญหาได(แตแตกตางจากการแกปญหาในขนการนาไปใชซงจะมคาตอบถกเพยงคาตอบเดยว แตวธการแกปญหาในขนนอาจมคาตอบไดหลายคาตอบ) พฤตกรรมทสามารถบงชการเรยนรในระดบนมดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการสงเคราะห เขยนบรรยาย อธบาย เลา บอก เรยบเรยง สราง จด ประดษฐ แตง ดดแปลง ปรบ แกไข ทาใหม ออกแบบ ปฏบต คดรเรม ตงสมมตฐาน ตงจดมงหมาย ทานาย แจกแจงรายละเอยด จดหมวดหม สถานการณ วธแกปญหา เนอหา / สงทถามถง ความคด การศกษาคนควา แผนงาน สมมตฐาน จดมงหมาย ทฤษฏ หลกการ โครงสราง รปแบบ แบบแผน สวนประกอบ ความสมพนธ แผนภาพ แผนภม ผงกราฟก แผนผงความคด ผวจยไดใชทฤษฎของบลม (Bloom)นาองคประกอบยอยของความสามารถในการคดสงเคราะห คอองคประกอบยอยผลงานจากการสอความ ผลงานจากแผนงานและการปฏบต การไดมาซงความสมพนธเชงนามธรรมโดยใชทฤษฎของบลม Bloom ในเรอง ความสามารถของนกเรยนในการสอความดวย การรวบรวมความคดเหน ขอความ ในการอานเรองจากใบความร กรณศกษาทง 5 เรอง แบบฝกกรณศกษา แผนผงความคด 5 เรองทนามาวจย แบบทดสอบการคดสงเคราะหความสามารถของนกเรยนในการเสนอวธการทดสอบสมมตฐาน บรณาการ ผลการคนควา วางแผนงานตางๆได การสรปจากแบบฝกกรณศกษา แผนผงความคดทง 5 เรองทนามาวจย แบบทดสอบการคดสงเคราะหความสามารถของนกเรยนในการเสนอวธการทดสอบสมมตฐาน เพออธบายปรากฏการณ คนพบขอสรป สรางแนวคดใหม จากสถานการณทกาหนดให(ในการจดกจกรรมการเรยนการสอนเชนเดยวกบการเรยนรในระดบคดวเคราะห) จจจจจจจจการเรยนรในระดบการประเมนผล(evaluation) หมายถงการเรยนรในระดบทผเรยนตองใชการตดสนคณคา ซงกหมายความวา ผเรยนจะตองสามารถตงเกณฑ ในการประเมนหรอตดสนคณคาตางๆได และแสดงความคดเหนในเรองนนได พฤตกรรมบงชการเรยนรในระดบนมตวอยางดงน พฤตกรรมทบงชถงการเรยนรในระดบการประเมนผล วพากษวจารณ ตดสน ประเมนคา ตคา สรป เปรยบเทยบ จดอนดบ กาหนดเกณฑ / กาหนดมาตรฐาน ตดสนใจ

107

แสดงความคดเหน ใหเหตผล บอกหลกฐาน เนอหา / สงทถามถง ขอมล ขอเทจจรง การกระทา ความคดเหน ความถกตอง ความแมนยา มาตรฐาน เกณฑ หลกการ ทฤษฏ คณภาพ ประสทธภาพ ความเชอมน ความคลาดเคลอน อคต วธการ ประโยชน คานยม ผวจยไดใชทฤษฎของบลม Bloom ประสบความสาเรจในการทดลองอยางดยง โดยเฉพาะองคประกอบยอยการสงเคราะหการสรป/สรางเรองใหมความสามารถในการคดสงเคราะห ทนกเรยนสามารถทาแบบทดสอบในเรองนไดอยางดไดคะแนนสงสด ซงเทากบวาประสบความสาเรจอยางด

ประเดนท2 จากการวจยพบวาคาคะแนนเฉลยทแตกตางกน คะแนนเฉลยของความสามารถในการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหบางตวสงกวากนดงน 1. เมอพจารณาองคประกอบยอยคะแนนเฉลยของความสามารถในการคดวเคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนแยกตามองคประกอบพบวา พบวาการวเคราะหหลกการจดการมคะแนนคาเฉลยสงสด (X=13.01,SD=1.101) ความสมพนธมคะแนนคาเฉลยรองลงมา(X=11.16,SD=1.205)และการวเคราะหองคประกอบมคะแนนคาเฉลยตาสด (X=10.20,SD=1.900) จากขอมลดงกลาวสาเหตทคะแนนเฉลยองคประกอบยอยของความสามารถในการคดวเคราะหความสมพนธสงทสดแสดงวานกเรยนมความสามารถในการแบงแยกความสมพนธระหวางความคดทปรากฏ ระบไดวาความจรงหรอขอตกลงใดเปนเรองหลกของขอถกเถยง ตรวจสอบสมมตฐาน แยกความสมพนธเชงเหตผล ออกจากความสมพนธแบบตอเนองอนๆ จาแนกขอความทสอดคลองและไมสอดคลองออกจากกนไดดมาก สวนคะแนนเฉลยความสามารถในการคดวเคราะหองคประกอบไดรองลงมาแสดงวา นกเรยนมความสามารถในการในการบอกความคดเหน บอกความแตกตางของขอสรปจากขอเทจจรง สามารถระบสวนประกอบสาคญของเรอง บอกความแตกตางระหวางขอเทจจรงกบความคดเหน แยกความจรงออกจากสมมตฐาน จาแนกขอความจรงออกจากขอความทงหมดไดและสามารถแยกแยะ ขอสรปออกจากขอสมมตฐานได และองคประกอบยอยความสามารถในการคดวเคราะหหลกการจดการมคะแนนเฉลยตาสดแสดงวานกเรยนตองศกษา ในการบอกเทคนคการโฆษณาชวนเชอ ระบความลาเอยงในความคดเหนตอเรองนนๆ บอกประเดนความสาคญของเรอง วเคราะหงานศลปะบางอยาง บอกความสมพนธของหนวยยอยกบหนวยใหญ ระบจดประสงคของผลงานไดใหมากกวาการทดลองครงน 2.เมอพจารณาองคประกอบยอยคะแนนเฉลยของความสามารถในการคดสงเคราะหหลงการจดกจกรรมการเรยนการสอน ดานสรป/สรางเรองใหมสงเปนอนดบ สงสด (X=2.333,0.634 )การส ง เ ค ร า ะห ด า นก า ร เ สนอแผนง านก า รปฏ บ ต / เ สนอว ธ ก า รม ค า เ ฉ ล ย ร อ งล งม า (X=2.267,SD=0.370) และการสงเคราะหการสอความมคาเฉลยตาสด (X= 2.190 ,SD= 0.402 )

108

จากขอมลดงกลาวองคประกอบยอยของความสามารถในการคดสงเคราะหดานสรปสรางเรองใหมสงทสดเพราะวานกเรยนมความสามารถในการเสนอวธการทดสอบ สมมตฐาน เพออธบายประกฎการณ คนพบขอสรป สรางแนวคดใหมจากสถานการณทกาหนดให รองลงมาคอองคประกอบยอยของความสามารถในการคดสงเคราะหผลงานจากการการเสนอแผนงานการปฏบต/เสนอวธการมคาเฉลยรองลงมาแสดงวา ความสามารถของนกเรยนในการ เสนอวธการทดสอบสมมตฐาน บรณาการผลการคนควา วางแผนงานตางๆได การสรปจากแบบฝกกรณศกษา แผนผงความคดทง 5 เรองทนามาวจย แบบทดสอบการคดสงเคราะห และองคประกอบยอยของความสามารถในการคดสงเคราะหผลงานจากการสอความตาสดแสดงวา ความสามารถของนกเรยนในการ เสนอวธการทดสอบสมมตฐาน บรณาการผลการคนควา วางแผนงานตางๆ สรปวาองคประกอบยอยทกลาวมาแลวตองจดกจกรรมการเรยนการสอนใหมการพฒนาของ นกเรยนใหเกดการเรยนรมากกวาน จจจจจจจอนงในการวจยครงนการจดกจกรรมการเรยนการสอนผวจยไดใชแบบฝกสถานการณ(กรณศกษา) และแผนผงความคดเปนสวนสาคญทสดเพอใหนกเรยนเกดกระบวนการคดโดยเฉพาะกระบวนการคดเปนกลม ตามจดประสงคทตองการใหผเรยนไดมาซงองคความรประกอบยอยของความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะหและทสาคญดานคณธรรมจรยธรรมเปนสวนเสรมสาคญททาใหงานระบบกลมของนกเรยนสวนใหญเปนไปดวยดและบางกลมตองแกซงเปนปจจยสาคญทผวจยไมควรมองขาม

ขอเสนอแนะ ขอเสนอแนะในการนาผลการวจยไปใช

1. ควรนาแผนการจดกจกรรมตาง ๆ เชน แผนการจดกจกรรมการเรยนการสอนสาร เสพตด เอดส สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย และเศรษฐกจพอเพยง ไปใชในการจดกจกรรมการเรยนร เพอเพมทกษะความสามารถในการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ในโรงเรยนอน ๆ เนองจากผลการวจยพบวาความสามารถในการคดวเคราะหและการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 หลงการจดกจกรรมการเรยนการสอนทใชกจกรรมสารเสพตด เอดส สงแวดลอม บรโภคฟมเฟอย และเศรษฐกจพอเพยง สงกวากอนการจดกจกรรม

109

2. ในการสอบเพอพฒนาความสามารถในการวเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ควรเนนการวเคราะหองคประกอบใหมาก เนองจากผลการวจยพบวา ในองคประกอบยอยของการคดวเคราะหองคประกอบมคาคะแนนเฉลยตาสด

3. ในการสอนเพอพฒนาความสามารถในการคดสงเคราะหของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ควรเนนการสงเคราะหทเกยวกบผลงานการสอความใหมาก เนองจากผลการวจยพบวา ในองคประกอบยอยของการคดสงเคราะห ดานผลงานการสอความมคาคะแนนเฉลยตาสด ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 1. ควรมการวจยเพอพฒนาความสามารถในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะห ตลอดจนรปแบบการคดในลกษณะอน ๆ เชน การคดสรางสรรค การคดเชงเปรยบเทยบ การคดเชงมโนทศน การคดประยกต การคดเชงกลยทธ การคดเชงบรณาการ การคดเชงวจารณ ของนกเรยนในระดบชนอน ๆ ทงในระดบประถมศกษาและมธยมศกษา 2. ควรวจยเกยวกบกระบวนการในการพฒนาความสามารถในการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห 3. ควรเปรยบเทยบกระบวนการคดวเคราะหกบกระบวนการคดสงเคราะห

110 บรรณานกรม ภาษาไทย กนกวรรณ โพธทอง. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความ สามารถใน การแกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ดวยรปแบบการสอนเพอ พฒนาความสามารถในการใชเหตผล”.วทยานพนธ ศกษาศาสตรมหาบณฑตสาขาการ สอนวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเกษตรศาสตร , 2537. กรมวชาการ. กระทรวงศกษาธการ. การจดกจกรรมพฒนาผเรยนในชนเรยนรวม.การศาสนา สานกงานพระพทธศาสนาแหงชาต.กรงเทพมหานคร:โรงพมพสานกงาน พระพทธศาสนาแหงชาต, 2546. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. คมอคลายเครยด. (ฉบบปรบปรงใหม).กรงเทพมหานคร:

โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2543. กระทรวงศกษา .พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 เพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2545. กรงเทพมหานคร : โรงพมพองคการรบสงละทแกไขสนคาและพสดภณฑ, 2546:19. กรต บญเจอ. ชดพนฐานปรชญา: จรยศาสตรสาหรบผเรมเรยน. พมพครงท 6 .กรงเทพฯ: โรง พมพไทยวฒนาพานช,2534. เกรยงศกด เจรญวงศศกด. การคดเชงบรณาการ:สถาบนอนาคตศกษาเพอการพฒนา (ไอเอฟด). กรงเทพ ฯ : บ.ซคเซส มเดย จากด, 2537. โกวท ประวาลพฤกษ. สอนเพอสรางปญญา Teaching For Understanding .กรงเทพฯ:

สานกพมพไดอาร, 2548. โกวท ประวาลพฤกษ “การพฒนาแนวคดของมนษย,” สารสนเทศ วจยการศกษา ฉบบท3 (พฤษภาคม 2542) : 10-11 ไกรยทธ ธรตยาคนนท. “ระบบการศกษาไทยในยคโลกาภวฒน การพฒนาใหเดกไทยคดเปน และสรางองคความร.” วารสาร Chulalongkorn Educational Review.(8 มกราคม – มนาคม2539): 12 คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. แกนหลกแนวคดการปฏรปกระบวนการเรยนรและเกณฑ การประเมนโรงเรยนปฏรปกระบวนการเรยนร. กรงเทพฯ: โรงพมพการศาสนา,2544. คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.2542 . ฉบบแกไข 00000000เพมเตม 2546 .กรงเทพมหานคร : โรงพมพครสภาลาดพราว,2544.

111คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต. รายงานประเมนโครงการเทคนคการสอนแบบรบ ภาษารวมกบจรยธรรมปการศกษา 2544 . กรงเทพมหานคร :โรงพมพการศาสนา,2544. คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, “วกฤตการณวทยาศาสตรการศกษาของไทย” สานกงานและ 0000000 สานกงานกองทนสนบสนนการวจย. กรงเทพมหานคร: ดไซร,2541. คาหมาน คนไค. 149แบบฝกคดภาคปฏบต . กรงเทพมหานคร:บรษทคณภาพวชาการจากด ,2545. จรพรรณ สขตลอดชพ. “ผลของการแสดงบทบาทสมมตทมตอการยกระดบเหตผลเชงจรยธรรม 00000000 ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1.” วทยานพนธปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาการประถมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร,2530. ชรนรตน สมสบ. การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา .กรงเทพฯ : สานกพมพ มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช, 2539. ชยอนนต สมทรวนช. การคดแบบสรางสรรค และการทาแผนทแบบคด = Creative thinking and mind mapping. กรงเทพฯ : โรงพมพวชราวธวทยาลย,2542 ชาตร สาราญ . สอนใหคด คดใหสอน .กรงเทพมหานคร :โรงพมพครสภาลาดพราว บางกะป, 00000000 2537. ชาต แจมนช. สอนอยางไรใหคดเปน. กรงเทพมหานคร: โรงพมพเลยงเชยง ,2545. ชศร ตนพงศ. “ ประเมนพฒนาการมตใหมแหงการพฒนาศกยภาพผเรยน. ” กรมวชาการ 000000066 ,4( มนาคม 2546) :22. ตนหยง อมมาก. “ การศกษาผลสมฤทธทางการเรยน วชาวทยาศาสตร และความสามารถในการ 00000000แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาปท 2 ทไดรบการสอนโดยใชแบบ ฝกขอมลปอนกลบดวยกระบวนการแกปญหากบการสอนตามคมอคร.” วทยานพนธ 00000000 ครศาสตรมหาบณฑต สาขาการมธยมศกษา บณฑตวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ,2537. เตอนใจ ทองสมฤทธ. “การทดลองใชวธการจดกจกรรมทางการสรางมโนทศน พนฐานทาง 00000000วทยาศาสตรสาหรบเดกกอนประถมศกษา.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรดษฎบณฑต 00000000สาขาวชาหลกสตรและการสอน บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2531. ทศนา แขมมณ “ องคความรเพอการจดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพ.” ในศาสตรการ

สอน สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพมหานคร: 2545. ทศนา แขมมณ และคณะ. วทยาการดานการคด, กรงเทพมหานคร: สานกพมพ บรษท

เดอะมาสเตอรกรป แมเนจเมนท จากด, 2544.

112ธนพร ดจงเจรญ. “การวเคราะหการจดกจกรรมในโรงเรยนประถมศกษาตามนโยบายการศกษา.”

วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต สาขาสารตถศกษา บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2537.

นพนธ นาสมบรณ “ผลของการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวตดวยกระบวนการ 0000000ทางวทยาศาสตร ทมตอความสามารถในการวเคราะห วจารณ ของนกเรยนชน 0000000ประถมศกษาปท6.” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาประถมศกษา 0000000บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย ,2536. สานกงานปฎรปการศกษา.การปฏรปการศกษา.กรงเทพมหานคร:โรงพมพครสภาลาดพราว,2539. ประทป เมองงาม.”วารสารเพชรลาคา ,“( จฬาภรณราชวทยาลย เพชรบร 3,12546 ) : 8. ปราณ โพธสข. “การสอนเพอพฒนาทกษะการคดวเคราะห พระราชบญญตการศกษาแหงชาต .”

พทธศกราช, 2542. (เอกสารถายสาเนา) ปยาน จตรเจรญ. “ผลของการฝกการคดโดยใชเทคนคหมวกคดหกใบทมตอความสามารถในการ 000000แกปญหาเชงสรางสรรค นกเรยนชนประถมศกษาปท 5.” วทยานพนธปรญญา0บณฑต 000000สาขาวชาจตวทยาคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2543. พงษเทพ บญศรโรจน. สอนใหคด. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ คอมมา ดไซนแอนดพรน จากด. จจจจจจกรงเทพมหานครฯ:2546 พระธรรมปฎก (ปอ. ปยตโต). พระธรรมนญชวต : พทธจรยธรรมเพอชวตทดงาม. จจจจจจกรงเทพมหานคร:โรงพมพครสภาลาดพราว, 2540. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ. ปยตโต).หลกแมบทของการพฒนาคน. กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหา 000000จฬาลงกรณวทยาลย ,2547. พชราภรณ พมละมาศ. “ผลของการจดกจกรรมการเรยนการอสนวชาสงคมศกษาตามแนวคด 4 000000MAT ทมความสามารถในการคดวเคราะหและการคดสรางสรรค โรงเรยนสาธตสงกด 000000ทบวงมหาวทยาลย.” สาขาวชาการสอนสงคม ศกษาภาควชามธยมศกษา คณะครศาสตร 000000จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2544. พรรณ เกษกมล. “การสอนใหคดเปน.” กรมวชาการ 6,6 (6 มถนายน 2546) : 56. พรรณ ชทย เจนจต .จตวทยาการเรยนการสอน.กรงเทพมหานคร:โรงพมพบรษทตนออ 0000000แกรมม จากด,2538. พมพนธ เดชะคปต. การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ : แนวคดวธเทคนคการสอน 000000กรงเทพมหานคร: สานกพมพพฒนาคณภาพวชาการ จากด, 2544. ไพรช สพรรณอวม และ กนกรตน สพรรณอวม. ศกษานเทศก สานกงานเขตพนทการศกษา

113000000นครปฐม เขต2 . “การคดกบการพฒนา.” วารสารขาราชการและบคลากรทางการศกษา 24 ( 2 มนาคม 2544):11. มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช. วทยาการสอน. พมพครงท 5 .กรงเทพมหานคร : ฝายการพมพ

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช ,2529. ยทธ ไกรวรรณ. พนฐานการวจย ฉบบปรบปรงใหม. พมพครงท 4 . กรงเทพมหานคร: สววทยา

สาสน , 2545. เยาวภา ศานตธรรม. “การพฒนาแบบฝกทกษะความคดสรางสรรค สาหรบนกเรยนประถมศกษาป

ท6.” วทยานพนธปรญญาศกษาศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาหลกสตรและการนเทศ บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศลปากร,2548.

รตนะ บวรา. “การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถในการแกปญหา ทางวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทไดรบการสอนโดยใชชดการเรยนดวย ตนเองกบการสอนตามคมอคร.”วทยานพนธมหาบณฑตบณฑตวทยาลยมหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร,2540. รตนา ศรพานช. “มนษยกบการพฒนา”ในคมอการวจย มหาวทยาลยธรรมศาสตร

กรงเทพมหานคร : โรงพมพ ธรรมศาสตร,2547:7-9. ราชบณฑตยสถาน. “พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542.” กรงเทพมหานคร : บรษท

นานมบคพบลเคชนส จากด ,2542. เรองชย ทรพยนรนทร. “ความคด.” มตชน สดสปดาห 25,1298 (กรกฎาคม 2548) :23. ฤทยรตน ธรเสนา. “การพฒนารปแบบการเรยนการสอนแบบชวยเสรมศกยภาพเพอสงเสรม

ทกษะการคดชนสงของนกศกษาพยาบาล”.สาขาวชาหลกสตรและการสอน ภาควชา มธยมศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2546. ลดดา สายพานทอง. “ การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยน และความสามารถในการ แกปญหาทางวทยาศาสตรของนกเรยนมธยมศกษาปท1 ทไดรบการสอนโดยใชแบบฝกทา

โครงงานวทยาศาสตรกบการสอนตามคมอคร.” วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขา มธยมศกษา บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร,2535. ลวน สายยศ และองคณา สายยศ “เทคนคการประเมน.” เทคนคการวดผลการเรยนร. พมพ

ครงท 2 กรงเทพมหานคร : โรงพมพสวรยาสาสน,2543. วรภทร ภเจรญ. คดอยางเปนระบบและเทคนคการแกปญหา. กรงเทพฯ โรงพมพซเอดดเคชน, 0000002546. วรรณทพา รอดแรงคา และพมพนธ เดชะคปต. “การพฒนาการคดของครดวยกจกรรม

114000000ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร.’’ ในสถาบนพฒนาคณภาพวชาการ(พว), 24. 000000กรงเทพมหานคร:สานกพมพ บรษทเดอะมาสเตอรกรป แมนเนตเมนทจากด,2546. วรรณา สตวจตร.“การทดลองสอนจรยศกษาโดยการสรางศรทธาแกนกเรยนชนประถมศกษาปท 0000003.” วทยานพนธปรญญาครศาสตรมหาบณฑต แผนกวชาประถมศกษา บณฑตวทยาลย 000000จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2527. วลย อรณ.วธสอนความคดวเคราะหวจารณในสงคมศกษา.จดหมายขาวครสงคมศกษา.5,7(2530)

:7-9 . วโรจน ศรโภคา และ พระ รตนวจต .หลกการสแนวปฏบต การประเมนคณภาพภายนอกตาม 0000000มาตรฐานการศกษาชาต. พมพครงท 1 .กรงเทพมหานคร : โรงพมพเจรญกจ วรวธ มาฆะศรานนท.วธคดอยางเปนระบบ พมพครงท1.สถานทพมพ :สานกพมพ บรษทเอกเปอร 000000เนท จากด,2545. ศศกตต มเกาะ. ” การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดอยางมเหตผลในการเรยนวชา สงคมศกษาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท1ทเรยนดวยการสอนโดยใชเทคนคการ

พยากรณ.” วทยานพนธมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรทรวโรฒ ประสานมตร,2535.

ศรกาญจน โกสมภ. ดร.ดารณ คาวจนง ดร. สอนเดกใหคดเปน. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ 000000หางหนสวนจากด ปกรณศลป พรนตง, กนยายน 2544. ศรชย กาญจนวาส.การวดและประเมนความสามารถในการคดวทยาการดานการคด.

กรงเทพมหานคร: บรษทเดอะมาสเตอรกรป แมนเนตเมนท จากด , 2544. ศรชย กาญจนวส,รศ. ทฤษฎการทดสอบแบบดงเดม. พมพครงท 4. กรงเทพมหานคร:

โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย,2544. สมชย อนอนนต. “ การศกษาผลการใชชดกจกรรมเทคโนโลยในทองถนทมตอความสามารถใน การคดแกปญหาทางวทยาศาสตร และความสนใจทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยของ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 3.” วทยานพนธการศกษามหาบณฑต สาขามธยมศกษา

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรทรวโรฒ ประสานมตร,2539. สมนก ปฏปทานนท . “ผลของการเรยนการสอนดวยวธสตอรไลนทมตอผลสมฤทธทางการ เรยนการสอนและความสามารถในการคดวเคราะหของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.” โรงเรยนสาธตจฬาลงกรณมหาวทยาลย. สาขาวชาการสอนสงคมศกษา ภาควชามธยม ศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย,2542. ”สมาคมครวทยาศาสตรแหงประเทศไทย. ” ครวทยาศาสตร,” 7 (มกราคม-ธนวาคม 2542):40. สมศกด สนธระเวชญ “ยทธศาสตรการสอน.” กรมวชาการ 2,2 (กมภาพนธ 2542) : 17.

115สาโรจน บวศร. วธสอนตามขนทงสของอรยสจ.สานกงานคณะกรรมการวฒนธรรม

แหงชาต. ศกษาศาสตรตามแนวพทธศาสตร,ภาคท 2 ระบบการเรยนการสอน.กรงเทพฯ: โรงพมพกราฟฟกสอารต,2526.

สายสมร ยวนม. “การศกษา :การพฒนาคณภาพประชากร.” กรมวชาการ 2,3 (มนาคม 2542) :57. เสร พงศพศ.ดร. รอยคาทควรร. กรงเทพมหานคร: สานกพมพพลงปญญา,2547. สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการมหาชน) “รายงานการ ประเมนคณภาพการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานโรงเรยนวดแดง หม 1 ตาบล

ไทรมา อาเภอเมองนนทบร จงหวดนนทบร.” 2548. สภางค จนทรวานช .วธการวจยเชงคณภาพ. กรงเทพมหานคร : โรงพมพจฬาลงกรณ 000000 มหาวทยาลย, 2543. สวทย คามล. กลยทธการสอนการคดวเคราะห. พมพครงท 1.กรงเทพมหานคร: สานกพมพ 000000หางหนสวนจากด ภาพพมพ ,2547. ________.กลยทธการสอนการคดสงเคราะห. พมพครงท 1.สานกพมพ หางหนสวนจากด 000000ภาพพมพ ,2547. ________.การพฒนากระบวนการคด.พมพครงท 1.กรงเทพ : สานกพมพ หางหนสวนจากด ภาพพมพ ,2547. อารย พนธมณ รศ.ดร. การพฒนาความคดสรางสรรคสความเปนเลศ จนตนาการสาคญกวา 000000ภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลย 000000ศรนครนทรวโรฒ, 2543. อษณย อนรทยวงศ. ฝกเดกใหเปนนกคด. กรงเทพฯ มลนธสดศร-สฤษดวงศ,2545. สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย กรงเทพมหานคร , 2545. ภาษาองกฤษ

116Allison, A.W. Shrigly,and R.L.”Teaching children to ask operational question

in science.” Science Education.70 (1986 ) : 73-80. Ausubel ,D.P. Education Psycology: A Cognitive View. New York: Holt Rinehart

and Winston, 1963 . Beyer, B .Practical stategies for the teaching of thinking Boston:Allyn

and Bacon, 1987. Bruner. Jerome Seymour. “Toword at theory of instruction.” Cambridge:The Belknap

Press, (1965). Bloom Banjamin . Taxonomy of Education objectives Hand book I: Cognitive Domain.17th ed. New York : David Mackay,1961. Christian R.D. “A design for teaching preservice secondary social studies teacher

methods for teaching critical thinking skill. E.d.D”. dissertation, Illinois . State University. Disserttation Abstracts international. 1995.

De Bono, Edward. Teaching Thinking London : Temple Smith , 1967. De Bono Edward. What shall we call the study of the future The futurist. 1993:6. Dillon J.T. “The remedial status of student questioning.” Journal of Curriculum

Studies.20(1988):197-210. Ellsworth R. “Thinking about thinking : teachers , perception of the challenges

in implementing thinking skill curriculum in urban sixth grade classrooms.” M.A. dissertation , Pacific Lutheran University. Master Abstracts International. (1997) 36:19.

Gardner ,Howord. Multiple Interligences: The Theory in Practice. New York: Basic Book,1993.

Gardner ,Howord. Frames of mind. New York: Basic Book,Harper Collins Publishers,1993.

Guilford, J.P..The nature of human interlligence. New York : McGraw-Hill,1967. Guilford, J.P,and R. Hopfner.The Analysis of interigence. New York:Mc Graw Hill,1971. Grego,M.A.” A study of the relationship between teacher performance and student acquisition of subject content and higher order thinking skill.”

117 E.d.D. dissertation, University of South Florida. Disserttation Abstracts international 1997 (58 : 0718 A). Gardner, H. Frames of mind. New York :Basic Book, Harpar Collins Publishers,1967. Gagne,R.M. The Conditions of learning and theory of instruction Japan:CBS 00000000College Publishing,1965. Klausmeier,H.J.Educational psychology.New York : Harper & Row,1985. Osbron,A.F.Creative Imagination. New York : Charles Serbners Sons,1963. Piaget,J. The psychology of human intelligent . Totowa, NJ:Little field Adams,1964. Stewart,M.D .”Cognitive and Affective Process Development and Their Relation to 00000000the Use of Lecture and Transition among Lecture Question and 00000000Student Initiated Comments.” Dissertation Abstracts International.36 00000000(October 1975)2125-A. Torrance ,E.P. Guiding Creative Talent . New Jersey:Prentice.Hall,Inc,1962

118

ภาคผนวก

ภาคผนวก ก เครองมอทใชในการวจย • ตารางท16 การวเคราะหหลกสตร(ตารางท16.1-16.5) • ตารางท17 การวเคราะหเนอหา(ตารางท17.1-17.5) • แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะหการ

คดสงเคราะห • แบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห • แบบทดสอบตวามสามารถในการคดสงเคราะห • เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการคดคดวเคราะห • เกณฑการใหคะแนนความสามารถในการคดสงเคราะห • เฉลยแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะหการคด

สงเคราะห

120ตารางท16 การวเคราะหหลกสตร ตารางท 16 วเคราะหหลกสตรทง 5 เรองคอ สารเสพตด เอดส สงแวดลอม การบรโภคฟมเฟอย เศรษฐกจพอเพยง

ตารางท16.1วเคราะหหลกสตรเรองสารเสพตด( ชนประถมศกษาปท6) การวเคราะหมาตรฐานเปนผลการเรยนรทคาดหวง และสาระการเรยนรของชนประถมศกษาปท6 หวขอวจย

การคดวเคราะหและการคดสงเคราะห กลมสาระการเรยนรสขศกษา มาตรฐาน พ.5.1(ขอ2) ปองกนและหลกเลยงจากปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชสาร สารเสพตด เอดสและความรนแรง

ตารางท16.1 วเคราะหหลกสตรเรองสารเสพตด

มาตรฐานการเรยนรชวงชนท2 ป.4-6

สาระการเรยนร ชวงชน 2 ป.4-6

ผลการเรยนรทคาดหวงชน ป.6

สาระการเรยนรชน ป.6 เวลา

2 .เขาใจผลกระทบของการใชยา บหร สรา สารเสพตด เอดส ภยอนตรายและความรนแรงทมตอรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสามารถหลกเลยง

2.1 ผลกระทบของการตดเอดส การใชยาผดสารเสพตด (บหร สรา ยาบา กาว ทนเนอร) ทมตอสขภาพตนเอง ครอบครว สงคม

2.2 การหลกเลยง

พฤตกรรมเสยงตอ

สารเสพตด เอดส

1.รและเขาใจอนตรายจากเอดส การใชยาในทางทผดและการใชสารเสพตดทมตอสขภาพและผลกระทบตอครอบครวและสงคม

2.ตระหนกวาความอยากรอยากลองอาจนาไปสภยจากสาร

เสพตด 3.ตระหนกวาการไมรจกปองกนหรอตรวจสอบกอนมเพศสมพนธตดเอดสได 4.รวธปฏบตตนเพอปองกนภยจากสาร

เสพตดและเอดส 5.หลกเลยงจากการมกงายในการมเพศสมพนธและการใชสารเสพตด

เนอหาสารเสพตด -ความหมายสารเสพตด -สาเหตปญหาสารเสพตด -ประเภทสารเสพตด -ฤทธของสารเสพตด -อาการของคนตดยา -ผลเสยของคนตดยา -การบาบดรกษาผตด สารเสพตด กรณศกษาสารเสพตดดงน 1. วยรน วนยา 2. เยยวยาเยาวชนไทยใหหลดพนทางสายทาส 3. ขยาไทยเผาเงนทง 5,326 ลาน 4. ปดคด ‘จอยซ ทเค’ อดต”นกรองสาว”ศาลจาคก 8ป รวมแฟนหนมคายาบา 5. สารเสพตดลอมกรอบเยาวชนไทย

4

121

ตารางท16.2 วเคราะหหลกสตรเรองเอดส(ชนประถมศกษาปท6) การวเคราะหมาตรฐานเปนผลการเรยนรทคาดหวง และสาระการเรยนรของชนประถมศกษาปท6 หวขอวจย

การคดวเคราะหและการคดสงเคราะห กลมสาระการเรยนรสขศกษา มาตรฐาน พ.5.1(ขอ2) ปองกนและหลกเลยงจากปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยา สารเสพตด เอดสและความรนแรง ตารางท16.2 วเคราะหหลกสตรเรองเอดส

มาตรฐานการเรยนรชวงชนท2 ป.4-6

สาระการเรยนร ชวงชน2 ป.4-6

ผลการเรยนรทคาดหวงชน ป.6

สาระการเรยนรชน ป.6 เวลา

2 .เขาใจผลกระทบของการใชยา บหร สรา สารเสพตด เอดส ภยอนตรายและความรนแรงทมตอรางกาย จตใจ อารมณ สงคมและสามารถหลกเลยง

2.1 ผลกระทบของการตดเอดส การใชยาผดสารเสพตด (บหร สรา ยาบา กาว ทนเนอร) ทมตอสขภาพตนเอง ครอบครว สงคม

2.2 การหลกเลยง

พฤตกรรมเสยงตอ

สารเสพตด เอดส

1.รและเขาใจอนตรายจากเอดส การใชยาในทางทผดและการใชสารเสพตดทมตอสขภาพและผลกระทบตอครอบครวและสงคม

2.ตระหนกวาความอยากรอยากลองอาจนาไปสภยจากสารเสพตด 3.ตระหนกวาการไมรจกปองกนหรอตรวจสอบกอนมเพศสมพนธตดเอดสได 4.รวธปฏบตตนเพอปองกนภยจากสารเสพตดและเอดส 5.หลกเลยงจากการ

มกงายในการมเพศสมพนธและการใชสารเสพตด

เนอหาเอดส -เชอไวรสเอดส -การทาลายของเชอไวรสเอดส -การตดตอของโรคเอดส -ปจจยททาใหตดเชอเอดส -วยรนกบเอดส

กรณศกษาเอดสดงน 1. Sax to Aid ไฟเขยวแลวอนญาตตดเครองขาย”ถงยางอนามย”ในสถานศกษา 2. เกมตานเอดส 3. การศกษาชวต

สมศกด 4.ธรกจโรคเอดสหมน ลาน 5.เอดสวยหนมสาว(โดยสปายกลาส)

4

122ตารางท16.3 วเคราะหหลกสตรเรองสงแวดลอม( ชนประถมศกษาปท 6) การวเคราะหมาตรฐานเปนผลการเรยนรทคาดหวง และสาระการเรยนรของชนประถมศกษาปท 6

หวขอวจยการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร สาระท 2 : ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.1 : เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวาสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตางๆ ในระบบนเวศนมกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนร นาความรไปใชประโยชน มาตรฐาน ว 2.2 : เขาใจความสาคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศและโลก มกระบวน การสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและ นาความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน ตารางท16.3 วเคราะหหลกสตรเรองสงแวดลอม

มาตรฐานการเรยนรชวงชนท2 ป.4-6

สาระการเรยนร ชวงชน2 ป.4-6

ผลการเรยนรทคาดหวงชน ป.6

สาระการเรยนรชน ป.6 เวลา

2.1. สงเกต ตรวจสอบ อภปราย และอธบายความสมพนธของกลมสงมชวตในแหลงทอยตางๆ เขยนแผนภาพแสดงโซอาหารและอธบายความสมพนธระหวางสภาพแวดลอมกบการดารงชวตของสงมชวต

2.1.การสารวจและการสงเกตสงมชวตในแตละแหลงทอยของทองถนและการอภปรายความสมพนธของกลมสงมชวตความสมพนธระหวางสภาพแวดลอมกบการ

ดารงชวต

2.1.สารวจสงมชวตแตละแหลงทอยของทองถนอธบายความสมพนธของกลมสงมชวตทอาศยอยรวมกนและ

อธบายความสมพนธ ระหวางสภาพแวดลอมกบการดารงชวตของสงมชวต (ว 2.1-1)

เนอหา ดน นา ปาไม อากาศ

กรณศกษาดงน 1. นาปา - โคลนถลม

ซงทบ

2. โรคทเกดจากเหมองแรโพแทช

3. ปรากฎการณ ”ลานญา” ทมาพบตภยนาทวมเหนอ

4.. ธรรมาภบาลสงแวดลอมเรมไดดวยคนในชมชน

5. โครงการอนรกษและพนทพนนาลาธาร บานปาสกงาม

4

123

2.2..สงเกตสารวจ ตรวจสอบ อภปราย และอธบายเกยวกบ

ทรพยากรธรรมชาต ในทองถน ผลของการใชทรพยากรธรรมชาตและการเปลยนแปลงสงแวดลอมโดย

ธรรมชาตและมนษย แสดงแนวคดและรวมปฏบตในการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

2.2.1การสารวจและการอภปรายเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตในทองถน ขอกาจด

ของทรพยากรกบความตองการของมนษย 2.2.2การอภปรายเกยวกบการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

2.2.1.สารวจและอธบายเกยวกบทรพยากรธรรมชาตในทองถน การใชทรพยากรธรรมชาตของคนในทองถน ขอจากดของทรพยากรกบความตองการของมนษย (ว 2.2-1) 2.2.2.เสนอโครงการดแลรกษาทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในทองถน (ว 2.2-1)

ตารางท16.4 วเคราะหหลกสตรเรองการบรโภคฟมเฟอย( ชนประถมศกษาปท6)

การวเคราะหมาตรฐานเปนผลการเรยนรทคาดหวง และสาระการเรยนรของชนประถมศกษาปท6 หวขอวจยการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา วฒนธรรม

สาระท3 : เศรษฐศาสตร มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทม อยจากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอการ

ดารงชวตอยอยางมดลยภาพ

ตารางท16.4 วเคราะหหลกสตรเรองการบรโภคฟมเฟอย

มาตรฐานการเรยนรชวงชนท2

ป.4-6

สาระการเรยนร ชวงชน2 ป.4-6

ผลการเรยนรทคาดหวงชน ป.6

สาระการเรยนรชน ป.6 เวลา

1.เขาใจปจจยทเปนแรงจงใจใหผผลต

ปจจยทเปนแรงจงใจให

1.รและเขาใจในเรองการบรโภคในเรองการกน เสพ ใช

การบรโภคฟมเฟอย

- ความหมายการบรโภค

4

124

และผบรโภคตดสนใจใชทรพยากรทมอยจากดไดอยางมประสทธภาพ

2.เขาใจระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยงและสามารถนาไปประยกตใชกบชวตประจาวน

ผผลตและผบรโภคตดสนใจใชทรพยากรอยางประหยด คมคาและมคณธรรม

อยางเขาใจ

2.สรางความตระหนกในการคดและเลอกใชเทคโนโลย คออนเตอรเนต มอถอ และการเลนเกมคอมพวเตอร 3.รจกปองกนตวเองจากภยทจะเขามาในรปการบรโภคฟมเฟอยเปนเหยอลอใหเขาไปตดกบดก

4.รจกแยกแยะและเขาใจในเรองของอานาจการ

ใช -จาย 5.รและเขาใจระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยงและสามารถนาไปประยกตใชในระดบครอบครวและโรงเรยนและสงคม

ฟมเฟอย

- ความตองการของผบรโภค - ปจจยทเปนแรงจงใจ ใหผบรโภคตดสนใจ ซอสนคา กรณศกษาการบรโภคฟมเฟอยดงน 1. บรโภคนสย นยมบรโภค

2. ความฟงเฟอและความสขบนปลายของ ไมค ไทสน

3. ยโรปเปดศนยบาบดผปวย”วดโอเกม”

4. แฉพฤตกรรมเดกไทยยคใหม “

ชอปไว ใชแหลก แดกดวน”

5. ชวตเปนเรองของการเลอก

ตารางท16.5 การวเคราะหหลกสตรเรองเศรษฐกจพอเพยง( ชนประถมศกษาปท6)

การวเคราะหมาตรฐานเปนผลการเรยนรทคาดหวง และสาระการเรยนรของชนประถมศกษาปท6 หวขอวจยการคดวเคราะหและการคดสงเคราะห กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา วฒนธรรม

สาระท3 : เศรษฐศาสตร มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทม

อยจากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอการ ดารงชวตอยอยางมดลยภาพ

ตารางท16.5 การวเคราะหหลกสตรเรองเศรษฐกจพอเพยง

มาตรฐานการเรยนรชวงชนท2 ป.4-6

สาระการเรยนร ชวงชน2 ป.4-6

ผลการเรยนรทคาดหวงชน ป.6

สาระการเรยนรชน ป.6

เวลา

1.เขาใจปจจยทเปนแรงจงใจใหผผลตและผบรโภคตดสนใจใช

ปจจยทเปนแรงจงใจใหผผลตและผบรโภคตดสนใจใช

1.รและเขาใจในเรองการบรโภคในเรองการกน เสพ ใชอยางเขาใจ

2.สรางความตระหนกในการ

เนอหาเศรษฐกจพอเพยง

- ความหมาย

4

125

ทรพยากรทมอยจากดไดอยางมประสทธภาพ

2.เขาใจระบบและวธการของเศรษฐกจพอเพยงและสามารถนาไปประยกตใชกบชวตประจาวน

ทรพยากรอยางประหยด คมคาและมคณธรรม

คดและเลอกใชเทคโนโลย คออนเตอรเนต มอถอ และการเลนเกมคอมพวเตอร 3.รจกปองกนตวเองจากภยทจะเขามาในรปการบรโภคฟมเฟอยเปนเหยอลอใหเขาไปตดกบดก

4.รจกแยกแยะและเขาใจในเรองของอานาจการ

ใช -จาย

2. รและเขาใจระบบและวธการของ

เศรษฐกจพอเพยงและสามารถนาไปประยกตใชในระดบ

ครอบครวและโรงเรยนและสงคม

เศรษฐกจพอเพยง - คานยมเศรษฐกจพอเพยง

- หลกการของเศรษฐกจพอเพยง

- การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในครอบครว

- การประยกตใชเศรษฐกจพอเพยงในโรงเรยน

- พระราชดารสเศรษฐกจพอเพยง

กรณศกษาเศรษฐกจพอเพยงดงน 1. เรองสมบตใตดน

2. หายนะพนนบอล ก ขายตว หาเงนแทง

3. ยทธวธหนความจนอยางยงยน

4. ตามรอยเทา”พอ”

เศรษฐกจพอเพยง

5. เศรษฐกจพอเพยง รากฐานของสงคมอยเยนเปนสข

126

ตารางท17 การวเคราะหเนอหา ตารางท17.1 วเคราะหเนอหาเรองสารเสพตด(ชนประถมปท6)

สาระท5 : ความปลอดภยในชวต มาตรฐาน พ.5.1 : ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยาสารเสพตด และความรนแรง สาระการเรยนร ยาเสพตดหมายถง ยาหรอสารเคมซงเมอเสพเขาสรางกายตดตอกนชวระยะเวลาหนงกจะตด กอใหเกดพษเรอรง ทาใหรางกายและจตใจเสอมโทรม ตารางท17 วเคราะหเนอหาซงประกอบดวยเรอง สารเสพตด เอดส สงแวดลอม การบรโภคฟมเฟอย เศรษฐกจพอเพยง ตารางท17.1 วเคราะหเนอหาเรองสารเสพตด

การคดวเคราะห ขอสอบ

วเคราะหองคประกอบ ( 1 ขอ)

7. ความกาวหนาทางเทคโนโลยในเรองยาเสพตดม อะไรบาง?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ขนาด ส ปรมาณยาเมด รปแบบทนสมย ข. ผผลต ผคามมากมายทงในและนอกประเทศ ค. ผเสพมความตองการสง ซองายขายคลอง ง. การเรยนรกลโกง และการเสพ การหาตลาด

1. ยาเสพตดใหโทษตอรางกายอยางไร? (วเคราะหความสมพนธ) ก. รางกายตอตานกบโรครายแรงในระยะหนง ข. รางกายมความดอยาเปนระยะทาใหทนเจบปวดได ค. รางกายตองการเสพยาเสพตดอยางรนแรง ตลอดเวลา ง. รางกายและจตใจตองการสารเคมประเภทกด ประสาทเทานน

127

วเคราะหสมพนธ (5 ขอ)

3. เฮโรอน : กดประสาท = ยาบา : ……….? (เคราะหความสมพนธ) ก. กดประสาท ข. หลอนประสาท ค. ออกฤทธหลายอยาง ง. มผลตอรางกายไมมผลตอสมอง 4. สวนดของสารเสพตด มนษยนาสารเสพตดมาใชในวงการแพทยในเรองใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. สวนผสมยาระงบปวด ข. ใชกบสตรทไมมบตร ค. ใชปราบปรามยงลาย ง. ใชเปนสวนผสมขาเทยม 5. ถาประชากรประเทศไทยตดสารเสพตดทงประเทศ ผลทไดรบนาจะเปนเรองใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความออนแอของคนในชาต ข. ประเทศขาดเถยรภาพทกดานถงขนประเทศลม สลายได ค. ประเทศตองกหนยมสนชาตอนมาใชและตอง เรยนรการเลยงตวเองได ง. ประเทศจะมประชากรทางานนอยกวาประชากรไม ทางาน ภาระของชาตคอเลยงประชากรไมทางาน 6. ปญหาสารเสพตดมผลกระทบตอเยาวชนของชาต อยางไร?(วเคราะหความสมพนธ) ก. เยาวชนของชาตขาดคณภาพดานการศกษา และครอบครวขาดความอบอนทาให ประเทศชาตไมเจรญเทาทควร ข. กลไกของระบบเครอขายสารเสพตดควบคม เยาวชนของชาตไดอยางถาวร ค. เกดความแตกตางระหวางเยาวชนทเสพสารเสพตด กบไมเสพสารเสพตด ง. เยาวชนของชาตไมเหนความสาคญของการพฒนาประเทศ

128

วเคราะหหลกการ

(4 ขอ)

2.วธการใดทาใหรวาบคคลนนๆตดสารเสพตด? (วเคราะหหลกการ) ก. ตรวจสมอง ข. ตรวจปสสาวะ ค. สมภาษณ ง. สงเกต 8. เดกชายเอก นกเรยนชนประถมปท6 ความสง100 ซม. สบเนองมาจากมารดาสบบหรตงแตเอกอยในครรภแม เราควรใชวธการใดในการแกปญหา?(วเคราะหหลกการ) ก. ใชการวเคราะหขอมลในการทดสอบรางกาย ข. ใชการยดตว การทดสอบสมรรถภาพของรางกาย ค. ใชยากระตนความสง การออกกาลงกาย อาหาร ง. ความรกความอบอนและการศกษาขนสงสดของเดก 9. กรณทนกเรยนพอแมแยกกน พอและแมตางคนไปมครอบครวใหม นกเรยนตองถกแยกจากนอง นกเรยนจะทาอยางไร?(วเคราะหหลกการ) ก. หาเครองเทคโนโลยอยางใดอยางหนงเปนเพอแกเหงา ข. ตงใจเรยนใหดทสดไมตองคดถงเรองของผใหญ และไมตองไปพงสารเสพตด ค. หนไปอยกบเพอนทรกเราและพยายามหาคนรใจ ใหดแลเอาใจใสแทนพอแม ง. สรางความมนใจใหกบตวเองโดยการทาตวใหเดน ในทกเรอง 10. หลกการขอใดทดสดในการแกไขปญหาสารเสพตดของรฐบาล?(วเคราะหหลกการ) ก. รณรงคปองกนปราบปรามอยางจรงจงและให รางวลนาจบแกผพบเหน ข. การสรางประชากรทมคณภาพโดยเรมท ครอบครวและการศกษา

129

ค. ปลกกระแสการมครอบครวทด และกระตน ประชากรมเพศสมพนธในวยอนควร ง. สรางความตระหนกถงผลดผลเสยของยาเสพตด และตงรางวลดเดนสาหรบครอบครวทเลยงลกด

ตารางท17.2 วเคราะหเนอหาเรองเอดส(ชนประถมปท6) สาระท5 : ความปลอดภยในชวต มาตรฐาน พ.5.1 : ปองกนและหลกเลยงปจจยเสยง พฤตกรรมเสยงตอสขภาพ อบตเหต การใชยาสารเสพตด เอดสและความรนแรงสาระการเรยนรเอดส คอเชอไวรส หรอ HIV (Human Immuno Deficiency Virus) สามารถแบงตวในเซลลของคน ทาลายภมตานทานโดยแทรกในรางกายสวนทบกพรอง ตารางท17.2 วเคราะหเนอหาเรองเอดส

การคดวเคราะห ขอสอบ

วเคราะหองคประกอบ ( 3 ขอ)

13. ขอใดบงบอกอาการของโรคเอดส?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ไอ จาม ครนเนอครนตว เจบในกระดก ข. ไอบอย ผอมแหง ไขสง เจบหนาอก หายใจ ตดขด มเสมหะขนเหลอง ค. ปากเปอย ตวรอน ไขสง ผวตกสะเกดเปนวงๆ ลามไปทวตว เพอคลมคลงไมไดสต ง. ไอบอยๆ นาหนกลด ฝา เรม ตอมนาเหลอโต หลายแหง แทรกซอนอวยวะทออนแอเปนมะเรง 15. สงคมทเกดวกฤตมาจากระบบทนนยมมกจะกอใหเกด ธรกจผดกฏหมายทกรปแบบเหยอของเรองนคอพวกวยใดมากทสดใด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. วยทารก , วยเดก ข. วยรน , วยเดก ค. วยทางาน , วยเดก ง. ทกวยทกลาวถง

130

วเคราะหความสมพนธ

(3 ขอ)

17. เชอไวรสเอดสมความสาคญตอมนษยโลก ขอใดถกตองทสด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ความมนคงของประเทศไรเสถยรภาพ ข. ประชากรไรคณภาพและความมนคงของชาต ค. ประชากรไรคณธรรมจรยธรรมและความร ง. การพฒนาประเทศไมเจรญกลายเปนปญหาของประเทศ 11. . เมอรางกายไดรบเชอเอดสเขาไปทาลายเมดเลอดขาวแลว สงทตามมาคอเรองใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. เอดสเขาทาลายอวยวะตางๆทบกพรองจน กลายเปนมะเรงในระบบตางๆ ข. เอดสทาลายการทรงตวความจาทดของผปวยทา ใหลมอดตหมดสน ค. เอดสคอผพทกษรกษาความสมดลของโรคทโรค อนๆตองหยดฟกตว ง. เอดสพกฟนในระยะหนงเพอกอตวใหมในระยะตอไป 19. เอดส : เชอ Hiv = กระทรวงสาธารณสข : …..? (วเคราะหความสมพนธ) ก. ดแล , บาบด ข. กกกน , ปราบปราม ค. กาชบ , บาบด , กกกน , วจย ง. บาบด , ดแล , ปองกน , รกษา 20. เหตการณใดนาจะทาใหเกดการตดเอดสได? (วเคราะหความสมพนธ) ก. การเมาเหลา : การถกขมขน ข. การถกขมขน : วนภาษาไทย ค. พบกกทางอนเตอรเนต : ตดตอทางจดหมาย ง. พบคนถกใจในงานแตง : นดเทยวเพอศกษา

131

วเคราะหหลกการ

(4 ขอ)

12. วธการใดทจะทาใหปลอดภยจากเอดสเมอผหญงและผชายคดจะมเพศสมพนธ?(วเคราะหหลกการ) ก. สรางความคนเคยและควบคมอยางถถวน ข. จดทะเบยนสมรสและการถอคามนสญญา ค. ตรวจรางกายกอนมเพศสมพนธทงสองฝาย ง. จบสาบานและปฏบตธรรมถอศล5อยางเครงครด 14.“การกาหนดนโยบาย และการปฏบตทเกยวกบสขภาพทางเพศของวยรนสรางขนจากรากฐานและมมมอง ความตองการของวยรนเปนหลก” จากขอความดงกลาวใชหลกการใดในการใหความรกบวยรน? (วเคราะหหลกการ) ก. กจกรรมการเรยนรเรองเพศสมพนธ ข. การจดทศนาศกษาทเกยวกบเรองวย ค. กจกรรมตอนรบนองใหมตามประเพณ ง. การตงชมรมตอตานการหาคและมเพศสมพนธ 16. วธการของสถาบนใดมความสาคญตอวยรนมากทสดในการพฒนาประเทศ?(วเคราะหหลกการ) ก. ชาต, ศาสนา, พระมหากษตรย ข. ศาสนา , ลทธการปกครอง ค. สงคม , เศรษฐกจ ,การเมอง ง ครอบครว ,ศาสนา,การศกษา 18. จากกรณศกษาท4 ประเทศอนเดยคดเกมตอตานเอดส ซงไมเคยมใครคดทามากอนเปนการสรางชอเสยงใหกบประเทศของตน อยากทราบวาประเทศอนเดยใชวธการใด? (วเคราะหหลกการ) ก. หลกศาสนา และความเจรญ ข. การศกษาและเทคโนโลย ค. ประเพณและวฒนธรรม ง. กฎหมายและจารตประเพณ

132

ตารางท17.3 วเคราะหเนอหาเรองสงแวดลอม (ชนประถมปท6)

สาระท 2 : ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.1 : เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงมชวตความสมพนธระหวางสงมชวต ตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน สาระท 2 : ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.2 : เขาใจความสาคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศและโลก มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตรสอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอมในทองถนอยางยงยน สาระการเรยนร สงแวดลอมหมายถง สงทอยรอบตวเรามทงทมชวต และไมมชวต และมทงทมนษยสรางขน และเกดเองโดยธรรมชาต กลมสงไมมชวตมความสาคญตอมนษยมากคอ ดน นา ปาไม อากาศเปนสวนททาใหเกดอาชพ เศรษฐกจของครอบครว ชมชน ประเทศชาต ตารางท17.3 วเคราะหเนอหาเรองสงแวดลอม

การคดวเคราะห ขอสอบ วเคราะหองคประกอบ (2ขอ)

26. โครงการปลกปา “ฟนปาใหมชวตกลบสบานเกด” หมายความวาอยางไร?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ปลกปาทดแทนเขาหวโลนในเขตทองถนของตน ข. ทาไรเลอนลอยเพอจะไดเปนศนยดงนกทองเทยว ค. จดทาสนามกอลฟทใหญทสดในประเทศเพอ ปองกนทวางเปลา ง. ปลกปาในเมองเพอความรมเยนของคนในเขต นนๆ ทาใหไมเกดมลพษเสย

133

วเคราะหสมพนธ (3ขอ)

28. จากกรณศกษาท3 กรณการประทวงวางทอกาซจากอาวไทยคลายกบ “อยรอนนอนทกข”อยางไร? (วเคราะหองคประกอบ) ก. การทาลายพนทบางสวนแตรายไดมหาศาล ข. เกดการหวงแหนพนทปาแตจาเปนตองทาลาย ค. การทาลายทรพยากรมผลกระทบการทามาหากน ของคนในละแวกนน ง. เกดผลประโยชนระหวางนกการเมองทองถนและ นกการเมองมาจากพรรคทปกครองประเทศ 31. ถาเรารจกเลอกการบรโภคจะสงผลดดานใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. การรจกปรบวกฤตใหเปนโอกาส ข. การรจกเลอกสถานการณใหกบตวเอง ค. การมเงนออมและใชจายในสงทจาเปน ง. เทคโนโลยเขามาเกยวของในชวตประจาวน 32. ถาเรารจกประหยดไมใชจายในสงทไมจาเปนจะสงผลดดานใด? (วเคราะหความสมพนธ) ก. การรจกตวตนของบคคลอน ข. การรจกใชชวตอยางมความสข ค. การรจกความเปนไทย วฒนธรรมไทย ง. การรจกการทาใจใหวางเปลาดวยสมาธ 37. จากกรณศกษาท2 เรองความฟงเฟอและความสขบนปลายของ

ไมค ไทสนใหคตสอนใจในเรองใด(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความรารวยผดปกตจากการสะสมทรพย ข. ชวตทเหมอนกบความฝนผกผนเปนเจาชายชวขณะ ค. การใชจายทขาดสตยงคด มชวตทไมมการวางแผน ง. ความหรหรา ความเปนซปเปอรสตาร และเปนนกชกทยงใหญ

วเคราะหหลกการ 21.ขอใดเปนสงทมนษยสรางขนจากสงแวดลอมโดย

134

(5 ขอ) อาศยกระบวนการทางธรรมชาต?(วเคราะหหลกการ) ก. วฒนธรรม เครองแตงกาย อาชพ เศรษฐกจ ข. เกดการเลยนแบบอารยธรรมของชาตทเจรญแลว ค. เกดระบบการปกครองทมอทธพลมาจากประเทศ มหาอานาจทางเศรษฐกจ ง. เกดการแลกเปลยนแนวคดทจะถออานาจยดครอง แผนดนทอดมดวยทรพยากร 23. การอนรกษปาไมใหมความสมบรณอยางถาวรตองใชวธการใดดแล? (วเคราะหหลกการ) ก. โครงการปลกปา และใชวฒนธรรมเปนตวกาหนด ข. โครงการเมองเยยมปา ปาเยยมเมองดแลตามวาระ ค. โครงการชมชนปลกปา รกษปา ใชปาอยางรคา ง. กาหนดเขตปาสงวนแหงชาต แตอยภายใตการดแลของนกการเมอง 24.วธการใดชวยบารงรกษาดนใหมคณภาพในขณะทปลกพชตามความตองการของตลาดโลกจะทาอยางไร? (วเคราะหหลกการ) ก. ปลกพชเศรษฐกจตลอดกาล ข. ปลกพชตระกลถวแซม ใสปย ดแล รกษา ค. ปลกพชสลบทกนแซมดวยหญาแฝกและปลกพชเศรษฐกจ ง. ทาไรเลอนลอย ปลกไมดอกไมประดบ กลบหนาดนและ ปลกพชตาม ฤดกาล 27. ทาอยางไรใหมนษยเหนความสาคญของปาและไมทาลายปา? (วเคราะหหลกการ) ก. ใหรางวลแกคนทจบกลโกงของคนทาลายปา ข. ใหผคนทเกยวของกบปาทาพธผกวญญาณอยกบปา ค. ทกคนเหนความสาคญของปา รกษปาเกดความหวงแหนปา ง. ตงเจาหนาทคมครองปาดแลปาอยางเอาจรงเอาจงโดยมมาตรการ บทลงโทษรนแรงสาหรบคนทาลาย ปา

135

30. เราจะม วธปองกนการเกดภาวะโลกรอนไดอยางไร? (วเคราะหหลกการ) ก. งดใชเครองใชทเกยวกบกาซคารบอนไดออกไซดและควบคมการใช ทรพยากรททาใหอากาศเสย ข. ลดการใชทรพยากรธรรมชาตทสาคญเพอสรางความสมดลของธรรมชาต ค. ปลกหญาแฝกตามขนบนไดไหลเขาเพอปองกนการพงทลายของดน ง. สรางอปกรณเครองใชทสามารถดงพลงจากแสงอาทตยใหมากทสด

ตารางท17.4 วเคราะหเนอหาเรองการบรโภคฟมเฟอย(ชนประถมปท6) มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยจากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอการดารงชวตอยอยางมดลยภาพ สาระการเรยนร หมายถง การดม การกน การเสพ การใช การใชจายเกนควร การกระทาทเกนความตองการหรอการกระทาทไมสอดคลองกบสภาพทแทจรง ตารางท17.4 วเคราะหเนอหาเรองการบรโภคฟมเฟอย

การคดวเคราะห ขอสอบ

วเคราะหองคประกอบ ( 3 ขอ)

34. เรองการบรโภคมความจาเปนตองศกษาหรอไมเพราะเหตใด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. มความจาเปนเพราะสงคมเปลยนไป ข. มความจาเปนเพราะการแขงขนและการบรโภคสง ค. ไมมความจาเปนเพราะประเทศเราเปนประเทศ เกษตรกรรม ง. ไมมความจาเปนเพราะโลกเราทกวนนมวฒนธรรมของตนเอง 36. จากกรณท1 คนไทยนยมสนคาตางชาตทมยหอดงระดบโลก เปนคานยมแบบใด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ทนวฒนธรรมทางตะวนตก ข. ขนบธรรมเนยมประเพณไทย ค. รากฐานระบอบประชาธปไตย ง. ความเสมอภาคเสรภาพของไทย 40. จากกรณศกษาท7 สอนมงเนนในเรองใด?

136

(วเคราะหองคประกอบ) ก. การมงเนนการทางาน และความอดทนเพอเปน รากฐานของการดารงชวต ข. การใชจายอยางมสต รจกการเลอกบรโภคท เหมาะสมกบฐานะของตน ค. การรจกแยกแยะและความรบผดชอบ มการ ดารงชวตทเหมาะสม ง. การรจกตนเองและรจกการแสวงหาความสขทเหมาะสมแตพองาม

วเคราะหสมพนธ

( 5ขอ)

31. ถาเราควรรจกเลอกการบรโภคจะสงผลดดานใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. การรจกปรบวกฤตใหเปนโอกาส ข. การรจกเลอกสถานการณใหกบตวเอง ค. การมเงนออมและใชจายในสงทจาเปน ง. เทคโนโลยเขามาเกยวของในชวตประจาวน 32. ถาเรารจกประหยดไมใชจายในสงทไมจาเปนจะสงผลดดานใด? (วเคราะหความสมพนธ) ก. การรจกตวตนของบคคลอน ข. การรจกใชชวตอยางมความสข ค. การรจกความเปนไทย วฒนธรรมไทย ง. การรจกการทาใจใหวางเปลาดวยสมาธ 35. สงใดสาคญทสดแหงสงคมบรโภคสงผลใหการ ดารงชวตอยอยางมความสข?(วเคราะหสมพนธ) ก. ฐานะ การงาน ความร ข. ชอเสยง เงนทอง ชาตตระกล ค. การรเทาทนเหตการณ มสตยงคด ง. การเปนคนทนสมย เลอกในสงทดทสดใหตน 37. จากกรณศกษาท2 เรองความฟงเฟอและความสขบนปลายของ

137

ไมค ไทสนใหคตสอนใจในเรองใด(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความรารวยผดปกตจากการสะสมทรพย ข. ชวตทเหมอนกบความฝนผกผนเปนเจาชายชวขณะ ค. การใชจายทขาดสตยงคด มชวตทไมมการวางแผน ง. ความหรหรา ความเปนซปเปอรสตาร และเปน นกชกทยงใหญ 39. การเปนทาสคานยมตะวนตกใหผลกระทบตอมนษย อยางไร?(วเคราะห ความสมพนธ) ก. การเปนหนเปนสน, รสนยมสนคาแพง ข. ครอบครวแตกแยก , สงคมไมยอมรบ ค. ความฟมเฟอยตามยค, การเปนหนเปนสน ง. ความฟมเฟอยตามยค, ความเปนผนาแฟชน

วเคราะหหลกการ

( 2ขอ)

3. ระบบทนนยมหรอระบบวตถนยมมผลตอระบบเศรษฐกจครวเรอนและระบบเศรษฐกจชาต นกเรยนจะตองมความรในหลกการเรองใด?(วเคราะหหลกการ) ก. การศกษากบการเมอง ข. การศกษากบระบบทนนยม ค. การเศรษฐกจและการเมอง ง. การเศรษฐกจและระบบทนนยม 38. การทนกเรยนชนประถมเลนเกมเปนประจาและนกเรยนตงแตมธยมขนไปเลนการพนนบอล จากปญหาดงกลาว นกเรยนคดวาใชวธการใดดทสด?(วเคราะหหลกการ) ก. ปลกระดมมวลชนใหลกขนส ข. สรางเยาวชนรนใหมโดยใชการศกษาเปนพนฐานมกจกรรมเสรม ค. ใชมาตรการเดดขาดในการควบคมดแลอยาง ใกลชดเขมงวดโทษไลออก ง. กวกฤตเยาวชนไทยใหคดใหมทาใหมโดยใชกจกรรมการศกษาเนนกจกรรม นนทนาการเปนหลก

138

ตารางท17.5 วเคราะหเนอหาเรองเศรษฐกจพอเพยง(ชนประถมปท6) มาตรฐาน ส 3.1 เขาใจและสามารถบรหารจดการทรพยากรในการผลตและการบรโภค การใชทรพยากรทมอยจากดไดอยางมประสทธภาพและคมคา รวมทงเขาใจหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอการดารงชวตอยอยางมดลยภาพสาระการเรยนร หมายถงคานยมทง 4 ทคนเราตองมความสงวรคอ 1. คานยมการพงตนเอง 2. คานยมการประมาณตนหรอการรจกพอ 3. คานยมรจกหาและใชความรในการทางาน 4. คานยมการมความสามคคและการเหนแกประโยชนสวนรวม ตารางท17.5 วเคราะหเนอหาเรองเศรษฐกจพอเพยง

การคดวเคราะห ขอสอบ

คดวเคราะห องคประกอบ

( 3 ขอ)

43. คานยมเศรษฐกจพอเพยงการหาและใชความรใน การทางาน จะใหไดผลสาเรจนนตองประกอบดวย อะไรบาง?(วเคราะหองคประกอบ) ก. การมเมตตา มวนย ข. การศกษา ขยน อดทน ค. การมฐานะ ชอเสยง ง. ความสามคค ความพอด 48. องคประกอบสาคญททาใหหนความจนไดอยาง ถาวร?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ขยน อดทน ซอสตย ข. มมานะในการทางานสง ค. หลกเลยงอบายมขสงเสพยตดตางๆ ง. มสตรดรชว ขยน ซอสตย อดทน 49. จากคากลาวทวา”ทกวนนเรามความทกขหรอความสขเพราะบรโภค” นกเรยนคดวาขอใดถกทสด? (วเคราะหองคประกอบ) ก. ความคดไรสาระ ข. นาจะเปนไปไดตามทกลาว ความสขคอการบรโภคเทานน ค. อานาจการจดการอยทมนษยๆเปนผทาลายและเปนผสราง ง. มนษยเปนผสรางโลกอยางถาวร มนษยไดใชทรพยากรอยางเตมท

139

วเคราะหสมพนธ

(2 ขอ)

46. กรณศกษาท1 เรองสมหมายใหบทเรยนแกเราตามขอใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความซอสตย ข. ความเกรงใจ ค. ความสามคค ง. ความเกยจคราน 47. จากกรณศกษาท2 การพนนมผลตอชวตของ คนตดการพนนอยางไร?(วเคราะหความสมพนธ) ก. ขาดความเชอมนตวเอง หลงตวเอง ข. มองคนในแงราย โหยหาความรก ค. สขภาพทรดโทรม ขาดความเชอถอบาง ง. ทรพยสนหมดสน สขภาพทรดโทรม

วเคราะหหลกการ (5 ขอ)

41. ขอใดเปนคานยามการพงตนเอง?(วเคราะหหลกการ) ก. การใชจายโดยบตรเครดต ข. การกเงนธนาคารเพอใชจาย ค. การรจกประมาณตนเอง ง. การตระหนเหนยวหน 42. ขอใดเปนวตถประสงคการประมาณตนรจกพอในการใชจาย? (วเคราะหหลกการ) ก. การรวมกลมเพอใหไดมาซงความชวยเหลอรฐบาล ข. การรจกผอนปรนความอยากใหไดมาซงสงท ตงเปาหมายไว รจกเกบสะสมจนมกาลงทาในสงท ตองการไดโดยคานงถงฐานะของตน ค. การเลอกเฟนทางานโดยไมคานงถงความเสยหาย แตใหไดมาซงความตองการ สรางความเปน ปกแผนใหกบตนเองอยางมหาศาล ง. การลงสมครแขงขนเลอกตงเพอชาตตระกลดงเดม การใชอานาจของตนในการหากนและความยงใหญ สรางความรารวยอยางมาก

140

44. สงคมทกวนน สนคา สอ เทคโนโลย เปนตวมอมเมาประชาชนใหอยในย8การแขงขนในดานวตถ นกเรยนคดวาควรใชวธการใดสาหรบเรองน? (วเคราะหหลกการ) ก. ตองหยดชะงกการเจรญเตบโตของเศรษฐกจในครว เรอน ข. ตองหยดการบรโภคทไมจาเปนเลอกพอกนพออยโดยไมตองพงรฐบาล ค. รฐบาลควรเขามาดแลและหาทางใหประชาชนอยด กนดและมสวสดการทชวยปลดหนประชาชน จ. รฐบาลควรวางมาตรการหามตางชาตเขามาลงทนในประเทศเพอประชาชน ใชของไทย 45. เปาหมายใดททาใหเศรษฐกจของไทยชวยเหลอตว เองไดและตองแกไขโดยเรงดวน? (วเคราะหหลกการ)

ก. การเปนผนาผลตเทคโนโลย ข. คานยมพงตนเองและการศกษา ค. คานยมพงตนเองและเศรษฐกจพอเพยง ง. การเจรญรอยตามระบบวตถนยมและการเปนผท ทนสมยลายคถอเปนผเจรญแลว 50. หลกการใดสาคญทสดในเรองเศรษฐกจพอเพยง? (วเคราะหหลกการ) ก. การพออยพอกน,การศกษากบการพฒนา ข. การศกษากบการพฒนา,การหาผลประโยชน ค. การสรางความเชอมนในตวเอง,ความรารวย ง. การมงมนกอบโกยผลประโยชนใหมากทสด

141

แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะหเรองสารเสพตด

กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6

หนวยการเรยนรท1 เรอง สารเสพตด เวลา 4 ชวโมง เรองสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองสารเสพตด สาระสาคญ สารเสพตดหมายถง ยาหรอสารเคมซงเมอเสพเขาสรางกายตดตอกนชวระยะเวลาหนงกจะตด กอใหเกดพษเรอรง ทาใหรางกายและจตใจเสอมโทรม องคประกอบของการศกษาวาดวย สาเหตของปญหาของยาเสพตด ประเภทยาเสพตด ฤทธของวตถออกฤทธตอจตประสาทและยา จดประสงคการเรยนรและผลการเรยนรทคาดหวง

1. บอกและจบประเดนความสาคญของเรองสารเสพตดในแบบฝกหดและการสนทนา จากสาระสารเสพตดและกรณศกษาสารเสพตดทง 5 เรอง 2. สามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาและปฏบตกจกรรม

กรณศกษาสารเสพตด 3. สามารถทาแบบทดสอบหลงเรยน (Post-test)กรณศกษาเรองสารเสพตดการคด

วเคราะหและคดสงเคราะห 4. มคณธรรมจรยธรรมในการฝกปฏบตกจกรรมในระบบกลม

สาระทจดการเรยนร 1. สาระการเรยนรเรองสารเสพตด 2. กรณศกษาเกยวกบเรองสารเสพตด 5 สถานการณ

สอการเรยนการสอน สอขนท1

1. วดทศนเรองสารเสพตด 2. ภาพพลกเรองสารเสพตด 3. หนงสอพมพ

สอขนท2 1. สาระการเรยนรเรองสารเสพตด

142

2. เอกสารกรณศกษา 5 สถานการณเรองสารเสพตด 3. แบบฝกกรณศกษาสารเสพตด

สอขนท3 1. แผนผงความคดเรองสารเสพตด 2. ใบงานการเลนเกมและแบบประเมนเกมเรองสารเสพตด

สอขนท4

1. แบบประเมนคณธรรมจรยธรรม 2. แบบประเมนการใชความคดในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะหตามหลก

วทยาศาสตร 3. แผนผงความคดเรองสารเสพตด 4. เกมสารเสพตด

สอขนท5

1. แบบทดสอบกอนเรยน (Pretest) - หลงเรยน (Post-test) การคดว เคราะหการคดสงเคราะหเรองสารเสพตด

2. แผนผงความคดเรองสารเสพตด กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง 1. ขนนานกเรยนเขาสบทเรยน - ทดสอบกอนเรยน ทาขอสอบกอนเรยน กอนเรยน(Pretest)จานวน 50ขอ

- ขนนานกเรยนเขาสบทเรยนโดยการใหนกเรยนอานพาดหวขาวจาก หนงสอพมพ “คนคลง ”ยาบาจบนกศกษาหญง ม.เกษตรแทงไมยงตายคาท ”และถามความรสกนกเรยน และใหนกเรยนเปรยบเทยบคาของคนทตดสารเสพตดกบนกศกษาท ถกฆา หลงจากนนเสนอโปรแกรมการเรยนรของนกเรยนในแผนนวาดวยศกษาเรองสารเสพตดจาก วดทศน ใบความรทดสอบกอนเรยน(Pretest) ศกษากรณศกษา ทาแบบฝกหด ทาแผนผงความคดจากใบกจกรรม ครและนกเรยนรวมสรป อภปรายเรองสารเสพตด เลนเกม ทาแบบทดสอบหลงเรยน(Post-test)

- แบงกลมศกษาสารเสพตด จานวนนกเรยน 30 คน แบงเปน 5 กลมๆละ 6 คน แบงโดยใชการจบฉลาก แตละกลมศกษาสาระการเรยนรเรองสารเสพตดโดยแจกใหศกษาทง 30

คน และแตละกลมเขาศกษาเรยนรเรองกรณศกษาทง 5 ฐานตามเรองทกาหนดไวแลว และทาแบบฝกหดจากกรณศกษา

143

2. ขนปฏบตกจกรรม 2.1 กจกรรมท1 - นกเรยนศกษาสาระการเรยนรเรองสารเสพตดจากใบความรจากเนอหาทเนน

ความหมายสารเสพตด ประเภทสารเสพตด อาการและสาเหตการตดสารเสพตด การปองกนสาร เสพตด โดยใชแผนผงความคดในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะห สอทใชในการศกษาคอ วดทศนและภาพพลกเกยวกบสารเสพตด

- ครและนกเรยนสรปและอธบายโดยใชแบบฝกคาถาม ทไดรบจากสาระการเรยนร เรองสารเสพตด 2.2 กจกรรมท2

2.2.1. กลมนกเรยนศกษาสถานการณการคดวเคราะห การคดสงเคราะห 5 เรองคอ - กลมท1 ศกษาเรอง เรองวยรนวนยา - กลมท2 ศกษาเรองเรองเยยวยาเยาวชน ไทย ใหหลดพนทางสายทาส - กลมท3 ศกษาเรองขยาไทยเผาเงนทง 5,326 ลาน - กลมท4 ศกษาเรองเรองปดคด “จอยซ ทเค” อดต “นกรองสาว” สง จาคก 8 ป รวมแฟนหนม คายาบา - กลมท5 ศกษาเรองสารเสพตดลอมกรอบเยาวชนไทย ทง 5 เรองนนกเรยนศกษาในเรองการคดวเคราะห การคด

สงเคราะห คอแบบฝกหดทเนนการสรปจากเรองทอาน การสรปและ อธบาย การซกถามและการตอบปญหา การ จบประเดนสาคญของเรองสารเสพตด

2.2.2. กลมนกเรยน.ทง 5 กลม รวมกนคดและทาแบบฝกหดทายเรองของกรณศกษา

2.2.3. ทาแผนผงความคดเรองสารเสพตด 2.2.4. บนทกการปฏบตกจกรรมในดานคณธรรม จรยธรรมและการคด 2.2.5. วเคราะห การคดสงเคราะห

3. ขนนาเสนอผลงาน และสรป - นกเรยนแตละกลมนาเสนอผลงานจากการศกษาสาระการเรยนรและกรณศกษา

เรองสารเสพตดโดยใชผงความคด 4. ขนปรบปรงความรและนาไปใช

144

- ครและนกเรยนสรปและอธบายเรองสารเสพตดใชใบความรและกรณศกษา ทง 5 สถานการณ โดยใชแผนผงความคดทนกเรยนระดมพลงสมองคดวเคราะห การคดสงเคราะห และในแบบฝกหดเพอใหตรงจดประสงคและผลการเรยนรทคาดหวง 5. ขนประเมนผล - นกเรยน.บอกและจบประเดนความสาคญของเรองสารเสพตด

- นกเรยนเลอกตวแทนกลมสรปและอภปรายทไดจากการศกษาใบ ความรและ ปฏบตกจกรรมกรณศกษาสารเสพตดทง 5 เรองโดยใชแผนผงความคด

- นกเรยนเลนเกมเรองสารเสพตดจากใบงานการเลนเกมทกาหนดใหพรอมทง บนทกผลการเลนเกมของนกเรยน

- นกเรยนทดสอบกอนเรยน(Pretest)(เรองสารเสพตด-เรองเศรษฐกจพอเพยง จานวน 50 ขอ)-หลงเรยน(Post-test) เรองสารเสพตด การคดสงเคราะห 3 ขอ

การวดผลและการประเมนผล 1. ประเมนจากการบอกและการจบประเดนสาคญของเรองสารเสพตดจาก แบบฝกหด 2. ประเมนจากการอธบายและสรปจากสาระการเรยนรเรองสารเสพตด(ใบ ความร) โดย ใชผงความคด 3. ประเมนจากกรณศกษาเรองสารเสพตดโดยใชผงความคดและแบบฝกหด 4. ประเมนจากการทาแบบดสอบกอนเรยน(Pretest)(เรองสารเสพตด-เรอง เศรษฐกจพอเพยงจานวน 50 ขอ) หลงเรยน(Post-test) เรองสารเสพตดด ความสามารถในการคดสงเคราะห จานวน 3ขอ

เครองมอ 1. เอกสารกรณศกษาเรองสารเสพตด 2. แบบฝกกรณศกษาเรองสารเสพตด 3. แบบทดสอบกอนเ รยน (Pretest) - หลงเรยนเร องสารเสพตดโดยด

ความสามารถ ในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห 4. แบบสรปสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองสารเสพตดโดยใชผงความคด

เกณฑการประเมน 1.การบอกและจบประเดนทสาคญของเรองสารเสพตด 75%

145

1. การสรปและอธบายสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองสารเสพตดไดโดยใชผงความคด75%

2. การทดสอบกอนเรยน(Pretest)-หลงเรยน(Post-test)เรองสารเสพตดโดยดความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหไดถกตองอยางนอยรอยละ75%

หมายเหต 1. ศกษาสาระการเรยนรเรองสารเสพตด 2 ชวโมง 2. ศกษากรณศกษาเรองสารเสพตด 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห

ความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหเรองเอดส กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6

หนวยการเรยนรท 2 เรอง เอดส เวลา 4 ชวโมง เรองสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองเอดส สาระทสาคญ เอดส คอเชอไวรส หรอ HIV (Human Immuno Deficiency Virus) สามารถแบงตวในเซลลของคน ทาลายภมตานทานโดยแทรกในรางกายสวนทบกพรองอยแลว และเรยนรเรองอาการเอดส สาเหตทตดเอดส การปองกนเอดส จดประสงคการเรยนรและผลการเรยนรทคาดหวง

1. บอกและจบประเดนความสาคญของเรองเอดสในแบบฝกหดและการสนทนา จากสาระเอดสและกรณศกษาเอดสทง 5 เรอง 2. สามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาและปฏบตกจกรรม

กรณศกษาเอดส 3. สามารถทาแบบทดสอบหลงเรยน(Post-test)กรณศกษาเรองเอดสการคดวเคราะหและ

คดสงเคราะห 4. มคณธรรมจรยธรรมในการฝกปฏบตกจกรรมในระบบกลม

146

สาระทจดการเรยนร 1. สาระการเรยนรเรองเอดส

2. กรณศกษาเกยวกบเรองเอดส 5 สถานการณ สอการเรยนการสอน สอขนท1

1. วดทศนเรองเอดส 2. รปภาพถายเรองเอดส

สอขนท2 1. สาระการเรยนรเรองเอดส

2. เอกสารกรณศกษา 5 สถานการณเรองเอดส 3. แบบฝกกรณศกษาเอดส สอขนท3 1. แผนผงความคดเรองเอดส 2. ใบงานการเลนเกมและแบบประเมนเกมเรองเอดส สอขนท4

1. แบบประเมนคณธรรมจรยธรรม 2. แบบประเมนการใชความคดในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะหตามหลก

วทยาศาสตร 3. แผนผงความคดเรองเอดส

สอขนท5

1. แบบทดสอบกอนเรยน (Pretest) - หลงเรยน (Post-test) การคดว เคราะหการคดสงเคราะหเรองเอดส

2. แผนผงความคดเรองเอดส กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง 1. ขนนานกเรยนเขาสบทเรยน - ขนนานกเรยนเขาสบทเรยนโดยการใหนกเรยนดภาพคนตดเอดส ถามความรสกของนกเรยนใหนกเรยนเปรยบเทยบวาผทตดเอดสกบผทไมตดเอดสตางกนอยางไร?ในดานรางกาย ครอบครว สงคมจากประสบการณและถามความรสกนกเรยน หลงจากนานกเรยนเขาสบทเรยนเรยบรอยแลวจงจดการศกษาใหนกเรยนคอ ในแผนนวาดวยศกษาเรองเอดสจาก

147

วดทศน ใบความรทดสอบกอนเรยน(Pretest)ศกษากรณศกษาทาแบบฝกหด ทาแผนผงความคดจากใบกจกรรม ครและนกเรยนรวมสรป อภปรายเรองเอดส เลนเกมจากสาระความรเรองเอดส ทาแบบทดสอบเรองเอดสหลงเรยน(Post-test) - แบงกลมศกษาเอดส จานวนนกเรยน 30 คน แบงเปน 5 กลมๆละ 6 คน แบงโดยใชการจบฉลาก แตละกลมศกษาสาระการเรยนรเรองเอดสโดยแจกใหศกษาทง 30คน และแตละกลมศกษาเรยนรเรองเอดสจากกรณศกษาทง 5 ฐานตามเรองทกาหนดไวแลว จากนนทาแบบฝกหดจากกรณศกษา

2. ขนปฏบตกจกรรม 2.1 กจกรรมท1 - นกเรยนศกษาสาระการเรยนรเรองเอดสจากใบความรจากเนอหาทเนนความหมายเอดส ประเภทเอดส อาการและสาเหตการตดเอดส การปองกนเอดสโดยใชแผนผงความคดในการคดวเคราะห และการคดสงเคราะห สอทใชในการศกษาคอ วดทศนและภาพพลก ภาพถายเกยวกบเรองเอดส

- ครและนกเรยนสรปและอธบายสาระการเรยนรเรองเอดส 2.2 กจกรรมท2

2.2.1. กลมนกเรยนศกษาสถานการณการคดวเคราะห การคดสงเคราะห 5 เรองคอ - สถานการณท1 ศกษาเรอง เกมตานเอดส - สถานการณท2 ศกษาเรองชวตของสมศกด - สถานการณท3 ศกษาเรองธรกจโรคเอดสหมนลาน - สถานการณท4 ศกษาเรองSex to Aid ไฟเขยวแลวอนญาตตด เครอขาย” ถงยางอนามย”ในสถานศกษา - สถานการณท5 ศกษาเรอง เอดสวยหนมสาว ทง 5 เรองนนกเรยนสรปและอภปรายในเรองการคดวเคราะห การคด สงเคราะห โดยใชแบบฝกหดทเนนการสรปจากเรองทอาน การสรปและ อธบาย การซกถามและการตอบปญหา การจบประเดนสาคญของเรองเอดส

2.2.2. กลมนกเรยน.ทง 5 กลม รวมกนคดและทาแบบฝกหดทายเรองของ กรณศกษาเรองเอดส

2.2.3. บนทกการปฏบตกจกรรมในดานคณธรรม จรยธรรมและการคด

148

วเคราะห การคดสงเคราะห 3. ขนนาเสนอผลงานและสรป - นกเรยนแตละกลมนาเสนองานจากการศกษาสาระการเรยนรจากใบงานและ

กรณศกษาเรองเอดสโดยใชผงความคด - นกเรยนทกกลมศกษาทง 5 สถานการณ สรปและทาแบบฝกสถานการณ

4. ขนปรบปรงความรและนาไปใช ครและนกเรยนสรปและอธบายเรองเอดสความรและกรณศกษาทง 5 สถานการณ

โดยใชแผนผงความคดทนกเรยนระดมพลงสมองคดวเคราะห การคดสงเคราะห และในแบบฝกหดเพอใหตรงจดประสงคและผลการเรยนรทคาดหวง 5. ขนประเมนผล

5.1นกเรยน.บอกและจบประเดนความสาคญของเรองเอดส 5.2นกเรยนเลอกตวแทนกลมสรปและอภปรายทไดจากการศกษาใบความรและ ปฏบตกจกรรมกรณศกษาเรองเอดส โดยใชแผนผงความคด 5.3นกเรยนทาแบบฝกหดเรองเอดส 5.4นกเรยนเลนเกมเรองเอดสจากใบงานการเลนเกมทกาหนดใหพรอมทงบนทกผลการ เลนเกมของนกเรยน 5.5นกเรยนทดสอบหลงเรยน(Post-test) เรองเอดสการคดสงเคราะห 3ขอ

การวดผลและการประเมนผล 1. ประเมนจากการบอกและการจบประเดนสาคญของเรองเอดสจากแบบฝกหด 2. ประเมนจากการอธบายและสรปจากสาระการเรยนรเรองเอดส)โดยใชผงความคด 3. ประเมนจากกรณศกษาเรองเอดสใชผงความคดและทาแบบฝกหด 4. ประเมนจากการทาแบบทดสอบ หลงเรยน(Post-test) เรองเอดสเพอ ศกษาความสามารถในการคดสงเคราะห จานวน 3 ขอ

เครองมอ 1. เอกสารกรณศกษาเรองเอดส 2. แบบฝกกรณศกษาเรองเอดส 3. แบบทดสอบ หลงเรยนเรองเอดสโดยดความสามารถในการคดสงเคราะหจานวน 3ขอ

4. แบบสรปสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองเอดสโดยใชผงความคด 5. แบบประเมนการเลนเกม

149

เกณฑการประเมน 1. การบอกและจบประเดนทสาคญของเรองเอดส 75% 2. การสรปและอธบายสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองเอดสไดโดยใชผงความคด75% 3. การทดสอบหลงเรยน(Post-test)เรองเอดสโดยดความสามารถในการคด

สงเคราะหไดถกตองอยางนอยรอยละ75% หมายเหต 1. ศกษาสาระการเรยนรเรองเอดส 2 ชวโมง 2. ศกษากรณศกษาเรองเอดส 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห เรองสงแวดลอม กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6

หนวยการเรยนรท 3เรองสงแวดลอม เวลา 4 ชวโมง เรอง สาระการเรยนรเรองสงแวดลอมและกรณศกษาเรองสงแวดลอม ดน นา ปาไม อากาศ สาระสาคญ

สงทอยรอบตวเรามทงทมชวต และไมมชวต หมายถงทรพยากรธรรมชาตมทงทมนษยสรางขน และเกดเองโดยธรรมชาต กลมสงไมมชวตมความสาคญตอมนษยมากคอ ดน นา ปาไม อากาศเปนสวนททาใหเกดอาชพ เศรษฐกจของครอบครว ชมชน ประเทศชาต เมอธรรมชาตถกทาลายมนษยกตองไดรบภยพบตจากธรรมชาตแตเมอมนษยไดปรบปรงพฒนาธรรมชาตๆกใหคณแกมนษยในรปตางๆกน สาเหตทาใหสงแวดลอมเปนพษ การแกปญหา การปองกน จดประสงคการเรยนร /ผลการเรยนรคาดหวง 1. บอกและจบประเดนความสาคญของเรองสงแวดลอม

2 สามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาและปฏบตกจกรรม กรณศกษาสงแวดลอม 3. สามารถทาแบบทดสอบหลงเรยน(Post-test)กรณศกษาเรองสงแวดลอมการคด

วเคราะหและคดสงเคราะห 4. มคณธรรมจรยธรรมในการฝกปฏบตกจกรรมในระบบกลม

สาระทจดการเรยนร

150

- ศกษาสาระการเรยนรเรองสงแวดลอม - ศกษากรณศกษาสงแวดลอม ดน นา ปาไม อากาศ (ศกษา5เรอง) สอการเรยนการสอน สอขนท1

1. วดทศนเรองสงแวดลอม 2. วดทศนเรองสนามภยธรรมชาต

สอขนท2 1. สาระการเรยนรเรองสงแวดลอม

2. เอกสารกรณศกษา 5 สถานการณเรองสงแวดลอม 3. แบบฝกกรณศกษาเรองสงแวดลอม สอขนท3 1. แผนผงความคดเรองสงแวดลอม 2. ใบงานการเลนเกมและแบบประเมนเกมเรองสงแวดลอม สอขนท4

1. แบบประเมนคณธรรมจรยธรรม 2. แบบประเมนการใชความคดในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะหตามหลก

วทยาศาสตร 3. แผนผงความคดเรองสงแวดลอม

สอขนท5 1. แบบทดสอบ หลงเรยน(Post-test) การคดวเคราะหการคดสงเคราะหเรอง สงแวดลอม 2. แผนผงความคดเรองสงแวดลอม

กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง 1. ขนนานกเรยนเขาสบทเรยน

- ขนนานกเรยนเขาสบทเรยนโดยการใหนกเรยนฟงเพลงปาลน และใหนกเรยน วเคราะหดงน 1. วเคราะหปาลนคออะไร ? 2. องคประกอบของปาลนมอะไรบาง?

151

3. นกเรยนอยากใหโรงเรยนมสงแวดลอมหรอมธรรมชาตอยางไร? - แบงกลมศกษาสงแวดลอม จานวนนกเรยน 30 คน แบงเปน 5 กลมๆละ 6 คน

โดยใชกลมเดมทแบงศกษาเรองสารเสพตด 2. ขนปฏบตกจกรรม 2.1 กจกรรมท1 นกเรยนศกษาสาระการเรยนรเรองสงแวดลอมจากใบความร ศกษาความสาคญ ปญหา การแกปญหา การอนรกษสงแวดลอมโดยใชแผนผงความคดในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห สอทใชในการศกษาแผนซดเรองสงแวดลอม 2.2 กจกรรมท2 2.2.1. นกเรยนศกษากรณศกษา 5สถานการณในเรองสงแวดลอมการคดวเคราะห การคดสงเคราะห คอ • กลมท1 ศกษาเรองนาปา – โคลนถลม – ซง • กลมท2 โรคทเกดจากเหมองแรโพแทซ • กลมท3 ปรากฎการณ”ลานญา” ทมาพบตภยนาทวมเหนอ • กลมท4 ธรรมาภบาลสงแวดลอมเรมไดดวยคนในชมชน • กลมท5 โครงการอนรกษและพนทตนนาลาธารบานปาสกงาม ต.ลวงเหนอ อ.ดอย

สะเกด จ.เชยงใหม ชนะเลศ การบรหารการจดการพนทปาตนนา โดยทง 5 เรองนนกเรยนสรปและอภปรายในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะห โดยใช แบบฝกหดทเนนการสรปจากเรองทอาน การสรปและอธบาย การซกถามและการตอบปญหา การจบประเดนสาคญของเรองสงแวดลอม

2.2.2. บนทกการปฏบตกจกรรมในดานคณธรรม จรยธรรมและการคด วเคราะห คดสงเคราะห

3. ขนนาเสนอผลงานและสรป - นกเรยนแตละกลมนาเสนองานจากการศกษาสาระการเรยนรจากใบงานและ กรณศกษาเรองสงแวดลอมโดยใชผงความคด - นกเรยนทกกลมศกษาทง 5 สถานการณ สรปและทาแบบฝกสถานการณ

4.ขนปรบปรงความรและนาไปใช - ครและนกเรยนสรปและอธบายเรองสงแวดลอมใชใบความรและกรณศกษาทง 5 สถานการณ โดยใชแผนผงความคดทนกเรยนระดมพลงสมองคดวเคราะห

152

การคดสงเคราะห และในแบบฝกหดเพอใหตรงจดประสงคและผลการเรยนร ทคาดหวง

5. ขนประเมนผล - นกเรยนบอกและจบประเดนความสาคญของเรองสงแวดลอม

- นกเรยนสามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาใบ ความรและปฏบตกจกรรมกรณศกษาสงแวดลอม - นกเรยนเลนเกมเรองสงแวดลอมจากใบงานการเลนเกมทกาหนดใหพรอมทง บนทกผลการเลนเกมของนกเรยน

- นกเรยนทดสอบหลงเรยน(Post-test) การคดสงเคราะห 3 ขอ (เรอง สงแวดลอม)

การวดผลและการประเมนผล 1. ประเมนจากการบอกและการจบประเดนสาคญของเรองสงแวดลอม 2. ประเมนจากการอธบายและสรปจากสาระการเรยนรเรองสงแวดลอม(ใบความร)โดย ใชผงความคด 3. ประเมนจากกรณศกษาเรองสงแวดลอมโดยใชผงความคดและแบบฝกหด 4. ประเมนจากการทาแบบทดสอบหลงเรยนเรองสงแวดลอมดความสามารถใน คด สงเคราะห

เครองมอ 1. เอกสารกรณศกษาเรองสงแวดลอม 2. แบบฝกกรณศกษาเรองสงแวดลอม 3. แบบทดสอบหลงเรยนเรองสงแวดลอมโดยดความสามารถในการคดสงเคราะห 4. แบบสรปสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองสงแวดลอมโดยใชผงความคด

เกณฑการประเมน 1. การบอกและจบประเดนทสาคญของเรองสงแวดลอมโดยใชแบบฝกหด 75%

2. การสรป/อธบายสาระการเรยนร/กรณศกษาเรองสงแวดลอมโดยใชผงความคด 75% 3. การทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน(Post-test) เรองสงแวดลอมโดยดความสามารถใน 4. การคดสงเคราะหไดถกตองอยางนอยรอยละ75%

หมายเหต 1. ศกษาสาระการเรยนรเรองสงแวดลอม 2 ชวโมง 2. ศกษากรณศกษาเรองสงแวดลอม 2 ชวโมง

153

แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห

ความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะหเรองการบรโภคฟมเฟอย กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 4 เรอง บรโภคฟมเฟอย เวลา 4 ชวโมง เรอง สาระการเรยนรและกรณศกษาการบรโภคฟมเฟอย สาระสาคญ การบรโภคฟมเฟอย หมายถง การดม การกน การเสพ การใช การใชจายเกนควร การกระทาทเกนความตองการหรอการกระทาทไมสอดคลองกบสภาพทแทจรง พฤตกรรมการบรโภคของวยรนเปนพฤตกรรมทมการบรโภคฟมเฟอยเดนชดมากทสดตงแตวยรนตอนตน- วยรนตอนปลาย และวยอนๆทมการบรโภคฟมเฟอย จดประสงคการเรยนร /ผลการเรยนรคาดหวง 1. บอกและจบประเดนความสาคญของเรองการบรโภคฟมเฟอย

2 สามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาและปฏบตกจกรรม กรณศกษาการบรโภคฟมเฟอย

3. สามารถทาแบบทดสอบหลงเรยน(Post-test)กรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอย การคดวเคราะหและคดสงเคราะห 4. กลมนกเรยน.ทาแบบฝกหดกรณศกษาโดยสรปเรองการบรโภคฟมเฟอยทง 5

สถานการณ 5. มคณธรรมจรยธรรมในการฝกปฏบตกจกรรมในระบบกลม

สาระทเรยน - สาระการเรยนรเรองการบรโภคฟมเฟอย

- กรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอย 5 สถานการณ สอการเรยนการสอน สอขนท1 1. สาระการเรยนรเรองการบรโภคฟมเฟอย

2. สรางสถานการณใหนกเรยนเลอกซอของไดตามความตองการดวยเงนผอน

154

สอขนท2

1. แสดงบทบาทสมมตเรองการบรโภคฟมเฟอยโดยใชนกเรยนทอาสามาแสดงตามบทท ครมอบให

2. เอกสารกรณศกษา 5 สถานการณเรองการบรโภคฟมเฟอย

สอขนท3

1. แผนผงความคดเรองการบรโภคฟมเฟอย 2. ใบงานการเลนเกมและแบบประเมนเกมเรองการบรโภคฟมเฟอย สอขนท4

1. แบบประเมนคณธรรมจรยธรรม 2. แบบประเมนการใชความคดในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะหตามหลก

วทยาศาสตร 3. แผนผงความคดเรองการบรโภคฟมเฟอย

สอขนท5 1. แบบทดสอบหลงเรยน(Post-test) การคดสงเคราะหเรองการบรโภคฟมเฟอย 2. แผนผงความคดเรองการบรโภคฟมเฟอย

กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง 1. ขนนาเขาสบทเรยน

- ขนนานกเรยนเขาสบทเรยนโดยการใหนกเรยนอานพาดหวขาว “ แฉ พฤตกรรมเดกไทยยคใหม “ชอปไว ใชแหลกแดกดวน”

- แบงกลมศกษาการบรโภคฟมเฟอย จานวนนกเรยน 30 คน แบงเปน 5 กลมๆละ 6 คน แบงโดยใชฐานจากสารเสพตด เพอศกษาสถานการณการเลอกซอของ ไดตามความตองการดวยเงนผอน - ขนสรปและอภปรายจากสถานการณการเลอกซอของไดตามความตองการดวยเงน ผอน

2. ขนปฏบตกจกรรม 2.1 กจกรรมจากท1 - นกเรยนศกษาสาระการเรยนรเรองการบรโภคฟมเฟอยจากใบความร

155

- นกเรยนศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอยจากบทบาทสมมตทครกาหนดใหเรอง การบรโภคฟมเฟอย - ครและนกเรยนสรป/อธบายจากสถานการณบทบาทสมมต และสาระการเรยนร เรองการบรโภคฟมเฟอย 2.2 กจกรรมท2 2.2.1.นกเรยนศกษากรณศกษา 5สถานการณในเรองการบรโภคฟมเฟอยการคด วเคราะหการคดสงเคราะห(เลอกศกษาเพยง 5 เรองเทานน)

- กลมท1 บรโภคนสย นยมบรโภค - กลมท2 ความฟงเฟอและความสขบนปลายของไมค ไทสน - กลมท3 ยโรปเปดศนยบาบดผปวย “วดโอเกม - กลมท4 “ แฉพฤตกรรมเดกไทยยคใหม “ชอปไว ใชแหลกแดกดวน” - กลมท5 ชวตเปนเรองการเลอก

โดยทง 5 เรองนนกเรยนศกษาในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะห คอแบบฝกหดทเนนการสรปจากเรองทอาน การสรปและอธบาย การซกถามและการตอบปญหา การจบประเดนสาคญของเรองการบรโภคฟมเฟอยนกเรยนไดใชกระบวนการคดวเคราะห การคดสงเคราะหในแผนผงความคด

2.2.2. นกเรยนและครสรปและอภปรายรวมกน 2.2.3. บนทกในขณะปฏบตกจกรรม - แบบบนทกดานเจตคตวทยาศาสตร (ในเรอง คดวเคราะห การคดสงเคราะห

3. ขนนาเสนอผลงาน - กลมนกเรยนสรปความรเรองการบรโภคฟมเฟอยจากใบความรและกรณศกษา ทง 5สถานการณโดยใชผงความคด - กลมนกเรยนรวมกนคด ทาแบบฝกหดกรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอย ทง 5 สถานการณ

4.ขนปรบปรงความร - ครและนกเรยนสรปและอธบายเรองการบรโภคฟมเฟอยใชใบความรและ กรณศกษา ทง 5 สถานการณ โดยใชแผนผงความคดทนกเรยนระดมพลง สมองการคดวเคราะหการคดสงเคราะห และในแบบฝกหดเพอใหตรง

156

จดประสงคและผลการเรยนรทคาดหวง

5. ขนสรป - นกเรยนบอกและจบประเดนความสาคญของเรองการบรโภคฟมเฟอย - นกเรยนสามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาใบ

ความรและปฏบตกจกรรมกรณศกษาการบรโภคฟมเฟอย - นกเรยนเลนเกมเรองการบรโภคฟมเฟอยจากใบงานการเลนเกมทกาหนดให

พรอมทงบนทกผลการเลนเกมของนกเรยน - นกเรยนทดสอบเรองการบรโภคฟมเฟอย การคดสงเคราะห 3 ขอ การวดผลและการประเมนผล

1. ประเมนจากการบอกและการจบประเดนสาคญของเรองการบรโภคฟมเฟอย 2. ประเมนจากการอธบายและสรปจากสาระการเรยนรเรองการบรโภคฟมเฟอย (ใบ ความร)โดยใชผงความคด 3. ประเมนจากกรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอยโดยใชแบบฝกและการสรป 4. บนทกความสามารถเลนเกมตามทกาหนดให 5. ประเมนจากการทาแบบทดสอบ หลงเรยน(Post-test) เรองการบรโภค ฟมเฟอยด ความสามารถในการคดสงเคราะห

เครองมอ 1. เอกสารกรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอย 2. แบบฝกกรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอย 3. แบบทดสอบหลงเรยนเรองการบรโภคฟมเฟอยโดยดความสามารถในการคด สงเคราะห 4. แบบสรปสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอยโดยใชผง ความคด

เกณฑการประเมน 1. การบอกและจบประเดนทสาคญของเรองการบรโภคฟมเฟอย 75% 2. การสรป/อธบายสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอยได โดยใชผงความคด 75% 3. การทดสอบหลงเรยน(Post-test) เรองการบรโภคฟมเฟอยโดยดการคด

157

สงเคราะหไดถกตองอยางนอยรอยละ75% หมายเหต 1. ศกษาสาระการเรยนรเรองการบรโภคฟมเฟอย 2 ชวโมง

2. ศกษากรณศกษาเรองการบรโภคฟมเฟอย 2 ชวโมง

แผนการจดการเรยนการสอนความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห ความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะหเรองเศรษฐกจพอเพยง กลมสาระ วทยาศาสตร ชนประถมศกษาปท 6 หนวยการเรยนรท 5 เรองเศรษฐกจพอเพยง เวลา 4 ชวโมง เรอง สาระการเรยนรและกรณศกษาเศรษฐกจพอเพยง สาระสาคญ เศรษฐกจพอเพยงหมายถง คานยมทง 4หลก ทคนเราตองมความสงวรคอ 1. คานยมการพงตนเอง 2. คานยมการประมาณตนหรอการรจกพอ 3. คานยมรจกหาและใชความรในการทางาน 4. คานยมการมความสามคคและการเหนแกประโยชนสวนรวม พฤตกรรมของมนษยทมตอเศรษฐกจพอเพยงทมการจดการชวตของตนเองไมใหอยในโลกแหงการทกขทรมานของเศรษฐกจระบบทนนยม จดประสงคการเรยนร /ผลการเรยนรคาดหวง 1. บอกและจบประเดนความสาคญของเรองเศรษฐกจพอเพยง

2 สามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาและปฏบตกจกรรม กรณศกษาเศรษฐกจพอเพยง 3. สามารถทาแบบทดสอบหลงเรยน(Post-test)กรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยงการ คดวเคราะหและคดสงเคราะห

158

4. มคณธรรมจรยธรรมในการฝกปฏบตกจกรรมในระบบกลม

สาระทเรยน - สาระการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง

- กรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยง 5 สถานการณ สอการเรยนการสอน สอขนท1 1. สาระการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง สอขนท2

1. แสดงบทบาทสมมตเรองเศรษฐกจพอเพยงโดยใชนกเรยนทอาสามาแสดงตามบทท ครมอบให

2. เอกสารกรณศกษา 5 สถานการณเรองเศรษฐกจพอเพยง สอขนท3 1. แผนผงความคดเรองเศรษฐกจพอเพยง 2. ใบงานการเลนเกมและแบบประเมนเกมเรองเศรษฐกจพอเพยง สอขนท4

1. แบบประเมนคณธรรมจรยธรรม 2. แบบประเมนการใชความคดในเรองการคดวเคราะห การคดสงเคราะหตามหลก วทยาศาสตร 3. แผนผงความคดเรองเศรษฐกจพอเพยง

สอขนท5 1.แบบทดสอบหลงเรยน(Post-test) การคดวเคราะหการคดสงเคราะหเรองเศรษฐกจ พอเพยง

2.แผนผงความคดเรองเศรษฐกจพอเพยง กระบวนการเรยนรจากการปฏบตจรง 1. ขนนาเขาสบทเรยน - ขนนานกเรยนเขาสบทเรยนโดยการใหนกเรยนดรปพระเจาอยหวฯ กบภารกจงาน ของพระองคทมงเนนใหประชาชนมความเปนอยอยางไร?

159

- แบงกลมศกษาเศรษฐกจพอเพยง จานวนนกเรยน 30 คน แบงเปน 5 กลมๆละ 6 คน แบงโดยใชฐานกลมจากสารเสพตด

2. ขนปฏบตกจกรรม 2.2.1. กจกรรมจากท1 - นกเรยนศกษาสาระการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยงจากใบความร - นกเรยนศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยงจากหนงสอเรองพออยพอกน - ครและนกเรยน.สรป อภปราย 2.2 กจกรรมท2 2.2.2. นกเรยนศกษากรณศกษา 5สถานการณในเรองเศรษฐกจพอเพยงการคดวเคราะห การคด สงเคราะห

- กลมท1 เรองสมบตใตดน - กลมท2 หายนะพนนบอล ก ขายตว หาเงนแทง - กลมท3 ยทธวธหนความจนอยางยงยน - กลมท4 ตามรอยเทาพอ “พอ”เศรษฐกจพอเพยง

- กลมท5 “วฒนธรรมพอดพอเพยง” วถสสงคมอยเยนเปนสข โดยทง 5 เรองนนกเรยนศกษาในเรองการคดวเคราะห การคด

สงเคราะห คอ แบบฝกหดทเนนการสรปจากเรองทอาน การสรปและ อธบาย การซกถามและการตอบปญหา การจบประเดนสาคญของเรองเศรษฐกจ พอเพยง นกเรยนไดใชกระบวนการคดวเคราะห การคดสงเคราะหใน แผนผงความคด

2.2.3. นกเรยนแสดงบทบาทสมมตเรองเศรษฐกจพอเพยง ตามทนกเรยนใช กระบวนการคดขนในกลม

2.3 กลมนกเรยน ทาแบบฝกหดกรณศกษาโดยสรปเรองเศรษฐกจพอเพยงทง สถานการณเรองเศรษฐกจพอเพยง 2.2.5. นกเรยนและครสรปและอภปรายรวมกน 2.2.6. บนทกในขณะปฏบตกจกรรม แบบบนทกดานเจตคตวทยาศาสตร (ในเรองคดวเคราะห การคดสงเคราะห)

3. ขนนาเสนอผลงาน - กลมนกเรยนสรปความรเรองเศรษฐกจพอเพยงจากใบความรและกรณศกษา

160

ทง 5สถานการณโดยใชผงความคด 4. ขนปรบปรงความร

- ครและนกเรยนสรปและอธบายเรองเศรษฐกจพอเพยงใชใบความรและ กรณศกษาทง 5 สถานการณ โดยใชแผนผงความคดทนกเรยนระดมพลงสมองคดวเคราะห การคดสงเคราะห และในแบบฝกหดเพอใหตรงจดประสงคและการเรยนรทคาดหวง

5. ขนสรป - นกเรยนบอกและจบประเดนความสาคญของเรองเศรษฐกจพอเพยง

- นกเรยนสามารถอธบายรายละเอยดและสรปสาระสาคญทไดจากการศกษาใบ ความรและปฏบตกจกรรมกรณศกษาเศรษฐกจพอเพยง - นกเรยนเลนเกมเรองเศรษฐกจพอเพยงจากใบงานการเลนเกมทกาหนดให พรอมทงบนทกผลการเลนเกมของนกเรยน - นกเรยนทดสอบเรองเศรษฐกจพอเพยงการคดวเคราะห 50 ขอ(เรองสารเสพ

ตด-เรองเศรษฐกจพอเพยง) การคดสงเคราะห เรองเศรษฐกจพอเพยง3ขอ การวดผลและการประเมนผล

1. ประเมนจากการบอกและการจบประเดนสาคญของเรองเศรษฐกจพอเพยง 2. ประเมนจากการอธบายและสรปจากสาระการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง ความร)โดยใชผงความคด 3. ประเมนจากกรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยงโดยใชแบบฝกและการสรป 4. บนทกความสามารถเลนเกมตามทกาหนดให 5. ประเมนจากการทาแบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยนเรองเศรษฐกจพอเพยงด ความสามารถในการคดวเคราะห 50 ขอ(เรองสารเสพตด-เรอง เศรษฐกจพอเพยง) คดสงเคราะห เรองเศรษฐกจพอเพยง 3ขอ

เครองมอ 1. เอกสารกรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยง 2. แบบฝกกรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยง 3. แบบทดสอบกอนเรยน - หลงเรยนเรองเศรษฐกจพอเพยงโดยดความสามารถใน การ คดวเคราะห การคดสงเคราะห 4. แบบสรปสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยงโดยใชผงความคด

161

เกณฑการประเมน 1. การบอกและจบประเดนทสาคญของเรองเศรษฐกจพอเพยง 75% 2. การสรป/อธบายสาระการเรยนรและกรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยงไดโดยใช ความคด 75% 3. การทดสอบกอนเรยน - หลงเรยน(Post-test) เรองเศรษฐกจพอเพยงโดยด ความสามารถในการคดวเคราะห การคดสงเคราะหไดถกตองอยางนอยรอยละ75%

หมายเหต 1. ศกษาสาระการเรยนรเรองเศรษฐกจพอเพยง 2 ชวโมง 2. ศกษากรณศกษาเรองเศรษฐกจพอเพยง 2 ชวโมง

162

แบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะห(กอนเรยน/หลงเรยน) ตอนท1 แบบทดสอบการคดวเคราะหเรองสารเสพตด-เรองเศรษฐกจพอเพยง 50 ขอ เปนเวลา 1 ชวโมง

ชนประถมปท6 ภาคเรยนท.... ปการศกษา 2549 ••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••••

คาชแจง แบบทดสอบม 2 ตอน

ตอนท 1 เปนแบบทดสอบปรนย 4 ตวเลอก 50 ขอๆ ละ 1 คะแนน

ตอนท 2 เปนขอสอบอตนยม 5 เรอง ละๆ 10 คะแนน(ใชสอบหลงเรยน postest เรองละ 3 ขอ)

ตอนท 1ใหนกเรยนทาเครองหมาย X ทบตวอกษร ก ข ค ง ขอใดขอหนงทถกตองทสดเพยงขอเดยว

ตวอยาง ฆราวาสธรรมแปลวาอะไร ก ธรรมะสาหรบบคคลทวไป ข ธรรมะสาหรบภกษสามเณร ค ธรรมะเพอการพนทกข ง ธรรมะสาหรบชาวพทธ

163

1. สารเสพตดใหโทษตอรางกายอยางไร? (วเคราะหความสมพนธ) ก. รางกายตอตานโรครายแรงไดในระยะหนง

ข. รางกายสามารถทนความเจบปวดไดเปนบางครง

ค. รางกายตองการเสพสารเสพตดอยางรนแรง

ตลอดเวลา ง. รางกายและจตใจตองการสารเคมประเภทกด

ประสาทเทานน 2.วธการใดทาใหรวาบคคลนนๆตดสารเสพตด?

(วเคราะหหลกการ) ก. ตรวจสมอง, ตรวจDNA

ข. ตรวจปสสาวะ ,ตรวจเลอด ค. สมภาษณ , สงเกต ,ตรวจสมอง ง. สงเกต, อลตราซาวด , ลางสารพษ

3. เฮโรอน : กดประสาท = ยาบา : ……….?

(เคราะหความสมพนธ) ก. กดประสาท

ข. หลอนประสาท

ค. ออกฤทธหลายอยาง

ง. มผลตอรางกายแตไมมผลตอสมอง

4. จากการสารวจของหนวยปปส.พบวาผทตดสารเสพตดเมอไดรบการบาบดหายดแลว ตอมาอกระยะหนงจะกลบไปเสพตามเดม นร.คดวาสาเหตมาจากสงใด ?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ความออนแอของรางกาย,จตใจ,สงแวดลอม ข. ความจนและความเครยดทาใหตองการเสพ ค. ผทคลกคลในวงการสารเสพตดมกจะรารวย

ง. รฐบาลไมไดบาบดรกษาอยางจรงจงเพยงแคสราง

ภาพพจนใหดด

5. ถาประชากรประเทศไทยตดสารเสพตดทงประเทศ

ผลทไดรบนาจะเปนเรองใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความออนแอของคนในชาต ข. ประเทศขาดเถยรภาพทกดานถงขนประเทศลม

สลายได ค. ประเทศตองกหนยมสนชาตอนมาใชและตอง เรยนรการเลยงตวเองได ง. ประเทศจะมประชากรทางานนอยกวาประชากรไม ทางาน ภาระของชาตคอเลยงประชากรไมทางาน

6. ปญหาสารเสพตดมผลกระทบตอเยาวชนของชาต อยางไร?(วเคราะหความสมพนธ) ก. เยาวชนของชาตขาดคณภาพดานการศกษา และครอบครวขาดความอบอนทาให ประเทศชาตไมเจรญเทาทควร

ข. กลไกของระบบเครอขายสารเสพตดควบคม

เยาวชนของชาตไดอยางถาวร

ค. เกดความแตกตางระหวางเยาวชนทเสพสารเสพตด

กบไมเสพสารเสพตด

ง. เยาวชนของชาตไมเหนความสาคญของการ

พฒนาประเทศ

7. ความกาวหนาทางเทคโนโลยในเรองสารเสพตดม อะไรบาง?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ขนาด ส ปรมาณยาเมด รปแบบทนสมย

ข. ผผลต ผคามมากมายทงในและนอกประเทศ

ค. ผเสพมความตองการสง ซองายขายคลอง

ง. การเรยนรกลโกง และการเสพ การหาตลาด

164

8. ดานรางกายเดกชายเอก นกเรยนชนประถมปท6 ความสง100 ซม. สบเนองมาจากมารดาสบบหรตงแตเอกอยในครรภแม เราควรใชวธการใดในการแกปญหา?(วเคราะหหลกการ) ก. ใชการวเคราะหขอมลในการทดสอบรางกาย ข. ใชการยดตว การทดสอบสมรรถภาพของรางกายค. ใชยากระตนความสง การออกกาลงกาย อาหาร ยาบารงสมอง ง. ความรกความอบอนและการศกษาขนสงสดของ เดก การออกกาลงกาย และยาบารงสมอง 9. กรณทผปกครองแยกทางกน ตางคนตางไปมครอบครวใหม นกเรยนอยในสภาพบานแตก นกเรยนจะทาอยางไร?(องคประกอบ) ก. หาเครองเทคโนโลยอยางใดอยางหนงเปนเพอน แกเหงา ข. ตงใจเรยนใหดทสดไมใสใจเรองของผใหญ และไมตองไปพงสารเสพตด ค. หนไปอยกบเพอนทรกเราและพยายามหาคนรใจ ใหดแลเอาใจใสแทนพอแม ง. สรางความมนใจใหกบตวเองโดยการทาตวใหเดน ในทกเรองเพอความอยรอดของตวเอง

10. หลกการขอใดทดทสดในการแกไขปญหาสารเสพตดของรฐบาล?(วเคราะหหลกการ) ก. รณรงคปองกนปราบปรามอยางจรงจงและให รางวลนาจบแกผพบเหน ข. การสรางประชากรทมคณภาพโดยเรมท ครอบครวและการศกษา ค. สรางความตระหนกเรองสารเสพตดและการ ควบคมจบกมประหารอยางจรงจง ง. สรางความตระหนกถงผลดผลเสยของสารเสพตด และตงรางวลดเดนสาหรบครอบครวทเลยงลกด

11. เมอรางกายไดรบเชอเอดสเขาไปทาลายเมดเลอดขาวแลว สงทตามมาคอเรองใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. เอดสเขาทาลายอวยวะตางๆทบกพรองจน กลายเปนมะเรงในระบบตางๆ ข. เอดสทาลายการทรงตวความจาทดของผปวยทา ใหลมอดตหมดสน ค. เอดสคอผพทกษรกษาความสมดลของโรคทโรค อนๆตองหยดฟกตว ง. เอดสพกฟนในระยะหนงเพอกอตวใหมในระยะ ตอไป 12. วธการใดทจะทาใหปลอดภยจากเอดสเมอผหญงและผชายคดจะมเพศสมพนธ?(วเคราะหหลกการ) ก. สรางความคนเคยและควบคมอยางถถวน ข. จดทะเบยนสมรสและการถอคามนสญญา ค. ตรวจรางกายกอนมเพศสมพนธทงสองฝาย ง. จบสาบานและปฏบตธรรมถอศล5อยางเครงครด

165

13. ขอใดบงบอกอาการของโรคเอดส?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ไอ จาม ครนเนอครนตว เจบในกระดก

ข. ไอบอย ผอมแหง ไขสง เจบหนาอก หายใจ ตดขด มเสมหะขนเหลอง

ค. ปากเปอย ตวรอน ไขสง ผวตกสะเกดเปนวงๆ ลามไปทวตว เพอคลมคลงไมไดสต ง. ไอบอยๆ นาหนกลด ฝา เรม ตอมนาเหลอโต หลายแหง แทรกซอนอวยวะทออนแอเปนมะเรง

14.“การกาหนดนโยบาย และการปฏบตทเกยวกบสขภาพทางเพศของวยรนสรางขนจากรากฐานและมมมอง ความตองการของวยรนเปนหลก” จากขอความดงกลาวใชหลกการใดในการใหความรกบวยรน? (วเคราะหหลกการ) ก. กจกรรมการเรยนรเรองเพศสมพนธ ข. การจดทศนาศกษาทเกยวกบเรองวย

ค. กจกรรมตอนรบนองใหมตามประเพณ

ง. การตงชมรมตอตานการหาคและมเพศสมพนธ

15. สงคมทเกดวกฤตมาจากระบบทนนยมมกจะกอใหเกด ธรกจผดกฏหมายทกรปแบบเหยอของเรองนคอพวกวยใดมากทสดใด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. วยทารก , วยเดก ข. วยรน , วยเดก ค. วยทางาน , วยเดก ง. ทกวยทกลาวถง

16. วธการของสถาบนใดมความสาคญตอวยรนมากทสดในการพฒนาประเทศ?(วเคราะหหลกการ) ก. ชาต, ศาสนา, พระมหากษตรย ข. ศาสนา , ลทธการปกครอง ค. สงคม , เศรษฐกจ ,การเมอง ง ครอบครว ,ศาสนา,การศกษา

17. เชอไวรสเอดสมความสาคญตอมนษยโลก ขอใดถกตองทสด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ความมนคงของประเทศไรเสถยรภาพ ข. ประชากรไรคณภาพและความมนคงของชาต ค. ประชากรไรคณธรรมจรยธรรมและความร ง. การพฒนาประเทศไมเจรญกลายเปนปญหาของ ประเทศ

18. จากกรณศกษาท4 ประเทศอนเดยคดเกมตอตานเอดส ซงไมเคยมใครคดทามากอนเปนการสรางชอเสยงใหกบประเทศของตน อยากทราบวาประเทศอนเดยใชวธการใด? (วเคราะหหลกการ) ก. หลกศาสนา และความเจรญ

ข. การศกษาและเทคโนโลย

ค. ประเพณและวฒนธรรม ง. กฎหมายและจารตประเพณ

19. เอดส : เชอ Hiv = กระทรวงสาธารณสข : …..? (วเคราะหความสมพนธ) ก. ดแล , บาบด ข. กกกน , ปราบปราม ค. กาชบ , บาบด , กกกน , วจย ง. บาบด , ดแล , ปองกน , รกษา

166

20. เหตการณใดนาจะทาใหเกดการตดเอดสได? (วเคราะหความสมพนธ) ก. การเมาเหลา : การถกขมขน ข. การถกขมขน : วนภาษาไทย ค. พบกกทางอนเตอรเนต : ตดตอทางจดหมาย ง. พบคนถกใจในงานแตง : นดเทยวเพอศกษา

21.ขอใดเปนสงทมนษยสรางขนจากสงแวดลอมโดย อาศยกระบวนการทางธรรมชาต?(วเคราะหหลกการ) ก. วฒนธรรม เครองแตงกาย อาชพ เศรษฐกจ

ข. เกดการเลยนแบบอารยธรรมของชาตทเจรญแลว

ค. เกดระบบการปกครองทมอทธพลมาจากประเทศ มหาอานาจทางเศรษฐกจ

ง. เกดการแลกเปลยนแนวคดทจะถออานาจยดครอง

แผนดนทอดมดวยทรพยากร

22. สนามคลนยกษถลม 6 จงหวดทางภาคใตเสยหายอยางยบเยน สงแวดลอมถกทาลายมผลกระทบตอคนทอยในละแวกนนทสาคญอยางไร? (วเคราะหความสมพนธ) ก. เศรษฐกจรายไดจากการทองเทยวตกตา ข. การไดเปลยนบานและทอยใหมอยางถาวร ค. การไดมมนษยสมพนธทดกบผประสบภยดวยกน

ง. การไดเหนนาใจจากทวโลกทหลงไหลมาชวย

23. การอนรกษปาไมใหมความสมบรณอยางถาวรตองใชวธการใดดแล? (วเคราะหหลกการ) ก. โครงการปลกปา และใชวฒนธรรมเปนตวกาหนด

ข. โครงการเมองเยยมปา ปาเยยมเมองดแลตามวาระ

ค. โครงการชมชนปลกปา รกษปา ใชปาอยางรคา ง. กาหนดเขตปาสงวนแหงชาต แตอยภายใตการดแล

ของนกการเมอง

24.วธการใดชวยบารงรกษาดนใหมคณภาพในขณะทปลกพชตามความตองการของตลาดโลกจะทาอยางไร? (วเคราะหหลกการ) ก. ปลกพชเศรษฐกจตลอดกาล ข. ปลกพชตระกลถวแซม ใสปย ดแล รกษา ค. ปลกพชสลบทกนแซมดวยหญาแฝกและปลกพช

เศรษฐกจ ง. ทาไรเลอนลอย ปลกไมดอกไมประดบ กลบหนา ดนและ ปลกพชตามฤดกาล

25. ขอใดถกตองถา เครองนงหมทามาจาก ตวไหม

ฝาย ใยสงเคราะห = -------------? ทามาจาก หน

กรวด ทราย ไม. (วเคราะหความสมพนธ) ก. อาหาร ข. ยารกษาโรค ค. ทอยอาศย

ง. เทคโนโลย

167

26. โครงการปลกปา “ฟนปาใหมชวตกลบสบานเกด” หมายความวาอยางไร?(วเคราะหองคประกอบ) ก. ปลกปาทดแทนเขาหวโลนในเขตทองถนของตน

ข. ทาไรเลอนลอยเพอจะไดเปนศนยดงนกทองเทยว

ค. จดทาสนามกอลฟทใหญทสดในประเทศเพอ ปองกนทวางเปลา ง. ปลกปาในเมองเพอความรมเยนของคนในเขต นนๆ ทาใหไมเกดมลพษเสย

27. ทาอยางไรใหมนษยเหนความสาคญของปาและไมทาลายปา? (วเคราะหหลกการ) ก. ใหรางวลแกคนทจบกลโกงของคนทาลายปา ข. ใหผคนทเกยวของกบปาทาพธผกวญญาณอยกบปา ค. ทกคนเหนความสาคญของปา รกษปาเกดความ

หวงแหนปา ง. ตงเจาหนาทคมครองปาดแลปาอยางเอาจรงเอาจง โดยมมาตรการบทลงโทษรนแรงสาหรบคนทาลาย

ปา

28. จากกรณศกษาท3 กรณการประทวงวางทอกาซจากอาวไทยคลายกบ “อยรอนนอนทกข”อยางไร? (วเคราะหองคประกอบ) ก. การทาลายพนทบางสวนแตรายไดมหาศาล ข. เกดการหวงแหนพนทปาแตจาเปนตองทาลาย ค. การทาลายทรพยากรมผลกระทบการทามาหากน ของคนในละแวกนน ง. เกดผลประโยชนระหวางนกการเมองทองถนและ นกการเมองมาจากพรรคทปกครองประเทศ

29. โครงการเกษตรแผนใหมและการพฒนาลมนาแหงภาคอสานของพระเจาอยหวฯมผลตอประชากรภาค อสานอยางไร? (วเคราะหสมพนธ) ก. เปนศนยกลางเกษตรโลก ข. สรางงานในชนบทและเศรษฐกจด ค. เปนแหลงทองเทยวทสาคญของประเทศ ง. เปนศนยกลางอตสาหกรรมของประเทศ

30. เราจะม วธปองกนการเกดภาวะโลกรอนไดอยางไร? (วเคราะหหลกการ) ก. งดใชเครองใชทเกยวกบกาซ คารบอนไดออกไซดและควบคมการใช ทรพยากรททาใหอากาศเสย ข. ลดการใชทรพยากรธรรมชาตทสาคญเพอสราง ความสมดลของธรรมชาต ค. ปลกหญาแฝกตามขนบนไดไหลเขาเพอปองกน การพงทลายของดน ง. สรางอปกรณเครองใชทสามารถดงพลงจาก แสงอาทตยใหมากทสด

31. ถาเรารจกเลอกการบรโภคจะสงผลดดานใด?

(วเคราะหความสมพนธ) ก. การรจกปรบวกฤตใหเปนโอกาส

ข. การรจกเลอกสถานการณใหกบตวเอง ค. การมเงนออมและใชจายในสงทจาเปน

ง. เทคโนโลยเขามาเกยวของในชวตประจาวน

168

32. ถาเรารจกประหยดไมใชจายในสงทไมจาเปนจะสงผลดดานใด? (วเคราะหความสมพนธ) ก. การรจกตวตนของบคคลอน

ข. การรจกใชชวตอยางมความสข

ค. การรจกความเปนไทย วฒนธรรมไทย

ง. การรจกการทาใจใหวางเปลาดวยสมาธ

33. ระบบทนนยมหรอระบบวตถนยมมผลตอระบบเศรษฐกจครวเรอน นกเรยนจะตองมความรในหลกการเรองใด?(วเคราะหหลกการ) ก. การศกษากบการเมอง

ข. การศกษากบระบบทนนยม

ค. การเศรษฐกจและการเมอง ง. การเศรษฐกจและระบบทนนยม

34. เรองการบรโภคมความจาเปนตองศกษาเพราะเหตใด?(วเคราะหองคประกอบ) ก. มความจาเปนเพราะสงคมเปลยนไป

ข. มความจาเปนเพราะการแขงขนและการบรโภคสง ค. ไมมความจาเปนเพราะประเทศเราเปนประเทศ

เกษตรกรรม

ง. ไมมความจาเปนเพราะโลกเราทกวนนมวฒนธรรม

ของตนเอง

35. สงใดสาคญทสดแหงสงคมบรโภคสงผลใหการ ดารงชวตอยอยางมความสข? (วเคราะหสมพนธ) ก. ฐานะ การงาน ความร ข. ชอเสยง เงนทอง ชาตตระกล

ค. การรเทาทนเหตการณ มสตยงคด

ง. การเปนคนทนสมย เลอกในสงทดทสดใหตน

36. จากกรณท1 คนไทยนยมสนคาตางชาตทมยหอดงระดบโลก เปนคานยมแบบใด? (วเคราะหองคประกอบ) ก. ทนวฒนธรรมทางตะวนตก

ข. ขนบธรรมเนยมประเพณไทย ค. รากฐานระบอบประชาธปไตย

ง. ความเสมอภาคเสรภาพของไทย

37. จากกรณศกษาท2 เรองความฟงเฟอและความสขบนปลายของไมค ไทสนใหคตสอนใจในเรองใด(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความรารวยผดปกตจากการสะสมทรพย ข. ชวตทเหมอนกบความฝนผกผนเปนเจาชาย ชวขณะ ค. การใชจายทขาดสตยงคด มชวตทไมมการ

วางแผน

ง. ความหรหรา ความเปนซปเปอรสตาร และเปน

นกชกทยงใหญ

38. การทนกเรยนชนประถมเลนเกมเปนประจาและนกเรยนตงแตมธยมขนไปเลนพนนบอล จากปญหา ดงกลาว นกเรยนคดวาใชวธการใดดทสด?

(วเคราะหหลกการ) ก. ปลกระดมมวลชนใหลกขนส ข. สรางเยาวชนรนใหมโดยใชการศกษาเปนพนฐาน

มกจกรรม เสรม ค. ใชมาตรการเดดขาดในการควบคมดแลอยาง

ใกลชดเขมงวดโทษไลออก

ง. กวกฤตเยาวชนไทยใหคดใหมทาใหมโดยใช กจกรรมการศกษา เนนกจกรรมนนทนาการ เปนหลก

169 39. การเปนทาสคานยมตะวนตกใหผลกระทบตอ เราอยางไร? (วเคราะหความสมพนธ) ก. การเปนหนเปนสน, รสนยมสนคาแพง

ข. ครอบครวแตกแยก , สงคมไมยอมรบ ค. ความฟมเฟอยตามยค, การเปนหนเปนสน

ง. ความฟมเฟอยตามยค, ความเปนผนาแฟชน

40. จากกรณศกษาท 7 จากพระราชกระแสพระเจาอยหวฯ ทรงมงสอนในเรองใด?

(วเคราะหองคประกอบ) ก. การมงเนนการทางาน และความอดทนเพอเปน รากฐานของการดารงชวต

ข. การใชจายอยางมสต รจกการเลอกบรโภคท เหมาะสมกบฐานะของตน

ค. การรจกแยกแยะและความรบผดชอบ มการ ดารงชวตทเหมาะสม

ง. การรจกตนเองและรจกการแสวงหาความสขท เหมาะสมแตพองาม

41. ขอใดเปนคานยามของการพงตนเอง?

(วเคราะหหลกการ) ก. การใชจายโดยบตรเครดต

ข. การกเงนธนาคารเพอใชจาย

ค. การรจกประมาณตนเอง

ง. การตระหนเหนยวหน

42. ขอใดเปนวตถประสงคของการประมาณตนรจกพอ ในการใชจาย (วเคราะหหลกการ) ก. การรวมกลมเพอใหไดมาซงความชวยเหลอ

รฐบาล

ข. การรจกผอนปรนความอยากใหไดมาซงสงท ตงเปาหมายไว รจกเกบสะสมจนมกาลงทาในสงท ตองการไดโดยคานงถงฐานะของตน

ค. การเลอกเฟนทางานโดยไมคานงถง

ความเสยหาย แตใหไดมาซงความตองการ สราง ความเปนปกแผนใหกบตนเองอยางมหาศาล

ง. การลงสมครแขงขนเลอกตงเพอชาตตระกลดงเดม

การใชอานาจของตนในการหากนและความยงใหญ สรางความรารวยอยางมาก

43. คานยมเศรษฐกจพอเพยงในการหาและใชความรในการทางาน จะใหไดผลสาเรจนนตองประกอบดวย

อะไรบาง? (วเคราะหองคประกอบ) ก. การมเมตตา มวนย

ข. การศกษา ขยน อดทน

ค. การมฐานะ ชอเสยง

ง. ความสามคค ความพอด

44. สงคมทกวนน สนคา สอ เทคโนโลย เปนตว

มอมเมาประชาชนใหอยในยคแขงขนในดานวตถ นกเรยนคดวาควรใชวธการใดสาหรบเรองน?(วเคราะหหลกการ) ก. ตองหยดชะงกการเจรญเตบโตของเศรษฐกจใน ครว เรอน

ข. ตองหยดการบรโภคทไมจาเปนเลอกพอกนพออย โดยไมตองพงรฐบาล

ค. รฐบาลควรเขามาดแลและหาทางใหประชาชนอยด กนดและมสวสดการทชวยปลดหนประชาชน

ง. รฐบาลควรวางมาตรการหามตางชาตเขามาลงทน

170

ขอขอบคณทใหความอนเคราะหในการประเมนการคด วเคราะหสงเคราะหในการวจยครงน

45. เปาหมายใดททาใหเศรษฐกจของไทยชวยเหลอตวเองไดและตองแกไขโดยเรงดวน (วเคราะหหลกการ) ก. การเปนผนาผลตเทคโนโลย ข. คานยมพงตนเองและการศกษา ค. คานยมพงตนเองและเศรษฐกจพอเพยง

ง. การเจรญรอยตามระบบวตถนยมและการเปนผท ทนสมยลายคถอเปนผเจรญแลว

46. กรณศกษาท1 เรองสมหมายใหบทเรยนแกเรา ตามขอใด?(วเคราะหความสมพนธ) ก. ความซอสตย ข. ความเกรงใจ

ค. ความสามคค ง. ความเกยจคราน

47. จากกรณศกษาท2 การพนนมผลตอชวตของ คนตดการพนนอยางไร?

(วเคราะหความสมพนธ) ก. ขาดความเชอมนตวเอง หลงตวเอง

ข. มองคนในแงราย โหยหาความรก

ค. สขภาพทรดโทรม ขาดความเชอถอบาง

ง. ทรพยสนหมดสน สขภาพทรดโทรม

ในประเทศเพอประชาชนใชของไทย

48. องคประกอบสาคญททาใหหนความจนไดอยาง

ถาวร (วเคราะหองคประกอบ) ก. ขยน อดทน ซอสตย ข. มมานะในการทางานสง

ค. หลกเลยงอบายมขสงเสพยตดตางๆ

ง. มสตรดรชว ขยน ซอสตย อดทน

49. จากคากลาวทวา”ทกวนนเรามความทกขหรอความสขเพราะบรโภค” นกเรยนคดวาขอใดถกทสด? (วเคราะหองคประกอบ) ก. ความคดไรสาระ

ข. นาจะเปนไปไดตามทกลาว ความสขคอการ

บรโภคเทานน

ค. อานาจการจดการอยทมนษยๆเปนผทาลายและ

เปนผสราง

ง. มนษยเปนผสรางโลกอยางถาวร มนษยไดใช ทรพยากรอยางเตมท

50. วธการใดสาคญทสดในเรองเศรษฐกจพอเพยง?

(วเคราะหหลกการ) ก. การพออยพอกน,การศกษากบการพฒนา ข. การศกษากบการพฒนา,การหาผลประโยชน ค. การสรางความเชอมนในตวเอง,ความรารวย ง. การมงมนกอบโกยผลประโยชนใหมากทสด

171

แบบทดสอบความสามารถในการคดสงเคราะห(กอนเรยนหลงเรยน) ตอนท2 ขอสอบอตนย ขอสอบแบบสงเคราะห pretest - post-test เรองสารเสพตด (10คะแนน) คาชแจง ใหนกเรยนอานขอความในสถานการณทกาหนดให โดยใชความรทนกเรยนศกษาจากเนอหาและกรณตวอยางมาแลวนามาตอบคาถามดงตอไปน

สถานการณ : ครอบครวแปงกบครอบครวแดง

ครอบครวแปง พอแมแบงเวลาในการดและลกอยางเพยงพออยรวมกน ปรกษาดวยกน ชแนะในสงทดงาม พอแมของแปงเปนตวอยางทด รบฟงปญหาของลกทกเรองและเปนทปรกษาทด สอนและฝกใหแปงรจกทาตวเปนคนดของสงคม รจกแบงปนและชวยเหลอเพอนหรอรวมกจกรรมของโรงเรยนอยางด แปงมหนาททาตามกฎระเบยบของโรงเรยนและทาตามขอตกลงของบานทจะชวยเหลองานบาน และการปลกฝงในการหลกเลยงจากยาเสพตด รจกดแลตวเอง รกตวเอง และการเปนคนดของสงคมรจกวางตวใหถกตามกาลเทศะเปนคนทนารกของผพบเหน แมกระทงการสงสอนแปงไดรบการสงสอนใหเปนคนกลาคด กลาทา กลาพด ในสงทถกตอง กลาตดสนใจ แปงถกกระตนในการเรยนการสอนรจกปฏเสธเพอนเปนโดยไมเสยความรสก แปงมทงเพอนทดและไมด คราวใดทแปงจะถกเพอนเกเรจะชกชวนไปในทางเสอมเสยเชน ชวนหนโรงเรยนไปเทยวแตแปงปฏเสธแบบนมนวลเพอนกไมโกรธ.

ครอบครวแดง เปนครอบครวแตกแยกพอแมมครอบครวใหมทงค ชวตของแดงไมเคยไดรบความอบอนคดเอง ทาเอง แกปญหาเองไมรจกคาวาความรกความอบอนวนหยดแดงตองชวยยายขายขาวแกงทางานบานตงแตเชาถงเยน ไมเคยมเวลาไดเลนดทว ทาการบานใชเวลาอนจากดเพราะสนเปลองคาไฟฟา แดงถกกดดนจากญาตหลายอยางจนแดงเบอหนายชวตอยากจะหนออกจากบานแตแดงเปนเดกใฝด ครประจาชนคอยดแลใหความชวยเหลอและเอาใจใสหาทนอาหารกลางวนใหแดงไดชวยเหลองานเลกๆนอยใหครจนแดงจบชนประถมปท6 จากการทครคอยชแนะแดงเปนเดกฉลาดเขาใจและทนเพอน แดงมกจะแสดงเปนผนากลาคด กลาทา กลาพดในสงทด คาถาม : การคดสงเคราะหเรองสารเสพตด

1. ชวตของแปงและแดงมความเหมอนและความแตกตางกนอยางไรบาง?(3 คะแนน) ความเหมอน

…………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

172

ความแตกตาง…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2. วธการแกปญหาชวตของครอบครวแตกแยกควรทาอยางไรใหเสนอแนะเปนขอๆ?( 3

คะแนน)

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 3.ถานกเรยนถกชกชวนใหใชสารเสพตดหรอมคนในครอบครวตดสารเสพตดนกเรยนจะแกปญหาอยางไร?(4 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………… ตอนท2 ขอสอบอตนย ขอสอบแบบสงเคราะห pretest - postest เรองเอดส (10 คะแนน) คาชแจง ใหนกเรยนอานบทกลอน”กลวเอดสตองยอมอด” ในสถานการณทกาหนดให โดยใชความรทนกเรยนศกษาจากเนอหาและกรณตวอยางมาแลวนามาตอบคาถาม สถานการณ : เรองเอดส

“กลวเอดสตองยอมอด” ยคปจจบนสอสารกาวหนา ทกชาตภาษาเรองราวทกสง

เขาสงขาวภาพใหทราบเรองจรง หลกฐานอางองหลายอยางนาจา

173

เชนขาวเตอนภยโรครายเชอเอดส เชอไวรสเปนเหตคมกนตา ใครเปนโรคนมแตจะชา ระทมระการอวนชพวาย

รกษาไมหายตายกบตายลกเดยว รางกายซบเซยวความหวงสลาย

บนทอนพลงทงใจและกาย แถมยงนาอายเมอโรครายรม

ไมอยากตดเอดสกตองยอมอด ตองคดกาหนดในเรองกาหนด

ไมใชคเราคเขาอยานด ความพลงเผลอพลาดมนอาจจะม

เพศสมพนธตองเลอกสรรพเศษ เพราะเปนตนเหตของโรคน กาเมสมจฉา(จารา)เวรมณ สาสอนโลกยจะพาเสยการ

ศลขอสามตามหลกศลหา เครงครดรกษาไวเปนแกนสาร

จะปองกนเอดสสาเหตประจาน ไมตองราวรานในเรองกลกาม

รกษาประเพณอนดงามไว วฒนธรรมไทยจะไมตกตา โบราณสอนสงนาฟงทาตาม รกนวลสงวนนามใครจะหยามเหยยดไทย

(จาก ….ปาฐกถาความยอดฮต) คาถาม : การคดสงเคราะหเรองเอดส

1. สาเหตททาใหเกดโรคเอดส?(3 คะแนน) …………………………………………………………………………...……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….…….…………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

2.แนวทางแกปญหาหรอปองกนโรคเอดส? (3 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

174

3.ผลจากการแกปญหาโรคเอดสจะสงผลตอตนเอง สงคม ประเทศชาตอยางไร?(4 คะแนน)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ตอนท2 ขอสอบอตนย ขอสอบแบบสงเคราะห pretest post-test เรองสงแวดลอม(10 คะแนน) สถานการณทกาหนดให(สถานการณท 3 เรองสงแวดลอม) คาชแจง ใหนกเรยนอานขอความ ในสถานการณทกาหนดให โดยใชความรทนกเรยนศกษาจากเนอหาและกรณตวอยางมาแลวนามาตอบคาถามดงตอไปน สถานการณ :เรองซอมปารกษาชมชน

00000000นายชยยงค นากา เลขาธการปาชมชนบานทงนางครวญกลาววา ชมชนนและอก 17

ชมชน ชมชนเครอขายอก 37 ชมชน มปญหาในเขตพนททากนเนองจากพนททากนของชาวบานไปทบซอนเขตของอทยานและเขตรกษาพนธสตว บรเวณบานทงนางครวญเปนเปาหมายหลกและเปนเขตสนปนนา มการใชสารเคมทรนแรงทาการเกษตร เกดปญหานาในลาธารปนเปอนสารเคม เราจงคดวาจะไมใชสารเคมไดไหม เพอใหอาชพททากนเปนมตรกบผนปา โดยการสงเสรมการใชปยจากธรรมชาต ใชนาสมควนขาวกาจดแมลงศตรพช ไมอยากมองวาชาวบานแถวนเปนผทาลายปา มลนธสบนาคะเสถยร รวมมอกบเจาหนาทปาไมและชาวบานแกปญหาดงกลาว โดยสอนใหชาวบานรจกใชเครองมอ “ จ พ เอส ” ซงเปนเครองมอวดพกดขอมลทางภมศาสตร สาหรบรงวดทดนและเพอความชดเจนของขอบทดนทากน ไมไปซอนทบกบเขตอทยานและเขตรกษาพนธสตวปา ดวยเหตนทางมลนธสบนาคะเสถยรและหวหนาชมชน 18 ชมชน และเครอขายชมชน 37 ชมชนไดรวมกนอนรกษปาดงน การจดทาศนยกสกรรมธรรมชาต เพอการอนรกษปาตนนาโดยจดฝกอบรมแนวทางการทาเกษตรธรรมชาต เชน ปยชวภาพ จากเศษวสดเหลอใชจากธรรมชาต นายาซกลางจากนาสมควนไม การจดตงโครงการ 30 ปารกษาทกโรค โดยใหชมชนจดตงปาชมชน เพอมสวนรวมในการฟนฟสภาพปา อาท พธสบชะตาปาหรอการบวชปา โดยนาผาเหลองไปหมตนไมในปา จะทากนเปนประจาทกป โครงการปารกบาน โดยนาพนธไมจากปามาเพาะปลกไวในชมชน ทาใหผนปาเพมขนดวยโครงการปลกไผใหปา นอกจากชาวบานจะมรายไดจากการจาหนายผลผลตจากไผแลว ยงมไมเพอใชประโยชนแทนการนาไมจากปามาใช และไดพนทสเขยวกลบคนมาดวย โครงการ

175

ทงหมดมผลตอบรบอยางดจากชาวบานและใหความรวมมอกนมากขน เปนอกกาวหนงของชมชนในพนททบซอนกบปาอนรกษ เกดความรสกหวงแหนทรพยากรทางธรรมชาตทมอยในชมชนของตนเปรยบเหมอนสมบตของทกคนทตองชวยกนดแล. คาถาม : การคดสงเคราะหเรองสงแวดลอม 1.นกเรยนคดวา “ ซอมปารกษาชมชน” หมายถงอะไร?(3 คะแนน) ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ …….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… 2.แนวทางหรอแนวความคดเกยวกบการซอมปารกษาชมชนประกอบดวยอะไรบาง? ...................................................................................................................…….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

3. ผลของการซอมปา มนษยจะไดรบผลอยางไรทงในเขตปาและเขตเมอง?(4 คะแนน) ........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

176

ตอนท2 ขอสอบอตนย ขอสอบแบบสงเคราะห pretest - post-test เรองการบรโภคฟมเฟอย(10

คะแนน) คาชแจง ใหนกเรยนอานขอความ ในสถานการณทกาหนดให โดยใชความรทนกเรยนศกษาจากเนอหาและกรณตวอยางมาแลวนามาตอบคาถามดงตอไปน สถานการณ : เรองการบรโภคฟมเฟอย

เราคงทราบดและยอมรบวา คนเรามชวตอยในโลกนไดกดวยปจจยพนฐาน 4 ประการ

ดวยกน ไดแก อาหารและเครองดม ทอยอาศยและยารกษาโรค แตในสงคมไทยเราทกวนนความเปนจรงกคอ แมเราจะมสงจาเปนพนฐาน 4 ประการดงกลาวแลวกตาม แตตางคนตางตอสแขงขน มการแกงแยง ชงดชงเดน เพอการใชชวตอยรอดในรปแบบของตนเองจงทาใหการมปจจยพนฐาน 4 ยงไมเพยงพอ จาเปนตองไขวควาหาปจจยอนหลายประการดวย เชนเดยวกบชวตของวยรนในยคโลกาภวฒน ทพวกเขาชางแตกตางอยางสนเชงกบวยรนในยคอดตกาล เพราะจากกระแสวฒนธรรมตะวนตก หรอวตถนยมไดตางหลงไหลเขาสพฤตกรรมของเดกไทยหลายกระแส ทงเรองของแฟชนนยม แฟชนไฮเทคตางๆ สงเหลานลวนแตสงผลกระทบใหวยรนไทยเกดการเปลยนแปลงวถทางแหงการดาเนนชวต เพราะมวยรนจานวนมากทตกยในภวงคของปจจยท5 กคอสงทกลาวมาแลวขางตนไมวาจะเปนการแตงกายทหลากหลายดวยสสนของแฟชนสดฮต การพกโทรศพทมอถอ การรบประทานอาหารจาพวกฟาสตฟต แบบเปนประจาหรอเกอบทกมอจนเปนคานยม และพฤตกรรมการใชเงนฟมเฟอยในสงคมวยรนไทยบางกลม

พฤตกรรมนเองทเปนปจจยท5 สาหรบพวกเขาทแสวงหาความสขความสบาย รวมทงการชอบโชวอวดทรพยของกนและกน เปนสงทนบวาในบางครงบางสงบางอยางมนเกนความจาเปนสาหรบเขา เพราะเขายงอยในวยเรยนมใชวยหาเงน กลายเปนคณพอคณแมตองลาบากในการสรรหาปจจยท5 มาใหลกของตน จาก ขจตรตน ปนพนธฉาย คอลมนสด จตวทยา วนเสารท15 กรกฎาคม พ.ศ. 2549

คาถาม : การคดสงเคราะหเรองการบรโภคฟมเฟอย

1. ผลของการทวยรนตดกบดกปจจยพนฐานท5 คอการบรโภคของเครองใชตางๆตามยค ชวตและอนาคตของเขาจะเปนอยางไร?(3 คะแนน)

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………...

177

2. ปจจยพนฐาน 4ประการ ทเปนสวนสาคญในชวตของคนเราในปจจบนมอะไรบาง และอยางไรจงอธบาย?(3 คะแนน)

…………………………………………………………………………………………………………………………...........................................…….……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……………………………………………………………………………………… 3. การบรโภคฟมเฟอยจะมผลกระทบตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต อยางไร?(4 คะแนน) …………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ตอนท2 ขอสอบอตนย ขอสอบแบบสงเคราะห pretest - post-test เรองเศรษฐกจพอเพยง(10

คะแนน) คาชแจง ใหนกเรยนอานขอความ ในสถานการณทกาหนดให โดยใชความรทนกเรยนศกษาจากเนอหาและกรณตวอยางมาแลวนามาตอบคาถามดงตอไปน สถานการณ : เศรษฐกจพอเพยง จากเศรษฐกจทกวนนจะทาธรกจใดกตองระมดระวงในเรองการขาดทน ดวยเหตน นายพรเทพ เทพศกดชย ไดพยายามทาตามกระแสพระดารสของพระเจาอยหวฯ และปนเปนปพระเจาอยหวฯครองราชยครบ 60 ป ดวยพระบารมของพระองคทตองการใหประชาชนอยอยางเศรษฐกจพอเพยง พระองครณรงคมานานแลวใหประชาชนมสตในการยบยงการใชจาย การรจกประมาณตนในการดาเนนกจกรรมใดกตาม ระบบทนนยมยงถาโถมเขามามากเทาใดคนไทยทรเทาทนในการบรหารประเทศของผนาในการชกพาประเทศเขาสระบบทนนยม แตพอหลวงของเราพยายามเปนแบบอยางและทาใหดทงลงมอปฏบตในโครงการการตางๆและพฒนาการเกษตรสเทคโนโลยทสาคญพยายามในการใชพชแทนนามนทจะหมดไปจนสาเรจ คณพระเทพกลาวา ธรกจของเขาเปนธรกจเกยวกบรสอรต ตองดแลทกเรองคาใชจายในการลงทนตงแตพนกงาน

178

ลกจางเครองใช นายา อาหาร การใชปยดแลรสอรต คาใชจายสงมาก ขณะนลกคาลดลงอยางมากเพราะนามนแพง คนไมทองเทยวเหมอนเมอกอน เขาไดคดใหมทาใหมกอนทจะปดกจการโดยดาเนนตามพระองคดวยเศรษฐกจพอเพยง เขาไดบรหารจดการดงน

- เรยกประชมพนกงานทกฝายทจะตองชวยกนประหยด การดแล การจดการ การผลตในรสอรต

- ดานพนกงานจะแบงเปอรเซนตพนกงานตามทลกคาเขามาพก - ดานอาหาร ไดจดเนอทบางสวนเปนการปลกผกและเปดใหลกคาไดเขาชมไรผกท

ปลอดจากสารพษ เมอเขามาพกในรสอรตแหงนจะไดรบประทานผกทปลอดจากสารพษ และใชเนอทบางสวน ออกนอกรสอรตจดทาฟารมเลยงไก หม ปลา ไวดวย

- นายาลางจาน แชมพ สบ เขาไดเชญวทยากรพฒนาชมชนเขามาใหความรและรสอรตแหงนผลตนายาดงกลาวใชเอง

- ปยอนทรย เขาใชปยหมกจากผกผลไม สาหรบเรงดอกไม ใบไม แทนการใชปยเคม

- นายาลางหองนาใชจากปยหมกทดดแปลงอกขนตอนหนง

- เทยนหอม เทยนจดไลยงไวสาหรบลกคาตองการตงแคมปในรสอรต จดทาขนเอง โดยใชภมปญญาชาวบาน

- ผาทใชในการปทนอนนามาจากสนคา OTOP หลายสงหลายอยางทเขาขอความรวมมอจากทางราชการในการผลตสงของเครองใชเองในแตละเรอง จนบดนเขาอยอยางสบายไมวาจะเกดเศรษฐกจภาวะใดกตาม เพราะยงนามนแพง คาใชจายลดนอย คาทพกลกคากไมแพงตามไปดวย คนยงมาพกจากปากตอปากอยไดอยางไร? และนคอคาตอบ

คาถาม : การคดสงเคราะหเรองเศรษฐกจพอเพยง

000000001.เศรษฐกจพอเพยงหมายถงอะไร?(3 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….......................................................................................................................................................................................................................

179

000000002. จากกรณศกษาดงกลาวใหนกเรยนบอกวธการใชหลกเศรษฐกจพอเพยงฝาวกฤตปดกจการทาอยางไร?(3 คะแนน) การวางแผน

................................................................................................... …………………………………………………………………………........................................................................................ ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… การดาเนนการ………………………………………………………………… ………………………………………………………………….……...…………………………………………………………………………...………………………………………………………………………….............................................................................................................................................................................. ………………………………………………………………….. ผลการดาเนนตามเศรษฐกจพอเพยง………………………………………………………………….. ………………………………………………………………….……..………………………………………………………………………..……………………………………………………… …………………………………………………………………. 000000003.วถทางของเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวตในยคขาวของแพงทาอยางไร?

(4 คะแนน) ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………

180

6

5

1. 2. 3. 4. 5.

- 5 10 10 1

50

1.

2.

3.

2. 1 50 50 (1

4 )

3

1.

2.

3.

181

6

5

1. 2. 3. 4.

5.

- 10 50

- 3

1. 3

2. 3

3. 4

182

3

1 (3 )

1. 3

2. 2

3. 1

2 (3 )

1. 3

2. 2

3. 1

3 /

1. 4

183

2. 3

3. 2

4. 1

184

เฉลยแบบทดสอบความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรยนร(ตอนท1) เรองสารเสพตด

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอ สารเสพตด ค ข ค ก ข ก ก ง ข ข เฉลยแบบทดสอบการจดการเรยนร(ตอนท2) ขอ กจกรรม

เรองสารเสพตด

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน การคดสงเคราะห

กจกรรม สารเสพตด

1. ใหนกเรยนบอกความเหมอนและความแตกตางของชวตแปงและแดง(3คะแนน ความแตกตาง

ชวตแปง ชวตแดง 1.ดานครอบครว บดามารดาอยรวมกน 1.ครอบครวแตกแยก พอแมแยกกนอย 2.ความอบอน มความสขพอแมเอาใจใสด

2.ความอบอนไมมวาเหว

3.ความเอาใจใสผปกครองเปนทปรกษาลกทกเรอง

3.ความเอาใจใสไมเคยไดรบการดแล คดเองทาเอง แกปญหาเอง

4.ชวตมความสข 4.ชวตไมมความสขตองชวยเหลองานบานทกเรอง

5.เปนสวนหนงของครอบครว 5.เปนทรงเกยจของญาต ความเหมอน แปงและแดงเปนเดกดมความใฝด มมานะในการเรยน มความตงใจสงในการทจะมอนาคตขางหนา

185

กจกรรม สารเสพตด

2.วธแกปญหาชวตของครอบครวแตกแยกควรทาอยางไร? (3 คะแนน)

1. มความรบผดชอบในหนาท คอรจกหนาทของตนเองและทาหนาทดทสด เชน ลกมหนาทเรยนหนงสอและชวยเหลอบาน บดามารดามหนาทเลยงดบตรและหาเงนเลยงครอบครว

2. มความสามคคไมเหนแกตว คอไมเหนแกความสขสวนตวจนลมความสขใน ครอบครวทตองมสวนรวมกน รกและความผกพนอยางไมรคลาย 3. เปนคนดของสงคม รจกชวยเหลอสงคมบางเปนบางครงถาไมมเงนกชวยแรงเพอมสวนรวมในการอยในชมชนไมคดตดการพนนและสารเสพตดทกชนด 3. ถานกเรยนถกชกชวนใหใชสารเสพตดหรอมคนในครอบครวตดยาเสพตดนกเรยนจะแกปญหาอยางไร?(4 คะแนน)

ถามบคคลในบานตดสารเสพตดเราควรแกปญหาดงน - ใหความเหนใจเอาใจใสดแลชวยเหลอในเรองทดทาใหเขาสบายใจ เชนนงคย

เปนเพอนยามทเขาเหงา - ใหความรกความอบอนไมรงเกยจพรอมทจะเปนเพอนทด

- ใหกาลงใจทจะใหเขาเลกจากสงเสพตด

ถาตวเองถกชกชวน ตองรจกหลกเลยงเปน ไมไปมวสม ไมเทยวกลางคน ทาตวเปนเดกดแตงกายไมลอแหลม

186

เฉลยแบบทดสอบการเรยนร(ตอนท1) เรองเอดส 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอ

เอดส ก ค ง ก ข ง ข ข ง ก เฉลยแบบทดสอบการจดการเรยนร(ตอนท2) ขอ กจกรรม

เรองเอดส

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน การคดสงเคราะห 1. สาเหตททาใหเกดโรคเอดส?

1.สาสอนทางเพศ 2.ใชเขมรวมกบผปวยเชนเขมฉดยา ใชสก เจาะห 3.รกรวมเพศโดยไมคานงถงโรคราย 4.สมผสเลอดผปวยถาเรามบาดแผลกจะตดไดโดยไมมทางแกไข 5.การรบเลอดโดยไดรบบรจาคเลอด

กจกรรมเอดส

2. แนวทางแกไขหรอปองกนโรคเอดส? ทางเพศสมพนธ - ควรมคครองคนเดยวควรตรวจเลอดกอนมคครอง - ไมสาสอนทางเพศและไมมพฤตกรรมรกรวมเพศ - ถาเปนโสดควรใสถงยางอนามย

ทางเลอด - ไมใชเขมฉดยารวมกนตองเลกยาเสพตด ไมสก - ถาหญงหรอชายเปนเอดสตองไมรวมเพศกบคนอนตอไป

3. ผลจาการแกปญหาโรคเอดสจะสงผลตนเอง สงคม ประเทศชาตอยางไร ?

(4 คะแนน) ตอตนเอง เปนความภาคภมใจทไมเปนโรคราย มความพงพอใจในคของตนเอง,มความสขในการดารงชวตทอยในโลกน ตอสงคม ทาใหไมเปนภาระของสงคมทตองดแล สงคมนนยอมกอใหเกดการพฒนาตอไปอยางไมหยดยง ตอประเทศชาต ทาใหประเทศมความเจรญกาวหนาทไมตองใชงบประมาณในการดแลผปวยอยางมหาศาล

187

เฉลยแบบทดสอบการเรยนร(ตอนท1) เรองสงแวดลอม 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอ

สงแวดลอม ก ก ค ข ค ก ค ค ข ก เฉลยแบบทดสอบการจดการเรยนร(ตอนท2) ขอ กจกรรม

เรองสงแวดลอม

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน การคดสงเคราะห

1. นกเรยนคดวา”ซอมปารกษาชมชน” หมายถงอะไร?(3 คะแนน) หมายความวา ปาทมความทรดโทรมจากนามอมนษยเปนผทาลาย คนในทองถนตองหนมาดแลใหมสภาพปาทดและสมบรณเหมอนเดมโดยอยในการดแลของชมชนทจะตองออกกฎเกณฑเฝาระวงใหธรรมชาตกลบคนมามชวตใหมพรอมทงปลกพนธไมทจะประกอบอาชพคนในหมบานนนดวยเพอใหชมชนอยดแลปา สรปปาใหประโยชนกบชมชน ชมชนรกษปา 2. แนวทางหรอแนวความคดซอมปารกษาชมชนประกอบดวยอะไรบาง?

1. ไมใชสารเคมในการทาเกษตร เพราะจะทาใหดนเสอมคณภาพ และทาใหเพาะปลกไมไดสงเสรมการใชปยธรรมชาตหรอทเรยกกนวานาปยจากชวภาพ

2. ดแลปาปลกปาและหาผลประโยชนจากปาโดยดความเหมาะสม และจดการดแลโดยใชพธกรรมทางศาสนาเขามาเกยวของ เหนความสาคญของปา

3. สรางความตระหนกในการรกปา ปาเปนผกาหนดเศรษฐกจครวเรอนตอง หวงแหนอยางมาก คดวาชวตของคนทอยกบปาเปนสงทตองดแล

กจกรรม สงแวดลอม

3. ผลของการซอมปา มนษยจะไดรบผลอยางไรทงในเขตปาและเขตเมอง?(4 คะแนน)

คนไดผลประโยชนจากปาสรางอาชพใหชมชนอยางหลากหลาย ทาใหคนในเขตปาไมตองลงทนไมมรายจายในการประกอบอาชพ แตคนในเขตปาไดใชปาสรางงานสรางอาชพสรางรายไดจนเปนสนคาททาใหสนองความตองการของชมชนเมอง คนในชมชนเมองรบสนคามาขายทาใหมรายไดอกตอหนง

188

เฉลยแบบทดสอบการเรยนร(ตอนท1) เรองการบรโภคฟมเฟอย 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอ

ก า ร บ ร โ ภ คฟมเฟอย

ค ข ง ข ค ก ค ข ค ข

เฉลยแบบทดสอบการจดการเรยนร(ตอนท2) ขอ กจกรรม

เรองการบรโภคฟมเฟอย

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน การคดสงเคราะห 1. ผลของการบรโภคฟมเฟอย(วยรนตดกบดกปจจยท5 คอการบรโภคของเครองใชตางๆตามยค) ชวตและอนาคตของเขาจะเปนอยางไร? (3 คะแนน)

ปจจยท5 เปนเรองเครองใชสอย ทมความนยมตามยคตามสมยสงสดโดยเฉพาะเทคโนโลยใชในชวตประจาวน เครองแตงกายเครองประดบ สงเหลานนกาลงเปนแฟชนทแขงขนกนอยางนากลวทงผลงทนและผใช ถาอนาคตของเขาตกอยในหวงแบบนนนกคอการใชตวเองแลกกบเงนทไดมาในทสดอาชพทยดตดคอการขายตว

การบรโภค ฟมเฟอย

2. ปจจยพนฐาน 4ประการทเปนสวนสาคญในชวตของคนเราในปจจบนมอะไรบางและอยางไรจงอธบาย? ปจจยทเปนสวนสาคญในชวตของคนเราดงน 1. อาหาร เปนสงจาเปนทตองรบประทานเพอการมชวตอยในโลกนอยางมความสข เพราะมสขภาพแขงแรง

2 เครองนงหมคอ เสอผาทใชนงหมเพอใหรางกายไดดดเหมาะสมตามสภาพความ เปนอยของเรา 3. ทอยอาศย บานคอสงทใชเปนทหลบนอนและพกผอนรางกาย ทาใหเรามความสข ตามสภาพของเรา

4. ยารกษาโรค คอ สารทใชในการบาบดการเจบปวยใหหายจากอาการททาให รางกายไมปกต 5. เครองเทคโนโลย ความจาเปนในโลกยคโลกาภวฒนทตองการไวเพอสอสารทนตอ เหตการณโลก

189

3.การบรโภคฟมเฟอยจะมผลกระทบตอตนเอง ครอบครว ตอสงคม และประเทศชาต อยางไร? (4 คะแนน) ตอตนเอง จะมหนสนลนพนตวไมสามารถทจะใชจายไดอยางมความสขเพราะ ทางานเพอใชหนหมด ครอบครว จะเปนครอบครวทไมมความสข ตางคนตางทางานไมมเวลาใหกน

ตอสงคม กออาชญากรรมเพอใหไดเงนมาใชจายตามทตวเองตองการ ทาใหเกด การฆากนตายคดอาชญากรรมสง สงคมไมสงบสข เกดอาชพทไมพงประสงคเชน ธรกจคามนษยเปนตน ตอประเทศ รฐบาลตองสนเปลองงบประมาณในการปราบปรามและปองกน ประเทศชาตไมเจรญกาวหนาเทาทควรเพราะมแตแกปญหา และทสาคญเกดการ คอรปชนในวงราชการทาใหประเทศตกตา

190

เฉลยแบบทดสอบการเรยนร(ตอนท1) เรองเศรษฐกจพอเพยง 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 ขอ

เ ศ ร ษ ฐ ก จพอเพยง

ค ข ข ข ค ก ง ง ค ก

เฉลยแบบทดสอบการจดการเรยนร(ตอนท2) ขอ กจกรรม

เรองเศรษฐกจพอเพยง

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน-หลงเรยน การคดสงเคราะห

1.เศรษฐกจพอเพยงหมายถงอะไร? หมายถงการทมความเปนอยหรอการทาธรกจพอสมควรกบฐานะของเราจะไมทาใหตวเองเดอนรอนในเรองการเปนหนสนมความรจกพงตนเองชวยเหลอตวเองได รจกการใชจาย รจกเกบออมไวยามทจาเปนรจกยบยงใจไมตดความทนสมยททาใหเราตองเดอนรอนในการแสวงหาตามกระแสสงคม เชนการมเครองใชตามความนยม

เศรษฐกจ พอเพยง

2. วธการใชหลกเศรษฐกจพอเพยงฝาวกฤตปดกจการทาอยางไร? (3 คะแนน) การวางแผน 1. เรยกประชมทกฝาย 2. เตรยมขอมลในการประชม เพอการประหยด การดาเนนการ

- ดานพนกงานจะแบงเปอรเซนตพนกงานตามทลกคาเขามาพก - ดานอาหาร ไดจดเนอทบางสวนเปนการปลกผกและเปดใหลกคาไดเขาชมไร

ผกทปลอดจากสารพษ เมอเขามาพกในรสอรตแหงนจะไดรบประทานผกทปลอดจากสารพษ และ ใชเนอทบางสวน ออกนอกรสอรตจดทาฟารมเลยงไก หม ปลา ไวดวย

- นายาลางจาน แชมพ สบ เขาไดเชญวทยากรพฒนาชมชนเขามาใหความรและรสอรต แหงนผลตนายาดงกลาวใชเอง

- ปยอนทรย เขาใชปยหมกจากผกผลไม สาหรบเรงดอกไม ใบไม แทนการใช ปยเคม

- นายาลางหองนาใชจากปยหมกทดดแปลงอกขนตอนหนง

- เทยนหอม เทยนจดไลยงไวสาหรบลกคาตองการตงแคมปในรสอรต จดทาขนเองโดยใชภมปญญาชาวบาน

- ผาทใชในการปทนอนนามาจากสนคา OTOP

ผลการดาเนนตามเศรษฐกจพอเพยง หลายสงหลายอยางทเขาขอความรวมมอจากทางราชการในการผลตสงของ

191

เครองใชเองในแตละเรอง จนบดนเขาอยอยางสบายไมวาจะเกดเศรษฐกจภาวะใดกตาม เพราะยงนามนแพง คาใชจายลดนอย คาทพกลกคากไมแพงตามไปดวย คนยงมาพกจากปากตอปากอยไดอยางไร? และนคอคาตอบ

3.. วถทางของเศรษฐกจพอเพยงในการดารงชวตในยคขาวของแพงทาอยางไร? ใหใชหลกเศรษฐกจพอเพยงใหมชวตพอกนพออย

1. การแบงเงนใชจาย จากสภาพเรามเงนเทาใดกตองแบงเปน 3สวนสวนท - คาใชจายประจาเดอน - คาเบดเตลด - เงนออม 2. การทาบญชเงนรายรบ-รายจาย

3. มสตยบยงในการใชจาย

( )

1.

1.

( )

/

2.

( )

/

3.

( )

/

4.

( )

/

5.

( )

/

.......................................................................................................

193

ใบความรความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรองสารเสพตด

ความหมายของสารเสพตด

สารเสพตด หมายถง ยาหรอสารเคมซงเมอเสพหรอฉดเขาสรางกายตดตอกนชวระยะเวลาหนงกจะตด กอใหเกดพษเรอรง ทาใหรางกายและจตใจเสอมโทรม

สารเสพตดใหโทษ หมายถง สารเคมหรอวตถชนดใด ๆ ซงเมอเสพเขาสรางกายไมวาจะโดยรบประทาน ดม สบ ฉด หรอดวยประการใด ๆ แลวทาใหเกดผลตอรางกายและจตใจในลกษณะสาคญ เชน ตองเพมขนาดการเสพขนเปนลาดบ มอาการถอนยาเมอขาดยา มความตองการเสพทงทางรางกายและจตใจอยางรนแรงตลอดเวลา และสขภาพโดยทวไปจะทรดโทรมลง กบรวมตลอดถงพชหรอสวนของพชทเปนหรอใหผลผลตเปนยาเสพตดใหโทษ หรออาจใชผลตเปนยาเสพตดใหโทษและสารเคมทใชในการผลตสารเสพตดใหโทษดวย

สาเหตของปญหาสารเสพตด

ปญหาสารเสพตดเปนปญหาทซบซอน มปจจยทเปนสาเหตหลายประการ แยกพจารณาไดเปน 1. ตวยาหรอสาร สารทปรากฏในธรรมชาตกด ทมนษยประดษฐขนกด บางอยางมคณสมบตทาใหผทใชแลวไม

ประสงคไปใชอก และบางอยางทาใหผใชรสกเฉย ๆ ใชกไดไมใชกได แตมสารบางอยางทมฤทธทาใหผใชชอบกลบไปใชอก หรอใชบอย ๆ จนตดได ตวยาจงเปนองคประกอบสาคญในปญหาสารเสพตด

2. บคคลและการใชสารเสพตด ในแงบคคลทสมพนธกบสารเสพตดจะเหนไดวา ในสภาพแวดลอมทมสารเสพตดอยหรอหา

สารเสพตดไดงายนน จะมบคคลทมประสบการณการใชสารเสพตดแตกตางกน พอจะจาแนกไดดงน - ผทไมใชเลย บคคลเหลานสามารถรกษาตนเองได ไมสนใจทจะไปลองหรอใช

สารเสพตด - ผลองใชสารเสพตด บคคลเหลานชอบลอง แตใชไปครงเดยวหรอไมกครงแลวเลกได - ผใชสารเสพตดเปนครงคราว บคคลเหลานชอบใชสารเสพตดและมโอกาสใช

สารเสพตดเปนระยะ ๆ แตเวนระยะหาง จนยงไมเกดสภาพตดสารเสพตด - ผใชสารเสพตดเปนประจาหรอผทตดสารเสพตด บคคลเหลานใชสารเสพตดเปน

ประจาจนมสภาพการตดสารเสพตด คอ มอาการรางกายหรอจตใจขนกบสารเสพตดและอาการดอยา บคคลประเภทนมบคลกภาพทมแนวโนมทจะตดสารเสพตดไดงายหรอขาดภมคมกนตอการตด สารเสพตด

194

3. สภาพแวดลอม มสวนสาคญไมนอยไปกวาตวสารเสพตดและจตใจของบคคลในการทาใหเกดปญหายาเสพตด

สภาพแวดลอมทเปนสาเหตของปญหายาเสพตดอาจไดแก - เพอน ผทใชและตดสารเสพตดสวนใหญรจกสารเสพตดจากเพอน การเลอกคบหรอเขากลม

กบเพอนทเปนผใชหรอตดสารเสพตดยอมเปนทางนาใหบคคลทมบคลกภาพออนแอหรอขาดภมคมกนอยแลวหนไปใชและตดสารเสพตดได

- สภาพสงคมทเปนสอชกนาใหใชสารเสพตด การมเวลาวางและไมมสงใดทเพลดเพลนและพอใจใหทาในเวลาวาง ทาใหเยาวชนไป

มวสมกนในทตาง ๆ และชกจงกนไปทาสงตาง ๆ ถามเพอนทไมดอยในกลมอาจชกนาไปในทางอบายมข เชน การพนน การมวสมทางเพศ ตลอดจนการใชบหร เหลา และสารเสพตดตาง ๆ

- การมสารเสพตดหาไดงาย ในสงคมทสารเสพตดหาไดงาย โอกาสทคนจะหนไปใชและตดสารเสพตดกมมากขน

สารเสพตดบางอยางเปนสารเสพตดทใชในทางการแพทย แลวมขายตามรานขายยาทวไป มาตรการในการควบคมยารกษาโรคทเปนวตถออกฤทธตอจตประสาทและสารเสพตดจงมความสาคญในการปองกนปญหาสารเสพตด ในสภาพแวดลอมบางแหงมการลกลอบคาสารเสพตดกนมาก สารเสพตดนนกหาไดงาย มผลใหเกดปญหาสารเสพตดรนแรงและกวางขวางขน

- สภาพแวดลอมทมความกดดนตอจตใจ ความกดดนตอจตใจจากสภาพแวดลอมจะเปนแรงดนใหเยาวชนหนไปใชสารเสพตด

เปนทางออก สภาพในครอบครวยอมเปนสาเหตของความกดดนของเดกได เชน พอแมแตกแยกกน พอแมตดสรา เดกทขาดความรก เปนตน ความกดดนทางเศรษฐกจ สงคม กเปนปญหาสาคญ ชมชนทยากจนมากมกมผทตดสารเสพตดมาก ผทตดสารเสพตดในกรงเทพฯ สวนใหญเปนผทอยในบรเวณชมชนแออด มความลาบากในการดารงชพ และขาดความหวงสาหรบอนาคต

- สภาพแวดลอมขาดการชกจงไปในทางทด สภาพสงคมท เ สอม มประชากรมาก แตขาดแคลนเครองอานวยความสะดวก

เครองอปโภคบรโภค ตองแกงแยงกน ผคนวนวายอยกบการแกปญหาเฉพาะหนา ขาดการดาเนนงานในระยะยาว เยาวชนขาดการแนะนาชกจงไปในทางทด จงหนไปใชเวลาวางในทางทเสอม ตลอดจนหนไปใชสารเสพตด

195

ประเภทของสารเสพตด

องคการอนามยโลกไดจดแยกไวเปน 9 ประเภท คอ 1. แอลกอฮอล (alcohol) ซงเปนสวนผสมสาคญในเครองดมบางชนด เชน เหลา เบยร 2. แอมเฟตามน (amphetamine) เปนสารสงเคราะห รวมทงสารทมโครงสรางและฤทธ

แบบเดยวกน 3. บารบตเรต (barbiturate) และยานอนหลบตาง ๆ 4. กญชา รวมทงผลผลตจากตนกญชาในรปแบบตาง ๆ 5. โคเคน (cocaine) และใบโคคา (coca) 6. ยาหลอนประสาท มอยหลายชนด เชน แอลเอสด (LSD) 7. แคต (khat) เปนพชทใชเปนยาเสพตด มอยในทวปแอฟรกา 8. ฝนและอนพนธของฝน รวมทงสารสงเคราะหทมคณสมบตอยางเดยวกน 9. นามนระเหย ไดแก นามนเบนซน นามนผสมส อะซโตน (acetone) และยาสลบบางชนด

ฤทธของวตถออกฤทธตอจตประสาทและสารเสพตด

วตถออกฤทธตอจตประสาททมผลทาใหผใชตดยาไดนน มผลตอจตใจในแบบตาง ๆ ได 5 แบบ คอ

1. การบรรเทาความเจบปวด ซงอาจเปนจากโรคทางกาย โรคทางจต หรอการปวดเมอยตามตวจากการทางานหนก

2. การลดความตงเครยด ความกระวนกระวายใจ ความหงดหงด ความตนเตน ตลอดจน การนอนไมหลบ

3. การกระตนระบบประสาทสวนกลางเพอลดความรสกเหนดเหนอย การงวงเหงาหาวนอน การออนเพลย การซมเศราและขาดพละกาลง

4. การมนเมา ซงหมายถงภาวะทการรบความรสกจากสงแวดลอมและความนกคดผนแปรไป อาจเกดความรสกครมใจและหมดกงวล อาจมอาการทางกายรวมดวย เชน เวยนศรษะ เสยการทรงตว และคลนไสอาเจยนรวมดวย

5. ประสาทหลอน ซงหมายถงภาวะทการรบความรสกตาง ๆ ผดไปจากปกตและแปลผลผดไปจากปกตดวย อาจมความรสกเกดขนโดยไมมสงนนจรง ๆ กได ผใชสารเสพตดรสกวาไมไดอยในโลกของความจรง จงเปนทางหนจากความทกขทรมานและความกดดนตาง ๆ ไดเชนเดยวกบการมนเมา

สารเสพตดแตละชนดอาจมฤทธหลายแบบปนกนหรอมฤทธแตกตางกน แลวแตขนาดของยาและวธใช

196

อาการของการตดสารเสพตด

ผทตดสารเสพตดจะมอาการแตกตางกน แลวแตชนดของยา วธใช และความรนแรงของการตดนน

1. อาการจากฤทธของสารเสพตด สารเสพตดททาใหเกดการมนเมา เชน แอลกอฮอล ยานอนหลบ และฝน อาจทาใหผใชม

อาการซม ความคดและการรบความรสกเชองชา บางคนกระวนกระวาย คลมคลง อาละวาด ผใชยาททาใหเกดประสาทหลอนอาจแสดงอาการหวาดกลว ตนเตน หรอคลมคลงได

ผใชฝน มอรฟน หรอเฮโรอน จะมชองมานตาหรอชองดากลางมานตาแคบมาก ผใชสารเสพตดจนชนและมการดอยาแลวอาจไมปรากฏอาการจากฤทธของยาชดเจนนก

2. รองรอยของการใชสารเสพตด ผทตดเฮโรอนสวนใหญจะเปนผทสบบหรจดดวย มกจะเหนรอยคราบบหรสเหลองทนวมอ

ในคนทใชวธฉดเขาหลอดเลอดกจะมรอยเขมตามแนวหลอดเลอดทแขนหรอขา ผทตดฝนจะใชมอปนฝนเปนเมดสาหรบสบ จะมคราบฝนสดาตดทนวมอใหเหนได

3. การเปลยนแปลงบคลกภาพของผใชสารเสพตด ผตดสารเสพตดมกไมสนใจดแลสขภาพและอนามยของตนเอง ดงนนจะเหนวาผตด

สารเสพตดมกมสขภาพทรดโทรม ผอมและซบซด ผวหนงและเสอผามกสกปรก ผตดสารเสพตด ขนรนแรงมกเบอหนายการงาน มกหนงานหรอหนเรยน ทาใหผลงานหรอผลการเรยนดอยลง

การตดสารเสพตดเปนทรงเกยจของสงคม ผตดสารเสพตดจงมกทาตวลกลบ มความระแวงหรอทกขกงวลใจอยเสมอ อารมณหงดหงดฉนเฉยว โกรธงาย พดจากาวราว และขาดเหตผล

4. อาการจากการขาดสารเสพตด หรออาการถอนยา ผทหาสารเสพตดไมได หรอตงใจจะเลกยา จะเกดอาการถอนยาปรากฏใหเหนได ในการตรวจ

วนจฉยผตดสารเสพตดนน อาจใชการกกบรเวณไวสกพกหนง และเฝาไมใหไปหาสารเสพตดมาใชได ผทตดสารเสพตดจะเกดอาการถอนยาขนภายใน 4 ถง 8 ชวโมง

5. การตรวจทางหองปฏบตการ สวนใหญใชการตรวจปสสาวะเพอหาสารเสพตด ซงเปนวธการทางชวเคมทมหลายวธ ทงการ

ตรวจวเคราะหเชงคณภาพและเชงปรมาณ ทใชกนมากไดแก วธการตรวจส วธการแยกสารและยอมส และวธการแบบอมมโนแอสเซ เปนตน การตรวจปสสาวะเปนวธการตรวจหาสารทตองการเทานน ไมไดบงถงบคลกภาพของผใชตลอดจนสภาพการตดสารเสพตด นอกจากนการมสารดงกลาวในปสสาวะอาจเปนผลจากการใชยานนในการรกษาโรคกได ซงอาจมผลใหตรวจพบ

197

ผลเสยของการตดสารเสพตด

1. การสญเสยดานบคลกภาพและจตใจ หากเยาวชนใชและตดสารเสพตด บคลกภาพของผนนยอมหยดเจรญ อาจมบคลกภาพใหมทม

ความอดทนนอย ระแวง และหาความสขจากชวตธรรมดาไมได และหากผานการรกษาหลายครงแตเลกไดไมนานกกลบไปใชอก ทาใหความเชอมนในตนเองและความหวงวาจะเลกยาคอย ๆ หายไป หากผนนถกจบและตดคกหลาย ๆ ครง ความกลวคกและการลงโทษตาง ๆ ตลอดจนความไมดในสายตาของสงคมกคอยลดเสอมและชนชาไป การถกลงโทษทางกฎหมายกลายเปนเรองเลก มคานยมทเปลยนไป ความดกบความชวตามแนวคดปกตกเลอนไป

2. การสญเสยทางสขภาพอนามย ผทตดสารเสพตดอาจเกดปญหาทางสขภาพอนามยหรอโรคตาง ๆ ไดหลายอยาง เชน การใชยา

เกนขนาดอาจทาใหไมรสกตว การหายใจลดลง และอาจเสยชวตได ในบางรายอาจเกดการบวมของปอด ทาใหหายใจหอบและเสมหะเปนฟองได อาการจากการขาดยา อาการถอนยา อาจมไขสง ชก และไมรสกตวได พษจากสารเสพตดบางชนดทาใหเกดอาการโรคจตได บางรายอาจคลมคลง วกลจรต ระแวงและคดวาผอนจะมาทารายจงอาละวาด และทารายผอนได

3. การสญเสยทางเศรษฐกจ ผตดสารเสพตดยอมตองใชจายเงนในการซอยามาใช ทาใหสญเสยรายได บางคนไมสามารถ

ทางานหรอเรยนหนงสอได จนตองออกจากงาน คาใชจายในการจดการแกปญหาของรฐและเอกชน ทงดานการปราบปรามการลกลอบคาสารเสพตด การใหการบาบดรกษาและการปองกน ทาใหสญเสยงบประมาณและทรพยากรไมนอย

4. การสญเสยทางสงคม ผตดสารเสพตดยอมเปนท รงเกยจของสงคม เสยชอเสยงและฐานะทางสงคม การตด

สารเสพตดทาใหคนในครอบครวไดรบความลาบากทงดานจตใจและการเงน มผลใหเกดความแตกแยกในครอบครวได รวมทงผตดสารเสพตดจาเปนตองใชเงนจานวนมากในการซอสารเสพตดมาใช เมอเกดการยงคดจงกออาชญากรรมขนได นอกจากนปญหาสารเสพตดอาจเปนปญหาทางการเมองในประเทศหรอระหวางประเทศ และมผลกระทบตอความมนคงของชาตได การบาบดรกษาผตดสารเสพตด

ในปจจบนยงไมมวธใดทเปนทยอมรบและมหลกฐานวาเปนวธทไดผลแนนอน อาจแบงแนวทางการรกษาไดดงน

198

1. การถอนพษยา 2. การปรบปรงแกไขจตใจและบคลกภาพ 3. การสรางเครองยดเหนยว 4. การแกไขสภาพแวดลอม 5. การรกษาเพอลดปญหาทางสงคมและเศรษฐกจ

การปองกนปญหาสารเสพตด

การปองกนเปนมาตรการสาหรบปญหาในอนาคต แตกตางจากการรกษาซงเปนมาตรการสาหรบผทตดสารเสพตดแลว การปองกนจงเปนมาตรการทสาคญทสด เนองจากแตละสงคมมสาเหตของปญหาสารเสพตดทแตกตางกน การปองกนทเหมาะสมจงยอมแตกตางกนดวย มาตรการปองกนปญหาสารเสพตดไดแก

1. การสรางกฎหมายทเหมาะสม เพอปองกนและปราบปรามการลกลอบผลต นาเขา ขนยาย หรอจาหนายสารเสพตด

2. มาตรการดานเจตคตและคานยมของสงคม ไดแก ความรวมมอและแรงสนบสนนจาก ทกฝาย โดยเฉพาะประชาชนทวไป การกระตนใหสงคมมองเหนปญหา หาทางแกไข รวมถงการใหขาวสารและความรแกประชาชนเพอปองกนสารเสพตด

3. มาตรการทางการศกษา ไดแก ใหการศกษาทมงความรความเขาใจและเจตคตทเกยวกบ สารเสพตด คณและโทษของสารเสพตด กฎหมายควบคมสารเสพตด การศกษาทมงใหความรเกยวกบการรกษาสขภาพของตนเอง โดยเฉพาะอยางยงสขภาพจต การพฒนาบคลกภาพใหเปนผรจกใชเหตผล มความเชอมนในตนเอง รจกเลอกคบเพอน รจกหาวธแกปญหา มงการปลกฝงคานยมทด

4. มาตรการทางชมชนไดแก การขจดแหลงอบายมข แหลงมวสมและแหลงจาหนาย สารเสพตดในชมชน การสรางกจกรรมในชมชนเพอใหสามารถใชเวลาวางใหเปนประโยชน การจดทปรกษาและแนะแนวเพอใหคาแนะนาและชวยเหลอเยาวชนทมปญหา รวมทงการพฒนาเศรษฐกจในชมชนเพอเพมรายไดของบคคล

5. มาตรการในการปองกนการระบาดของการตดสารเสพตด ไดแก การขจดไมใหมผตดสารเสพตดหรอใหลดจานวนลงจะชวยลดการแพรระบาด

199

แบบฝกสถานการณ(กรณศกษา)ความสามารถการคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรองสารเสพตด

แบบฝกสถานการณ(กรณศกษาท 1) การคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรอง ยาเสพตด

วยรน วนยา นบวนปญหายาเสพตดจะเพมมากขนจนนากลวมากทเดยวโดยเฉพาะการแพรระบาดในกลมวยรนทถอวาเปนวยวกฤต เพราะพวกเขาเปนวยท อยากร อยากลองกบทกสงทผานเขามาในชวตของเขา และความกลาบาบนทมอยในตวรวมทงความตองการทดลองของแปลก ๆ ใหม ๆ สาเหตดงกลาวนทเปนเหตใหเขาตองเขาไปอยในวงวนของยาเสพตดทงหลาย เชน ยามา ยาบา ยาอ เฮโรอน และ กญชา เปนตน ซงในระยะแรกอาจเปนการทดลองเพอความสนกสนานหรอทาตามเพอน หรอเพอนชวน จนเมอทดลองใชยา ไปนาน ๆ และบอยครงขนจนเกดการตดยาในทสด สาเหตสาคญทสาคญททาใหวยรนตดยาอาจเปนเพราะ

- ความรเทาไมถงการณ คอ คดเพยงอยากลองเทานน แตผลลพธ ทไดกคอ การเลกไมได - ปญหาครอบครวขาดการดแล เอาใจใสจากพอแมหรอความสมพนธทไมดในครอบครว

- สงคมหรอสงแวดลอม กระตนใหเขาอยากลองอยากรในสงทผดเปนตน

จากสาเหตขางตนนททาใหเดกวยรนไทย จานวนมากหลงเดนทางสายทาสของยาเสพตด ชวตของพวกเขา

ตองตกเปนทาสของยาเสพตดรวมไปถงเดกชายหญงทอายอยในชวง 8-12 ป บางกลมยงเปนเหยอตดยาอยางนาสลดใจอยางยง เชน เรองของจอยซ ………………….

ดงนน เรองราวของปญหาวยรนท เกยวของกบยาเสพตดจาเปนอยางทจะตองไดรบการชวยเหลอเยยวยาอยางเรงดวน ถาสงคมไทยเรายงไมอยากจะสญเสยเยาวชนไทยไปกบยาเสพตด หากปลอยปละละเลย พวกเขาเหลานผเขยนเชอเหลอเกนวาเยาวชนอนาคตของสงคมไทยจะตองตกเปนทาสของยาเสพตดอยางนาสะพรงกลว

จากขาวสด ปท 15 ฉบบท 5520 วนจนทรท 9 มกราคม 2549 สรปเราไดรบความรในเรองนคอ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

200

แบบฝกสถานการณ(กรณศกษาท 2) การคดวเคราะห การคดสงเคราะห เรอง ยาเสพตด

เยยวยา เยาวชนไทย ใหหลดพนทางสายทาส

ดเหมอนเยาวชนไทย ในยคสมยนจะแตกตางจากเยาวชนไทยในอดต ทผานมาอยางมากทเดยวทงเรองพฤตกรรม การแสดงออก กระแสการคลงวตถนยม หรอ คานยมสงคมตะวนตก จงทาใหเยาวชนไทย ในยคนจานวนมากกลายเปนปมปญหาสงคมทเราควรชวยเหลอ เยยวยาพวกเขาเหลานใหเปนเดกด และหลดพนออกมาจากทางสายทาส ทพวกเขาหลงมวเมาในขณะน อยางเชนตารวจทลายแหลงมวสมเสพยา รวมเพศ ของวยรนทจดปารตกนอยางบอยครงจนเปนขาวตามหนาหนงสอพมพทเหนกนอยบอย ๆ นกเรยนนกศกษาเสพตดกนอยางมากและพวกเขากเปนกลมเสยงทหลงไปเดนทางสายทาสอาจเปนเพราะวยรนเปนวยทอยากร อยากลอง เปนวยอารมณแปรปรวนงาย และรนแรงในบางครง ชอบอยกบเพอน ชอบเทยวเตร สนกสนานเฮฮา บางครงเสยงทผใหญหามจะเขาทานอง”ยงหามเหมอนยงย” คงเหนแลววา วยรนเปนวยทลอแหลมตอการกาวเดนไปสทางสายทาสดงกลาวไดงายเหลอเกน

สาเหตอะไรททาใหเดกไทยถลาตวถลาใจไปใชยาเสพตดอาจเปนเพราะ

- ปญหาครอบครว เดกวยรน อาจมปญหาจากทางบานทพอแมขาดการเอาใจใส ดแลเอาใจใสละเลย ไมมเวลาใหลก สงตาง ๆ เหลานทาให เขาคดวา ไมมใครรก ไมมใครตองการแลว ดงนนจงหนหนาพงยาเสพตดเพอวาจะไดสบายใจ ลมทกอยางทคดวาเปนเหตการณทขนของหมองใจตาง ๆ ได

- ความรเทาไมถงการณ เพราะวยรนกจดอยในวยแหงการอยากรอยากเหน อยากลองสงใหม เขาคดเพยงอยากลองเทานนแตเมอมการใชอยบอย หรอเสพเปนประจา อาจทาใหเขาตดสารเสพตดชนดดงกลาวได จนยากทจะเลกได

- ความเจรญกาวหนาทางเทคโนโลยของสงคมทสงจากผลพวงแหงความเจรญทงดานการสอสารเทคโนโลยตาง ๆ โดยเฉพาะสอสงพมพทว ตางกมการโฆษณา ถงสรรพคณสารเสพตดทมคณสมบตมากมายตลอดจนการคดคนผลตภณฑทแปลกใหมนาลมลองเสมอ และการนาเขายาเสพตดจากตางประเทศในรปแบบตางๆ จงทาใหเดกวยรนใหความสนใจอยากลองมากขน

ฉะนน คงถงเวลาแลวนะคะ ทบรรดาคณพอคณแมรวมทงบคคลใกลชดในครอบครวคง จะตองสรางภมคมกนใหลกวนรนของเราหางไกลยาเสพตดดวยการเอาใจใสดแลลกอยางใกลชดใหความรกความอบอนแกเขามาก ๆ เพยงเทานลกของทานปลอดภยรายรอบตว

จากหนงสอพมพขาวสด ปท 15 ฉบบท 5595 วนเสารท 25 มนาคม 2549

สรปเราไดรบความรในเรองนคอ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

201

แบบฝกสถานการณ(กรณศกษาท3) การคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรองยาเสพตด

ขยาไทยเผาเงนทง 5,326 ลาน นายอาพน กตตอาพน เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

(สศช.) เปดเผยรายงานภาวะสงคมไทยวา ในชวงไตรมาสหนง ป 49 (ม.ค. – ม.ค. 49) ครวเรอนในประเทศมรายจายการบรโภคบหร 5,326 ลานบาท ลดลงจากชวงเดยวกนของปกอน 19.9% วาเนองจากมาตรการหามจาหนายแกเดกอายตากวา 18 ป หามโชวบหร ณ จดขายทวประเทศ และเศรษฐกจชะลอตว เปนตน แตยงนาเปนหวงทผผลตและผจาหนายพยายามชกจงใหผบรโภคหนมาสบดวยการออกสนคาใหม เชน บางยหอเนนชนดออน หรอกลนผลไม จนทาใหผซอเขาใจผดวาไมเกดอนตรายตอสขภาพ จงอยากใหภาครฐและเอกชนรณรงคตอตานการสบบหรอยางจรงจง

“สวนการบรโภคเหลาแมยงไมมตวเลขทชดเจน แตเบองตนพบวามอตราทสงขน ขณะทการบรโภคบหรในครวเรอนคดเปนรายจายสดสวน 1% ของคาใชจายทงหมด ซงแมวาจะมแนวโนมทลดลงจากชวงกอน ๆ แตกยงเปนหวงการบรโภคของกลมเดกและเยาวชนทเพมขน โดยพบวาเดกระดบมธยมถงอดมศกษาทสบบหรมากสด คอ กรงเทพฯ และปรมณฑล 20.02% สวนตางจงหวดทเดกและเยาวชนสบบหรมากสดคอ นครราชสมา”

นอกจากนยงพบวาพฤตกรรมของนกเรยน นกศกษา ทสบบหรยงมโอกาสตดยาเสพตดสงกวาผไมสบบหรถง 17.7 เทา ดมแอลกอฮอลสงกวา 3.5 เทา เลนการพนนสงกวา 3.3 เทา และเทยวกลางคนมากกวา 3 เทา

“กระทรวงสาธารณสขไดรายงานวาแตละปจะมผเสยชวตจากตนเหตการณสบบหร แลวเปนมะเรงปอด โรคหวใจ โรคถงลมโปงพอง จานวน 52,000 คน หรอเฉลยชวโมงละ 6 คน ขณะทเดกนกเรยนทสบบหรจะทาใหสมองทบ”

นายกตศกด สนธวนช รองเลขาธการ สศช. กลาววา ขณะนคนไทยนยมดมเครองดมทมสวนประกอบของกาเฟอนและนาตาล โดยเฉพาะชาเขยวพรอมดมสงมาก ซงจะมผลกระทบตอสขภาพ ทาใหเกดโรคอวน เบาหวาน และฟนผ นอกจากนยงทาใหเดกขาดสารอาหารเพมขนดวย

“คนไทยกวา 50% คดวาชาเขยวพรอมดมเปนเครองดมเพอสขภาพ ถอเปนคานยมทผด หากเทยบปรมาณคณคาของสารทอยในชาเขยวชนดชง ซงรฐจะตองเรงใหความรกบผบรโภคโดยเรวทสด”

จากหนงสอพมพเดลนวส ฉบบท 20,699 วนพฤหสบดท 15 มถนายน พ.ศ. 2549 หนา 7

สรปเราไดรบความรในเรองนคอ

………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

202

แบบฝกสถานการณ(กรณศกษาท 4) การคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรอง ยาเสพตด

ปดคด ‘จอยซ ทเค’ อดต ‘นกรองสาว’ ศาลสงจาคก 8 ป รวมแฟนหนมคายาบา นบเปนคดใหญสงทายป 2548 เมอศาลอาญาอานคาพพากษา “จอยซ ทเค” น.ส.พรพรรณ

รตนเมธานนท อดตนกรองสาวคดโอชอดงแหงวง “ไทรอมพส คงดอม” ถกตารวจจบกมพรอมแฟนหนมขณะนายาบามาสงใหสายตารวจ เมอปลายป 2547 เวลาผานไป 1 ปเศษ ศาลนดอานคาพพากษาใหลงโทษจาคกเปนเวลา 8 ป 1 เดอน สวนแฟนหนมโดนนานถง 33 ปเศษ ถอเปนเหตการณชอควงการพอสมควร เพราะทผานมาไมคอยมนกรองหรอดาราหญงเขาไปยงเกยวกบยาเสพตดในลกษณะ “ผคา” มากอน

สาหรบจอยซ ทเค ในวนทถกจบแทบจะไมเหลอเคาอดตนกรองสาวเซกซ รางกายซบผอม หนาซด และโทรมลงอยางชดเจน จอยซยอมรบวาเสพยา และมเพอนดารา-นกรองจานวนมากเสพดวยเชนกน และจากการเสพยาตามปารตตาง ๆ ทาใหรจกแฟนหนมคอนายจตพฒน สงฆสวรรณ หรอ โตง จงคบหากนเรอยมา และแมรายไดจากการออกเทปบวกกบฐานะของนายจตพฒนทถอวารารวย แตเพราะตองเสพยาทกวนประกอบกบการเทยวเตรทาใหเงนทองรอยหรอ ทงคจงเลอนขนเปนผคา โดยรบยามาจากเอเยนตเปน “คอก” ราคาคอกละ 18,000 บาท มยาบาจานวน 200 เมด แลวนามาแยกขายใหเอเยนตรายยอย ซงจะไดกาไรตกคอกละ 8,000-20,000 บาท

จากความรวมมอของนายจตพฒน และ “จอยซ ทเค” ตารวจสามารถขยายผลตามจบผเกยวของไดอกรายคอ นายมตร เปงศร หรอ “ต วบาก” นกแตงรถและแขงขนโมโตครอส หรอรถวบาก โดยถกซดทอดวายาบาทนามาจาหนายนนรบมาจากนายมตรน เอง หลงจากตารวจจบกมผเกยวของไดหลายราย กแยกสานวนเปนหลายชด โดยคดนตารวจรวมเปนสานวนเดยวสงฟอง “จอยซ ทเค” นายจตพฒน และนายมตร เปนจาเลยท 1-3 หลงจากสงฟองแลวจาเลยทงหมดถกสงเขาเรอนจา เนองจากศาลไมอนญาตใหประกนตว การสบพยานใชเวลาประมาณ 1 ปจงเสรจสน โดยศาลอาญานดอานคาพพากษาเมอวนท 29 ธนวาคม 2548 จากมตชนสดสปดาห ฉบบประจาวนท 6-12 มกราคม พ.ศ. 2549 ปท 26 ฉบบท

1325 หนา 97 สรปเราไดรบความรในเรองนคอ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………....

203

แบบฝกสถานการณ(กรณศกษาท 5) การคดวเคราะหการคดสงเคราะห เรอง สารเสพตด

สารเสพตดลอมกรอบเยาวชนไทย สานกวจยเอแบคโพลลไดเปดเผยผลสารวจเรอง “ทศนคตการใชสงเสพตดในกลมเยาวชน

ชวงปดภาคฤดรอน” สารวจเยาวชนอาย 12-24 ป ทพกอาศยในระดบครวเรอน หอพก อพารตเมนท และคอนโดมเนยม ในเขตกรงเทพมหานคร นนทบร ปทมธาน และสมทรปราการสารวจไวเมอ 20

เมษายน ถง 13 พฤษภาคม ทผานมา โดยใชขนาดตวอยาง 4,078 ตวอยาง เปนตวแทนเยาวชนทมจานวนรวมประมาณ 1.56 ลานคน ในระดบความมนใจ 95% ผลพอสรปไดดงน

โพลนสารวจทงสารเสพตดทผดกฎหมาย (ยาบา กญชา สารระเหย กาว ฯลฯ) กบสารเสพตดถกกฎหมาย (เครองดมแอลกอฮอล บหร ยานอนหลบ ยาคลายเครยด ฯลฯ) พบวา เยาวชนสวนใหญตอบไดถกวาบรรดาสารมนเมาเหลานจดเปนสงเสพตด แตในบรรดาสงเสพตดถกกฎหมายตาง ๆ นนพบวา มผบอกวาไมใชสงเสพตดหรอไมแนใจรวมกนเฉลยประมาณ 1 ใน 3 เยาวชนจานวนมากสารภาพวาไดเสพสงเสพตด โดย 5 อนดบแรก ไดแก

1) เบยร ไวน สปาย 2) เหลา 3) นาผลไมผสมแอลกอฮอล 4) บหร และ 5) กญชา และพบวาเยาวชนคนหนง ๆ อาจเสพมาแลวมากกวา 1 อยาง นนคอยอมมโอกาสเสพสารเสพตด “ชดใหญ”

คณหมอประกต วาทสาธกกจ เคยเสนอผลการศกษากอนหนานวา บหรเปนประตแรกทนาไปสสารเสพตดอกหลายตว ทานเคยเปดโปงเลหกลของธรกจบหรมาแลว ธรกจสารเสพตดประเภทอนกนาจะเขาทานองเดยวกนและไมควรประมาท จากหนงสอพมพขาวสด วนศกรท 19 พฤษภาคม พ.ศ. 2549 ปท 16 ฉบบท 5,650 หนา 5

สรปเราไดรบความรในเรองนคอ

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………

204

เกมความสามารถในการคดวเคราะหการคดสงเคราะห สารเสพตด

สาระการเรยนร ยาเสพตดหมายถง ยาหรอสารเคมซงเมอเสพเขาสรางกายตดตอกนชวระยะเวลาหนงกจะตด กอใหเกดพษเรอรง ทาใหรางกายและจตใจเสอมโทรม ผลการเรยนรทคาดหวง

- บอกความแตกตางของสารเสพตดแตละชนด สอ

- บตรเนอหาเกมสารเสพตด

- บตรขอมลยอยสารเสพตด

การเลนเกม

1. จาแนกบตรขอมลใหอยในบตรเนอหาหลกใหถกตอง โดยใชนกหวดเปนตวกาหนดการเรมตนและครใชการนบ1-3 เปนการสนสดการวางแผนขอมล

- บตรเนอหาหวขอหลก ประเภทสารเสพตด ปญหา ปองกนและแกไข การตรวจสอบ โครงการปราบปรามยาเสพตด

- ขอมลยอยสารเสพตดซงประกอบดวย ประเภทสารเสพตด

ปญหา

ปองกนและแกไข

การตรวจสอบ

สถานทบาบด

-แอลกอฮอล -ยาบาหรอยาขยน

-ยานอนหลบ

-เฮโรอน

-ฝน

-โคเคน

-กญชา

-กระทอม

-ทนเนอร

-ใชสารเสพตดรเทาไมถงการณ -ถกหลอกหรอชกจง

-อยากลอง

-ครอบครวขาดความอบอน

-การใชจายฟมเฟอย

-การมคานยมทไมถกตอ’

-ฝกเทคนคแกปญหาหลกเลยง

-ใหความอบอน

-คานยมทใชปญญา

-ฝกพลงจตและกาลงใจ

-การออกกาลงกาย

-รจกคบเพอนทด -รจกปฏเสธ

-การสงเกต

-การสมภาษณ -ตรวจปสสาวะ

-ดกคน

-จบกม

-วดถากระบอก

-ศนยเกดใหม -บานสนตสข

-สถานฟนฟบานดวงใจแม -โรงพยาบาลประจาจงหวด

-สานกชบชวตใหม -คอมมนตา อนคอนโทรไทย

205

3. กาหนดการเลนเกมแตละครง 5 ครงถอเปนการตดสน และคะแนนเตม 10 คะแนน(ครงละ 2

คะแนน)

กระบวนการวด - เลนเกมสารเสพตด

เครองมอในการวด

- ขอมลหลกสารเสพตด

- ขอมลยอยสารเสพตด

เกณฑการประเมน - นกเรยนเลนเกมสารเสพตดผาน 80 %

206

HIV (Human Immuno Deficiency Virus)

(Antibody)

56

10-15

5-10% 6% 70% 2-10

3

207

1.

2.

-

-

100%

-

3.

30-50 %

1.

2.

3.

4.

1.

208

2. 3

10 %

(CD4)

3.

1.

2.

3.

2-3

3-6

1.

2.

3.

4.

5.

27 . . 2549

( : )

209

10-19

15-24

10-24

10-24

(Socialization)

210

20

20 (AGI,1997)

211

10-24 10

(Gray and Punpuing, 1999: Singh et al.,2000: , 2540)

“

(ICPD: 1994)

212

(Singh et al., 2000)

11 – 12

213

5,000

100

10,000

214

30 6 : – 2549 29

30

4-5

1 3

215

35

12-13

" "... ( )

TIME 1998 MEDICINE

.........

1959 :

*

" " 25

1980

216

...

?

TIME Nature .

1

1950 1940

15 10

" "

" "

DNA 1959

1980 1990 . " "

" "

39 7 10

40

( )

. . 2541 157 14 30

http://www.yupparaj.ac.th/DigitalLibrary/snet4/feb18/aids1.htm

217

( )

( 1)

/

4 “ ”

5.7

4 – 5 60

4

2.9

2549

7

…………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………

( 2)

( )

218

.6

“ 19-20

“ ”

“ ” (

) 4-5

3-4

”

? “

80-100

300-350 ” ?

“

” ?

“ 3 –

-

( - )

1,500-

2,500

”

? “ 1,000 3

219

( , , ) 1,000

2,000-3,000 ”

?

“

? 10

”

?

“

”

“

. . 2 5

HIV+

4

”

30 6 : – 2549 14

220

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

………………………………………………………….…………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

( 3)

Satellite Meetings

221

(

)

1,200

6,000

( )

222

?

633 19 . . 2547 93

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

( 4)

Sex to AIDS “ ”

15

. ( .) ( .)

223

3

15

30 % 70 %

224

.

.

4 1) 2) 3)

4)

14

. . .

?

?

. .

225

“

?

”

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

( 5)

( - )

( ) 9

2548 5 1

63 30 50-60

24 21

16

50

32.74 25

2546-2548 17 27

6 22 2545

40

15-24

2-4

226

2547

80

-

3 . .2549 7

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

HIV (Human Immuno Deficiency Virus)

-

--

1.

1-3

- -

- HIV

-

-

-

-

-

-

-

-

227

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

2. 5 10

( 2 )

-

- - 80%

-

228

( . .

2542)

4

4

“ ”

229

- 70

-

-

-

-

-

1.

2.

230

000000001.

2.

3.

2

1.

231

2.

-

-

-

-

3.

232

1.

2.

3.

60

233

1.

2.

3.

“ ”

1.

2.

3.

4.

5.

234

6.

“ ”

“ ”

“ ”

“ ” 0 4

1.

2.

3.

235

100

78 21

3

1.

2.

3.

1.

2.

236

3.

4.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

“ ”

237

“ ”

350

“ ” “ ”

2

1.

-

- 800

-

-

238

2. 2

-

-

2

-

-

1.

2.

3.

4.

5.

1.

2.

239

3.

4.

5.

“Check Dam”

( )

( 1)

- –

240

2531

2542

2544

33 16

80 3

170 11 2547

51

2548

.

2549

22

241

29 . . 2549 2

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

( 2)

( )

“ ” .

4

- 16

-

-

-

242

19 . . 2548 5

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………….……………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………….

( 3)

“ ”

. ( .)

“ ” (La nina)

“ ”

“ ”

“ ”

243

3

1) -

2) - -

2

3)

. 5

390-400

30 . . 2549 23

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………

244

…………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………

( 4)

“

”

.

1.

. .

2.

. . .

3

. 3

3.

245

28 . . 2549

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………

( 5)

. .

.

( .)

60 .

3,000 .

“60 ”

7-9 2549

.

.

. . .

.

246

.

7-9 2549 17.30 .

16 1

. . . 3

. . .

. . . .

. .

“60 ”

5 “ 60 ”

247

“60 ”

7-9 2549

30 . . 2549

12

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………………………………………………

248

-

-

-

1.

1-3

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

3. 5 10 (

2 )

- - - 80%

-

249

3

( )

250

1.

2.

3.

251

4.

5.

6.

1.

2.

3.

4.

252

‘ ’ ‘ - - ’

.) 10

2,000 108

- -

.

"

( )

"