5 S Sunumu - Kalite Yönetim Araçları

WINTERTemplate

5S

Dokuz Eylül Üniversitesi

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi

Kalite Yönetim Araçları

Doç. Dr. Onur Özveri

01

025S NEDİR?o 5 S; Organizasyonlarda kaliteli çalışma ortamı yaratmak ve sürekliliğini sağlamak

için kullanılan bir tekniktir. o Çalışma alanının temiz, düzenli ve amaca uygun biçime sokulması için uygulanan

bir Toplam Kalite tekniğidir. 5 S Toplam kalite ortamı yaratmanın 5 adımıdır şeklinde tanımlanabilir. 5 S ile diğer pek çok kalite aracının uygulanması için uygun ortam oluşturulur.

o Çalışma koşullarını performans, konfor, güvenlik ve temizlik açılarından en iyileştirme amacı güder. Ayrıca temiz ve organize bir çalışma ortamı sağlayarak israfın ve değişkenliğin azalmasını sağlar.

o S harfi ile başlayan 5 Japonca kelimenin baş harflerinin bir arada ifade edilmesi nedeniyle 5S adı ile bilinmektedir.

o 5 S bir çeşit devrim hareketi olarak tanımlanabilir. Fakat değişim hareketinde diğer kalite uygulamalarında da olduğu gibi üst yönetimin katılımı şarttır.

o 5 S’te başarılı olunması daha bir çok alanda başarının yakalanması anlamını taşır. İşyerlerinde disiplin, düzen çok önemlidir. Kurallara uymamanın doğuracağı karışıklık sadece günlük çalışma şartlarını etkilemez, ürün kalitesine kadar uzanacak bir umursamazlığın başlangıcı olabilir. Bundan dolayı oluşabilecek sorunları önlemek için işletmede her faaliyetin bir kuralı olmalı ve her şeyin belli bir düzene göre yapılması gerekmektedir.

o 5 S’i uygulayabilmek için öncelikli olarak düşünce yapısı değiştirilmelidir. o 5 S gerek özel, gerekse iş hayatında başarıya, mutluluğa giden yoldur.

03Seiri = Ayıkla

Seiton = Düzenle

Seiso = Temizle

Seiketsu = Standartlaştır

Shitsuke = Uygula

5S NEDİR?

04• 5 S; • işletmelerdeki düzen ve disiplini sağlamak

için kullanılan, • işletmenin en küçük ayrıntılarının

denetimini sağlayan, • diğer iyileştirme çalışmalarının temelini

oluşturan• Normalin ne olduğuna ilişkin tanım getiren• İsrafı görselleştiren• İletişim ve öğrenmeyi sağlayan• Toplam kalitenin bir parçası • ve sürekli iyileştirmenin bir aracıdır.

5S NEDİR?

055 S Adımları ve Örnekleri

WINTERTemplate

065 S Nerelerde Uygulanır?

• ÜRETİM SAHALARINDA• ATÖLYELERDE• DEPO ALANLARINDA1. Hammadde Deposu2. Hazır Ürün Deposu3. Yedek Parça Deposu• OFİSLERDE• ….VE ÖZEL YAŞAMINIZDA - KISACASI

HER YERDE

07• İş Güvenliği Sıfır Kaza• Verimlilik Toplam Verimliliği Yükseltmek Model Dönme (Set- Up) Sürelerinin Azaltılması Malzeme Kayıplarının Azaltılması• Kalite Sıfır Hata• Makine Performansı Sıfır Arıza• Moral Çalışma Ortamını İyileştirmek Çalışanlar Arasındaki İletişimi Arttırmak Çalışanların Düşünme Sistemini Değiştirmek

5 S’İN FAYDALARI

PowerPoint picture page

085 S’İN FAYDALARI

Kısacası;• Zaman kazandırır.• Hata oranını azaltır.• İş kazalarını önler.• Verimi ve kaliteyi artırır.• Maliyeti düşürür.• Çalışanın moralini artırır.• Çalışanların kendine olan öz güvenlerini

artırır.

091. 5 S Hakkında Eğitim Vermek

2. Takım Çalışmasını Desteklemek

3. Çalışmalara Katılmak

4. Kaynak Sağlamak

5. Çalışanların fikir ve Önerilerine Önem Vermek

6. 5S Çalışmalarına Zaman Vermek

7. Ödüllendirmek

8. Çalışanları Cesaretlendirmek

PowerPoint styles

5 S Uygulamasında YöneticiyeDüşen Görevler

105 S’in UygulanmasıPROJE EKİBİNİN OLUŞTURULMASI

Fabrika genelinde yürütülen 5S faaliyetlerinin yönlendirilmesi, yürütülmesi, birimler arasındaki koordinasyonu ve standartlaştırılmanın sağlanmasıiçin 5S proje ekibi oluşturulmalıdır. Bu ekipte Fabrikanın değişik birimlerinde yer alan Üretim Mühendisleri, Vardiya Amirleri yer almalıdır.

5 S MASTER PLANIN OLUŞTURULMASI5S’in uygulanacağı işlere ilişkin adımlar zaman sıralamasına göre belirlenir. Kırmızı etiket çalışmaları, eğitim ve uygulama adımları, 5 aşamanın ilerleyişi planlanır ve programlanır.

ALT EKİPLERİN OLUŞTURULMASI5S ile beraber çalışma bölgesinde bir ekip kurulmalıdır. Tüm çalışanların katılacağı bir ekip olabileceği gibi eğer çalışan sayısı fazlaise, belirli kişilerden oluşan bir ekip de kurulabilir. Bu ekip tümçalışmaları ve ele alınan konuların bölge içinde diğerÇalışanlara yayılımını ve kontrolünü sağlar.

İZLEME5S çalışmasıyla beraber yapılacak tüm aktivitelerin izlenebilmesi için Pano oluşturulmalı,herkesin görebileceği bir yere konmalıdır. İlerleyen çalışmalarla birlikte pano tüm çalışmaları kapsayacak şekilde doldurulur.

WINTERTemplate

• Çalışanların ortamını iyileştirmek

• Çalışanlar arasındaki bariyerleri kaldırmak

• Sıfır arıza

• Sıfır hata

• Sıfır kaza alt limitlerini yakalamak

• Tam katılım sağlamak

• Çalışanların düşünce sistemini ve davranışlarını geliştirerek değiştirmektir.

115S Felsefesinin Amaçları

125S'in İşletmeye Sağladığı Yararlar

Güvenlik,

Geliştirilmiş üretim akışı ve verim

Artan kalite,

İşyerine tümüyle hakim olmadır

135S'in Müşteriye Sağladığı Yararlar

• Zamanında teslim

• Verimlilik artışı sonucu fiyat düşüşü

• Taleplerin zamanında ve eksiksiz karşılanabilmesi

• Düşen çevrim zamanı

14 İş Güvenliği Verimlilik Kalite Makine Performansı Kalite

PowerPoint styles

5 S Ölçüt Göstergeleri

155 S METODOLOJİSİ

WINTERTemplate

16Sınıflandırma, tam zamanında üretimin (JIT) “gerekli olanı, gerekli miktarda, gerekli olan zamanda” ilkesine karşılık gelir. Yani sınıflandırmada “gerekli olan, gerekli miktarda, gerekli yerdedir. İlk aşamanın iyi yapılması diğer aşamalar için çokönemlidir. Çalışanların şikayetleri azalacak ve çalışanlar arasındaİletişim hızla artacaktır. Verimlilik ve Ürün kalitesi yükselecektir.Malzemeler sınıflandırılırken kullanım sıklığı göz önünde bulundurulmalıdır.Kullanım sıklığı belirlenirken ise;• Grup ve bireyin kullanım sıklığını göz önünde tutmalıdır• Kullanılan teknik dokümanları ve malzemeleri • etiketlemelidir• Ne kadar süreyle kullanıldığı tespit edilmelidir.Öncelikli olarak «Gerekli – Gerekli Olabilir – Gereksiz» sınıflandırması yapılmalıdır. Ardından da kullanıp sıklıkları belirlenmeli ve buna göre düzenleme yapılmalıdır. Örneğin; çok sık kullanılan malzeme en yakına konulurken, en az ihtiyaç duyulan malzeme en uzağa konulmalıdır.

1 S - Sınıflandırma

17SINIFLANDIRMADA UYGULAMA AŞAMALARI

• Gereksiz olan, kurtulmak istediğin malzemeleri kırmızı renkle etiketle• Çalışanların büyük çoğunluğu tarafından kullanılacak malzemeleri ortak bir

sahada depola• Yalnızca tek kişinin gereksinim duyduğu malzemeleri kişisel çalışma

sahasında depola• Çalışma / depolama sahasını düzenle

TOPARLAMA YOKSA• Fabrika hızla kalabalık olur ve çalışmak zorlaşır• Karışık raflar, dolaplar ve gereksiz malzemeler• Çalışanların iletişimini ve ortamını bozar.• El aletlerine ve malzemelere ulaşımda zaman kaybı artar• Yüksek bakım maliyetine sebep olur• Gereksiz malzemeler süreç akışını zorlaştırır• İş güvenliğini sağlamak zorlaşır• Çalışanı moral olarak olumsuz etkiler• Bulunamayan malzeme tekrar satın alınır

182 S - Düzenleme Çalışırken kullanılacak her şeyin yalnızca tek bir yeri olmalıdır.

Etiket, renkli alan (örneğin kullanılan araçların yerleştirildiği pano veya masanın neresinde ne bulunacağına göre etiketlenmesi veya boyanması) gibi göze hitap eden teknikler ile “herhangi birinin” aranan şeyi bulabilmesi ve tekrar yerine koyabilmesi mümkün olmalıdır

Nesnelere kolay erişilebilmeli, operatörün fiziksel zorlanmasına sebep olmayacak şekilde yerleştirilmelidir.

Amacı kısaca genel düzen ve tertiptir diye tanımlanabilir.

“Her şeye bir yer ve her şey yerli yerinde” ilkesi esastır.• Gerekli parçaların nerede tutulacağına karar vermek • Parçaların nasıl saklanacağını düzenlemek• Herkes için bulma ve uygulamayı kolaylaştırmak

19AŞAMALARI• Her malzemeye isim verilir• Kullanım sıklığının tespiti için etiketlenir• Kullanıma uygun biçimde yerleştirilir

İLKELERİ• Herkes her şeyi aynı adla tanıyacak• Her şeyi herkes aynı yerden alıp aynı yere bırakacak• Her malzemenin bir rafı olacak• Aranılan 30 saniyede elde edilerek 30 saniyede yerine

konacak• Gereksiz raf ve masa bulunmayacak.

2 S - Düzenleme

20Düzenleme Uygulaması• Stok Miktarının belirlenmesi• Yer tespiti Malzeme çeşit ve yapısına bağlı olarak tespit edilecek yer ve yerleşim değişiklik gösterir. Örneğin dolap, raf, pano, alan. İlgili malzemelerin güvenli yerleştirme yapılması önemli Pratik ve erişebilir olması• İlgili alan sınırları içerisinde kalan malzemelerin yeni lay-out’un

çizilmesi (Bölüm/Bant – Malzeme Yerleri – Sorumlu Eleman)• Kayıt ve kontrol sistemin kurulması Alınan malzemelerin geri dönü garantisinin sağlanması Malzemeyi alan ki inin bilinmesi ( kimlik bırakmak ) Sorumluların tanımlanması (sorumluluk alanların renkle veya

numaralandırma ile ayrılması)• Düzenleme faaliyetine geçmeden önce ilgili bölgelerde mutlaka

temizlik yapılmalı ve daha sonra düzenleme faaliyetine geçmeli.

WINTERTemplate

213 S Temizlik• Çalışma alanlarında ve makinelerde çevre, üretim ve makine

kaynaklı her türlü kirliliğin yok edilmesi ve korunmasıdır. Temizlik aynı zamanda duyu organlarımızla yapabileceğimiz bir kontroldür, oluşabilecek hataları önceden tespit etmemizi sağlar.

• Temel amacı tertemiz bir alan yaratmak ve verimsizliği en aza indirmektir.

• Temizlik, 5S çalışmasının en basit aşaması gibi görülse de pek çok faaliyeti kapsayan kompleks bir içeriğe sahiptir. Çünkü bir sanayi işletmesinde çalışma ortamı ve tüm ekipmanların temizliğinin ideal seviyede tutulması yoğun bir uğraş ve yüksek bir maliyet gerektirir.

223 S TemizlikTEMİZLİK AŞAMASININ ADIMLARIo Çalışma sahasının (çevrenin) tüm ekipmanlarının temizliği, genel

kirlenme sebeplerinin ele alınması ve çözümler getirilmesio Makinelerdeki bozulma ve hasarı önlemek için alet ve

ekipmanlarını kontrol etmek, kirlenme ve bozulma nedenlerini bularak düzeltici işlemler yapmak

TEMİZLİK AŞAMASININ SORULARIo Zemine ve makine çevrelerine bakın. Ne kadar pislik o görebiliyorsunuz?o Makinelerin bazı parçaları yağ ve metal atıkları ile kirlenmiş mi?o Yağ delikleri pislikten tıkanmış mı?o Elektrik ampulleri, abajurlar temiz mi? Vb

TEMİZLİK YOKSA !•Çalışanın morali bozulur.•Makine verimliliği azalır.•Bakım Maliyeti artar.•Can güvenliği azalır.•Ürün kalitesi azalır.•Kirlilik kaynağını bulmak zorlaşır

234 S STANDARTLAŞTIRMA

Toparlama, düzen ve temizliğin korunması ve sürekliliğin sağlanması için oluşturulması gerekli standartlar, kontroller ve iyileştirmelerdir.

Özel yeni bir faaliyet yapmaktan ziyade iş yerlerinde olması istenilen koşulların sürdürülmesini ile ilgilidir.

Amaç ilk üç adım sonucu elde edilen başarıların sürekliliğini sağlamak ve bunu sürdürmektir.

İyileştirilmiş durumların sürdürülebilmesi için ana noktalar yaratır.

Standartlaştırma diğer üç adımdan farklıdır, çünkü özel yeni bir faaliyet yapmaktan ziyade işyerlerinde olmasını istediğiniz koşulların sürdürülmesini ile ilgilidir.

244 S STANDARTLAŞTIRMA

STANDARTLAŞTIRMA AŞAMASININ ADIMLARI Toparlama ( sınıflandırma ), düzenleme ve temizlik için koşulların belirlenmesi Standart geliştirme formu kullanılarak yukarıdaki koşullar için standartlar

(metod,periyod, zaman, sorumlu ) ve prosedürlerin ortaya konulması• Sınıflandırma – Uzaklaştırma – Düzenleme – Temizleme - Gözlem Bu koşulları daha ileri düzeye getirilmesi: Kaizen faaliyetleri Standartların ve prosedürlerin yerine getirilmesi: uygulama Beklenen standartların ve prosedürlerin görsel hale getirilmesi İstenen koşulların izlenmesi ve sürdürebilmesi

Faydaları:• Önceki adımların kontrolünü sağlar• Önceki adımlarda yaşanan hataların tespit edilmesini sağlar• Gözlem ve ölçüm yapılmasını sağlar• Standartlar ve kontrol listesi oluşturulmasını sağlar• İyileştirme projelerini yaygınlaştırır• Gelinen noktanın ölçülebilmesini sağlar

25 5 S EĞİTİM VE DİSİPLİNMevcut adımların sürekliliğini sağlamak, çalışanları eğitmek, iyileştirmeleri duyurmak, sloganları bulmak, kampanyalar yapmak ve takımları ödüllendirmektir. Başka bir deyişle, 4 adımı birbirine bağlayan çalışmadır.

Amacı kurallara uymak ve takip etmektir.

Basit kuralların günlük alışkanlıklar haline getirilmesiyle herkesin her an denetiminin sağlanması ve gerekli eğitimlerin verilmesidir.

5.Adım kurallara bağlılığın alışanlık haline getirilmesi, faaliyetleri geliştirmek ve sürekliliğini sağlama adımıdır. Herkes her an çalışma alanını ve ekipmanını denetlemeli ve yeni katılan her ekip üyesine gerekli eğitimi vermelidir.

WINTERTemplate

26Eğitim –Disiplin Uygulama Aşamaları• Eğitim -Disiplin için plan yapılması• Plan için yönetimin desteğinden emin olunması ve gerekli düzeltmelerin

yapılması• Herkesin 5 S standartları ve amaçları hakkında eğitilmesi• Bir 5 S iletişim Tahtasının oluşturulması ve sürdürülmesi• 5 Dakika 5 S ve Haftalık 5 S faaliyetleri ile, 5 S’in günlük işlerin parçası

yapılması• Tüm standartları açık hale getirmek için standartların ve görsel metotların

geliştirilmesine devam edilmesi• Tüm çalışanların katılımının arttırılarak devam edilmesi

Kalıcı bir uygulma için;• Hedefinizi tayin ediniz. Yani bu kurallarla nereye varmak, neyi

gerçekleştirmek istiyorsunuz?• Unutulmayacak alışkanlıklar geliştiriniz. Kuralları alışkanlık haline

getirdikten sonra her şey kendiliğinden yürür.

5 S EĞİTİM VE DİSİPLİN

27 5 S EĞİTİM VE DİSİPLİN

Faydaları:1. Çalışanların motivasyonunu arttırmak2. Çalışanların sorumluluk bilincini geliştirmek3. Çalışanların özgüvenini arttırmak4. Çalışanların rollerini belirlemek5. Çalışana varlığını hissettirmek

Disipline Gösterilecek Dirençler1. Pozisyon neyse ben oyum demek2. Düşmanı dışarda aramak3. Sorumluluk üstlenmemek4. Olaylara takılıp kalmak5. Tecrübeyle öğrenme hayali

Uygulamak için Gerekli Disiplinler•Kişisel uzmanlık gelişimi ( eğitim )•Yaratıcı fikirlerin ortaya çıkması•Vizyon•Takım çalışmaları( iyileştirmeler )•Disiplin sistemini oluşturmak( Kontrol listeleri )

285 S UYGULAMALARINDA KULLANILAN ARAÇALAR1 S SINIFLANDIRMA

KIRMIZI ETİKET TEKNİĞİ: Her bir eşyanın neden gereksiz olduğunu tarif eden ve problemi kimin tanımladığını gösteren metot Kırmızı Etiket Tekniği’dir. Bu teknikte gereksiz malzemeler bir etiketle işaretlenir. Etiket anımsatıcı olarak rol oynar ve o eşya ile ne yapacağımıza karar verirken onun hakkındaki bilgilere ulaşmamızı sağlar. Kırmızı etiket, çalışma alanı içindeki Demirbaşlar, Makineler, Stoklarvb.Malzeme ve takımların üzerine takılan ve o malzemenin miktar ve sıklığını belirten etikettir.Kırmızı etiketta kılacak parça için şu soruları sormalıyız.İhtiyacım var mı?Varsa ne miktar ve sıklıkta?Varsa ilgili yerde duruyor mu?

Kırmızı Etiket Tekniğinin Aşamaları• Kırmızı etiketlerin hazırlanması• Gereksiz eşyalara kırmızı etiketlerin iliştirilmesi• Kırmızı etiketli malzemelerin geçici bir sahaya konulması• Bu malzemelerin değerlendirilmesi ve sonuca karar • verilmesi• Bu malzemelerden kurtulmak

5S’in başlatılacağı bölüm çalışanlarına eğitim verildikten sonra proje grubu, ilgili bölge yöneticileri ve çalışanlarının katıldığı «Başlama Vuruşu» ile 5 S hayata geçirilir. Başlama vuruşu sırasında fotoğraf – video vb araçlar vasıtasıyla mevcut durumun belirlenmesi yapılmalıdır. Bu şekilde önceki ve düzenleme yapıldıktan sonraki durum arasında kıyaslama yapılabilir.

WINTERTemplate


325 S UYGULAMALARINDA KULLANILAN ARAÇALAR2 S DÜZENLEME

355 S UYGULAMALARINDA KULLANILAN ARAÇALAR3 S TEMİZLİK

WINTERTemplate

365 S UYGULAMALARINDA KULLANILAN ARAÇALAR3 S TEMİZLİK

375 S UYGULAMALARINDA KULLANILAN ARAÇALAR4 S STANDARTLAŞTIRMA

PowerPoint picture page

385 S UYGULAMALARINDA KULLANILAN ARAÇALAR4 DİSİPLİN

39KAYNAKLARİsmail Şale, "ISO 9001:2000 Kalite Yönetim Sistemi ve Uygulamaları«Peterson J., Smith R., 1998. The 5S Pocket Guide, 2Carreira B., Trudell B., 2006. Lean Six Sigma, 136, 194TPMcan.com5S Sunumu Hatice İshakA STRATEGY FOR PERFORMANCE

EXCELLENCE

40

TEŞEKKÜRLER

5 S Sunumu - Kalite Yönetim Araçları

Documents

Transcript of 5 S Sunumu - Kalite Yönetim Araçları