3 Sistemi i OKB-së i Të Drejtave Të Njeriut

8/18/2019 3 Sistemi i OKB-së i Të Drejtave Të Njeriut

1/17

Sistemi i të Drejtave të

Njeriut të OKB-sëValon Murati

PrishtinëPrill, 2015


2/17

Karta e OKB-së• Në h rje !ria"rmohet #esimi në të $rejtat

themelore të njeriut, në $injitetin $he në vlerën enjeriut, në #ara%inë e të $rejtave të mesh&ujve $hetë 'emrave()

• Si*as nenit 1 *ara+ra" i -të një n$ër ëllimet eOKB-së janë. !)))*romovimi $he in&urajimi ires*e&tit *ër të $rejtat e njeriut $he lirivethemelore *ër të +jithë, *a $allim ra/e, +jinie,+juhe, ose 'eje)(

• Si*as Kartës, sam#leja e Për+jithshme $heKëshilli &onomi& $he So/ial janë or+anet e OKB-së

ë $o të merren m ë &on&retisht me të $rejtat enjeriut)


3/17

Or+anet e OKB-së• sam#leja e Për+jithsme• Këshilli i Si+urimit•

Këshilli &onomi& $he So/ial• Se&retariati• j &ata N$ër&om#ëtare e Drejtësisë• Këshilli i Kuj$estarisë 3e &a

sus*en$uar a&tivitetin n+a viti 144*as *avarësimit te Palaut6)


4/17

Sistemi i OKB-së *ër të$rejtat e njeriut

• Or+anet 37ru*at6 e Kartës. – sam#leja e Për+jithshme

• Këshilli *ër të Drejtat e Njeriut të OKB-së• Komiteti i 7retë

– Këshilli &onomi& $he So/ial• 8sh-Komisioni *ër të Drejtat e Njeriut

• Or+anet 37ru*at6 e 7ra&tateve. – Komitetet e marrëveshjeve 3tra&tateve6 n$ër&om#ëtare

*ër të $rejtat e njeriut 3*a&tet $he &onventat6• Komisariati *ër të Drejtat e Njeriut 3Komisari

%+ji$het n+a P n$ërsa vetë Komisariati është *jesëe Se&retariatit6

–

N$ihmon 'un&sionimin si të or+aneve të Kartës ashtu e$he të at re tëtra&tateve)


5/17

Komisioni *ër të Drejtat e Njeriut iOKB-së

• Këshilli &onomi& $he So/ial 3 9OSO96 &a&rijuar Komisionin e OKB-së *ër të Drejtat eNjeriut 314 :-200:6

• 9OSO9-ut, Komisioni &a enë i autori%uar t;i

#ëjë *ro*o%ime, t;i re&oman$ojë $he t;ira*ortojë *ër&ita%i me. – 8nstrumentet n$ër&om#ëtare *ër të $rejtat e njeriut – M#rojtjen e *a&i/ave – Pen+imin e $is&riminimit –


6/17

Ko$i N$ër&om#ëtar i të Drejtave tëNjeriut

• Komisioni &a hartuar $o&umentet &r esore *ër të $rejtat enjeriut

• Ko$i N$ër&om#ëtar i të Drejtave të Njeriut.• De&larata =niversale *ër të Drejtat e Njeriut

– >e%olutë e sam#lesë së Për+jithshme, $o&umenti i *arë në të /ilën janë të*ër'shirë e$he të $rejtat /ivile $he *oliti&e e$he ato so/io-e&onomi&e

• Pa&ti N$ër&om#ëtar *ër të Drejtat 9ivile $he Politi&e –

7ra&tat n$ër&om#ëtar i /ili *ërm#an të $rejtat /ivile $he *oliti&e, të /ilat $uhettë reali%ohen n+a shtetet të /ilat e &anë rati"&uar atë) – Proto&olli i Parë 314??6 i &ëtij *a&ti e &a &rijuar me&ani%min e an&esave

in$ivi$uale në Komitetin *ër të Drejtat e Njeriut të OKB-së, 8 /ili &a &rijuar një juris*ru$en/ë të %hvilluar në &ëtë 'ushë) 115 shtete janë *alë e &ëtij *roto&olli

– Proto&olli i D të 314416 i &ëtij *a&ti e n$alon $ënimin me v$e&je, *or $u&e u$hënë shteteve mun$ësi ë të re%ervohen n+a & an+a%him në rast të lu'tës)Deri më tani @1 shtete janë *alë e &ëtij *roto&olli)

• Pa&ti N$ër&om#ëtar *ër të Drejtat &onomi&e, So/iale $heKulturore

– 7ra&tat n$ër&om#ëtar i /ili *ërm#an të $rejtat e&onomi&e, so/iale $he &ulturore$he të /ilat $uhet të reali%ohen në mën rë +ra$uale $he *ro+resive n+ashtetet të /ilat e &anë rati"&uar atë)

– Proto&olli i Partë 3201 6 *ër herë të *arë &a &rijuar mun$ësit *ër in$ivi$ët $he+ru*et e in$ivi$ëve ë të an&ohen në Komitetin *ër të Drejtat &onomi&e,So/iale $he Kulturore *ër sh&eljen e të $rejtave in$ivi$uale $he &ole&tive) Kme&ani%ëm i ri *asi të "llojë të trajtojë rastet e *ara $o të &rijojë një

juris*ru$en/ë jashtë%a&onisht të rën$ësishme në 'ushën e reali%imit të të$rejtave so/io-e&onomi&e e$he në nivel të shteteve si $he të +j &atave tëven$it) Deri më tani vetëm 20 shtete e &anë rati"&uar &ëtë *roto&oll)


7/17

Këshilli *ër të Drejtat e Njeriut iOKB-së

• Këshilli është or+an n$ër everitar $he është &rijuar me>e%olutën :0A251, 15 mars 200: $he &a %ëven$ësuarKomisionin

• Këshilli është or+an n$ihmës i sam#lesë së Për+jithshme• Man$ati i tij n$ër të tjera është.

•

Promovimi universal i res*e&timit të të +jitha të $rejtave të njeriut• Sh rtimi i situatave të sh&eljeve të të $rejtave të njeriut $he

$hënia e re&oman$imeve• Promovimi i #ash&ëren$imit e'e&tiv $he 'u i%imi i të $rejtave të

njeriut #ren$a sistemit të OKB-së• Këshilli i &a ? anëtarë 3shtete6 ë %+ji$hen me shumi/ën

a#solute te votave në sam#lenë e Për+jithshme• 8 m#an minimum tre sesione $o vit 3në total jo më *a& se

10 javë6• Sesione s*e/iale m#ahen me &ër&esë të një anëtari e me

*ër&rahjen e 1A të anëtarëve


8/17

Këshilli *ër të Drejtat e Njeriut iOKB-së

• Me&ani%mat e Këshillit. – >ishi&imi Perio$i& i Për+jithshëm

• >ishi&imi i *ërm#ushjes së 14 shteteve të o#li+imeve në 'ushë e të $rejtavetë njeriut

• >a*ortimi i shteteve• Këto ra*orte &om#inohen me ra*orte të Komisariatit të Cartë *ër të Drejtat të

Njeriut $he me ra*orte të &ëtij Komisariati të *ër*iluar n+a të $hënat e O E-veven$ore e n$ër&om#ëtare

• Ba%ë *ër trajtimin e ra*orteve janë Karta e OKB-së, D=DN , instrumentet *ërtë $rejtat e njeriut të /ilat i &a rati"&uar shteti, %otimet $he *remtimetvullnetare të shteteve në 'ushën e të $rejtave të njeriut) jithashtu merret*aras sh e$he e $rejta humanitare n$ër&om#ëtare)

– Pro/e$urat S*e/iale• Man$atet temati&e 3tortura, lu'ta &un$ër terrori%mit, sh*rehja e lirë, të $rejtat

e +rave, var'ëria, orientimi se&sual, mi+rimi, ra/i%mi, asja në uji, arsimi,#animi a$e&uat etj)6

• Man$atet shtetërore 3Siria, territoret e *ushtuara *alestine%e, 8rani, Koreja eVeriut, Somalia, Su$ani etj)6

• >a*ortuesit s*e/ial, e&s*ertët e *avarur, +ru*et *unuese, *ër'a ësuesit eve antë të Se&retarit të Për+jithshëm

– Pro/e$urat e n&esës• 8n$ivi$uale• Kole&tive• O E-të

– Komiteti Këshillë$hënës i Këshillit• O*eron si thin& tan& me 1@ e&s*ertë• O'ron e&s*erti%a $he &ëshilla *ër Këshillin


9/17

Komiteti i 7retë i sam#lesë sëPër+jithshme

• K &omitet është njëri n$ër +jashtë &omitetet esam#lesë së Për+jithshme, $he trajton n$ër të

tjera e$he të $rejtat e njeriut)• K &omitet uhet e$he Komiteti i


10/17

7ra&tatet &r esore *ër të $rejtat enjeriut

• Pa&ti N$ër&om#ëtar *ër të Drejtat 9ivile $he Politi&e G 14?: 31:@shtete6

• Pa&ti N$ër&om#ëtar *ër të Drejtat &onomi&e, So/iale $heKulturore G 14?: 31: shtete6

• Konventa N$ër&om#ëtare *ër liminimin e të jitha Hormave tëDis&riminimit >a/ial G 14:4 31?? shtete6

• Konventa N$ër&om#ëtare *ër liminimin e të jitha Hormave tëDis&riminimit Kun$ër rave G 14@1 31@@ shtete6

• Konventa Kun$ër 7orturës $he 7rajtimeve $he N$ësh&imeve tëtjera Mi%ore, onjerë%ore $he Poshtëruese G 14@? 315? shtete6

• Konventa *ër të Drejtat e Hëmijëve G 1440 314 shtete6• Konventa N$ër&om#ëtare *ër M#rojtjen e të Drejtave të të jithë

Punëtorëve Mi+rantë $he nëtarëve të Hamiljeve të t re G 2003 ? shtete6

• Konventa N$ër&om#ëtare *ër të Drejtat e Personave me 'tësi tëKu"%uar G 200@ 315 shtete6

• Konventa N$ër&om#ëtare *ër M#rojtjen e të jithë Personaven+a Ih$u&ja e Dhunshme G 2010 3 : shtete6


11/17

Or+anet 37ru*at6 e Dala n+a 7ra&tatet.Komitetet

• 7ë nëntë tra&tatet themelore të të $rejtave tënjeriut i &anë &omitetet *ër&atëse

• Shtetet ë &anë nënsh&ruar &ëto tra&tate $uhettë $orë%ojnë ra*ortet *erio$i&e *ër *ërm#ushjen

e o#li+imeve të marra me &ëto tra&tate *ranë&omiteteve *ër&atëse• Këto &omitete mun$ të #ëjnë e$he hetime në rast

të $ shimit të sh&eljeve të të $rejtave të njeriutnë 'ushat *ër&atëse

•

Komitetet *as $orë%imit të ra*orteve *erio$i&en+a ana e shteteve, trajtimit të ra*orteve shtesëtë sho ërisë /ivile si $he të institu/ioneve tëtjera, $alin me O#servimet Për'un$imtare *ër $oshtet)


12/17

Or+anet 37ru*at6 e Dala n+a 7ra&tatet.Komitetet

•

Disa n+a &omitetet trajtojnë e$he an&esatin$ivi$uale.• Komiteti *ër të Drejtat e Njeriut, Komiteti *ër tëDrejtat &onomi&e, So/iale $he Kulturore 3*rej vitit201 6, Komiteti Kun$ër 7orturës, Komiteti *ër

liminimin e Dis&riminimit Kun$ër ruas, Komiteti

Kun$ër Dis&riminimit >a/ial, Komiteti *ër të Drejtate Personave me 'tësi të Ku"%uar, $he Komiteti iIh$u&jeve të Dhunshme

• Komitetet inter*retojnë të $rejtat e +arantuara*ërmes tra&tateve *ër&atëse *ërmes Komentevetë Për+jithshme

• Këto &omitete i ra*ortojnë sam#lesë sëPër+jithshme, *ërve Komitetit *ër të Drejtat&onomi&e, So/iale $he Kulturore ë i ra*orton9OSO9-ut)

• Kosova, *ërmes =NM8K-ut &a ra*ortuar në $isa n+a&ëto &omitete e$he *se nu& është shtet anëtar)


13/17

8nstrumentet e tjera *ër të Drejtat eNjeriut

• De&larata *ër të Drejtën në Ihvillim - 14@:• De&larata *ër të Drejtat $he Për+je+jësitë

e 8n$ivi$ëve, ru*eve, $he Or+aneve tëSho ërisë *ër të M#rojtur të Drejtat eNjeriut $he Ciritë 7hemelore të Njohura=niversalisht - 144@

• De&larata *ër të Drejtat e Po*ujveuto&tonë 38n$i+jenë6 G 200?

• Këto $e&larata nu& &anë &ara&ter o#li+ativ*or janë s nime morale $he *ro+ramati&e*ër të /ilat shtetet janë *ajtuar në *arim


14/17

Me&ani%mat e tjerë• Këshilli i Si+urimit &a themeluar.

– 7ri#unalin N$ër&om#ëtar Penal *ër ish- u+osllavi 3144 6

–

7ri#unalin N$ër&om#ëtar Penal *ër >uan$ë3144 6• j &ata Penale N$ër&om#ëtare 320026 e

themeluar n+a Kon'eren/a e OKB-së në

vitin 144@, ve*ron e *avarur n+a OKB-ja• Me&ani%mat e a+jen/ive të s*e/iali%uara

të OKB-së 3=N S9O, =N89 H-i, 8CO6


15/17

Komisariati i Cartë *ër të Drejtat eNjeriut

• Pjesë e Se&retariatit të OKB-së)• Promovimi $he m#rojtja e të +jitha të

$rejtave të njeriut të ven$osura n+a Karta e

OKB-së $he tra&tatet e tjera *ër të $rejtat enjeriut)

• Shër#en si se&retariat e$he *ër or+anet etra&tateve të të $rejtave të njeriut $he tëKëshillit $he me&ani%mave të tij)

• Ka % ra $he misione në a'ro 50 ven$e të#otës)


16/17

r&ite&tura e OKB-së e të Drejtave tëNjeriut. >e&a*itullim

• 7ru*at OKB-së *ër të Drejtat e Njeriut 3or+anet e$ala n+a Karta6.

– Këshilli *ër të Drejtat e Njeriut i OKB-së – Komiteti i 7retë i sam#lesë së Për+jithshme

•

7ru*at e $ala n+a tra&tatet *ër të $rejtat e njeriut. – 4 Komitetet 3si *)sh) Komiteti i të Drejtave të Njeriut,Komiteti i të Drejtave &onomi&e, So/iale $heKulturore, Komiteti &un$ër 7orturës, Komiteti &un$ërDis&riminimit >a/ial, Komiteti &un$ër Dis&riminimit të

ruas, etj6)•

Komisariati i Cartë *ër të Drejtat e Njeriut• Me&ani%mat e tjerë.

– 7ri#unalet N$ër&om#ëtare Penale – j &ata N$ër&om#ëtare Penale – Me&ani%mat e a+jen/ive të s*e/iali%uara të OKB-së

3=N S9O, =N89 H-i, 8CO6


17/17

3 Sistemi i OKB-së i Të Drejtave Të Njeriut

Documents

Transcript of 3 Sistemi i OKB-së i Të Drejtave Të Njeriut