Srdrlebilir bir zm: Yapsal elikYapsal elik sektrn sektrn verileri, belgesinin ayrntlaryla ele aldmz dosyamzda, edilen rakamsal Trkiyede her zaman merak TUCSAMark

yapsal elik sektr ve sektr mensuplaryla alacaklar iin nemini, genel deerlendirmesini, geliimini ve baarlarn detaylaryla aktarrken, imalatlar ve malzemeciler tarafnn da grlerini aldk. Sektrn ne kan projelerine de yer verdik. Deerli okuyucularmz Trk Yapsal elik Dernei (TUCSA) Bakan Prof. Dr. Nesrin Yardmc rportajnda Avrupa Yapsal elik Birlii yesi TUCSAnn faaliyetleri ve zellikle Van Depremi sonrasnda yine hararetle balanan tartlmaya

yaplarn gvenlii konusundaki bilgi birikimini okuma frsat bulacak.

dosya

elik yap dediimizde, ncelikle gvenli yaplardan sz ediyoruzTrk Yapsal elik Derneinin (TUCSA) Bakan Prof. Dr. Nesrin Yardmc 1960 ylnda T naat Fakltesine girdi ve 1966'da T naat Fakltesinden naat Yksek Mhendisi unvan ile mezun oldu. 1990da Doent ve 1996da Profesr unvann alan Yardmc, Yeditepe niversitesi Mhendislik ve Mimarlk Fakltesi naat Mhendislii Blmnde retim yeliini srdrmekte ve TUCSA bakan olarak elik sektrnde nemli almalara imza atmaktadr. TUCSA ofisinde grtmz Sayn Yardmc, Trkiyede elik yap sektrnn zellikle Van Depremi sonrasnda grnmn ve dernein almalarn deerlendirdi.

Prof. Dr. Nesrin Yardmc Trk Yapsal elik Dernei (TUCSA) Bakan

ok uzun yllardr elik yap sektrnde akademisyen olarak almalar yapyorsunuz, on yldr da Trk Yapsal elik Derneinin Bakan olarak sektrde sz sahibisiniz, tm bu birikimlerinizle Trkiyenin yapsal elik sektrnn geliimini nasl deerlendirirsiniz, bu gelimede Trk Yapsal elik Derneinin nasl bir rol olmutur?Trk Yapsal elik Derneinin (TUCSA) sektrn geliiminde olduka pay oldu. Ancak bu geliim, bizim istediimiz seviyede deil diyebiliriz. Dnyada gelimi lkelere baktnzda, zellikle bizim gibi deprem kuanda yer alan lkelerde, inaat sektrnde eliin olduka yksek bir oranda yer aldn grebiliriz. rnein, bir deprem lkesi olmad halde ngilterede elik yaplarn tm yap stou iindeki oran %60n zerindedir. Japonya ve ABDde ise bu oran ok daha yksektir. Genel olarak Avrupa lkelerinde elik yaplar %40-50 arasnda deien bir oranda gryoruz. Ancak, ciddi anlamda deprem tehlikesi olan lkemize geldiimizde bu oran sadece %5 seviyesinde. Bu dk oran dahi daha ok endstri yaplarnda ve son yllarda alveri merkezlerinin atlar uzay kafes elik tayc olarak ina edildiinden karmza kyor. Toplam yaplarn iinde elik yaplarn says kukusuz artyor ancak bahsi geen oran yllardr art kaydetmiyor. 1999 depremi sonrasnda elik yaplara ynelik ilgide

art kaydedildi. Biz de dernee 2000 ylndan itibaren daha kurumsal bir kimlik kazandrdk. Tm etkinliklerimizde elik yaplarn yaygnlatrlmas ve doru kullanmna ynelik almalar amaladk. lkemizde bu malzeme yeteri kadar tannmadndan, bilgilendirme amal etkinliklere yneldik. Van Depremine gelinceye dek ilgi yava yava art kaydederken, sz konusu deprem sonrasnda ilginin daha fazla art kaydettiini de gzlyoruz. Vanda kamu binalarnn ve okullarnn elikten yaplmas hatta konutlarn hafif elik yap sistemlerle yeniden dzenlenmesi konuuluyor. Ancak bu almalarn ne kadar gerekletirilecek, henz bu kararll yeteri kadar grebilmi deilim.

Deprem blgelerinde neden elik kullanlmal?elik yap dediimizde, ncelikle gvenli yaplardan sz ediyoruz. Gvenli olmayan bir sistemi zaten yap olarak deerlendirmiyorum. Depremde yklm, ar ya da hafif hasar alm yaplarn tm mhendislik hizmeti grmemi yaplardr. Dolaysyla bu tr yaplar hari tutarak, bir yap muhakkak gvenli ina edilmelidir. Gvenliin yannda kukusuz, yapnn ekonomisi de nemlidir ve bu ekonomiyi, pahal bir malzemeyle de gerekletirebilirsiniz. Bir yapnn ekonomik olmas ile tayc sistem malzemesinin dierlerine gre biraz

88

Prime Ocak 2012

dosya

daha yksek bedelli olmas ayr konulardr. Ekonomi iin gvenlikten vazgeemezsiniz. Tayc bir sistem olarak eliin malzeme zellii ok nemlidir. Yapsal elik teknolojik bir rndr ve srekli denetim altnda retilmektedir. Dolaysyla yapsal elikte daha hassas, kk gvenlik katsaylaryla alyorsunuz. Dolaysyla daha hafif bir yap elde ediyorsunuz ve hafif yaplarn deprem blgelerinde ok avantaj var, nk yapya gelen deprem ykleri yapnn dey arlyla orantl geliyor. Dey arla ilk srada ise yapnn kendi arl dhil. letme ykleri gibi dier ykler de bulunmaktadr tabii. Bahsedilen kendi arl ne kadar az olursa deprem yk de o kadar az olacaktr. Bir baka nemli detay, elik, olduka snek bir malzeme olarak byk ekil deitirmelere uyum salayp deprem yklerini iyi snmlendiriyor. Bu zellii deprem blgesi iin nemli bir avantaj salyor. Ayrca, depreme ynelik yap tasarm kurallarnda, yapnn snek olmasna ynlendiren klar var. Snek malzemeyi snek bir yap olarak boyutlandrdnzda byk avantaj elde ediyorsunuz. Hafiflik ve sneklik, zayf zeminlerde avantaj salyor. Kukusuz zayf zeminlerde her trl yapy ina edebilirsiniz. Ancak, byk bir zemin iyiletirmesi yapmalsnz ki bu alma art bir maliyettir. Yapnn temel maliyeti de nemlidir ve hafif bir yapnn temeli kukusuz ar bir yapya gre daha kk oluyor. elik ayrca kontrol kolay, denetlenmi endstriyel bir rn. naat aamasnda, tayc sistem bittikten sonra, elemanlar kaplanmamsa, projesine uygunluunu, kontrolnz gzle bile denetleyebilirsiniz. nk bir yapnn gvenlii sz konusu olduunda, tm yan unsurlaryla projesinin salkl oluturulmas, zemin ettlerinin iyi yaplm olmas arttr. Blge artlarna gre oluturulan projenin ve projede kullanlan yap malzemesinin muhakkak denetlenmi olmas gereklidir. Kullanlan malzeme olan eliin ve yerinde inasnda, projesinin denetimi de yaplabiliyor. Ancak betonarme yapda beton dkldkten sonra yaplan kontrol size yzde yz gvenli kontrol vermiyor. Sonuta, deprem blgesindeki yaplar hi hasar almayacak diye tasarlanmyor. Baz hasarlar alnabilir ancak asl ama o yapnn gmemesi yani can kaybnn olmamasdr. Sonuta yap hafif, orta ya da ar hasar alabilir. Deprem sonrasnda

hafif ve orta ar hasar alm yaplarn glendirilmesi gereklidir. Bu sre de elikte ok daha kolay nk elik tayc sistemlerde bir eleman gerekli gvenlik nlemlerini alarak karp yenileyebilir ya da takviye yapabilirsiniz. Oysa betonarme yaplarda bu durum ayn kolaylkta olmuyor hatta ou durumda elikle glendirip onarmak gerekiyor. Tm bunlar deprem blgelerinde eliin avantajlar olarak saylrken, tayc sistem maliyeti dnda, yapnn toplam maliyetine btnyle bakldnda, iklim koullarndan etkilenmeden, byk oranda atlyelerde teknoloji ile hata oran sfra yakn retilen elik kullanlarak yapm sresinin ksa olmas da dnlmeli. Tayc sistemi pahal olduu dnlen bir malzemeyle maliyet asndan ok daha ekonomik bir yap

TUCSA, kurulduu yl olan 1992 ylndan itibaren Avrupa Yapsal elik Birlii yesielde edebiliyorsunuz. elik hafiftir. Deprem yk az, temele intikal eden yk daha az oluyor. Tayc sistem elemanlar daha kk, daha fazla yer kazanyorsunuz. Deprem blgelerinde okul, hastane, kamu binalar gibi, hafif hasar grse de deprem sonrasnda hemen kullanlmas gereken binalar mutlaka elikten ina edilmesi gerektiini malzeme ayrm yapmayan bir akademisyen olarak sylemek istiyorum. Her yap her malzemeyle gvenli ina edebilir. Ancak zellikle deprem blgesinde malzeme seimini ok daha dikkatle yapmak gereklidir. Kukusuz bu blgelerde gvenli betonarme yaplar da ina edilebilir. Ancak bu yaplar da ekonomik olmayaca gibi, depreme kar davran da elikle ayn olmayacaktr. Betonarme yaplarn da ncelii olan yer trleri var ancak bu almalarn dikkatli seimlerle yaplmas gerekli. Sadece pahaldr diye dnp gvenlik bata olmak zere eliin dier ekonomik avantajlarn dnmek gereklidir. Deprem blgeleri dnda endstriyel yaplarda zaten kullanlmakta olan elik, kat maliyetlerine bakldnda da, deiken bir veri olmasna ramen belirli katlardan sonra betonarme yaplardan avantajl hale geliyor. Bu da gz nne alnmas gereken bir zelliktir. nceki yllarda profil bulma sknts vard. Ancak u an

Ocak 2012 Prime

89

dosya

byle bir durum olmad gibi, ithal profillerle yurt iinde retilen profiller arasnda fiyat fark da yok. elik yaplarda projeye balamadan nce, sreyi uygun kullanabilmek iin piyasa aratrmasn dikkatli yapmak gereklidir. Zemin etdn yapmak, malzemeyi tanmak ve bilgi edinmek, iklim, evre ve konum koullarna gre malzemeyi tercih etmek byk nem tayor. Projeye aceleyle balamak yerine balang aratrmalarna zen gstermek byk nem tamaktadr.

llk sizi farklla gtrr. Betonarme yaplarda ise birim santimetredir. Dolaysyla birimlerde bile on kat fark var ve proje-imalat-montaj-kontrol ve hatta kullanm aamasnda da bu hassasiyetin gsterilmesi gereklidir. Bu srelerin doru uygulanmamas durumunda elik yaplarn da gvenliinden emin olamayz. randa fazla sayda elik yap olmasna ramen depremde bu yaplarn ykldn gryoruz. Bizdeki ykmlarda sebep betonarme deil, zensizlikti. elik yaplarn yaygnlamas bu adan bilinli ve salkl olmaldr, derneimizin almalar da bu yndedir. Dernek olarak elik Yap Tasarm kurslar dzenleyeceiz. Gerekirse yurt dndan da elemanlar getirerek hem tasarmclara hem de sahada alacaklara ynelik kurslar dzenleme amacndayz. elik yaplarn nerelerde kullanlacan, zelliklerini tantan, naat

Trkiye gibi elik retiminde dnyada st sralarda yer alan bir lkede yeterli oranda kullanlmadn dndnz yapsal elie toplumun baknda kltrel tarafn da nemli olduu ak. TUCSA da bu adan byk nem tayor ve eitli almalar yrtyor. Bu konuda neler sylemek istersiniz?elik yaplarn bir lkedeki kullanm oran, says, o lkenin gelimilik ltlerinden biri saylmaktadr. elik yapan kurulu lkemizde inaat birok var. elik retimi var,

Ancak bu kurumlar lkede yeterli talep bulamadndan daha ok yurtdna ynelik alyor. ilikisi kltre elik derken, nem Mhendisleri Odas ve niversitelerle ortak dzenlediimiz bilgilendirici seminerlerimiz devam etmektedir. Geni bir akademisyen kadromuz var ve yaynlar karyoruz. Babakann elik yaplardan sz etmesi bile ilgiyi artrrken eitli kurumlar harekete geirdi. Dolaysyla derneimize de ok i decektir. Van Depreminin ardndan Vanda yaplacak okullarn elik elik yaplarda eitim, bilgi ve kltr ok gereklidir. elik yaplar tm avantajlarnn yan sra betonarme yaplara gre her aamasnda ok daha hassas olarak ina edilmesi gereken yaplar. elik yaplarda birim milimetredir. Bir milimetrenin yarsnda oluan bir farkolmas ynnde adm atan Milli Eitim Bakanl, bu amala Trk Yapsal elik Dernei Ynetim Kurulu yeleri ile grt. Kendilerine istenilen destek ve yardm da kadromuzla yerine getirebileceimizi belirttik. Ayrca APAD ile almalarmz var. Kendilerine vermi yaplarn kltrle

verilmesine dair almalarn aslnda sadece elikte deil tm alanlarda olmas ve ailelerden, okullardan balamas gereklidir. elik yaplara dair kltrel ilgideki yetersizlik denetlemelerden balayarak inaatlara kadar her alanda sorunlarda kendisini gsteriyor ve afet zamanlarnda kayplarla karlayoruz.

90

Prime Ocak 2012

olduumuz deprem sonras konutlarla ilgili proje nerileri verdik. Sadece bizim abamz yeterli olmayacaktr. zellikle belediyelerden yeterli destei almyoruz.

1992 ylnda kurulduunu bildiimiz TUCSA 2012de 20. Yln dolduracak. ok zetle de olsa bu 20 ylda neler baarld, neler sorun olmaya devam ediyor diyebiliriz?TUCSA, geni bir ye profili olan gl bir dernek ve kiilerden bamsz olarak kurumsal kimlik kazanm, profesyonel alanlar bulunan ve kiisel fikrime gre sektre ciddi katklar olan bir yap. elik sektrnde olduka deiik firmalarla retici, imalat, malzemeci gibi farkl alanlardaki yelerinin yan sra geni bir akademisyen kadrosuna sahip. Bu geen yllarda elii tantmak iin elinden geleni yapan dernek bu konuda zerine den grevi yerine getirmitir dncesinde-

dosya

TUCSA yurtdndaki benzer kurulularla da iletiim halinde olan bir yap. Siz de yakn gemite bu kurululardan Avrupa Yapsal elik Birliinin Dnem Bakanln stlendiniz. Dardaki benzer dernekler-birliklerle kyaslaynca Trk Yapsal elik Derneini nasl bir yerde gryorsunuz ve buradan hareketle Trk Yapsal elik Derneinin gelmek istedii nokta nedir?Her ye grubumuz iin ayr danma kurullarmz var. Bu kurullar bir araya geliyor ve istekler dorultusunda gerek birlikte gerekse biz almalar yapmak zere grmeler gerekletiriyoruz.

Yapsal elik teknolojik bir rndr ve srekli denetim altnda retilmektediryim. Ayrca kamuya ynelik almalarmz youndu. Bugn kamuda elik kullanlmas dnlyorsa, bunda dernein katks ok ciddi orandadr. Yine yelerimizin katksyla yllardr kardmz elik Yaplar isimli dergimiz, sektr ve paydalarn daha tannr hale getirdi.

TUCSA, kurulduu yl olan 1992 ylndan itibaren Avrupa Yapsal elik Birlii (ECCS) yesidir ve ynetim kurulunda yer almaktadr. 2010 ylnda stlendiim Dnem Bakanlmzda gerekletirdiimiz etkinlikte, sektrmzden ok gl bir destek alp sektrn birliini gsterme imkan bulduk. Ayrca 2011 ylnda elik Zirvesi gerekletirdik. almalarmz dier ye derneklerle paralel yrtyoruz. Her ye dernein kendi lkesinde dzenledii ve bizim de 12 yldr dzenlediimiz Yapsal elik Gn etkinlii bu trden almalarmza rnektir. Ayrca bizim baka bir nemli projemiz de Trk Yapsal elik Derneinin Borusan Mannesmann ile dzenledii, Yap-Endstri Merkezi (YEM) organizasyonuyla gerekletirilen ve 2012 ylnda 12.si yaplacak olan PROSteel elik Yap Tasarm renci Yarmasdr. Her lkede bu tr yarmalar var ancak bizdekinin fark mimarlarn yan sra inaat mhendislii rencilerinin de yer almasdr. Bu zellik dier ulusal dernekler arasnda da ok ilgi ekti. ki ylda bir bizde kazanan projeleri ECCS yarmasna da gnderiyoruz ve projelerimiz olduka beeniliyor. Ayrca yelerimiz arasnda ECCS komisyonlarnda alanlar var. Ayrca ben Ynetim Kurulu Toplantlar yan sra Yrtme Kurulu toplantlarna katlyorum. ECCSde ilk kadn Dnem Bakanlnn Trkiyeden kmas da mutluluk verici oldu.

TUCSAmark almalarnn mevcut durumu hakknda bilgi alabilir miyiz?TUCSAmark belgesi, derneimizin yelerini snflandran, derecelendiren, deerlendiren ve belgelendiren bir Yapsal elik Yeterlilik belgesidir. Bu belgeyle, sektrde alanlar akademisyenler hari deerlendiriyoruz, hangi ileri yapmaya muktedir, kapasitesi nedir, hangi ileri tamamlamtr eklinde btn zelliklerini denetimli ekilde belgelendiriyoruz. Bu denetimi u an iin yapan ve sertifikay veren tarafsz bir kurulu olan Bureau Veritas. leride baka bir tarafsz kurum olabilir. TUCSAmark belgesinin yaygnlamasyla birlikte, syleinin balangcnda zerinde nemle durduumuz elik yaplarn zen ve hassasiyetle gerekletirilmesi salanm olur. nk bu belge, elik yaplarla alacak herkese, tm kamu kurulularna gerekli bilgileri denetlenmi ekilde sunmaktadr. lerleyen admnda yine bamsz bir kurumla birlikte inaat da denetleme aamasna geeceiz. TUCSAmark belgesinin yaygnlamas, elik yaplar hakknda kltr, bilgilendirme ve bilinlendirme yolunu daha da aacaktr.Rportaj: Bar Yarsel Ocak 2012 Prime 91

dosya

TrkiyeninYapsal elik Sektrne

RAKAMLARLA

Bakmak

. Seluk zdil Trk Yapsal elik Dernei (TUCSA) Ynetim Kurulu yesi

Trkiyede elik Yap Sektrnn istatistiklerini oluturmak kelimenin tam anlamyla zor bir i. Bu zorluk temelde yeterli ve gvenilir istatistiksel bilgi eksikliinden ve sektrn yapsndan kaynaklanyor. Trk Yapsal elik Derneine en ok sorulan sorular: Trkiyede ne kadar elik yap retiliyor?, Yeterli yerli yapsal elik retimimiz var m?, thal malzeme ne oranda kullanlyor?, Yap sektrnde elik yaplarn ald pay renebilir miyiz?, elik konut pazarnn bykl nedir?, Yurtdna ne kadar yap ihra ediyoruz?, Trkiyede elik yaplar ne oranda yaygnlat?.. diyerek uzayp gidiyor. Dolaysyla bu sorulara bir ekilde yant vermek, bir ekilde zor u baarp sektr rakamlarla anlatmak gerei var. Bu grev de yapsal elik sektrnn dernei Trk Yapsal elik Derneine dyor.

retiminden ihracat rakamnn dlmesi ama ithalat rakamnn eklenmesiyle bulunmaktadr. Yllar iinde grnr tketimin geliimi ekil 1de verilmektedir. Bu tketim rakamna Grnr denmesinin nedeni, tketimin yurtiinde yaplyor olmasna karn, atlyelerde retilen yap elemanlarnn yurtdndaki projelere yollanmas halinde tketimin gerekten yurtiinden yaplmam olmasndandr. Bir elik yap retilirken kullanlan elik miktarnn %10u kadar elik kaynak malzemesi ve yine benzer miktarda elik balanma eleman kullanlmaktadr. Ancak sektr bykln hesaplarken bu tr yardmc malzemeler hesaba katlmamaktadr. ekil 2deki grafikten de grlebilecei gibi getiimiz on ylda yapsal elik sektr dzenli olarak byyerek 1 Milyon Ton seviyesine gelmitir. Getiimiz dnemdeki kriz bymenin rzgarn kesmi de olsa 2011 yln-

Trk Yapsal elik Dernei olarak snrl da olsa var olan istatistikleri ve yelerimizden aldmz bilgileri kullanarak bizlere sorulan sorulara anlalabilir yantlar vermeye alyo- Yapsal elik ruz. Sektrn bykln anlayabilmek iin ncelikle yapsal elik malzemesi tketimine bakmak gerekiyor. elik yaplarn tayc sistemini oluturan ana malzeme, ykseklii 80 mm ve daha byk olan HE, IPE, IPN, UPN serisi, scak haddelenmi profillerdir. Tayc yap oluturulurken profilin yan sra mutlaka %10-15 civarnda da plaka sac da kullanlmaktadr. Yapsal elik pazar bykln, bu iki rnn grnr tketiminin toplam olarak tanmlyoruz. Grnr tketim, bu rnlerin

Pazar - Veriler

(ekil-1)92 Prime Ocak 2012

dan 1.1 Milyon Tonla 2007 dzeyini getiini dnyoruz. Bu rakamn 950 ktu yerli profil retimi, 350 kt

Yapsal elik Sektrnn Geliimi

oluan, ana tayc olmayan ama yap ilerinde cephe, korkuluk, at dorama ileri veya direk, enerji nakil hatlar gibi uygulamalarda veya tmyle yap ileri dnda (makina imalat, tarm direkleri vb) kullanlan kk kesitli ticari profilleri, yapsal elik tketimine katmadmz belirtmemiz gerekir. Yllar iinde yapsal elik sektrndeki gelimeleri elik reticileri de iyi bir ekilde izlemi, zellikle de Avrupa standartlarna uygun, ekonomik, HE ve IPE kesitlerinin yerli retiminde byk artlar olmutur. Bu profiller bir yandan i tketimde kullanlrken uzun rnlerde elik ihracatmzda da daha yksek katma deerli, yeni eitler eklenmesini salamtr. elik yaplar endstriyel olarak retilmekte, hazr yap elemanlar olarak antiyelerde kuru ve hzl sistemle yerine konmaktadr. Bu adan evreci ve ekonomik zmler sunmann yan sra yaklak dorudan 30 Bin mavi yakal, 4 Bin beyaz yakal, bilgi ve beceri youn teknik igcne istihdam salamaktadr. Bu rakamlara dorudan olmayan tamamlayc ilerin salad istihdam da katarsak, sektrn bykl hakknda daha iyi fikir edinilebiliriz. ok kaba tahminlerle sektrn parasal byklnn 2,5 Milyar Dolar, ihracatnn da 1 Milyar Dolar seviyesinde olduunu syleyebiliriz. retim istatistikleri yapsal elik ve ticari kesitleri tam olarak ayrtrmadndan yerli kapasite ve retim rakamlarnn toplam zerinde deerlendirmek gerekiyor. Tablo 1de verilen retim rakamlar konusundaki tahminlerimizi bu yl ilk kez Demir elik reticileri Dernei ile de karlkl paylatk. Bizim yapsal profil, art ticari profil retim tahminimizle (3 Milyon Ton) Demir elik reticileri Dernei rakamlar (yaklak 4 Milyon Ton) sonularmz karlatrdmzda oluan farkn, bu malzemelerin % 25-30 civarndan yapsal olmayan kullanm (tarm, makine vb) uygulama alanlarndan kaynaklandn dnmekteyiz. Demir elik reticileri Dernei ile yaptmz ibirliini nmzdeki yllarda da srdrmek dileindeyiz. Buraya kadar anlattklarmz zetlersek, sonu olarak Trkiyede yapsal elik retiminin getiimiz on ylda ikiye katlandn, daha ksa bir zamanda bir kez daha iki kata, hatta drt katna kadar artacan syleyebiliriz. Daha nceleri sadece endstriyel yaplarda kullanlan yapsal eliin son yllarda ticari yaplar, ofisler, yaygnlaan uygulamalarnn nmzdeki yllarda eitim, salk yaplaryla, konutlara da yaygnlamasn beklenmektedir. elik yap sektr yurtii geliimine kout olarak yurtd projelerde de yklenicilerine rekabet olana salayacak noktaya gelmitir. Trkiye elik endstrisi bu gelimeleri yatrmlar ve rn eitleriyle yakndan takip etmektedir.Ocak 2012 Prime

dosya

(ekil-2)ihracat, 350 kt ithalat ve 150 kt plaka sacdan olutuunu hesaplyoruz. Buradan sonra kresel ekonomilerde zellikle de mteahhitlik ihra ettiimiz lkelerde yeniden toptan bir kriz olmazsa, bymenin sreceini ngryoruz. Yapsal elik tketiminde Avrupa ortalamasnn kii bana 20 kgr olmasndan yola karak Trkiyede gerek tketimin en azndan 1.750 Milyon Ton ve % 30-40 aras bitmi yap elemanlar ihracatnn da eklenmesiyle 2.250-2.500 grnr tketime erimemiz gerekir. elik yaplarn yaygnlama ivmesi ile nmzdeki kentsel dnm, enerji, evre , alt yap yatrmlar dnldnde bu artn daha nceki gibi on yl almayacan ngrmek ok da iyimser olmayacaktr kansndaym. Yap ileri arasnda bugne kadar pek de yer almayan rzgar enerji santralleri ve enerji nakil hatlar projelerini de hesaba kattmzda nmzdeki on ylda 4-5 Milyon Ton rakamlarna ulamas da olasdr. Son yllarda elik yaplar konusundaki gzel bir gelime de, alkl olarak yurtd projeleri iin retimi ve kullanm artrmakta olan, galvanizli sacdan retilen, ince cidarl profillerle yaplan konut, okul, yurt ve otel tr bina uygulamalarndan 50 Bin Tona ulatn tahmin ettiimiz sektrn 1.500 Milyon m2/yl inaat alanna ulatn tahmin ediyoruz. Bu geliimin kentsel dnm projeleri ve deprem blgelerindeki geici ve kalc yaplarn gerekletirilmesindeki hz ve ekonomisinden dolay artan bir ivmeyle sreceini n gryoruz. Trk Yapsal elik Dernei olarak dileimiz, deprem blgelerindeki, zellikle de Marmaradaki tm kritik nemdeki zayf yaplarn hemen ve zaman elverirse de tmnn, deprem ykmadan, dolaysyla binlerce insanmz kaybetmeden nce elik, elik-beton kompozit olarak yeniden yaplmas, bylece depremlerin afet olmaktan karlmasdr. Yine eitli kesitlerde kebent, boru ve profillerden

93

dosya

elik yap sektrnde kalitenin ad TUSCAmark

. Seluk zdil Trk Yapsal elik Dernei (TUCSA) TUCSAmark Teknik Komitesi Bakan

Yap sektrndeki yatrmclarn ilerini yeterli kurululara, doru, tekniine uygun olarak yaptrabilmeleri ve hepimizin dilei olan salam ve gvenli yaplara sahip olabilmeleri amacyla yola kan Trk Yapsal elik Dernei, TUCSAmark Programn Gvenli Yap ya ulamak iin iyi bir ara olarak neriyor ve dikkat ekiyor

elik yaplarnz yeterli kurulularn yapabilmesi iin, TUCSAmark Yeterlilik Belgesi Trk Yapsal elik Derneinin yapsal elik sektr kurulularnn yeterliliini belgelendiren Yapsal elik Yeterlik Belgesi TUCSAmark Program, 2003 ylndan bu yana sektrn nemli bir uygulamas olarak geliiyor. Bu program erevesinde yaplan almalarn sonucunda, yapsal elik sektrnde alan kurulular, ilevleri ve i konularna gre snflandrlm; teknik donanm ve olanaklar, kalite ynetim sistemleri, mal byklkleri ile uygulama referanslarna gre deerlendirilmi, derecelendirilmi; uluslararas bir sertifika verilerek de yeterlik ve yetkinliklerine gre belgelendirilmi oluyor. Gvenli yaplar retilebilmesi iin, ve den tasarm malzemebalayp

devam eden tm yap retim srelerinin yeterlilii olan uygulayclar tarafndan, standartlara ve artnamelere uygun yaplmas; yaplan tm ilerin de bilgili ve yetkili (akredite) denetiler tarafndan denetlenmesi; yaplan tm ilerin de kurallarna gre belgelenmesi gerekir. Btn bu ilerin ancak ve ancak yeterli kurulular tarafndan gerekleebileceinden yola karak hazrlanan TUCSAmark Program, yatrmclara elik yap ileriyle ilgili her konuda doru deerlendirme yapabilmeleri

uygulamayla

94

Prime Ocak 2012

dosya

iin teknik olarak doru, ayrntl ve gvenilir bir dayanak sunarak, ileri doru yapabilecek, yeterli kurulularn belirleyebilmelerine olanak salamaktadr. TUCSAmark Belgeleri iin aday kurulularn denetimleri Trkak tarafndan elik konusunda yetkilendirilmi ve uluslararas akreditasyonu olan nc taraf bamsz denetim kurulular araclyla yaplmaktadr.

Bu derecelendirmeye uygun retimi yapabilecek kurulularda aranmas gereken artlar ve teknik gerekler, artnamede belirlenen istekler, TUCSAmark Yeterlilik Program iinde yatrmcnn normal bir ihale srecinde bakabileceinin tesinde bir ayrntda belirlenmitir. Denetimler yukarda da anlatld gibi denetimler konusunda uzman nc taraf denetiler tarafndan bu gereklere uygun olarak titizlikle yaplmaktadr.

TUCSAmark Program ile paralel bir alma olarak Yap elii leri Teknik artnamesini de hazrlayarak sektre sunan Trk Yapsal elik Dernei, ilgili bakanlk birimleri ile de ilikide kalarak bu artnamenin sektrde kullanmn yaygnlatrmaktadr. Avrupa hazrlk normlar erevesinde hazrlanan Yap elii leri Teknik artnamesi, daha sonra Trk Standartlar arasna giren TS EN 1090-2yi de desteklemektedir. Teknik gereklere gre dzenli olarak gncellenmekte olan TUCSAmark Program, v3 srmnde TS EN 1090-2 Standard'nn Ek:B nerilerine gre; yapnzn nem, kullanm, ykleme snf ve retim karmaklna gre seilen elik yap uygulama snf derecelendirmesi (EXC 1,2,3 veya 4) dorudan yeterlilik belgesi zerinde gsterilmektedir.

elik Yap Sektrnde faaliyet gsteren tm kurululara ak olan TUCSAmark Programnda Trk Yapsal elik Derneinin hedefi: leri yapabilecek yetenekte olan kurulularn hakl rekabet yapabilmesini salamak; yaplacak iin gerekleri iin yetersiz olan kurulularn yetersiz olduklar konuda i yapmasnn nne gemektir. Ancak bu tr yetersiz kurulularn da eitilerek TUCSAmark Belgesi gereklerine uygun seviyeye getirilerek sektrn yeterlilik ve kalite ynnden gelimesine katkda bulunmak da programn hedefleri arasndadr. Bunun zaman alan bir bilin almas olduunu vurgulayan Trk Yapsal elik Dernei, Trkiyede elik yaplarn gelimesi kadar, bu gelimenin TUCSAmark Belgesi gibi bir sistemle, kontrol altnda gereklemesinin nemine de dikkat ekiyor.

Ocak 2012 Prime

95

dosya

ArcelorMittal Distribution Solutions, Osmaniye elik Servis ve leme Merkezi ile ArcelorMittal Gvencesinin kapsamn bir kademe genileterek n imalat aamasn da eklediArcelorMittal Distribution Solutions Trkiye CEOsu Sayn Sleyman Zakuto, dergimize ArcelorMittal tecrbesiyle srdrdkleri almalar, Osmaniye elik Servis ve leme Merkezi ile genileyen hizmetlerini ve zmlerini aktarrken, Trkiyede yapsal elik sektrn deerlendirdi.

Sleyman Zakuto ArcelorMittal Distribution Solutions Trkiye CEOsu

Rozak ve ArcelorMittal Distribution Solutions birlikteliinden bahsedebilir misiniz?Kuruluu 1983 olan Rozak, 2007 ylnda ArcelorMittal Distribution Solutions ile birleerek Avrupann en byk demir- elik stok ann yksek stok hacmi ve geni rn eitlilii ile Trkiyedeki en byk demir- elik sat ve servis merkezi olmutur.

AMDS-Rozak rn eitliliiScak Haddelenmi elik Uzun rnler 1-IPE-HEA-HEB-HEM-HD-HL-IPN-UPN 2- Ticari profiller (Kebentler, lama, kare, transmisyon, yuvarlak) 3- Palpalan 4- Kreyn ray 5-Dierleri (W, UB, UC) Yass elik rnler Scak levha, rulo ve paket saclar Souk paket ve rulo saclar Kazan saclar boru ve gemi saclar Anmaz saclar Dierleri (DKP, baklaval, gzya) elik Boru Profiller Kare, dikdrtgen VE oval kutu profiller Dz, dikili ve dikisiz boru profiller, spiral dikili borular Su ve doalgaz borular Dier rnler MADENCLK KESTLER elik tel rnleri, beton donats iin elik fiber naat demiri (Dz ve nervrl) at ve cephe rnleri (Trapez sac, sandvi panel)

AMDS- Rozak yapsal elikte hangi rnlerin ithalatn gerekletirip stoklarnda tutmaktadr?Yap sektrnden makine imalatna, gemi sanayine kadar demir- elik rnlerine ihtiya duyulan her alanda ithal ve yerli rn yelpazesi ile hizmet veren AMDSRozak standart rnlerin yan sra stoklarndan proje baznda zel kalite ve ebatlarda malzeme temini yapmaktadr. 100 yl akn ArcelorMittal tecrbesiyle birleen gl teknik ekibi projelerinizi gelitirirken kullanabileceiniz yaratc ve ekonomik zmleri bulmanz konusunda teknik olarak projenizde yardmc olmaktadr.

SMde yapsal elie ynelik faaliyetleriniz ve yarattnz katma deeri okuyucularmza aktarabilir miyiz?Osmaniye elik Servis ve leme Merkezimiz ile ArcelorMittal gvencesinin kapsamn bir kademe genileterek n imalat aamasn da ekledik.

Trkiyede her zaman yapsal elik sektrn bytmeye ynelik almalarmz oldu. Bu kapsamda Trkiyenin hzl gelimekte olan Anadolu blgelerine hizmet amz geniletmek zere 2010 yl banda Osmaniye elik Servis ve leme Merkezimizin inaatna baladk. Bulunduu konum itibariyle Osmaniye, skenderun Limanna ve Ortadouya yaknl nedeniyle de byk bir neme sahip. Bu yeni elik Servis ve

96

Prime Ocak 2012

dosya

leme Merkezimiz ile Trkiyenin elik ileme kapasitesine katkda bulunmay hedefliyoruz. 80.000 msi kapal olmak zere antrepo alanlar dahil toplamda 140.000 mlik bir alan zerinde kurulu bu merkez Distribution Solutionsn yzey alan olarak en byk tesisi olup tesiste tm yapsal elik sac, levha ve profil ileme ve imalat olanaklar 2011 balangc itibariyle Osmaniye elik Servis ve leme Merkezinde elik sac, levha ve profillerin stoklanmas ve sat balam olup Rulo Ama makinesini takiben yl iinde yapsal elik profil ileme, yapsal elik sac ve levha ileme bilgisayar kontroll CNC makineleri, yapsal elik levha ve profil kumlama ve boyama makineleri tamamen faaliyete gemitir. Yeni makine yatrmlar ile nmzdeki aylarda yeni rnlerle servise devam edecek olan tesiste plan dahilinde yapsal elik levha delme ve ileme, kaln etli saclar iin 2. Rulo ama ve Yapma Profil makinalar gndemde olan yatrmlardr. Genel olarak bakldnda bu yeni tesis ak ve kapal depolama alanlarn ve yapsal elik sac, levha ve profil ileme merkezini kapsamaktadr. Tamamen otomatik bilgisayar kontroll makinelerin yer ald elik Servis ve leme Merkezinden makine imalatlarna ve inaat projelerine talebe ve projesine gre zel ebat ve llerde sac, levha ve profil tedarik edilmektedir.

mz bulunmaktadr. Bulunduu konum itibariyle Osmaniye, skenderun Limanna ve Ortadouya yaknl nedeniyle de byk bir neme sahip. Osmaniye elik Servis ve leme Merkezimizin devreye girmesiyle zellikle gneydou komu lkelerimize verdiimiz hizmet artmtr, daha da artacaktr.

Trkiyede yapsal elii genel anlamda nasl gryorsunuz? Geliimi, mevcut durumu ve gelecei hakkndaki grleriniz nelerdir?elik Yap getiimiz 10-15 yllk srete ciddi lde gelime kat etti. Artan rn eitlilii ve bulunabilirlii, elik yaplarda kullanlan yan rnlerin de rahatlkla Trkiye piyasasnda bulunmas ve hatta yerli retimlerinin de olmas ile birlikte ekonomik elik yaplarn ina edilmesinin yolunu amtr. Bu sayede endstriyel yaplardan ticari yaplara ve konutlara kadar birok elik yap getiimiz dnemde yaplm ve halen yaplmaktadr. elii bilerek doru ve ekonomik tasarm yapan mimar ve mhendisler sayesinde elik yaplarn ekonomikliini kabul eden yatrmclar artk elik yaplar pahal bir opsiyon olarak grmemektedir. Anadolunun tam ortasnda Kayseride kolonlarndan kirilerine ve atsna kadar tamamen elik Yap olarak ina edilen AVM projesi bu yaklamla yaplan rneklerden bir tanesidir. Osmaniye elik Servis ve leme Merkezimiz ile ArcelorMittal gvencesinin kapsamn bir kademe genileterek n imalat aamasn da ekledik. En nemli amalarmzdan biri ncelikle lkemizdeki elik Yap kalitesine katk salamaktr. n imalatlar tamamen bilgisayar kontroll CNC makinalarmzda yapyoruz. Mterilerimizden aldmz X-steel veya AutoCAD izimlerini otomatik olarak bilgisayarlardan direk CNC makinalarmza aktararak olas insan hatasn minimum dzeye indiriyoruz. Projesine uygun imal edilen elamanlarn sahada montaj da daha kolay olur. Kaliteli ve hassas n imalatlarmz, elik yap yklenicisi olan mterilerimizin n imalat sonras imalat ve montaj olanaklaryla birleerek daha nitelikli elik yaplarn olumasn, elik yap kalitesinin gelimesini salar.

Hangi lkelerden ithalat gerekletirmektesiniz?rn eitliliini salayabilmek iin yerli ve yabanc reticiler ile srekli iletiim iindeyiz. Her reticinin avantajl olduu rn gruplar vardr. Bunun bilinci ierisinde tedariklerimizi planl yaparak tedarik verimliliimizi arttrmaya alyoruz. Yerli reticilerin yansra arlkl Avrupa lkeleri olmak zere yurtd lkelerden tedariklerimizi gereklestiriyoruz.

Trkiyede blgesel bazda hangi pazarlara hizmet vermektesiniz, oransal bir dalm alabilir miyiz?Arlkl yurtii satlarmzn yan sra ihracat satlar-

dosyaMelih imek Akan Grup Ynetim Kurulu Bakan

Akan Yapnn, deprem ve kentsel dnmdeki iddial zm: elik YaplarAkan Yap, Grup bnyesinde yer alan Akkon A.nin yapsal elik retiminden ald g ile yap sektrnde endstrilemeyi baarm bir irkettir. Grup kapsamnda bulunan taahht ve yatrm irketleri, yapsal elik retimi ile gerek yurt iinde gerekse yurt dnda, hem taahht projeleri hem de yurt iinde yatrm projeleri gerekletirmektedir. Bugn yaplarda elik kullanm oranlarnn; Japonya ve A.B.D de yzde 70, ngilterede yzde 54, skandinav lkelerinde yzde 40, Almanya ve Fransada ise 30un zerinde olduunu biliyoruz. Trkiyede ise bu oran yzde 5tir. Bunun da ancak yzde 1 kadar konut yaplarna aittir, dier blm ise endstriyel yaplardan olumaktadr. Byk kentleri birinci derece deprem kuanda olan lkemizde, sektrde elik yap sistemlerinin kullanlmas kanlmazdr. Trkiye elik yap sistemiyle, 1999 ylndaki Marmara depremleri ile birlikte tanmtr. elik yaplar, yksek deprem gvenlii ve kentsel dnmde, hzl, temiz inas ve gerek anlamda evre dostu avantajlaryla, hzl, baarl ve kalc en etkili zmdr. lkemizde elik yap projelerine zm retecek yeterli firma alt yaps bulunmaktadr. Trkiyenin yllk profil retim kapasitesi 950 bin ton, yass mamul kapasitesi 12 milyon ton, elik ileme kapasitesi ise 650 bin ton; dier bir deyile Trkiye ylda 125 bin adet 100 mlik

98

Prime Ocak 2012

elik sistemli konutu retme kapasitesi bulunuyor. Kamunun teviki ile bu kapasitenin bir yl gibi bir srede 3-4 katna kmas mmkndr. Bu srete, zellikle kamunun elik yaplara ynelmesi, Trk yap sektrnde gvenli binalarn gelecei iin belirleyici olacaktr. Akan Yap olarak, 2000 ylndan bu yana elik yap sistemiyle yaklak 2 milyon m yap ina ettik. Akkon elik Fabrikamzla da yllk 35 bin ton retim kapasitesini yakalayarak, Trkiyenin en byk, Avrupann da byk reticisinden birisiyiz. 2011de, yatrm projelerimiz arasnda; 555 konutluk zmir 35.Sokak projesi ile 208 konuttan oluan Ankara, Ankanatura projelerimiz bulunmaktadr. Trkiyenin en byk elik konut projesi 35. Sokak ve ilk ok katl elik konut projesi Ankanatura, bu zelliklerinin dnda birok ilkleri barndrmaktadr.

dosya2012 ylnda zmir ve Ankara projelerinin gerek sat gerekse yapm sreleri devam edecektir. zmir projemizin ilk etab olan 298 adet konutu 2012 yl sonunda mterilerimize teslim edeceiz. zmir ve Ankarada birer projeye daha balamay planlyoruz. elik Yap Sistemi ila ina edeceimiz benzer konseptleri stanbulda da uygulayabilmek iin arsa araylarmz devam ediyor. 2012 ylnda da konutun yan sra hafif elik yap sistemleriyle okul, hastane, otel ve eitim tesisleri gibi yaam alanlarnn yapmna devam edeceiz. Hedefimiz 2015 ylna kadar yurt iinde toplam 5 bin konut ina etmek.

Dikkat ekici rakamlar:-

Trkiye ylda 125 bin adet 100 mlik elik sistemli konutu retme kapasitesine sahip Kamu teviki ile bu kapasitenin bir ylda 3-4 katna kmas mmkn Akan Yap, 2000 ylndan bu yana elik yap sistemiyle yaklak 2 milyon m yap ina etti Akan Yap Trkiyenin en byk, Avupann da byk elik yap reticisinden biri Akan Yapnn hedefi 2015 ylna kadar yurt iinde toplam 5 bin konut ina etmek

Ocak 2012 Prime

99

dosya

elik yapy Sakaryada retip, dnyaya satyoruz

Rdvan Murat Zbs Alfaelik Genel Mdr

Yurtii ve yurtdnda ina ettikleri tm yaplar Sakaryada bulunan fabrikalarnda rettiklerini, inaat alannda sadece montajn yaptklarn belirten Zbs Alfaelik Genel Mdr Rdvan Murat, Fabrikann retim kapasitesi aylk tek vardiyada 1000 ton, yllk ise 15 bin ton ve bu kapasite gelen talebe gre rahatlkla daha da artabilir dedi

1999 ylnda, yapsal elik sektrnde faaliyet gstermek amacyla kurulan Alfaelik, aradan geen 12 ylda sadece Trkiyede deil dnyann bir ok lkesinde baarl projelere imza atan kurulu haline geldi. Alfaelik, Trkiyenin yan sra 2003 ylndan itibaren rdn, Rusya, Cezayir, Libya, Romanya, Almanya, Irak, Azerbeycan ve Avusturyada da endstriyel yaplar, depolar, antrepolar, fabrika binalar, hizmet binalar, sanayi tesisleri, ok katl elik konutlar, i merkezleri, stadyum ve havaalan hizmet binalar inas gerekletirdi. 2008 yl sonunda Avrupann yapsal elikte en byklerinden biri olarak kabul edilen Avusturyal Zeman Holding ile ortaklk kuran irket, Zbs Alfaelik adn ald. Ortaklk sayesinde teknolojilerini daha ileri bir seviyeye tadklarn ve pazar paylarn artrarak dnya devleriyle rekabet etme ansn yakaladklarn syleyen Zbs Alfaelik Genel Mdr Rdvan Murat, Bu ortaklk bize daha nitelikli ve byk apl projelere katlma imkan da salad dedi. Yurtii ve yurtdnda ina ettikleri tm yaplar Sakaryada bulunan fabrikalarnda rettiklerini, inaat alannda sadece montajn yaptklarn belirten Rdvan Murat, Fabrikann retim kapasitesi aylk tek vardiyada 1000 ton, yllk ise 15 bin ton ve bu kapasite gelen talebe gre rahatlkla daha da artabilir diye konutu.

Yenilikleri yakndan izliyornaat sektrndeki dier kurululardan farkl olarak yapsal elik firmalarnn teknoloji ile birebir iliki iinde olduunu ifade eden Murat szlerine yle devam etti: Yenilikleri her zaman takip etmek zorundayz. Bu nedenle fabrikamz da son teknolojiye gre yeniledik. Ayrca niversitelerle de ibirlii yapyoruz. Yapsal elikteki ana fonksiyonu bnyemizde barndryoruz. Bunlar projelendirme, imalat ve montaj. Bu fonksiyon olmadan yapsal elik olmaz. irketimiz bunlarn hepsini yapabilecek konumdadr. Fabrika hakknda da bilgi veren Rdvan Murat unlar syledi: Fabrikamz 30 bin metrekare ak alan zerine kurulu 13 bin 500 metrekare kapal alanda faaliyet gsteriyor. Son iki ylda fabrikaya 7 milyon liralk yatrm gerekletirdik. Bu sayede tesisi byttk, makine parkurunu yeniledik ve sosyal alanlarmz glendirdik. Avusturyal Zeman Holding ile yaptmz ortaklk sonucunda Avrupaya direkt ihracat yapar hale geldik. rn gammzda Alfaprofil ve Alfapanel bulunuyor.

2012de i hacmini artracakKaliteden dn vermeden, zamannda retim yapabilen Zbs Alfaelikin hem Trkiyede hem de uluslararas piyasalarda rekabet edebilen gl bir kurulu haline geldiini dile getiren Murat, 2012 ylnda i hacimlerini yzde 10-15 artrmay planladklarn anlatt.

100

Prime Ocak 2012

Trkiyede yllk 1 milyon ton elik yap retimi yapldn belirten Zbs Alfaelik Genel Mdr Rdvan Murat, Ancak bunun byk bir ksm yurtd projelerde kullanlyor. Yapsal elik pazar her geen gn bymeye devam ediyor. Fakat maalesef bu durum yeterli deil. Bu gelimenin nndeki en byk engellerden biri elik yaplarla ilgili olarak pahal nyargsdr. Aslnda bu alg pahallk ile ekonomiklik kavramnn ayrt edilememesinden kaynaklanyor. elik malzemenin betonarmeye gre biraz daha pahal olduu doru. Fakat yapnn toplam maliyeti inaatn tamamlanma sreci ve dolaysyla iilik maliyetleri, yapy daha nce kullanmaya balamann maliyeti, eliin yeniden kullanabilirlii gibi faktrler kayda alnmak istenmiyor. Son yllarda biraz dnceler deiti ve sektr de nemli gelime gsterdi. Dnyann gerisinde olsak da Trkiye olarak byk ilerlemeler kaydettik aklamasnda bulundu.

minimalize edebilmektedir.

dosya

Depremde zaman kazandrrRdvan Murat, betonarme yaplara gre ok daha esnek ve hafif olan elik yaplarn deprem annda tahliye iin zaman kazandrdn ve ok byk tasarm hatalar yaplmad takdirde en kt durumda bile iindeki insanlara yaam alan braktn anlatt. elik yaplarn dier nemli zellikleri hakknda da bilgi veren Murat, elik yaplar deprem etkisinde snek davranarak deprem kuvvetlerini gvenli bir ekilde zemine aktarr. Ve dier yap teknolojilerine gre ok daha hafif olmalar dolaysyla etkilendii deprem kuvveti de az olur. stanbul bata olmak zere Trkiyede depremin hasar riskinin en aza indirilmesinin, gecekondulamann nne geilmesinin ve arazi sorununu zlmesinin

Trkiyenin sorunu kontrolszlkSalam bir yaplama iin, hem yap malzemelerinin hem de yapm metodunun ve aamalarnn izlenebilir olmas gerektiini Rdvan belirten Murat

szlerine yle devam etti: Trkiye gibi ancak kentsel dnmle mmkn olduu aktr. Kentsel dnm salanrken elik yaplara arlk verilmesi gerekir diye konutu. stanbul bata olmak zere Trkiyede bir ok ehirde arsa sorunu yaandna dikkat eken Rdvan Murat szlerini yle srdrd: ehrin iindeki ya da kenarlarndaki salksz ve eski yaplarn yenilenmesi lazm. Bu sayede yeni projelere yer alr. Ayrca inaat sektr, 50den fazla alt sektr harekete geiren bir i alan. Dolaysyla kentsel dnm sayesinde istihdam says artacak, ekonomi canlanacak. Biz de bu canlanmaya katkda bulunmakOcak 2012 Prime 101

deprem kuanda yer alan lkeler iin, kiisel insiyatife braklmayan bir teknolojiyle retilen elik yaplarn nemli avantajlarndan birisi izlenebilir ve kontroll bir srecin rn olmasdr. Hem ham malzemenin retimi hem de konstrksiyonun imalat fabrika ortamnda yapldndan retim tesislerinin bnyesinde oluturulan kalite sistemi ile tm aamalar son derece titiz bir eklide kontrol edilmektedir. Bu ekilde ortaya kan rn Trkiyenin en byk problemi olan kontrolszlk ya da kontrol mekanizmalarndaki keyfiyetten arnmtr. Bir dier deyile elik yaplar teknii ve kalitesi bilinen bir yapdr. Ayrca yapnn retim aamas fabrika ortamnda gereklemesi bu yap teknolojisi evre ve blge artlarndan kaynaklanabilecek olumsuzluklar

dosyaistiyoruz. Yapsal elik firmalar olarak fabrikada retim, inaat sahasnda da montaj yapmaktayz. Kentsel dnme elik sektrnn nclk etmesi halinde, iin her safhasnda sigortal eleman altrldndan, kayt d istihdamn azalmasna da sektrn nemli katklar olacaktr. eliin deerinin anlalmasnn alkanlklarn deimesiyle mmkn olduunu ifade eden Murat szlerini yle tamamlad: eliin avantajlarn anlatarak biz de elik kullanmn yaygnlatrmaya alyoruz. elik sektr olarak zellikle son 10 ylda pek ok soru iaretini giderip, eliin neden gerekli olduunu anlattk. Bunda baarl da olduk, binde 5'ler ile baladmz sektr paymz yzde 10'lara kardk. Bu bymeden dolay kendimizi alklayabiliriz ama dnya ile kyasladmzda ok gerilerde olmamz hala yapmamz gereken eyler olduunu bize gsteriyor.102 Prime Ocak 2012

dosya

Mustafa Doralp - Sedat Yldrm Doralp Teknolojik Montaj Mhendislik naat San. ve Tic. Ltd. ti.

elik yap bilin ii, bu bilincin olumas iin abalyoruz1990 ylnda kurulan Doralp Teknolojik Montaj Mhendislik naat Sanayi ve Ticaret Ltd. ti. 2011e kadar stanbul Maltepedeki fabrikasnda elik yap imalat ve montajnda nemli projelere imza att. Sanayi yaplar, fabrikalar, depolar, spor salonlar, alveri merkezleri, hastaneler, okullar gibi alanlarda elik yap imalatlar yapan Doralp yurt iinde ve dnda nemli projeler gerekletirdi. Deneyimli kadrosuyla, uluslararas standartlarda, kaliteli ileri baaryla tamamlayan Doralp bu misyonuyla inaat sektrnde hakl bir yer edindi. 2010 ylnda Gebze Dilovas Organize Sanayi Blgesinde kendi arsasna yeni bir fabrika yatrm gerekletiren Doralp, 20 dnml arazi zerinde 14 bin metrekarelik yeni bir fabrika kurarak 3.500 metrekarelik eski atlyesinden yeni atlyesine tand. Kuruluun orta Mimar Sedat Yldrmn etkileyici mimarisiyle gerekleen yeni Doralp Fabrikas Trkiyede elik yap sektrnn geldii seviyeyi gstermek asndan da nem tayan bir yap. Kendi fabrikasnn da imalatn da kendi yapan Doralp, 1400 ton elik kullanarak imal ettii fabrikasn 8 gibi gibi ksa bir srede tamamlayarak hizmete ald. Montaj ekibi hari 100n zerinde tecrbeli imalat ekibiyle almalarn srdren kuruluumuz ayn zamanda Assan Panel bayilii de yapyor. Bu donanmmzla yurtiinde ve Rusya, Turki Cumhuriyetler ve Avrupann bir ok yerinde elik yap projeleri gerekletiriyoruz. 22 yldr sektrde olan bir isim olarak diyebilirim ki bu i ticaret ii, para kazanacaksnz elbette ama bu kazancnzn belli bir miktaryla da yatrm yapmalsnz ki devamllk olsun, memnuniyet olsun. 22 yldr sektrde olan Doralpin ncelikli politikas insana yatrm yapmak. Yeni tesisimizle birlikte makine donanmz da yeniledik ve bu da bize piyasada rekabet avantaj salad. Elemanlarmz srekli olarak eitimlerle destekliyoruz. Adm adm, stne koya koya mkemmele doru ilerliyoruz. lkelerin kalknml kullanlan elik tonaj ile llyor. Gelimi lkelerde kii ba elik kullanm yksek. Trkiyede de giderek artyor. Bu i bilgilenme ii. Gelime olacaksa bu sonunda insanlarn buna inanmalar ile olacak. lkemiz bir deprem lkesi, en hazrlkl olduunu dndmz Japonyada bile yaananlar grdk. elikte snmleme, dayankllk insanlarn yaamn garanti ediyor. Tesisler kolay kurulmuyor, bir tesisi yaptnz zaman kk de olsa milyon dolarlarla ifade ediliyor. Oradaki katma deerlerden faydalanan insanlarn ekmek yediini dnrseniz bu binalarmzn milli servettir ve yi korumamz gerekir. Bunun da en iyi elikle olduunu dnyorum. Hem abuk oluyor, hemen hizmete geiyor hem de ekonomiye bir katk salyor. Ayrca kontrol ve ilaveler de ok rahatlkla salanyor, grlyor, denetlenebiliyor.Mustafa Doralp Doralp Teknolojik Montaj Mhendislik naat Sanayi ve Ticaret Ltd. ti. Ynetim Kurulu Bakan

Ocak 2012 Prime

103

dosya

elik yaplar denetimsizlik ve bina kalitesi sorunlarna kar ideal bir zmSteelife Genel Mdr Blent Aydn, Vanda yaanan son depremlerden sonra teknolojik bir yap sistemi olan elik yaplara dikkat ekti. Aydn, hafif elik yap sisteminin deprem lkesi olan Trkiye iin vazgeilmez olduunu kaydetti. elik yaplarn n retimli bir yap sistemi olduunu ve bina retiminin en nemli blmnn fabrikada tamamlandn dile getiren Aydn, n retim sayesinde binann tayc sisteminde kullandnz malzemenin kalitesini ve malzemenin nasl ilendiini tamamen kontrol edebiliyorsunuz dedi. zeme olduu gerei dikkate alndnda Trkiyede inaat sektrnde elik kullanm isabetli bir tercih olacaktr. nk elik, ahaptan 21, betonarmeden 10 kat daha esnektir. Her trl zemine uygun olduu gibi deprem gvenlii asndan risk tayan zemine sahip blgeler iin vazgeilmezdir. Hafiftir, zgl arl tad yke oranla kktr. Yzde 100 geri dnmldr. Neredeyse tamam deprem kuanda yer alan Trkiye iin bina kalitesinin en nemli ayan depreme dayanklln oluturduunu syleyen Blent Aydn, tm gelimi lkelerde ve zellikle bu lkelerden Japonya gibi deprem kuanda olanlarda elik konstrksiyondan oluan tayc sisteme sahip binalarn toplam bina stoku iinde nemli bir paya sahip olduuna dikkat ekti. Aydn, Bunun iin dnyann en nemli elik reticilerinden biri olan lkemizde de elik yaplarn daha sklkla kullanlmas gerektiini yllardr sk sk dile getiriyoruz dedi. Depo, hangar ve sanayi yaplar dndaki yaplarda elik kullanmnn ksa bir zaman nce balad Trkiye'de elik kullanm oranlarnn ok dk seviyede bulunduuna iaret eden Blent Aydn, oysa ngiltere, skandinav lkeleri, Fransa ve Almanya gibi gelimi lkelerde elik kullanmnn olduka yaygn olduunu kaydetti. Aydn, Hlbuki eliin emniyet gerilmesinin ykseklii sayesinde depreme en iyi karlk veren malAna taycda kullanlan ve hem tayc hem de duvar olarak sistemde yerini alan malzemeler tamamen galvanizli yap elii levhalarndan retiliyor. Buna gre proje ve statik hesap sreci de bu sistem iin zel olarak gelitirilmi yazlmlar sayesinde tamamen teknoloelik yaplarn n retimli bir yap sistemi olduundan bir sanayi rn niteliinde olduunu dile getiren Aydn, bina retiminin en nemli blmnn fabrikada tamamlandn kaydetti. Aydn, yle devam etti: Tm bu zellikler eliin salamln tartlmaz klar. Dolaysyla elik yap sistemi kullanlarak retilen yaam alanlarnn nemi gz ard edilemez. Bu nedenle elik yapya daha fazla nem verilmeli, hatta tevik edilmelidir grn kaydetti.

Blent Aydn Steelife Genel Mdr

Trkiyede ilk hafif elik sistemle retilen binay kuran Steelifen Genel Mdr Blent Aydn, Vanda yaanan son depremlerden sonra teknolojik bir yap sistemi olan elik yaplara dikkat ekerek, deprem kuanda yer alan Trkiye iin hafif elik yap sisteminin vazgeilmez olduunu kaydetti.

Bina retiminin en nemli blm fabrikada tamamlanyor

104

Prime Ocak 2012

dosya

jik olarak ve hzl bir ekilde gerekletiriliyor. Fabrikada teknik uzmanlarn gzetiminde, mhendisliin ne kt ve bu sistem iin zel olarak tasarlanm tamamen otomatik makinalarda yaplan retimler sayesinde de hatalar neredeyse sfrlanyor. Dolaysyla bugn karmza sorun olarak kan standart yoksunluu, denetimsizlik problemi ortadan kalkyor. zetle n retim size binann tayc sisteminde kullandnz malzemenin kalitesini ve malzemenin nasl ilendiini tamamen kontrol edebilmenizi salyor. Binann antiyedeki retim srecine ise sadece montaj ile devam ediliyor. Montaj sreci ise fabrikadan giden paralarn birletirilmesinden ibaret oluyor ve antiyede herhangi bir kiinin inisiyatif kullanma ans ortadan kalkyor.

estetik, yksek ses ve s izolasyonlarna sahip, yangn dayanm yksek olan, depreme kar gvenli, klasik yap sistemlerine gre ok daha ksa srede tamamlanabilen, geri dnml malzemeler kullanlarak retilmi, szleme annda teslim sresi ve bina bedeli sabitlenmi, n retimli ve teknolojik altyaps ile llebilir deerlerde retilen bir sanayi rn olan ve bylece antiyedeki kurulum aamasnda hata ihtimalini ortadan kaldran yaplardr diye konutu.

elik yaplar ile afetten sonra hzla yaama dnmek mmknelik yaplarn retim ve kurulumunun hzla yaplabildiine iaret eden Blent Aydn, bu nedenle elik yapla-

elik yapda deprem annda evden klmamasn tleyebiliyoruzHafif elik sistemde kullanlan tm malzemelerin olmas hafif sayesinde

rn retim ve kurulum hz ile zellikle afetler sonrasnda afet blgesinin yeniden yaama dnmesine de byk katk sunabildiine iaret etti. Aydn, Fabrikadaki re-

binann yknn de olduka az olduuna iaret eden Blent Aydn, bu sayede her trl zemine uygun kolay zmler gelitirilebildiini kaydetti. Aydn, Bylece biz de elik sistem ile retilmi binalarda yaayan insanlarmza tpk Japonyada olduu gibi deprem annda evlerinden kmamalarn tleyebiliyoruz. nk evler o zaman ok daha gvenli hale geliyor. zetle; elik yaplar, sistem doru zmlendiinde konforlu,

Ocak 2012 Prime

105

dosyatim hatlarnda yaplan hzl retimin ardndan antiyeye sevk edilen bina tamamen vida ve cvata balantlar ile hzla kurulabiliyor. zellikle inaat sezonunun ok ksa olduu blgelerde gvenli, kaliteli ve en nemlisi de klasik yap sistemlerine gre ok daha hzl ina edilebilen bir sistem olarak ne kyor. Tm sreler iklim koullarndan bamsz olarak yrtlebiliyor. Ar k koullarnda ya da yazn ortasnda iklimden bamsz olarak kurulumlar gerekletirilebiliyor. Bu ekilde ksa srede retilip uyguland iin zamandan tasarruf salarken acil zmler iin de ideal bir sistem olarak dikkat ekiyor. Buna gre projesi hazrlanm ve tm izinleri alnm bir konut, bir ay gibi bir sre iinde tamamlanabiliyor diye konutu.

Son yllarda kentsel dnm erevesinde karlan kanunlar ile mevcut fiziksel durumun ve evre grntsnn gelitirilmesi, gzelletirilmesi ve daha salkl bir yerleim dzeni salanmas ile kentsel yaam dzeyinin ykseltilmesinin hedeflendiini biliyoruz. Kentsel dnm srecinde, belirlenen amalara uygun yap sistemlerinin kullanlmasnn da bir zorunluluk olduu ok ak. te bu nedenle gelimi lkelerin ounda yksek oranlarda kullanlan hafif elik yap sisteminin, neredeyse tamam deprem kuanda yer alan Trkiye iin de vazgeilmez olduunu kabul etmek gerekiyor. nk hafif elik yap sistemi hatay minimum seviyeye indiren n retimi ve hafif elik konstrksiyonu sayesinde teknolojinin ve gvenliin ne kt bir yap sistemi olarak alternatiflerinden ayrlyor.

Kentsel dnme hafif elik yap nerisiKentsel dnm iin elik yap nerisinde bulunan Blent Aydn, hafif elik yap sisteminin deprem lkesi olan Trkiye iin vazgeilmez olduunu kaydetti. Aydn, szlerine yle devam etti:

Hafif elik yap sistemi depreme dayankllnn yannda kentsel dnm ile hedeflenen estetik ve evreye duyarllk konusunda da farkn ortaya koyuyor. Az katl yaplar ile sokaklarnda gkyznn grlebildii estetik, konforlu yaam alanlarnn oluturulabildii hafif elik yap sistemi, alternatifleri ile kyaslanamayacak kadar ksa srelerde ina edilebildiinden dnmn

106

Prime Ocak 2012

dosya

hzla gereklemesini salayabiliyor. Bata Avrupa lkeleri olmak zere gelimi pek ok lkede ehir merkezine yakn ama ehrin dnda mstakil ve az katl olarak konumlandrlm benzer yaam alanlarn gzlemliyoruz.

Trkiyede bu sistemin yaygnlamas, yap kalitesi, standard ve konforunun ykselmesi iin durmadan alyoruz. Bu sre iinde Trkiye'de inaat sektrnn genelinde olduu gibi hafif elik yap sisteminde de var olan standarttan yoksun retim sorununa zm olmak gayesiyle, hafif elik sistemin, farkl iklim koullar dikkate alnarak ve farkl malzeme alternatifleri dnle-

2000 ylndan bu yana depreme dayankl konutlar retiyorSteelife ile ilgili de bilgi veren Blent Aydn, hafif elik yap sistemi zerine 2000 ylndan bu yana altklarn kaydetti. 2000 ylndaki Yap Fuarnda kurduumuz Trkiyenin ilk hafif elik yap sistemli binasndan bu yana kendimizi gelitirmeye devam ediyoruz diyen Aydn, bugn artk rekor saylabilecek srelerde, yksek standartlarda, depreme kar gvenlii olan konutlar, hastaneler, okullar ve idari binalar rettiklerini ifade etti. Aydn, szlerini yle srdrd:

rek cephe, at ve demeler dahil tm detaylarnn zld, bilimsel taban olan, 350 sayfalk bir mimari detay katalou hazrlayarak belirsizlikleri ortadan kaldrdk. Yine bu erevede niversitelerimiz ile ibirlikleri yrtyoruz. T Mimarlk blmnden bir grup renci ile birlikte hafif elik yap sistemini kullanarak farkl blgelerin mimari ve kltrel zelliklerine uygun proje gelitirdik. Yine baka niversitelerimiz ile hafif elik yap sisteminin ders programlarna girmesi iin almalar yrttk. Ayn sistemi kullanarak yeni rnler gelitirmeye devam ediyoruz.

Ocak 2012 Prime

107

dosya108

Trkiyenin elik yaplarDnyann belgeselleriyle nl kuruluu National Geographic, dnyann nemli yaplaryla ilgili bir belgesel dizisi hazrlad. Bu projelerden biri de Astana Han adr projesi idi. Projeyi tm detaylaryla ele alan belgeselde, mimari tasarmn ardndan projenin uygulanmasnda yaanan sorunlar karsnda tkanma noktasna gelen projede Trkiyeden bir mhendis geldi ve mucize gsterdi, proje gerekleti diye devam ediyor. Bu mhendis Trk Yapsal elik Derneinin de kurucular arasnda yer alan Selami Grel. Bu projenin statik projesi de yine bir Trk Yapsal elik Dernei yesi olan Necati eltikiye ait. Yapnn imalat da Trkiyedeki fabrikalarda retilip, oraya gtrlp, montaj yaplarak gerekletirildi. Hep sylyoruz, Trkiyede elik Yap yapacak, bilgi, birikim, yetenekli ve nitelikli eleman, teknolojik alt yap, kaliteli retim yapacak kurulular ve malzeme var. Ve bu sektr kurulular dnyann pek ok yerinde nemli projelere imza atyorlar, dller alyorlar. Trkiyede sektrn darlndan dolay kapasitelerinin daha byk ksmn yurtd projelere younlatran Trkiyenin yapsal elik sektr, hnerleri ile dnyada daha ok tannyor. Rusya, Trki Cumhuriyetleri, Orta Dou ve Krfez lkeleri, Balkanlar ve Afrikann kuzeyinde havaalan, alveri merkezleri, endstri yaplar, kltr yaplar, spor salonlar, okullar, konutlar, hastaneler, kamu yaplar, hangarlar, askeri yaplar gibi pek ok tr yaplar elik olarak Trkiyede retip, nakliyesini gerekletirip, montajn yapyorlar. Trkiyede ise daha az tannan yapsal elik kurulular, lkenin yap sektrnde elik yaplara biraz daha nem verilmeye balamasyla birlikte adndan sz ettirir hale gelmeye baladlar. 2000li yllara kadar sadece endstri yaplar, demiryolu kprleri, kuleler gibi yaplarda aranan sektrde, eliin stn zelliklerine ihtiya duyan projelerin gndeme gelmesiyle Trkiyede de birbiri ardna elik yaplar grmeye baladk. Havalimanlar, Alveri ve Kltr Merkezleri yaplmaya baland. Geni aklklar, ferah alanlar yaratld elikle. Gemite ancak yabanc mhendislerle gerekletirebildiimiz haddehaneler, dev sanayi tesisleri yerli tasarmclar, mhendisler ve imalatlarla Trkiyede yerli teknoloji ile yapld. Spor Salonlar, Stadyumlar grdk. Okullarmz elik olmaya balad. ocuklarmz elie emanet ettik. Hafif elik Konutlarda oturmaya balad insanlarmz. Etkileyici projeler gerekletirildi, yeniliki zmler gelitirildi. elik Mzeler yapld, Kamu, kimi binalarn elik yapmaya zen gsterdi. Kent dokusunun elikle yenilenmesinin rneklerine ahit olduk. Trk Yapsal elik Derneinin de yesi olduu Avrupa Yapsal elik Birliinin iki ylda bir gerekletirdii Yapsal elik dllerinde Trkiyeden giden projeler birbiri ardna dl alyor. Artk grmek gerekiyor, Trkiyenin Yapsal elik Sektr byyor ve geliiyor.

Prime Ocak 2012

Projeler

dosyaANKAVLLEMimari Proje: Nimet Aydn elik Yap Proje ve Uygulama: Akkon Hafif elik Yap Sistemleri San. Tic. A.. Toplam naat Alan: 23.983 m2 Toplam Sresi: 12 ay Lokasyon: ncek / Ankara / Trkiye Ankaville teras atl, minimalist ve dingin bir proje olarak Ankarann yap envanterine bir ilk olarak zel bir elik yap projesi. Gerek hafif elik yap sistemi ile ina edilmesi, gerek Ankarann sert karasal iklimine zm retebilen yaltm detaylar ihtiva etmesi, gerekse teras atlarnda kar eritme sistemi kullanlmas ve yaln mimari detaylar ile Ankarada yeni bir trendin domasn zemin hazrlayan bir yap. Ankara deprem kuanda bir il olduu iin geleneksel strktre sahip benzerlerine oranla 8 kat daha hafif zlerek tam gvenlik salanm bir proje bu. .Projenin bulunduu blgede arazi bedelleri ok kymetli olduundan satlabilir net alanlarn, inaat brt alanna oran ticari adan ok nemli. Bu projedeki oran geleneksel betonarme yaplara gre % 6 daha fazla olumutur. Bu da neredeyse her konut tipinde ekstra bir oda daha kazanm demektir. Projenin mteriye teslim sresi szlemeye gre 18 ayd. Bu sre iinde 2 k mevsimi geirilmitir. Ankara da yl iinde allamayan dnem asgari 3 aydr. Bu da 18 aylk proje tamamlama sresinde kayp 6 ay anlamna gelmektedir ki gerekte alabileceiniz sre 12 aydr. Hafif elik yap sisteminin hz faktr bu olumsuzluu rahatlkla giderebilmitir. Yap sektrnde Green Build algsnn hzla artt bu dnemde her ne kadar lkemizde evreci yaplar lm kriterleri olumam olsa da yaptmz aratrmalar bu projenin geri dnml hafif elik yap sistemi ile ina edilmi olmas, az enerji ihtiyac ile iletilebilmesi sayesinde karbon salnmnn benzerlerine gre daha az olacan gstermektedir. Ankaville Projesinin baar ile tamamlanmas, blgede ilevsel yap kullanm bilincine ve evreye duyarl yap kltrne rnek tekil etmitir. Bu sayede blgede yava yava gereksiz ve boucu detaylar ile yaplm projeler yerine Ankaville karakterinde, fonksiyonun n plana kt projeler retilmeye balanmtr. Hafif elik sistemindeki duvar zmleri boluklu olduundan, bu boluklarda gereken younlukta yaltm malzemesi kullanlarak ok baarl s yaltkanl salanmtr. Konutta yaamaya balayan mterilerin k aylarnda dedii doal gaz faturalar benzerlerine oranla % 100 daha dk gelmektedir. Bu durum hem yapnn iletme maliyetlerini azaltarak azami mteri memnuniyetinin yakalanmasn salam hem de enerji verimlilii sayesinde lke ekonomisine katk salayc bir zellik olmutur.Ocak 2012 Prime 109

dosya

BURSA SEBZE MEYVE VE BALIK HALMimari Tasarm: Tuncer akmakl Statik Tasarm: Seluk z elik malat: Cem Demir

Bursa- zmir Karayolu zerinde Grkle Blgesinde yaplan Bursa Sebze Meyve ve Balk Hali yaps eliin yaygn bir ekilde retimi sayesinde yaratm olduu mekanikve fiziksel avantajlar, geni aklklar daha ekonomik olarak kurgulama olana salad. eliin, statik ekme ve basn kuvvetlerini mevcut yap malzemelerinin eriemeyecei kesitlerle tayabilmesi, inaat kolayl, nakliye ve montaj olanaklar ile birlikte yap mimarisine sunduu estetik hafiflik, hal binasnn yapsal strktrne aktarlmtr. elik gergili tonoz bir at altnda yksek bir mekn, toplumumuzun dnya mimarisinde yer am kapal arlar gibi, alverii kontroll ve salkl bir ortamda kurgulamaktadr. Doal havalandrmayla iklimlendirilen alveri mekn, mimari formu ile ynlendirme kargaas yaratmadan perakendecinin tm rnleri grebilmesini olanakl klar.Youn mal, ara ve insan trafiini koordine edecek ve hijyenik ortam salayabilecek alveri mekn, akkan elips bir form ile tanmlanm ve komisyoncu dkknlar ile evrelenmitir.

Yln nerdeyse her gn youn bir yaam alan olan bu meknlarn mimari konumu, ilevsel rahatl ve hijyenik ortam iin nemlidir. Ayn ekilde tm yksek aklkl tr girileri,elik kolon ereve strktr de elik sistem ile dizayn edilmitir. 5.5m aklnda tm yapy evreleyen 1000m. uzunluunda elik tayc konsol saak sistemi, 90m. uzunluunda perakendeci girii ve 30m. apnda tr girii tamamyla elik sistem ile zmlenmitir. Balk hali ayr bir yap ktlesi olarak ayn prensipler dorultusunda zgn mimari formu elik strktr ile gerekletirilmitir. elik malzemesinin ierdii tm statik dinamik zellikler, mimari kurgunun bir tasarm bileeni olarak ilevlendirilmitir. Bu balamda meknsal alg, elik strktrn yaratt tayc algy tm kuvvet dalm ve aktarm balamnda grsel olarak sunmaktadr: Yap 2009 ylnda Avrupa Yapsal elik Birlii elik Yap Tasarm dlne layk grlmtr.

110

Prime Ocak 2012

dosyaERZNCAN HAVAALANI VE DI HATLAR TERMNAL BNASIMMAR PROJE: Yakup Hazan Mimarlk Ltd.ti, Yakup Hazan ELK REVZYON PROJELER: Polarkon Metal Yaplar End. ve Tic.Ltd.ti. / GENEL YKLENC: Sera Yap Endstri ve Ticaret A. /Ankara PROJE SAHB: Devlet Hava Meydanlar letmesi Genel Mdrl naat Emlak Daire Bakanl Ankara

Erzincan 27 Aralk 1939 tarihinde 7.8 iddetinde bir deprem geirmi ve ehir harap olmutur. Erzincan kenti yeniden kurulmutur. Anadoluda Erzincan 1. Derece deprem blgesi kua iindedir. Tarihten dersler kartlarak Erzincan ve D Hat Terminal Binasnn depreme daha dayankl olan elik yap sistemiyle tasarlanmasn uygun bulundu ve mimari elik yap sistemi ile tasarland. Mimari mekanlar elik sistemlerle tarif edildi, grsel ve estetik eleman olarak cephe, at, tavan ve demede yerlerini aldlar. Erzincan Havaalan ve D Hatlar Terminal Binas, alt paralar i ie geen farkl byklkteki tplerden oluan btncl bir mekan. Terminalin dominant mekanlar iin i ie gemi tplerin oluturduu yapsal durum iinde kendilerine zel alanlar bulurlar. Tasarmda eylemler tplerin iinde ve tplerle tariflenen, snrlanan mekanlarda devam eder. Btncl mekan, terminal binasnn iinde her noktadan alglanr. Yolcular btnn iinde hareket ederler. Yolculuk srasnda yolcularn tplerden geerken hissettikleri etki uakta devam eder. Bu etki terminal binasnn dominant mekanlarndan balar.

Btncl mekan farkl lekteki tplerin yanyana gelmesiyle oluur. Farkl lekteki tpler, btncl mekan alt paralarna ayrr. Bu durum eylemler aras birliktelii ve ayrm salar. Yapsal durum, btn iinde yatayda, deyde ve farkl alarda yerletirilen tplerde ele geirilir. Paralanm gibi duran btncl etki, yapsal durumun karldr. Mimari olarak ele geirilen bu yapsal durum terminal iinde hareket ederken her noktadan alglanr ve devam eder. Tasarlanan ana mekanlardaki vazgeilmeyen tutumun etkisi programn alt paralarn tayan mekanlarda da devam eder. Bu proje kapsamnda yaklak 3000 t elik malzeme, 41 tren sevkiyat (320 vagon) ve 62 tr nakliyesi ile sevk edilmitir. Tm proje boyunca en st dzeyde bir kalite ve izlenebilirlik plan gelitirilmi ve uygulanmtr. Kaynak k aylarnda ve yksek karbonlu ok zel malzemeler kullanlarak yaplacandan, kaynak yntem ve teknolojilerinin tayini ve uygulamalarn kontroll iin uluslararas akreditasyona sahip bir danman bir firma ile allm, ayrca bir kaynak uzman sahadaki uygulamalar srekli takip ve kontrol etmitir. Kaynatlan tm contalara %100 NDT (Darbesiz muayene testler) uygulanm ve birka tadilat dnda neredeyse sfr hata ile tm konstrksiyon tamamlanmtr.

Ocak 2012 Prime

111

dosya

STNYE PARK ALIVER MERKEZProje Mellifi: Yksek Mimar mer Somer Konsept Tasarm: Development Design Group Incorporated elik malat: TEMSAN stinye Park projesi DDG ve merler Mimarlk tarafndan 2005 ylnda allmaya baland ve 2007deki ala kadar uygulama ile ilgili tm proje ve proje ynetimi almalarnda devam etti. stinyepark Alveri ars; ana ktlenin dousunda yer alan bu blm tipik ar olarak planlanm arazinin en dk kotu olan dou ucunda yerel motifleri ve kullanm ieren Pazar yeri ile sonlanmtr. kattan oluan bu blm her katta geri ekilen koridorlarla biimlenmi bylece daha geni al bir grsellik temin edilmitir. stte elik tonoz olan at kl ile bitirilmi ve ehirsel bir cadde duygusu yaatlmtr. Cam klkta gnein hareketi de dnlerek deien oranlarda frit cam kullanlm bylece gndz gne ndan korunma saland gibi gece, i mekan aydnlatmas iin bir eit reflektr oluturulmutur. Aslnda ilk tasarmlarda st ak ve iine ara giren bir ktle olarak dnlyordu ancak iveren ve kiralama gurubunun aratrmas ve talebi zerine rtl byk bir toplanma mekanna dntrld. ehir meydan niteliinde biimlendirilmi byle bir merkez her trl fonksiyonu iermeliydi ve al veriin yan sra elence, yiyecek iecek mekanlar da bu merkez etrafnda oluturuldu. Bylesine byk, grsellii olan bir mekann ats da hem mekann iinden hem dndan etkileyici bir konstrksiyon ile rtlmeliydi ve tasarm bu kritere gre biimlendi. Bu dairesel mekan, binann merkezini oluturmakla birlikte kendi atsnda merkezi olmayan asimetrik bir kurgu ile rtld. Dairesel mekann gney tarafnda giri, dousunda geleneksel ar, batsnda ak avluya uzanan ar, kuzeyinde ise sinemalar ve yiyecek iecek alan yer ald. Dairesel mekann girie yakn blmne asansrler yerletirildi. Bu kule, at iin asimetrik de olsa tayc bir unsur olarak kullanld. D eperdeki daire ile asansr kulesi zerinde oluturulan elips arasnda yaplan mekik biimindeki elik kiriler ana tayc eleman olarak tasarland. Bu mekik kiriler zeri cam ile kapland ve arada kalan istiridye eklindeki dilimler sar olarak tasarlanp ieriye alnan k dengelendi. Daire eperindeki elik tayclar aras da cam ile kapland ve oluan devasa hacimde her katta aa yetitirebilecek olanak saland. Konsept tasarm olutuktan sonra yaplan modeller sistemin zm iin gerekli verileri salad ve btn sistem boyutlu mimari izim olarak gerekletirilip statik broya verildi. Statik hesaplar sonucu kesin boyutlar olutuktan sonra i imalat izimine geldi. malat firma elik retimine esas olan izimi gerekletirdi ve elik imalat baladnda betonarme konstrksiyon uygulamaya hazr hale gelmiti. Ayn dokmanlardan cam giydirme imalat da ayn anda balad ve elik imalat bir taraftan monte edilirken cam giydirme montaj da devam etti ve btn sistem ayn zamanda bitirildi.

112

Prime Ocak 2012

dosyaKAYSER KADR HAS EHR STADYUMUTasarm : Mimar Bahadr Kul, Mimar Alper Aksoy Statik Proje: Atak Proje

Kayseri Kadir Has ehir Stadyumu ve spor kompleksi kentin batsnda, mevcut evre yolu zerinde 190.000 m2 arazi zerine ina edilmek zere tasarlanmtr.Stadyum at rts elik sistem ve btn tribnleri rtecek ekilde tasarlanmtr.

mevcuttur. Ayn katta hakem odalar, basn odalar, ynetim ofisleri, UEFA alma ofisleri, sat birimleri, market ve teknik merkezler bulunmaktadr. st tribnlerde medya ve V.I.P blmleri bulunmaktadr. Saha lleri 68 x 105 m olup, tribnlerin sahann bir

Yapnn btn l ve mekan standartlar UEFA standartlarnda tutulmutur. Ayn anda drt takmn kullanabilmesine olanak salayacak sayda soyunma odalar

paras olmas hissini arttrmak iin tasarlanmtr.

standartlarn

ngrd minimum llerde sahaya yakn olarak

Ocak 2012 Prime

113

dosya

SABHA GKEN ULUSLARARASI HAVAALANI YEN DI HATLAR TERMNALMMAR PROJE: Tekeli- Sisa Mimarlk Ortakl, Doan Tekeli - Dilgn Saklar, Mehmet Emin akrkaya - Nedim Sisa STATK BRO: ARUP Mhendislik ve Mavirlik Ltd. ti., Y. Serdar Karahasanolu Cem Haydarolu YKLENC FRMA: Limak GMR Joint Venture, Limak Holding A.. YATIRMCI FRMA: stanbul Sabiha Gken Uluslararas Havaliman Yatrm Yapm ve letme A. PROJE SAHB: T.C.

Milli Savunma Bakanl Savunma Sanayi Mstearl T.C. Milli Savunma Bakanl Savunma Sanayi eitli byklkte 16 uan yanaabilecei yolcu kprlerinin yerletirilmesi isteniyordu. Yarmadan sonra, terminalin sadece d hatlara deil, i hatlara da hizmet etmesi, ticari alanlar, brolar, havaalan oteli ve VIP binasnn kapasitelerinin arttrlmas istenmi, bu nedenlerle toplam yap alan 227.000 m yi bulmutur. Yapnn karakterini ve hatrlanmasn salayaca dnlen at rts, birbirlerine yumuak geilerle balanan bykl kkl bir tonozlar serisinden oluur. Bu

Mstearl, stanbul Sabiha Gken Havaalannda yaplacak 10 milyon yolcu/yl kapasiteli bir d hatlar terminal binas iin 2006 ylnda snrl bir mimari proje yarmas amt.Yarma artnamesinde, yapnn kara ve hava taraflarnda ve servis alanlarndaki check-in hol, duty free hol- bekleme salonlar, bagaj alm hol, ofisler gibi tm alanlarnn yz lmleri belirtilmi, toplam yap alannn otopark blou dnda 180.000 m civarnda olaca verilmiti. Ayrca hava tarafnda114 Prime Ocak 2012

rt, kara ve hava tarafnda, paslanm bakr renkli geni saaklar ve onlarn glgeleri ile vurgulanmtr. ada terminal yaplarndaki high-tech ifade; cam, metal kaplamalar yerine burada, dta kolonlarda ve dolu yzeylerde beton kaplamalar, ite ahap kaplamalarla, doal, scak, insana yakn bir yap, bir ortam oluturulmas amalanmtr. at formu, mimari tasarmn bir paras olup Arup Engineering tarafndan mimari tasarma tam uyum salanarak baar ile gerekletirilmitir. Sabiha Gken Uluslararas Havaliman Yeni Terminal Kompleksi 20 yllk yap-ilet-devret projesidir. Ylda 25 milyon yolcuya hizmet verilmesi planlanmaktadr. Gelecekte yaplacak geniletme ile 40 milyon yolcu kapasitesine ulaacaktr. Terminal binas, 300 adet sismik izolatrle planda dnyadaki en geni izolatrl yapdr. Yap yksek sismik aktivitenin bulunduu blgede yer almakta ve tadr. Binann depremden sonra operasyona devam edebilmesi iin en uygun zmn sismik izolatr kullanmak olduu yaplan fizibilite almalar sonucunda tespit edilmitir. zolatorl sistemin en nemli avantaj sadece bina tayc sisteminin depremden hasarsz kmasn salamak deil ayn zamanda binadaki cephe, blme duvar, panolar ve dier mimari geler gibi mimari elemanlarn ve mekanik elektrik tesisat ve ekipmann deprem srasnda oluacak ivme ve hzlardan zarar grmesini nlemektir. Yapnn tayc sistemi, her iki dorultuda moment erevelerinden meydana gelmektedir. Kolonlar kare kutu kompozittir. Kolonlar 16m x16m'lik grid sisteminde tipik deme panelleri oluturacak ekilde yerletirilmitir. Mimari tasarm artlarn salamak amac ile mimarla yaplan koordinasyon sonucu optimum boyut olarak tespit edilmitir. ereve aksn her iki ynde salayan ana kiriler aklk ortalarnda kompozit olarak zlm, mesnet blgelerinde yaln elik olarak tasarm yaplarak tasarruf salanmas amalanmtr. Bunun sonucunda, ana kirilerin mesnet blgelerindeki elik kesitleri aklktaki kesitten daha kuvvetli yaplmtr. Ana kiriler S 355 kalitesindeki elikten yapma profil olarak tekil edilmitir. Sacdan yapma profil kullanlmasnn nedeni temin sresinin yansra daha ekonomik ve optimum kesit kullanarak ekonomik zm araydr. Kuzey Snr Fayndan 17 km,

dosya

Terminal binas, elik at sistemi, uzun dorultuda 272m, ksa dorultuda ise 160m olmak zere, toplamda 43,520 m lik alan yaklak 32,000 adet eleman ile kapatmaktadr. Her iki dorultuda maksimum aklk 48m olup, i mekanda olduka geni bir serbest hacim yaratlmaktadr. Yapsal adan, optimum dzeyde hafif ve gvenilir olarak tasarlanan elik at tayc sistemi; genel olarak birbirine tam penetrasyonlu kt kaynak ile bal boru profillerden meydana gelen, uzay tipi 3D gen kesitli dz ana makaslar, bunlara dik dorultuda 8mde bir mafsall balanan 3D gen kesitli kemer formlu tali makaslar ve at stabilite elemanlarndan olumaktadr. Ana makaslar standart 4m ykseklie sahip olmasna karn, kemer formlu makaslarn enkesit boyutlar dorultuda da deikenlik gstermektedir. Terminal binasnn byk aklklar kolonsuz geen modern mimarisine en uygun malzeme eliktir. Kolon aks aralklar 16m olup, yapnn en gze arpan blm olan at 48m ve 32m aklkl kemerlerin yan yana dizilmesinden olumaktadr. Bu boyuttaki aklklarn gnmzde elikten baka malzeme kullanlarak geilmesi mmkn deildir. at getii akla karlk zarif grnyle n plana kmaktadr. at, yakn zamanda Trkiyede retime balayan St52 (S355) kalitesinde boru profillerle tasarlanan ve inaa edilen en byk yap unvann tayarak da Trkiyede bir ilke imza atmaktadr. Ayrca kolonlarda ve kirilerde elik ve beton kompozit olarak birlikte kullanlarak daha ekonomik zmler elde edilmitir. Kullanlan elik malzemenin optimum miktarda olmas, yapnn ana malzemesi olan eliin retimi iin evreye daha az karbon salnmasn ve buna bal olarak yapnn karbon ayak izinin azalmasn salanmtr. Karbon ayak izinin az olmas ve yapnn tamamen geri dntrlebilir malzemeden yaplm olmas yapnn srdrlebilir evreye katksn aka ortaya koymaktadr. Bu lekteki elik bir yapnn inaat sresinin tamamlanp 18 ay gibi ksa bir srede kullanma almas, elik yaplarn inaat hzna nemli bir rnektir. Sabiha Gken Yeni D Hatlar Terminal Binas son dnemde Trkiyede inaa edilen en byk ve en prestijli elik yaplardan biri olup, Trkiyedeki elik yap, mimari tasarmnn, yapsal tasarmnn ve imalatnn yksek seviyede olduunun nemli bir kantdr.

Merkez Marmara Fayndan 50 km mesafede bulunmak-

Ocak 2012 Prime

115

dosya

SVAS HAVAALANI VE DI HATLAR TERMNALYap Alan: Terminal Binas yaklak 30.000 m2 Mimari Proje: Yakup Hazan Mimarlk Ltd.ti. Yakup Hazan (Y.Mimar) Statik Proje (Betonarme ve elik) : Aday Grubu n.Taah.Tic.San.Ltd.ti.Adnan Gdek (n.Mh.) Yklenici Firma: Trkseven Turizm n.Tic.A.. Yaz: Yakup Hazan Mimarlk Blge terminal binalarna d hat terminal binalarnn da ilave edilmesiyle blgelerin yurt d ile direk balantlar salanm olmaktadr. Bu durum yatrm gerekletiren idarenin, terminal binasnda o yreye ait izlerin bulunmasn istemesini beraberinde getirmitir. ehre giri kaps olarak grlen terminal binasnda kullancnn da isteiyle yrenin zelliklerini (Seluklu) yanstan bir alma yaplmasyla tasarma baland. ehir merkezindeki Seluklu eserlerinin gnmze kadar varln srdrm olmalar ve restore edilerek kullanlyor olmalar nemliydi. Ayrca ehir merkezindeki Sivas Kongresinin yapld bina da, cumhuriyetin kuruluunun sembol olarak durmaktadr. Tarihte nemli dnemlerin izlerini tayan Sivas ehri iin tasarlanan terminal binas, ada bir yorumla ele alnmtr ve tasarm kriterleri oluturulmutur. Seluklu mimarisini gerekletiren akl, kefe dilerek tasarma dahil edilmitir. Ta ve tula iiliinin nemli olduu bu dnemde cephelerdeki motiflere,rlyeflere, sslemelere yansyan geometri ve tekrarlardan oluan yzeylerdeki ortak akl, Sivas Havaalan ve D Hatlar Terminal Binasnda kullanlmtr. Son zamanlarda ska Seluklu mimarisi diye tekrar edilen biimler reddedilmitir. Selukluya verilen116 Prime Ocak 2012

deer; biimlerin tekrar yerine Seluklu anlaynn yorumlanarak, ada biim ve yapm tekniklerinde aranmtr. Seluklu mimarisinde cephelerde kullanlan tula ve ta iiliine ait geometrik dzen cumhuriyetin ada yorumuyla cephelere yanstlmtr. Yatay, dey ve diyagonal hatlardan oluan cephe dzeni iinde eitli motiflerin ve aklklarn olumas tasarlan mtr. Cephe malzemesi olarak paslanmaz elik derzli yresel ta kullanlmtr. ve d hat terminal binas elik at sistemiyle gerekletirilen, birbirine al birleen, uma etkisi yaratan iki kanat rt altnda tasarlanmtr. Kanat rty tayan elik kolon kaideleri ve balklar dkm olarak gerekletirilmitir. Yredeki tarihi eserlerde kullanlan yresel Sivas doal talar, i ve d hat terminal binasnn cephelerinde ve demelerinde kullanlarak tarih iinde malzeme sreklilii salanmtr. Yrenin tarihi eserlerini ve zelliklerini yanstan kltr havuzu, terminal binasnn nnde tasarlanmtr. Bu kltr havuzu olarak adlandrdmz ak alanda yreye ait her trl deerin yorumu ve tekrar mmkn olacaktr. Bu yaplama dier disiplinlerdeki sanatlarla birlikte gerekletirilecektir.

dosyaTRABLUS ULUSLARARASI KONGRE MERKEZProjenin Yeri: Trablus / Libya Statik Proje: Emir Mhendislik, M. Adnan t,Turgut Bilen, A.Kerim Tok Mimari Proje: Tabanlolu Mimarlk Ana Yklenici: System naat

MMAR ZELLKLER Tarih kaytlarna gre milattan nce 4000 senelerine tekabl eden ve insanolunun snak oluturma igdsyle balayan kbik ekil verdii maara ve ktle oyma ii, yapsal ilk eserler olarak kabul edilebilir. nsanolunun kabile ve klan eklinde bir araya gelip ortak menfaatler iin fikir alveriinde bulunduu ve sosyal aktivitelerin yapld, ilk rneklerinin milattan nce 3500 senelerinde yapld tahmin edilen ve ierisinde teatral oyunlarn oynand, politik kararlarn, sava ve g kararlarnn tartld amfitiyatro eserlerine rastlamaktayz. Gnmzde, sosyal kltr perspektifinin oluturduu, amfitiyatro kullanm amalarna benzer ihtiyalarn giderilmesi iin oluturulan mimari yaplar kongre binas ad ile anlmaktadr. Mays 2009 da inaatna balanan ve mimari olarak yapnn bulunduu Trablus ehrinin corafi ekil ve artlarn, blge halknn inan ve kltrlerini yanstan Trablus Uluslararas Kongre Binas, belki de insanlk iin alnacak nemli bir kararn merkezi olacak bir yapdr. Trablus Uluslararas Kongre Merkezi, 3000 kiilik kapasitesiyle Trablusun tam merkezinde bulunan ehrin ilk ve en modern yapsdr. Binann inaatna 25.05.2009 tarihinde baland, 15.02.2010 tarihinde yapsal almala-

r (tasarm, arazi dzenleme ve altyap) dahil olmak zere kamuya teslim edilmitir. Trablusun merkezinde, havaalanna 35 km uzaklkta bulunan kongre merkezine ulalmas son derece kolay olmaktadr. Salon, palmiye ve okalipts aalar ile dolu yeil alanlarn arasnda bulunmakta olup evresindeki birok lks otel, spor tesisi ve ktphanesiyle Trablusun en ilek konumlarndan birinin tam ortasnda yer almaktadr. System Construction n denetiminde, bu sre, 260 gn olarak tahmin edilen sreden daha ksa bir sre ierisinde tamamlanmtr. Kompleks, birok toplantya ev sahiplii yaparken st dzey konforu da beraberinde sunuyor. Bu yapnn zelliklerinden biri, dnyann ikinci en byk mesh screene sahip olmasdr. Yapya ayrcalk ve zgnlk katan ikinci zellik ise, dnyada ilk kez cephe kaplama ve giydirme sistemlerinin kullanlmas. Bu, yaklak olarak 9000 metrekare rg kaplamay kapsayan dekoratif bir souk cephe uygulamasdr. Dier cephede kullanlan bir dier yeni yntem ise, asmal olarak sarktlan 14 metre uzunluunda cam yzey. Libyada yeni bir elik yap olarak ina edilen, ilk modern toplant merkezidir. Bu binann en geni alan, 56 metrelik paylalan k ile 3476 metrekarelik ana toplant salonudur. Yap genelinde kullanlan eliin toplam arl ise 6250 tona ulamaktadr.

Ocak 2012 Prime

117

dosya

SAMSUN AYVACIK EYNEL KPRSSTATK : PROKON Mhendislik ve Mavirlik A.. MMAR : PROKON Mhendislik ve Mavirlik A.. YKLENC : KARELSAN PROJE SAHB : Samsun l zel daresi

Samsunda, Suat Uurlu Baraj sularnn ayrd yerleim birimleri, 30 yldan bu yana ayrlan kyler arasnda ulamn bir kpryle zlmesini umutla beklemitir. Nihayet Samsun l zel daresi ynetiminde, baraj sularnn ayrd kylere ulam salamak zere baraj gl zerinde bir kpr yapm yatrm planlanmtr. Gidi geli trafik eritleri ve yaya yollarn ierecek ekilde dnlm olan kprnn yer seiminde, Ayvack Kaymakamlk binasnn bulunduu alan gerek ulam mesafesi gerekse merkeze yaknlk ve kprnn iki ucundaki arazi toporafyas nedeniyle en uygun yer olarak ngrlmtr. 9 ky ve 10 bin nfusun ulamn salamak amacyla yaplan Ayvack Eynel Kprsnn tasarmnda evresel artlarla uyum gz nndebulundurulmutur. Kpr tipinin seimi uzun yaplabilirlik almalar gerektirmitir. ledeki mevcut yollarn durumu, ihtiyalar, montaj artlar, iletme sresince bakm almalarnn idareye maliyeti, neredeyse blgenin simgesi haline gelecek mimariyi oluturabilme dncesi tayc sistem tipinin seiminde nemli rol oynamtr. Ana tayc sistemi zincir erisi formunda bir kemer olup toplam aklk 216 mdir. 8mx2.4m boyutlarnda 3 gzl kutu kesit olarak tasarlanan kemer ve %6 eime sahip dz ksmlar St52 snf elik levhalar ve profillerle tekil edilmitir. Literatrde kemer okunun kemer aklna orannn 1/7 - 1/10 arasnda olmas nerilirken, Ayvack Eynel Kprsnde bu oran 1/12.4 mertebesindedir. Yine ayn ekilde; kiri gvde yksekliinin akla oran iin nerilen en fazla 1/60 oranna karlk tasarmn gerekletirdiimiz bu kprde bu oran 1/77.5 olacak ekilde boyutlandrlmtr. Bununla birlikte dz ksmlarn tamam ve kprnn tat yklerine maruz kalan ksm, betonarme plak ile kompozit al118 Prime Ocak 2012

maktadr. Yrme yollar ile birlikte kprnn eni 12 mye ulamaktadr. Kprnn kullanm sresince tekrar edecek yk etkileri gz nnde bulundurularak kpr tayc elemanlar ve balantlarnda yorulma analizleri yaplm, bylece uzun yllar hizmet verebilecek bir yap olduu ispatlanmtr. Sonu olarak elde edilen narin ama etkili alan tayc sistem sayesinde blgenin toporafik yapsna uyum dncesiyle balanan tasarm, estetik anlamda da baaryla sonulanmtr. Tayc sistemin fabrikada retilmesi, yapsal eliin nemli avantajlarndan biri olmakla beraber, imalatn hava artlarndan etkilenmemesi, zellikle kaynakl ve cvatal birleimlerin ileri teknoloji imkanlaryla srekli olarak kontrol edilebilmesini salamtr. malatn yksek standartta gerekletirilmesi, montaj aamasnda da byk avantajlar beraberinde getirmitir. malat srerken, tamamlanm paralarn antiyeye nakli, idarenin art kotuu tarihte inaatn tamamlanmas ynnde byk bir avantaj salamtr. Ana tac eleman olan kemer 2.5x4.0x24 m boyutlarnda paralar halinde tanmtr. malat nakliye kazkl temel inaat ilerine ait planlamann isabetli bir ekilde yaplm olmas, ngrlemeyen aksaklklarn, tm i programn etkilemesine izin vermemitir. Bu yapnn gerekletirilmesi srasnda ihtiya duyulan teknik, idari ve yapm tecrbesi olan insanlarn bir araya gelmesi ve aralarnda doru iletiim ve bilgi paylamnn salanmas sayesinde tasarm, yapm ve montaj baar ile tamamlanmtr. Trkiyenin tek aklkta en uzun kprs unvann hak etmi olan bu yapnn, Trk mhendislik, imalat, inaat ve montaj teknik seviyesi bakmndan iyi bir rnek tekil ettiini dnyoruz.