2013 tütün kontrolü

94
SİGARA BIRAKMA Dr. Banu Salepçi Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği

Transcript of 2013 tütün kontrolü

Page 1: 2013 tütün kontrolü

SİGARA BIRAKMA

Dr. Banu SalepçiDr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve

Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği

Page 2: 2013 tütün kontrolü

Tütün Ürünleri

Sigara Puro Pipo Nargile Bidi Kretek Enfiye Çiğneme

Page 3: 2013 tütün kontrolü

Sigara İçicisi

Yaşamının herhangi bir döneminde sigara içenler

Yaşamı boyunca 100 adet sigara içmiş olan kişi*

* WHO Report on the Global Tobacco Epidemic 2008

Page 4: 2013 tütün kontrolü

Sigara İçicisi

Daily Smoker; Her gün düzenli sigara içen

Occasional Smoker; Aralıklı sigara içenler

Ex Smoker; Önceden içici olup şu anda içmeyenler

Current (Regular) Smoker; Her gün veya kısa aralıklarla devamlı sigara içenler

Page 5: 2013 tütün kontrolü

Epidemiyoloji

Dünyada, 1.3 milyar sigara içici 2/3’ü 10 ülkede Çin, Hindistan ve Endonezya en çok

içen Türkiye ilk 10 ülke arasında

Page 6: 2013 tütün kontrolü

Dünya Sigara Tüketiminde İlk 10 Ülke

Page 7: 2013 tütün kontrolü
Page 8: 2013 tütün kontrolü

Tütün Kullanım Evreleri

1. Evre; Tütün kullanımı, özellikle kadınlarda çok düşük düzeyde olan evre

2. Evre; Tütün kullanımında hızlı artışın olduğu evre, kadınlarda da kullanımda artış var

3. Evre; Tütün kullanımına bağlı sağlık sorunlarının görüldüğü ve erkeklerde kullanımın azalmaya başladığı evre. Bu evrede özellikle erkeklerde sigaraya bağlı ölümlerde hızla artış var

4. Evre; Hem kadınlarda hem de erkeklerde tütün kullanımında önemli azalma, erkeklerde sigaraya bağlı ölümlerde azalma olan evre

Page 9: 2013 tütün kontrolü

Cinsiyet

Tüm dünyada ortalama 2 erkekten biri, 5 kadından biri

Gelişmiş ülkelerde kadınlarda gelişmekte olan ülkelere göre daha sık ve erkeklere yakın

Gelişmekte olan ülkelerde erkek / kadın oranı daha fazla

Page 10: 2013 tütün kontrolü

Epidemiyoloji

Türkiye’de; Dünya tütününün %2’si üretiliyor Tütün kullanımında dünyada 10. ülke Tüm toplumda %44, erkeklerde %63,

kadınlarda %24*

Tütün kullanımında 1980’den 2000’e belirgin artış var

2000’den sonra özellikle erkekler arasında kulanımda hafif azalma

* 1988 PİAR

Page 11: 2013 tütün kontrolü

Toplam 1051 katılımcı Tüm çalışanların %36.9’u aktif içici, %14.6’sı ex smoker İdarecilerin %22.7’si (n:22) Doktorların %26.7’si (n:375) Hemşirelerin %37.1’i (n:286) Memurların %46.7’si (n:208) Hizmetlilerin %51.3’ü (n:160)

İstanbul’da Genel Bir Eğitim Hastanesinde Çalışanların Sigara Hakkındaki Bilgileri, Davranışları ve Sigara İçme Oranları

*Salepci B ve ark.Solunum 2006; 8 (4): 156-162

Page 12: 2013 tütün kontrolü
Page 13: 2013 tütün kontrolü

Sonuçlar

1951- 2001, 34 439 İngiliz Doktor, 50 yıl takip Sigara içenler, başlıca vasküler, neoplastik ve

respiratuar hastalıklara bağlı olarak içmeyenlerden 10 yıl önce ölüyor

35-69 yaş arasında ölüm oranı içenlerde %42, içmeyenlerde %24

35 yaşından önce sigarayı bırakanlarda sürvi içmeyenlerle eşit

Page 14: 2013 tütün kontrolü

Sigara – KOAH İlişkisi

Dünyada en sık görülen 4. hastalık En sık 4. ölüm nedeni 2020’de 3. ölüm nedeni 2020’de en sık 5. sakatlık nedeni KOAH’lıların %80’i sigara içici Sigara içenlerin %20’sinde KOAH Sigara içenlerin >%40’ında her yıl kronik

bronşit semptomları

Page 15: 2013 tütün kontrolü

Sigara – SFT İlişkisi

Sigara içmeyenlerde 35 yaşından sonra her yıl FEV1 18-30 ml ↓

Sigara içenlerde 35 yaş üstünde yıllık FEV1 azalması 20-60 ml

Sigara içenlerin %15-20’sinde yıllık FEV1 azalması 120-150 ml → KOAH

Page 16: 2013 tütün kontrolü

Karsinojenler

Styrene Benzen Nitrozaminler Formaldehit Polisiklik aromatik hidrokarbonlar... Yaklaşık 81 adet karsinojen

tanımlanmış.

Page 17: 2013 tütün kontrolü

Sigara Kanser İlişkisi

Tüm kanserlerin %30’u Akciğer kanserinin %94’ü Akciğer kanseri, içenlerde içmeyenlere

oranla 20 kat fazla Ülkemizde akciğer kanserli hastaların

%91.5’i sigara içici İçme süresi günlük adetten daha önemli

Page 18: 2013 tütün kontrolü

Kalp-Damar Hastalıkları- Sigara

Koroner arter hastalıkları 2 kat fazla Akut MI riskini 3 kat arttırır Kalp damar hastalıklarına bağlı ölümlerin ¼’ünden

sorumlu Sigarayı bırakmak, riski 1-3 yıl içinde hızla azaltır Günde <10 adet içip bırakanlarda risk 3-5 yıl içinde

içmeyenlerle eşit Pasif içicilik, KAH riskini %20-50, akut MI riskini

%30 arttırır

Page 19: 2013 tütün kontrolü

Gebelik – Sigara İlişkisi

Gebe kadınların %20’si sigara içici Spontan abortus ve ölü doğum (2 kat ↑) Prematüre doğum ve düşük doğum ağırlığı (40 gr↓) Perinatal ve neonatal mortalite artışı Kj malformasyonlar Dikkat eksikliği, hiperreaktivite Sigara bağımlılığı riski 2 kat ↑

Page 20: 2013 tütün kontrolü

İnfertilite – Sigara İlişkisi

Sigarada bulunan kadmiyum, benzopiren ve kotinin

>20 adet/gün sigara içen kadınlarda infertilite riski ↑, doğurganlık ↓,ektopik gebelik riski 4 kat ↑

Menapoz, sigara içen kadınlarda 1-4 yıl daha erken

Erkeklerde sperm sayısını ↓

*ABD’de bu etkileri bilenlerin oranı %17-22

Page 21: 2013 tütün kontrolü

Serebrovasküler Hastalıklar - Sigara

İnme, erişkinlerde en önemli dizabilite nedeni ve en sık 3. ölüm nedeni

İnme prevalansı 12/1000 olup %80’i iskemik, %15’i intraserebral kanama, %5’i subaraknoidal kanama

Sigara içilmesi inme riskini 2 kat ↑1. Ateroskleroz (CO ve nikotin)2. Hipertansiyon (Sempatik aktivite artışı)3. Hiperkoagülabilite4. Beyin kan akımında azalma

Page 22: 2013 tütün kontrolü

Sigara Dumanı

İçen kişi tarafından içe çekilip ekspiryumla dışarı atılan duman (ana akım dumanı)

Sigara yanarken çıkan duman (% 80) (yan akım dumanı)

Yan akım dumanı, daha toksik, 2-6 kat daha kanserojen, 4 kat daha fazla inflamatuar etki

Page 23: 2013 tütün kontrolü

Sigara içen annelerin %85’i Doktorların %49’u Öğretmenlerin %63’ü çocuklarının yanında sigara içiyor

( Bilir N. Ve ark. )

Page 24: 2013 tütün kontrolü

Pasif İçicilik - Çocuklar

Çocuklar için maruziyet oranı, dünyada %38-75, Türkiye’de %75

Ani bebek ölümlerinin %25’i Akut solunum yolu enfeksiyon riski %50-100 ↑ Kronik öksürük, astım riski ↑ Otit oranı 4 kat ↑ MS riski 2.12 kat ↑ Akut lösemi riski 4 kat ↑ KOAH riski↑

Page 25: 2013 tütün kontrolü

Ev içinde sigara içiliyorsa;

Çocuklar ortalama günde 5 sigara içmiş olmaktadır

Bebekler hastaneye 3 kat daha fazla başvurmaktadır

Ani bebek ölümü riski 2.5 kat artmaktadır

Page 26: 2013 tütün kontrolü

Pasif İçicilik - Erişkinler İlk kez 1982’de the UK Independent Committee on Smoking

and Health tarafından tanımlanmış

ABD’de her yıl pasif içiciliğe bağlı;1. Akciğer Ca nedeniyle 3000 ölüm2. KAH nedeniyle 350000 ölüm3. Akut astım atağı ile 300000 acil başvuru

KAH bağlı ölümlerin erkeklerde %55’inden, kadınlarda %53’ündan pasif içicilik sorumlu

Bir çalışmada pasif içicilerde KOAH riski %44.7 Akciğer Ca riski %20, Ca’ya bağlı ölüm riski 1.3 kat ↑ Meme, mesane, nazofarenks, baş-boyun, mide, kolon, serviks,

over, renal , pankreas, karaciğer Ca riskini 1.2 – 5.8 kat ↑

Page 27: 2013 tütün kontrolü
Page 28: 2013 tütün kontrolü

4207 Sayılı Tütün Yasası (1996) Dolaylı dolaysız her türlü sigara reklam yasağı (Basın,

TV,bilboard,sponsorluk...)

18 yaşından küçüklere sigara satışı yasağı

Sigara paketi üzerinde “Sağlığa Zararlıdır” uyarı yazısı

Sağlık,eğitim,kültür hizmeti veren yerler,kapalı spor salonları, kamu hizmeti veren yerlerde, >5 kişi çalışan yerlerde sigara içilmesi yasağı

TRT kurumu ve özel TV kanallarında ayda en az 90 dakika tütün mamulleri zararları konusunda program

Page 29: 2013 tütün kontrolü

Yeni Yasa

2008

5727 sayılı yasa

Page 30: 2013 tütün kontrolü

Karşılaştırmalı yasaklamalar…

1996 ( 4207 no’lu yasa )

Sağlık, eğitim,kültür hizmeti veren yerler, kapalı spor salonu,

Toplu taşıma vasıtaları,

Kamu hizmet kurumlarında 5 ve daha fazla kişinin görev yaptığı tüm kapalı mekanlarda yasak

* Sigara içme alanı oluşturma şartı var

2008 ( 5727 no’lu yasa )

Tüm kamu hizmet binaları Üretim,ticaret yapan yerler,

sosyal kurumlar Toplu ulaşıma taksi dahil Eğitim-öğretim kurum açık

alanları Lokanta, kahvehane, kafeterya

ve birahane vb. eğlence hizmeti veren işletmeler

* Sigara içme alanı oluşturma şartı yok

Page 31: 2013 tütün kontrolü

2008’de Sadece ;

Yaşlı bakım evlerinde Ruh ve sinir hastalıkları hastanelerinde Cezaevlerinde Yolcu taşıyan denizyolu araçlarının güvertelerinde Açık havada toplu seyir yerlerinde Otellerde tütün içen kişilere ayrılan odalarda

Serbest

Page 32: 2013 tütün kontrolü

Nikotin

1 sigara; 0.8 gr tütün, 9-20 mg nikotin içerir Sigara içici %10’unu (1-2 mg) absorbe eder Fatal doz 40 mg (2 sigarada bulunan miktar) Akciğerlerden hızla absorbe olup plazmada 30 dk içinde max

düzeye ulaşır Yarı ömrü ortalama 2 saat Ortalama plazma düzeyi 20-40 ng/ml Karaciğerde CYP2A6 enzimi ile metabolize olarak kotinin’e

dönüşür Renal klirensi total klirensin %2-35’i Tükrük yolu ile de atılır

Page 33: 2013 tütün kontrolü

Nikotin- Sinir Sistemi

Nikotin;1. Otonomik ganglionlar2. Adrenal medulla3. Nöromüsküler bileşkede bulunan

kolinerjik nikotin resepörlerine (nAChR) bağlanır Beyinde;1. Vazoaktif katekolaminler (Norepinefrin ve dopamin)2. Arjinin vazopressin ve β-endorfinler3. Asetilkolin salınımı Kanda ACTH ve kortizol artar

Page 34: 2013 tütün kontrolü

Nikotin- Sinir Sistemi

Sonuç olarak; Psikomotor uyarıcı etki Hafızada güçlenme Anksiyetede azalma Dikkat artışı Öforik etki Kalp hızı ve kan basıncında artış Koroner kan akımı ↑→ miyokard iş yükü ↑ Metabolizma hızı ↑ → kilo kaybı

Page 35: 2013 tütün kontrolü

Pozitif Güçlendirici Etki

Zevk alma Dopamin ↑ Norepinefrin ↑ Β-endorfin ↑

İş performansında artış Asetilkolin ↑ Norepinefrin ↑

Hafızada Güçlenme Asetilkolin ↑ Norepinefrin ↑ Vazopressin ↑ Glutamat ↑

Negatif Güçlendirici Etki

Anksiyetede azalma Β-endorfin ↑ γ-aminobütirik asit(GABA) ↑

İştahta azalma Dopamin ↑ Norepinefrin ↑ Seratonin ↑

Yoksunluk belirtilerinde ↓ Asetilkolin ↑ Nonkolinerjik nikotinik

aktivite ?

Page 36: 2013 tütün kontrolü

Nikotin Bağımlılığı

En çok dopamin sorumlu Nikotine kısa süre sonra tolerans gelişir Doz arttırılır Uzun süreli maruziyet sonucu nikotinik reseptörler

(nAChR) ↑ Adolesanlarda bu artış daha hızlı olup daha dirençli

bağımlılık gelişir Erkeklerde de nAChR artışı kadınlara göre daha

dirençli bağımlılık yapar

Page 37: 2013 tütün kontrolü

Nikotin Eksikliği Belirtileri

24 saat içinde ortaya çıkar

Şiddetli sigara içme isteği İrritabilite, öfke, sinirlilik Anksiyete, huzursuzluk Konsantrasyon güçlüğü Kardiyak nabızda azalma İştah artışı

Page 38: 2013 tütün kontrolü

Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi

Page 39: 2013 tütün kontrolü

Fagerström Nikotin Bağımlılık Testi

Toplam Skor ;

0-2 ; Çok az bağımlılık 3-4 ; Az bağımlılık 5 ; Orta derecede bağımlılık 6-7 ; Yüksek bağımlılık 8-10 ; Çok yüksek bağımlılık

Page 40: 2013 tütün kontrolü

Emash Nikotin Bağımlılık Testi

Soru 1 ; İlk sigarayı sabah uyandıktan ne kadar süre sonra içersiniz ?

İlk 30 dakika içinde

Soru 2 ; Günde kaç adet sigara içiyorsunuz ?

En az 15 adet

Page 41: 2013 tütün kontrolü

Sigara içen hastalar üç gruba ayrılır;

Sigara içen ve bırakmaya istekli hastalar

Sigara içen ve bırakmak istemeyenler

Daha önce içip bırakmış olan hastalar

Page 42: 2013 tütün kontrolü

Sigara içenlerin

%70’i sigarayı bırakmak ister

%46’sı her yıl bırakmayı dener

Kendi başına bırakmayı deneyenlerin %3-5’i başarır

Doktorun 1 kez önerisi ile %5’i bırakır

Page 43: 2013 tütün kontrolü

s

Sigara içiyor mu ?

Sağlık kuruluşuna başvuran tüm hastalar

Evet Hayır

Bırakmaya istekli mi ? Önceden içmiş mi ?

HayırEvet Evet Hayır

Tedavi yaklaşımı Bırakması için motive et Nüksün önlenmesi İçmemenin sürdürülmesi

için teşvik

Page 44: 2013 tütün kontrolü

Sigarayı Bırakmak İsteyen Hastalar İçin

Beş “A” yöntemi uygula !

Ask ( Sor ) Advice ( Bırakmasını öner ) Assess ( Değerlendir ) Assist ( Bırakmada yardımcı ol ) Arrange ( Nüksü önlemek için takip et )

Page 45: 2013 tütün kontrolü

YARDIM

Bırakma planı yapılır Bırakma günü tespit edilir ( En geç 2 hafta

içinde ) Bırakma gününü ailesi ve arkadaşlarına

söylemesi önerilerek etrafının desteğini alması sağlanır

Nikotin eksiklik sendromu hakkında bilgi verilir Sigarayı hatırlatacak etkenlerden uzak kalması

önerilir

Page 46: 2013 tütün kontrolü

YARDIM

Pratik öğütler verilir

Sigarayı bıraktıktan sonra bir nefes dahi içmemesi önerilir

Daha önceki denemede başarısızlığa götüren nedenler gözden geçirilir

Alkol alıyorsa sınırlandırması veya bırakması önerilir

Evdeki diğer içicilerin durumu gözden geçirilir

Page 47: 2013 tütün kontrolü

YARDIM Bırakma konusunda cesaretlendirilir ve her

zaman için yardıma hazır olunduğu vurgulanır

Hastanın eşine, arkadaşlarına yardımcı olmaları konusunda öneride bulunulur

Onay görmüş farmakoterapilerin kullanımı önerilir

Eğitici materyaller kullanılması hastanın motivasyonunu kolaylaştırır

Page 48: 2013 tütün kontrolü

Görüşmeler sırasında eğitici kitap, broşür...gibi materyallerin dağıtılması farmakolojik tedavisiz başarı oranlarını %8’lerden %15’lere kadar çıkarmaktadır

“Jackson G. Smoking cessation. Evalation of stargeted minimal smoking cessation intervention in general practice. Int J Clin Pract 2001”

Page 49: 2013 tütün kontrolü

Nüksü önlemek için takip

Bırakma günü, bırakmanın birinci haftası, takiben birer aylık aralarla en az 6 görüşme yapılmalıdır

Mümkünse her görüşmede ekspiryum havasında CO ölçümü yapılmalıdır

Eğer kaçamak olduysa buna sebep olan durumlar gözden geçirilmelidir

Tedavi ile ilgili sorunlar değerlendirilip çözmeye yönelik girişimlerde bulunulmalıdır

Telefon görüşmeleri yapılmalıdır

Başarı mutlaka ödüllendirilmelidir

Page 50: 2013 tütün kontrolü

Takiplerde karşılaşılan problemler

Bırakma konusunda destek eksikliği Depresyon veya negatif mod Kuvvetli veya uzamış yoksunluk belirtileri Kilo alma Motivasyonda dalgalanmalar Kendini yoksun hissetme

Page 51: 2013 tütün kontrolü

Sigarayı bırakmak istemeyen hastalar için

Beş “R” yöntemini uygula

Revalence ( Motivasyon sağla )

Risks ( Sigara içmenin risklerini anlat )

Rewards ( Bırakmanın yararlarını anlat )

Roadblocks ( Bırakmaya engel durumları ele al )

Repetition ( Motivasyonu tekrar et )

Page 52: 2013 tütün kontrolü

Bırakma konusunda motive et

Hastanın mevcut hastalığı vurgulanmalıdır Evde çocuk varsa ön plana çıkarılmalıdır Hastanın sağlık kaygıları ön plana

çıkarılmalıdır Kişisel özellikleri vurgulanmalıdır

( Yaş, cins)

Page 53: 2013 tütün kontrolü

Riskleri anlat

Sigaranın zararları, hastayla ilgili en olumsuzu vurgulanarak anlatılır

Astım krizi, gebeliğe etkileri gibi akut riskleri anlatılır

Kalp krizi, KOAH, akciğer ve diğer organ kanserleri gibi uzun süreli riskleri anlatılır

Çocuklar üzerindeki olumsuz etkileri özellikle vurgulanarak çevresel riskleri anlatılır

Page 54: 2013 tütün kontrolü

Bırakmanın yararlarını anlat

Sağlık durumunda düzelme Tat ve koku alma duyusunda artış Kötü kokunun ortadan kalkması Ekonomik kazanç Çocuklara iyi örnek oluşturma Bırakma kaygısından kurtularak kendini iyi hissetme ve

kendine güven kazanma Çevresel zararlarına bağlı endişelerden kurtulma Fiziksel iyileşme, yaşlanmanın yavaşlaması Fiziksel aktiviteleri daha iyi yapabilme

Page 55: 2013 tütün kontrolü

35 yaşından önce sigarayı bırakmış olmak hiç içmeyenlerle eşit risklere sahip olmayı sağlar !

Page 56: 2013 tütün kontrolü

İlk 20 dakikada:Kan basıncı, nabız, el ve ayaklardaki ısı artışı

normale döner 8 saat içinde: Nefesteki koku düzelirKandaki oksijen ve karbonmonoksit düzeyi

normale döner 24 saat içinde:Kalp krizi riski azalmaya başlar

Page 57: 2013 tütün kontrolü

3 gün içinde:Nefes almak kolaylaşır 2-3 ay içinde:Dolaşım düzelirYürümek kolaylaşırAkciğer fonksiyonlarında düzelme başlar 1-9 ay içinde:Öksürük ve nefes darlığı azalırEnfeksiyon riski azalırEnerjide artış olur

Page 58: 2013 tütün kontrolü

1 yıl içinde:Kalp hastalığına yakalanma riski yarı

yarıya azalır

5 yıl sonra:KOAH riski yarı yarıya azalırFelç riski azalır

Page 59: 2013 tütün kontrolü

10 yıl sonra:Dudak, trakea,özofagus kanser riski yarı

yarıya azalır

15 yıl içinde:Kalp damar hastalık riski hiç içmemiş kişiyle

eşit hale gelir

15-20 yıl sonra:Akciğer kanser riski % 50-90 azalır

Page 60: 2013 tütün kontrolü

Bırakmaya engel durumları değerlendir

Yoksunluk belirtileri

Başarısız olma korkusu

Kilo alma kaygısı

Destekten yoksun kalma korkusu

Depresyon

Sigaradan aşırı keyif alma

Page 61: 2013 tütün kontrolü

Motive etmeye devam

Hastaya her vizitte bırakması tekrar edilir, daha önceki denemelerde başarısız olanlara birkaç denemeden sonra bırakabilecekleri söylenir

Page 62: 2013 tütün kontrolü

Farmakolojik TedaviKimlere uygulanmalı ?

Günde 15’in üstünde sigara içen tüm olgular Günde 10-15 arasında sigara içenlere daha

düşük dozda Günde 10’un altında içenlerde fiziksel

bağımlılığı değerlendirilerek Daha önce bırakmayı deneyip nüks görülen

olgular

Page 63: 2013 tütün kontrolü

Farmakolojik Tedavi

Birinci seçenek ilaçlar

Bupropion Vareniklin Nikotin replasman tedavisi

Nikotin bantları Nikotin sakızları Nikotin nazal sprey Nikotin inhaler

Page 64: 2013 tütün kontrolü

Farmakolojik Tedavi

İkinci seçenek ilaçlar Klonidin NortriptilinYeni ilaçlar Kannabinoid reseptör antagonistleri

(Rimonobant)Çalışma aşamasındaki ilaçlar* CYP2 A6 gen inhibitörleri Nikotin aşısı

*ATS kongresi 2005

Page 65: 2013 tütün kontrolü

Farmakolojik Tedavi

Etkinliği kanıtlanmamış ilaçlar

Buspirone Carbidopa Fluoxetin Mecamylamine Naltrexone

Page 66: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİON (Zyban)

Nontrisiklik, aminoketon bir antidepresandır MSS’de dopamin ve adrenalinin sinapslarda geri emilimini

inhibe eder İlk 3 gün 1 x 150 mg , 4. günden sonra 2 x 150 mg Tedavinin 7.-10. günlerinde sigara bırakma Etkisi doza bağımlıdır Sigara bırakmaya etkisi antidepresan etkisinden

bağımsızdır Tedavi süresi ortalama 8 hafta olup 6 aya uzatılabilir

Page 67: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİON

12 çalışmayı içeren bir metaanalizde;

Placeboya karşı

1 yıllık OR: 1.56

3 aylık OR: 2.13

*Wu P. Effectiveness of smoking cessation therapie: A systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 2006

Page 68: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİON

Hurt ve arkadaşlarının çalışmasında;

7 hafta tedavi sonunda bırakma oranları placebo ile %19, bupropion ile %44

6. ayın sonunda sırasıyla %16 ve %27

* Hurt RD. A comparison of sustained release bupropion and placebo for smoking cessation. N Eng J Med 1997

Page 69: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİON

Çift kör placebo kontrollü çalışmada; sigara bırakmada nikotin bantı tedavisine üstünlüğü bildirilmiş

*Jorenby DE, Leischow SJ. A controlled trial of sustainedrelease bupropion , a nicotine patch, or both for smoking cessation.N Eng J Med 1999

Page 70: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİONKontrendikasyonlar;

Önceden geçirilmiş epilepsi, kafa travması, beyin operasyonu gibi epilepsi riskini arttıran durumlar

Anoreksiya nervosa ve blumia Mevcut alkolizm Epilepsi eşiğini düşüren teofilin, nöroleptik,

antidepresan ilaç kullanımı MAO inhibitörlerinin kullanımı

Page 71: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİON

Dikkatli kullanılması gereken durumlar;

İleri yaş (Tek doz kullanılmalı) Karaciğer ve böbrek bozukluğu Levodopa kullanımı (Parkinsonizm) Gebelik ve adolesanlarda kullanımı

önerilmemekte

Page 72: 2013 tütün kontrolü

BUPROPİON

Yan etkiler ;

Ağız kuruluğu

Baş ağrısı

Uykusuzluk

Page 73: 2013 tütün kontrolü

VARENİCLİN

Nikotin reseptörlerinin parsiyel agonistidir

Dopamin salınımını arttırır

Nikotinin dopamin salınımını arttırıcı etkisini de antagonize eder

Agonist ve antagonist etkisi yoksunluk belirtilerini ortadan kaldırır

Page 74: 2013 tütün kontrolü

VARENİCLİN

İlk 3 gün 1 x 0.5 mg

4. - 7. günler 2 x 0.5 mg

8. günden sonra 2 x 1 mg

Toplam 12 hafta

Page 75: 2013 tütün kontrolü

VARENİCLİN Ciddi Yan Etkileri;

En sık yan etkisi bulantı

Ciltte kaşıntı, kızarıklık, döküntü,akne

Terleme artışı

Gebelerde ve 18 yaşından önce kullanımı önerilmez

Page 76: 2013 tütün kontrolü

Hafif yan etkiler;

Baş ağrısı Anormal rüyalar, uyku güçlüğü İştah artışı, iştah azalması, ağız kuruluğu GİS’e ait şikayetler ( Kabızlık, ishal....) Uyku hali, yorgunluk Panik hissi

Page 77: 2013 tütün kontrolü

VARENİCLİN

4 çalışmayı içeren bir metaanalizde;1 yıllık sigara bırakmada

Placeboya göre OR: 2.96

Bupropion’a göre OR: 1.58

*Wu P. Effectiveness of smoking cessation therapies: A systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 2006

Page 78: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN BANTLARI

16 saatlik 15 mg

24 saatlik 21, 14, 7 mg (Ülkemizde 24 saat etkili 30, 20 ve 10 TTS Nicotinell)

>15 sigara/gün içenlere 8 hafta (İlk 4 hafta 21 mg, 5-6.hafta 14 mg ve 7-8. hafta 7 mg)

<15 sigara içenlere daha düşük dozlar

Page 79: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN BANTLARI

17 çalışmayı içeren bir metaanalizde nikotin bantları ile 6 aylık tedavi başarı oranı placebo ile %6 iken nikotin bantları ile %22 olarak bulunmuş

Fiore MC, Smith SS. The effectiveness of the nicotine patch for smoking cessation . A meta-analysis. Jama 1994

Page 80: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN BANTLARI

70 çalışma içeren bir metaanalizde;

Placeboyla karşılaştırmalı 1 yıllık tedavi sonuçlarına göre OR: 1.7

* Wu P. Effectiveness of smoking cessation therapies: A systematic review and meta-analysis. BMC Public Health 2006

Page 81: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN BANTLARI

Sık görülen yan etkiler;

Uykusuzluk Ciltte irritasyon Bulantı Kas ağrısı

Page 82: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN BANTLARINadir görülen yan etkiler;

Karın ağrısı Dispepsi Anormal rüya görme Anksiyete Kabızlık veya ishal Eklem ve sırt ağrıları, artrit Emosyonel değişiklikler

Page 83: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN SAKIZLARI

2 ve 4 mg lık formları mevcut

Ani ve şiddetli sigara içme isteği olanlarda özellikle etkili

Bağımlılığı fazla olan hastalarda nikotin bantları ile kombine kullanım önerilmekte

Page 84: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN SAKIZLARI

Günde 25’in altında sigara içenlere 2 mg, 25’in üstünde içenlere 4 mg, 24 saatte en fazla 24 adet önerilmekte

Temporomandibuler eklem sendromunu agreve edebilir, gastrik irritasyon yapabilir

Page 85: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN NAZAL SPREY

Spreylerle alınan nikotin, bant ve sakıza göre beyne daha hızlı ulaşır (5-10 dk)

Bir dozu, her iki burun deliğine bir püskürtmedir

Bir püskürtme 0.5 mg nikotin içerir Saatte 1-2 azami 5 doz önerilir, max doz 40

mg’dır 3-6 aylık tedavi önerilir

Page 86: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN NAZAL SPREY

Yan etkiler;

Burun, boğaz irritasyonu Öksürük, aksırık Devamlı göz ve burun akıntısı Sinüzit Çarpıntı Bulantı

Page 87: 2013 tütün kontrolü

NİKOTİN İNHALER

Her inhalasyon kartuşu 10 mg nikotin içerir Bir kartuş ortalama 80 inhalasyon sağlar Günde 6-16 inhalasyon, 3-6 aylık tedavi

önerilir 20 dk da en yüksek kan düzeyine ulaşır Ağız, boğaz irritasyonu ve öksürük yapabilir

Page 88: 2013 tütün kontrolü

Nikotin replasman tedavisi kontrendikasyonları

Gebelik Emzirme dönemi 18 yaş altı Son 6 hafta içinde geçirilmiş MI Unstabil Angina Pectoris Ciddi aritmiler Serebrovasküler hastalıklar Psöriasis ve egzema gibi inatçı cilt hastalıkları

Page 89: 2013 tütün kontrolü

Kombinasyon tedavileri

En sık nikotin bantları ve sakızlarının birlikte kullanımı önerilmekte

Yüksek derecede bağımlı olanlarda bupropion’a 21 mg lık nikotin bantı ilavesinin başarı oranını arttırdığı gösterilmiş*

*Jorenby DE, Leischow SJ. A controlled trial of sustained release bupropion , a nicotine patch, or both for smoking cessation.N Eng J Med 1999

Page 90: 2013 tütün kontrolü

Kombinasyon tedavileri

Uzlaşı raporlarında farmakolojik tedavi, yoğun destek ve yüzyüze görüşülen tedavi kombinasyonlarının başarı oranlarını arttırdığı belirtilmiş

*Bennet H. About these guidelines. Thorax 1998

*A clinical practice guideline for treating tobacco use and dependence. A US Public Health Service Report Jama 2000

Page 91: 2013 tütün kontrolü

Kimlere uzun süreli, yoğun ve kombinasyon tedavileri uygulanmalı ?

Nikotin bağımlılığı yüksek düzeyde olanlar Daha önce bir veya daha fazla bırakma girişiminde

bulunmuş olanlar Günde 20’den fazla sigara içen ağır içiciler Özellikle kadın hastalar Daha önceki deneyimlerinde nikotin yoksunluk sendromu

yaşamış olanlar 17 yaş altında sigaraya başlamış olanlar Evlerinde başka içiciler bulunan hastalar Depresyon, alkol veya ilaç bağımlılığı olanlar

Page 92: 2013 tütün kontrolü

Başarı Oranları

Bir metaanalizde 6 aylık başarı oranları %2 ile 19 arasındaWest R. Smoking cessation guidelines for health professionals an update. Thorax 2000

American Lung Health derneği %25Bennet H. About these guidelines. Thorax 1998

Uzaslan ve ark. %40Uzaslan EK. The physician’s intervention in smoking cessation. Results of the five years of smoking cessation clinic. Annals of med sciences 2000

Solak ve ark. %45.5Solak ZA. Sigarayı bırakma tedavisinin sonuçları. Toraks dergisi 2003

Page 93: 2013 tütün kontrolü

Başarı Oranları

Demir ve ark. %35Demir T, Tutluoğlu B. Sigara bırakma polikliniğimizin 1 yıllık izlem sonuçları. Tüberküloz ve Toraks Dergisi 2004

Salepçi ve ark. %41.2Salepçi B. Sigara bırakma polikliniğimizde başarı oranları ve

başarıda etkili faktörler. Toraks Dergisi 2005

Page 94: 2013 tütün kontrolü

Kimler sigara bırakma polikliniği yapmalı ?

Tüm hekimler,hastalarına sigarayı bırakmasını önermelidir !

Pratisyen hekimler Aile hekimleri Halk sağlığı uzmanları Göğüs hastalıkları uzmanları Psikiatri uzmanları Psikologlar Eğitimli hemşire veya yardımcı sağlık personeli