2. Fiziksel aktivite2. Fiziksel aktivite Yapılan her hareket belirli miktarda enerji Yapılan her hareket belirli miktarda enerji

harcamasını gerektirir. harcamasını gerektirir.

Hareketin derecesi ve süresine göre Hareketin derecesi ve süresine göre enerji harcaması değişir. enerji harcaması değişir.

Fiziksel Aktivite Düzeyinin Fiziksel Aktivite Düzeyinin SınıflamasıSınıflaması

İnsanlar yaşam biçimlerine göre;İnsanlar yaşam biçimlerine göre; 1. Hafif, 1. Hafif, 2. Orta 2. Orta 3. Ağır aktiviteli olmak üzere 3 basamakta 3. Ağır aktiviteli olmak üzere 3 basamakta

toplanabilir.toplanabilir.

Genellikle masa başında çalışanlar ve Genellikle masa başında çalışanlar ve çalışma dışı zamanlarda hafif işlerle çalışma dışı zamanlarda hafif işlerle uğraşanlardır. Bunların fiziksel aktivite uğraşanlardır. Bunların fiziksel aktivite faktörü (FAF) 1.4-1.69 arasında değişir.faktörü (FAF) 1.4-1.69 arasında değişir.

1.Hafif aktiviteli yaşam biçimi olanlar:1.Hafif aktiviteli yaşam biçimi olanlar:

Genellikle ayakta el ve kol hareketleriyle çalışanlar ya Genellikle ayakta el ve kol hareketleriyle çalışanlar ya da günlük yaşantılarında biraz daha beden hareketi da günlük yaşantılarında biraz daha beden hareketi gerektiren işlerle uğraşanlardır.gerektiren işlerle uğraşanlardır.

Bunların FAF 1.70-1.99 arasında değişirBunların FAF 1.70-1.99 arasında değişir

2.Orta aktiviteli yaşam biçimi olanla2.Orta aktiviteli yaşam biçimi olanlar:r:

3.Ağır aktiviteli yaşam biçimi 3.Ağır aktiviteli yaşam biçimi olanlar:olanlar: FAF 2.0-2.4 arasında değişir.Bu tür işleri FAF 2.0-2.4 arasında değişir.Bu tür işleri uzun süre yapmak imkansızdır.uzun süre yapmak imkansızdır.

3. Besine Metabolik Yanıt3. Besine Metabolik Yanıt Yemek yeme, besinlerin sindirimi, besin Yemek yeme, besinlerin sindirimi, besin

öğelerinin emilmesi, taşınması, oksidasyon ve öğelerinin emilmesi, taşınması, oksidasyon ve depolanması da enerji harcamasını gerektirir. depolanması da enerji harcamasını gerektirir.

Enerji harcamasındaki artış; karbonhidrat ve yağ Enerji harcamasındaki artış; karbonhidrat ve yağ

alımından sonra % 6, protein alımından sonra alımından sonra % 6, protein alımından sonra ise % 30 civarındadır. ise % 30 civarındadır.

Karışık dengeli bir diyet alımına karşı enerji Karışık dengeli bir diyet alımına karşı enerji

harcamasındaki artış 24 saatte BMH’ın harcamasındaki artış 24 saatte BMH’ın % 10'u % 10'u kadardırkadardır

Vücut Isısının DenetimiVücut Isısının Denetimi

Vücut çalışmasının yan ürünü olarak ısı Vücut çalışmasının yan ürünü olarak ısı oluşur. Metabolizma sonucu oluşan ısı, vücut oluşur. Metabolizma sonucu oluşan ısı, vücut yüzeyinden kaybolursa normal vücut ısısını yüzeyinden kaybolursa normal vücut ısısını sağlamak için daha çok enerji kaynağının sağlamak için daha çok enerji kaynağının alınması gerekir. alınması gerekir.

Isı kaybı olmadığı zamanlarda ise vücut Isı kaybı olmadığı zamanlarda ise vücut ısısını normalde tutmak için fazla enerji ısısını normalde tutmak için fazla enerji kaynağı gerekmez. kaynağı gerekmez.

Organizmanın canlılığı metabolizmanın Organizmanın canlılığı metabolizmanın sürekliliğine bağlıdır. Organizma sürekliliğine bağlıdır. Organizma yaşamak için çalışmasını sürdürdüğüne yaşamak için çalışmasını sürdürdüğüne göre çalışma süresince yan ürün olarak göre çalışma süresince yan ürün olarak ısı oluşur. Oluşan ısı normal durumda ısı oluşur. Oluşan ısı normal durumda iletim ve buharlaşma ile vücuttan iletim ve buharlaşma ile vücuttan kaybolur. Isı kaybının % 80 kadarı deri kaybolur. Isı kaybının % 80 kadarı deri yolu ile kalanı ise solunumla olur. Normal yolu ile kalanı ise solunumla olur. Normal durumlarda vücutta oluşan ısı ile durumlarda vücutta oluşan ısı ile kaybolan ısı dengededir.kaybolan ısı dengededir.

Bazal metabolizma ve fiziksel çalışmaların Bazal metabolizma ve fiziksel çalışmaların artması ile de ısı oluşumu artar. Vücuttaki ısı artması ile de ısı oluşumu artar. Vücuttaki ısı kaybının arttığı durumlar:kaybının arttığı durumlar:

1.1.Vücut yüzeyinin genişliği ısı kaybını arttırır. Vücut yüzeyinin genişliği ısı kaybını arttırır. Bebeklerin vücut yüzeyi yetişkinlerden farklıdır. Bebeklerin vücut yüzeyi yetişkinlerden farklıdır. Çünkü bebeklerde yağ dokusunun oranı Çünkü bebeklerde yağ dokusunun oranı düşüktür. Yine ince uzun tiplerin vücut yüzeyi düşüktür. Yine ince uzun tiplerin vücut yüzeyi geniştir. Bebek ile ince zayıf kimselerde ısı geniştir. Bebek ile ince zayıf kimselerde ısı kaybı fazla olur. Bu kaybı karşılamak için daha kaybı fazla olur. Bu kaybı karşılamak için daha çok besin metabolize olur.çok besin metabolize olur.

2.2.DeriDeri altı yağ miktarının fazlalığı ısı altı yağ miktarının fazlalığı ısı kaybını önler, aksi arttırır. Bu nedenle kaybını önler, aksi arttırır. Bu nedenle zayıf bireylerin ısıyı denetlemek için zayıf bireylerin ısıyı denetlemek için daha fazla enerji kaynağına daha fazla enerji kaynağına gereksinmeleri vardır.gereksinmeleri vardır.

3.3.Yalıtma araç ve gereçlerinin durumu da Yalıtma araç ve gereçlerinin durumu da ısı kaybını etkiler. Giysi ve konut sıcaklığı ısı kaybını etkiler. Giysi ve konut sıcaklığı yetersiz olduğu zaman kaybolan ısı için yetersiz olduğu zaman kaybolan ısı için daha çok besin metabolize olmak daha çok besin metabolize olmak zorundadır zorundadır

4.4.İklimİklim koşulları da ısı kaybında etkilidir. koşulları da ısı kaybında etkilidir. Soğuk ve kuru havalar, rüzgâr, buharlaşma Soğuk ve kuru havalar, rüzgâr, buharlaşma ısı kaybını artırır. Nemli hava ise ısı kaybına ısı kaybını artırır. Nemli hava ise ısı kaybına yol açmaz. Normal iklim koşullarında yaşayan yol açmaz. Normal iklim koşullarında yaşayan yetişkinler için vücut ısısını normalde tutmak yetişkinler için vücut ısısını normalde tutmak için fazladan enerji harcamak gerekmez. için fazladan enerji harcamak gerekmez. Bebekler, çocuklar ve yaşlılarla, soğuk Bebekler, çocuklar ve yaşlılarla, soğuk yerlerde yetersiz giyim ve konut koşulları yerlerde yetersiz giyim ve konut koşulları içinde yaşayanların vücut ısısını normalde içinde yaşayanların vücut ısısını normalde tutmak için daha çok enerji almaları tutmak için daha çok enerji almaları gerekebilirgerekebilir..

Sebatullah YAKUTSebatullah YAKUT