#115 (176) 19-26 aprili 2011 saxalxo moZraoba „samegrelos“...
Transcript of #115 (176) 19-26 aprili 2011 saxalxo moZraoba „samegrelos“...
-
axali
“argo“
axal
kolxidaSi
19-26 aprili 2011
#115 (176) 19-26 aprili 2011 saxalxo moZraoba „samegrelos“ organo 30 TeTri
batono opozicionerebo, xalxs erTi
safiqrali gvaqvs, kisridan rogor
moviSoroT es urjulo mkbenarebi,
xelisuflebad rom moixsenieben
saqarTveloSi! axla ki Tqven gagvixdiT
Tavsatexi! Cven usaqmod da ulukmapurod
darCenili ubralo mSromeli adamianebi,
amasTan, araopozicioneri inteligencia
da sxvebic, Zalian kargad varT
gacnobierebuli am mTavrobis saidumlo
wiaRsvlebSi, mis politikasa da mtrul
qmedebebSi.
me politikosi ara var, magram kargad
vxedav rac xdeba, Zalian kargad! sxvaTa
Soris imasac vamCnev, ra unda am
xelisuflebas da mis meTaurs, isic
vici, rom eseni unda mocildnen
aqaurobas. Cven amaTi ar gveSinia, iciT
ratom? Cven sikvdilisac ar gveSinia
_ Cven monebi varT dRes da monas
araferi aqvs dasakargi, borkilis
garda. es xelisuflebas eSinia, radgan
kargavs did siamovnebas, aramad
moxveWil milionebs da ukanonod
miTvisebul qonebas. amas winaaRmdegoba
WeSmaritma opoziciam unda gauwios!
samwuxaroa, magram faqtia, rom
opozicioneri ar SeiZleba iyos
Tqvennairi xalxi. damisaxeleT Tundac
dRevandeli erTi opozicioneri,
romelic saakaSvilma ar wamoago Tavis
ankesze.
politikaSi opozicia movida
gaZvaltyavebuli, daiwyo laqlaqi, dRes
ki dadian gamopranWulebi, manqanebi,
binebi, fuli _ Tavsayrelad aqvT am
mTavrobis xeldasmiT da mxolod
yasidad ebrZvian “nacionalebs”. Tqven
ggoniaT SeumCnevlebi xarT uRirs
saqcielSi, magram xalxi yvelafers
xedavs.
dRes saparlamento opozicia,
parlamentis tribunidan imoZRvreba,
magram rogor SeiZleba davujeroT
maT?
erovnul-demokratiul partias,
romelic erovnul xelisuflebas
ganudga (kargi iyo is Tu cudi drom
daamtkica) da saqarTveloSi
SevardnaZis CamoTeslebas taSi daukra,
aravin daudgeba gverdSi! ra Tqma unda,
garda Zmebi berZeniSvilebisa da maTi
konservatorebis.
qristian-demokratebsac qulebis
dawera surT da ministrebis moxsnis
winadadeba wamouyenes! ras erCiT, biZia,
mag sawylebs, vin kiTxavs sasjel-
aRsrulebis ministrs cixeSi ra unda
gaakeTos _ vin moklas, rogor
gaaformos! es xom winaswar
gansazRvruli da dagegmilia im kacis
mier, romelsac qarTveli eris genocidi
aqvs davalebuli...
koba subelianic am araqarTuli
xelisuflebis xuSturebis iseTive brma
Semsrulebelia, rogoric sxvebi. mas
eubnebian: SeSas ager Tbilisidan
waiRebT, ugulava rom qalaqSi Wadrebs
moWris, imas daurigebs ltolvilebs,
fuls ki aq mogvitan da Cagvabarebo.
soflis meurneobis ministrs moxsna
rad unda, is ubralod molaybed yavT
dabmuli am Tanamdebobaze. micemen fuls
da etyvian: 2000 lari gadauxade glexs
venaxis aCexvaSi da Tu kargad Seasruleb
am saqmes, premiebsac gamogiwerTo. Tqven
ki yviriT _ moxseniTo. ratom ar
fiqrobT, rom mere imaze uares Sters
daniSnaven?! Tqven ityviT, ai, ministrebi
movxseniTo; miSa ki kvdeba siciliT
(xom iciT rogori xiTxiTi icis).
mokled, xelisufleba Tavisas
mierekeba, Tqven ki Tqvensas mierekebiT
da iseTi STabeWdileba mrCeba, rom
sadRac, amerikaSi, erTi kacis mier
dawerili scenaris mixedviT moqmedebT
poziciaca da opoziciac!
ai, ra aris Tqveni dRevandeli
politikuri datvirTva!
Tqven ki amtkicebT, opozicionerebi
varTo!
daiwyeT opozicioneroba mSier-
mwyurvalebma, dRes ki gamodixarT
yaenebiviT Tavdajerebulebi, SeiZineT
manqanebi, ar iklebT sazRvargareT
mogzaurobebs, firmebic Segiqmnes...
RmerTma xeli mogimarToT, magram Cvens
xarjze?
dagvanebeT biZia Tavi, Cven Tavad
mivxedavT Cvens gasaWirs!.
Cven gvWirdeba WeSmariti mamuliS-
vilebisagan darazmuli, qarTlis
WirTan mebrZoli opozicia da ara
qaraqucebi, romlebic ukanonobasTan
brZolis farsis didostatebad iqcnen.
nu gewyinebaT, Tu pirdapir getyviT:
Zalian didi imedi gvqonda
leiboristebis, baton Salvasi, magram
Senc, is aRara xar rac iyav, batono
Salva!
Cvenc kargad viciT, rom
“nacionalebi” da maTi lideri gul-
mucels uxraven saqarTvelos, viciT
rom xelisufleba savsea gamyidvelebiT,
viciT, rom maTi ZiriTadi mizani
qarTveli xalxis genocidia. rasac
axorcieleben kidec saxelmwifoSi
friad saeWvo sulieri da materialuri
faseulobebis manevrirebis gziT!
nuTu ver xedavT, rom Zalian gviWirs
da sazogadoeba suls Rafavs?
am senis winaaRmdeg medgari brZolaa
saWiro, Tqven ki ganmartebiTi
samuSaoebis iqiT aRar midixarT,
dRedaRam gvixsniT _ vin rogoria, ras
akeTeben, ras Wamen, ras iSeneben da ase
Semdeg da ase Semdeg! Cven ki gvinda
rogorme piridan gamovacaloT maT es
arami lukma , magram Tqveni gadamkideebi
brZolis gzas ver vxedavT!
verc is gamigia, Cveni opozicia
ratom ucxadebs nacionalebs sezonur
brZolas da ratom gadaaqvs aqcenti
saprotesto aqciebis gazafxulze
mowyobaze. ramdenadac vici, sezonur
brZolas soflis meurneobaSi
sarevelebisa da im mRrRnelebis
winaaRmdeg aCaReben, romlebic
yvelafers iparaven da sakuTar
soroebSi ezidebian. am TvisebebiT
nacionalebi SeiZleba hgvanan kidec
sarevelebsa da mRrRnelebs, magram
maT sezonurad ki ara, gamudmebiT unda
vebrZoloT. Tqven ki kalendarul
gamodarebas elodebiT, rac sruliadac
ar niSnavs politikur gamodarebas!
Tqven ki isvenebT „Zalebis
mosakrebad“, magram axla Cven gvkiTxeT:
SimSilisagan xerxemalze kuWmimxmrebs
gvaqvs ki dasvenebis ganwyoba?
axla, rac Seexeba axlad Camo-
yalibebul partia “saqarTvelos”!
Cven am partiaSi vxedavT mxolod
erT patiosan adamians – qalbaton
nona gafrindaSvils... danarCenebma
sasikeTod dasaxsomebeli veraferi
gaakeTes!
qalbaton nonas imedi gvaqvs, misgan
mets moveliT! saWiroa mousminoT
ubralo xalxs, im adamianebs, romelTac
kargad ician Tu riT sunTqavs
gaWirvebuli sofleli adamiani, ra
aris saWiro maT gamosafxizleblad.
aRarafers vambob gaCeCilaZesa da
sxva angaJirebul politikosebze,
romlebic gamoaSkaravdnen xelisuf-
lebasTan vaWrobasa da samarcxvino
garigebebSi!
aucilebelia erovnuli winaaR-
mdegobis centrebi dafuZndes
raionebSi. jerjerobiT Tavs vikaveb
sxva opoziciur partiaTa Sefasebebze,
magram roca dro dadgeba, maTac vetyviT
ramdenime “tkbil” sityvas.
amitom, mivmarTav sruliad saqar-
Tvelos mosaxleobas: saWiroa Seiqmnas
Tvisobrivad da xarisxobrivad axali
politikuri Zala, romelSic
gaerTiandebian umwikvlo reputaciis
mqone is adamianebi, romlebic ar arian
SeniSnuli binZur saxelisuflebo
garigebebSi.
sxvagvarad, sasurvelis miRweva,
SeuZlebeli iqneba!
amitom, saWiroa vimoqmedoT!
manamde ki, Tqven da sruliad
saqarTvelos gilocavT aRdgomis
brwyinvale dResaswauls!
pensionerTa saxeliT
papa iosebi
2
saxalxo moZraoba“samegrelo” da gazeTi“ilori” gilocaven aRdgomis brwyinvale
dResaswauls!@
sergei kremliovi
beria _ XX saukunis
saukeTeso menejeri
Targmani roland jalaRaniasi4
“iehj,eve”11
dagvianebuli pasuxi
baton gulbaT toraZesvis aRizianebs
jvrebi da xatebi
skolebSi?
5
2
“rogor
gasxvisda
afxazeTi”guri otobaia
8
qriste aRsdgaqriste aRsdga!!
ioseba papas umorCilesi
saaRdgomo mimarTva qarTul
opozicias!
-
ilori2 19-26 aprili 2011
presis gayviTlebuli furclebi
tim severini: “mjera legendaruli “oqros
sawmisis” realobisa”
meoce saukunis oTxmocian
wlebSi (es werilic maSin daibeW-
da _ “ilori”) Savi zRvis Cveni
qveynis teritoriul wylebSi,
aWaris dedaqalaq baTums
mouaxlovda istoriuli saxel-
wodebis mqone gemi _ “argo”.
ganieri ialqani, romelzec fariTa
da SubebiT aRWurvili elini
meomrebi iyvnen gamosaxuli, zur-
gis qars daskdomamde gaebera da
warsulis realiebidan amozr-
dili gemi swrafad uaxlovdeboda
Cvens napirs.
es xdeboda 33 saukunis Semdeg,
im dRidan, roca kolxeTis napirs
legendaruli argonavtebis gemi
“argo” miadga da “oqros sawmisi”
gaitaca kolxeTis mefis asul
medeasTan erTad. “argos” meored
Semosvlis dRe Rrubliani da
qariani iyo, Sav zRvaze
oTxbaliani Stormi daaqanebda
saxlis simaRle talRebs. stum-
rebis “argos” TiTqmis Sua zRvaSi
Seegeba maspinZlebis gemi “amxana-
gi” da ramdenime sakreisero iax-
ta.
pirvelad Tavgadasavlebis-
maZiebel inglisel mogzaurebTan
mivida qarTuli iaxta “kolxida”.
misi gembanidan RrublebiT mox-
averdebul ciskidurs Seaskda
misasalmebeli feierverkebis
mTeli wyeba, maTma ferebma da
„vaSas“ amogrialebam daZabul
garemos TiTqos saxe ucvala.
_ fantastikuria! _ aRtacebiT
wamoiZaxa “argos” kapitanma tim
severinma, roca Seityo, rom mTeli
es armada mis dasaxvedrad iyo
mosuli, romlis mizans miTis
sinamdviled dadastureba war-
modgenda.
Savgvremani, cisferTvaleba da
wverebiani, mzeze magrad garujuli
saSualo simaRlis mamakaci
namdvilad mogvagonebda “Skipers”,
rogorc tim severins mSobliur
irlandiaSi uwodeben. igi xal-
isiani RimiliT pasuxobda
saqarTvelos teleradios Jur-
nalistis Tengiz sulxaniSvilis
SekiTxvebs, romelic erT-erTi
pirveli avida “argos” gembanze.
_ Cveni eqspediciis mTavari
mizania miTiuri “argos” gzis
gameoreba. moxaruli var, rom
legendaSi moyvanili yoveli
faqti dRemde dasturdeba! aris
bevri ram saqarTvelos Taobaze,
rac me msurs davazusto. CemTvis
uaRresad mniSvnelovania qarTvel
mecnierebTan Sexvedra, rac
saSualebas momcems sabolood
davadgino, rom ZvelberZnebis
kolxeTSi mogzauroba aris re-
aluri faqti da ara liriuli
wiaRsvla. vimedovneb, rom qarTvel
mecnierebTan Sexvedris Semdeg es
hipoteza mTlianad dadasturde-
ba.
vidre es interviu mimdinare-
obda, Cvens iaxta “amxanagze”,
damxvedri xalxi napirze mouT-
menlobisagan Relavda. maT Soris,
visTvisac dro saswaulad gaiWima,
imyofeboda cnobili qarTveli
mecnieri, arqeologi batoni oTar
lorTqifaniZe. jer kidev manamde
_ 1984 wlis 15 marts mas lon-
donidan werili gamougzavna,
sadac auwyebda, rom polonur Ju-
rnal “arqeologiaSi” gamo-
qveynebulma misma werilma “adrean-
tikuri periodis kolxeTi da
misi kavSiri ZvelberZnul sam-
yarosTan” gadaadgmevina es Tamami
nabiji, raTa gahyoloda Zvel-
berZeni argonavtebis gzas. “Tqven
Tanamedroveobis udides mkvle-
var-mecnierad xarT aRiarebuli
da Cemi didi survilia SegxvdeT
iq, sadac gaTxrebs awarmoebT! es
kidev erTxel momcems imaSi dar-
wmunebis saSualebas, rom realuri
kavSirebi arsebobda mikenis
saberZneTsa da imJamindel kolx-
eTs Soris” _ swerda ingliseli
mogzauri qarTvel mecniers.
da, ai, es Sexvedra Sedga.
_ Tqven Cemi ideis srulu-
flebiani Tanaavtori xarT! _ eub-
neba severini lorTqifaniZes da
Tbilad xvevs xels mxrebze.
Semdeg igi interesdeba, Tu ramdeni
saaTis savalia vanamde da uamrav
SekiTxvas iZleva “aia-qveynis
Taobaze”.
sayuradReboa, rom kolxeTamde
gza CvenTvisac iseTive Zneli iyo,
rogorc argonavtebisaTvis, magram
mTeli es wvaleba Rirs imad, rom
Cven fasdaudebel masalebs
movipovebT. piradad me mimaCnia,
rom kolxeTi ZvelberZnebis yu-
radRebas iqcevda ganviTarebuli
metalurgiiT da maRali donis
mediciniT, romelic mxatvrulad
asaxulia magiuri medeas saxiT.
gana swored aqedan ar modis
sityva “medicina”? homerosis ukv-
dav literaturul nawarmoebSi
realuria sxva faqtebic, Tundac
is, rom RamiT mezRvaurebs esmodaT
sirinozTa galoba. Cvenc Cagvesma
es xmebi, roca erT-erT napirTan
sasmel wyals viRebdiT.
tim severini, iuri senkeviCi da
“argos” ekipaJis wevrebi iaxta
“amxanagze” gadmodian, argos
niCbebs ki qarTveli niCbosnebi
iWeren, romelTac Tavkacobs cno-
bili qarTveli sportsmen
vladimer beraia.
male iwyeba vrceli pres-kon-
ferencia. didi survili gvaqvs
masSi monawileobis, magram qalaq
baTumSi migveCqareba, raTa
droulad gadavagzavnoT
Sesabamisi informacia redaqciaSi.
“argos” silueti TandaTan uCi-
nardeba Savi zRvis siTalxeSi.
axali “argo” ki foTisaken
mieSureba, rionis xeobaSi
Sesasvlelad, sadac gadioda misi
legendaruli winamorbedis
marSruti. mas Tan gahyva mravali
adamianis fiqri, ronelic am mogza-
urobas ukavSirdeba: “marTlac
Rirs imisaTvis cxovreba, raTa
dadgindes _ homerosis qmnileba
legendaa Tu lamazi realoba”!
21 ivliss Catarda preskonfer-
encia. “raoden bevri xalxis
TavSeyrili”! _ es fraza tim sev-
erins ramdenimejer wamoscda
kolxeTSi, radgan marTlac didi
iyo qarTuli sazogadoebis in-
teresi ucxoeli mogzaurebis da
maTi motivebis mimarT.
foTis navsadguri, gemsadgomebi
da sazRvao sadguris teritori-
aze xalxi veRar eteoda. bevri
maTgani portTan axlos mdebare
sacxovrebeli korpusebis saxu-
ravebidan akvirdeboda aq gan-
viTarebul movlenebs. tim sev-
erinis Camosvla imiTac iyo mis-
asalmebeli, rom man interesi gau-
RviZa qarTul sazogadoebas misi
samSoblos Soreuli warsulisad-
mi, romelic araerT lamaz da
saintereso furcels moicavs. es
ki aucilebelia, radgan ar arse-
bobs momavali warsulis gareSe.
is rac xdeba dRes, fasdaudebel
samsaxurs gauwevs saqarTvelos
momaval Taobebs, kidev ufro Seay-
varebs maT samSoblos! mokled,
gmiruli suliskveTebis mqone in-
gliselis tim severinis inicia-
tiva katalizatorad eqca sru-
liad saqarTvelos, rac aSkarad
gamovlinda Zvirfasi stumrebis
daxvedris adgilze _ qalaq foT-
Si.
magram manamde iyo kidev erTi
Sexvedra da isic gasaocari! es
moxda sabWoTa iaxta “amxanagis”
gembanze, sadac tim severini Tavis
erTgul TanamgzavrebTan erTad
gadavida gafarToebul preskon-
ferenciaSi monawileobis misaRe-
bad. erTianad gakrialebuli gem-
bani da darbazi marTlac SesaniS-
navi adgili gaxldaT maRali
stumrebis misaRebad.
tim severins pirveli SekiTxva
dausves:
_ ra mogcaT Tqven am adgilebis
moxilvam? ra samomavlo gegmebs
ukavSirebT am mogzaurobas da
apirebT Tu ara momavalSi mec-
nieruli kvlevebis gagrZelebas?
_ saqarTvelo, CemTvis, upirve-
lesad, STabeWdilebaTa piks war-
moadgens! istoriisa da arqe-
ologiis kuTxiT me aq uamravi
saintereso da Sedegiani Sexvedra
melodeba!
_ Tqveni mogzauroba sportia
Tu garToba?
_ CemTvis es, upirvelesad, mec-
nierul Rirebulebas warmoadgens.
rac Seexeba Cems ekipaJs, maT sx-
vadasxva motivebi aqvT.
Tavgadasavlebis siyvaruli da
sakuTari Tavis gamocda
eqstremalur situaciebSi. axal
adgilebSi mogzaurobis survilic
didia.
_ ra kriteriumebiT SearCieT
ekipaJi?
_ me msurs aRmovaCino TiToeul
maTganSi iumoris grZnoba, sulis
simtkice, uSiSroba, Rirsebis
grZnoba, moTminebis unari, Sromis-
moyvareoba...
_ mogviTxreT maT Sesaxeb!
_ Tan maxlavs 14 irlandieli
da ingliseli. maT Soris aris
ori eqimi, romlebic, RvTis
madliT, jerjerobiT usaqmod ar-
ian. arian studentebi, muSa-mosam-
saxureebi, mokled, metad saintere-
so sazogadoebas movuyare Tavi,
romlebic erTmaneTTan ukve mego-
broben. sxvagvarad warmoud-
genelia udumal, Soreul da xan-
grZliv mogzaurobaSi wasvla.
saberZneTis wylebSi gvexmarebod-
nen berZeni niCbosnebi, TurqeTis
wylebSi _ Turqi sportsmenebi,
axla ki qarTvelebi gvexmarebian.
amitomac Rirs mogzauroba! Tanac,
istoriamdeli iasonis gem “argos”
gzis gameoreba saerTaSoriso
proeqtia.
_ riTi gansxvavdeba Tqveni
mogzauroba tur heierdalis
mogzaurobisagan?
_ me Tavs mis mimdevrad miviCnev.
misma “kon-tikma” wamaqeza
saimisod, rom Semeqmna pirveli
tyavgadakruli navi “brendani”.
gansxvaveba mxolod Cvens mec-
nierul miswrafebebSia. CemTvis
mTavaria movaxdino ama Tu im mi-
Tis, an legendis rekonstruqcia
da myarad davarwmuno xalxi mis
realobaSi. bevrma SeiZleba isic
ki ar icis, rom iasonis “argo”
kacobriobis istoriaSi pirveli
xomaldia, romelsac sakuTari sax-
eli erqva.
_ da kidev erTi xumrobiT
dasmuli kiTxva: Tu Tqven iasoni
xarT, xom ar apirebT medeas mo-
tacebas?
_ mec xumrobiT gagcemT pasuxs:
vnaxoT, cxovrebaSi yvelaferi xde-
ba!
_ da kidev, msoflios mecnierTa
didi nawili sadavod miiCnevs im
faqts, rom mikenis epoqis berZnebs
SeeZloT gemiT emogzauraT kolx-
idamde. garda arsebuli miTisa,
ra aZlierebs Tqvens hipotezas
am sakiTxTan dakavSirebiT?
_ qarTvel mecnierTa, upirve-
lesad ki baton oTar lorTqi-
faniZis aRmoCenebi!
_ kolxeTSi Tavisi eqspediciiT
batonma tim severinma kidev erTx-
el daamtkica, rom adreuli an-
tikuri xanis berZnebs Tavisuflad
SeeZloT moeRwiaT Cvenamde! _
ganacxada preskonferenciis dasas-
ruls batonma oTar lorTqi-
faniZem.
preskonferenciis dasrulebis
Semdeg “argo” rionis xeobaSi Se-
vida da mogzauroba ganagrZo. ab-
soluturad veTanxmebiT in-
gliseli mogzauris tim severinis
gamoTqmas eqspediciis Taobaze,
rom es gaxldaT “gmirebis turne
Soreul warsulSi”!
T. mamalaZe,z. safraziani,
“saqinformis” specialuri
korespondentebi
gazeT “iloris” komentari _rogorc viciT, adre “odisevsis”
msgavsad, homerosis meore nawar-
moebi “iliadac” legendad miaCn-
daT mecnierebsa da mkvlevarebs,
vidre cnobilma germanelma mkvl-
evarma henrix Slimanma ar gaTxara
babilonSi (axlandel eraySi) mde-
bare hisarliyis mTa da dokumen-
turad ar daadastura istori-
amdel qalaq troas arseboba.
swored maSin iqcnen realur
pirovnebebad manamde legendarul
personaJebad miCneuli mefe pri-
amosi, misi memkvidreebi heqtori
da parisi, pirmSvenieri elene,
aqilevsi da sxvebi. istoriuli
faqtia isic, rom samSoblodan
gadaxvewili medea SesaniSnavi
mkurnali da deda gaxldaT da
rom misi Svilebi gamxecebulma
korinTelebma taZris sakurTx-
evelTan dakles. xuTasi wlis
Semdeg, am samaradiso samarcxvino
laqis CamosaSoreblad korin-
Telebma 5 talanti oqro (daax-
loebiT 200 kilogrami) uboZes
qrTamad qalTmoZuleobiT cnobil
ZvelberZen dramaturg evripides,
raTa mas ubeduri dedisaTvis
daebralebinaT sakuTari Svilebis
sikvdili. dRemde dadis usamarT-
lod Seuracxyofili kolxi
dedis aCrdili dedamiwaze da
samarTals elodeba.
isic faqtia, rom dRes, yoveli
wvimis mosvlis Semdeg, vanis
naqalaqarze niaRvari uamrav
Zvelebur oqros nivTebs da sx-
vadasxva artifaqtebs gamoitans
xolme, rac imis mimaniSnebelia,
rom es adgili odesRac maR-
alkulturuli civilizaciis cen-
tri iyo. bunebrivia, pirvel rigSi
am sakiTxiT saqarTvelos xelisu-
fleba unda dainteresdes da saxs-
rebi gamohyos kvlevisaTvis, raTa
wavawydeT imis damadasturebel
istoriul sabuTebs, rom berZnebi
kolxeTSi Camovidnen ara cxvris
saqalamne tyavis wasaRebad, aramed
im civilizaciasTan saziareblad,
romliTac maSin dedamiwis
zurgze ganTqmuli gaxldaT
kolxeTi. magram, samwuxarod,
saqarTvelos somxur xelisufle-
bas, romelic amtkicebs, rom
saqarTvelos istoria 2003 wlidan
iwyebao, aseve qarTul gvar-sax-
elebs amofarebul axverdovebsa
da sxva ujiSoebs didad ar ain-
teresebT im mtkicebulebebis
moZieba, rom civilizacia swored
kolxeTidan iwyeba da ara
araratis mTidan. da es maSin,
roca “istoriis mamad” wodebuli
herodotes mtkicebiT, kavkasia
kolxTa beWebze idga, somxebi ki
aq arcerT istoriul wyaroebSi
ar moixsenienebodnen. es ar
gaxlavT “antisomxuri isteria”,
rogorc amas ruseTis zogierTi
sainformacio wyaroebi uwodeben.
es gaxlavT obieqturi pasuxi im
siyalbis mTesvelebisadmi, vinc
kolxeTis da sruliad saqarTve-
los istoriuli mniSvnelobis
dakninebas cdiloben!
ise, CvenSi darCes da, sakuTar
Tavs mainc unda davusvaT erTi
friad arasasiamovno SekiTxva:
varT ki medeasTana, firosmanisTana
da terenti granelisTana geniose-
bis Rirsi, Tu maT verc sic-
ocxleSi mivagebT saTanado pativs
da verc sikvdilis Semdgom, radgan
ar viciT maTi saflavis adgilebi.
mere ki gvwyins, roca somxebi
usindisod amtkiceben, egeni somxe-
bi iyvnen, Torem qarTvelebi ase
udierad ar moepyrobodneno.
sasaciloa, satireli rom ar
iyos: rom ar Camosuliyo
poloneTidan mkvlevari vadbol-
ski, qarTvelebs erTad Tavmoyrili
ar gveqneboda Cveni heraldikuri
simbolika da sagvareulo niSan-
Rerbebi, da rom ar Camosuliyo
igive poloneTidan zdaneviCi, Sei-
Zleba saerTod ar gvcodnoda
dRes, rom qarTvelebs gvyavda ge-
nialuri mxatvari niko firos-
mani!
uRrmesi madloba maT, qarTvel
xalxze gaweuli esoden didi am-
agisaTvis, magram, Cven rodemde
unda viyoT sxvebis imedze?
did madlobas vuxdiT Cvens
afxaz megobrebs galidan, rom-
lebmac “argos” eqspediciazemasalebi mogvawodes!
roland jalaRania,Jurnalisti,
sapatio doqtori
aSS-is sax-elmwifo depar-
tamentisangariSi
saqarTvelos mTavroba ar
eTanxmeba saqarTveloSi
adamianis uflebaTa dacvis
Sesaxeb aSS-is saxelmwifo
departamentis angariSis
zogierT nawils. Tumca is
„sayuradRebo da
mniSvnelovania“, – ganacx-
ada sagareo saqmeTa min-
istris moadgile nino
kalandaZem 11 aprils. „ar
dageTanxmebiT im nawilSi,
rom [angariSi] aris mx-
olod kritikuli“, – upa-
suxa man brifingze dasmul
SekiTxvas „sakmaod kri-
tikuli“ Sefasebebis
Sesaxeb. „es angariSi, aseve,
asaxavs da miesalmeba im
progress, romelsac
saqarTvelom miaRwia
gasuli wlis gan-
mavlobaSi“. „amave dros,
CvenTvis kritikac misaRe-
bia. dasmuli sakiTxebis
didi nawili [aSS-Tan] Cveni
TanamSromlobis far-
glebSi regularulad
ganixileba“, – aRniSna man.
Tumca man xazgasmiT aR-
niSna, rom „angariSSi aris
nawilebi, romelTac Cven
ar veTanxmebiT“. misi
TqmiT, sxva qveynebze
analogiur angariSebTan
SedarebiT, saqarTvelos mi-
marT Sefasebebi „aris
udavod Zalian progre-
suli“.
saakaSvilis ad-ministracia
maTias huterisgancxadebis ko-mentirebas ar
apirebs
qarTul presaSi
gavrcelda informacia
imis Sesaxeb, rom prezi-
dentma saakaSvilma parla-
mentSi sityviT
gamosvlisas icrua, roca
ganacxada, rom „FinancialTimes“-ma saqarTvelo №1reformatorad aRiara.
„saerTaSoriso gamWvirval-
oba – saqarTvelos“ warmo-
madgenelma maTias huterma
sagangebo statiiT
saqarTvelos №1 reforma-
torad aRiareba uaryo,
romlis mtkicebiT, „msgavsi
statia „Financial Times“-Siarasodes gamoqveyneb-
ula“.„gazeTSi mxolod
reklama daibeWda, romel-
Sic qarTulma mxarem 100
aTasi girvanqa sterlingi
gadaixada“, – aRniSna
huterma statiaSi.
saqarTvelos prezidentis
administracia huteris
gancxadebas absurdulad
miiCnevs da komentars ar
akeTebs „am tipis absur-
dul gancxadebaze Cven, ro-
gorc wesi, komentarisagan
Tavs vikavebT“, – ganacxada
12 aprils gamarTul
tradiciul brifingze
prezidentis presspikerma
manana manjgalaZem. asea,
roca simarTle Tvalebs
wvavs, aseTi simarTle cru-
pentelebs ar uyvarT, ma-
gram isic faqtia, rom
sicrue advili
gamosaaSkaravebelia. es
rom erTaderTi sicrue
iyos, ra gviWirda, magram
saakaSvils xom mTeli
Tavisi saprezidento
strategia sicruesa da
xalxisaTvis TvalebSi
nacris Seyraze aqvs age-
buli.
axali “argo“ axal kolxidaSi
-
ilori 319-26 aprili 2011
vis aRizianebs jvrebi da xatebi skolebSi? religiuri atributikis
problemam sajaro skolebSi
kvlav aqtualoba SeiZina.
danamdvilebiT cnobili ar
aris, Catarda Tu ara TaTbiri
ganaTlebis saministroSi, sadac
direqtorebis kabinetebidan
jvrebis da xatebis gatanis
aucileblobaze miuTiTes, ar
arsebobs dadasturebuli in-
formacia imis Taobaze, hqonda
Tu ara adgili am sakiTxTan
dakavSirebul incidents erT-
erT skolaSi, Tumca es bun-
dovani cnobebic ki sakmarisi
aRmoCnda imisTvis, rom Tema
qarTul, Semdeg ki ucxour
sainformacio saSualebebSi
moxvedriliyo da sazogadoe-
bisTvis gansjis sagnad
qceuliyo, rac mkafiod mianiS-
nebs imaze, rom sazogadoeba
religiasTan dakavSirebuli
sakiTxebis mimarT Zalze
mgrZnobiarea.
es, saqarTveloSi bolo
wlebis ganmavlobaSi gan-
viTarebuli brZolis erT-erTi
epizodia, romelSic erT mxares
mzardi religiuroba da yove-
live tradiciulisken ltolva
axasiaTebs, rac Tavis mxriv
warmoadgens mis reaqcias gare-
mos mzard antihumanurobaze,
xolo meore mxares- sazoga-
doebis cnobierebis saswrafo
da radikaluri sekularizaci-
is survili. orive mxares ganx-
ilul sakiTxTan dakavSirebiT
sakmaod moculobiTi argu-
mentacia da qveynis momavlis
gansxvavebuli xedva aqvs. Tum-
ca, albaT, saWiroa dafiqreba
imaze, Tu ra Sedegi SeiZleba
moitanos dapirispirebis am
konkretulma epizodma.
amisTvis, albaT, sasargeblo
iqneba ganvixiloT is proce-
sebi, romelic ramdenime welia
italiaSi mimdinareobs, romel-
ic cnobili politikosis masi-
mo d’alemos sakmaod zusti
gansazRvrebis Tanaxmad ,,saero,
magram uaRresad kaTolikuri
saxelmwifoa”. yovelive 2002
wels daiwyo, rodesac qalaq
abano-termaSi mcxovrebma
wyvilma ganacxada, rom jvarcma
saklaso oTaxSi, xels uSliT
Svilebi ,,Tavisuflebis
suliskveTebis” Sesabamisad
aRzardon. mas Semdeg, rac
italiis sasamarTlo instan-
ciebma, uzenaesi sasamarTlos
CaTvliT sarCelis dakmay-
ofilebaze uari uTxres, stras-
burgis adamianis uflebaTa
evropis sasamarTlos mimarTes,
romelmac gasuli wlis noem-
berSi gadawyvita, rom italiis
xelisuflebam skolebidan
jvrebis gatana unda uzrunve-
lyos. romSi myisve gaacno-
bieres ra vnebaTaRelva Sei-
Zleba mohyves amas da es
gadawyvetileba gaasaCivres,
saqmis meore ganxilva ama wlis
30 ivniss daiwyo da, savarau-
dod, 2011 wlis dasawyisSi das-
ruldeba. yovelive amas ital-
iaSi Semdegi procesebis gan-
viTareba mohyva: adgilobrivma
municipalitetebma da sazoga-
doebrivma organizaciebma dai-
wyes didi raodenobis jvar-
cmebis SeZena da maTi gagzavna
skolebSi, universitetebsa Tu
saavadmyofoebSi, maRaziebis da
kafeebis bevrma mepatronem re-
ligiuri atributika yvelaze
TvalsaCino adgilas gamofina.
bevri jvarcma uSualod
skolebis siaxloves daidga.
,,Cven Ria varT yvela re-
ligiisTvis, amaze miuTiTeben
meCeTebi, sinagogebi da protes-
tantuli eklesiebi Cven
qalaqebSi,- werda italieli
publicisti alesandra paoli-
ni am vnebaTaRelvasTan
dakavSirebiT,- magram upirve-
les yovlisa kaTolikuri
qveyana varT da Cven fesvebze
uari ar unda vTqvaT. darw-
munebuli var, rom qveyana,
romelic kargavs an iviwyebs
Tavis tradiciebs, gadaiqceva
qveyanad istoriis gareSe da
Sesabamisad momavlis gareSe.”
italieli mimoxilvelebi
aRniSnaven, rom im SemTxvevaSic
ki (rac dRes warmoudgeneli
Cans) Tu italiis mTavroba
iZulebuli gaxdeba strasbur-
gis sasamarTlos gada wyve -
tilebas daemorCilos, uamravi
jvarcma myisve gaCndeba skolis
Senobebidan ramdenime metrSi
da brZola jvarcmis skolebSi
dabrunebisTvis sayovelTao-
erovnul xasiaTs miiRebs.
am istoriidan saqarTvelos
xelisuflebam, kerZod ki
ganaTlebis saministrom, albaT,
Sesabamisi daskvnebi unda
gamoitanos imisTvis, rom
vnebaTaRelva religiur ni-
adagze Tavidan aicilos. maT,
albaT, gansakuTrebuli
sifrTxile unda gamoiCinos,
radgan mcire incidentsac ki
SeiZleba sazogadoebis mkve-
Trad uaryofiTi reaqcia mo-
hyves. rac mTavaria, am reaqciis
formebis amocnoba dRes sak-
maod rTulia da man xelisu-
flebis imijs, iseve rogorc
zogadad misi poziciebs Sei-
Zleba Zalze seriozuli dar-
tyma miayenos.
uaxloes momavalSi Cven
SesaZlebloba gveqneba vix-
iloT Tu ra midgomas airCevs
xelisufleba am sakiTxTan
dakavSirebiT da, Sesabamisad,
gamovitanoT daskvna imis
Taobaze Tu ra motivebi dgas
misi moqmedebebis ukan da ra
saboloo miznis miRwevas
cdilobs is.
a. xidiSvili
samwuxarod, saqarTvelos wignis
Taroze aSkarad ar SeiniSneba im
politikuri literaturis moZaleba,
romelSic obieqturad iqneba gaSuqe-
buli saqarTveloSi dRes arsebuli
savalalo politikuri mdgomareoba,
rac yvela Cavardnisa da siborotis
qvakuTxeds warmoadgens. drodadro
Tu gamova broSurad “nacionalebis”
mier moqrTamul-Tavmoqonili saerTa-
Soriso sadamkvirveblo organizaci-
aTa kvlevis Sedegebi, sadac, rogorc
wesi, yvela parametrebSi isev da isev
saqarTvelos damaqcevari “na-
cionalebi” da maTi beladi lider-
oben! amitom, didad gagvaxara
axalgazrda qarTveli politologis
baton zurab jamburias wignis xilvam,
romelic sami publicisturi werilis-
agan Sedgeba: “rogor movigoT
arCevnebi, anu...”, “politikuri partiis
Sesaxeb” da “saarCevno “beladomania”
Tu politikuri miTologia”.
wignis lamaz garekanze gamotanilia
dalai-lamas Tenzin giaTsos
sityvebi: “politika ki ar aris
binZuri, aramed kacobriobis poli-
tikuri kulturis donea Zlier da-
bali da swored amitomac, sufTa
zraxvebi, maRali idealebi da keTil-
Sobiluri miznebi damaxinjebul saxes
iReben politikaSi”.
wignis avtori batoni zurab jam-
buria 1985 wels daibada martvilis
raionis sofel gaWedilSi. 2007 wels
daamTavra iv. javaxiSvilis saxelobis
Tbilisis saxelmwifo universitetis
soxumis filialis social-politikur
mecnierebaTa fakulteti politolo-
gis specialobiT. aRniSnuli wigni ba-
toni zurabis pirveli fundamenturi
naSromi gaxlavT.
wignis sawyis publicistur naS-
romSi, romelic politikosis imijTan
dakavSirebul problemebs eZRvneba, aR-
niSnulia, rom “masobriv SegnebaSi spe-
cialurad Camoyalibebuli miTi,
simbolizmi xels uwyobs informaciis,
kandidatis imijis ukeT gagebas, aRqmas
an sazogadoebis “dapyrobas”. imijidan
miTze gadasvla erTi imijis meore im-
ijTan SexamebiT xorcieldeba. maso-
briv SegnebaSi igi gaazrebulad unda
iqnes winaswar kodirebuli. iseve, ro-
gorc es xdeboda 2003 wlis 2 noembris
winasaarCevno kampaniis dros da rev-
oluciis Semdgom periodSi nino bur-
janaZis mimarT. TiTqos is “hgavda”
Tamar mefes da amitom gaxdeboda
“eris lideri” mefe-Tamaris msgavsad
da “gadaarCenda” saqarTvelos. misi
Sedareba Tamar-mefesTan, im mefesTan,
romelic eris saTayvanebeli da siw-
mindis simboloa, xels uwyobda qalba-
ton nino burjanaZis Sesaxeb msje-
lobis dawyebas da misi pirovnebiT
dainteresebas. realurad ki Tamar
mefe gmiri qarTveli mefea, magram nino
burjanaZe warsulSi arc gmiri
yofila da arc ucdia, rom gmiri gamx-
dariyo. Tumca, am meTodma imuSava da
igi Cvens sazogadoebaSi maRal reit-
ingsac inarCunebda, garkveuli drois
ganmavlobaSi”.
am frazas mosdevs konkretuli gan-
sja imis Taobaze, rom politikosis
imiji emyareba pirad maxasiaTebleb-
sac: ojaxi, bavSvebi, warsuli, hobi, cx-
ovelebi da a.S. aq mTavari politikuri
realiebi ar aris, radgan sazogadoe-
bas ar ainteresebs politikosi _ mx-
olod abstraqtuli obieqti, aramed
cocxali adamiani, romelsac andobs
Tavis beds, amitom masze yvelanairi in-
formacia ainteresebs. dRes ki, sazoga-
doeba, samwuxarod, veraviTar
damaimedebel informacias ver iRebs
verc yvelas gamabezrebel poziciaze
da verc masTan “mebrZol” fsevdopozi-
ciaze!
broSuris avtori dawvrilebiT gan-
martavs, rom saarCevno kompaniis dros
kandidatis (partiis) poziciuri imi-
jis formireba da gamoyeneba
arCevnebSi warmatebis miRwevis da ele-
qtoratis mozidvis ganmsazRvreli
faqtoria, radgan amomrCevelTa umete-
soba ar icnobs kandidatebs, ara aqvs
masTan pirovnuli urTierTobis Sesa-
Zlebloba, ris gamoc isini (amom-
rCevlebi) am ukanasknelTa simbolur
warmodgenaze, anu Seqmnil imijze rea-
gireben. amitom, arCevnebSi kandidatis
warmatebis “formula” sworad Camoy-
alibebuli imiji xdeba.
albaT arCevnebis totalurad gayal-
bebiT, ZalmomreobiTa da politikuri
meqanizmebis gauTavebeli JonglirebiT
gamorCeuli viTom qarTveli „na-
cionalebi“ adre Tu gvian mixvdebian,
rom arCevnebi nebismier saxelmwifoSi
demokratiulobis, xalxis nebis gamox-
atvis mZlavri instrumentia (yoveli
SemTxvevisaTvis, amgvari unda iyos!).
igi politikuri procesebis Semad-
geneli nawilia, romelic saSualebas
aZlevs subieqts, mosaxleobis mxardaW-
erisa da ndobis votumis gamocxadebis
Sedegad arCeul iqnas aRmasrulebel,
sakanonmdeblo, adgilobrivi TviTm-
marTvelobis da sxva organoebSi sx-
vadasxva xelmZRvanel Tanamdebobaze,
xolo moqalaqeebs _ gamoxaton saku-
Tari neba deputatobis ama Tu im kan-
didatis sasargeblod.
saarCevno taqtikis sistemaTa ganxil-
visas avtori gansakuTrebul yu-
radRebas uTmobs konkurentebis
zegavlenas saarCevno procesebze.
amitom, igi aucileblad miiCnevs
konkurentebis Seswavlas, maTi Sesa-
Zleblobebis, Zlieri da susti mxaree-
bis, SesaZlo socilauri bazis, maTi
kampaniis savaraudo strategiis da
gamoyenebuli xerxebis, aSkara da
faruli finansiuri da informaciuli
SesaZleblobebis gamovlenas da sxva
sakvanZo sakiTxebs. sasurvelia
dadgindes Tu savaraudod romeli
politikuri Zala uWers mxars
konkurents finansurad da pilitiku-
rad. boSuris am nawilSi calke Tave-
badaa gamoyofili iseTi mniSvnelovani
winasaarCevno faqtorebi, rogoricaa
„spindoqtori“, „slogani“, „masobrivi
sainformacio saSualebani“, „poli-
tikuri reklama“ da „kandidatis iden-
tificireba“. broSuraSi aseve calke
Tavi aqvs daTmobili politikuri imi-
jis formirebas saarCevno kompaniis
dros, kerZod _ ucxoeTis gamocdile-
bas. konkretuladaa miTiTebuli imi-
jis formirebisas kandidatis
xazgasasmeli maxasiaTeblebi: pir-
dapiroba, Sromismoyvareoba, gulwr-
feloba, siZliere, Tavdajerebuloba,
gambedaoba da a.S. (rac dRes sruliad
atrofirebuli aqvT qarTvel „na-
cionalebsa“ da maT „netarRimilian“,
masisadmi cinikuri damokidebulebiT
gamorCeul belads).
amrigad, broSuris es qveTavi imis
daskvnis gakeTebis saSualebas gva-
Zlevs, rom kandidatis (partiis) imijs
saarCevno kampaniis dros gadamwyveti
mniSvneloba eniWeba, radgan swored
misi zemoqmedebis siZlierezea
damokidebuli efeqturi saarCevno kam-
paniis Catareba da warmatebis miRweva.
samwuxarod, yovelive es gaTvlilia
normalur saarCevno atmosferoze da
ara, jer SevardnaZis „moqkavSirisa“ da
Semdeg saakaSvilis „nacionalebis“
mier qarTvel xalxze Tavsmoxveul
siyalbeze, romelic yvela donis
saarCevno garemos gaTaxsirebisken
aris mimarTuli. gasaocari amaSi
araferia _ TavianTi mmarTvelobis
oclian samarcxvino epoqaSi Sevard-
naZes da mis politikur memkvidreebs
imdeni danaSauli aqvT Cadenili, rom
gamoaSkaravebis SemTxvevaSi sasamarT-
los winaSe mouwevT wardgoma. amitom
ar eTmobaT maT maRali postebi da
yovel saZraxis saqmeze aweren xels im
Zalauflebis SesanarCuleblad, rom-
lis meSveobiT miliardobiT Tanxa da
qoneba daagroves. xalxis yvlefisa da
gaRatakebis xarjze, ukve „de iured“
„saimedod“ dakargul ZirZvel qarTul
teritoriebze rom aRaraferi vTqvaT,
rac aseve maTi binZuri saidumlo
garigebebis Sedegia.
aseve sainteresoa baton zurab jam-
burias wignis meore nawili, sadac
saubaria politikuri partiebis arsisa
da raobis Taobaze.
avtoris mtkicebiT politikur Teo-
riaSi didi yuradReba eTmoba poli-
tikuri partiis arsis dadgenas. Sua
saukuneebidan moyolebuli mravali
mecnieri, cdilobda gaerkvia partiis
arsi da moeca misi zusti
gansazRvreba. es albaT arcaa
gasakviri, radgan Sua saukuneebis miwu-
rulidan partiebi politikuri cxovr-
bis erT-erTi (Tu mTavari ara)
mamoZravebeli Zala gaxda. sazogadoe-
bis garkveul politikur jgufebad,
nawilebad (partiebad) dayofam da sax-
elmwifo Tu sazogadoebriv saqmi-
anobaSi partiebis monawileobam xeli
Seuwyo pluralisturi urTierTobe-
bis ganviTarebas. wignis am nawilSi
dawvrilebiTaa garCeuli parto-
genezisi, anu partiaTa warmoSobis da
ganviTarebis procesi, politikuri par-
tiis funqciebi, politikuri partiebis
tipebi da partiuli sistemebi da askv-
nis, rom partiuli sistemis efeqturo-
bis Sefasebis erTiani standarti
msoflioSi ar arsebobs da amitomac
yvelaferi fardobiTia.
aseve, dainteresebuli mkiTxvelis
did interess iwvevs aRniSnuli wignis
mesame publikacia „saarCevno „belado-
mania“ Tu politikuri miTologia“,
sadac dawvrilebiTaa ganxiluli sx-
vadasxva politikuri subieqtebis mier
SemoTavazebuli saqarTvelos sax-
elmwifos mmarTvelobis formis „samo-
mavlo“ mowyobis modelebi. es Tavi
wignis Semajamebeli nawili gaxlavT,
radgan pasuxs iZleva wignis gacno-
bisas wamoWril sxvadasxva SekiTxve-
bze.
saxalxo moZraoba „samegrelo“ da
gazeTi „ilori“ guliTadad ulocaven
axalgazrda politologs am Semo-
qmedebiT warmatebas da imedovneben,
rom batoni zurab jamburia gaa-
grZelebs nayofier kvlevas politikis
dargSi da kvlavac gaaxarebs dain-
teresebul auditorias axali naS-
romebiT.
P.S. mokle xanSi Cveni gazeTi mk-
iTxvelebs mivawvdiT zurab jam-
burias aRniSnuli wignis srul
versias.
roland jalaRania,
sapatio doqtori
qarTuli politikuri literaturis mSveneba
-
am marTlac udidesi proeqtis av-
tor-Semoqmedebis Canafiqris ganxor-
cielebaSi yovelwliurad monawileob-
da saqmiani adamianebisagan Semdgari
urTulesi qseli, romelSic CarTuli
iyvnen:
_ aTeulobiT adamiani, romlebic
ideis yoveli mimarTulebis ZiriTadi
generatorebi iyvnen;
_ aseulobiT adamiani, romlebic
Znelad Tu Seicvlebodnen vinmeTi da
romlebic muSaobdnen ZiriTadi ideis
xorcSesxmaze da Tavadac qmnidnen
sakuTar ideebs;
_ aTasobiT adamiani, romlebic erT-
gul samsaxurs uwevdnen meore kate-
gorias mikuTvnebul specialistebs,
dabolos aseul aTasobiT teqnikosebi
da specialuri sakonstruqtoro bi-
uroebSi, samecniero-kvleviT insti-
tutebSi, qarxnebsa da mSeneblobebze
dasaqmebuli specialist-muSebi, rom-
lebic konkretul miTiTebebs as-
rulebdnen da muSaobdnen mkacrad
formulirebuli davalebebiT.
magram mTeli es samuSao warmatebiT
mimdinareobs maSin, roca mas hyavs WeS-
mariti lideri. beria swored aseTi
lideri iyo. uranis problemasTan
dakavSirebuli yvela mniSvnelovani
dokumenti, romelic gamodioda ssrk
ministrTa sabWos gankargulebis saxiT,
xelmowerili iyo stalinis, rogorc
ssrk ministrTa sabWos Tavmjdomarisa
da berias, rogorc ministrTa sabWos
Tavmjdomaris moadgilis mier. magram,
yvela SemTxvevaSi, es dokumentebi mx-
olod beriaze gavliT iqmneboda. garda
amisa, saxezea berias mier stalinis
saxelze Sedgenili werilebis vee-
berTela masivi, aseve berias mier xel-
mowerili specialuri komitetis oqmebi
da werilebi TviT berias saxelze.
zogjer pirdapir stalins dokumentebs
ugzavnidnen, magaliTad, vannikovi da
pervuxini, magram, am werilebs mainc
unda gaevlo speckomitetis Tavmjdo-
maris xelSi. bunebrivia, mas ar eqneboda
ama Tu im dadgenilebaSi raime
teqnikuri koreqtivis Setanis Sesa-
Zlebloba _ amas sxvadasxva dargis
specialistebi akeTebdnen. magram beria
Rrmad Seiswavlida yovel dokuments,
rac saSualebas aZlevda moewonebina
esa Tu is idea da sakuTari ideebic
ki wamoeyenebina.
davuSvaT, rom zesufTa grafitis
gareSe ver miiReb plutonis gamosaSveb
reaqtors... zesufTa grafits ver miiReb
saTanado agregatebis gareSe. aseT
agregatebs ki sWirdeba gasufTavebis
axali sistemebi... es meTodika ki unda
SeimuSaon im qimikosebma da inJinrebma,
romlebsac mTeli Tavisi sicocxlis
ganmavlobaSi erTxelac ki ar mouwevT
Sexeba atomur bombTan da verc imas
gaigeben verasodes, rom atomuri bombis
Seqmnis procesebis uSualo monaw-
ileebi iyvnen.
beria uSualod ar wyvetda “grafi-
tis problemebis” grovas, magram igi
valdebuli iyo yvelaferi scodnoda
am procesebis Taobaze, iseve, rogorc
sxva problemebis arsebobis Sesaxeb.
isini ki Zalian bevri iyo.
ai, me vfurclav dokumentebisa da
masalebis II tomis mesame wigns “sab-
WoTa kavSiris atomuri proeqti” da
173-e gverdidan viwer dokumentTa dasax-
elebebs. mkiTxvels Sevaxseneb, rom “A-
9” bunebrivi uranis koduri saxel-
wodebaa, “B-9” ki Toriumis koduri
saxelwodeba gaxlavT (yvela spe-
cialuri “atomuri” masalebisaTvis
amgvar koduri saxelwodebebis miniWeba
standartuli praqtika gaxldaT).
maS ase, daviwyoT...
ssrk ministrTa sabWos 1947 wlis
24 martis #656-232cc dadgenileba: “ssrk
ministrTa sabWosTan arsebuli pirveli
mTavari sammarTvelos saWiroebisaTvis
specialuri mZlavri vercxliswylis
gammarTvelebis warmoebis Sesaxeb”
(xelmowerilia stalinis mier).
ssrk ministrTa sabWos 1947 wlis
24 martis #657-233cc dadgenileba: “A-9-
is warmoebis Sesaxeb krivoi rogis
rkinis madnis bazaze” (xelmowerilia
stalinis mier).
ssrk ministrTa sabWos 1947 wlis 25
martis #2919-pc dadgenileba: “ssrk
ministrTa sabWosTan arsebuli pirveli
mTavari sammarTvelos Senobis dacvis
ssrk Sinagan saqmeTa saministrosaTvis
gadacemis Sesaxeb” (xelmowerilia min-
istrTa sabWos Tavmjdomaris moadg-
ilis berias mier).
ssrk ministrTa sabWos 1947 wlis 25
martis #3138-pc dadgenileba: “pamirSi,
vanCis mTagrexilze “A-9” da “B-9”
samuSaoebze dazverviTi RonisZiebebis
Catarebis Sesaxeb” (xelmowerilia min-
istrTa sabWos Tavmjdomaris moadg-
ilis berias mier).
ssrk ministrTa sabWos 1947 wlis 9
aprilis #3745-pc dadgenileba: “cen-
traluri momaragebis uzrunvelsay-
ofad kontigentis damtkiceba (maT
Soris moskovidan, leningradidan da
sxva 43 qalaqidan Camosuli maT kmay-
ofaze myofi pirebi _ sul 16.220 adami-
ani da 23.770 12 wlamde asakis bavSvebi)
da kvebis limitebis gansazRvra 1947
wlis meore kvartlisaTvis” (xelmow-
erilia stalinis mier).
1947 wlis 19 aprils berias mier
stalinisadmi gagzavnili werili,
romelSic SeTavazebuli iyo ssrk min-
istrTa sabWos dadgenilebis proeqtis
ganxilva “M”-is (mZlavri ciklotroni,
romlis eleqtromagnitis wona gaxl-
daT 6-7 aTasi tona, romlis bazazec
moskovidan 125 kilometrSi, ivankovskis
hidroeleqtrosadgurTan imuSavebda
elementuri nawilakebis amaCqarebeli)
montaJis Sesaxeb.
1947 wlis 19 aprils berias mier
stalinisadmi gagzavnili werili,
romelSic SeTavazebuli iyo ssrk min-
istrTa sabWos dadgenilebis proeqtis
ganxilva: “ssrk SeiaraRebis samin-
istros #92 qarxanaSi (gorkis man-
qanaTmSenebeli qarxana, romelic awar-
moebda uranis gamamdidrebel difuzi-
ur manqanebs) specialuri turbokom-
presorebis warmoebis da am
qarxnisaTvis daxmarebis gawevis
Sesaxeb”.
ssrk ministrTa sabWos 1947 wlis
20 aprilis #4285-pc dadgenileba: “A-
9”-s mosapoveblad kareliaSi dazvervi-
Ti samuSaoebis warmoebis Sesaxeb”.
albaT sakmarisia, Zvirfaso mk-
iTxvelo!
vfiqrob, diax...
magram, es gaxlavT mxolod erT
gverdze dafiqsirebuli dokumentebi,
am wignSi ki 895 gverdia. 7 beriaseul
tomSi ki amgvari gverdebi 6.000
furcelze metia, romelSic ganTavse-
bulia mxolod gansaidumloebuli
dokumentebi, romlebic didi gacxril-
vis Semdeg Sevidnen wignSi. amrigad, es
mxolod nawilia im dokumentebisa,
romelic berias meSveobiT miewodeboda
stalins.
bevr maTgans sakmaod damaintrige-
beli saTauri aqvs. magaliTad:
“l.p. beriaze, b.l. vannikovze, m.g.
pervuxinze da a.p. zaveniaginze micemuli
davaleba germanel specialistebTan
muSaobis Taobaze”. 1946 wlis agvisto;
“uranis madnis TviTmfrinavidan
dazvervis samuSaoebis Sesaxeb”, 1946
wlis agvisto;
“geofizikuri kompleqsuri eqspedici-
is muSaobis Sedegebis Sesaxeb”, 1946
wlis oqtomberi;
“saqsoniaSi (sabWoTa kavSiris jare-
bis mier okupirebul germaniis teri-
toriaze) bismutisa da kobaltis madnis
mopovebis Sesaxeb”, 1946 wlis oqtomberi;
“sabWoTa samxedro-sazRvao Zalebis
bazaze afinaJis qarxnis mSeneblobis
Sesaxeb”, 1947 wlis agvisto;
“beriasadmi miwerili v.a. maxnevis
baraTi 20 wlis ganmavlobaSi atomuri
energiis gamoyenebis generaluri gegmis
SemuSavebis Sesaxeb”, 1947 wlis se-
qtemberi;
“ssrk mecnierebaTa akademiis bi-
ologiur qveganyofilebasTan radi-
ologiuri kabinetis Seqmnis Sesaxeb”,
1947 wlis oqtomberi;
“s.i. vavilovis mier beriasadmi gagza-
vnili moxsenebiTi baraTi kosmosuri
sxivebis gamokvlevis Sedegebis pub-
likaciis Sesaxeb”, 1948 wlis Teber-
vali...
da a.S. da a.S...
axla ki, radgan gadavwyite mk-
iTxvelis gadaRla, bolomde miviyvan
am saqmes!
axla ukve ara SerCeviT, aramed mk-
iTxvels dazustebiT da uklebliv
vauwyeb im werilTa saTaurebs, rom-
lebsac kurCatovi, vannikovi da per-
vuxini ugzavnidnen stalins 1945-1946
wlebSi atomuri energiis gamoyenebis
Taobaze:
uranis nedleulis baza
uranis sabadoebi sabWoTa kavSirSi
uranis sabadoebi sazRvargareT
uranis madnis mopovebis RonisZiebe-
bi
sufTa metaluri uranis miReba
Toriumi
uran-grafitis qvabis muSaobis
Sesaxeb
uranis blokebis koroziisagan
dacvis samuSaoebi
wminda grafitis damzadeba
wminda grafitis miRebis samuSaoebi
sacdeli stendis gamoyenebiT proe-
qtis hidrodinamikuri sakiTxebis
Seswavla
im masalebis koroziagamZleobis
Seswavla, romelic gamoiyeneba uran-
grafitis qvabis dasamzadeblad da
misi unari, Seakavos dasxiveba
qvabidan produqtis transportire-
ba
wyalgamwmendi nagebobis daproeqte-
ba
qvabis simZlavris daregulireba
qvabidan plutonis gamoyofa
#817 qarxnis (mkiTxvels vTxov, daix-
somos es nomeri) da uran-grafitis qv-
abis mSenebloba
izotopebis difuziuri meTodiT
daSla
izotopebis defuziuri daSlis meTo-
di
ssrk mecnierebaTa akademiis #2 lab-
oratoriis muSaoba difuziuri meTode-
bisadmi organizaciebis mizidvis
Sesaxeb
damSleli qarxnis ZiriTadi ele-
mentebi
nedleuli _ eqvsftoriani urani
filtrebis problema
kompresorebi, SeWirxvna da SezeTva
gorkis moskovis saxelobis qarxnis
muSaoba
sazeTi da Camketi siTxeebi
msubuqi izotopebis gamdidrebis
analizi
procesebis avtomaturi regulireba
IV izotopebis gaxleCis eleqtro-
magnituri meTodi da eleqtromagni-
turi danadgarebi
ZiriTadi amocanebi
meTodebis SemuSavebaSi monawile
institutebi, sakonstruqtoro biuroebi
da laboratoriebi da maTi amocanebi
gaTvlebis axali meTodebis Se-
muSaveba
#2 laboratoriis #5 seqtoris
muSaoba
leningradis fiziko-teqnikuri in-
stitutis #1 seqtoris muSaoba
qarxana “eleqtroZalis” sakonstruq-
toro biuros muSaoba
centraluri vakuumuri laboratori-
is muSaoba
birTvuli fizikis ganviTarebisaTvis
aucilebeli axali danadgarebi
vakuumuri sawarmoebis organizaciis
aucilebloba
V mZime wylis warmoebis samuSaoebi
mZime wylis daniSnuleba
samecniero kvleviTi da sxva dawe-
sebulebebi, romlebic muSaoben mZime
wylis miRebaze
mZime wylis misaRebi meTodebi
eleqtrolizis meTodiT wylis miRe-
ba
CirCinskis eleqtromeqanikur kombi-
natSi mZime wylis saboloo koncen-
trirebisaTvis aucilebeli danadgare-
bis montaJi
eleqtrolizis axali qarxnebis
mSenebloba
wylis izotopuri cvlis ele-
qtrolizi
moskovis eleqtrolizis qarxana
wylis distilizirebis gziT mZime
wylis miReba.
azot-wyalbadisagan miRebuli wylis
rektifikaciis gziT mZime wylis miRebis
meTodi
amiakis distilirebis meTodiT mZime
wylis miReba
karpovis saxelobis fiziko-qimiuri
instituti
ssrk mecnierebaTa akademiis
fizikuri problemebis instituti
VI. ssrk mecnierebaTa akademiis #2
laboratoriasTan arsebuli #11 sakon-
struqtoro biuros mier Catarebuli
samuSaos Sesaxeb
samuSaoTa ganTavseba,
samuSaoTa mdgomareoba
Cveulebrivi asafeTqebeli nivTiere-
bebis muxtis Semadgeneli elementebis
damuSaveba
metalis afeTqebiT gamowveuli
SekumSvis procesebis meTodikis kvle-
va
detonatoris amfeTqebeli maRali
Zabvis danadgaris Seqmna
atomuri bombis korpusis kon-
struqciia SemuSaveba
orive lulidan erTdroulad gas-
rolis SemuSaveba
amfeTqeblis SemuSaveba, romelic
garkveul simaRleze amoqmeddeba
neitronis amfeTqeblis SemuSaveba
saangariSo-Teoriuli samuSaoebi
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
ilori4 19-26 aprili 2011
sergei kremliovi
XX saukunis saukeTeso menejeriTargmani roland jalaRaniasi
beria
-
ilori 519-26 aprili 2011
xom yvelaferi (maRali rangis ke-
Tilsindisieri, WeSmariti enaTmecniere-
bis mier gamoxatuli erTgvari SiSis,
da misi safuZvlis, CaTvliT) naTelia,
batono gulbaT?
amjerad, aRsaniSnavia, rom naSromebis
avtorebs miRebuli gvaqvs sayuradRebo
gamoxmaurebebi: espaneTidan, aSS-dan, Svei-
cariidan, inglisidan (londonis uni-
versitetidan), safrangeTidan, germaniidan,
TurqeTidan, avstriidan da norvegiidan
(am xuTi ukanasknelidan Sin gvewvivnen
specialistebi, espaneTidan ki miRebuli
gvaqvs miwveva).
Cveni naSromebis recenzent-Semfase-
blebis ubralod CamoTvlac Sors wa-
giyvanda.
amjerad Semdeg garemoebazec:
rac didad mniSvnelovania, mravlad
arian sapatio recenzent-Semfaseblebic.
ai, ra unda mogaxsenoT maT Sesaxeb:
marTalia, sagnis saxeldebisa da enis
warmoSobis Sesaxeb ZvelTaganve warmo-
Sobili Teoriebi, maT Soris, bunebiTobis
Teoria, da kerZod, xmabaZviTobis Teoria
enaTmecnierebis mier uaryofil iqnen,
magram mis Sesaxeb friad sayuradRebo
mosazrebebi, hipoTezebi da Teoriebi
aqvT wamoyenebuli Semdgomdroindeli
da Cveni epoqis cnobil qarTvel da
ucxoel mecnierebs, TviT mecnierebaTa
korifeebs, Tumca, enis warmoSobis sa-
kiTxis Seswavla maT ar uwarmoebiaT,
mis Sesaxeb Sromebi ar warmoudgeniaT,
friad faseuli mosazrebebi maT, da
sxvebsac, ar daumtkicebiaT. aseT piro-
bebSi, zogi maTgani uaryofil iqna,
sxvebi ki, miwis wiaRSi mimarxuli mar-
galitebiviT (daumtkiceblad da ga-
mouyeneblad), Tvlemdnen, aqamde, saenaT-
mecniero literaturaSi. ai, maTi erTi
nawilic:
`sityvebi bunebis mier aris Seqmnili~
(heraklite, dabad. daaxl. 544-540 Zv. w.).
`SeiZleba iTqvas, adamianuri metyve-
leba iwyeba diferencirebuli artiku-
laciiT, rac mxolod TanxmovnebisTvisaa
damaxasiaTebeli; Tanxmovnebia zRvars
rom debs, am mxriv, cxovelebsa da ada-
mianebs Soris, radganac arc erT ZuZum-
wovars ara aqvs artikulirebuli war-
moTqma, ara aqvs Tanxmovani~... (g. axvle-
diani).
`adamianuri bgerebi Tavisi genezisiT
cxoveluri bgerebia, xmovnuria. umTav-
resad swored xmovnuria zmuili, bRavi-
li, Rmuili da a.S.~ biologiurad pir-
veladia xmovani, xolo socialurad
Tanxmovani~. `cvlilebebi aqvT gancdili
xmovnebsac, Tavisi ase vTqvaT, `gasocia-
lurebis~ gamo~. `TanxmovanTa pirvela-
dobis Sesaxeb sxva konteqstSi da sxva
sabuTianobiT dasva sakiTxi v. a. des-
nickaiam (В. А. Десницкая, чередование
гласных в германских языках, 1939)~
(g. axvlediani).
`xmovani da Tanxmovani gansxvavebuli
bgerebia... gansxvavebulia maTi istori-
uli ganviTarebac da Cveni azriT, maT
Soris fiziologiuri da socialuri
gansxvavebis saTave maT genezisur gan-
sxvavebaSia~.
`am ukanaskneli sakiTxis dasma da
miT umetes gadaWra erT-erTi kardi-
naluri sakiTxTagania, metyvelebis war-
moSobis sakiTxTa rigSi. metic SeiZleba
iTqvas: sametyvelo bgeraTa warmoSobis
sakiTxis gadaWras SeuZlia gadamwyveti
sityva Tqvas saerTod metyvelebis war-
moSobis sakiTxSi, radganac araferi
enobrivi araa iseTi saerTo ram yvela
enisaTvis, rogorc fizikur-biologiuri
bgeris gamoyeneba sametyvelo masalad~.
`araTu gramatikuli forma, romliTac
enebi erTmaneTisagan Zlieradaa gansx-
vavebuli, aramed TviT sityvis
mniSvnelobac ar SeiZleba CaiTvalos
imdenad specifikur movlenad bgeriTi
metyvelebisaTvis, rogorc fizikur-bi-
ologiuri bgeris gamoyeneba sametyvelo
masalad~ (g. axvlediani).
`...Tanxmovnebi warmoadgenen sityvis
nivTieri mniSvnelobis matarebel naw-
ils, xolo xmovnebi _ gramatikuli
mniSvnelobis matarebel nawils~ (g.
axvlediani).
`...Tanxmovnebs miniWebuli aqvT unari
droisa da adgilis ganusazRvrelad
gamoxaton ideebi da gagebani, esenia
bgerebi ideamtareblebi, xolo xmovnebi,
piriqiT, floben unars SemosazRvron
ideis usasruloba droisa da adgilis
mixedviT. esenia bgerebi sazRvardamdeb-
ni~ (i. yifSiZe).
`im Zvel epoqaSi, cxadia, ar iyo
garCeva zmnisa saxelisagan, rogorc es
Tanamedrove enaSi gvaqvs. maSin arc
zmna ar iyo, arc saxeli, iyo mxolod
bgeraTa kompleqsebi, romelTac Tav-
Tavisi daniSnuleba hqondaT~ (arn.
Ciqobava).
`sityvis mniSvneloba mdgomareobs mi-
marTebaSi saTanado saganze, movlenaze~.
`enaTmecnierebaSi etimologia niSnavs
sityvis fuZeSi Caqsovili warmodgenis
amoSifrvas anda, sxvanairad rom vTqvaT,
im daxasiaTebis mignebas, romlis sa-
fuZvelzec sagans (Tu sxva obieqtur
monacems) saxeli daerqva~ (arn. Ciqoba-
va).
`SeuZlebelia mocemul iqnes sityvis
swori etimologia sityvis swori anal-
izis gareSe: unda vicodeT, ra aris
sityvis martivi fuZe da ra warmoadgens
afiqsebs. afiqsebi SeiZleba Seezardos
fuZes, SesaZloa afiqsisa da martivi
fuZis Semadgenlobam fonetikuri pro-
cesebis wyalobiT ganicados cvlileba
_ an daekargos bgera, anda CaerTos ax-
ali: gansakuTrebiT advildeba es mas
Semdeg, rac `Caqreba~ fuZeSi Caqsovili
warmodgena da manamdis cocxali saxis
Semcveli fuZe utyv pirobiT niSnad
iqceva. sityvis swori analizis gareSe
etimologiis sakiTxis sworad gadaWra
SeuZlebelia; es TavisTavad cxadi gaxde-
ba, Tu movigonebT, rom etimologia
martiv fuZeSi mocemul daxasiaTebas
eZiebs, fuZis gamoyofa ki sityvis swor
analizzea damokidebuli. `sityvis swori
analizis winapirobaa sityvis bgeriTs
SemadgenlobaSi momxdar cvlilebaTa
zusti aRricxva, rac didad uwyobs
xels utyvi fuZis ametyvelebas~ (arn.
Ciqobava).
`etimologiuri analizis ZiriTadi
wesi moiTxovs: sityva sworad davSaloT
da daSlisas gamoyofili yvela nawili
avxsnaT, gavaazrianoT~ (arn. Ciqobava).
`afiqsTa umetesoba iseT dros aris
warmoqmnili, rom istoriuli dokumen-
turi Zieba maT ver swvdeba~ (arn. Ciqoba-
va).
`maSin rodesac afiqsebi jer kidev
ar arsebobda, enaSi mxolod fuZeebi~,
zustad rom vTqvaT, axlandeli fuZis-
magvari erTeulebiRa unda gvqonoda.~
`analogiur daskvnamdis mivida
SedarebiTi gramatikis erT-erTi fuZemde-
beli franc bopi~ (arn. Ciqobava).
`uZvelesi indoevropuli vokalizmi
daiyvaneba erT xmovnamde (c tipisa)...~
(h. xirdti, a. valde, i. pokorni).
`nebismier enaSi fiqsirebuli monace-
mebi SeiZleba dagvexmaros ara mxolod
mocemuli konkretuli enis warsuli
suraTis, misi Tavgadasavlis kvleva-
Zieba-warmoCenaSi, aramed saerTod (zo-
gadad) enis istoriis kvleva-ZiebaSi~
(arn. Ciqobava).
`sityva SemTxveviT ki ar ukavSirdeba
obieqts, da maSasadame, SemTxveviT ki ar
iRebs saxeldebis funqcias Tavis Tavze,
aramed sityvisa da obieqtis warmodgen-
iTi mimarTebis Sesaferisobas emyareba,
romelSic sityvisa da obieqtis
mniSvneloba erTmaneTs xvdeba~ (d. uz-
naZe).
`yoveli sagnis saxeli Caferflil
vulkansa gavs, miCqmalulia da idumali
misi Sinagani Zala vidre Jamis moRwe-
vamdis~ (k. gamsaxurdia).
`poeturi harmoniis, TviT poeziis
saidumlo, Cans, bgerisa da mniSvnelobis
idumal kavSirSi Zevs~ (j. bonfante).
`sagnis saxeldebis bunebiTobis Teo-
rias, romelic Seiqmna antikur periodSi,
da romelic TiTqmis erTsulovnad uary-
ofilia am ukanasknel dros, gaaCnia
Tavisi realuri safuZveli~.
`sagnis saxeldebaSi gansxvavebulobis
mizezs Seadgens ara aramotivirebuloba,
aramed saxeldebis principSi arsebuli
gansxvavebani~ (b. jorbenaZe).
`enis warmoSobis problema iseve
Zvelia, rogorc ena~...
`...magram es ar niSnavs, rom am Tval-
sazrisiT enaTmecnierebaSi yvelaferi
gadawyvetilia, rom gvaqvs mecnierulad
dasabuTebeli da miRebuli Teoria~.
`gulubryvilo da gasarTobi Teoria
mravlad mogvepoveba, maTi mecnieruli
Rirebulebaa friad saeWvo~ (b. jorbe-
naZe).
`...Tumca enobrivi niSnis pirobiTobis
Teoria, TiTqmis ufro gavrcelebulia
(gansakuTrebiT enis, rogorc semiotikuri
sistemis dros), miuxedavad amisa, azri
imis Sesaxeb, rom sagans saxeli bunebis
Sesabamisad aqvs Serqmeuli, sul ufro
met dasabuTebas poulobs am bolo
xanebSi, rac, rasakvirvelia, ar gamor-
icxavs garkveuli pirobiTobis faqtor-
sac~ (b. jorbenaZe).
`xmovans hqonda erTi daniSnuleba,
marcvlis Seqmna, TanxmovanTa warmoTqmis
gasaadvileblad~ (b. jorbenaZe).
`...xmovnis mimarT ivaraudeba: mcire
raodenobidan mravlisken: amosavalia
monovokalizmi. mravalxmianoba meoreu-
lia, TanxmovnebTan urTierTobis Sedegi.
sxva mdgomareobaa TanxmovnebTan: Tanx-
movanTa sistema martivdeba~ (b. jorbe-
naZe).
`ena samyaroSi arsebuli bgerebis
daxvewisa da abstragirebis Sedegadaa
miRebuli~ (b. jorbenaZe).
`ena musikaluri stiqionis cnobieri
gamocxadebaa da ara martooden niSanTa
sistema. ena SeiTavsebs racionalur da
iracionalur sawyisebs~ (z. gamsaxur-
dia).
`aRniSul da analogiur mosazrebebs,
debulebebsa da Teoriebs, uklebliv,
savsebiT asabuTeben winamdebare naS-
romSi (SvidtomeulSi) da mis winamaval
da fuZemdeblur naSromebSi warmodge-
nili cocxali enobrivi monacemebi, Cven-
mier SemuSavebuli debulebebi da
daskvnebi. maTs WeSmaritebasa da mec-
nierulobaSi eWvis Setana yovlad Seu-
Zlebelia, iseve rogorc SeuZlebelia
eWvis Setana dasaxelebuli sayovelTaod
cnobili avtorebisa da enaTmecnierebis
korifeebis mecnierulobaSi. amitomac,
Cvenda sabednierod, zemoT dasaxelebul
da sxva cnobil lingvistebs, WeSmaritad
did mecnierebs, vinc enobrivi niSnis
bunebiTobis Teorias aRiareben da aR-
niSnul da analogiur mosazrebebs, de-
bulebebsa Tu Teoriebs warmogvidgenen,
Cven, didis mokrZalebiT, savsebiT sa-
fuZvlianad, Cveni winamdebare da sxva
naSromebis s a p a t i o r e c e n
z e n t e b a d miviCnevT (dasax. Svid-
tomeuli, t. VII. gv.. 667).
ai, vin arian, batono gulbaT,
sinamdvileSi, Cveni Svidtomeulisa da
sxva naSromebis sapatio WeSmariti re-
cenzent-Semfaseblebi, Tanamedrove cocx-
al keTilsindisier WeSmarit mecniereb-
Tan erTad. Cvenc gvirCevnia, gvifasebdnen
da gviqebdnen Cvens naRvaws aseTebi, da
ar gvifasebdnen, ar gviqebdnen an sulac
gviZagebdnen maT, araaseTebi, anu
calkeuli kvazimecnierebi.
Cven, Cveni naSromebiT warmovaCineT
enis warmoSobis WeSmariti safuZvlebi,
riTac, amave dros, gavabaTileT enis
warmoSobis sakiTxis Seswavlis Seu-
Zleblobisa da sxvaTa Sesaxeb enaTmec-
nierebaSi gabatonebuli araswori Sexed-
ulebebi, anu blefi... da Tu vinmes, es,
blefi (usworo, mogonili) hgonia, es
misi pirovnuli problemaa.
aq uneblied maxsendeba, jer kidev 23
wlis win, enaTmenierebis institutis
mecnier-muSakis, `megrul-Wanuri enebis
saukeTeso specialistis~, _ rogorc mas
axasiaTebdnen, _ qalbaton irina asaTia-
nis sityvebi: `netavi gaacocxla axla,
Tundac ori-sami TviT, akademikosi
arnold Ciqobava! rom icodeT, batono
mamanti, ra bednieri iqnebodiT maSin!..~
marTalia, arnold Ciqobava dRes cocx-
ali ar aris, magram arian misi da mis-
nairi mecnieruli sindisis mqone WeS-
mariti mecnierebis ideebze aRzrdili
specialistebi, romlebic Cvens naSromebs
jerovnad afaseben, razec zemoaRniSnuli
naTlad metyvelebs.
aq, erTi Tanamedrove specialistis
aseTi gamonaTqvamic gamaxsenda: `Zalian
minda davwero am Svidtomeulis recen-
zia, magram samsaxurSi misvla ar ginda,
mere!..~
akademikosi arnold Ciqobava da Cveni
naSromebis sxva sapatio recenzent-Sem-
faseblebi dResac cocxalni arian da
mudam icocxleben TavianTi WeSmariti
mecnieruli TvalTaxedvebiT, rac Cvens
mier zemoT motanili maTi mosazre-
bebiTac cxadia. magram meeWveba, aseve
moxdes im `mecnierebis~ SemTxvevaSi,
romlebic yovelnairad cdiloben
`daamtkicon~, rom qarTveluri enebi ar
arseboben. Tumca amas ra enaTmecnieruli
codna sWirdeba: megruli, lazuri da
svanuri rom enebi ar iyvnen da qarTulis
iseTive dialeqtebi iyvnen, rogoricaa
qarTluri, kaxuri, guruli da sxva, gana
SeiZleba, Sedgenil iqnas megrul-qar-
Tuli, svanur-qarTuli, lazur-qarTuli,
svanur-megruli da misTana leqsikonebi,
da ratom ar SeiZleba qarTul-
qarTluri, kaxur-qarTuli, kaxur-guruli
da misTana leqsikonebis Sedgena? anda,
ratom iTargmneba megruli, lazuri da
svanuri qarTulad da aseve ratom ar
iTargmneba qarTluri, kaxuri, guruli
da sxvani? ratom SeiZleba daiweros
leqsebi da Sesruldes simRerebi svanur,
megrul da lazur enebze, da ar SeiZleba
igive, gurul, kaxur, qarTlur da sxva
dialeqtebze? ratom sWirdeba Seswavla
qarTulisa megrels, lazs, svans da ar
sWirdeba igi qarTlels, kaxels, imerels
da sxvebs?
mkiTxvelisTvis uTuod naTelia, Tu
vis SeiZleba ar awyobdes Cveni naS-
romebis aRiareba, vin SeiZleba gamodi-
odes `siraqlemas poziciaSi~, vin Sei-
Zleba mas `blefs~ uwodebdes da a. S.
RmerTo Cemo, rodis ganikurnebian, zo-
gierTebi, megrelTmoZuleobis senisagan?!.
rodemde unda Seewiros saukeTeso
erovnuli faseulobani am sens?!.
marTlac, ra brZnuli andazebi gvaqvs
qarTvelebs: `karg mTqmels kargi gamgone
undao...~, `kum fexi gamohyoo...~, `iseTma
furma damwixloso...~
ras vizamT, roca azris konserva-
tizmis tyveobaSi myofi zogi Zalad
enaTmecnieri, romelsac mecnieruli naR-
vawiT arasdros gamouCenia Tavi, qaTamiv-
iT Tu iqceva, _ kvercxs rom dadebs da
qveyanas iklebs kakaniT, TiTqosda dedami-
wa daedos; am dros ki, mas ar surs
dainaxos sxvisi, marTlacda didm-
niSvnelovani naRvawi, anda sulac ar
ZaluZs misi danaxva. magram, RmerTia
yvelas ganmsjeli.
`megruli enis leqsika da sityvaT-
warmomavloba~, SarSan, oTxma samecniero
akademiam waradgina S. rusTavelis sax-
elobis premiaze (sulelebi iyvnen?).
Sedegad, aseTi sityvieri pasuxi miviReT:
`Zalian moiwones, magram, konkursze ver
gavida~.
mamanti ZaZamia
(gagrZeleba Semdeg nomerSi)
dagvianebuli pasuxi baton gulbaT toraZes
ave maria
mTvare namtiral upeebs iSrobs,
xeebis miRma isev qaria,
mciva Zvirfaso, imaze vSiSob,
rom ver gadido ave maria!!!
Tu ki cremlebi sinanuls iwvevs,
gulSi wuxilis didi Raria,
leqsi moyveba aprilis wvimebs,
rom Sen gadidos ave maria!!!
Tu ki daitevs samyaros strofi,
maS raRas izams mTeli aria?
SemarTulia paolos Tofi!
ar dagvaoblo ave maria!!!
sad daikarga Zvirfaso tite?!
sxva poetebi saiT arian?!
nu gaimeteb leqsebis gvritebs,
nu gaimeteb ave maria!!!
isev audis boli tramalebs,
sityvebis miRma isev qaria,
uwindeliviT axlac manaRvlebs,
rom ver gadido ave maria!!!
ukve dawerils wakiTxva TenTavs,
gulSi wuxilis didi bzaria,
dideba Senda!!! dideba Senda!!!
dideba Senda!!! ave maria!!!
g.gobeCia
-
ilori6 19-26 aprili 2011
Cvens mkiTxvelebs vTavazobT
nawyvetebs cnobili qarTveli
mwerlisa da mecnieris iona
meunargias 1939 wels gamocemuli
wignidan “samegrelos samTavros
ukanaskneli periodi da daviT
dadiani” (avtoriseuli stilistika
SenarCunebulia).
daviTis saqmeTa
aRnusxva. sxva da sxva
mogonebani.
sasaxlis gverdiT aris aSenebuli
eklesia agebuli mTavris kacia II
dadianisagan 1782 wels. eklesiis erTsa
da erTs svetze amoWrilia misis
brZanebiT Semdegi warwera:
qristes dedav,
mcire wvlils vbedav
Sens saxlad iZRven es eklesia,
Sens mier Senda
gZRvnob viT SegSvenda,
Cemze mxedvel yav Cemi mesia,
me dadianman
Sengan mosavman
kaciam gige saxli esia
da meuRliT da ZiT
mnaTobda mbaZiT
mrCobl sufeva gvec umjobesia
eklesias garedam spondios qva aqvs
Semovlebuli. es qva, rogorc miTxres,
abaSis wyal-vardnilidam aris
motanili. levan dadianis dros am
eklesias winidam samreklo miaSenes.
sasaxlis wyobileba,
aRdgomis dResaswaulis
gadaxda
daviT dadians Tavis sasaxleSi
undoda SemoeRo evropuli wesebi, is
wesebi, romelic unaxavs Tbilissa da
peterburgSi.
mouxseneblad veravin Sevidoda
masTan.
mouwvevlad veravin dajdeboda mis
sufraze, TviT axlobelnica.
mTavrad yofnis dros sadilad
iwvevda is: mdivanbegebs, mazris
ufrosebs da xanSiSesul Tavad-
aznaurebs.
xandaxan ki sasaxlis ers Tavis
mTavrobas agrZnobinebda.
Tavadma grigol gurielma miambo:
erTxel giorgi CiCua da me mivediT
erTad sasaxleSi. sadilobis dros
mTavarma Tavis sufraze me mimiwvia da
giorgi CiCua ara. me es gamikvirda,
radganac vicodi, rom giorgi CiCua
pirveli TavadiSvili iyo samegreloSi
da Cemi gakvirveba mTavars gavuziare.
_ ra genaRvlebao, _ brZana Tavadma.
am dRes, dasZina gurielma, ivane
Ciqvanic sasaxleSi iyo da imasac
calke sufra daudgeso.
sasaxleSi mTavars sakuTari
mxleblebi _ kanvoi _ rigis kacebi
hyavda, dambaCiT da lekuriT
SeiaraRebuli. amaTi ufrosi iyo
grigol tarielis Ze dadiani. saRamos
moxsendeboda amas meore dRes vin
unda yofiliyo sasaxleSi “deJurnad”
da imas wina-saRamos Seatyobinebdnen,
rom meore dilas alionze sasaxleSi
yofiliyo. rigis kacebi iyvnen: petre
mxeiZe, giorgi gelovani, Teimuraz
axvlediani, xosia Ciqvani, arCil faRava,
dutu batoniSvili, grigol dgebuaZe,
gaxu faRava, solomon faRava.
“deJurnebi” gaCerebuli iyvnen sasaxlis
zalaSi, an aivanze. Tu vinme mTxovneli
movidoda, eseni dauxvdebodnen, Txovnas
CamoarTmevdnen da batons miarTmevdnen.
Tu sadme mTavari wabrZandeboda, eseni
Tan axldnen cxeniT Tu fexiT.
daviT dadianis sasaxlis amalaSi,
rogorc Zvelad, gamoulevelni iyvnen
xumarani.
pirveli adgili amaTSi eWira erT
jujas, romelsac ivan iakovleviCs
eZaxdnen. es kaci romeliRac egzarqoss
Camoeyvana TbilisSi saratovidam da
eqzarqosisaTvis daviT dadians
gamoerTmia. 35 wlis kaci, taniT patara,
im zomamdis patara, rom rodesac
unagirze Sesvamdnen imas uzangis sigrZe
5-6 verSokze unda daeyenebiaT,
pirtitveli ivan iakovleviCi sul
balRsa gavda da akvirvebda kacs, roca
musaifSi gaereoda da laparakobda,
rogorc xanSi Sesuli kaci. ivan
iakovleviCi mudam mTavris ojaxSi iyo,
mTavris sufraze ijda, mTavris miRebis
ceremoniebis monawile iyo.
xumara ivane tarielis-Ze
qarTvelTagani, xumara xergiani _ svani,
sul mudam arTobdnen darbazis ers.
xSiri stumari iyvnen sasaxleSi:
xumara niko Carkviani, xumara glaxua
miqelaZe.
ukanasknelis moswrebul sityvad
gamigonia:
martvils mibrZandeboda afxazeTis
mTavari _ mixeil SarvaSiZe.
Wyondidelma imis Sesagebeblad
gagzavna ramdenime warCinebuli pirebi
da maT Soris glaxua miqelaZe, romelic
Turme ver ijda mTlad kargs cxen-
unagirze.
_ glaxua, amisTana kargi unagiri
sad giSovia? _ kiTxa damcinavad
mTavarma miqelaZes.
_ batono, babua Tqveni ruxis omidam
gaqceuli rom mirboda, mefe solomoni
am unagirze ijda da ise misdevdao,
upasuxa glaxuam.
sasaxlis mosamsaxureT-uxucesi iyo
Tavadi ivane Ciqvani. imis xelqveiT
iyvnen:
ufrosi molare beJuki devdariani,
ufrosi meRvine berukela
kuxaleiSvili,
mebaRe avstrieli Jozefi.
mzareuli francuzi solomoni.
_ Cemi mzareuli rogor mogwons? _
hkiTxa erTxel mTavarma msajulT-
uxucess rosTo Ciqovans, _ daxe, ra
rbili xorcia, TiTon adneba kbilze.
_ swored amitomac mgonia, batono
mTavaro, rom Tqveni mzareuli yars-
idam unda iyos mosulio, _ upasuxa
Ciqvanma.
ufrosi qeSiki _ Cagunava.
erTi, daviTis werili, miwerili
grigol dadianTan memkvidreobis dros,
ixseniebs TavqeSikad am Cagunavas.
“Cagunava momkvdara uecrad, Zalian
damaklda sawyali da Zalianac vwuxvar
mis sikvdils, Sen nu momikvde, marTlac
Cinebuli mcveli iyo da vapirebdi
ocdaoTx kacs mis xelT qveS qeSikebad
dazrdas, is ucxod dazrdida, am
gvarobaSid namdvilad Cinebuli iyo”
_ wers memkvidre Tavis Zmas.
mosamsaxureebis da sazogadod
darbazis eris keTil-zneobas daviT
dadiani yovelTvis dids yuradRebas
aqcevda.
erTxel, aRdgomis winadRes daviTma
Tvali mohkra, rom erTi viRac jguSia
Zlier axlo da gulsmodgined
earSiyeboda sasaxleSi myofs erTs
ymawvil qals. es rom mTavarma dainaxa,
moatanina wkneli, gaawvina arSiyi
ymawvili iatakze da garozga. es
Seuracxyofa ver aitana Tavmomwone
ymawvilma da im dros, roca zaris xma
iwvevda xalxs gabrwyinvebuls
eklesiaSi, jguSiam daidva Sublze
dambaCa da Tavi moikla.
mruSobis giebas daviT dadiani ara
SemTxvevaSi ar daridebia.
roca levan dadiani gaasvenes,
zugdididam, samgloviaro procesias
Tma gaSlilad da Cveulebrivis
tiriliT da moTqmiT misdevda daviT
dadianis maxloblad marTa dedoflis
pirisfareSi edemyvavilisa. “Sen
midixar, batono, magram me ubedurma ra
vqna, me vis mitoveb”, mosTqvamda is da
es moTqma ar Tavdeboda, “me vis mitoveb,
batono, me vis mitoveb, batono, me vis
mitoveb, batono”. mTavari amaze
gagulisda, miubrunda imas da
Taviseburis wvrilis xmiT uTxra
pasuxad: “giorgi Ciqvans, giorgi Ciqvans”.
Turme edemyvavils swamobdnen giorgi
CiqvanTan karg ganwyobilebas da es
mTavarsac scodnia.
(gagrZeleba iqneba)
samegrelo daviT dadianis dros
kaxi kalaZe giorgi demetraZisganTavisuflebas iTxovs
saqarTvelos erovnuli nakrebis kapitani
kaxi kalaZe giorgi demetraZis
patimrobidan gaTavisuflebas iTxovs.
kalaZem aRniSnulis Sesaxeb erT-erT
socialur qselze gancxadeba gaavrcela,
sadac fexburTeli wers, rom sazogadoebam
xelisuflebas meti unda mosTxovon.
„vfiqrob, dgeba dro, rodesac ufro meti
unda movTxovoT xelisufalT, meti
gamWvirvaloba. demokratiis Suqurad
wodebulma qveyanam ukanasknel wlebSi
aSkara regresi ganicada“, – wers kalaZe.
fexburTeli imasac acxadebs, rom
ocdameerTe saukuneSi adamianebs saubari
kodirebulad, farulad ar unda uxdebodeT.
„arsebobs SiSis stereotipi, romelic
dasamsxvrevia da is pirvel rigSi
TiToeulma Cvenganma Sinaganad, Tavis TavSi
unda gaanadguros“, – naTqvamia gancxadebaSi.
_ „mTeli cxovreba vibrZodi Cemi
qveynisTvis, mindorsa Tu mis gareT,
arasodes SevSinebivar siZneleebsa da
gamowvevebs. yovelTvis mjeroda, rom
samarTlianoba adre Tu gvian izeimebda,
rom qveyanaSi kanoni ikanonebda da ar
iqneboda misi ormagi standartebiT gageba
da gamoyeneba. Tumca guSin reformirebulma
qarTulma sasamar- Tlom, sazogadoebis
garkveuli nawilis azriT, morigi testi
ver Caabara. Cveni qveynis asobiT aTasi
moqalaqis msgavsad, mec vfiqrob, rom
giorgi demetraZis saqme Tavidan
gadasaxedia, Sesaswavlia TiToeuli detali.
aRniSnulma verdiqtma sazogadoebis
undobloba daimsaxura“, – wers
safexburTo klub „jenoas“ fexbur- Teli.
misi TqmiT, adamianebis bediT ar unda
TamaSobdnen.
„giorgis megobrebs uamravi adamiani
gvirekavs, gvxvdeba sxvadasxva saxis
mxardamWeri gancxadeba socialur qselSi.
sasamarTlos dasrulebamde mqonda
mizeruli, magram mainc, imedi, rom qarTuli
Temidas saswori udanaSaulod dakavebuli
adamianis sasikeTod gadaixreboda, Tumca
amaod“, – naTqvamia mimarTvaSi.
kalaZe demetraZis udanaSaulobaSi
darwmunebulia.
„mtkiced mjera, rom giorgi demetraZe
udanaSauloa da Cven, misi megobrebi da
misi niWis damfasebeli mravalaTasian
gulSematkivarTa armia am saqmes bolomde
mivyvebiT! samarTlianoba gaimarjvebs“, –
wers kaxi kalaZe.
SegaxsenebT, rom qarTvel fexburTel
giorgi demetraZes saqalaqo sasamarTlom
8 wliT Tavisuflebis aRkveTa 23 marts
miusaja.
cnobilia, rom demetraZes bralad
qurdul samyarosTan kavSiri edeba.
aRniSnuli piri kriminalur avtoritet
vato yifianTan erTad e.w. obSCiakis Sesaxeb
molaparakebas awarmoebda.
saarCevno molaparakebebiSeferxda, mxareebi ki erTmaneTs
brals sdeben
„saarCevno reformaze molaparakebebi
„mniSvnelovnad Seferxda“, vinaidan
xelisuflebam uari Tqva „opoziciuri
rvianis“ „racionalur da dasabuTebul“
winadadebebze“, – ganacxada respublikuri
partiis liderma daviT usufaSvilma.
deputatma mmarTveli partiidan pavle
kublaSvilma manamde ganacxada, rom swored
opozicias da mis mier erTobliv
gancxadebaSi gamoyenebul „ultimatumebis
enas“ mihyavs molaparakebebis procesi
CaSlisken. man isic aRniSna, rom mmarTveli
partia mzad aris, ganagrZos molaparakebebi,
Tumca ultimatumebi „miuRebelia“.
telekompania „maestrosTan“ interviuSi
usufaSvilma ganacxada, rom rva
opoziciuri partia, romlebic mmarTvel
partiasTan saarCevno sistemis reformaze
molaparakebebs erTiani poziciidan
awarmoeben, ar apirebs am procesidan
gamosvlas.
man, aseve, ganacxada, rom isini maSinve
daubrundebian molaparakebebis magidas,
rogorc ki mmarTveli partia moqnil
winadadebebs wamoayenebs, romelTa
safuZvelzec SesaZlebeli iqneba ormxrivi
kompromisebis gziT SeTanxmebis miRweva.
opoziciam uaryo mmarTveli partiis
saarCevno winadadebebi, maT Soris is,
romelic erTmandatian olqebSi arCeuli
maJoritari deputatebis raodenobis zrdas
iTvaliswinebda.
usufaSvilma ganacxada, rom amgvari
winadadebebis SemoTavazebiT mmarTvel
partias uTanxmoebebis provocireba surda
opoziciur rvianSi im imediT, rom ramdenime
partia maSinve datovebda molaparakebebs.
„Cven movlenaTa ganviTareba aseTi
scenariT gaazrebuli gvqonda, – ganacxada
usufaSvilma, – Cvenma xuTTvianma muSaobam
Zalze seriozuli Sedegi gamoiRo;
xelisufleba aris kuTxeSi, dRes Cven
veranair arguments ver gveubnebian, garda
imisa, rom, Turme, isterika movawyeT... is,
rom rviani erTiania, aris warmatebis erT-
erTi sawindari“.
man, aseve, ganacxada, rom erToblivi
gancxadebis gamoqveynebiT opoziciurma
rvianma „mniSvnelovani gzavnili“ misca
qarTvel sazogadoebas da saerTaSoriso
Tanamegobrobas, rom an unda moxdes
SeTanxmeba saarCevno sistemis reformaze,
an ar iqneba demokratiuli arCevnebi.
imave satelevizio interviuSi
respublikuri partiis liderma gaakritika
is opoziciuri partiebi, romlebic
revoluciaze saubroben da mmarTvel
partiasTan molaparakebebis winaaRmdeg
gamodian im motiviT, rom samarTliani
arCevnebis Catareba mxolod prezident
saakaSvilis gadayenebis Semdeg iqneba
SesaZlebeli.
„aseTi vardisferi zRaprebi Cven
saqarTveloSi ukve ramdenjerme vnaxeT, –
ganacxada usufaSvilma, – saqarTveloSi
xelisuflebis damamxobeli Caatarebs
iseTsave arCevnebs, rogoric Caatara mixeil
saakaSvilma“.
nana leJava: „Tu xelisuflebamxolod amqveynad gvatyuebda,axla misi sicrue im qveyanasac
swvdeba“
amas winaT mixeil saakaSvili poet
muxran maWavarianis mSobliur sofel
argveTs ewvia, sadac adgilobriv
mosaxleobas amcno, rom poetis ukanaskneli
survili Seasrula da sofels 24-saaTiani
wyalmomarageba eqneboda, Tumca, rogorc
aRmoCnda, saakaSvilma kidev erTxel icrua.
argveTSi wyalTan dakavSirebuli
viTarebis gasarkvevad Jurnalistebi
Cavidnen, romlebmac iq arsebuli situacia
eTerSi gaaxmianes.
„rogorc aRmoCnda, Tu xelisufleba
aqamde mxolod amqveynad gvatyuebda, axla
misi tyuili im qveyanasac swvdeba“, –
ganacxada Jurnalistma nana leJavam, rac
telearxebis mier gadmocemul informacias
srulad abaTilebs.
telearxebiT xalxma miiRo informacia
imis Sesaxeb, rom prezidentma axali
wyalgayvanilobis sistema Seamowma da
rom sistema kargad muSaobs, Tumca, rogorc
gairkva, adgilze Casul saakaSvils mdinare
yviriladan saxanZro manqanebiT
amotumbuli wyali daalevines, romelic
sicocxlisTvis arcTu ise usafrTxoa.
adgilobrivTa gancxadebiT, saakaSvilTan
Sexvedraze specialurad SerCeuli xalxi
miiyvanes, argveTelebi prezidentTan arc
ki miuSves – samarTaldamcvelebma isini
avtomanqanebSi Casxes da manamde
„daaseirnebdnen“, vidre qveynis pirvelma
pirma teritoria ar datova.
aRniSnul sakiTxze komentari saCxeris
gamgebelma zurab cercvaZemac gaakeTa,
romelmac uwyloba uSuqobas daabrala
da aRniSna, rom Seferxeba droebiTia,
Tumca, rodesac Jurnalistebi misgan
intervius iRebdnen, sofel argveTs Suqi
Seuferxeblad miewodeboda.
amasTan, gadacemaSi saCxereSi gaxsnil
sacurao auzzecaa saubari, romelic
prezidentma saakaSvilma raionSi vizitisas
gaxsna, sinamdvileSi ki auzi adgilobrivebs
biznesmenma biZina ivaniSvilma auSena da
is sami Tvis winaT gaixsna. adgilobrivebis
TqmiT, es mixeil saakaSvilis mier
dadgmuli kidev erTi morigi speqtakli
iyo.
-
ilori 719-26 aprili 2011
interviu jimi jaliaSvilTan
moskovsa da Tbiliss Soris msof-
lio savaWro organizaciaSi ruseTis
gawevrianebasTan dakavSirebiT mimdi-
nare molaparakebebze, saakaSvilis do-
nald trampTan vizitsa da bolo
dros gan¬viTarebul sxva mniSvnelo-
van movlenebze gvesaubreba politi-
kur mecnierebaTa doqtori, profesori
jimi jaliaSvili.
_ batono jimi, rac dro gadis, sul
ufro met adamians sjera, rom adre
Tu gvian, xelisuflebis Secvla sa-
qarTveloSic iseTive formiT moxdeba,
rogorc es egviptesa da tunisSi gaa-
keTa aTwleulebis manZilze avtori-
tarizmis uRelqveS myofma mosaxleo-
bam; Tqven ra azris xarT am yvela-
ferze da rogor afasebT imave ameri-
kis vice-prezident baidenis mier ram-
denime dRis winaT moskovSi gakeTebul
gancxadebas: “arc erT qveyanas, rome-
lic demokratiulad arCeuli lide-
ris gadasagdebad saxelmwifo gadat-
rialebis mowyobas gadawyvets, mxars
ar davuWerT”. _ upirvelesad, poli-
tikurma speqtrma, vgulisxmob opozi-
cias, da aseve sazogadoebamac unda
gaiazros da gaaanalizos, ras niSnavs
is, rom realurad saxeze gvaqvs av-
tokratuli sistema da SeerTebuli
Statebi am reJims da zogadad aq ar-
sebul viTarebas afasebs dadebiTad.
Cemi azriT, es aris mTavari amosavali
wertili da, Tu sakiTxs am kuTxiT ar
SevxedavT, vfiqrob, SeuZlebelia, pasuxi
gavceT kiTxvas, romelic Tqven dasviT
da romelic dRes bevrs uCndeba.
_ araerT interviuSi miTqvams, maT
Soris TqvenTanac, rom amerikis inte-
resebi saqarTvelos mimarT ar gani-
sazRvreba imiT, Tu ramdenad maRalia
aq demokratiis xarisxi. CvenTan da
mTlianad kavkasiis regionTan dakav-
SirebiT maT sul sxva geopolitikuri
amocanebi aqvT. ase rom, asjer da
aTasjer ufro mZimec rom iyos reJimi,
romelsac es xelisufleba warmoad-
gens, Rrmad var darwmunebuli, arc
erTi amerikeli oficialuri piri
saakaSvilis gadayenebas mxars ar dau-
Wers.
rac Seexeba vice-prezidentis ganc-
xadebas, saerTod baideni yovelTvis
gamoirCeoda da dResac gamoirCeva
saakaSvilisadmi gansakuTrebuli
loialuri damokidebulebiT da is,
rac man Tqva, demokratiulad arCeuli
xelisuflebis damxobas mxars ar da-
vuWerTo, vfiqrob, iyo mkafio signali
rogorc opoziciis, ise Cveni sazoga-
doebis misamarTiT, rom saakaSvili
da mTeli mi¬si garemocva, yovel
SemTxvevaSi, am etapze mainc, xelSeu-
xebelia. amasve mowmobs “TeTri sax-
lis” sxva maRalCinosanTa gancxade-
bebic, romelTa bolodroindel ga-
mosvlebs Tu davujerebT, saqarTve-
loSi Turme demokratiuli procese-
bic swrafad viTardeba, arCevnebic
normalurad tardeba da mosaxleobis
dasaqmebis mxrivac yvelaferi kargad
yofila...
_ anu Tqven ambobT, rom saakaSvils
vaSingtonidan yvelaferze “mwvane”
aqvs anTebuli? Tu asea, maSin marTla
uZleveli da yovlad ualternativo
ZalasTan gvqonia saqme am xelisuf-
lebis saxiT.
_ gvinda Tu ara, es asea da amis
daunaxaoba, ubralod, SeuZlebelia.
metic, amerikis mxardaWeris gareSe, me
mgoni, eWvi aravis epareba imaSi, rom
es reJimi aqamde ver moaRwevda. Tumca,
roca laparakia xelisuflebis Secv-
laze, isic unda iTqvas, rom am SemTx-
vevaSi SeerTebuli Statebi ar aris
erTaderTi Semaferxebeli faqtori.
is mdgomareoba, romelSic amJamad
Cven vimyofebiT didwilad opoziciis
araswori politikiTa da araadekva-
turi nabijebiTaa ganpirobebuli, ra-
Sic sakmaod didi wvlili sazoga-
doebasac miuZRvis...
_ Tqven demokratiis ararsebobaze
saubrobT, eqspertTa garkveul wreSi
ki imaze msjeloben da kamaToben, aris
Tu ara saqarTveloSi avtokratia...
_ kamaTiT yvelaferze SeiZleba vi-
kamaToT, magram me piradad, rogorc
am qveynis rigiTi moqalaqe, rasac
vgrZnob da vxedav, aseTi mkacri av-
tokratiuli reJimi ar maxsovs da
arc yofila odesme saqarTveloSi.
dRes saqarTveloSi aris avtokratuli
sistema, romelic pirdapir Trgunavs
da amonebs adamians; yvelaze sagangaSo
da damafiqrebeli ki is aris, rom am
sistemas ar aqvs, yovel SemTxvevaSi,
jerjerobiT, ar uCans dasasruli,
sazRvari, rom Soreul perspeqtivaSi
mainc procesebis Semobrunebasa da
rame pozitiur Zvrebze visaubroT.
amitomac aris dRes sazogadoebaSi
nihilizmi gamefebuli da mosaxleobis
udides nawils sjera, rom Cveni er-
TaderTi gamosavali im gzaSia, rome-
lic ukve gaiara orma afrikulma sa-
xelmwifom - tunisma da egviptem...
_ Tqven fiqrobT, rom aqac SeiZleba,
movlenebi msgavsi scenariT ganviTar-
des?
_ logikurad Tu vimsjelebT, amis
albaToba didi unda iyos, vinaidan
avtoritaruli reJimi, romelic aq
mZvinvarebs, yvela pirobas qmnis imi-
saTvis, rom erT mSvenier dRes mosax-
leoba afeTqdes; Tumca realoba sxva
ramezec metyvelebs _ sazogadoeba
ar aris erTiani, piriqiT, ukiduresad
daqsaqsulia da swored es aris is
garemoeba, rac xelisuflebas saSua-
lebas aZlevs, imoqmedos principiT:
“dayavi da ibatone”. garda amisa, maq-
simalurad diskreditebulia opozi-
cia, ar arsebobs Zala, romelmac raime
mimarTuleba SeiZleba misces mTel
am mimdinare procesebs da realurad
qveyanaSi ver iqmneba is politikuri
asparezi, rasac opoziciuri fronti
hqvia. sezonuri partiebi, romlebic
xelisuflebis saWiroebis mixedviT
iqmnebian, bunebrivia, ver gasweven eris
winamZRolobas. ase rom, pasuxi kiTx-
vaze _ mosalodnelia Tu ara saqarT-
veloSi “tunisi” da “egvipte” _ aseTia:
logikurad mosalodnelia, yovel
SemTxvevaSi, unda iyos, magram realoba,
romelic aq aris opoziciuri speqtris
siZlierisa da, rac mTavaria, sazoga-
doebis Sekrulobis TvalsazrisiT,
calsaxad gamo¬ricxavs aq movlenaTa
amgvari scenariT ganviTarebas.
_ Tqven TqviT, rom vaSingtoni sa-
qarTveloSi xelisuflebis Secvlas
mxars ar dauWers. arsebobs mosaz-
reoba, rom im SemTxvevaSi, Tuki evropa
da amerika saakaSvilze raime zewolas
moax¬dens, am ukanasknelma, Ses