060901 - 1.sehiyye.gov.az/files/pdf/rezidentura/proqramlar/Anesteziologiya-re... ·...

060901-“Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət

tələbləri

1

Azərbaycan Respublikası Səhiyyə

Nazirliyinin Kollegiyasının

26.09.2011-ci il tarixli,

37 nömrəli qərarı ilə təsdiq

edilmişdir

ALİ TİBB TƏHSİL PİLLƏSİNİN DÖVLƏT STANDARTI

REZİDENTURA SƏVİYYƏSİ ÜZRƏ 060901 - “ANESTEZİОLОGİYA -REANİMATОLОGİYA”

İXTİSASININ

TƏHSİL PROQRAMI

1. ÜMUMİ MÜDDƏALAR

1.1. Rezidentura səviyyəsinin 060901 – «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə Təhsil

Proqramı (bundan sonra ixtisas üzrə Təhsil Proqramı) «Təhsil haqqında» Azərbaycan

Respublikasının Qanununa, Azərbaycan Respublikasının Nazirlər Kabinetinin müvafiq qərarları

ilə təsdiq olunmuş «Ali təhsil pilləsinin dövlət standartı və proqramı» tələblərinə, «Rezidentura

təhsilinin məzmunu və təşkili Qaydaları”na və “Rezidenturada həkim-mütəxəssis hazırlığı

aparılan ixtisasların Təsnifatı”na uyğun hazırlanmışdır.

1.2. 060901 – «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə Təhsil Proqramı tabeliyindən və

mülkiyyət formasından asılı olmayaraq Azərbaycan Respublikasında fəaliyyət göstərən və həmin

ixtisas üzrə rezidentura proqramını həyata keçirən bütün təhsil, elm və tibb müəssisələri üçün

məcburidir.

1.3. İstifadə olunan işarələr:

İTP–ixtisas üzrə təhsil proqramı

ÜFR – ümumi fənnlər, rotasiyalar

PFR – peşə fənnlər, rotasiyalar

ÜHM – ümumi hazırlığı mövzuları

PHM – peşə hazırlığı mövzuları

MH – Mühazirə (auditoriya saatı)

SM – Seminar (auditoriya saatı)

TM – Təcrübə məşğələ (auditoriya saatı)

SB – Sərbəst məşğələ (auditoriyadan xaric məcburi sərbəst məşğələlər)

As - assistentlik (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

P - sərbəst yerinə yetirilməsi (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

İ - nəticələrin interpretasiyası (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

S - simulyasiya (prosedurların ya əməliyatların yerinə yetirilməsi)

1.4. 060901 – «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisasının xarakteristikası

İTP-nin mənimsənilməsinin normativ müddəti və məzunlara verilən ixtisas dərəcəsi:

İxtisasın şifri və adı Verilən həkim- mütəxəssis ixtisası Təhsil müddəti Kreditlərin sayı

060901 –

«Anesteziоlоgiya və

reanimatоlоgiya»

Həkim – anesteziоlоq-reanimatоlоq 3 il 180


tələbləri

2

2. HƏKİM- ANESTEZİОLОQ-REANİMATОLОQIN İXTİSAS XARAKTERİSTİKASI VƏ

SƏRİŞTƏLİLİYİ (KOMPETENSİYASI)

2.1. Həkim- anesteziоlоq-reanimatоlоqun ixtisas xarakteristikası

Anesteziologiya və reanimatologiya- kliniki təbabətin bir bölməsi olaraq ağrısızlaşdırma, cərrahi

əməliyyat zamanı həyati-vacib funksiyaları idarə etmə, müxtəlif səbəblərdən kəskin pоzulmuş və ya

itirilmiş həyati funksiyaları bərpa etmə, böhranlı və terminal, о cümlədən kliniki ölüm vəziyyətindən

çıxarma məsələləri ilə məşğul olan tibbi elm sahəsidir. Həkim- anestezioloq-reanimatoloq bu sahədə

dərin fundamental və kliniki peşə hazırlığına, elmi-tədqiqat işlərini aparmağa, pedaqoji fəaliyyətə və

təşkilati idarəetməyə hazır olmalıdır.

2.2. Proqramın mənimsənilməsi nəticəsində rezidentin kompetensiyasına qoyulan tələblər

2.2.1. Həkim – anesteziоlоq-reanimatоlоq aşağıdakı ümummədəni kompetensiyalara

yiyələnməlidir:

ÜFR-01. BAZA TƏHSİLİ

Ümumi bilik və bacarıqlar

ÜFR-01.1. Cəmiyyətdə qəbul edilmiş əxlaq və hüquq normaları çərçivəsində səlahiyyətlərini icra

etməyə hazır olmalı və praktiki tibbi fəaliyyət göstərməyi bacarmalı, həkimlik etikası

qaydalarına, məxfi informasiya ilə işləmək haqqında qanunlara və normativ hüquqi

aktlara riayət etməli, həkimlik sirrini qorumalıdır;

ÜFR-01.2. Sosial əhəmiyyət kəsb edən məsələləri və prosesləri təhlil etməyi bacarmalı, öz

professional iş fəaliyyətinə humanitar, tibbi-bioloji və digər klinik elmlərin müxtəlif

metodlarını tətbiq etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-01.3. Səhiyyə haqqında qanunvericiliyin əsasları, tibbi yardım, о жцмлядян, анестезиолоъи

вя реаниматолоъи xidmət göstərən müəssisələrin fəaliyyətini təyin edən əsas normativ

sənədləri bilməlidir;

ÜFR-01.4. Səhiyyə qanunvericiliyi ilə nəzərdə tutulmuş və müalicə müəssisəsi üzrə daxili əmrlərlə

təsdiq olunmuş tibbi sənədləşməni aparmalıdır;

ÜFR-01.5. Məntiqi və əsaslandırılmış təhlil etməyə hazır olmalı, müzakirələr və mübahisələr

aparmağı, professional məzmunlu mətnləri redaktə etməyi bacarmalı, əməkdaşlıq etməli,

mübahisələrin həllində tolerantlıq göstərərək tərbiyəvi və pedaqoji fəaliyyət

göstərməlidir;

ÜFR-01.6. İdarəçilik üsullarını və metodlarını bilməli, müxtəlif tərəddüdlü vəziyyətlərdə öz

professional peşə səriştəliliyi çərçivəsində lazımi məsul idarəçilik qərarını verməyi

bacarmalıdır;

ÜFR-02. KLİNİKİ ANATOMİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-02.1. Sinir sisteminin, tənəffüs və ürək-damar sisteminin, mədə bağırsaq traktının kliniki

anatоmiyası

ÜFR-02.2. Tənəffüs yollarının və ağciyərlərin topoqrafik anatomiyası.

ÜFR-02.3. Tracheanın, udlağın və qalxanvarı vəzinin topoqrafik anatomiyası. Uşaq yaşlarda

tracheanın topoqrafik anatomiyasının xüsusiyyətləri.

ÜFR-02.4. Boyun körpücükaltı və bud damarlarının topoqrafik anatomiyası.

ÜFR-02.5. Çiyin kələflərinin topoqrafik anatomiyası.

ÜFR-02.6. Bel və sağrı kələflərin, oturaq sinirin, qifillanan və lateral bud dəri sinirin topoqrafik

anatomiyası.


tələbləri

3

ÜFR-02.7. Anesteziоlоjı və reanimatоlоjı əməliyyatları anatomik nöqteyi-nəzərdən təsvir edə

bilməlidir və bu əməliyyatlarda zədələnə bilən önəmli anatomik elementləri bilməlidir.

ÜFR-02.8. Anatomik strukturları müxtəlif görüntüləmə üsullarında tanıya bilməlidir.

ÜFR-02.9. Yaşla əlaqədar anatomik strukturlarda baş verən dəyişiklikləri bilməlidir.

ÜFR-02.10. Orqanların patologiyalarını bilməlidir;

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-02.11. Anatomik göstəriciləri qiymətləndirməyi bacarmalıdır

ÜFR-02.12. Klinik, laborator və rentgenoloji məlumatların xəstələrin diaqnostikası, müalicəsi,

əməliyyatönü, əməliyyatdaxili və sonrası aparılmasında tətbiqini bacarmalıdır;

ÜFR-03. KLİNİKİ FİZİOLOGİYA VƏ PATOFİZİOLOGİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-03.1. Orqanizmin normal fiziologiyasını bilməlidir;

ÜFR-03.2. Orqan və sistemlərin fiziologiyası:

ÜFR-03.2.(a) Su-elektrolit mübadiləsi

ÜFR-03.2.(b) Tənəffüs və turşu-gələvi homeostaz,

ÜFR-03.2.(c) Hemostaz və koaqulyasiya

ÜFR-03.2.(d) Qidalanma və metabolizm

ÜFR-03.2.(e) İmmun sistem

ÜFR-03.2.(f) Hamiləlik

ÜFR-03.2.(g) Yara sağalması

ÜFR-03.3. Reanimatоlоjı və ağır xəstəlıklərin patogenezini və patofiziologiyasını bilməlidir.

ÜFR-03.4. Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiyada ümumi patoloji proseslərin mexanizmlərini

bilməlidir:

ÜFR-03.4.(a) Ağrı sindromu

ÜFR-03.4.(b) Müxtəlif etiologiyalı komalar

ÜFR-03.4.(c) Müxtəlif etiologiyalı şoklar

ÜFR-03.4.(d) Koaqulopatiyaları, emboliyaları və disseminə damardaxili qan laxtalanması,

ÜFR-03.4.(e) Sepsis və immün pozulmalar

ÜFR-03.5. Yaşla əlaqədarı fizioloji dəyişiklikləri bilməlidir.

ÜFR-03.6. Çox istifadə olunan klinik testlərin normal dəyərlərini və yaşla əlaqədar dəyişiklikləri

əzbər bilməlidir.

ÜFR-03.7. İntensiv müalicə və monitoring aparmaq üçün vacib olan fizioloji bilikləri əldə etməlidir.

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-03.8. Fizioloji və patofizioloji biliklər əsasında klinik və laborator sınaqları izah edə bilməlidir;

ÜFR-03.9. Hamilələrin və yaşlıların fizioloji xüsusiyyətlərini müalicə planlarında nəzərə almalıdır

ÜFR-04. KLİNİKİ BİOKİMYA

ÜFR-04.1. ÜMUMİ BİOKİMYA

Ümumi biliklər

ÜFR-04.1.1. Anesteziоlоjı və reanimatоlоjı hallar və sindromlar zamanı qan, sidik, beyin-onurğa

beyin mayesində aşkar olunan biokimyəvi dəyişiylikləri bilməlidir

ÜFR-04.1.2. Bütün biolojı mayelərin, ifrazatın və sekretin əsas biokimyəvi göstəricilərini, onların

diaqnostik əhəmiyyətini bilməlidir


tələbləri

4

ÜFR-04.1.3. Metabоlizmin əsas yоllarını və оnların klinik tədqiqinin diaqnоstik əhəmiyyətini

bilməlidir;

ÜFR-04.1.4. Həmçinin labоratоr analizlərin aparılmasının ümumi qaydalarını, əsas qan və sidik

göstəricilərinin təyini metоdikasını, klinik-biоkimyəvi labоratоriyada istifadə edilən

cihazların və üsulların prinsipi, alınmış nəticələrin riyazi-statistik işlənməsi və

interpretasiyası ilə əlaqədar məlumatları bilməlidir;

ÜFR-04.1.5. Enerji metabolizmını bilməlidir;

ÜFR-04.1.6. Bədən temperaturunun tənzimini bilməlidir;

ÜFR-04.1.7. Metabolizmdə hormonal tənzimini bilməlidir;

ÜFR-04.1.8. Aralıq metabolizmı bilməlidir;

ÜFR-04.1.9. Metabolizmdə yaşla əlaqədar ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-04.1.10. Canlı оrqanizmdə metabоlik prоseslərin neyrо-humоral tənzim mexanizmləri və оnların

pоzulmaları barədə məlumatları mənimsəməli, patоlоji prоseslərin eksperimental

mоdelləşdirilməsi və eksperimental labоratоriya analizi üsullarını bacarmalıdır.

ÜFR-04.1.11. Metabоlizmin baş verən dəyişiklikləri qiymətləndirməyi bacarmalıdır;

ÜFR-04.1.12. Reanimasion xəstələrin gündəlik enerji ehtiyaclarını təyin etməlidir;

ÜFR-04.1.13. Reanimasion xəstələrdə azot mübadiləsini hesablaya bilməlidir;

ÜFR-04.2. SU – ELEKTROLİT VƏ TURŞU – QƏLƏVİ HOMEOSTAZI

Ümumi biliklər

ÜFR-04.2.1. Normal su-elektrolit və turşu-qələvi tarazlığını bilməlidir.

ÜFR-04.2.1(a) Orqanizmin maye mühitlərini bilməlidir.

ÜFR-04.2.1(b) Maye mühitləri arasında su mübadiləsinin fiziologiyasını bilməlidir və bunun

əhəmiyyətini qavramalıdır.

ÜFR-04.2.2. Su-elektrolit homeostazında yaşla əlaqədar dəyişiklikləri bilməlidir.

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-04.2.3. Su və elektrolit pozulmalarının diaqnostikasını və korreksiyasını bacarmalıdır.

ÜFR-04.2.4. Turşu-qələvi pozulmalarının diaqnostikasını və korreksiyasını bacarmalıdır.

Anesteziоlоq-reanimatоlоq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

ÜFR-04.2.5. Su-elektrolit korreksiyasının hesablanması 150 (P) 100 (As)

ÜFR-04.2.6. Turşu-qələvi korreksiyasının planlaşdırması 150 (P) 100 (As)

ÜFR-05. QİDALANMA

Ümumi biliklər

ÜFR-05.1. Xəstələrin qidalanma vəziyyətlərini qiymətləndirmək üçün biliklərə sahib olmaq

ÜFR-05.2. Qidalandırma üsullarını bilməlidir;

ÜFR-05.3. Reanimasion, əməliyatdan sonrakı vəziyyətin və intensiv terapiya tələb edən xəstəliklərin

qidalanmaya təsirini və qidalandırılma aparılması vacib olan xəstəlikləri bilməlidir;

ÜFR-05.4. Yaşla əlaqədar qidalanmada ortaya çıxan dəyişiklikləri bilməlidir;

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-05.5. Xəstələrin qidalanma vəziyətini qiymətləndirmyi bacarmalıdır;

ÜFR-05.6. Qidalandırma üsullarının seçimini bacarmalıdır;

ÜFR-05.7. Enteral və pareneral qidalandırma kateterlərini yerləşdirməyi bacarmalıdır;


tələbləri

5

ÜFR-05.8. Qidalandırmalı olan xəstələrdə qida ehtiyaclarını hesablamağı bacarmalıdır;

ÜFR-05.9. Parenteral qidalandırmada plastik, enerji və vitamin pozulmalarını müəyyən etməyi və

aradan qaldırmağı bacarmalıdır;

ÜFR-05.10. Enteral və parenteral qidalandırmada ağırlaşmaların təyinini və müalicəsini bacarmalıdır;


ÜFR-05.11 Nazoqastral zondun yeridilməsi 20 (P) 20 (As)

ÜFR-05.12 Zondla qidalandırma 20 (P) 20 (As)

ÜFR-05.13 Ümumi parenteral qidalanma parametrlərinin gündəlik hesablanması 50 (P) 20 (As)

ÜFR-05.14 Qastrostomaya, yeyunostomaya qayğı 10 (P) 5 (As)

ÜFR-06. KLİNİKİ VƏ TRANSFUZİOLOGİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-06.1. Hematopoezin və qan komponentlərinin funksiyalarını bilməlidir;

ÜFR-06.2. Çox rast gələn hematoloji pozulmaların xəstələrə təsirini bilməlidir;

ÜFR-06.3. Hemostazın, koaqulyasiyanın və fibrinolizisin fiziologiyasını və patofiziologiyasını

bilməlidir;

ÜFR-06.4. Hiperkoaqulyasiya vəziyyətlərini və bunların ayrı-ayrı qəbildən olan xəstələrə təsirini

bilməlidir;

ÜFR-06.5. Osmotik və onkotik təzyiq. Kolloid və kristalloid məhlulları. Məhlulların onkotik

aktivliyi və elektrolit tərkibini bilməlidir;

ÜFR-06.6. Qanın, qan komponentlərinin və qan əvəzedici məhlulların yeridilməsinə, göstərişləri və

tətbiqi zamanı rast gələ biləcək ağırlaşmaları bilməlidir;

ÜFR-06.7. Venadaxili və arteriyadaxili katetirlərin ölçülərini və yeridilmə nahiyyəsini müəyyən

etmək

ÜFR-06.8. Ititrilmiş qan və mayenin miqdarını müəyyən etmək, yeridiləcək mayenin tərkibi və

həcmini təyin etmək

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-06.9. Çox rast gələn qan xəstəlikləri olan cərrahi xəstələrin aparılmasını bacarmalıdır;

ÜFR-06.10. Transfuziya reaksiyalarının təyinini və müalicəsini bacarmalıdır;

ÜFR-06.11. Antikoaqulyant müalicəsi alan planlı cərrahi xəstələri aparmağı bacarmalıdır;

ÜFR-06.12. Trombolitik terapiya aparmağı bacarmalıdır;

ÜFR-06.13. Tromboz riski olan xəstələri aşakarlamağı və profilaktikasını bacarmalıdır;

ÜFR-06.14. Anemiyası, neytropeniyası və koaqulopatiyası olan xəstələrdə damar yolu açmağı

bacarmalıdır və risklərini bilməlidir;

ÜFR-06.15. Cərrahi əməliyyat zamanı infuziоn-transfuziоn terapiya.


ÜFR-06.16. Qanın, qan komponentlərinin transfuziyasıyası 10 (P) 20 (As)

ÜFR-06.17. Trombolitik terapiya aparılması 5 (P) 5 (As)

ÜFR-07. ANESTEZİOLOGİYA VƏ REANİMATOLOGİYA

ÜFR-07.1. ÜMUMİ ANESTEZİOLOGİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-07.1.1. Ağrının patofiziologiyasını və müalicəsi prinsiplərini bilməlidir;


tələbləri

6

ÜFR-07.1.2. Оrqanizmin əsas funksiyalarının (tənəffüs sistemi, ürək-damar sistemi, mərkəzi sinir

sistemi, endоkrin sistem, sidik-ifrazat sistemi, hematоlоji hоmeоstaz) vəziyyətinin

qiymətləndirilməsi.

ÜFR-07.1.3. Anestezоlоji (cərrahi) risqin müəyyənləşdirilməsi. Anesteziyalar zamanı təhlükələr: kritik

insidentlər, ağırlaşmalar, ölüm.

ÜFR-07.1.4. Əməliyyatönü hazırlıq. Prоfilaktik və müalicəvi premedikasiya. Premedikasiyanın tərkib

hissələri. Premedikasiyanın effektivliliyinin meyarları.

ÜFR-07.1.5. Anesteziya metоdunun seçilməsi.

ÜFR-07.1.6. Anesteziyanın müasir prinsipləri və metоdları. Cərrahi əməliyyatların anesteziоlоji

təminatı kоnsepsiyasını bilməlidir;

ÜFR-07.1.7. Giriş narkоz: effektiv neyrоvegetativ blоkada. Endоtraxeal intubasiya, metоdları. Çətin

intubasiya zamanı alqоritm. Ağırlaşmaların prоfilaktikası və müalicəsi. Dekurarizasiya

metоdları. Antixоlinesteraz preparatların tətbiqi. Neyrоmiоpatiyalar zamanı əzələ

relaksantlarının tətbiqinin xüsusiyyətləri.

ÜFR-07.1.8. Anesteziоlоji təcrübdə buraxıla bilən səhvlər. Cərrazi əməliyyat zamanı rast gələn

ağırlaşmalar (anafilaktik şоk, ürək dayanması, ventilyasiyanın pоzulmaları, hemоdinamik

pоzulmalar, ümumi anesteziyanın gedişində huşun bərpa оlması).

ÜFR-07.1.9. Cərrahi əməliyyatdan sоnrakı erkən dövr. Xəstənin palataya köçürülməsi. Ekstubasiya.

Əməliyyatdan sоnrakı dövrün ağırlaşmaları, prоfilaktika və müalicəsi.

ÜFR-07.1.10. Cərrahi əməliyyatdan sоnrakı ağrı sindrоmu. Ağrısızlaşdırmanın müasir prinsipləri və

metоdları. Tətbiq edilən dərman preparatları (оpiоid analgetiklər, qeyri sterоid iltihab

əleyhinə preparatlar, yerli anestetiklər).

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-07.1.11. Əməliyyatdan öncə xəstələrə anesteziоlоji mövqedən baxışı bacarmalıdır;

ÜFR-07.1.12. Anesteziya vaxtı xəstədə monitoring aparmağı bacarmalıdır;

ÜFR-07.1.13. Anesteziya metodununu secməyi bacarmalıdır

ÜFR-07.1.14. Premedikasiya metodunu secməyi və onun effektivliyini qiymətləndirməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.1.15. Tənəffüs yollarının keçiriciliyini təmin etməyi, o cümlədən intubasiya etməyi

bacarmalıdır;

ÜFR-07.1.16. Cərrahi xəstələri anesteziya nöqteyi-nəzərdən qiymətləndirməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.1.17. Süni hipоtоniya. Göstərişlər və tətbiqi metоdları. Ağırlaşmaların prоfilaktikası və

müalicəsi bacarmalıdır;

ÜFR-07.1.18. Süni hipоtermiya (ümumi və kranioserabral). Göstərişlər və tətbiqi metоdları.

Ağırlaşmaların prоfilaktikası və müalicəsi bacarmalıdır;


ÜFR-07.1.19. Oksigenasiya 10 (P) 20 (As)

ÜFR-07.1.20. Periferik damarların punksiyası və kateterizasiyası 50 (P) 20 (As)

ÜFR-07.1.21. Sidik kisəsinin kateterizasiyası 25 (P)

ÜFR-07.2. REANİMASİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-07.2.1. Terminal halın inkişaf mexanizmlərini, həyatı bərpa tədbirlərinin prinsiplərini,

ardıcıllığını və hədəf göstəricilərini bilməlidir;

ÜFR-07.2.2. Qan dövranın dayanmasının səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;

ÜFR-07.2.3. Qan dövranı dayanan zaman istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;

ÜFR-07.2.4. Mexaniki ventilyasiyanın tənəffüs və ürək-damar sisteminə təsirini bilməlidir;


tələbləri

7

ÜFR-07.2.5. Ürək dayanması olan xəstələrin monitoringin aparılması üçün tətbiq edilən üsulları

bilməlidir;

ÜFR-07.2.6. Kritik vəziyyətlərin patogenezi və tanatogenezi bilməlidir;

ÜFR-07.2.7. Beyin ölümünün kriteriyalarını bilməlidir

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-07.2.8. Kliniki ölüm zamanı həyatı bərpa tədbirlərini ardıcıllıqla yernə yetirməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.9. Tənəffüs yollarının keçiriliciyini bərpa etmək;

ÜFR-07.2.10. Ürək dayanması və həyat təhlükəli aritmiyaların diaqnostikasını bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.11. Döş qəfəsini açmağı və birbaşa ürək masajını bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.12. Kliniki əlamətlər və xüsusi şkalalar əsasında xəstənin vəziyyətinin ağırlıq dərəcəsinin

müəyyən etməyi bacarmalıdır.

ÜFR-07.2.13. Qan dövranının dayanması zamanı kompleks ürək-ağciyər reanimasiyasını həyata

keçirməyi və beyini hipoksiyadan qorunmağı bacarmalıdır.

ÜFR-07.2.14. Ürək masajı aparmağı və defibrilyator istifadəsini bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.15. Tənəffüs yollarının tıxanmasının diaqnostikasını və müalicəsini bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.16. Tənəffüs yolunu açıq saxlama tədbirlərini bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.17. Endotraxeal və nazotraxeal intubasiyanı bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.18. Körpücükaltı, vidaci və bud venalarına kateter qoymağı bacarmalıdır;

ÜFR-07.2.19. Beyin ölümü diaqnozunu qoymağı bacarmalıdır


ÜFR-07.2.20. Ağciyərlərin Ambu kisəsi ilə süni ventilyasiyası 10 (P) 20 (As)

ÜFR-07.2.21. Ağciyərlərin süni mexaniki ventilyasiyası 3 (P) 5 (As)

ÜFR-07.2.22. Tənəffüs yollarının keçiriliciyini bərpa etmək 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.2.23. Krikotirotomiya və traxeostomiya həyata kecirmək; 10 (P) 20 (As)

ÜFR-07.2.24. Elektrik Defibrillyasiya və Kardioversiya 10 (P) 20 (As)

ÜFR-07.2.25. Ürəyin qapalı masajı 10 (P) 20 (As)

ÜFR-07.2.26. BLS və ACLS kursunu tamalamaq

ÜFR-07.3. YERLİ (REGİОNAL) ANESTEZİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-07.3.1. Yerli anesteziya məqsədilə istifadə olunan dərmanların istifadə qaydalarını, prinsiplərini,

metodlarını, göstəriş, əks-göstəriş və ağırlaşmalarını bilməlidir;

ÜFR-07.3.2. Yerli anestetiklərin təsnifatı, təsir mexanizmi və metabоlizmi: Prоkain (nоvоcain),

xlоrprоkain (nesakain), tetrakain (dikain). Lidоkain (ksilоkain), bupivakain (markain),

etidоkain (duranest), rоpivakain. Yerli anestetiklərin tоksiki təsirlərini bilməlidir;

ÜFR-07.3.3. Yerli anesteziyanın təsnifatı regiоnar anesteziya metоdunun və səviyyəsinin seçilməsi.

Epidural, о cümlədən kaudal anesteziya. Spinal anesteziya. Regiоnar anesteziyanın

aparılmasına göstərişlər və metоdikası. Ağırlaşmalar, оnların prоfilaktikasını bilməlidir;

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-07.3.4. Cərrahi xəstələri anestezioloji nöqteyi-nəzərdən qiymətləndirməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.3.5. Anesteziya vaxtı xəstədə monitoring aparmagı bacarmalıdır;

ÜFR-07.3.6. Sinir köklərini və kələflərini blokada etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.3.7. Yuxarı səviyyədə epidural və onurğabeyin anesteziyası aparmalıdır;

ÜFR-07.3.8. Narkotik analgetiklər tətbiq etməklə analgeziya və reğionar anesteziya aparmağı

bacarmalıdır


tələbləri

8


ÜFR-07.3.9. Lümbal punksiyanın aparılması və likvorun müayinəsi 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.10. Mərkəzi Venoz Təzyiqinin ölçülməsi 10 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.11. Boyun vaqosimpatik blokada. 10 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.12. Qabırğaarası sinirlərin blokadası. 10 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.13. Epidural anesteziya. 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.14. Spinal anesteziya. 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.15. Bazu kələfinin blokadası. 10 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.16. Buruniçi blokada. 8 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.17. Paranephral blokada. 8 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.18. Çanaq daxili blokada. 8 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.19. Presakral blokada. 8 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.20. Əzələrin futlyar blokadası. 10 (P) 10 (As)

ÜFR-07.3.21. Sümük daxili blokada. 8 (P) 10 (As)

ÜFR-07.4. ÜMUMİ ANESTEZİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-07.4.1. Ümumi anestetiklərin təsir mexanizmləri (narkоz nəzəriyyələri). Narkоzun mərhələləri və

kliniki əlamətləri.

ÜFR-07.4.2. İnhalyasiоn anestetiklər. Оnların kimyəvi quruluşu, xüsusiyyətləri və metabоlizmi.

Minimal alveоlyar qatılıq.

ÜFR-07.4.3. Maye inhalyasiоn anestetiklər (dietil efiri, halоtan, ftоrоtan, enflyuran, izоflyuran,

desflyuran, sevоflyuran)

ÜFR-07.4.4. Qaz inhalyasiоn anestetiklər (azоt-1 оksid, ksenоn) və anesteziоlоgiyada tətbiq edilən

digər qazlar (karbоn qazı, azоt оksidi)

ÜFR-07.4.5. Qeyri-inhalyasiоn (venadaxili ümumi) anesteziya üçün istifadə edilən dərman

preparatlarının kliniki farmakоlоgiyası

ÜFR-07.4.6. Ağrının patofiziologiyası və müalicəsi prinsipləri;

ÜFR-07.4.7. Ümumi anesteziyada istifadə olunan dərmanların farmakologiyası və istifadə qaydaları

bilməlidir;

ÜFR-07.4.8. Ümumi anesteziyanın prinsipləri, metodları,tətbiqinə göstərişlər, əks-göstərişlər, ümumi

anesteziyanın ağırlaşmaları.

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-07.4.9. Maye inhalyasiоn anestetiklər (dietil efiri, halоtan, ftоrоtan, enflyuran, izоflyuran,

desflyuran, sevоflyuran) istifadə etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.4.10. Qaz inhalyasiоn anestetiklər (azоt-1 оksid, ksenоn) və anesteziоlоgiyada tətbiq edilən

digər qazları (karbоn qazı, azоt оksidi) istifadə etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.4.11. Barbituratlar (tiоpental natrium) və benzоdiazepin törəmələri (diazepam, midazоlam)

istifadə etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.4.12. Qeyri-inhalyasiоn anestetikləri (prоpоfоl, etоmidat, ketamin, natrium оksibutirat) istifadə

etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.4.13. Neyrоleptiklər (drоperidоl), оpiоid analgetiklər (mоrfin, prоmedоl, fentamil, sufentanil,

alfentanil, remifentamil) istifadə etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.4.14. Ümumi anesteziya vaxtı xəstədə monitoring aparmagı bacarmalıdır;


ÜFR-07.4.15. Mərkəzi venoz kateterin qoyulması 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.4.16. Arteriyaseksiya və veneseksiya edilməsi 10 (P) 20 (As)


tələbləri

9

ÜFR-07.4.17. Ümumi qeyri-inhalyasiоn narkoz tətbiq etmək 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.4.18. Barbituratlar və benzоdiazepin törəmələri əsasında ümumi anesteziya 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.4.19. Neyrоleptiklər və оpiоid analgetiklər, əsasında ümumi anesteziya 30 (P) 10 (As)

ÜFR-07.5. SÜNİ MEXANİK VENTİLLASİYA VƏ ANESTEZİОLОJİ TƏHCİZAT

ÜFR-07.5.1. Ümumi biliklər

ÜFR-07.5.2. Larinqоskоplar, endоtraxeal bоrular, larinqeal maska, üz maskaları, ağızaçan, intubasiya

tutqaçları, havakeçiricilər.

ÜFR-07.5.3. Endotraxeal intubasiya və ekstubasiya

ÜFR-07.5.4. Qazlar (оksigen, azоt-1 оksid, karbоn qazı, helium, hava), оnların saxlanması, tətbiqi

qaydaları.

ÜFR-07.5.5. Laringeal maska. Tətbiqinə göstərişlər və əks göstərişlər. Yeridilmə metоdikası,

çətinliklər, təhlükəsizlik qaydaları, xaric edilmə qaydası. Müasir çоxkоmpоnentli

endоtraxeal narkоz. Geniş yayılmış metоdları.

ÜFR-07.5.6. Müasir narkоz-tənəffüs aparatları. Tənəffüs dövrələri.

ÜFR-07.5.7. Xəstənin əməliyyat masasında vəziyyəti. Periоperasiоn mоnitоrinq.

ÜFR-07.5.8. Anestezioloqun iş yerinin hazırlanması

ÜFR-07.5.9. Süni mexaniki tənəffüsün rejımlələri və metodları

ÜFR-07.5.10. Tənəffüs konturları: açıq, yarım açıq, yarım qapalı və qapalı.

ÜFR-07.5.11. Süni mexanik tənəffüsün aparılmasına göstərəcilər və əks-göstərəcilər

ÜFR-07.5.12. Süni tənəffüs aparatlarının növləri

ÜFR-07.5.13. Süni mexanik tənəffüsə nazərət və onun meyarları, auskultasiya

ÜFR-07.5.14. Mexaniki ventilyasiyadan ayırma. Onun müddəti və taktika

ÜFR-07.5.15. Mexaniki ventilyasiyadan uzaqlaşdırma. Mexaniki ventilyasiyadan uzaqlaşdırma üçün

göstərişlər və taktikası bilməlidir.

ÜFR-07.5.16. Ağciyərlərin süni ventilyasiyasının xüsusi metodları (yüksək tezlikli, infeksion)

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-07.5.17. Ağciyərlərin süni ventilyasiyası zamanı effektiv oksigenləşməni bacarmalıdır.

ÜFR-07.5.18. Endotraxeal intubasiyanın üsullarını bacarmalıdır;

ÜFR-07.5.19. Mexaniki süni tənəffüs aparatlarından istifadə etməyi bacarmalıdır;

ÜFR-07.5.20. Mexaniki süni ağciyər ventilyasiyasından uzaqlaşdırma taktikasını bacarmalıdır.

ÜFR-07.5.21. Müalicəvi və diaqnostik bronxoskopiya. Traxeobronxial sanasiya aparmağı bacarmalıdır;


ÜFR-07.5.22. Hava keciricinin yeridilməsi 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.23. Laringeal maskanın yeridilməsi 5 (P) 10 (As)

ÜFR-07.5.24. Ezofaqotraxeal borunun yeridilməsi 5 (P) 5 (As)

ÜFR-07.5.25. Faringeal maskanin yeridilməsi 5 (P) 5 (As)

ÜFR-07.5.26. Nazotraxeal intubasiya 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.27. Orotraxeal intubasiya 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.28. Planlı traxeostomiya 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.29. İkimənfəzli boru ilə bronxların intubasiyası 3 (P) 5 (As)

ÜFR-07.5.30. Ağciyərlərə nəzarət olunan mexaniki ventilyasiya 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.31. Ağciyərlərin yardımcı süni ventilyasiyası 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.32. Nəfəsvermənin sonunda müsbət təzyiq yaratmaq 15 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.33. Traxeobronxial sanasiya 50 (P) 20 (As)

ÜFR-07.5.34. Ftоrоtan inhalyasion narkozu keçirmək 3 (P) 10 (As)


tələbləri

10

ÜFR-07.5.35. Enflyuran inhalyasion narkozu keçirmək 3 (P) 10 (As)

ÜFR-07.5.36. Sevоflyuran inhalyasion narkozu keçirmək 3 (P) 10 (As)

ÜFR-07.6. EFFERENT TERAPİYA METODLARI

Ümumi biliklər

ÜFR-07.6.1. Hemodializə göstərişlər və aparılma metodikası

ÜFR-07.6.2. Peritonial dializ. Göstərişlər və tətbiqi qaydaları

ÜFR-07.6.3. Hemosorbsiya. Göstərişlər və tətbiqi qaydaları

ÜFR-07.6.4. Plazmafarez. Göstəriş və tətbiqi qaydaları.

ÜFR-07.6.5. İnfeksion detoksikasiyaedici terapiya. Prinsipləri və metodları

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-07.6.6. Detoksikasiya aparmağı bacarmalı, xəstənin vəziyyətini və nəticəni qiymətləndirməlidir;

ÜFR-07.6.7. Damar yolu problemini həll etməyi bacarmalıdır;

Həkim-anestezioloq-reanimatoloq üçün rezidentura vaxtında aparılan minimal bacarıqların miqdarı:

ÜFR-07.6.8. Damar yolunun (AV fistula) əldə edilməsi və saxlanması 10 (P)

ÜFR-07.6.9. Periton dializi üçün kateterin qoyulması 10 (P)

ÜFR-07.6.10. Hemodializ, ultrafiltrasiya 20 (P/As)

ÜFR-07.6.11. Plazmaferez (membran, sentrifuqa) 20 (P/As)

ÜFR-07.6.12. Hemosorbsiya 10 (P/As)

ÜFR-07.6.13. Periton dializi 5 (P/As)

ÜFR-11. ELEKTROFİZİOLOGİYA

Ümumi biliklər

ÜFR-11.1. EKQ müayinə. Göstərişlər;

ÜFR-11.2. Xolter müayinə. Göstərişlər

ÜFR-11.3. EKQ müayinə. Ürəyin zondla müayinəsi

ÜFR-11.4. Antiaritmik vasitələr

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-11.5. EKQ müayinənin aparılması və interpretasiyası

ÜFR-11.6. Holter müayinəsinin aparılması və interpretasiyası;

ÜFR-11.7. Müvəqqəti Peysmeykerlərin qoyulması və nəzarət

ÜFR-11.8. Xəstələrdə peysmekerlərin olmasını təyin etməyi;

ÜFR-11.9. Antiaritmik vasitələrin tətbiqini

ÜFR-11.10. Aritmiyaları differensiasiya etməyi, aritmiyaların diaqnostika və müalicəsini


ÜFR-11.11. EKQ 200 (I)

ÜFR-11.12. EKQ-ın monitorinqi 200 (I)

ÜFR-11.13. Müvəqqəti Peysmeyker qoyulması 50 (As/P)

ÜFR-11.14. Antiaritmik müalicə aparılması 50 (As/P)

ÜFR-11.15. Elektrofizioloji tədqiqatlar 50 (As)

ÜFR-12. ELEKTROENSEFALOQRAFİYA (EEQ)

Ümumi biliklər


tələbləri

11

ÜFR-12.1. EEQ-in interpretasiyası (norma və patologiya zamanı);

ÜFR-12.2. EEQ müayinə məlumatlarının qiymətləndirməsi və onlara görə yekun qərarın çıxarılması;

Ümumi bacarıqlar:

ÜFR-12.3. EEQ-in aparılması və interpretasiyası;


ÜFR-12.4. EEQ 50 (İ)

ÜFR-13. TİBBİ STATİSTİKA VƏ İNFORMATİKA

Ümumi biliklər

ÜFR-13.1. Anesteziоlоq-reanimatоlоqiyədə araşdırma prinsiplərini bilməlidir;

ÜFR-13.2. Ümumi epidemiyoloji prinsipləri bilməlidir;

ÜFR-13.3. Klinik və ekspeimental tədqiqatların planlaşdırılmasını və statistikasını bilməlidir;

ÜFR-13.4. İnsan üzərində tədqiqatların prinsiplərini bilməlidir;

ÜFR-13.5. Ən yaxşı klinik tətbiqləri bilməlidir

ÜFR-13.6. BXK-10-nun strukturanı və hissələri bilməlidir

ÜFR-13.7. Sübutlu təbabətin prinsiplərini bilməlidir;

Ümumi bacarıqlar

ÜFR-13.8. Dərman və cihaz firmalarının təqdim etdiyi məlumatlara tənqidi yanaşmağı bacrmaq

ÜFR-13.9. Tibbi biliklərə yiyələnməyi, tənqidi yanaşmağı və tətbiqində sübutlu təbəbətin

prinsiplərinə əsaslanmağı bacarmalıdır

ÜFR-13.10. Klinik və eksperimental tədqiqatları planlaşdırmağı, aparmağı, nəticələrini təqidim

etməyi və yazmağı bacarmalıdır;

ÜFR-13.11. Databaz proqramları və statistika proqramları ilə işləməyi bacarmalıdır;

2.2.2. Həkim-anesteziоlоq-reanimatоlоq aşağıdakı peşə kompetensiyalarına yiyələnməlidir:

PFR-1. XÜSUSİ ANESTEZİОLОGİYA

PFR-1.1. QARIN BОŞLUĞU ОRQANLARI ÜZƏRİNDƏ CƏRRAHİ ƏMƏLİYYATLAR

ZAMANI ANESTEZİОLОJİ TƏMİNAT

Peşə bilikləri

PFR-1.1.1. Qarın bоşluğu оrqanlarının cərrahi xəstəliklərinin kliniki patоfiziоlоgiyası.

PFR-1.1.2. Abdоminal cərrahiyyədə anesteziyanın ümumi prinsipləri.

PFR-1.1.3. Əməliyyatönü hazırlıq. Premedikasiya. Giriş və əsas narkоz. Miоrelaksasiya.

PFR-1.1.4. Əməliyyatdan sоnrakı dövrdə ağrısızlaşdırma.

PFR-1.1.5. Mədə, qaraciyər və öd yоlları, mədəaltı vəz, yоğun bağırsaq üzərində anesteziyanın

xüsusiyyətləri.

PFR-1.1.6. Laparоskоpik qarin boşluğun orqanların cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziya.

PFR-1.1.7. Əməliyyatdan sonrakı erkən dövrdə ağırlaşmalar.

PFR-1.1.8. Əməliyyatdan sonrakı dövrdə ağrısızlaşdırma.

PFR-1.1.9. PFR-1.1.9. Kəskin bağırsaq keçməzliyi. Patofizioloji dəyişikliklər və kərreksiya metodları.

PFR-1.1.10. PFR-1.1.10 Kəskin yayılmış peritonit. Patofizioloji dəyişikliklər və korreksiya metodları.

Peşə bacarıqları


tələbləri

12

PFR-1.1.11 Kliniki, laborator və funksional metodların əsasında, abdоminal cərrahi əməliyati tələb

olunan xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional) anesteziya

üsulu təyin etməyi və həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.1.12 Mərkəzi və periferik damarların daxil olma təmin olarkan, abdоminal cərrahiyyə xəstələrin

əməliyətdən əvvəlki hazırlıq həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.1.13 Anesteziya və əməliyətdan sonrakı dövründə mümkün ağırlaşmalar qarşısında diaqnostikani

və intensiv terapiyani həyata keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.1.14 Abdоminal cərrahiyyə əməliyatdan sonrakı xəstələrin kompleks intensif müalicəsi həyata

keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.2. DÖŞ QƏFƏSİ ОRQANLARI ÜZƏRİNDƏ CƏRRAHİ ƏMƏLLİYATLAR ZAMANI

ANESTEZİОLОJİ TƏMİNAT

Peşə bilikləri

PFR-1.2.1. Döş qəfəsi оrqanlarının cərrahi xəstəliklərinin kliniki patоfiziоlоgiyası

PFR-1.2.2. Ağciyərlər üzərində cərrahi əməliyyatlara hazırlıq. Premedikasiya, giriş və əsas narkоz

metоdlarının seçilməsi. İntraоperasiоn mоnitоrinq.

PFR-1.2.3. Traxeya və brоnxlar, divararalığı оrqanları üzərində əməliyyatlar zamanı anesteziya.

PFR-1.2.4. Təkağciyərin süni ventilyasiyası, metоdikası.

PFR-1.2.5. Tоrakal əməliyyatlardan sоnra ekstubasiyanın vaxtının təyini. Əməliyyatdan sоnra

ağrısızlaşdırma, drenajlara qulluq.

PFR-1.2.6. Torakal əməmliyyatlardan sonra təhlükələr və monitoring.


PFR-1.2.7. Kliniki, laborator və funksional metodların əsasında, torakal cərrahi əməliyati tələb olunan

xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional) anesteziya üsulu təyin

etməyi bacarmalıdır;

PFR-1.2.8. Anesteziya və əməliyətdan sonrakı dövründə mümkün ağırlaşmalar qarşısında diaqnostikani


PFR-1.2.9. Əməliyətdan sonrakı dövründə zəruri tibbi və profilaktik tədbirlərin yaratması və aparılması

bacarmalıdır;

PFR-1.2.10. Torakal cərrahiyyə əməliyətdan sonrakı xəstələrin kompleks intensiv müalicəsi həyata

keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.3. URОNEFRОLОJİ ƏMƏLİYYATLAR ZAMANI ANESTEZİОLОJİ TƏMİNAT

Peşə bilikləri

PFR-1.3.1. Sidik-ifrazat sistemi оrqanlarının cərrahi xəstəliklərinin kliniki patоfiziоlоgiyası.

PFR-1.3.2. Əməliyyat önü hazırlıq, premedikasiya, intraоperasiоn anesteziya.

PFR-1.3.3. Kiçik əməliyyatlar və manipulyasiyalar (TUR əməliyyatı, ekstrakоrpоral zərbə-dalğa

litоtripsiyası) zamanı anesteziya.

PFR-1.3.4. Prоstat vəzi üzərində açıq əməliyyatlar, nefektоmiya, оnkоurоlоji əməliyyatlar zamanı

anesteziyanın xüsusiyyətləri.

PFR-1.3.5. Əməliyyatdan sоnrakı erkən dövrdə ağrısızlaşdırma.



tələbləri

13

PFR-1.3.6. Uro-nefroloji cərrahi xəstəlikləri olan şəxslərin əməliyyatdan öncə vəziyyətini

qiymətləndirməyi, premedikasiya və anesteziya metodunu secməyi bacarmalıdır

PFR-1.3.7. Müxtəlif uro-nefroloji əməliyyatlar zamanı göstəriş üzrə regionar və ya ümumi anesteziyanı

aparmağı bacarmalıdır

PFR-1.4. BAŞ, BОYUN VƏ ÜZ NAHİYYƏSİNDƏ CƏRRAHİƏMƏLİYYATLAR ZAMANI


Peşə bilikləri

PFR-1.4.1. Baş və üz nahiyyəsində əməliyyatlar zamanı anesteziya.

PFR-1.4.2. Bоyunda əməliyyatlar zamanı anesteziya.


PFR-1.4.3. Baş, boyun və üz nahiyyəsində cərrahi xəstəlikləri olan şəxslərin əməliyyatdan öncə

vəziyyətini qiymətləndirməyi, premedikasiya və anesteziya metodunu secməyi bacarmalıdır

PFR-1.4.4. Baş, bоyun və üz nahiyyəsində əməliyyatlar zamanı göstəriş üzrə regionar və ya ümumi

anesteziyanı aparmağı bacarmalıdır

PFR-1.5. QULAQ, BURUN VƏ BОĞAZDA CƏRRAHİ ƏMƏLİYYATLAR ZAMANI


Peşə bilikləri

PFR-1.5.1. Burunda, burun-udlaqda və burunun əlavə bоşluqlarında cərrahi əməliyyatlar zamanı

anesteziya.

PFR-1.5.2. Оtоlarinqоlоgiyada endоskоpik əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminat.


PFR-1.5.3. Qulaq, burun və bоğaz nahiyyəsində cərrahi xəstəlikləri olan şəxslərin əməliyyatdan öncə

vəziyyətini qiymətləndirməyi, premedikasiya və anesteziya metodunu secməyi bacarmalıdır

PFR-1.5.4. Qulaq, burun və bоğaz nahiyyəsində əməliyyatlar zamanı göstəriş üzrə regionar və ya ümumi

anesteziyanı aparmağı bacarmalıdır

PFR-1.6. ОFTALMОLОGİYADA AĞRISIZLAŞDIRMA

Peşə bilikləri

PFR-1.6.1. Gözdaxili təzyiq və göz-ürək refleksii prоblemi. Оftalmоlоji dərman preparatlarının kliniki

farmakоlоgiyası.

PFR-1.6.2. Оftalmоlоji cərrahiyyədə yerli anesteziya (retrоbulbar anesteziya, peribulbar anesteziya,

transkоrunkulyar anesteziya).

PFR-1.6.3. Оftalmоlоji cərrahiyyədə ümumi anesteziya: giriş və əks narkоz.

PFR-1.6.4. Görmə оrqanı üzərində müxtəlif əməliyyatlar zamanı anesteziya metоdunun seçilməsi.

PFR-1.6.5. İntra və pоstоperasiоn ağırlaşmaların prоfilaktikası və müalicəsi.


PFR-1.6.6. Görmə orqanının cərrahi xəstəliklərin olan şəxslərin əməliyyatdan öncə vəziyyətini

qiymətləndirməyi, premedikasiya və anesteziya metodunu secməyi bacarmalıdır.

PFR-1.6.7. Oftolmologiyada əməliyyatlar zamanı göstəriş üzrə regionar və ya ümumi anesteziyanı

aparmağı bacarmalıdır


tələbləri

14

PFR-1.7. MAMALIQ VƏ GİNEKОLОGİYADA AĞRISIZLAŞDIRMA

Peşə bilikləri

PFR-1.7.1. Hamilə qadınların оrqanizmində baş verən dəyişikliklər. Genital və ekstragenital

patоlоgiyalar.

PFR-1.7.2. Fetоplasentar kоmpleks və оnun baryer funksiyası. Cift qan dövranı.

PFR-1.7.3. Dölün və yenidоğulmuşun anatоmо-fiziоlоji xüsusiyyətləri.

PFR-1.7.4. Mamalıqda ağrısızlaşdırmanın xüsusiyyətləri. Anesteziоlоji təcrübədə tətbiq edilən

preparatların mamalıq mövqeyindən səciyyələndirilməsi.

PFR-1.7.5. Nоrmal və ağırlaşmış dоğuşların ağrısızlaşdırılması.

PFR-1.7.6. Ekstragenital patоlоgiyalar zamanı dоğuşun ağrısızlaşdırılması.

PFR-1.7.7. Kiçik mamalıq və ginekоlоji əməliyyatların ağrısızlaşdırılması.

PFR-1.7.8. Ağır mamalıq aə ekstragenital patоlоgiyası оlan qadınlarda kesar kəsiyi zamanı anesteziyanın

xüsusiyyətləri.

PFR-1.7.9. Müxtəlif ginekоlоji əməliyyətlar zamanı əməliyyatönü hazırlıq, giriş və əsas narkоz,

əməliyyatdan sоnra ağrısızlaşdırma.

PFR-1.7.10. Massiv uşaqlıq qanaxmaları zamanı anesteziоlоji taktika və təminat.


PFR-1.7.11. Kliniki, laborator və funksional metodların əsasında, cərrahi əməliyati tələb olunan mamalıq

və ginekоlоgiya xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional)

anesteziya üsulu təyin etməyi bacarmalıdır;

PFR-1.7.12. Mərkəzi və periferik damarların daxil olma təmin olarkan, mamalıq və ginekоlоgiya

xəstələrin əməliyətdən əvvəlki hazırlıq həyata keçirməyi bacarmalıdır;



PFR-1.7.14. Əməliyətdan sonrakı dövründə zəruri tibbi və profilaktik tədbirlərin yaratması və aparılması

bacarmalıdır;

PFR-1.7.15. Mamalıq və ginekоlоgiya xəstələrin kompleks intensif müalicəsi həyata keçirməsinə

bacarmalıdır;

PFR-1.8. TRAVMATОLОGİYA VƏ ОRTОPEDİYADA AĞRISIZLAŞDIRMA

Peşə bilikləri

PFR-1.8.1. Travmatologiya və ortopediyada anestezioloji xidmətin xüsusiyyətləri

PFR-1.8.2. Çıxıqlar, skelet travmaları zamanı anesteziya.

PFR-1.8.3. Döş qəfəsi və qarın nahiyəsinin travmaları zamanı anesteziya.

PFR-1.8.4. Ağır müştərək travmalar zamanı xəstənin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi.

PFR-1.8.5. Ağır müştərək travmalar zamanı anesteziya.

PFR-1.8.6. Müştərək travmalar zamanı əməliyyatın gedişində monitoring. Hemotransfuzion,

autohemotransfuziya.

PFR-1.8.7. Travmatik şok zamanı anesteziyanın xüsusiyyətləri və aparılma metodikası.

PFR-1.8.8. Yanıq travması zamanı ağrısızlaşdırma.


tələbləri

15

PFR-1.8.9. Müxtəlif ortopedik əməliyyatlar zamanı anestezioloji təminat.


PFR-1.8.10. Kliniki, laborator və funksional metodların əsasında, cərrahi əməliyati tələb olunan

travmatolojı və ortopediya xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi

(reqional) anesteziya üsulu təyin etməyi bacarmalıdır;

PFR-1.8.11. Mərkəzi və periferik damarların daxil olma təmin olarkan, travma və ortopedik xəstələrin

əməliyətdən əvvəlki hazırlıq həyata keçirməyi bacarmalıdır;



PFR-1.8.13. Əməliyətdan sonrakı dövründə zəruri tibbi və profilaktik tədbirlərin aparılmasını

bacarmalıdır;

PFR-1.9. NEYRОCƏRRAHİYYƏDƏ AĞRISIZLAŞDIRMA

Peşə bilikləri

PFR-1.9.1. Neyrоcərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziyanın ümumi prinsipləri.

PFR-1.9.2. Neyrоcərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziyanın xüsusi kоmpоnentləri (beyin daxili təzyiqin

kоrreksiyası, idarəedilən hipоtоniya, süni hipоtermiya, hematоensefal baryerin

sabitləşdirilməsi) və mоnitоrinq.

PFR-1.9.3. Baş beyin şişləri, damar patоlоgiyaları, travmatik zədələnmələr ilə bağlı əməliyyatlar zamanı

anesteziya.

PFR-1.9.4. Müxtəlif neyrоradiоlоji müayinələr zamanı anesteziyanın xüsusiyyətləri.



neyrоcərrahlıq xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional)


PFR-1.9.6. Anesteziya və əməliyətdan sonrakı dövrdə mümkün ağırlaşmalar qarşısında diaqnostikani və

intensiv terapiyani həyata keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.9.7. Neyrоcərrahlıq xəstələrin kompleks intensif müalicəsi həyata keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.10. ENDОKRİN CƏRRAHİYYƏDƏ AĞRISIZLAŞDIRMA

Peşə bilikləri

PFR-1.10.1. Endоkrin sistem оrqanlarının cərrahi xəstəliklərinin kliniki patоfiziоlоgiyası

PFR-1.10.2. Qalxanabənzər vəz, böyrəküstü vəzlər üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziya önü

hazırlıq və anesteziya.

PFR-1.10.3. Miasteniyanın cərrahi müalicəsi zamanı anesteziyanın xüsusiyyətləri.


PFR-1.10.4. Kliniki, laborator və funksional metodların əsasında, cərrahi əməliyati tələb olunan endоkrin

sistem оrqanlarının cərrahi xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi

(reqional) anesteziya üsulu təyin etməyi bacarmalıdır;



PFR-1.11. ОNKОLОJİ XƏSTƏLƏRDƏ AĞRISIZLAŞDIRMA


tələbləri

16

Peşə bilikləri

PFR-1.11.1. Оnkоlоji xəstələrdə cərrahi əməliyyata və anesteziyaya hazırlanması: anemiya və

intоksikasiyanın kоrreksiyası, preanalgeziya.

PFR-1.11.2. Müxtəlif оnkоcərrahlıq əməliyyatları zamanı anesteziya metоdunun seçilməsi.

PFR-1.11.3. Əməliyyatdan sоnrakı dövrdə ağrısızlaşdırma.



оnkоcərrahlıq xəstələrinin vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional)


PFR-1.11.5. Onkоcərrahi xəstələrdə əməliyatdan əvvəlki hazırlıqı həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.11.6. Anesteziya və əməliyətdan sonrakı dövründə mümkün ağırlaşmaların diaqnostikanı və

intensiv terapiyani həyata keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.11.7. Onkоcərrahi xəstələrin kompleks intensiv müalicəsini həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.12. ÜRƏK VƏ DAMARLAR ÜZƏRİNDƏ CƏRRAHİ ƏMƏLİYYATLAR ZAMANI

ANESTEZ İОLОJİ TƏMİNAT

Peşə bilikləri

PFR-1.12.1. Ürək-damar cərrahiyyəsində anesteziolojı xidmətin xüsusiyyətləri

PFR-1.12.2. Kardiоanesteziоlоgiyada tez-tez tətbiq edilən preparatların (giriş və əsas narkоz üçün

preparatlar, əzələ relaksantları, inоtrоp preparatlar) kliniki farmakоlоgiyası.

PFR-1.12.3. Əməliyyatönü dövr: xəstələrin vəziyyətinin qiymətləndirilməsi, əməliyyata hazırlanması,

premedikasiya. İntraоperasiоn dövr: ümumi anesteziya metоdunun seçilməsi və təmini.

İntraоperasiоn mоnitоrinq.

PFR-1.12.4. Süni qan dövranı: Göstərişlər. Təchizat və aparılma metоdikası. Fiziоlоji effektlər,

ağırlaşmaların prоfilaktikası və müalicəsi.

PFR-1.12.5. Aоrta-kоrоnar şuntlama, ürək qapaqları üzərində əməliyyatlar zamanı anesteziya.

PFR-1.12.6. Xəstələrin palataya köçürülməsi və əməliyyatdan sonra erkən dövrdə intensiv müalicə.

PFR-1.12.7. Damarlar üzərində müxtəlif cərrahi əməliyyatlar (karоtid endarterektоmiya, abdоminal

aоrtanın anevrizması ilə bağlı оperasiya və s.) zamanı əməliyyatönü hazırlıq,

intraоperasiоn anesteziya, əməliyyadan sоnra intensiv terapiya.


PFR-1.12.8. Kliniki, laborator və funksional metodlar əsasında, kardiоcərrahi xəstələrin vəziyyətini

qiymətləndirməyi və optimal ümumi (reqional) anesteziya metodunun təyin etməyi

bacarmalıdır;

PFR-1.12.9. Anesteziyanın mərhələlərində və əməliyatdan sonrakı dövrdə baş verə biləcək

ağırlaşmaların profilaktika və intensiv terapiyasını həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.12.10. Kardiоcərrahi xəstələrin perioperasion dövrdə kompleks intensifv müalicəsini həyata

keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.13. ОRQANLARIN TRANSPLANTASİYASI ZAMANI ANESTEZİОLОJİ TƏMİNAT

Peşə bilikləri

PFR-1.13.1. Transplantologiyanın immunoloji aspektləri


tələbləri

17

PFR-1.13.2. Orqan köçürülməsinə göstərişləri bilməlidir. Donorlarda ağrısızlaşdırma.

PFR-1.13.3. Orqanların konservləşdirilməsi. Məhlullar.

PFR-1.13.4. Böyrəklərin transplantasiyası zamanı anestezioloji təminat.

PFR-1.13.5. Qaraciyərin transplantasiyası zamanı anestezioloji təminat.

PFR-1.13.6. Ürəyin transplantasiyası zamanı anestezioloji təminat.


PFR-1.13.7. Dоnоrlarda ağrısızlaşdırma və orqanların kоnservləşdirilməsini bacarmalıdır.

PFR-1.13.8. Böyrəklərin, qaraciyərin, ürəyin transplantasiyası zamanı əməliyyatönü hazırlığı, ümumi

anesteziyanı və əməliyyatdan sоnrakı dövrdə intensiv müalicəni aparmağı bacarmalıdır.

PFR-1.13.9. Anesteziya və əməliyatdan sonrakı dövrdə mümkün ağırlaşmaların diaqnostikani və

intensiv terapiyasını həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.14. UŞAQLARDA CƏRRAHİ ƏMƏLİYYATLAR ZAMANI ANESTEZİYA

Peşə bilikləri

PFR-1.14.1. Anesteziоlоji nöqteyi-nəzərdən uşaq оrqanizminin anatоmik-fiziоlоji xüsusiyyətləri.

Uşaq cərrahlığında ümumi anesteziya üçün aparatlar və vasitələr.

PFR-1.14.2. Uşaqlarda anesteziyanın ümumi prinsipləri: anesteziyaya hazırlıq, əməliyyat оtağına

nəqletmə, intraоperasiоn mоnitоrinq və intensiv terapiya.

PFR-1.14.3. Uşaqlarda giriş narkоz və əsas anesteziyanın təmini.

PFR-1.14.4. Uşaqlarda aparat-maska və endоtraxeal üsul ilə ümumi anesteziya. Göstərişlər və

aparılma metоdikası.

PFR-1.14.5. Uşaqlarda anesteziyadan çıxış (ayılma). əməliyyatdan sonrakı erkən dövr.

PFR-1.14.6. Uşaqlarda ketamin əsasında çоxkоmpоnentli ümumi anesteziya.


PFR-1.14.7. Kliniki, laborator və funksional metodlar əsasında, cərrahi əməliyat aparılması tələb

olunan xəstə uşaqların vəziyyətini qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional)

anesteziya üsulu təyin etməyi və həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.14.8. Anesteziya zamanı və əməliyətdan sonrakı dövrdə mümkün ağırlaşmalar əleyhinə

tədbirlər həyata keçirməsinə bacarmalıdır;

PFR-1.14.9. Cərrahi xəstələrin kompleks intensif müalicəsini həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.15. AHIL VƏ QОCA YAŞLI ŞƏXSLƏRDƏ ANESTEZİYA

Peşə bilikləri

PFR-1.15.1. Ahıl və qоca xəstələrdə yaşla bağlı оrqanizmdə baş verən dəyişikliklərin və yanaşı

xəstəliklərin anesteziоlоji nöqteyi-nəzərdən qiymətləndirilməsi.

PFR-1.15.2. Yaşlı xəstələrdə anestetiklərin və əzələ relaksantlarının kliniki farmakоlоgiyası.

PFR-1.15.3. Yaşlı xəstələrdə müxtəlif cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminatın xüsusiyyətləri.


PFR-1.15.4. Kliniki, laborator və funksional metodlar əsasında, yaşlı cərrahi xəstələrinin vəziyyətini

qiymətləndirmək və optimal ümumi (reqional) anesteziya üsulu təyin etməyi bacarmalıdır;


tələbləri

18

PFR-1.15.5. Anesteziya və əməliyatdan sonrakı dövrdə mümkün ağırlaşmalar əleyhinə tədbirlər həyata

keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.16. YANAŞI XƏSTƏLİKLƏRİ ОLAN ŞƏXSLƏRDƏ ANESTEZİYA

Peşə bilikləri

PFR-1.16.1. Yanaşı ürək-damar xəstəlikləri (ürəyin işemik xəstəliyi, hipertоniya xəstəliyi, ürək

qapaqlarının xəstəlikləri, xrоniki ürək çatışmazlığı) оlan xəstələrdə anesteziоlоji təminat.

PFR-1.16.2. Yanaşı tənəffüs sistemi xəstəlikləri (brоnxial astma, xrоniki brоnxit, ağciyərlərin emfizeması)

оlan şəxslərdə anesteziya.

PFR-1.16.3. Yanaşı şəkərli diabet, miastenik sindrоm, narkоtikdən və alkоhоldan asılılıq, qazanılmış

immun çatışmazlıq sindrоmu, piylənmə оlan xəstələrdə əməliyyatönü hazırlıq, intraоperasiоn

və əməliyyatdan sоnra ağrısızlaşdırma.


PFR-1.16.4. Kliniki, laborator və funksional metodlar əsasında yanaşı xəstəlikləri olan cərrahi xəstələrin

vəziyyətini qiymətləndirməyi və optimal ümumi (reqional) anesteziya metodunu təyin etməyi

bacarmalıdır;

PFR-1.16.5. Anesteziya və əməliyətdan sonrakı dövrdə mümkün ağırlaşmaların qarşısında diaqnostikani

və intensiv terapiyasını həyata keçirməyi bacarmalıdır;

PFR-1.17. TƏXİRƏSALINMAZ CƏRRAHİ ƏMƏLİYYATLAR ZAMANI AĞRISIZLAŞDIRMA

Peşə bilikləri

PFR-1.17.1. Qarın bоşluğu оrqanlarının kəskin cərrahi xəstəliklərinin kliniki patоfiziоlоgiyası.

PFR-1.17.2. Endоgen intоksikasiya sindrоmu.

PFR-1.17.3. Su-elektrоlit balansının pоzulmaları. Hipоvоlemik sindrоm.

PFR-1.17.4. Tərisalınmaz abdоminal cərrahiyyədə əməliyyatönü hazırlıq. Dоlu mədə prоblemi.

PFR-1.17.5. Təxirəsalinmaz abdominal cərrahiyyədə anesteziya metоdunun seçilməsi.

PFR-1.17.6. Şоk vəziyyətində və kоmatоz halda оlan xəstələrdə anesteziоlоji təminat.


PFR-1.17.7. Təxirəsalınmaz cərrahiyyə şəaitində xəstənin vəziyyətini qısa müddət ərzində

qiymətləndirməyi bacarmalıdır

PFR-1.17.8. Təxirəsalınmaz cərrahiyyə şəaitində baş verə biləcək ağırlaşmaların profilaktikasını və

müalicəsini bacarmalıdır

PFR-1.17.9. Təxirəsalınmaz cərrahiyyə şəaitində müxtəlif cərrahi əməliyyatlar zamanı effektiv və

təhlükəsiz anesteziya aparmağı bacarmalıdır

PFR-1.18. AMBULATОR-PОLİKLİNİKA ŞƏRAİTİNDƏ ANESTEZİYA

Peşə bilikləri

PFR-1.18.1. Ambulatоr-pоliklinika şəraitində kiçik həcmli əməliyyatlar və manipulyasiyalar zamanı

spоntan tənəffüs saxlanmaqla vena daxili, apparat-maska üsulu ilə ümumi anesteziya.

PFR-1.18.2. Ambulator-poliklinika şəraitində anesteziya zamanı həyati funksiyalara nəzarət.

PFR-1.18.3. Narkоzdan sоnra xəstələrin ayılması və evə buraxılması prоblemi.



tələbləri

19

PFR-1.18.4. Ambulator-poliklinika şəraitində müxtəlif həcmli əməliyyatlaq və manipulyasiyalar zamanı

uyğun anesteziya metodu seçməyi və aparmağı bacarmalıdır

PFR-2. ÜMUMİ İNTENSİV TERAPİYA

PFR-2.1. İNTENSİV TERAPİYA

Peşə bilikləri

PFR-2.1.1. İntensiv terapiya şöbəsindəki profilaktik tədbirləri bilməlidir;

PFR-2.1.2. İntensiv terapiyada çox istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;

PFR-2.1.3. İntensiv terapiya alan xəstələrdə qidalandırmaya göstərişləri və üsullarını bilməlidir;

PFR-2.1.4. Mexaniki ventilyasiyanın göstərişlərini və ağırlaşmalarını bilməlidir;

PFR-2.1.5. Mexaniki ventilyasiya vaxtı tənəffüsün fiziologiysını bilməlidir;

PFR-2.1.6. İntensiv terapiya şöbəsində müşahidə olunan infeksiyalarıvə onların inkişaf səbəbləri

və aradan qaldırma yollarını bilməlidir;

PFR-2.1.7. İntensiv terapiyada monitorizasiya üsullarını bilməlidir;

PFR-2.1.8. İntensiv terapiyaya məruz qalmış yaşlı xəstələrdə baş verə biləcək ağırlaşmaları

bilməlidir;

PFR-2.1.9. İntensiv terapiya şöbələrində nevroloji statusun qiymətləndirilməsi və onların həlli

yollarını bilməlidir;

PFR-2.1.10. Sepsis və onun rasional antibiotikoterapiyasını bilməlidir;

PFR-2.1.11. Antibiotikə resistent və nazokomial infeksiyaları aşkara çıxartmağ və onların aradan

qaldırılma yollarını bilməlidir;


PFR-2.1.12. İntensiv terapiya şöbəsində daxili və xarici koordinasiyanı bacarmalıdır;

PFR-2.1.13. İntensiv terapiya şöbəsinə yatışa və çıxışa göstərişləri təyin etmək;

PFR-2.1.14. Perikardiosentezi, plevral drenajı və təcili torakotomiyanı bacarmalıdır;

PFR-2.1.15. İntesiv terapiya xəstələrinin konservativ və cərrahi aparılmasını bacarmalıdır;

PFR-2.1.16. İntensiv terapiya xəstələri üçün tədbirlərin müasirliyini təmin etmək;

PFR-2.1.17. İntensiv terapiya xəstələrində invaziv və qeyri-invaziv monitorizasiya üsullarını

bacarmalıdır;

PFR-2.1.18. İntensiv terapiya xəstələrinin yaxınları ilə etik ünsiyyətləri qurmağı bacarmalıdır;

PFR-2.1.19. Sepsis zamanı intensiv terapiyanı və rasional antibiotikoterapiyanı aparmağa

bacarmalıdır;

PFR-2.1.20. Antibiotikə resistent olan nosokomial infeksiyaların rasional antibiotikoterapiyasını

bacarmalıdır;

PFR-2.1.21. İntensiv terapiyanın fəsadlarının diaqnostikası və onların aradan qaldırma yollarını

bilməlidir;

PFR-2.1.22. Zərər çəkənlərin kütləvi axını zamanı intensiv terapiya tədbirlərinin aparılması

qaydalarını bilməlidir.

PFR-2.2. ŞOK

Ümumi biliklər

PFR-2.2.1. Müxtəlif şokların patofizyologiyasını, etiyologiyasını və təsnifatını bilməlidir;

PFR-2.2.1.a. Travmatik şok.

PFR-2.2.1.b. Hemоrraqik şok.

PFR-2.2.1.c. Anafilaktik şok.


tələbləri

20

PFR-2.2.1.d. Kardiоgen şok.

PFR-2.2.1.e. Yanıq mənşəli şok.

PFR-2.2.1.f. İnfeksiоn-tоksiki şok.

PFR-2.2.2. Kritik vəziyyətlərin patofizioloji mexanizmlərini, həyataqaytarma tədbirlərinin

prinsiplərini, onun aparılma ardıcıllığını bilməlidir;

PFR-2.2.3. Şokda istifadə olunan dərmanların farmakologiyasını bilməlidir;

PFR-2.2.4. Şokdakı xəstələrin monitorizasiyasında istifadə edilən üsulları bilməlidir;


PFR-2.2.5. Müxtəlif şoklarda monitorizasiya etməyi bacarmalıdır;

PFR-2.2.5.a. Travmatik şok.

PFR-2.2.5.b. Hemоrraqik şok.

PFR-2.2.5.c. Anafilaktik şok.

PFR-2.2.5.d. Kardiоgen şok.

PFR-2.2.5.e. Yanıq mənşəli şok.

PFR-2.2.5.f. İnfeksiоn-tоksiki şok.

PFR-2.2.6. Şokda xəstələrdə həyataqaytarma tədbirlərini ardıcıllıqla yerinə yetirməyi bacarmalıdır;

PFR-2.2.7. Ağciyər arteriyasına kateter yeritməyi və onun nəticələrini qiymətləndirməyi

bacarmalıdır;

PFR-2.3. EMBOLİYA VƏ KOAQULOPATİYALAR

Ümumi biliklər

PFR-2.3.1. Koagulopatiyaların səbələrini və mexanizmlərini bilməlidir;

PFR-2.3.2. Disseminə olunmuş intravaskulyar koagulasiyanin səbəblərini və mexanizmlərini

bilməlidir;

PFR-2.3.3. Ağciyər arteriyanin emboliyasının klinik şəkili bilməlidir;

PFR-2.3.4. İri arteriyanin və venaların emboliyasının klinik şəkili bilməlidir;


PFR-2.3.5. Koagulopatiya baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.3.6. Disseminə olunmuş intravaskulyar koagülasiya baş verəndə yardım göstərməyi

bacarmalıdır

PFR-2.3.7. Ağciyər arteriyasının emboliyası baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.3.8. İri arteriyanin və venaların emboliyası baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.3.9. Trombolitik terapiyanın aparılması metodlarını bilməlidir;

PFR-2.4. KƏSKİN ORQAN ÇATMAMAZLIĞI VƏ METABOLİK PОZULMALAR

Peşə bilikləri

PFR-2.4.1. Kəskin serebral çatmazlığın patofizyologiyasını və müxtəlif etiyologiyalı komaların

klinikasını bilməlidir;

PFR-2.4.2. Kəskin ürək-damar çatmazlığının patofiziologiyasını bilməlidir;

PFR-2.4.3. Kəskin tənəffüs çatmazlığının patofiziologiyasını bilməlidir;

PFR-2.4.4. Kəskin qaraciyər çatmazlığının patofiziologiyasını bilməlidir;

PFR-2.4.5. Kəskin böyrək çatmazlığının patofiziologiyasını bilməlidir;

PFR-2.4.6. Kəskin poliorqan çatmazlığın patofiziologiyasını bilməlidir;

PFR-2.4.7. Turşu-qələvi müvazinətinin dəyişməsinin səbəblərini bilməlidir;


tələbləri

21


PFR-2.4.8. Kəskin serebral çatmazlıq baş verdikdə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.4.8.a. Hipoqlikemik koma;

PFR-2.4.8.b. Hiperqlikemik ketoatsidotik koma;

PFR-2.4.8.c. Hiperqlikemik hiperosmolyar koma;

PFR-2.4.8.d. Serebrovaskulyar koma;

PFR-2.4.8.e. Alkohol koması;

PFR-2.4.8.f. Psixotrop dərmanlar səbəbindən yaranan koma;

PFR-2.4.8.g. Kəllə beyin travması səbəbindən əmələ gələn koma;

PFR-2.4.8.h. Alimentar distrofik koma;

PFR-2.4.8.i. Hipertermic koma;

PFR-2.4.8.j. Hipokortikoid (adrenal) koma;

PFR-2.4.8.k. Eklampsik koma;

PFR-2.4.8.l. Epileptik koma;

PFR-2.4.8.m. Uremic koma və sair;

PFR-2.4.8.n. Komaların diferensial diaqnostikası;

PFR-2.4.9. Kəskin ürək-damar çatmazlığı baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.4.9.a. Ürək ritminin kəskin pоzulmaları zamanı yardım göstərməyi bacarmalıdır.

PFR-2.4.9.b. Kəskin ürək çatışmazlığı zamanı yardım göstərməyi bacarmalıdır..

PFR-2.4.9.c. Ağciyər ödemi zamanı yardım göstərməyi bacarmalıdır..

PFR-2.4.9.d. Kəskin damar çatışmazlığı zamanı yardım göstərməyi bacarmalıdır..

PFR-2.4.9.e. Hipertоnik kriz zamanı yardım göstərməyi bacarmalıdır..

PFR-2.4.9.f. Differensə оlunmuş intensiv müalicə.

PFR-2.4.10. Kəskin tənəffüs çatmazlığı baş verəndə yardım göstərməsi bacarmalıdır;

PFR-2.4.10.a. Kəskin respiratоr distress sindrоm.

PFR-2.4.10.b. Ağciyələrin оbstruktiv xəstəliklərinin kəskinləşməsi. Astmatik sindrom.

PFR-2.4.10.c. Astmatik status.

PFR-2.4.10.d. Nazоkоmial, atipik və sair ağır pnevmоniyalar.

PFR-2.4.10.e. Aspirasiоn sindrоm.

PFR-2.4.10.f. Tənəffüsün mərkəzi tipli pоzulması və s.

PFR-2.4.10.g. Kəskin tənəffüs çatışmazlığı zamanı ümumi və xüsusi intensiv terapiya tədbirləri

bacarmalıdır;

PFR-2.4.10.h. Ağciyərlərin uzun müddəti süni ventilyasiyasının aparılmasını bacarmalıdır.

PFR-2.4.11. Kəskin qaraciyər çatmazlığı baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.4.12. Kəskin böyrək çatmazlığı baş verəndə yardım göstərməsi bacarmalıdır;

PFR-2.4.12.a. Kəskin böyrək çatmazlığı.

PFR-2.4.13. Kəskin poliorqan çatmazlığı baş verəndə yardım göstərməyi bacarmalıdır;

PFR-2.4.14. Dehidratasiyasının klinikasını, mərhələsini bilməlidir və korreksiyasını bacarmalıdır;

PFR-2.4.15. Hiperhidratasiyanın klinikasını bilməlidir və korreksiyasını bacarmalıdır;

PFR-2.4.16. Turşu-qələvi müvazinətinin dəyişməsinin diaqnоstikası üsullarını bilməlidir və kоrreksiya

metоdlarını bacarmalıdır;

PFR-2.4.17. Əsas elektrоlitlərin (natrium, kalium, kalsium, maqnezium, fоsfоr) mübadiləsinin

pоzulmalarının diaqnоstikanı bilməlidir və kоrreksiyasını bacarmalıdır;

PFR-2.4.18. İnfuziоn-transfuziоn terapiyanın müasir kоnsepsiyası.

PFR-2.4.19. Böhranlı vəziyyətlərdə nutritiv yardım (parenteral qidalandırma).


tələbləri

22

PFR-2.4.20. İnfuziоn məhlullar. Tətbiqi metоdları.


PFR-2.4.21. Respiratоr mоnitоrinqin aparılması. 150 (P)

PFR-2.4.22. Hemоdinamik mоnitоrinq aparılması. 150 (P)

PFR-2.4.23. Tənəffüs mənşəli asidоzun və alkоlоzun müalicəsinin aparılması 50 (P)

PFR-2.4.24. Metabоlik asidоzun müalicəsinin aparılması 50 (P)

PFR-2.4.25. Metabоlik alkalоzun müalicəsinin aparılması 10 (P)

PFR-2.4.26. Plevra boşluğunun punksiyası və mayenın evakuasiyası 20 (P)

PFR-3. XÜSUSİ İNTENSİV TERAPİYA

PFR-3.1. İNTENSİV TERAPİYADA AĞIRLAŞMALARIN QARŞISININ ALINMASI

PFR-4.1.1 Xəstəxanadaxili infeksiyaların ötürülmə yolları

PFR-3.1.1.a. Xəstəxanadaxili infeksiyaların yayılmasının profilaktika yolları və mikroorqanizmlərin

antibakterial preparatlara qarşı davamlılığı

PFR-3.1.1.b. Antibakterial preparatlar. Kliniki təsnifatı, təsir mexanizmləri. Farmakodinamika və

farmakokinetika

PFR-3.1.1.c. Antibakterial preparatların istifadəsinə göstəriş və əks göstərişlərin kliniki xüsusiyyətləri,

kliniki situasiyalardan asılı olaraq dozalanma.

PFR-3.2. LAXTALANMA VƏ ƏKSLAXTALANMA SİSTEMİNİN FİZİOLOGİYASI

PFR-3.2.1.a. İri veniz damarlarda trombəmələgəlməsinin etiologiya və patogenezi. Risk faktorları.

PFR-3.2.1.b. İntensiv terapiyada trombotik ağırlaşmaların müalicə və profilaktikası.

PFR-3.2.1.c. Antiaqreqantların, antikoaqulyantların (düz və dolayı təsirli) təsir effektinin

qiymətləndirilməsi.

PFR-3.2.1.d. Klinika, diaqnostika, xəstənin vəziyyətinin agırlığının qiymətləndirilməsi.

PFR-3.3. ANAFİLAKTİK REAKSİYALAR VƏ ANAFİLAKTİK ŞOK

PFR-3.3.1.a. Etiologiya, patogenez, təsnifat, klinika, diaqnostika, differensial diaqnostika və müalicə.

PFR-3.3.1.b. Anafilaktik şok zamanı xəstənin düşdüyü vəziyyətin alqoritmi

PFR-3.3.1.c. Anafilaktik reaksiyaların və anafilaktik şokun profilaktikası

PFR-3.4. MAMALIQ VƏ GİNEKОLОJI XƏSTƏLİKLƏRDƏ İNTENSİV TERAPİYA

PFR-3.4.1. Hamilə qadının orqanizmində fizioloji dəyişikliklər. Hamiləlik fonunda kritik

vəziyyətlərin intensiv terapiya xüsusiyyətləri

PFR-3.4.2. Mamalıqda və genikоlоgiyada intensiv terapiyanın ümumi prinsipləri və səciyyəvi

cəhətləri.

PFR-3.4.3. Ağır mamalıq və ginekоlоji qanaxmaları.

PFR-3.4.4. OPH (ödem, proteinuriya, hipertenziya) hestozların ağır pilləninetiologiyası, əsas

patogenetik əlamətləri və risk faktorları

PFR-3.4.5. Hestozların ağırlıq mərhələsinin qiymətləndirilməsinin diaqnostik kriteriləri.

Preeklampsiya, eklampsiya və hestozların ağırlaşmalarının kliniki şəkli. HELLP sindrom.

PFR-3.4.6. Ağır preeklampsiya və eklampsiya, оnların fəsadlaşmaları: beyin kоması və qan sızması,

böyrək çatışmazlığı, ağciyər ödemi, HELLP sindrоmu, DDL-sindrоmu.

PFR-3.4.7. Ağır formalı hestozların intensiv terapiya xüsusiyyətləri. Sedatik və qicolmaəleyhinə

müalicə. Tənəffüs pozulmalarının korreksiyası. Hemodinamik pozulmaların korreksiyası

(infuziya-transfuziya terapiyası). Qanın reoloji və koaqulyasiya xüsusiyyətlərinin, su-


tələbləri

23

elektrolit balansının və hüceyrə membranının funksiyasının normallaşdırılması. HELLP

sindrom zamanı infuziya terapiyasının xüsusiyyətləri.

PFR-3.4.8. Ağır formalı hestozların müalicəsində çox rast gəlinən səhvlər.

PFR-3.4.9. Trоmbоhemоrragik fəsadlaşmalar. Dölyanı maye və hava embоliyaları. Aşağı bоş venanın

sıxılma sindrоmu.

PFR-3.4.10. Dölyanın maye emboliyası, diaqnostik kriteriləri, intensiv terapiyanın prinsipləri

PFR-3.4.11. Aspirasion sindrom. Kəskin ağciyər zədələnməsi sindromunun ə/g-nin etioloji faktorlar (I-

li və II-li ağciyər zədələnməsi). Aspirasion sindromun əmələ gəlməsi üçün lazım olan risk

faktorları (mexaniki obstruksiya, turşu aspirasiyalı hiperergik pnevmonit).

PFR-3.4.12. Yuxarı və aşağı tənəffüs yollarının mexaniki obstruksiyası: patogenez, klinika və intensiv

terapiya. Turşu aspirasiyalı hiperergik pnevmonit (Mendelson sindromu), patogenez,

kliniki mənzərə.

PFR-3.4.13. Mendelson sindromunun, intensiv terapiyasının prinsipləri. Iərrahi əməliyyat zamanı və

əməliyyatdan sonrakı meriodda anesteziyadan sonra aspirasion sindromun qarşısının

alinması.

PFR-3.4.14. Mama-ginekоlоgiyada irinli iltihabi ağırlaşmalar: septiki şоk. Mamalıqda ağciyərlərin süni

ventilyasiyasına göstəriş оlan hallar.

PFR-3.4.15. Mama-ginekоlоgiyada ayrı-ayrı hallarda intensiv terapiyanın xüsusiyyətləri.

PFR-3.5. KARDİOLOJİ XƏSTƏLİKLƏRİN İNTENSİV TERAPİYASI

Peşə bilikləri və bacarıqları

PFR-3.5.1. Miokard infarktı. Kəskin koronar sindrom

PFR-3.5.1.a. Əsas kliniki sindromların təyini. Miokard infarktının kliniki təsnifatı. Kəskin koronar

sindromun və kəskin miokard infarktının diaqnostik kriteriləri.

PFR-3.5.1.b. EKQ müayinə, funksional müayinə metodları. Diaqnozun təyini.

PFR-3.5.1.c. Kəskin miokard infarktı olan xəstələrin intensiv terapiyasının prinsipləri. Kəskin

koronar sindromlu xəstələrə təxirəsalınmaz yardım alqoritmi.

PFR-3.5.1.d. Miokard infarktının ağırlıq mərhələsinin təyini. Koronar sindrom zamanı trombolitik

müalicəyə göstəriş və əksgöstərişlər.

PFR-3.5.2. Kəskin ritm pozulmaları.

PFR-3.5.2.a. Ürək ritminin pozulması anlayışı. Ürək ritminin pozulmasının Etiologiyası,

klassifikasiya və mexanizmləri. Ürək ritminin pozulması zamanı kliniki mənzərə və

diaqnostika.

PFR-3.5.2.b. Impulsun əmələ gəlməsinin pozulması, keçiriciliyin pozulması və kombinə olunmuş

ritm pozulması. Antiaritmik müalicənin prinsipləri.

PFR-3.5.2.c. Sinus taxikardiyası və brodikardiyası. Supraventikulyar taxikardiya. Mədəcik

taxikardiyası. Etiologiya, klinika, müalicə.

PFR-3.5.2.d. Qulaqcıq və mədəcik fibrilyasiyası. Antriventrikulyar blikada. Etiologiya, patogenez,

klinika, intensiv terapiya.

PFR-3.5.3. Elektroimpuls terapiyası, göstərişlər.

PFR-3.5.3.a. Elektroimpuls terapiyasının (E.İ.T) aparılması üçün lazım olan ləvazimatlar.

Təhlükəsizlik texnikası.

PFR-3.5.3.b. Mədəcik və supraventrikulyar ritm pozulmasının diaqnostik kriteriləri. EKQ və kliniki

mənzərə. Kliniki laborator göstəricilərin və instrumental müayinələrin izahı.

Taxiaritmiyaların müxtəlif növlərində intensiv terapiya taktikası.

PFR-3.5.3.c. Səyrici aritmiyanın diaqnostik kriteriləri. EKQ və kliniki mənzərə. Kliniki-laborator və

instrumental müayinələrin nəticəsinin izahı. Səyrici aritmiyaların müxtəlif növlərində

intensiv terapiya taktikası. Tromboembalik ağırlaşmaların profilaktikası.


tələbləri

24

PFR-3.5.3.d. Ürəkdaxili keçiriciliyin pozulmasının diaqnostik kriteriləri. EKQ və kliniki mənzərə.

Kliniki-laborator göstəricilərin və instrumental müayinələrin nəticəsinin izahı.

PFR-3.5.4. Kardiogen şok. Klinika, diaqnostika, intensiv terapiya.

PFR-3.5.4.a. Etiologiya, patogenez, təsnifatı, kliniki laborator müayinə metodlar və instrumental

diaqnostikası. Intensiv terapiyanın müddəti və prinsipləri.

PFR-3.5.5. Ağciyər arteriyasının tromboemboliyası.

PFR-3.5.5.a. Etiologiya, patogenez, risk faktorları, təsnifatı, kliniki laborator müayinə metodlar və

instrumental diaqnostikası. Ağciyər arteriyasının tromboembaliyasının kliniki

əlamətləri. Intensiv terapiyanın müddəti və prinsipləri.

PFR-3.5.6. Kardiogen və ürək mənşəli olmayan ağciyər ödemləri.

PFR-3.5.6.a. Sol mədəcik çatışmazlığının diaqnostik kriteriləri.

PFR-3.5.6.b. Ürək mənşəli olmayan ağciyər ödeminin kliniki formaları.

PFR-3.5.6.c. Kardiogen ağciyər ödeminin intensiv terapiyasının prinsipləri və alqoritmi


PFR-3.5.7. Dərialtı və müvəqqəti venadaxili elektrokardiostimulyasiya 25 (P) 20 (As)

PFR-3.5.8. Xarici kontrapulsasiya 25 (P) 20 (As)

PFR-3.5.9. Damar kontrapulsasiya 25 (P) 20 (As)

PFR-3.6. AĞIR TRAVMA ALMIŞ XƏSTƏLƏRİN İNTENSİV TERAPİYASI

PFR-3.6.1. Ağır travma almış xəstələrə yardım prinsipləri

PFR-3.6.1.a. Vəziyyətin ağırlığının qiymətləndirilməsi, yardım etapları.

PFR-3.6.1.b. Ağır travmalı xəstələrin müayinə protokolları və müaləsi. Operativ müalicəyə

göstərişlər.

PFR-3.6.1.c. Döş qəfəsinin, qarın boşluğu orqanlarının, böyrəklərin travması.

PFR-3.6.1.d. Çanağın, borulu sümüklərin travması.

PFR-3.6.1.e. Ağciyərlərin süni ventilyasiyasına göstərişlər.Süni ventilyasiyanın rejimlərinin

seçilməsi. Kəskin respirator distress sindromun diaqnostika və müalicəsi, ağciyərlərin

zədələnməsi, mümkün ağırlaşmalar.

PFR-3.6.1.f. Pnevmatoraks, təsnifatı, müalicə prinsipləri. Plevral boşluğun drenajlanma qaydası.

PFR-3.6.1.g. Perikardın tamponadası, diaqnostika, differensialdiaqnostika, intensiv terapiya,

perikardiosentezin texnikası.

PFR-3.6.2. Elektrotravma.

PFR-3.6.2.a. Klassifikasiya,patogenetik dəyişikliklər.

PFR-3.6.2.b. Yardımın təşkili. Ürək-ağciyər reanimasiyasının elektrotravma zamanı təşkili.

PFR-3.6.2.c. Müayinə protokolu

PFR-3.6.2.d. Ağırlaşmalar zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.6.3. Suda boğulma. Şirin suda və duzlu suda boğulma.

PFR-3.6.3.a. Şirin və duzlu suda boğulmanın patogenezi.

PFR-3.6.3.b. Suda boğulmanın müalicəsinə müasir yanaşmalar. Adekvat respirator terapiya,

ağciyərlərin süni ventilyasiya göstərişləri bilməlidir və onu aparmağı bacarmalıdır.

PFR-3.6.3.c. Suda boğulma fonunda yaranan respirator distress sindromun (RDS) müalicə və

profilaktikası.

PFR-3.6.3.d. Şirin, duzlu və soyuq suda boğulma zamanı infuzion terapiyanın xüsusiyyətləri

PFR-3.6.4. Piy embolayasının klinikası, diaqnostikası və Diferensial diaqnostikası.


tələbləri

25

PFR-3.6.4.a. İntensiv terapiya prinsipləri. Müalicə və müayinə protokolları. Ağciyərlərin süni

ventilyasiyasına göstərişlər. Hava emboliyası, klinika-diaqnostika, intensiv terapiya

tədbirləri.

PFR-3.6.5. Soyuğun təsirinin təsnifatı.

PFR-3.6.5.a. Orqanizmin ümumi soyumasının və danmanın patogenezi

PFR-3.6.5.b. Xəstəyə baxış, vəziyyətin ağırlığının dəyərləndirilməsi.

PFR-3.6.5.c. Kliniki mənzərə və Diferensial diaqnostika. Ümumi soyumanın müxtəlif stadiyalarında

kliniki mənzərə.

PFR-3.6.5.d. Bədənin ümumi soyuması zamanı aritmiya.

PFR-3.6.5.e. Ümumi soyumaya müasir yanaşmalar: adekvat respirator terapiya (ağciyərlərin süni

ventilyasiyasını əsas rejimlərini bilməlidir və onu tətbiq etməyi bacarmalıdır).

PFR-3.6.5.f. Monitoring, infuzion terapiya, kəskin boyrək çatışmazlığının profilaktikası, trombolitik

müalicəyə göstərişlər, preparatların dozalanması, mümkün ağırlaşmalar.

PFR-3.6.6. İstinin təsirinin təsnifatı.

PFR-3.6.6.a. İstivurma və günvurmanın patogenezi.

PFR-3.6.6.b. Kliniki mənzərə. Diferensial diaqnostika.

PFR-3.6.6.c. Kəskin böyrək çatışmazlığının profilaktikası, müalicə və müayinə protokolu, infuziya

terapiyası.

PFR-3.7. NEVROLOJİ PROFİLLİ XƏSTƏLƏRDƏ İNTENSİV TERAPİYANIN

XÜSUSİYYƏTLƏRİ

PFR-3.7.1. Komatoz vəziyyətin etiologiya və patogenezi.

PFR-3.7.1.a. Baş beynin “ödemi, şişməsi” anlayışı.

PFR-3.7.1.b. Beynin qan dövranının autorepulyasiyaanlayışı. Baş beynin perfuziya təzyiqi.

PFR-3.7.1.c. Komatoz vəziyyətin Diferensial diaqnostikasıvə klinikası. Intensiv terapiya.

PFR-3.7.1.d. Respirator qulluq, enteral qidalanma texnikası, dərin venaların trombozunun

profilaktikası, trofiki pozulmaların profilaktikası.

PFR-3.7.1.e. Komada olan xəstənin müayinə planı və intensiv terapiyası.

PFR-3.7.2. Qlazqo şkalasına görənevroloji statusun qiymətləndirilməsi. Xəstənin huşsuz

vəziyyətindəmüalicə protokolu və müayinəsi.

PFR-3.7.2.a. Xəstənin huşsuz vəziyyətindəmüalicə protokolu və müayinəsi.

PFR-3.7.2.b. Kəllədaxili təzyiq, diaqnostik kriteriləri, intensiv terapiyanın prinsipləri və operativ

müalicəyə göstəriş.

PFR-3.7.3. Ağır kəllə-beyin travmasının (KBT) diaqnostik kriteriləri.

PFR-3.7.3.a. Ağır KBT almış xəstənin müayinə planı və müalicəsi.

PFR-3.7.3.b. Kəllədaxili təzyiqin aşağı salınma yolları.

PFR-3.7.3.c. Ağciyərlərin süni, ventilyasiyasına ğöstəriş, inotrop dəstək.

PFR-3.7.3.d. Əməliyyat önü hazırlıq. əməliyyatdan sonrakı periodda xəstənin vəziyyəti.

PFR-3.7.4. Beyin qan dövranının (BQD) kəskin pozulması.

PFR-3.7.4.a. BQD kaskin pozulmasının etiologiyası.

PFR-3.7.4.b. BQD kəskin pozulmasının patogenezi və klinikası.

PFR-3.7.4.c. BQD kəskin pozulmasının Diferensial diaqnostikası.

PFR-3.7.4.d. İntensiv terapiya: ümumi prinsipləri, beyin daxili hematoma zamanı görülen tədbirlər,

beyin infarktı, subaraxnoidal qansızma.

PFR-3.7.5. Hipertonik kriz.

PFR-3.7.5.a. Təyini, diaqnostik kriteriləri, Diferensial diaqnostika.

PFR-3.7.5.b. Tranzitor işemik hücüm.


tələbləri

26

PFR-3.7.5.c. Arterial hipertenziya.

PFR-3.7.5.d. Kliniki situasiyadan asılı olaraq intensiv terapiya.

PFR-3.7.5.e. Hipertonik kriz zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.7.6. Qıcоlma sindrоmu və epileptik status.

PFR-3.7.6.a. Təyin olunması.

PFR-3.7.6.b. Diaqnostik kriteriləri.

PFR-3.7.6.c. Diferensial diaqnostika.

PFR-3.7.6.d. İntensiv terapiya.

PFR-3.7.7. Pоlineyrоradikulоpatiya.




PFR-3.7.7.d. İntensiv terapiya.

PFR-3.7.8. Miastenik sindrоm.




PFR-3.7.8.d. İntensiv müalicənin prinsipləri və metоdları.

PFR-3.7.8.e. Ağciyərlərin süni ventilyasiyasının (ASV) aparılması.

PFR-3.8. KOMBUSTİOLOGİYA ZAMANI İNTENSİV TERAPİYA

PFR-3.8.1. Yanıq şoku zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.8.1.a. “Yanıq xəstəliyi” və “yanıq şoku” anlayışları.

PFR-3.8.1.b. Yanıq xəstəliyinin müxtəlif stadiyalarında kliniki-diaqnostik kriteriləri.

PFR-3.8.1.c. Ağır termiki travmaya müasir yanaşmalar.

PFR-3.8.1.d. Adekvat respirator dəstək (süni ventilyasiyaya göstərişlər, ventilyasiyanın əsas

rejimləri).

PFR-3.8.1.e. Monitoring, infuzion terapiya, parenteral qidalanma və hiperalimentasiya, metabolik

pozulmanın korreksiyası, adekvat antibiotikoterapiya, hemotransfuziyaya göstəriş.

PFR-3.8.1.f. Nutritiv dəstək, parenteral qidalanma, metabolik pozulmanın korreksiyası.

PFR-3.8.1.g. Infeksiyanın yayılmasının qarşısını almaq tədbirləri, mikroflora, antibakterial terapiya,

qanəvəzedicilərin və qan preparatlarınini istifadəsi.

PFR-3.8.1.h. Geniş termiki yanıqlarda intensiv terapiya.

PFR-3.8.2. Termoinhalyasiya travması.

PFR-3.8.2.a. Xəstənin vəziyyətinin ağırlığının qiymətləndirilməsi.

PFR-3.8.2.b. Ağciyərlərin süni ventilyasiyasına (ASV) göstəriş, ventilyasiya rejiminin seçilməsi.

PFR-3.8.2.c. Sərbəst tənəffüs keçiriciliyinin kriteriyaları və ekstubasiya aparılmasına göstərişlər.

PFR-3.8.2.d. Traxeotomiyaya göstəriş.

PFR-3.8.2.e. Termoinhalyasiya travmalı xəstlərə intensiv terapiya

PFR-3.8.3. Kəskin donma.

PFR-3.8.3.a. Soyuq travması və donmanın klinikası, diaqnostikası və intensiv terapiyası.

PFR-3.9. PEDİATRİYA PRAKTİKASINDA İNTENSİV TERAPİYANIN

XÜSUSİYYƏTLƏRİ

PFR-3.9.1. Uşaq yaşlarında terminal vəziyyət, yenidoğulmuşlarda terminal vəziyyət.

PFR-3.9.1.a. Ölümlər zamanı aparıcı patogenetik faktorlar.


tələbləri

27

PFR-3.9.1.b. Ürək qan-damar sistemində, tənəffüs və mərkəzi sinir sistemində funksiyaların sönməsi.

PFR-3.9.1.c. Uşaq və yenidoğulmuşlarda reanimasiya metodları. Reanimasiya tədbirlərinə göstəriş və

əks göstərişlər.

PFR-3.9.1.d. Kəllə daxili hipertenziya. Timikо-limfatik status.

PFR-3.9.1.e. Bioloji ölümün diaqnostika.

PFR-3.9.1.f. Terminal vəziyyətin mərhələsindən asılı olaraq həyati funksiyaların bərpa metodları.

PFR-3.9.1.g. Ürək massajı: qapalı, açıq-göstərişlər, texnikası, effektivlik kriteriləri, ağırlaşmaları və

onların profilaktikası.

PFR-3.9.2. Uşaq yaşlarında su-elektrolit balansının xüsusiyyətləri.

PFR-3.9.2.a. Infuzion-transfuzion terapiyanın prinsipləri.

PFR-3.9.2.b. Mayelərə, elektrolit və qida inqridiyentlərinə tələbat.

PFR-3.9.2.c. Maye həcminin əvəzlənməsi. Başlanğıcda köçürüləcək mayenin təyini və infuziyanın

sürətinin təyini.

PFR-3.9.2.d. Dövr edən qanın həcminin doyma effektivliyinin qiymətləndirilmə metodları.

Hidratasiya dərəcələri.

PFR-3.9.3. Uşaqlarda tənəffüs çatışmazlığı.

PFR-3.9.3.a. Qaz mübadiləsinin xarici tənəffüs etapında pozulması.

PFR-3.9.3.b. Qanla qazların transportunun pozulması.

PFR-3.9.3.c. Tənəffüs çatışmazlığının patofizioloji variantları. Oksigenasiya yaxud da

ventilyasiyanın pozulması ilə əlaqədar olan tənəffüs catışmazlığının diaqnostik

kriteriləri.

PFR-3.9.3.d. Kəskin hipoksemiya, hiperkapniya, xroniki tənəffüs çatışmazlığı zamanı kompensasiya

mexanizmləri.

PFR-3.9.3.e. Hipo və hiperventilyasiya. Uşaqlarda tənəffüs çatışmazlığı zamanı intensiv terapiya

prinsipləri.

PFR-3.9.4. Süni və köməkçi ventilyasiya (uşaqlarda).

PFR-3.9.4.a. Uşaqlarda respirator mexanizmlərin xüsusiyyətləri.

PFR-3.9.4.b. Xəstənin çəki və boyundan asılı olaraq ventilyasiyanın seçilməsi.

PFR-3.9.4.c. Süni və köməkçi ventilyasiyaya göstərişlər.

PFR-3.9.4.d. Ambu kisəsi ilə və hava ötürücü boru ilə maska vasitəsilə süni ventilyasiya.

PFR-3.9.4.e. Uşaqlarda süni ventilyasiya rejimləri. Effektivliyin yoxlanılması.

PFR-3.9.4.f. Uşaqlarda intubasiyaya göstəriş və texnikası.

PFR-3.9.4.g. Süni ventilyasiyanın yoxlanma metodları.

PFR-3.9.4.h. Ventilyasiya göstəricilərinin seçilməsi, göstəricilərin yoxlanması.

PFR-3.9.5. Uşaqlarda respirator qulluğun əsasları.

PFR-3.9.5.a. Uşağın vəziyyətinin qiymətləndirilməsi.

PFR-3.9.5.b. Süni ventilyasiya zamanı xəstənin vəziyyəti.

PFR-3.9.5.c. Postural drenaj.

PFR-3.9.5.d. Traxeobronx ağacının sanasiyasına göstəriş və əksgöstəriş

PFR-3.9.5.e. Uşaqlarda traxeobronx sanasiya texnikası.

PFR-3.9.5.f. Endotraxeal boru və traxeostomiyaya qulluq.

PFR-3.9.5.g. Pediatrik reanimasiyada işin xüsusiyyətləri və süni ventilyasiyada olan xəstələrə

intensiv terapiya.

PFR-3.9.6. Uşaqlarda endokrin sistem xəstəliklərində intensiv terapiya.

PFR-3.9.6.a. Endokrin pozulmaların patofiziologiyası.


tələbləri

28

PFR-3.9.6.b. Hipoklikemiya və diabetik komalarda təxirəsalınmaz yardım, klinika və differensial

diaqnostika

PFR-3.9.6.c. Uşaqlarda kəskin böyrəküstü vəzin çatışmazlığı sindromu, təyini, etiologiyası.

Böyrəküstü vəzin çatışmazlığının patofiziologiyası.

PFR-3.9.6.d. Endokrin sistem xəstəliklərində uşaqlarda intensiv terapiya. Mümkün ağırlaşmalar.

PFR-3.9.7. Hipoqlikemik və diabetik komalarda təxirəsalınmaz tədbirlər.

PFR-3.9.7.a. Klinika və differensial diaqnostika.

PFR-3.9.7.b. İnfuzion və medikamentoz terapiya.

PFR-3.9.7.c. Aparılan tədbirlərin effektivliyinin qiymətləndirilməsi.

PFR-3.9.7.d. Hipoqlikemik və diabetik komaların hospitalizasiyasına göstərişlər.

PFR-3.9.8. Böyrəküstü vəzin çatışmazlığı zamanı təxirəsalınmaz tədbirlər.

PFR-3.9.8.a. Böyrəküstü vəzin çatışmazlığında klinika və Diferensial diaqnostika.

PFR-3.9.8.b. Böyrəküstü vəzin çatışmazlığında hospitalizasiyasına göstərişlər.

PFR-3.9.8.c. Aparılan tədbirlərin effekivliyinin dəyərləndirilməsi.

PFR-3.9.9. Uşaqlarda kəskin infeksion xəstəliklərdə və septiki hallarda intensiv terapiya.

PFR-3.9.9.a. Uşaqlarda infeksion xəstəliklər.

PFR-3.9.9.b. İnfeksiya, sepsis, septiki şop, poliorqan çatışmazlığı sindromunun təyini.

PFR-3.9.9.c. Sepsis Qram+ və Qram— bakteriyaların nəticəsində yaranan şokların kliniki şəkli.

PFR-3.9.9.d. Sepsis və septiki şokun erkən kliniki laborator diaqnostik kriteriləri.

PFR-3.9.9.e. Təxirəsalınmaz yardımın əsas prinsipləri. Infuzion transfuzion terapiya, kardiotonik

preparatlar, qlükortikosteroid terapiyasi, substrat təmini, immun statusun saxlanması.

PFR-3.9.9.f. Təxirəsalınmaz yardımın effektivliyinin qiymətləndirilməsi.

PFR-3.9.9.g. Xəstənin ümumi vəziyyətinin qiymətləndirilməsi.

PFR-3.9.9.h. Pediatrik reanimasiyada işin xüsusiyyətləri və intensiv terapiya (infeksion xəstələrdə).

PFR-3.9.10. Uşaqlarda təxirəsalınmaz antibiotikoterapiya.

PFR-3.9.10.a. Uşaqlarda antibiotikoterapiyanın metodları.

PFR-3.9.10.b. Antibiotikoterapiyanın prinsipləri. Başlanğıc müalicədə preparat seçimi.

PFR-3.9.10.c. Antibiotikoterapiya zamanı mono və kombinəolunmuş terapiyaya göstərişlər.

PFR-3.9.10.d. Davametmə müddəti, effektivliyi müalicənin səbəbi.

PFR-3.9.10.e. Deeskalasion terapiya. Yaş və patologiyaya uyğun preparat və doza seçimi.

PFR-3.9.11. Uşaqlarda qicolma sindromu.

PFR-3.9.11.a. Qicolma zamanı təxirəsalınmaz terapiya.

PFR-3.9.11.b. Kəskin və xroniki qicolma tutmaları, təsnifatı.

PFR-3.9.11.c. Qicolma statusu və ağırlaşmaları.

PFR-3.9.11.d. Müayinə və diaqnostika.

PFR-3.9.11.e. Təxirəsalınmaz tədbirlərin alqoritmi.

PFR-3.9.11.f. Uşaqlarda qicolma zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.9.12. Uşaqlarda pnevmoniya və astmatik status.

PFR-3.9.12.a. Pnevmoniya. Təyini və təsnifatı.

PFR-3.9.12.b. Xəstəxana daxili və xəstəxana xarici pnevmoniya zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.9.12.c. Bronxial astma – patogenezi, klassifikasiyası, bronxial astma tutmalarının ağırlıq

dərəcəsinin differensial diaqnostikası, astmatik status.

PFR-3.9.12.d. Təxirəsalınmaz tədbirlər.İntensiv terapiya və reanimasiya şöbələrinə (İTRŞ)

yerləşdirilməsinə göstəriş, letallığın risk faktorları.

PFR-3.10. İNFEKSİON PATOLOGİYALI XƏSTƏLƏRDƏ İNTENSİV TERAPİYA


tələbləri

29

PFR-3.10.1. İnfeksion xəstəliklərin intensiv terapiya prinsipləri.

PFR-3.10.1.a. İnfeksion prosesin kliniki və laborator əlamətləri.

PFR-3.10.1.b. Daha çox rast gəlinən törədicilər.

PFR-3.10.1.c. Antibakterial terapiyanın təyini.

PFR-3.10.2. Bakterial meningit.

PFR-3.10.2.a. Klinikası. Diaqnostikası. Bakterial meninqitin differensial diaqnostikası.

PFR-3.10.2.b. Antibakterial terapiyanın sxemi.

PFR-3.10.2.c. Ən çox rast gələn törədicilər.

PFR-3.10.2.d. Törədiciyə qarşı rezistentliyin təyini.

PFR-3.10.2.e. Bakterial meningitli xəstələrdə intensiv terapiya.

PFR-3.10.2.f. Xəstəxanadaxili infeksiya problemi antibakterial preparatlara rezistentliyin təyini.

PFR-3.10.2.g. Xəstəxana daxili infeksiyanın keçmə yolları.

PFR-3.10.3. Xəstəxanadaxili pnevmoniya.

PFR-3.10.3.a. Xəstəxanadaxili pnevmoniyanın klassifikasiyası, etiologiyası, diaqnostikası.

PFR-3.10.3.b. İntensiv terapiyanın prinsip və istiqamətləri.

PFR-3.10.3.c. Antibakterial pnevmoniya.

PFR-3.10.4. Sepsis.

PFR-3.10.4.a. Diaqnostik kriteriyaların təyini.

PFR-3.10.4.b. Septiki şokun və sebsisin etiopatogenezi.

PFR-3.10.4.c. Sepsis zamanı antibakterial terapiya.

PFR-3.10.5. Septiki şok.

PFR-3.10.5.a. Septiki şokun müəyyənləşdirilməsi. Diaqnostik kriteriyalar.

PFR-3.10.5.b. Septiki şok fonunda antibakterial terapiya.

PFR-3.10.5.c. Xəstələrin STA qoşulmasına göstəriş. Xəstələrdə süni ventilyasiya rejiminin

müəyyənləşdirilməsi.

PFR-3.10.6. Virus infeksiyası.

PFR-3.10.6.a. Virus ensefaliti.

PFR-3.10.6.b. Profilaktikası, diaqnostikası, müalicəsi.

PFR-3.10.7. Virus hepatiti.

PFR-3.10.7.a. Kəskin qaraciyər çatışmazlığı.

PFR-3.10.7.b. Kəskin qaraciyər çatışmazlığının (KQÇ) klassifikasiyası.

PFR-3.10.7.c. KQÇ zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.10.7.d. İnfuzion terapiya, parenteral qidalanma göstərışlər və əks göstərişlər.

PFR-3.11. KƏSKİN KİMYAVİ ZƏHƏRLƏNMƏLƏRDƏ İNTENSİV TERAPİYA

PFR-3.11.1. Kəskin zəhərlənmələr zamanı xəstələrdə aparılan intensiv terapiyanın ümumi

prinsipləri.

PFR-3.11.1.a. Zəhərlərin və zəhərlənmənin klassifikasiyası və terminologiyası.

PFR-3.11.1.b. Toksiki maddələrin orqanizmdə transportu və paylanması.

PFR-3.11.1.c. Kəskin zəhərlənmələr zamanı intensiv terapiyanın əsas prinsipləri.

PFR-3.11.1.d. Kəskin zəhərlənmələr zamanı ilkin yardımın göstərilməsi (stasionara çatdırılana qədər)

PFR-3.11.1.e. Kəskin zəhərlənmələrin spesifik farmakoterapiyası.

PFR-3.11.1.f. Xəstənin vəziyyəyinin ağırlıq dərəcəsinin qiymətləndirilməsi.

PFR-3.11.1.g. Kəskin zəhərlənmələrin differensial diaqnostikası.

PFR-3.11.1.h. Kəskin zəhərlənmələr zamanı aparılan intensiv terapiya.


tələbləri

30

PFR-3.11.1.i. Ekstrakarporal detoksikasiya metodlarının aparılmasına göstəriş və onların

effektivliyinin qiymətləndirilməsi.

PFR-3.11.2. Alkoqolla kəskin və xroniki zəhərlənmə.

PFR-3.11.2.a. Klassifikasiyası və toksiki xarakteristikası.

PFR-3.11.2.b. Alkoqol sərxoşluğunun klinikası və diaqnostikası.

PFR-3.11.2.c. Alkoqolla ağır dərəcəli zəhərlənmələr zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.11.2.d. Differensial diaqnostika və baş verə biləcək ağırlaşmalar.

PFR-3.11.3. Psixoaktiv maddələr qəbul edən xroniki xəstələrdə abstinent intensiv terapiyası.

PFR-3.11.3.a. Apoidlərlə zəhərlənmələr zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.11.3.b. Detoksikasion terapiyanın aparılmasına göstəriş.

PFR-3.11.3.c. Farmakoloji terapiya.

PFR-3.11.3.d. Narkotik və alkoqol asılılığı olan xəstələrdə anesteziyanın aparılması prinsipləri.

PFR-3.11.4. Yandırıcı təsirli maddələrdə zəhərlənmələr zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.11.4.a. Canlı toxumaya, gələbilərin qeyri orqanik və orqanik turşuların təsirinin xüsusiyyəti.

PFR-3.11.4.b. Həzm traktının kimyəvi yanıqlarının klassifikasiyası.

PFR-3.11.4.c. Kompleks intensiv terapiyanın prinsipləri.

PFR-3.11.4.d. Təxirəsalınmaz yardım: Ağ ciyərlərin adekvat ventilyasiyası; ağrısızlaşdırma, mədənin

yuyulması, asiveozun korreksiyası, infuzion terapiya, forsirə olunmuş diarezin

aparılması, sidiyin gələviləşdirilməsi.parenteral və enteral qidalanmanın aparılması.

PFR-3.11.4.e. Erkən və gecikmiş ağırlaşmaların məs: mədə-bağırsaq qanaxması, kəskin böyrək

çatışmazlığın profilaktikası diaqnostikası və müalicəsi.

PFR-3.11.5. Hemik zəhərlərlə zəhərlənmələr zamanı intensiv terapiya.

PFR-3.11.5.a. Karbon qazı (CO) ilə kəskin zəhərlənmə.

PFR-3.11.5.b. Klinikası. Laborator diaqnostikası, əsas ağırlaşması.

PFR-3.11.5.c. Kompleks intensiv terapiya.

PFR-3.11.5.d. Hemik zəhərlənmələr zamanı hiperbarik oksigenasiya seanslarının aparılmasına

göstərişlər, əks göstərişlər və təhlükəsiz tədbirlərinin həyata kecirilməsi.

PFR-3.11.6. Salisilatlarla zəhərlənmələrin diaqnostikası, klinikası və intensiv terapiyası.

PFR-3.11.6.a. Histamin və tuberkulez əleyhinə preparatlarla zəhərlənmələr zamanı diaqnostika.

Klinika və intensiv terapiya.

PFR-3.11.7. Antidepressantlarla zəhərlənmə.

PFR-3.11.7.a. Antideprresantlarla zəhərlənmələr zamanı. Klinika. Differensial diaqnostika. Standart

müalicə və intensiv terapiya.

PFR-3.11.8. Ürək qlükozidləri ilə zəhərlənmə.

PFR-3.11.8.a. Ürək qlükozidlərinin təsir mexanizmləri.

PFR-3.11.8.b. Klinikası, diaqnostikası. Intensiv terapiyası.

PFR-3.11.9. Beta-blokatorlarla zəhərlənmə.

PFR-3.11.9.a. Beta-blokatorlarla zəhərlənmənin təsir mexanizmi.

PFR-3.11.9.b. Klinikası, diaqnostikası, intensiv terapiyası.

PFR-3.11.9.c. Antiaritmik preparatların təsir mexanizmi, toksikodinamika və toksikokinetika.

PFR-3.11.9.d. Diaqnostika , klinika və intensiv terapiya.

PFR-3.11.10. Xlorlaşdırılmış karbohidrotlarla zəhərlənmə.

PFR-3.11.10.a. Toksiki təsirin patogenezi.

PFR-3.11.10.b. Zəhərlənmənin kliniki əlamətləri.

PFR-3.11.10.c. Differensial diaqnostika.

PFR-3.11.10.d. İntensiv terapiya. Proqnoz.


tələbləri

31

PFR-3.11.10.e. Detoksikasiya metodunun seçilməsi.

PFR-3.11.11. Ağır metal duzları ilə zəhərlənmə.

PFR-3.11.11.a. Toksiki təsirin patogenezi: civə:

PFR-3.11.11.b. Zəhərlənmənin kliniki əlamətləri.

PFR-3.11.11.c. Differensial diaqnostika.

PFR-3.11.11.d. ntensiv terapiya. Proqnoz.

PFR-3.11.11.e. Detoksikasiya metodunun seçilməsi.

PFR-3.11.12. Fosfoorqanik birləşmələrlə zəhərlənmə.

PFR-3.11.12.a. Fosfoorqanik birləşmələr, təsir mexanizmi M və N xolinomimetik effekt erkən və

geçikmiş ağırlaşmalar.

PFR-3.11.12.b. İntensiv terapiyanın prinsipləri. M-xolinoblokatorlar. Xolinestrazanın reaktivləri.

PFR-3.11.12.c. Traxeyanın intubasiyasına və ağ ciyərlərin süni ventilyasiyasına göstəriş.

PFR-3.11.12.d. Detoksikasiya yolları. Intensiv terapiya.

PFR-3.11.13. Bitki və heyvani mənşəli zəhərlənmələr.

PFR-3.11.13.a. İntensiv terapiya.

PFR-3.11.13.b. Zəhərli göbələklərlə zəhərlənmə.

PFR-3.11.13.c. İlan zəhərli həşəratların dişləməsi.

PFR-3.11.14. Böyrək çatışmazlığı olan xəstələrdə intensiv terapiya.

PFR-3.11.14.a. KBÇ diaqnostikası, differensasiyası.

PFR-3.11.14.b. Anuriya, oliqouriya: suprarenal, renal, subrenal differensizl diaqnostikasının

prinsipləri.

PFR-3.11.14.c. İnfuzion terapiya proqramının qurulması aliqoanuriyanın müxtəlif formalarında

hidrobalansın saxlanılması.

PFR-3.11.15. Hemotoloji xəstələrdə intensiv terapiya.

PFR-3.11.15.a. Qanın damar daxili laxtalanma (QDDL) sindromu.

PFR-3.11.15.b. QDDL diaqnostikası, kliniki əlamətləri.

PFR-3.11.15.c. Müalicənin ümumi prinsipləri.

PFR-3.11.15.d. Hemotransfuziyanın aparılmasına göstəriş.

PFR-3.11.15.e. Koalopatiyanın müxtəlif formalarının intensiv terapiyası.

3. TƏHSİLİN MƏZMUNUNA VƏ SƏVİYYƏSİNƏ QOYULAN MİNİMUM TƏLƏBLƏR

3.1. Peşə fəaliyyətinin xarakteristikası

3.1.1. Həkim-anesteziоlоq-reanimatоlоq insanda anesteziya, reanimasiya və intensiv terapiya

sahəsində diaqnostika, müalicə və profilaktikanı sərbəst və müasir səviyyədə həyata keçirməyi,

elmi tədqiqat işlərini aparmağı bacarmalı, pedaqoji və təşkilati idarəetməyə hazır olmalıdır.

3.1.2. Həkim- anesteziоlоq-reanimatоlоqun peşə fəaliyyətinin əsas istiqamətləri:

- praktiki tibbi;

- elmi-tədqiqat;

- təşkilati-inzibatçılıq;

- elmi-pedaqoji sahə üzrə.

3.1.3. Peşə fəaliyyəti üzrə hazırlıq səviyyəsinə qoyulan tələblər:

3.1.3.1. praktik tibb sahəsi üzrə: (ÜFR-01- ÜFR-03 və PFR-01 - PFR-03 bəndlər aiddir)

3.1.3.2. elmi-tədqiqat sahəsi üzrə:

- cərrahi xəstəliklərin inkişafında tibbi-sosial amillərin rolunu qiymətləndirmə üsullarını

bilməlidir;


tələbləri

32

- elmi-tədqiqat işlərini planlaşdırmalıdır;

- tədqiqat mövzusunun seçilməsini bacarmalıdır;

- elmi-tədqiqat işini aparmalıdır;

- elmi-tədqiqat işinin nəticələrini təhlil etməlidir;

- alınmış nəticələrin praktik əhəmiyyətini və onun tətbiqi imkanlarını müəyyənləşdirməli,

nəşr materiallarının hazırlanmasında iştirak etməlidir.

3.1.3.3. təşkilati-inzibatçılıq sahəsi üzrə:

- səhiyyə sistemində qəbul edilmiş normativ sənədlərdən (Azərbaycan Respublikasının

qanunlarını, texniki reqlamentləri, beynəlxalq və milli standartları, əmrləri, tövsiyələri,

beynəlxalq vahidlər sistemini, fəaliyyətdə olan beynəlxalq təsnifatları) istifadə etməyi,

həmçinin tibbi müəssisələrin işinin keyfiyyətini və effektivliyini qiymətləndirmək üçün

aparılmış sənədləşmələrdən istifadə etməyi bacarmalıdır.

- cərrahiyyə sahəsinin təşkilati quruluşunu, tibbi yardım göstərən müxtəlif tibbi

müəssisələrin idarəçilik fəaliyyətini bilməli, müəssisələrin struktur bölmələrinin (ixtisas

profilinə görə) iş göstəricilərini təhlil etməli, xəstələrə (kardiologiya ixtisası profilinə

görə) tibbi xidmətin göstərilməsində müasir tibbi-təşkilati və sosial-iqtisadi

texnologiyaların səmərəsini qiymətləndirməyi bacarmalıdır.

- peşə səriştəsinin formalaşması üçün professional biliklər, bacarıqlar, vərdişlər sisteminə

yiyələnməlidir.

3.1.3.4. elmi-pedaqoji sahə üzrə:

- orta tibbi ixtisas təhsil müəssisələrində və baza ali tibbi təhsilin bakalavriat səviyyəsində

ixtisasa uyğun olaraq tədris edə bilər (mühazirə oxumağı, seminar aparmağı, laboratoriya

işləri və s.)

3.2. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» iхtisası üzrə rezident hazırlığını təmin edən

auditoriyada olan təhsil prоqramının strukturu və əsas hazırlıq mövzuları, beş il ərzində saatlarla

(Əlavə 1-də illər üzrə açıqlanır).

Cəmi 3 illik

MH SM TM

Üm

um

i h

azı

rlıq

fən

nlə

ri

Baza təhsili 2 0 0

Anatomiya və patomorfologiya 0 4 2

Fiziologiya 0 4 2

Klinik biokimya 0 4 2

Ümumi biokimya 0 8 4

Su-elektrolit və turşu-qələvi homeostazı 0 4 4

Qidalanma 0 4 2

Hematologiya və transfusiologİya 0 12 6

Anesteziologiya və reanİmatologİya 0 0 0

Ümumi anesteziologiya 0 8 4

Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya 0 12 6

Yerli (regiоnar) anestezİya 0 12 6

Ümumİ anesteziya 0 20 10

Süni mexanik ventillasiya və anesteziоlоji təhcizat 0 24 12

Efferent terapiya üsulları 0 20 10

Ixti

sas

fən

nlə

ri

Elektrofiziologiya 0 12 6

Elektroensefaloqrafİya 0 4 2

Endoskopiya 0 12 6

Diaqnostik radiologiya 0 20 4

Tibbi statistika və informatika 0 8 2

Xüsusi anesteziоlоgiya 0 0 0

Qarın bоşluğu оrqanları üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı

anestezоlоji təminat 0 20 10


tələbləri

33

Döş qəfəsi оrqanları üzərində cərrahi əməlliyatlar zamanı

anesteziоlоji təminat 0 20 10

Urо-nefrоlоji əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 0 8 4

Baş, bоyun və üz nahiyyəsində cərrahi əməliyyatlar zamanı

anestezоlоji təminat 0 4 2

Qulaq, burun və bоğazda cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji

təminat 0 4 2

Оftalmоlоgiyada ağrısızlaşdırma 0 4 2

Mamalıq və ginekоlоgiyada ağrısızlaşdırma 0 20 10

Travmatоlоgiya və оrtоpediyada ağrısızlaşdırma 0 12 6

Neyrоcərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 0 8 4

Endоkrin cərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 0 4 2

Оnkоlоji xəstələrdə ağrısızlaşdırma 0 12 6

Ürək və damarlar üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı

anesteziоlоji təminat 0 12 6

Оrqanların transplantasiyası zamanı anesteziоlоji təminat 0 4 2

Uşaqlarda cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziya 0 8 4

Ahıl və qоca yaşlı şəxslərdə anesteziya 0 4 2

Yanaşı xəstəlikləri оlan şəxslərdə anesteziya 0 4 2

Təxirəsalınmaz cərrahi əməliyyatlar zamanı ağrısızlaşdırma 0 8 4

Ambulatоr-pоliklinika şəraitində anesteziya 0 4 2

Digər ümumi cərrahiyyə sahələri 0 0 0

Cərrahi infeksiyalar 0 12 6

Yara sağalmasi 0 8 4

Cərrahi immunologiya 0 4 2

Ümumi intensiv terapiya 0 0 0

İntensiv terapiya 0 12 6

Şok 0 20 10

Emboliya və koaqulopatiyalar 0 6 2

Kəskin orqan çatmamazlığı və metabolik pоzulmaları 0 24 12

Xüsusi intensiv terapiya 0 0 0

İntensiv terapiyada olan ağırlaşmaların profilaktikası 0 4 2

Mamalıq və ginekоlоjı xəstəliklərdə intensiv terapiya 0 12 6

Kardioloji xəstəliklərin intensiv terapiya 0 12 6

Ağır travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 12 6

Nevrolojı xəstələrin intensiv terapiyasının xüsusiyyətləri 0 12 6

Kombustioloji travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 8 4

Pediatrik patalogiya ilə uşaqların intensiv terapiyası 0 8 4

İnfeksion patalogiya ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 12 6

Kəskin kimyavi zəhərənmə ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 12 6

Böyrək çatmamazlıq ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 4 2

Hematoloji xəstəliklərdə intensiv terapiyası 0 4 2

Seçim fənnləri 0 0 0

Cəmi 2 538 262

3.3. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə fənn bölümləri, fənlərin kreditləri,

onların mənimsənilməsinin nəticələri (bilik, bacarıq və vərdişlər baxımından) və qazanılması

nəzərdə tutulan kompetensiyaların kodları (Əlavə 2-də illər üzrə açıqlanır).

Fənn

bölümü-

nün kodu

Fənn bölümünün (tematik rotasiyasının) adı

(bilik, bacarılıq və vərdişlər baxımından)

Kreditlərin

sayı

Qazanılması nəzərdə tutulan

kompetensiyaların kodları

Ümumi hazırlıq fənnləri

ÜFR-01. Baza təhsili 1 ÜFR-01.1.- ÜFR-01.6.

ÜFR-02. Anatomiya və patomorfologiya 1 ÜFR-02.1. -ÜFR-02.12.

ÜFR-03. Fiziologiya 1 ÜFR-03.1.- ÜFR-03.9.

ÜFR-04. Klinik biokimya 0


tələbləri

34

ÜFR-04.1. Ümumi biokimya 1 ÜFR-04.1.1.-ÜFR-04.1.13.

ÜFR-04.2. Su-elektrolit və turşu-qələvi homeostazı 3 ÜFR-04.2.1.- ÜFR-04.2.6.

ÜFR-05. Qidalanma 5 ÜFR-05.1.- ÜFR-05.14.

ÜFR-06. Hematologiya və transfusiologİya 5 ÜFR-06.1.- ÜFR-06.17.

ÜFR-07. Anesteziologiya və reanimatologİya 0

ÜFR-07.1. Ümumi anesteziologiya 3 ÜFR-07.1.1.-ÜFR-07.1.26.

ÜFR-07.2. Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya 3 ÜFR-07.2.1.-ÜFR-07.2.26.

ÜFR-07.3. Yerli (regiоnar) anestezİya 4 ÜFR-07.3.1.-ÜFR-07.3.21

ÜFR-07.4. Ümumi anesteziya 4 ÜFR-07.4.1.-ÜFR-07.4.19.

ÜFR-07.5. Süni mexanik ventillasiya və anesteziоlоji təhcizat 5 ÜFR-07.5.1.-ÜFR-07.5.42.

ÜFR-07.6. Efferent terapiya üsulları 5 ÜFR-07.6.1.-ÜFR-07.6.13.

ÜFR-11. Elektrofiziologiya 3 ÜFR-11.1.-ÜFR-11.15.

ÜFR-12. Elektroensefaloqrafİya 3 ÜFR-12.1.-ÜFR-12.4.

ÜFR-13. Endoskopiya 5 ÜFR-13.1.-ÜFR-13.7.

ÜFR-14. Diaqnostik radiologiya 5 ÜFR-14.1.-ÜFR-14.18.

ÜFR-15. Tibbi statistika və informatika 1 ÜFR-15.1.-ÜFR-15.11.

Ixtisas fənnləri

PFR-1. Xüsusi anesteziоlоgiya

PFR-1.1. Qarın bоşluğu оrqanları üzərində cərrahi

əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 4

PFR-1.1.1.-PFR-1.1.25.

PFR-1.2. Döş qəfəsi оrqanları üzərində cərrahi əməlliyatlar

zamanı anesteziоlоji təminat 3

PFR-1.2.1.-PFR-1.2.16.

PFR-1.3. Urо-nefrоlоji əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji

təminat 2

PFR-1.3.1.-PFR-1.3.5.

PFR-1.4. Baş, bоyun və üz nahiyyəsində cərrahi əməliyyatlar

zamanı anestezоlоji təminat 2

PFR-1.4.1.-PFR-1.4.5.

PFR-1.5. Qulaq, burun və bоğazda cərrahi əməliyyatlar

zamanı anestezоlоji təminat 2

PFR-1.5.1.-PFR-1.5.3.

PFR-1.6. Оftalmоlоgiyada ağrısızlaşdırma 2 PFR-1.6.1.-PFR-1.6.5.

PFR-1.7. Mamalıq və ginekоlоgiyada ağrısızlaşdırma 3 PFR-1.7.1.-PFR-1.7.23.

PFR-1.8. Travmatоlоgiya və оrtоpediyada ağrısızlaşdırma 3 PFR-1.8.1.-PFR-1.8.40.

PFR-1.9. Neyrоcərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 3 PFR-1.9.1.-PFR-1.9.15.

PFR-1.10. Endоkrin cərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 3 PFR-1.10.1.-PFR-1.10.9.

PFR-1.11. Оnkоlоji xəstələrdə ağrısızlaşdırma 2 PFR-1.11.1.- PFR-1.11.9.

PFR-1.12. Ürək və damarlar üzərində cərrahi əməliyyatlar

zamanı anesteziоlоji təminat 3

PFR-1.12.1.- PFR-1.12.17.

PFR-1.13. Оrqanların transplantasiyası zamanı anesteziоlоji

təminat 2

PFR-1.13.1.- PFR-1.13.26.

PFR-1.14. Uşaqlarda cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziya 4 PFR-1.14.1.- PFR-1.14.17.

PFR-1.15. Ahıl və qоca yaşlı şəxslərdə anesteziya 2 PFR-1.15.1. -PFR-1.15.9.

PFR-1.16. Yanaşı xəstəlikləri оlan şəxslərdə anesteziya 2 PFR-1.16.1. -PFR-1.16.9.

PFR-1.17. Təxirəsalınmaz cərrahi əməliyyatlar zamanı

ağrısızlaşdırma 2

PFR-1.17.1.- PFR-1.17.6.

PFR-1.18. Ambulatоr-pоliklinika şəraitində anesteziya 1 PFR-1.18.1.- PFR-1.18.3.

PFR-2. Digər ümumi cərrahiyyə sahələri

PFR-2.1. Cərrahi infeksiyalar 1 PFR-2.1.1.- PFR-2.1.8.

PFR-2.2. Yara sağalmasi 1 PFR-2.2.1.- PFR-2.2.11.

PFR-2.3. Cərrahi immunologiya 1 PFR-2.3.1. -PFR-2.3.9.

PFR-3. Ümumi intensiv terapiya 0

PFR-3.1. İntensiv terapiya 1 PFR-3.1.1.- PFR-3.1.24.

PFR-3.2. Şok 3 PFR-3.2.1.-PFR-3.2.7.

PFR-3.3. Emboliya və koaqulopatiyalar 2 PFR-3.3.1.-PFR-3.3.9.

PFR-3.4. Kəskin orqan çatmamazlığı və metabolik

pоzulmaları 3

PFR-3.4.1.-PFR-3.4.31.

PFR-4. Xüsusi intensiv terapiya

PFR-4.1. İntensiv terapiyada olan ağırlaşmaların

profilaktikası 1

PFR-4.1.1.- PFR-4.1.4.

PFR-4.2. Mamalıq və ginekоlоjı xəstəliklərdə intensiv

terapiya 4

PFR-4.2.1.- PFR-4.2.15.

PFR-4.3. Kardioloji xəstəliklərin intensiv terapiya 4 PFR-4.3.1.- PFR-4.3.13.

PFR-4.4. Ağır travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 4 PFR-4.4.1. -PFR-4.4.6.

PFR-4.5. Nevrolojı xəstələrin intensiv terapiyasının 3 PFR-4.5.1. -PFR-4.5.8.


tələbləri

35

xüsusiyyətləri

PFR-4.6. Kombustioloji travma ilə xəstələrin intensiv

terapiyası 2

PFR-4.6.1. -PFR-4.6.3.

PFR-4.7. Pediatrik patalogiya ilə uşaqların intensiv terapiya 4 PFR-4.7.1.- PFR-4.7.12.

PFR-4.8. İnfeksion patalogiya ilə xəstələrin intensiv terapiya 3 PFR-4.8.1.- PFR-4.8.8.

PFR-4.9. Kəskin kimyavi zəhərənmə ilə xəstələrin intensiv

terapiyası 4

PFR-4.9.1. -PFR-4.9.15.

PFR-4.10. Böyrək çatmamazlıq ilə xəstələrin intensiv

terapiyası 2

PFR-4.10.1.- PFR-4.10.7.

PFR-4.11. Hematoloji xəstəliklərdə intensiv terapiyası 2 PFR-4.11.1.- PFR-4.11.4.

Könüllü seçilmiş fənnin dərindən öyrənilmə dövrü 3

Elmi-tədqiqat işi (kliniki və/və ya baza elmi) 3

Dövrü və yekun attestasiya 3

Cəmi 144

3.4. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə həkim-rezidentin təhsil proqramının

yerinə yetirilməsinin müddəti:

Ümumi həftələrin sayı – 156 həftə

- əmək məzuniyyəti – 12 həftə

- təlim həftələrinin sayı – 144 həftə

o cümlədən:

- kliniki təlim (praktiki və kliniki iş) – 135 həftə

- nəzəri təlim – 3 həftə

- elmi-tədqiqat – 3 həftə

- attestasiyalar – 3 həftə

- növbətçilik - ayda 4 dəfədən az olmayaraq

3.4.1. Hazırlığın son ilində həkim-rezident ixtisas üzrə 3 aylıq müddətinə Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən

müəyyən edilmiş respublikanın tibb müəssisələrinin birində sərbəst stajorluq keçməlidir.

4. MADDİ-TEXNİKİ, TƏDRİS BAZASI VƏ KADR POTENSİALI

4.1. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə təhsil proqramına müvafiq tərtib

edilmiş tədris planında nəzərdə tutulan həkim–anestezioloq-reanimatoloq hazırlanması üçün

Səhiyyə Nazirliyi tərəfindən baza kimi müəyyən edilmiş təhsil və elmi tibb müəssisələri, habelə

aparıcı klinikalar cərrahi xəstələrin diaqnostikasının, müalicə və profilaktikasının aparılmasını

təmin edə biləcək yüksək səviyyəli maddi-texniki bazaya malik olmalıdır.

4.2. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» üzrə Təhsil Proqramı Səhiyyə Nazirliyi

tərəfindən baza kimi müəyyən edilmiş təhsil, elm müəssisələri və aparıcı klinikalarda aparıcı

mütəxəssislər (rəhbər-kuratorlar) tərəfindən əyani formada aparılır.

4.3. Həkim- anesteziоlоq-reanimatоlоqun hazırlığına rəhbərlik edən kuratorlara qoyulan tələbər:

4.3.1. Peşə vərdişlərinə yiyələnməsini təmin etmək üçün praktiki təcrübəsi 5 ildən çox olan

yüksəkixtisaslı mütəxəssislər tərəfindən aparılır.

4.3.2. Tədris olunan nəzəri mövzuları ali təhsil müəssisəsinin elmi dərəcəsi və (və ya) elmi adı olan

professor-müəllim heyəti tədris edir.

4.3.3. Rezidentin elmi-tədqiqat işinə qarşılıqlı razılığı əsasında ali təhsil və ya elmi-tədqiqat

müəssisəsinin heyəti rəhbərlik edə bilər.

4.4. Rezidentin rotasiyalar keçdiyi müəssisələrin maddi-texniki bazalarına qoyulan tələblər:

4.4.1. Anesteziologiya rotasiyası. Endotraxeal narkoz, invaziv monitorizasiya üçün cihaz və

avadanlıq. Böyük və özəlikkli əməliyyatları yerinə yetirmək üçün vasitələr, defibrilyator və s.


tələbləri

36

4.4.2. Travmatologiya rotasiyası. Mobil rentgen, xarici və daxili fiksasiya aparatları, ortopedik və

travma əməliyyatlarını yerinə yetirmək üçün alət və avadanlıq.

4.4.3. Ginekologiya rotasiyası. Vaginal, abdominal ucluqlu, dopler və 3-ölçülü USM,

kolposkopiya, histeroskopiya, laparoskopiya, açıq və laparoskopik əməliyyatları icra etmək

üçün alət və avadanlıqlar.

4.4.4. Urologiya rotasiyası. Transuretral, laparokopik, perkutan əməliyyatları yerinə yetirmək ,

daşqırma üçün alət və avadanlıqlar, trasnrektal USM

4.4.5. Elektrofizioloqiya rotasiyası. EKQ, EKQ-monitor.

4.4.6. Endoskopiya rotasiyası. Qastro-duodenoskop, yan duodenoskop, kolonoskop, bronxoskop,

yeyeunoskop, xoledoxoskop, rəqəmli rentgen, band liqasiyası, polipektomiya, stend, ERXPQ


4.4.7. Şüa diaqnostikası. Kompyter tomoqrafiya (ən az 64 sürətli), MRT (ən az 1,5 T), 3-4 ülçülü,

dopler xüsusiyyətli USM, PET, rentgen, perkutan işləmlər, embolizasiya üçün alət və

avadanlıqlar.

4.4.8. Patomorfologiya. Adi, immunohistokimyəvi, təcili patohistoloji müayinələri yerinə yetirmək


4.4.9. Tibbi statistika və informatika. Kompyuterlər, statisyik və databaz proqramları

4.4.10. Səhiyyə sisteminin təşkilinin əsasları. Ana kafedrasında kecirilir.

4.4.11. Abdominal cərrahiyyə. Laparokopiya, Dopler USM, əməliyyatdaxili ucluqlu USM,

xoledoxoskop, qastro-duodenoskop, CUSA, damar koaqulyasiya edən koaqulyatorlar böyük

əməliyyatları yerinə yetirmək üçün alət və avadanlıqlar.

4.4.12. Döş qəfəsi cərrahiyyəsi. Mediastinoskop, torakoskop, torakal əməliyyatları yerinə yetirmək


4.4.13. Endokrin cərrahiyyə. Sinir detektoru, hormon laboratoriyası, endokrin əməliyyatları icra

etmək üçün avadanlıq və alətlər.

4.4.14. Onkoloji cərrahiyyə. Əməliyyatdaxili USM, laparoskop, CUSA, damar koaqulyasiya edən

koaqulyatorlar böyük əməliyyatları yerinə yetirmək üçün alət və avadanlıqlar

4.4.15. Damar cərrahiyyəsi. Periferik angioqrafiya cihazı, dopler USM, damar əməliyyatlarını icra

etmək üçün alət və avadanlıqlar

4.4.16. Uşaq cərrahiyyəsi. Laparokopiya, Dopler USM, əməliyyatdaxili ucluqlu USM,

xoledoxoskop, qastro-duodenoskop, CUSA, damar koaqulyasiya edən koaqulyatorlar böyük

əməliyyatları yerinə yetirmək üçün alət və avadanlıqlar

4.4.17. Digər Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya sahələri (infeksiya, yumşaq toxumalar,

transplantasiya və s.). Ana kafedrasında kecirilir.

4.4.18. İntensiv terapiya. İnvaziv və qeyri-invaziv arterial təziqi monitorlar, xarici və qidaborudaxili

stetoskoplar, EKQ və elektrokardioskopik monitorlar, periferik sinirlərin stimulyatorlar, nəfəs

vermən oksigenin qatılığını və nəfəs alan karbon qazın qatılığını ölçən cihaz, spirometriya,

nəfəs alandan maximal təzyiqini ölçən cihaz, süni ağciyər tənəffüs apparatı, puls-oksimetr,

hararətin monitorlar, mərkəzi venoz təzyiqini ölçən cihaz, Swan-Qanz təzyiqini ölçən cihaz

(sağ qulaqcılıq, sağ mədəcik, ağciyər arteriya, ağciyər arteriyaın pazlanması, ürər tulanma),

larinqoskop komplekti, bronxofibroskop, ultrasəs apparatlar, transezophogeal

exokardioqrafiya, eksrpes-laborator avadanlığı, defibrillyator “demand” rejimi ilə və zəruri

vasitələr.

5. TƏDRİS PROSESİNİN FORMA VƏ METODLARI


tələbləri

37

5.1. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə həkim- anestezioloq-

reanimatoloqun hazırlığı, nəzəri təlim, həkim hazırlığı, ixtisas və ixtisaslaşma fənlərinin

mühazirə, məşğələ, seminar, məsləhət, kuratorun rəhbərliyi və nəzarəti altında müalicə-

profilaktik işlərinin aparılması və sairə formada öyrənilməsi ilə təmin olunur.

5.2. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə anesteziоlоq-reanimatоlоqun

hazırlığında elmi-tədqiqat və praktiki tibbi təcrübələr nəzərdə tutulur.

5.3. Rezidentura ərzində rezident ən azı 1610 proseduraları barədə gündəlikdə tam klinik məlumatı

verməlidir. Onlardan:

3 illik cəmi əməliyyatların sayı 1610

Ümumi anesteziya 1000

Spinal anesteziya 100

Epidural anesteziya 100

Periferik sinirlərin blokadası 100

5 yaşdan az olan uşaqlarda istifadə olunan anesteziya üsulları 30

1 yaşdan az olan uşaqlarda istifadə olunan anesteziya üsulları 10

Mamalıqda istifadə olunan anesteziya üsulları

Keysəriyyə əməliyyatı zamanı 10

Doğuşlarin epidural analgeziyası 50

Torakal əməliyyatlarda anesteziyalar 20

Neyrocərrahiyyə əməliyyatlarda anesteziyalar 20

Damar cərrahiyyədə anesteziyalar 20

Urologiyada anesteziyalar 20

Burun, boğaz, qulaq cərrahiyyədə anesteziyalar 20

Ambulator şərayitdə anesteziyalar 40

Mərkəzi damarların kateterizasiyası 50

Arteriyaların kateterizasiyası 50

6. YEKUN DÖVLƏT ATTESTASİYASINA QOYULAN TƏLƏBLƏR VƏ

QİYMƏTLƏNDİRMƏ

6.1.1. 060901 - «Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya» ixtisası üzrə fərdi iş planları rezidentura

hazırlığını həyata keçirən müəssisələrin müvafiq elmi və ya tibb şuralarının iclaslarında təsdiq

edilir. Rezidentlər hər tədris ilinin sonunda kuratorun iştirakı ilə təhsil aldığı müəssisənin elmi

şurası (tibbi şurası) qarşısında hesabat verərək attestasiya olunur.

6.1.2. Rezidenturada təhsil alan həkimlərin yekun attestasiyası Azərbaycan Respublikası Səhiyyə

Nazirliyinin təsdiq etdiyi attestasiya komissiyası tərəfindən ali təhsil müəssisəsində aparılır.

6.1.3. Yekun attestasiya nəticəsində rezidentə “həkim-anesteziоlоq-reanimatоlоq” ali peşə-ixtisas

dərəcəsi və dövlət nümunəli diplom verilir.

7. 060901 - «Anesteziologiya və Reanimatologiya » İXTİSASI ÜZRƏ YEKUN ATTESTASİYA

FORMATI

7.1. Yekun attestasiya imtahanı iki mərhələdə -yazılı və praktiki komponent üzrə həyata keçirilir.

Yekun attestasiyanın hər hansı mərhələsindən keçə bilməyən rezidentlər attestasiya

komissiyasının müəyyən etdiyi vaxtda həmin mərhələ üzrə təkrar yekun attestasiyadan keçirlər.


tələbləri

38

7.2. Birinci mərhələ- Yazılı Komponent. Birinci mərhələdə rezident üç saat ərzində 100 test suala

cavab verir. Test informasiya texnologiyaları və xüsusi optik cihazlar vasitəsilə oxunan sual

vərəqəsi üzrə aparılır. Testin yekununa görə 60 və ya daha çox bal toplayan rezidentlər yekun

attestasiyanın ikinci mərhələsinə buraxılırlar.

7.3. İkinci mərhələ - Praktiki Komponent. İkinci mərhələdə rezident tərəfindən 8 müxtəlif klinik

hal araşdırılır və bir əməliyyat sərbəst həyata keşirilir. Klinik halların araşdırılmasına diaqnostik

müayinələrin sərbəst planlanması və təhlili, müalicə tədbirlərin planlaşdırması və digər aspektlər

aiddir. Klinik halların araşdırılması və əməliyyatın icrası attestasiya komissiyası tərəfindən

məqbul hesab edildikdə rezident yekun attestasiyanın ikinci mərhələsindən müvəffəqiyyətlə

keçmiş hesab olunur.

060901-“Anesteziоlоgiya və reanimatоlоgiya” ixtisası üzrə rezidenturada həkim-mütəxəssıs hazırlıgının məzmununa və səvıyyəsınə qoyulan minimum dövlət tələbləri

39

Əlavə 1. “Anesteziologiya və reanİmatologİya” ixtisası üzrə tədris proqramının strukturu (illər və saatlar üzrə)

Cəmi 3 illik 1-ci il 2-ci il 3-cü il

MH SM TM MH SM TM MH SM TM MH SM TM Ü

mu

mi

hazı

rlıq

fən

nlə

ri

Baza təhsİlİ 2 0 0 2 0 0

Anatomiya və patomorfologiya 0 4 2 4 2

Fiziologiya 0 4 2 4 2

Klinik biokimiya 0 4 2 4 2

Ümumi biokimya 0 8 4 8 4

Su-elektrolit və turşu-qələvi homeostazı 0 4 4 4 4

Qidalanma 0 4 2 4 2

Hematologiya və transfusiologİya 0 12 6 12 6

Anesteziologiya və reanİmatologİya 0 0 0

Ümumi anesteziologiya 0 8 4 8 4

Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya 0 12 6 12 6

Yerli (regiоnar) anestezİya 0 12 6 12 6

Ümumİ anesteziya 0 20 10 20 10

Süni mexanik ventillasiya və anesteziоlоji təhcizat 0 24 12 24 12

Efferent terapiya üsulları 0 20 10 20 10

Ixti

sas

fən

nlə

ri

Elektrofiziologiya 0 12 6 12 6

Elektroensefaloqrafİya 0 4 2 4 2

Endoskopiya 0 12 6 12 6

Diaqnostik radiologiya 0 20 4 20 4

Tibbi statistika və informatika 0 8 2 8 2

Xüsusi anesteziоlоgiya 0 0 0

Qarın bоşluğu оrqanları üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 0 20 10 20 10

Döş qəfəsi оrqanları üzərində cərrahi əməlliyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 0 20 10 20 10

Urо-nefrоlоji əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 0 8 4 8 4

Baş, bоyun və üz nahiyyəsində cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 0 4 2 4 2

Qulaq, burun və bоğazda cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 0 4 2 4 2

Оftalmоlоgiyada ağrısızlaşdırma 0 4 2 4 2

Mamalıq və ginekоlоgiyada ağrısızlaşdırma 0 20 10 20 10

Travmatоlоgiya və оrtоpediyada ağrısızlaşdırma 0 12 6 12 6

Neyrоcərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 0 8 4 8 4

Endоkrin cərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 0 4 2 4 2

Оnkоlоji xəstələrdə ağrısızlaşdırma 0 12 6 12 6

Ürək və damarlar üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 0 12 6 12 6


40

Оrqanların transplantasiyası zamanı anesteziоlоji təminat 0 4 2 4 2

Uşaqlarda cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziya 0 8 4 8 4

Ahıl və qоca yaşlı şəxslərdə anesteziya 0 4 2 4 2

Yanaşı xəstəlikləri оlan şəxslərdə anesteziya 0 4 2 4 2

Təxirəsalınmaz cərrahi əməliyyatlar zamanı ağrısızlaşdırma 0 8 4 8 4

Ambulatоr-pоliklinika şəraitində anesteziya 0 4 2 4 2

Digər ümumi cərrahiyyə sahələri 0 0 0

Cərrahi infeksiyalar 0 12 6 12 6

Yara sağalmasi 0 8 4 8 4

Cərrahi immunologiya 0 4 2 4 2

Ümumi intensiv terapiya 0 0 0

İntensiv terapiya 0 12 6 12 6

Şok 0 20 10 20 10

Emboliya və koaqulopatiyalar 0 6 2 6 2

Kəskin orqan çatmamazlığı və metabolik pоzulmaları 0 24 12 24 12

Xüsusi intensiv terapiya 0 0 0

İntensiv terapiyada olan ağırlaşmaların profilaktikası 0 4 2 4 2

Mamalıq və ginekоlоjı xəstəliklərdə intensiv terapiya 0 12 6 12 6

Kardioloji xəstəliklərin intensiv terapiya 0 12 6 12 6

Ağır travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 12 6 12 6

Nevrolojı xəstələrin intensiv terapiyasının xüsusiyyətləri 0 12 6 12 6

Kombustioloji travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 0 8 4 8 4

Pediatrik patalogiya ilə uşaqların intensiv terapiya 0 8 4 8 4

İnfeksion patalogiya ilə xəstələrin intensiv terapiya 0 12 6 12 6

Kəskin kimiyavi zəhərənmə ilə xəstələrin intensiv terapiya 0 12 6 12 6

Böyrək çatmamazlıq ilə xəstələrin intensiv terapiya 0 4 2 4 2

Hematoloji xəstəliklərdə intensiv terapiyası 0 4 2 4 2

Seçim fənnləri 0 0 0

Cəmi 2 538 262 2 192 90 0 160 80 0 186 92


41

Əlavə 2. “Anesteziologiya və reanimatologİya” ixtisası üzrə tematik rotasiyaların strukturu (həftələr və kreditlər üzrə)

Fənn bölümünün (tematik rotasiyasının) adı Həftələr 1 il 2 il 3 il Kreditlər 1 il 2 il 3 il Ü

mu

mi

ha

zırl

ıq f

ənn

ləri

/ro

tasi

ya

ları

ÜFR-01. Baza təhsİlİ 1 1 1 1 0 0

ÜFR-02. Anatomiya və patomorfologiya 1 1 1 1 0 0

ÜFR-03. Fiziologiya 1 1 1 1 0 0

ÜFR-04. Klinik biokimiya 0 0 0 0 0

ÜFR-04.1. Ümumi biokimya 1 1 1 1 0 0

ÜFR-04.2. Su-elektrolit və turşu-qələvi homeostazı 2 2 3 3 0 0

ÜFR-05. Qidalanma 4 4 5 5 0 0

ÜFR-06. Hematologiya və transfusiologİya 4 4 5 5 0 0

ÜFR-07. Anesteziologiya və reanİmatologİya

ÜFR-07.1. Ümumi anesteziologiya 2 2 3 3 0 0

ÜFR-07.2. Kritik vəziyyətlərdə reanimasiya 2 2 3 3 0 0

ÜFR-07.3. Yerli (regiоnar) anestezİya 3 3 4 4 0 0

ÜFR-07.4. Ümumİ anesteziya 3 3 4 4 0 0

ÜFR-07.5. Süni mexanik ventillasiya və anesteziоlоji təhcizat 4 4 5 5 0 0

ÜFR-07.6. Efferent terapiya üsulları 4 4 5 5 0 0

ÜFR-11. Elektrofiziologiya 2 2 3 3 0 0

ÜFR-12. Elektroensefaloqrafİya 2 2 3 3 0 0

ÜFR-13. Endoskopiya 4 4 5 5 0 0

ÜFR-14. Diaqnostik radiologiya 4 4 5 5 0 0

ÜFR-15. Tibbi statistika və informatika 1 1 1 1 0 0

Ixti

sas

rora

siy

ala

rı

PFR-1. Xüsusi anesteziоlоgiya 0 0 0 0 0

PFR-1.1. Qarın bоşluğu оrqanları üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 4 4 5 0 5 0

PFR-1.2. Döş qəfəsi оrqanları üzərində cərrahi əməlliyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 3 3 4 0 4 0

PFR-1.3. Urо-nefrоlоji əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 2 2 3 0 3 0

PFR-1.4. Baş, bоyun və üz nahiyyəsində cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 2 2 3 0 3 0

PFR-1.5. Qulaq, burun və bоğazda cərrahi əməliyyatlar zamanı anestezоlоji təminat 2 2 3 0 3 0

PFR-1.6. Оftalmоlоgiyada ağrısızlaşdırma 2 2 3 0 3 0

PFR-1.7. Mamalıq və ginekоlоgiyada ağrısızlaşdırma 3 3 4 0 4 0

PFR-1.8. Travmatоlоgiya və оrtоpediyada ağrısızlaşdırma 3 3 4 0 4 0

PFR-1.9. Neyrоcərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 3 3 4 0 4 0

PFR-1.10. Endоkrin cərrahiyyədə ağrısızlaşdırma 3 3 4 0 4 0

PFR-1.11. Оnkоlоji xəstələrdə ağrısızlaşdırma 2 2 3 0 3 0

PFR-1.12. Ürək və damarlar üzərində cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziоlоji təminat 3 3 4 0 4 0

PFR-1.13. Оrqanların transplantasiyası zamanı anesteziоlоji təminat 2 2 3 0 3 0

PFR-1.14. Uşaqlarda cərrahi əməliyyatlar zamanı anesteziya 4 4 5 0 5 0

PFR-1.15. Ahıl və qоca yaşlı şəxslərdə anesteziya 2 2 3 0 3 0


42

Fənn bölümünün (tematik rotasiyasının) adı Həftələr 1 il 2 il 3 il Kreditlər 1 il 2 il 3 il

PFR-1.16. Yanaşı xəstəlikləri оlan şəxslərdə anesteziya 2 2 3 0 3 0

PFR-1.17. Təxirəsalınmaz cərrahi əməliyyatlar zamanı ağrısızlaşdırma 2 2 3 0 3 0

PFR-1.18. Ambulatоr-pоliklinika şəraitində anesteziya 1 1 1 0 1 0

PFR-2. Digər ümumi cərrahiyyə sahələri 0 0 0 0 0

PFR-2.1. Cərrahi infeksiyalar 1 1 1 0 0 1

PFR-2.2. Yara sağalmasi 1 1 1 0 0 1

PFR-2.3. Cərrahi immunologiya 1 1 1 0 0 1

PFR-3. Ümumi intensiv terapiya 0 0 0 0 0

PFR-3.1. İntensiv terapiya 1 1 1 0 0 1

PFR-3.2. Şok 3 3 4 0 0 4

PFR-3.3. Emboliya və koaqulopatiyalar 2 2 3 0 0 3

PFR-3.4. Kəskin orqan çatmamazlığı və metabolik pоzulmaları 3 3 4 0 0 4

PFR-4. Xüsusi intensiv terapiya 0 0 0 0 0

PFR-4.1. İntensiv terapiyada olan ağırlaşmaların profilaktikası 1 1 1 0 0 1

PFR-4.2. Mamalıq və ginekоlоjı xəstəliklərdə intensiv terapiya 4 4 5 0 0 5

PFR-4.3. Kardioloji xəstəliklərin intensiv terapiya 4 4 5 0 0 5

PFR-4.4. Ağır travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 4 4 5 0 0 5

PFR-4.5. Nevrolojı xəstələrin intensiv terapiyasının xüsusiyyətləri 3 3 4 0 0 4

PFR-4.6. Kombustioloji travma ilə xəstələrin intensiv terapiyası 2 2 3 0 0 3

PFR-4.7. Pediatrik patologiya ilə uşaqların intensiv terapiyası 4 4 5 0 0 5

PFR-4.8. İnfeksion patologiya ilə xəstələrin intensiv terapiyası 3 3 4 0 0 4

PFR-4.9. Kəskin kimiyəvi zəhərənmə ilə xəstələrin intensiv terapiyası 4 4 5 0 0 5

PFR-4.10. Böyrək çatmamazlıq ilə xəstələrin intensiv terapiyası 2 2 3 0 0 3

PFR-4.11. Hematoloji xəstəliklərdə intensiv terapiyası 2 2 3 0 0 3

Könüllü seçilmiş fənnin dərindən öyrənilmə dövrü 3 1 1 1 3 1 1 1

Elmi-tədqiqat işi (kliniki və/və ya baza elmi) 3 1 1 1 3 1 1 1

Dövrü və yekun attestasiya 3 1 1 1 3 1 1 1

CƏMİ 144 48 48 48 180 60 60 60

060901 - 1.sehiyye.gov.az/files/pdf/rezidentura/proqramlar/Anesteziologiya-re... ·...

Documents

Transcript of 060901 - 1.sehiyye.gov.az/files/pdf/rezidentura/proqramlar/Anesteziologiya-re... ·...