Productieflow

Rijselstraat 78200 Sint-Michiels BruggeT 050 388 288

2e Graad

Studierichting Grafische MediaGrafische communicatie en Media

Product& Concept

Productieflow

3.2

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

ProductieflowWanneer we praten over productie dan denken we vaak alleen aan de technische stappen bij het maken van een drukwerk.

Activiteiten zoals “schrijven” en “ontwerpen” maken daar echter ook deel van uit.

Door een sterke informatisering van het productieproces is de scheidingslijn tussen auteur en uitgeverij of tussen uitgeverij en drukkerij minder scherp afgelijnd dan vroeger. Creativiteit en de uitvoering van het werk geraken meer-en-meer met elkaar verweven.

Vele auteurs gebruiken bvb MS Word met opmaakstijlen om hun teksten te schrijven en eigenlijk zijn ze op dat moment als voor een stuk bezig met vormgeven en opmaak.

Wanneer de vormgever voor het maken van de lay-out een opmaakscherm gebruikt en de digitale tekst samenvoegt met gescande foto’s, ontstaan elektronisch opgemaakte pagina’s.

Lay-out, opmaak en tekstverwerking zijn één geïntegreerde handeling geworden.

Met productieflow bedoelen we dan ook “het ganse productieproces” van creatie/bedenken tot het afgewerkt eindprodukt.

We kennen in het productieproces vier grote stappen:

• Voorbereiding

• Prepress of Drukvoorbereiding

• Press of Drukken

• Afterpress of Drukafwerking

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

VOORBEREIDING

Creatie van tekst en beeld

Bij het ontstaan van tekst en beeld, (een specifieke taak van de auteur, de klant of het reclamebureau), denken we in de eerste plaats aan schrijven van teksten, maken van illustraties/tekeningen

en fotograferen. Tekst wordt op verschillende wijzen vastgelegd: getypt of in digitale vorm met behulp van een tekstverwerker. Meestal wordt de tekst dan aangeleverd via e-mail.

Beelden worden tegenwoordig hoofdzakelijk digitaal aangeleverd. De foto wordt vastgelegd op een CD of USB-stick of via FTP (File Transfer Protocol) of email onmiddellijk naar de prepress-afdeling doorgestuurd.

Selectie van afbeeldingen

Nadat de “shooting” gebeurd is, worden door de fotograaf een aantal proefdrukken geleverd waaruit de klant kan kiezen.

Bij de selectie houdt men o.a. rekening met de reproductiekwaliteit van de beelden. Zijn ze geschikt om gedrukt te worden? Kunnen ze “gekadreerd” worden?

De geselecteerde afbeeldingen gaan terug naar de fotograaf die de digitale beelden op het gewenste formaat aanlevert aan de klant of de drukkerij.

Product& concept

Grafischecontext

Productieflow

3.3

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

PREPRESSBinnen het prepress-gebeuren onderscheiden we layout & opmaak, beeldverwerking en montage.

Layout & opmaak

Elk drukwerk is opgebouwd volgens een bepaalde “look”.

Hier worden tekst en beeld tot een evenwichtig geheel samengesteld. Aan de hand van die schets of voorontwerp kan men in de prepress met DTP-programmatuur tekst en beelden “opmaken”.

De teksten worden aangeleverd als hardcopy (op papier), via e-mail of op digitale drager.

Beelden worden tegenwoordig meestal digitaal aangeleverd. Dat wil echter niet zeggen dat deze beelden onmiddellijk bruikbaar zijn in het drukwerk. Meestal moeten ze nog geretoucheerd worden, kleuren aangescherpt, elementen verwijderd of verscherpt worden, enz... In sommige bedrijven gebeurt zowel de layout, opmaak als beeldverwerking door één en dezelfde persoon, maar in grotere bedrijven wordt dit werk gedaan door gespecialiseerde beeldverwerkers.

Proeven

Van de kant-en-klare pagina’s worden er kleurenproef gemaakt.

Dit kunnen digitale, chemische of echte drukproeven zijn. Aan de hand van deze proeven beoordeelt de klant de kwaliteit van de kleuren en van de tekst-en beeldintegratie. De drukker gebruikt deze proeven om de kleuren te controleren tijdens het instellen van de pers en het drukken van de oplage.

Product& concept

Grafischecontext

Productieflow

3.4

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

Impositie

De laatste fase in de prepress is het vervaardigen van de drukvorm. Alle opgemaakte pagina’s worden in de voor het drukken noodzakelijke volgorde tot drukformaat gemonteerd. Dit noemen we impositie of grootmontage: het samenbrengen van afzonderlijk gemonteerde pagina’s tot één geheel. Dit monteren verloopt manueel

(grootmontage) of digitaal (impositie).

Van deze grootmontage wordt een (impositie)proef gemaakt, zodat de klant de volgorde van de pagina’s kan controleren. Hij geeft een “goed-voor-druk”.

Plaatvervaardiging

Daarna worden er van de grootmontage drukplaten gemaakt en is de prepress-fase achter de rug.

DRUKKEN EN AFWERKINGBij prepress ligt de nadruk op het samenbrengen van tekst en beeld.

Bij het drukken ligt de klemtoon op het vermenigvuldigen.

Drukken is en blijft het meest industriële gedeelte binnen het grafische bedrijf. Taken van de drukker zijn het instellen van de drukpers en de sturing van het drukproces.

Na het drukken volgt de (druk)afwerking. De gedrukte vellen moeten eerst goed droog zijn voordat ze verder bewerkt kunnen worden.

Om bijvoorbeeld een brochure af te werken worden de verschillende katernen eerst gevouwen, dan geniet en vervolgens schoongesneden.

Tenslotte wordt het afgewerkte drukwerk verpakt en klaargemaakt voor verzending.

Elke fase in het grafisch proces is dus heel belangrijk en kan zich geen fouten veroorloven. Een fout in de drukafwerking heeft tot gevolg dat het ganse drukwerk van voren-af-aan opnieuw moet uitgevoerd worden. Een belangrijke verantwoordelijkheid dus voor de drukafwerker.

Product& concept

Grafischecontext

Productieflow

3.5

Product& Concept

Productieflow

3.6

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

JOBS IN DE GRAFISCHE SECTOR

CREATIEVE JOBS

Ontwerper - grafisch vormgever

Als grafisch ontwerper kan je verschillende richtingen uit. Je kan in een studio gaan werken, bij een uitgever, in een reclamebureau of in een prepress-bedrijf. Je kan uiteraard ook als zelfstandig ontwerper of freelancer aan de slag.

Buiten het vlot kunnen werken met de programma’s Illustrator, PhotoShop en InDesign moet de ontwerper creatief zijn: hij moet de briefing die hij gekregen heeft kunnen vertalen naar een visueel concept. Daarna moet dit kunnen uitwerken tot een drukklaar electronisch document.

Studio

Zelfstandig grafisch bedrijf dat werkt in opdracht van drukkerijen, reclamebureau’s of andere bedrijven.

Uitgever

Uitgeverijen van tijdschriften en kranten hebben vaak hun eigen prepress-afdeling waar men de publicaties vormgeeft en voorbereidt voor het

drukproces. Kenmerkend voor het werk bij een uitgever zijn de strikte tijdsschema’s (een tijdschrift moet er elke week of maand liggen, de krant elke dag) en het werken binnen vastegestelde pagina-stramienen of grids.

Reclamebureau

Deze bedrijven hebben vaak één of meerdere creatieve teams die in opdracht van een klant en print of mediacampagne uitwerken.

Prepress-bedrijf

Hier wordt de grafische vormgever ingeschakeld in de productie van allerlei soorten van drukwerk: folders, brochures, leaflets, affiches, e.d. Het prepressbedrijf verzorgt het volledige proces van opmaak tot en met het aanleveren van de kant-en-klare pagina’s op digitale drager of de films aan een drukkerij, die de volgende stap(pen) in het productieproces verzorgen.

Product& Concept

Productieflow

3.7

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

Fotograaf

Een fotograaf kan verschillende richtingen uit. Hij kan als zelfstandige werken met een eigen studio of hij kan bij een krant of tijdschrift terecht als persfotograaf. Er zijn fotografen die enkel reportagewerk doen, anderen zijn mode-specialisten of hebben naam gemaakt door het fotograferen van “packshots”.

Er zijn fotografen die enkel werken in kleur en anderen zweren bij zwartwit. Fotografen werken op uur, 1/2 dag of dagbasis.

Illustrator

Wat voor de fotograaf geldt, gaat ook op voor de illustrator.

Hij zal in de meeste gevallen werken als zelfstandige die in opdracht van bijvoorbeeld een uitgeverij illustraties maakt.

Een illustrator is vaak gespecialiseerd in een bepaalde stijl of techniek. Zo kan hij cartoons maken (Gal, Zak, Kamagurka,...), boeken illustreren, technische tekeningen maken of artikels in tijdschriften illustreren (Ever Meulen, Joos Swarten,...).

De kostprijs van een illustratie hangt af van het aantal uren dat er aan gewerkt werd; de “naam of faam” van de illustrator en het gebruiksdoel van de tekening. Een illustratie dat slechts één keer gebruikt wordt zal goedkoper zijn dan een tekening dat in een campagne gebruikt wordt.

PREPRESSOpmaker - DTP’er

Binnen een prepressafdeling van een drukkerij of uitgever of in een zelfstandig prepressbedrijf staat de opmaker in voor het vormgeven van pagina’s aan de hand van een lay-out of een stramien. Hij doet dit met behulp van programma’s zoals Adobe InDesign. Kennis van vormgeving, de verschillende soorten drukwerk en typografie zijn onontbeerlijk.

In grote bedrijven zal de opmaker zich uitsluitend met deze taken bezighouden. In kleinere bedrijven of als zelfstandige zal hij ook nog moeten scannen, beeldcorrecties uitvoeren en zorgen voor de juiste uitdraai op film of plaat.

Product& Concept

Productieflow

3.8

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

Monteur

De monteur vormt de pagina’s in tot de uiteindelijke drukvorm. Daartoe kleeft hij de films per kleur op hun juiste plaats aan de hand van het inslagschema. Dit is echt specialistenwerk dat een grote nauwkeurigheid vereist. Films in register gemonteerd worden om pasverschillen tijdens het drukken te voorkomen. Deze job is stilaan aan het verdwijnen, want de montage gebeurt meer en meer elektronisch. We spreken dan van impositie.

Kopie

Nog specialistenwerk is het kopiëren of belichten van de platen die uiteindelijk zullen gebruikt worden in de drukpers.

Ook hier is er een belangrijke verschuiving bezig: meer en meer drukkerijen stappen over naar computer-to-plate systemen waarbij de pagina’s vanuit de impositie rechtsstreeks op de plaat belicht worden.

DRUKKEN EN AFWERKENDrukker

Drukken en afwerken zijn de meest industriële jobs in de grafische productie. Een drukker werkt meestal in een ploegenstelsel zodat de drukpersen maximaal renderen. Een drukker van een vierkleurenpers zorgt voor het opstarten (het stellen) en het drukken van de oplage. Hij is ook verantwoordelijk voor de kwaliteit van het geleverde werk. Meestal helpt een (jonge) drukker bij het instapelen en uitleggen van het papier, het monteren van de platen en het wassen van de inktbakken.

Afwerken

Afwerking is de verzamelnaam voor een hele reeks jobs: snijden, vouwen, binden en inpakken. Ook hier wordt er gewerkt in ploegen en is de kennis van de machines van groot belang.

Product& Concept

Productieflow

3.9

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

ADMINISTRATIEFMeestergast

Hij is binnen de drukkerij verantwoordelijk voor de drukkers. Hij controleert het werk in de drukkerij zelf en zorgt voor de taakverdeling. Hij controleert op geregelde tijdstippen de kwaliteit van de druk. Binnen de drukkerij zijn er nog een aantal commerciële functies zoals:

Vertegenwoordiger

Dit is de commerciële contactpersoon. Zijn taak bestaat erin zoveel mogelijk drukwerk “binnen te halen” en te nieuwe klanten te zoeken. Hij zal de offerte aan de klant aanbieden en eventueel kortingen toestaan. Hij is ook diegene die bij eventuele problemen met de productie naar de beste oplossing zoekt.

Calculator

Dit is de medewerker die de (druk)prijzen berekend. Hij beschikt over een computerprogramma dat snel en efficiënt prijzen uitrekent aan de hand van een aantal variabelen:

• de (uur)lonen van de drukkers;

• de kostprijs voor een uur drukken op de pers (stellen én drukken);

• de prijs van het papier ;

• de inkt;

• de afwerking;

• de oplage;

• het aantal kleuren;

• de verpakking en het transport.

De calculator maakt aan de hand van deze variabelen een voorcalculatie. Deze calculatieprijs is de basis om de offerte op te stellen.

Orderbegeleider

Hij is het die het productieproces in gang zet en de dagdagelijkse productie intern opvolgt. Hij zoekt de meest rendabele manier van drukken (keuze van de persen, keuze van het inslagschema, van het papier, de afwerking). Hij volgt het werk strikt op en zorgt voor een stipte levering. “Aan het einde van de rit” kijkt de orderbegeleider na of het werk binnen het budget gerealiseerd werd door een nacalculatie te maken.

Tenslotte stelt hij de factuur op. Om het drukwerk in productie te geven, maakt de orderbegeleider een orderformulier op dat aan alle betrokkenen in de productie gegeven wordt.

Product& Concept

Productieflow

3.10

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

Planning

Deze persoon staat in voor de dagelijkse planning in de drukkerij. Hij verdeelt het werk over de verschillende persen en zorgt ervoor dat de opdrachten op tijd gedrukt en afgewerkt worden. Bij de afwerking houdt hij rekening met werk dat extern dient te gebeuren (toeleveranciers van de drukkerij die een bepaald deel van het drukwerk verzorgen, zoals boekbinderijen en fotogravures). Om de planning op te stellen, berekent hij hoeveel tijd de drukker nodig heeft om te stellen en te drukken. Dagelijks vergadert hij met de productieverantwoordelijken om eventuele knelpunten op te sporen en op te lossen.

Product& Concept

Productieflow

3.11

2e graad Grafische MediaKTA BRUGGERijselstraat 7 - 8200 Brugge

WEBDESIGNGrafische vormgevers kunnen ook ingeschakeld worden in de productie van een website. Hierbij is het van belang dat de ontwerper de nodige technische kennis bezit over het internet en de technische onderbouw. Een slechte samenwerking met informatic/technici kan leiden tot grafische schoonheidsfoutjes, technische fouten of extra herwerkingskosten.

SPECIFIEKE JOBS

Webredacteur

Hij verzorgt het tekstgedeelte voor de site. Schrijven voor het web is een aparte discipline waarbij het adapteren van teksten voor het web, het maken van formulieren de belangrijkste taken zijn. Andere benamingen zijn “web-editor” of “web content developer”. Basiskennis HTML is noodzakelijk.

Van webdesigner tot webmaster

Hierop volgt dan de actieve fase waarin de website geproduceerd en uitgetest wordt, en hierbij zijn een hele reeks specialisten zoals web technicians, webdesigners en htlm-coders nodig. Het gehele proces moet gestuurd en waar nodig gecorrigeerd worden. Dit is de specifieke taak van de web manager.

De term webmaster heeft dus heelwat betekenissen: pr-verantwoor-delijke, web-architect, webadministrator, hoofdredacteur en manager van het gehele proces.