20160706 Presentation to Auckland Tourism. Top Ten tips for Productivity & Priorities
คัมภีร์การเลี้ยงลูกvyouth.org/uploads/knowledge/file/20160706/degklntu1578.pdfDpt/dt...
32
คัมภีร์การเลี้ยงลูก นพ.ธีระเกียรติ เจริญเศรษฐศิลป์ ศูนย์จิตวิทยาการศึกษา พิมพ์ครั้งที่ 3
-
Upload
trinhxuyen -
Category
Documents
-
view
238 -
download
3
Transcript of คัมภีร์การเลี้ยงลูกvyouth.org/uploads/knowledge/file/20160706/degklntu1578.pdfDpt/dt...
คมภรการเลยงลกนพ.ธระเกยรต เจรญเศรษฐศลป
ศนยจตวทยาการศกษาพมพครงท 3
คมภรการเลยงลก
1
คมภรการเลยงลก
ครอบครวเปนหนวยทเลกทสดของสงคม ปจจบนสงคมวนวายขน สาเหตท
ส�าคญอยางหนง คอ ครอบครวไมเขาใจการเลยงลก ไมมเวลาใหลก มผรพยายามแนะน�า
วธการเลยงลก เชน การเลยงลกใหเปนอจฉรยะตงแตอยในทอง กวาจะถงอนบาลหรอ
ประถมกสายเสยแลว เทคนคสารพด ความจรงทฤษฎกเปนเพยงทฤษฎ และหลายทฤษฎ
กยงไมไดรบการพสจนทางวทยาศาสตรวาถกตอง ปจจบนมการวจยเกยวกบเดกมากมาย
โดยไมตองอาศยทฤษฎ แตอาศยการตดตามเดกเปนจ�านวนมากตงแตเลกจนโต และ
วจยสงเกตดลกษณะผใหญ แลวยอนรอยเสนทางชวตในวยเดก ผลทไดคอ องคความร
ทส�าคญมาก ดงจะไดน�าเสนอในคมภรเลมน
คมภรการเลยงลก
32
สงส�าคญกคอ การเลยงลกใหเปนคนเกงกบคนดนนมปจจยทตางกน เราร
อยางชดเจนวาเดกทกาวราวนนมกมครอบครวเปนเชนไร เรารวาเราควรสอนเดกอยางไร
ผมจงขอเสนอเปน 5 ตอน คอ
1. พอแมทมลกเกง
2. พอแมทมลกด
3. พอแมทมลกกาวราว
4. เทคนคในการเลยงลก
5. สรป
พอแมทมลกเกง
3
พอแมทมลกเกง
ศาสตราจารยนายแพทยเซอร ไมเคล รทเธอร จตแพทยเดกชาวองกฤษชอดงของโลก
ไดสรปจากงานวจยพอแมทมลกเกงมกมลกษณะดงตอไปน
1. พดคยและเลนกบลกมาก ทส�าคญ คอ การปฏสมพนธแบบสองทาง คอ
พดคยและฟงลก ไมใชพดกบลกฝายเดยว การเลนกบลกดวยใจทเกยวของดวย มใช
เลนแบบขอไปท เดกกอนวยเรยนทนททเรมเลนไดมกจะชวนคณพอคณแมเลนดวย
หลายคนมกไดค�าตอบวา “เดยว” “ไปเลนกบพไป” “พอแมไมมเวลา” “ลกเลนคนเดยว
ไปกอนนะลก” ฯลฯ เมอลกขยนถามพอแมกควรขยนตอบ มใชตอบวา “เดกอะไรถาม
ซ�าซาก ไมรจกจบ หยดไดแลวร�าคาญ” ฯลฯ ผลกคอ เราเสยโอกาส เดกเสยโอกาส
คมภรการเลยงลก
54
2. รใจลก พอแมทมลกเกงมกอานใจอานอาการของลกออก เชน รสกวา
ลกเบอแลว ตอนนไมพรอมคยหรอเรยน หรอร วาลกอยากไดประสบการณแบบใด
เมอรใจกรเวลาจงหวะในการเพมสตปญญาในการสอนใหกบเดก ปจจบนพอแมหลายคน
ไมได “รใจ” ลก แตชอบ “เดาใจ” ชอบคดแทนลกไปเสยทกเรอง โดยคดวา ถาเราชอบ
หรอรสกเชนนน ลกนาจะชอบและคดเชนนดวย เคลดลบของการรใจลกคอการฟงใหมาก
และหมนสงเกต ภาษากายและอารมณของลก อยาพดมากแตฟงใหมาก บางครงไมรวา
ลกคดอยางไร กถามตรงๆ เชน “ลกคดอะไรอย“ “เกดเรองแบบนท�าใหลกรสกอยางไร”
ฯลฯ
3. สนบสนนลก พอแมทมลกเกงมกสนบสนนลกตามก�าลงความสามารถ
ของตน เชน สนบสนนอปกรณการศกษา เดกเหนอยจากการเรยนกหาอาหารวางหรอ
น�าเยนๆ ให ใหก�าลงใจไดขยนเรยน ฯลฯ
4. หาประสบการณ กจกรรม ของเลนทหลากหลาย พอแมตองคดหา
ประสบการณ กจกรรม ของเลนทเหมาะสมกบวยใหลก โดยไมตองรอใหลกขอเพราะ
เราโตกวา มประสบการณมากกวาเดก เราอาจเหนหรอคด
บางอยางทลกคดไมถง การพาไปดสงแปลกใหมการเปด
โอกาสใหเดกไดเพมพนประสบการณทหลากหลาย
ยอมท�าใหเดกไดพฒนาแนวคดอยางหลากหลาย
ท�าให สตปญญาดขน สรปคอ เหนมาก สมผสมาก
ท�ามาก กฉลาดขน
พอแมทมลกเกง
5
5. สอนตรง อยากใหเดกเกงอะไรกสอนสงนน เชน อยากใหอานหนงสอเกง
กสอนอานหนงสอ อยากใหเกงดนตรกสอนดนตร ฯลฯ การสอนพเศษทกษะบางชนด
กคอ การสอนตรงนนเอง แตอยาลมดขอรใจลกดวย บางทการพยายามสอนตรงมาก
กลบเปนผลเสย คอ กลายเปนการบงคบยดเยยดใหลกจนเกดปญหา
ขอสรปวา จะเหนวา 5 ขอดงกลาวขางตน เปนเรองของโอกาส หวใจส�ำคญ
มใช “ยดเยยด” สงตำงๆ ใหเดก หำกเปนเรองปฏสมพนธโดยทพอแมเปดโอกำส
และเดกเปนผ ออกแรงสมอง แรงภำยในกำรเรยนร ขณะทพอแมสนบสนนเตมท
งานวจยพบวาปจจย 5 ขอ ขางตนมความส�าคญอยางมากในวยเดก 2-5 ป ในวยอน
ปจจยขางตนกเปนเรองส�าคญ เพยงแตวาวยทองยงอยท อาย 2-5 ป
ผมอยากยกตวอยาง การทดลองอนหนงใน
หน คอ ผวจยศกษาเปรยบเทยบหน 2 กลม กลมแรก
เปนหนทมโอกาสอยอยางสบายมเครองเลนกระตนให
แกปญหามากมายหลายทางในกรง สวนหนอกกลมหนง
อยในกรงเปลาๆ คอนขางแหงแลงในเรองกจกรรมและ
เครองเลน ผลการทดลองผานไประยะหนง หนทม
โอกาสมากกวาจะฉลาดกวา แกปญหาเกงกวา เมอหนตาย ผ ทดสอบเปรยบเทยบ
น�าหนกและขนาดสมอง พบวา หนทมโอกาสมากกวามขนาดสมองใหญกวา มรอยหยก
มากกวา และเมอตดชนเนอสมองมาสองกลองจลทรรศน กพบวาสมองของหนทม
โอกาสมากกวา มเซลลสมองและใยประสาทตอกนซบซอนกวา ยงมผลการทดลองท
คลายกนนในลง กพบผลเชนเดยวกน ผมอยากจะเนนวาความเกงนถกควบคมดวย 2 ปจจย
คมภรการเลยงลก
76
ปจจยแรก คอ กรรมพนธเปนเรองของสมองทถายทอดมาจาก
พอแม ปจจยทสอง คอ สงแวดลอม ปจจยแรกเราคงควบคม
ล�าบากเพราะผานมาแลว ปจจยทสองซงส�าคญไมแพกน คอ
สงแวดลอมทง 5 ขอตามทเลาใหฟงขางตน
คณอาจเปนคนทใหโอกาสลก คณอาจมลกทเกง แตคณอาจมลกทนสยไมด
มคณธรรมนอยกได เพราะงานวจยนชใหเหนชดวา การเลยงลกใหเปนคนด มอารมณ
ทด มปจจยตางกบการเลยงลกใหเกง ลองมาดกนครบ
พอแมทมลกด
77
พอแมทมลกด
จากการตดตามผลงานวจยแหลงตางๆ ผมพอสรปไดว า พอแมทลกด
มลกษณะดงตอไปน
1. พอแมทลกเชอและเคารพ มรดกทางคณธรรมทส�าคญทสดทพอแมจะ
ถายทอดไปยงลก คอ การทลกเชอฟงและเคารพ จากการศกษาพบวา ถาพอแมควบคม
ลกไมได เมอเดกอาย 5 ขวบ จะสามารถท�านายอนาคตทางคณธรรมของเดกไดวา
มโอกาสทเตบโตเปนผ ใหญทเหนแกตว สาเหตทลกไมเชอฟงมกเกดจากค�าพดของ
พอแมท ไมศกดสทธ พดแลวไมปฏบตตามสงทตนพด เชน พอบอกลกวา “หยด”
“ไมไดนะเดยวแมจดการนะ” แตพอลกไมปฏบตตาม แมกไมมปฏบตการจดการอะไร
มแตบนหรอหวเสย ตอไปค�าพดวา “หยด” หรอ “ไม” ไมมความหมายในสมองเดกเลย
ผมขอเนนวา เดกตองเชอฟงและเคารพ เพราะพอแมทเผดจการและดมาก เดกอาจเชอ
ฟงแตไมเคารพกได แตทงนพอแมกตองท�าตวใหนาเคารพดวย
คมภรการเลยงลก
98
2. สอนสงใดวาถกหรอผด มผตงตนเปน
ผรแนะน�าวา เราควรปลอยใหเดกคดเองหรอตดสนใจ
เอง ซงเปนสงทดแตเราตองการปลกฝงสงทถกตอง
ใหเดกดวย ปจจบนนเราพบวาเดกของเราไมร จก
เลอกวาสงใดถกหรอผด ไมทราบวาขนมนควรซอ
หรอไม ของเลนชนดนดหรอไม ควรดภาพยนตร
บางเรองหรอไม ฯลฯ สวนใหญพอแมเองกไมรหรอ
ไมเอาใจใสในการสอนเรองคณคา คานยมของการ
ด�าเนนชวตวาเรองใดถกหรอผด ซงเปนเรองส�าคญ
มาก พอแมไมตองกลววาจะเปนการยดเยยดทาง
ศลธรรม หรอท�าใหเดกเกบกด เดกจ�าเปนตองไดรบการปลกฝงในคณคาทถกตอง
เชน ความรกความประพฤตชอบ ความสงบ ความจรง การไมเบยดเบยน ฯลฯ
มแมลกคหนงซงยากจนมากแมจะแบกลกไวบนบาพาลกไปรบจางท�างาน เลกๆ
นอยๆ ตงแตเลกๆ จนลกชอบหยบฉวยของใครในตลาด แมกดอกดใจชมวาลก
เกงสามารถเอาตวรอดไดแน เมอโตขนนสยลกเลกขโมยนอยกคอยๆ เพมขนจนเรม
จปลน มจตใจเหยมโหดมากขน ครงหนงเขาไปปลนรานทองแลวฆาเจาของรานตาย
ตอมาถกต�ารวจจบไดสงฟองศาลประหารชวต กอนถกประหารเขาขอพบหนาแมสกครง
ผ คมและต�ารวจตางพากนแปลกใจวา เจาโจรใจอ�ามหตคนนยงมความกตญญดวย
เมอเขาพบหนาแมสงแรกทเขาท�าคอตรงเขาไปตบหนาแมพรอมกลาววา “เปนเพราะ
แมแทๆ ผมจงถกประหารชวต เมอตอนผมเปนเดก ผมขโมยหยบของคนอน
แมกชมวาเกงแลววนน ผมเปนอยางไร
พอแมทมลกด
9
3. สอนใหลกมความรก มผรพบวาหวใจของคณธรรมคอ เรองของความรก
ความเมตตา ถาอยากใหเดกเตบโตขนมาเปนมนษยมคณธรรมมากและมความสขดวย
หวใจทส�าคญคอ การสอนลกใหมความรกมากๆ รจกให รจกอภย เหนอกเหนใจผอน
ตวอยางเชน เราควรสอนลกใหเหนอกเหนใจคนทสภาพต�ากวาเรา ยนดในสงตางๆ
ทคนอนม และพอใจในสงทตนเองมอย เรายงใชหลกการนในการฝกวนยดวย เชน
ถาลกไปรงแกนองพอแมควรจะบอกกบลกวา “แมเสยใจทลกรงแกนอง ลกลองคดด
ซวา ถามคนมารงแกลก ลกจะรสกอยางไร” เพอใหเดกพยายามเขาใจความรสกของ
ผทตนกระท�า เพราะความรกเปนหวใจในการเปลยนแปลงของลกเรา
4. สอนใหลกคดกอนท�า ถาอยากรวาใครเปนคนมการศกษามวฒนธรรมหรอ
ไม เราไมตองดจากปรญญาหรอชาตตระกล ใหดวาคนนนคดกอนจะมการกระท�าหรอ
ไมคดถงผลทเกดจากการกระท�าวาจะเปนเชนไร กระทบใครหรอไม คนทกอใหเกด
ปญหามกจะเกดจากการทมไดคดกอนท�า เชน โกรธก
แสดงออกทนท อยากไดอะไรกเอาใหไดทนท มการ
ทดลองพบวา เดกทร จกรอคอย ร จกคดกอนท�าจะ
เตบโตเปนผใหญทประสบความส�าเรจและมความสข
มากกวา พอแมควรฝกใหลกรจกรอคอย มใชคอยรบ
หาของให ตามใจลกมากจนลกคอยไมเปน
คมภรการเลยงลก
1110
5. พอแมเปนตวอยางทด เดกจะเรยนจากสงทพอแมเปนมากกวาสงทพอแม
สอนโดยการพด หากตองการใหลกพดไพเราะ พอแมกตองพดไพเราะ เมอเหนลกม
ลกษณะอยางไร กควรยดถอวาเปนภาพสะทอนถงตวพอแมเองอาจมลกษณะเชนนนดวย
พอแมทคอยพร�าสอนลกวาอยาโกหก แตพอโทรศพทดงขนพอกบอกลกวา “บอกเขาไป
วาพอแมไมอย” ในทสดเดกกจะอานพอแมออกอยางทะลปรโปรงและเลยนแบบในสงท
เขาเหน
พอแมทมลกกาวราว
11
พอแมทมลกกาวราว
การใชความรนแรง ความกาวราวเปนปญหาส�าคญของเดกและผใหญในโลก
ของเรา ความกาวราวมความตอเนองทางพฒนาการ หมายถง ถาเปนเดกกาวราวพอโตขน
ความกาวราวมกคงอยตอไปและมกจะเพมมากขน ความกาวราวในเดกใชท�านายอนาคต
ไดดมาก ฉะนนหากพอแมพบวาเดกกาวราวจะตองถอเปนเรองใหญทต องแกไข
ปจจบนเราพอทราบวา ครอบครวลกษณะอยางไรท�าใหเดกกาวราว ดอกเตอรแพทเทอรสน
ทโอเรกอนในสหรฐอเมรกาไดเสนอผลงานวจยทกลายเปนคลาสสกไปแลว เกยวกบ
ลกษณะของครอบครวทมลกกาวราว มลกษณะดงตอไปน
1. ไมมกฎเกณฑ บานทไมมกฎเกณฑคอบานใครท�าอะไรกได ลกจะทานขาว
ดทว นอนเวลาไหนกได ไมมใครสนใจ ไมมใครคาดหวงวาควรท�าอะไร ไมควรท�าอะไร
คมภรการเลยงลก
1312
2. ไมดแลลก พอแมไมมเวลา หรอไมสนใจดแลตดตามพฤตกรรมลก
ไมวาลกไปท�าอะไรทไหน ไมร วาลกนกคดอยางไร ฉะนนพอแมจงไมทราบวาลกไป
ท�าอะไรผดมา และจะแกไขอยางไร
3. ไมฝกวนย พอแมทมลกกาวราวสวนหนงเกดจากการทลกไมเคยฝกวนย
เวลาลกท�าดไมชม ท�าผดกไมวา พอแมมกใชวธบนดาวาในการฝกวนยซงมกเปนไปตาม
อารมณของพอแมมากกวาความผดของเดก เชน บางวนถาพอแมอารมณด ลกคนโต
แกลงนองพอแมกพดดไมวาอะไร แตถาพอแมอารมณเสยมากอนกจะอาละวาด อารมณ
ทไมคงเสนคงวานท�าใหเดกสบสนมากวาอะไรท�าได อะไรท�าไมได
วธการฝกวนยทด คอ บอกเดกกอนวาเราคาดหวงวาเขาควรมพฤตกรรม
อยางไร เมอเขาท�าไดดกชมใหรางวล ซงไมจ�าเปนตองเปนเงนหรอสงของเสมอไป
แตเมอเขาท�าผดกตองไดรบโทษของการกระท�าผด อยาใชวธดดาประนามท�าใหเขาเจบ
เชน “ท�าไมเปนเดกเลวอยางน” แตใหพดทพฤตกรรมทเขาท�าผด เชน “การทลกพด
ค�าหยาบเปนสงทไมด” ลกท�าเชนนแมจ�าเปนตองตดคาขนมลกในวนพรงน“ การวจย
พบวา เราสามารถแสดงสหนาทาทางไมพอใจเลกนอย บวกกบน�าเสยงทเปลยนไป เชน
ดงขนเลกนอยซงกลบเปนผลด เราพบวาถาพดราบเรยบเกนไปเดกมกจะไมฟง แต
ขอเนนวาอยาใชอารมณ อยาใชเสยงดง และเมอเดกมพฤตกรรมทพงประสงคหลงจาก
เหนสหนาทไมพอใจแลว พอแมตองหยดสหนาทไมพอใจหรอหยดการดวาโดยทนท
พอแมทมลกกาวราว
13
4. แกปญหาไมเปน เมอครอบครวมปญหากไมจดการใหเรยบรอย หรอใชวธ
จดการไมถกตอง เชน ลกตเพอนพอครรายงานมา พอแมกจดการตลกพรอมกบสอนวา
“อยาไปตคนอนเขา” อนนเปนตวอยางการแกไขปญหาไมถกตอง แทนทจะใชสต
ใชความอดทนและความรกกบลกวา “แมเสยใจมากทลกตคนอนเปนสงแมยอมรบไมได
ลองบอกแมซวาเกดอะไรขนลกถงท�าเชนน” แลวคอยสอนลกวาควรจดการกบปญหา
อยางไรดวยความสงบ
5. ท�าใหลกเจบ อนนหมายถง เจบทงกายหรอ
เจบใจกได การศกษาพบวาพอแมทท�าทารณกรรมทงกาย
และจตใจ ลกโตขนจะเปนเดกกาวราว มปญหา และเมอ
โตเปนพอแมกจะใชความรนแรงกบลกของเขาตอไป
เดกกาวราวถามองใหลกๆ แลว มกเปนเดกทไมมความสข
มความเจบปวดอยในสวนลกของจตใจ คนทมความสข
จะไมท�าใหคนอนมความทกข มแตเฉพาะคนทมความทกข
เทานนทท�าใหผอนมความทกข วธการท�าใหเดกเจบ ไดแก
การดดา การประนาม เชน ดาวา “เองมนเลว” พดจาเสยดสถากถาง ดถก เฆยนต ฯลฯ
สงเหลานฝงแนนในหวใจเดกและปรากฏออกมาในพฤตกรรมกาวราวของเดก
คมภรการเลยงลก
1514
พอแมบางคนบอกวาเขาไมได ท�าใหเดกเจบบอยนก กำรศกษำพบวำ
เพยงสบครงในรอยของปฏสมพนธระหวำงพอแมกบลกทรนแรงกเพยงพอทจะท�ำ
ใหเดกกำวรำวอนธพำลได หมายความวาคยกบลก 100 ครง ม 10 ครงทพดรนแรง
ดงกลาวขางตน กเพยงพอแลวทมผลตอลกในทางไมดอยางมาก
เทคนคในการเลยงลก
1515
เทคนคในการเลยงลก
เทคนคทส�ำคญทสดคอ ควำมรก แตควำมรกตองไปคกบกฎเกณฑ ภำษำ
องกฤษคอ love กบ law ตองไปคกน เพราะถารกอยางเดยวมกน�าไปสความรกทผด
ตามใจมากจนท�าใหเสยเดก แตถามกฎเกณฑโดยปราศจากความรกมกจะน�าไปส
เผดจการ อนน�าไปสการเกบกดของเดก กอใหเกดปญหาทางอารมณตอไป
อยางไรกตามผมอยากฝากเทคนคเลกๆ นอยๆ ใหพอแมลองน�าไปปฏบต
ดงน
1. เลานทานดๆ ใหดทว หรอ เลนเกมสคอมพวเตอรนอยๆ ทานมหาตมะ คานธ
ทานเลาวา ทานเปลยนชวตเพราะนทาน 2 เรองคอ เรองกษตรยหรจนทรผยดมนใน
ความจรงและเรองของเดกกตญญ นทานมพลงมากมายในการเปลยนแปลงเดก พอแม
ควรหานทานดๆ เลาใหลกฟง การทพอแมเลานทานใหลกฟงมประโยชนหลายอยาง คอ
คมภรการเลยงลก
1716
พอแมต องเลอกสรรนทานทท�าให คด มคณคา
พอแมเองกไดประโยชนจากนทานสอนใจครอบครวก
มความสขดวยกน
ตวอยางนทาน ความสขอยทไหน คอ
มคณยายทานหนง ก�าลงหาของอยรมถนน
หาอยนานกดเหมอนไมเจออะไร สกพก
หนงกมวยรนกลมหนงเดนมาถามวา “คณยายหาอะไรอยหรอ ใหพวกผมชวยไหมครบ”
ยายตอบวา “ยายหาเขมเยบผา” กล มวยร นเลยชวยกนหาพกใหญไมเจอเลยถาม
คณยายวา “คณยายท�าเขมตกทไหนหรอครบ” ยายตอบวา “ออ ยายท�าตกในบานแต
บานยายไมมไฟฟา ในบานจงมด ขางนอกสวางด ยายเลยมาหาเผอเจอบาง”
พวกวยรนไดยนแลวหวเราะและพากนเดนหนไป
ชวตของเรากคลายคณยายครบ ถาถามวาความสขหายไปจากทไหน ทกคน
ตอบไดวาหายไปจากจตใจเรา แตเรากลบไปหาจากขางนอก เชน ตามหางสรรพสนคา
ตามบารหรอแสวงหาวตถตางๆ ใหมากขนโดยลมหาในจตใจของเรามนกไมพบเทานน
เอง
เรองดทวหรอเลนเกมสคอมพวเตอรนอยๆ นกส�าคญ ปจจบนนทงเดกและ
พอแมตดทวหรอคอมพวเตอรมาก ทนททกลบถงบานหลายคนเปดทวหรอคอมพวเตอร
กอน หลายคนมทวแทนพเลยง ดทววนละหลายชวโมง อนนอนตรายมาก เราคงไม
เทคนคในการเลยงลก
17
ปลอยใหคนแปลกหนาเลยงลกวนละหลายชวโมง มาสอนอะไรกไมทราบ แตเรากลบให
ทวซงเปนคนแปลกหนาดๆ นเองมาสอนลกเรา ผลเสยจากการดทวหรอตดเกมส
คอมพวเตอรมากๆ มดงน
• ท�ำใหกำวรำว เดกเลยนแบบความกาวราวเลยนแบบวธการแกปญหาท
ไมถกตองเหนความกาวราวจนเคยชนจนคดวาเปนธรรมดา
• ไดรบคำนยมทไมถกตอง ทวมกมโฆษณามอมเมาชวนเชอใหซอ ใหอยาก
บรโภคเดกดเสรจกคดวาขนมหรอของนนด เกดความอยากได พอแมพดสอนกไมฟง
เพราะทวมสอทนาเชอถอนาตดตาม ฟงบอยๆ เขาฝงแนนอยในจตใตส�านกยากแก
การลบลาง
• ท�ำใหฉลำดนอยลง การศกษาพบวาเดกทดทวมาก สมองท�างานระดบตนๆ
(responding-level) คอเหนแลว เทยบกบความจ�าเกา เพราะวาทวอธบายจดภาพใหเสรจ
เดกอาจดเหมอนฉลาด พดเกงแตโดยมากมกจะพดจากความจ�าระดบตนๆ แตถาพอแม
เลานทานใหลกฟง เดกตองใชจนตนาการสงมากในการนกภาพตาม ตอนนสมองไดม
โอกาสท�างานระดบลก (reflecting-level) ตางจากนทานททวเลาใหฟง ทวจะท�าใหเสรจ
หมด ในทสดเดกจะกลายเปนคนทไมคดลก จบจดสมาธไมด พอแมมกบอกวาเวลาดทว
สมาธดแตพอใหท�าอยางอนสมาธกลบสน
2. มดนตร ในหวใจ ดนตรหรอเพลงทด ม
อทธพลตอสมองเดกมาก ท�าใหสมาธแลวจนตนาการของ
เดกดขน เราสามารถปลกฝงคณคาทดโดยผานเพลงทด
ใหกบเดกโดยงาย ถามโอกาสควรสงเสรมใหเดกเลน
เครองดนตรเปนซกอยางหนง จะเปนอะไรกได ไมวาเปน
คมภรการเลยงลก
1918
เครองดนตรไทยหรอสากล เชน เปยโน อเลกโทน ฯลฯ การฝกใหเลนจะเปนประโยชน
ตอเดกเอง เชน การฝกวนย จงหวะ ความอดทน และเปนประโยชนตอตวเดกเองใน
อนาคต
3. แทรกคณธรรมเมอมโอกาส เมอพอแมมโอกาสควรพยายามแทรก
คณธรรมในการพดคย หรอการสอน เชน สอนเรองตนไมกบเดก อยาหยดแคทตนไม
ควรชใหลกเหนดวยวา “ดตนไมซลก มนใหรมเงากบทกคน ไมวาคนทมาพกใตตนไมจะ
เปนคนรวย จน ด หรอไมด มนไมแบงแยก ชวตของเรากเชนกน ควรเปนเหมอนตนไม
ทใหรมเงากบทกคน เราควรชวยเหลอ
ทกคนทมาขอความชวยเหลอจากเรา”
หรอสอนเรองภ เขา เราอาจแทรก
คณธรรมของความอดทนลงไปได
“ลกดภเขาสไมวาฝนจะตก แดดจะแรง
พายจะพดถลม ภเขากตงตรงแขงแรง
เปนสงา จตใจเราควรเปนเชนภเขา
ใครจะวา ใครจะชม ใครท�าดไมดกบเรา
เราไมควรหวนไหว เราควรท�าจตใจให
เหมอนภเขา”
เทคนคในการเลยงลก
19
4. พอแมปรองดอง ครอบครวเปรยบเสมอนประเทศ พอแมเปรยบเสมอน
รฐบาลทปกครองประเทศ รฐบาลนเปนรฐบาลผสมใหญสองพรรค คอ พรรคพอ
พรรคแม ซงรฐบาลผสมทดตองมเอกภาพพอแมไมทะเลาะกน ไมแตกแยก ประเทศชาต
พงแน ครอบครวกเชนกนพอแมควรท�าความเขาใจกนใหดในการทะเลาะเบาะแวงทวา
ไมจ�าเปนตองใชก�าลงกน การมสงครามเยนในบานกเปนอนตรายเชนกน การท
ครอบครวไมสงบจะรบกวนการฝกวนยของลก ความอบอนในบานกเสย ความภมใจ
ในตนเองของเดกกจะไมดรวมทงเปนตวอยางทไมดส�าหรบเดกในการแกปญหา
เดกเหนมาตงแตเลกวาคนทส�าคญทสดของเขากลบใชวธการท ไมถกตองในการ
แกปญหา เชน ทะเลาะกน หรอ ใชความรนแรง ฯลฯ
5. ฝกใหเดกมสมาธ สมาธทดเปน
หวใจของการแสวงหาความร เดกสองคนฉลาด
พอกน เดกทมสมาธดกวาจะกาวหนามากกวา
อยาใหเดกท�าหลายสงหลายอยางในเวลาเดยวกน
เชน ดทวพรอมกบรบประทานอาหารซงเปน
พฤตกรรมทไมด แบงแยกความสนใจฝกเดกให
ท�าอะไรเสรจทละเรอง เลนของเลนทละอยาง
มใจจดจออยในงานทท�า
คมภรการเลยงลก
2120
สรป
มบณฑตคนหนงจบปรญญาเอก เขาภมใจวาเปนคนทมความรสง อย มา
วนหนงเขาตองกลบบานเดมของเขาซงตองอาศยเรอจาง ระหวางทางบณฑต
คนน หนไปถามลงเรอจางวา “ลงครบรจกตลาดหนไหม ตลาดหนมนเปลยนมากเลยนะลง”
ลงตอบวา “ลงไมรจกหรอกครบ ลงรจกแตตลาดสดขายผก ตลาดหนขายอะไรหรอ”
บณฑตตอบวา “ถางนชวตลง 25 เปอรเซนตเสยไปโดยเปลาประโยชนเพราะไมรจก
ตลาดหน” สกพกหนงบณฑตถามตอวา “ลงรจกประชาธปไตยไหม” ลงกไมร จกอก
“ถางน 50 เปอรเซนตของชวตลงเสยไปโดยเปลาประโยชน” อกสกพกหนงบณฑต
กถามวา “ลงถามจรงๆ เถอะ อะไรลงกไมรจกยคนเปนยคขอมลขาวสาร ลงตดตาม
หรอเปลา ทบานมโทรทศนไหม” ลงตอบวา “ไมม” บณฑตจงพดวา “โอโห ยงมคน
แบบนในโลกอกหรอ 75 เปอรเซนตของชวตลงเสยไปโดยเปลาประโยชน” ตอมา
อกไม นาน เกดพายใหญเรอคว�าทงสองคนจมลงแม น� า บณฑตว ายน�าไม เป น
ลงจงถามวา “คณ คณ เปนอยางไรบางครบ” “ชวยดวย ชวยดวย ผมวายน�าไมเปน”
บณฑตตอบ ลงจงบอกวา “ผมเกรงวา 100 เปอรเซนตของชวตคณก�าลง
จะเสยไปแลว
สรป
21
ชวตของคนเราคลายกบบณฑตคนนครบ เรารมากมาย เราอยากรโนนนนน
แตวายน�าในแมน�าของชวตไมเปน เราไมรวาควรจะด�าเนนชวตอยางไรจงจะมความสข
ทแทจรง เราจะสอนอะไรเดกของเราด อะไรส�าคญในชวตฝากใหผอานคดดวยนะครบ
ไมมพอแมคนไหนอยากเลยงลกไดไมด ทกคนมความรกเปนพนฐานทงสน
ทกคนรกลกอยากใหลกเปนคนด งานวจยพบวา กำรเลยงลกออกมำไมดมกเกดจำกกำร
ทพอแมมควำมเครยด มกำรจดกำรกบตวเองไมด ฉะนนหนำทหลกอนแรก คอ กำรท
พอแมตองเรยนรทจะเขำใจตนเองเสยกอน จำกนนกพยำยำมเขำใจลก ให love และ
law คอควำมรกกบระเบยบวนยไปดวยกน ลกกจะเตบโตเปนผใหญทสมบรณได คอ
ทงเกง ทงด ทงมความสข เขาใจตน เขาใจผอน เขาใจโลก เปนมนษยทเตมไปดวย
คณคาของความเปนมนษยอยางแทจรง
พอแมควรมสขภาพจตด มการศกษาถงคนท
มสขภาพจตด พบวาคนทสขภาพจตดมากๆ มลกษณะท
ส�าคญ 3 ประการ คอ
1. มองโลกในแงดมากๆ เปนมตรกบผคน
คนรสกอบอนเมอไดใกลชด
2. มความรกมาก ร จกใหโดยไมหวงผล
ตอบแทน ใหอภยไดเสมอ
คมภรการเลยงลก
2322
3. ยดมนในอดมคตทสากล คอ คนเหลานยดมนในธรรมทสงสดในศาสนาตน
หรอถาไมนบถอศาสนาอะไรกยดมนในความรกเพอนมนษยในขอบเขตทกวางออกไปไกล
นอกเหนอจากการหมกม นอย กบตวเอง หรอครอบครวของตน โดยสรปคอเปนคน
ไมเหนแกตวมคณคาของความเปนมนษยสง
เรองการมองโลกในแงด เราควรฝกครบ ปวดหวกคดเสยวากยงดทมหวให
ปวดอย ถกแมงปองกดกคดวายงดทไมถกงกด มนทานเลาวา
ครงหนงมพระราชาองคหนง มมหาดเลกรบใชซงมองโลกในแงดมาก ไมวาจะ
เกดอะไรขนมหาดเลกกจะบอกวา “ดครบ” อยมาวนหนงพระราชาทรงท�า
มดบาดมอมหาดเลกเหนเขากบอกวา “ดครบ” พระราชากรวมากหาวามหาดเลกลอเลยน
จงสงใหจบมหาดเลกไปขงคกมหาดเลกกบอกวา “ดครบ” พระราชาทรงมเวลาวางมาก
จงออกไปลาสตวปา ในระหวางนนไดเจอคนปาเผาหนงจบตวเพอไปท�าพธบชายญเผา
ทงเปน ขณะทก�าลงเผาคนปากเหลอบไปเหนแผลทมอจงปลอยตวใหเปนอสระ
เพราะถอวาเปนคนไมบรสทธ ใชประกอบพธไมได พระราชาจงเขาใจวาทมหาดเลก
พดวา “ดครบ” นนมความหมาย การทมดบาดครงนนท�าใหรอดชวตคราวน แตยงไม
เขาใจวาตดคกดอยางไร จงทรงเขาไปในคกถามมหาดเลกวา “ขาเขาใจแลววามดบาดมอ
นนด แตลองบอกซวาตดคกนนดอยางไร” มหาดเลกตอบวา “ดสครบ ถาผมไมตดคก
ผมกตองตามพระองคเขาไปในปาดวย เมอพระองคถกปลอยตวเพราะมแผล ผมคงตอง
ถกเผาทงเปนแทนพระองคแน เพราะตวผมไมมแผล ฉะนนการตดคกไดชวยใหผม
รอดชวตครบ” พระราชาทรงดพระทยมาก รบสงใหปลอยตวมหาดเลกเปน
อสระ เปนคคดในการบรหารราชการแผนดนตอไป
สรป
23
เดกคนใดเกดในครอบครวทพอแมสขภาพจตทดมาก กถอเปนโชคเปนบญ
วาสนาของเดกคนนน สขภาพจตดเปนสงทพฒนาใหเกดขนได ถาพอแมพรอมและ
มองตนเองอยางจรงใจเพอการเปลยนแปลง
คมภรการเลยงลก
2524
พอแม 3 ประเภท
1. พอแมทชอบบน อนนไมคอยด
2. พอแมทชอบสอน อนนดขน แตเราตองการพอแมประเภทสดทาย คอ
3. พอแมท เป นแรงบนดาลใจ เป นตวอยางกบลกอยางสมบรณแบบ
พดตรงกบท�า ท�าตรงกบพด มความรก มความสงบ มความประพฤตชอบ ยดมน
อยกบความจรง ไมเบยดเบยนตนเองและผอน
25
ผเขยนและบรรณาธการ นพ.ธระเกยรต เจรญเศรษฐศลป
กองบรรณาธการและจดท�า ศนยจตวทยาการศกษา มลนธยวสถรคณ
214 ถนนนครสวรรค แขวงวดโสมนส
เขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ 10100 โทร 02-282-0104
www.KidSD.org e-mail : [email protected] Fax 02-282-0208
โรงพมพ บรษท เฟสท ออฟเซท (1993) จ�ากด
99/11 ม.7 ซ.ปนทองแลนด ถ.บางบวทอง-บางปะอน (347)
ต.ล�าโพ อ.บางบวทอง จ.นนทบร 11110
โทร. 0-2191-7125-8 แฟกซ 0-2191-7129
ออกแบบปก graphicploy
จดรปเลม จระเดช จนเกษม
ภาพประกอบ graphicploy
พมพครงท 1 2537
พมพครงท 2 พฤษภาคม 2557 (จ�านวน 20,000 เลม)
พมพครงท 3 ธนวาคม 2557 (จ�านวน 20,000 เลม)
พมพครงท 4 สงหาคม 2558 (จ�านวน 20,000 เลม)
ผจดทำ�หนงสอ
คมภรการเลยงลก
2828
เกยวกบผแตง
นายแพทยธระเกยรต เจรญเศรษฐศลป เปนจตแพทยเดกชาวไทย
ทท�างานในประเทศองกฤษ และเปนอาจารยพเศษใหกบมหาวทยาลยลอนดอน ทาน
เขยนหนงสอ “คมภรการเลยงลก” เลมน และน�าไปตพมพครงแรกเมอพ.ศ.2537
ในปจจบนทานกลบมาท�างานในประเทศไทย โดยด�ารงต�าแหนงผอ�านวยการศนย
จตวทยาการศกษา มลนธยวสถรคณ จงตงใจน�าหนงสอมาตพมพอกครง พบวาแม
เวลาลวงเลยมานานถง 20 ปแลว เนอหาในเลมยงคงใชไดในทกยคสมย
ดานชวตครอบครว ทานมภรรยาทนารก และมบตรชาย 2 คน ซงใน
ปจจบนทงคเปนนกศกษาแพทย ของมหาวทยาลยเคมบรดจ
ISBN 978-616-361-355-4
คมภรการเลยงลก
มลนธยวสถรคณ 214 ถนนนครสวรรค แขวงวดโสมนสเขตปอมปราบศตรพาย กรงเทพฯ 10100โทร. 02-282-0104 แฟกซ 02-282-0208www.KidSD.org อเมล : [email protected]
