จุลสารรังสีเทคนิคนเรศวร ปีที่ 1...

Stereotactic Body Radiation Therapy Stereotactic Body Radiation Therapy

กรกฏาคม-สงหาคม 2555

ปท 1 ฉบบท 2

ภาควชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จ.พษณโลก 65000

New MRI Technique Identifies

Early Heart Disease

มอะไรในฉบบ

การประยกตใช PACS ส าหรบงานรงสวทยา

Stereotactic Body Radiation Therapy

ความจ าระยะสนกบโทรศพทมอถอ

บรรณาธการ ดร.นนทวฒน อด กองบรรณาธการ ผชวยศาตราจารย ดร.อรณ เหมะธลน ผชวยศาตราจารย ดร.ภสสรย ชพสมนต ดร.พาชน โพทพ ดร. ธนยวร เพงแปน อาจารยประธาน วงศตาหลา อาจารยธญรตน ชศลป อาจารยชญญาทพญ สวรรณสงห อาจารยสมาล ยบสนเทยะ อาจารยกงกานต อภวฒนสเมธ อาจารยกานตสน ยาสมทร นางสาวสทธวรรณ มแทง นายวนย พระรอด นางสาวณชาพชร หนชย

จลสารรงสเทคนคนเรศวรฉบบนไดจดท าขนเปนฉบบตอเนองจากฉบบแรกซงเกดจากความตองการสอสารบทความดานตางๆ ทางรงสเทคนคโดยคณาจารยจากภาควชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร วตถประสงคของการจดท ากเพอใหบรการทางวชาการแกสงคมและชมชน อกทงยงเปนการตอบสนองตอยคปจจบนทตองการใหเกดการเรยนรอยางตอเนอง นอกจากนยงท าใหทราบขาวความเคลอนไหวและกจกรรมของแวดวงรงสเทคนคในประเทศไทย ตลอดจนเปนการเผยแพรความรทางวชาการทเกดจากการวจยทงจากคณาจารยในภาควชารงสเทคนคและผลงานวจยของนสตรงสเทคนค รวมถงการกาวทนเทคโนโลยทางรงสวทยาดานตางๆ ทนบวนจะยงมนวตกรรมใหมๆ ทางรงสเทคนคเกดขนตลอดเวลา

หลงจากทจลสารฉบบแรกไดรบการเผยแพรไปแลวนนปรากฏวาไดรบความสนใจจากผอานเปนอยางมาก ทางกองบรรณาธการจงไดจดท าจลสารฉบบท 2 ขนและฉบบถดไปทนทเพอใหเกดความตอเนองและเปนสอกลาง ความรทางรงสเทคนคตอไป

สารจากบรรณาธการ

หนา 2 จลสารรงสเทคนคนเรศวร

ความเคลอนไหวและกจกรรมวชาการรงสเทคนค

ปท 1 ฉบบท 2 หนา 3

ความเคลอนไหวทางวชาการรงสเทคนคลาสดเปนการจดประชมทางวชาการของทประชมอธการบดแหงประเทศไทย (ทปอ) ประจ าป 2555 ณ ศนยนทรรศการและการประชมไบเทค บางนา ระหวางวนท 12-13 พฤศจกายน 2555 ซงการประชมครงนเกยวของกบสถาบนผผลตบณฑตรงสเทคนคและมาตรฐานวชาชพทางรงสเทคนค โดยในงาน ไดมผเขารวมประชมจ านวนมากซงมทงหมด 14 วชาชพดวยกน ส าหรบในสวนของวชาชพรงสเทคนคมผทเกยวของกบการผลตบณฑตทางรงสเทคนคเขารวมประชมเปนจ านวนมาก โดยม รศ.มานส มงคลสข เปนประธานกลมและ ผศ.ดร.บรรจง เขอนแกว เปนเลขานการกลม

การประช ม ในกล ม ของ ร ง ส เ ทคน ค ได ม ก า รแลกเปลยนขอมลในประเดนตางๆ ทเกยวกบการรบรองสถาบนอดมศกษาทเปดหลกสตรสาขาวชารงสเทคนคทงในแงของเกณฑการประเมนและกระบวนการตางๆ ท าใหไดขอสรปทคอนขางมประโยชน เชน ผลของเกณฑประเมนตอผลกระทบของการผลตบณฑต ตนทนการผลตบณฑตทมราคาสงเนองจากเครองมอราคาแพง ความขาดแคลนอาจารย ตลอดจนประเดนการเขาสประชาคมอาเซยนในป 2558 ทวชาชพรงสเทคนคในประเทศไทยอาจเกดการขาดแคลนบคลากรทงๆ ทมคาตอบแทนทคอนขางสง

ผลดงกลาวอาจท าใหมนกรงสเทคนคจากประเทศอาเซยน ไดแก ประเทศฟลปปนสและเวยดนามเคลอนยายเขามาท างานในประเทศไทยมากขน เนองจากประเทศเหลานมคาตอบแทนวชาชพทต าประมาณ 10,000 บาทตอเดอน ขณะทประเทศไทยนกรงสเทคนคจบใหมทเขาท างานในภาคเอกชนไดคาตอบแทนมากถง 25,000 - 40,000 บาทตอเดอน ดงนนชาวรงสเทคนคทกทานควรตระหนกถงสงทจะเกดขนและเตรยมความพรอมการเขาสประชาคมอาเซยนทจะมาถง ในระยะเวลาอนใกล


ส าหรบทมาของการศกษาวจยในครงนเกดจากการทการตรวจวนจฉยทางเวชศาสตรนวเคลยรนนมความตองการทเพมขนเนองจากการตรวจดวยวธดงกลาวมความถกตองและแมนย าในการวนจฉยโรคคอนขางมาก ซงสงผลตอการรกษาไดอยางมประสทธภาพ โดยเฉพาะการตรวจรกษาโรคมะเรงชนดตางๆ แตเนองดวยเครองมอการตรวจวนจฉยทางเวชศาสตรน ว เคลยร จะตองน า เข าจากตางประเทศและมราคาทคอนขางแพงสงผลใหประเทศไทยจงยงมใชไมมากนก จะมเฉพาะตามโรงพยาบาลขนาดใหญเทานน

ดงนน หากมการศกษาวจยเพอสรางเครองมอส าหรบตรวจวนจฉยทางเวชศาสตรนวเคลยรขนใชเอง โดยใหมสมรรถนะเทยบเทากบเครองทใชการในระดบสากลแตมราคาไมแพงมาก อาจชวยใหประเทศไทยมเครองมอการตรวจวนจฉยมากขน

ระบบควบคมอณหภมของเตาหลอม

ผลก CsI(Tl) ขนาดเสนผานศนยกลาง 2 นว

ส าหรบการศกษาวจยในครงนผวจยไดท าการสรางหววดรงสชนด CsI(Tl) ขน โดยหววดทไดสรางขนสามารถน าไปใชส าหรบนบวดรงส ตลอดจนสรางภาพถายทางเวชศาสตรนวเคลยรเ พอการวนจฉยโรคได ส าหรบในปจจบนหววดรงสทใชทางเวชศาสตรน ว เคล ยร จะ เปนชนด NaI(Tl) แตเนองจากขนตอนการสรางหววดดงกลาวเปนวธการทคอนขางมความซบซอนและมขอจ ากดหลายประการ

ในขณะทเทคโนโลยการปลกผลกเพอสรางหววดรงสในขณะนไดมการพฒนาขนกวาเดมมาก อกทงการศกษาวจยทมากขนท าใหทกวนนเรมมการสรางหววดรงสชนด CsI(Tl) ขน โดยผลกวดรงสชนดนมขอดหลายประการทเหนอกวาหววดรงสชนดเดมและสามารถน ามาใชแทนกนได ตลอดจนใชวธการปลกผลกทงายและไมซบซอนมากนก ท าใหการสรางหววดรงสชนดนสามารถท าไดโดยใชระบบปลกผลกทพฒนาขนเองในประเทศ

ปจจบนการตรวจวนจฉยโรคมวทยาการและความกาวหนาเปนอยางมาก สงผลใหการรกษาเปนไปอยางมประสทธภาพ การตรวจรกษาทางรงสวทยานนถอเปนวธการทมบทบาทและความส าคญเปนอยางมาก ดงจะเหนไดจากโรงพยาบาลตางๆ ในประเทศมความตองการใชเครองมอทางรงสวทยาเพมขน พรอมกบการสงตรวจทางรงสทมปรมาณมากตามไปดวย ตามททราบกนดว าสาขาวชาทางรงสวทยาสามารถแบงไดเปน 3 สาขา ซงประกอบดวยสาขารงสวนจฉย สาขารงสรกษาและสาขาเ วชศาสตรน ว เคล ยร ในจลสารฉบบน ขอกล าวถ งผลงานวจยทางดานเวชศาสตรนวเคลยรท เกดขนในภาควชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ซงไดท าการศกษาวจยเพอสรางหววดรงสชนด CsI(Tl) ขนเองในประเทศไทย โดยไดรบทนสนบสนนงานวจยจากส านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาต


ขนตอนการสรางหววดรงสทถอวายากทสดอยทขนตอนการปลกผลกทจะตองท าการสรางเตาหลอมสารเคม ตงตนส าหรบปลกใหเปนผลกวดรงส โดยเตาหลอมนนจะตองมความสามารถในการสรางอณหภมไดถง 1,000 องศาเซลเซยสคงทเปนเวลาอยางนอย 72 ชวโมง ส าหรบการสรางหววดรงสทมขนาดเสนผานศนยกลาง 2 นว ยาว 2 นว ซงเปนขนาดมาตรฐานส าหรบเครองตรวจไทรอยดอปเทค

ส าหรบทานทสนใจรายละเอยดเพมเตมของผลงานศกษาวจยซงตพมพใน proceedings การประชมทางวชาการ “นเรศวรวจย” ครงท 8 โดยสามารถดาวนโหลดฉบบเตมไดทเวบไซตมหาวทยาลยนเรศวร ในสวนของการวจย หรอท ดร.นนทวฒน อด ภาคว ชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร โทร. 055-966139

โครงสรางระบบปลกผลกแบบเคลอนแกรเดยนทของอณหภม

หววดรงสและระบบปลกผลกทพฒนาขนจากการศกษาวจยนสามารถน าไปประยกตใชส าหรบเครองมอนบวดและสร างภาพทางเวชศาสตรน ว เคล ยร เ พอการตรวจวนจฉยโรคทม ราคาไมแพงขน ในประเทศไทยได เชน เครองตรวจไทรอยดอปเทค เครอง Dose calibrator เครอง Gamma camera เครอง Photon Emission Computed Tomography (SPECT) หรอเครอง Position Emission Tomography (PET) เปนตน

อยางไรกตามหววดรงสยงจ าเปนตองใชระบบนบวดและอปกรณทางอเลกทรอนกสเพมเตมเพอใหสามารถท างานไดอยางสมบรณ ดงนน จงยงจ าเปนทจะตองท าการศกษาวจยและทดสอบสมรรถนะเพมเตมเพอใหเครองมอทสรางขนสามารถท างานไดเปนอยางดตามมาตรฐานสากลในราคาท ไมแพง

ความสามารถในการแจกแจงพลงงานของผลก CsI(Tl) จากตนก าเนดรงสมาตรฐาน Cs-137

ผลการศกษาว จ ย ในคร งนพบวาหววดรงสชนด CsI(Tl) ทไดจากระบบปลกผลกท พฒนาขนมขนาดม า ต ร ฐ า น ส า ห ร บ ห ว ว ด ข อ งเครองตรวจไทรอยดอปเทค เมอท าการทดสอบสมรรถนะของหววดรงสทสรางขนตามมาตรฐานของส านกงานทบวงการปรมาณระหวางประเทศ (IAEA) ปรากฏวาผานการทดสอบตามเกณฑมาตรฐานในการนบวดร งสรปแบบตางๆ โดยสามารถท าการนบวดสารกมมนตรงสชนดตางๆ ไดอยางถกตอง ในขณะทมความคลาดเคลอนในการนบวดเพยงเลกนอย


กอนอน ขอสวสดปใหม 2556 แกทานผอานทก ๆ ทาน ส าหรบคอลมนน เปนสวนหนงของผลการศกษาของนสตรงสเทคนค คอ นางสาวสนตฤทย ปทมอศรนทร และนางสาววรรณ วงศราษฎร ภาควชารงสเทคนค คณะ สหเวชศาสตร ทไดรวมกนประดษฐและเกบขอมล อกทงเร องดงกลาวอาจจะจดประกายความคดของทาน ในการศกษาคนควา หรอแกไขปญหาท เกดขนจากสถานทท างานนนๆ ไมมเครองมอทตองการใช ไมวาจาก การปฎบตงาน หรอความตองการทจะท าการศกษางานวจยเพมเตม ส าหรบรายละเอยดของผลการศกษานจะมรายละเอยดอยางไรนน ขอใหทานตดตามจากบทความดานลางนไดคะ

จากห วขอ เ ร อ งน ท า ให เ ร า ได ร บทราบถ งวตถประสงคของงานนอยางคราวๆ กลาวคอเพอประดษฐเครองจ าลองเอกซเรยเตานมเพอใชในการฝกปฏบตการจดทาถายเอกซเรยเตานม ท ใชถายภาพเปนประจ า (Routine technique views) โดยเฉพาะในรายวชาเทคนครงสวนจฉยพเศษของนสตรงสเทคนค ส าหรบแนวคดของการศกษาเรองนมาจาก ในปจจบนมะเรง เตานมเปนมะเรงทพบบอยในเพศหญง และจากรายงานขององคการอนามยโลก (WHO) พบวา อตราผปวยทเปนมะเรงเตานมมจ านวนเพมขนโดยเฉพาะในเพศหญง รวมทงอตราการตายของผปวยจากโรคนทมแนวโนมเพมขนเชนกน

การประดษฐเครองจ าลองเอกซเรยเตานม เพอน ามาใชฝกทกษะการจดทาถายภาพเอกซเรยเตานม

ส าหรบประเทศไทย มะเรงเตานมพบมากเปนล าดบทหนงโดยเฉพาะในเพศหญง และจากสถตผปวยใหมทมารบบรการดานรงสรกษาและมะเรงวทยา (1 ) มการรายงานวา มะเรงเตานมเปนล าดบแรกทมผมารบการรกษาคดเปนรอยละ 24.8 ของผปวยใหมทมารบการรกษาทงหมด

นกรงสเทคนค เปนบคลากรหนงทมบทบาททส าคญในการตรวจเอกซเรยเตานม ซงเปนการตรวจทนยมใชในการคดกรองมะเรงเตานมทนาจะสามารถชวยลดอตราการตายจากโรคนได รวมทงถาสามารถตรวจพบไดอยางทนทวงท นาจะท าใหผท เปนโรคนมโอกาสหายขาดจากโรคไดสงขน ซงจากขอความทกลาวมา น าไปสความประสงคของนสตรงสเทคนคทจะศกษาและประดษฐเครองมอดงกลาวขน เพอน ามาใชในการฝกปฏบตการจดทาถายเอกซเรยเตานม อยางไรกตามราคาของเครองแมมโมแกรม (Mammogram) ทมราคาแพง ท าใหไมสามารถจดซอเพอใชเฉพาะเปนสอการเรยน การสอนเพยงอยางเดยวได (1)สถตผปวยใหมทมารบบรการทสาขารงสรกษาและมะเรงวทยา chulacancer.net. 2554

ผชวยศาสตราจารย ดร. ภสสรย ชพสมนต


นอกจากน มขอเสนอแนะทงจากคณะผวจย และผประเมนเพอการพฒนาตอยอดของอปกรณ ดงน

- ความกวางของแผนวางเตานม ควรมขนาดทใหญ เพอรองรบเตานมทมขนาดใหญ และเพอใหครอบ คลมบรเวณ axillary node (กรณทตองน ามาใชฝกปฏบตกบอาสาสมคร)

- การเคล อนท ข น -ลงของแผนกดทบ เต านม ควรเพมระบบการควบคมการท างานดวยมอ รวมดวย

- ความสวยงามของอปกรณทประดษฐ เชน เพมวสดทใชครอบเสาหลกของอปกรณ เพอปองกน มใหน าหรอฝนสมผสกบระบบเฟองโซโดยตรง

- ความสะดวกของการอานมมองศา

สดทายน กเปนผลงานทคณะผวจยไดรวมกนศกษา ทงน หากทานใดมขอสงสยสามารถสอบถามโดยตรงท เ บอร 055 -966230 หรอท อ เมล [email protected] ไวพบกนครงหนานะคะ “Happy New Year 2013”

วธการศกษา

1 .ศกษาการท า ง าน และส วนประกอบของเครองเอกซเรยเตานม และน ามาเปนขอมลการประดษฐ

2.ออกแบบ และประดษฐอปกรณตามทก าหนด (ภาพท 1)

3.ทดสอบการใชงานของอปกรณ และประเมน ความพงพอใจตออปกรณ โดยนกรงสเทคนค คณาจารยภาควชารงสเทคนค และนสตรงสเทคนค ชนปท 3

ผลการศกษา

อปกรณทประดษฐมความสง 170 ซม. และความกวาง 28 ซม. ท าจากวสดทหลากหลาย เชน เหลก พลาสตกและอะคลลค เปนตน

ผลการประ เมนการ ใช ง านของ อปกรณ โดยนกรงสเทคนคและอาจารย จ านวน 4 คน พบวา คาความพงพอใจโดยรวมมคาเฉลย เทากบ 3.69 + 0.77 โดยทการเคลอนขน-ลงของทงอปกรณหลก และสวนแผนกดทบไดรบคาเฉลยทเทากน

การประเมนความพงพอใจตออปกรณ โดยอาจารยและนสตภาควชารงสเทคนค จ านวน 33 คน พบวา คาความพงพอใจโดยรวมมคาเฉลย เทากบ 4.11 + 0.69 โดยการเคลอนทของแผนกดทบจากระบบควบคมการท างานดวยเทา มคาเฉลยทสงสด เทากบ 4.64 + 0.55

mailto:[email protected]


ตอกระจก เปนการเรยกภาวะทเกดมความขนมวเกดในเลนสตา ซงเมอเกดขนแลวจะท าใหเกดปญหาในการมองเหนภาพ โดยในระยะเรมแรกจะมตามว มองเหน ไมคอยชดและจะมปญหามากขนเมออยในทๆ มแสงจา ความสามารถในการมองเหนสตางๆ ลดลง อาจท าใหเกด การมอง เหนภาพซ อน แล วม ตาพรามวมากขนเรอยๆ อาจเกด ภาวะแทรกซอน เชน การเกดเปน ตอหน มานตาเกดการอกเสบ และถาหากเปนมากแตไมไดรบการรกษากอาจท าใหตาบอดได

สาเหตทท าใหเกดตอกระจก

มไดหลายสาเหต เชน เลนสตาไดรบแสงแดดสะสมเปนระยะเวลานาน ผลกระทบจากการเปนโรคบางชนด เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง ความผดปกตทางพนธกรรม การไดรบยาบางชนด และทนาสนใจกคอ การไดรบ Ionizing radiation กเปนสาเหตหนงทท าใหเกดตอกระจกขนได

การรกษาตอกระจก

วธการรกษาทมประสทธภาพมากทสดคอการผาตด โดยจกษแพทยจะท าการผาตดเอาเลนสทเสอมสภาพออกไป แลวใสเลนสสงเคราะหเขาไปแทน

ภาพทมองเหนกอนการผาตด ภาพทมองเหนหลงการผาตด

http://marineyes.com/cataract/cataract.html

ผชวยศาสตราจารย ดร. อรณ เหมะธลน

Ionizing radiation กบการเกดตอกระจก

รงสท าใหเกดตอกระจกขนได เนองจากรงสจะไปท าลายสวนทเปนเซลลเยอบ (epithelial cell) ในเลนสตา ซงทโดยปกตแลวเซลลนจะเรยงตวกนเปนชนเดยวอยทางดานหนาและดานขางของเลนส ซงท าหนาทควบคม metabolic activities และการสราง cortical lens fiber cells ซงเปนเซลลหลกของเลนสตา ซงเมอเซลลเหลานถกท าลายโดยรงส จะสงผลท าใหเกดความผดปกตในขบวนการสรางโปรตนทเปนสวนประกอบ ในเลนสตา โปรตนนนกจะมคณลกษณะทผดปกตไปจากเดม ท าใหแสงผานเลนสไดลดลง การหกเหของแสง เมอผานเลนสกผดปกตไปจากเดม

From Effects of A-bomb Radiation on the Human Body, ed by HICARE in 1991.Courtesy of Bunkodo Co, Ltd., Tokyo.)


ความสมพนธระหวางการไดรบรงสกบการเกดตอกระจก

โดยทวไปแลว สมมตฐานเดมเชอวา radiation- induced cataract เปนผลแบบ “deterministic effect” และเดม ICRP ไดก าหนด threshold ส าหรบการไดรบรงสแบบ single dose คอ 2 Gy, สวน prolonged หรอ fractionated คอ 5-8 Gy แตเมอไดท าการศกษาวจยเพมเตม เชน จากงานของ Neriishi ในป 2007 ศกษาการเกดตอกระจกในผทรอดชวตจากระเบดนวเคลยร ท าใหเกดสมมตฐานวาผลของรงสทท าใหเกดตอกระจกนาจะเปนแบบ stochastic แทนทจะเปนแบบ deterministic effect

จากงานวจยใหมๆ หลายชนและจากขอมลทไดรบการรวบรวมไวจงเปนเหตให International Commission on Radiological Protection (ICRP), April 2011 ไดท าการออกขอก าหนดใหมให Putative human threshold values for radiation cataractogenesis เปน 0.5 Gy (คาเดม 2-8 Gy) และ Recommended occupational lens exposure limit 20 mSv/year over 5 years with no single year exceeding 50 mSv (คาเดม 150 mSv/year) ดงนนจากขอก าหนดใหมทมขนจงถอเปนขอมลทส าคญแกผทปฏบตงานทเกยวของกบรงสใหระมดระวง และควรใสแวนตาปองกนรงสขณะทปฏบตงาน นอกจากนนยงควรใหความส าคญกบการปองกนอนตรายจากรงสทเลนสตากบผปวยทมารบบรการตรวจวนจฉยหรอรกษาดวยรงสใหมากขน

สนใจรายละเอยดเพมเตมหาขอมลอานประกอบไดท

N.J. Kleiman, ICRP 2011 Proceedings หรอท ผศ.ดร.อรณ เหมะธลน ภาควชารงสเทคนค

คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร จ.พษณโลก

ในสวนของการศกษาผลของรงสกบการเกดตอกระจก ในผทปฏบตงานทางรงส เชน ในกลมของ Interventional radiologists โดย Junk et al, 2004 และ Vanñó et.al., 2006 พบวาในกลมน อตราการเกดและความรนแรงของ ตอกระจกจะขนอยกบอายและระยะเวลาในการท างานและพบวาม 22 คนใน 59 คน มการเปลยนแปลงของเลนสและม 5 คน เปน posterior subcapsular cataract และในการศกษาในกลมของนกรงสการแพทยโดย Chodick et al. 2008 พบวามอตราการเกดความขนมวของเลนส และการ เขารบการผาตดเปลยนเลนสสงกวาในผทไมไดรบรงสเลกนอย และพบต ากวาในกลมของ Interventional radiologists และ Interventional cardiologist

ลกษณะของตอกระจกทเกดจากการไดรบรงส

โดยทวไปแลวการขนมวของเลนสตาจะเกดขนในสามบรเวณ ไดแก สวน cortex สวน nucleus และสวน posterior subcapsule แตจากขอมลทมการศกษามาพบวาการไดรบรงสจะท าใหเกดความขนในบรเวณ posterior subcapsule มากทสด ในสวนของ cortex กพบไดบาง แตสวน nucleus ไมคอยพบ


New MRI Technique Identifies Early Heart Disease

โรคหลอดเลอดหวใจ (Coronary Heart Disease : CHD หรอ Coronary Artery Disease : CAD) เปนปญหาสขภาพทสงผลกระทบตอคนจ านวนมากทวโลกทกๆ ป สถตผปวยทเสยชวตดวยโรคหลอดเลอดหวใจไดเพมสงขนอยางตอเนอง ส าหรบประเทศไทยในชวงป พ.ศ. 2551 ถง พ.ศ. 2553 มอตราการตายดวยโรคหลอดเลอดหวใจ โดยเฉพาะในพนทภาคกลางและภาคเหนอทคอนขางสง ซงปจจยเสยงทส าคญนอกเหนอจากอาย พนธกรรม เพศ กยงมปจจยอนๆ รวมดวย เชน การรบประทานอาหารทมไขมนสง โดยเฉพาะอยางยงพวกทมกรดไขมนชนดอมตว (Saturated Fatty Acids) คอเลสเตอรอล และไตรกลเซอไรด การสบบหร การออกก าลงกายนอย การมความเครยดมาก การมน าหนกตวเกน โรคอวน โรคความดนโลหตสง และโรคเบาหวานกมสวนอยางมากทท าใหเกดโรคหลอดเลอดหวใจไดเชนกน

โรคหลอดเลอดหวใจเปนโรคของหลอดเลอดแดง มสาเหตเกดจาก “ความเสอมของหลอดเลอดแดง” โดยมการสะสมของไขมนในผนงหลอดเลอดแดงทมเสนผานศนยกลางประมาณ 3-4 มลลเมตร คอยๆ พอกพน สะสมปรมาณมากขน จนท าใหมการอดตนเกดขนตามมา สงผลใหกลามเนอหวใจขาดเลอดไปเลยง ท าใหเสยชวตแบบเฉยบพลนได ผปวยทภาวะหลอดเลอดหวใจตบ (หรออดตนบางสวน) มกจะไมมอาการแสดง แตในผปวยทหลอดเลอดหวใจ อดตนไปแลวคอนขางมาก อาจมอาการแนนหนาอก โดยจะรสกเหมอนมอะไรหนกๆ กดทบตรงบรเวณกลางหนาอกเยองไปทางดานซาย บางรายอาจจะแนนแลวราวไปบรเวณอน เชน ราวไปถงหวไหล แขน หรอจกแนนบรเวณคอ หรอกรามดานซาย หรอมอาการจกแนนตรงยอดอกบรเวณลนปร โดยอาการดงกลาวสมพนธกบการออกแรง เชน ยกของหนก หรอออกก าลง

D1 = first diagonal

LAD = left anterior descending artery, LCX = left circumflex

LM = left main coronary artery

OM1= first obtuse marginal

(http://emedicine.medscape.com/ article/349040-overview)

“ The difference cardiac MR techniques and their current clinical status”

Routine

Research

Morphology, Function, Wall motion

Infarction, Myocardial visibility

Myocardial perfusion

Coronary plaque

อาจารยกงกานต อภวฒนสเมธ

http://emedicine.medscape.com/article/349040-overview

http://emedicine.medscape.com/article/349040-overview

MRI in Coronary Artery Disease ? ความกาวหนาในการตรวจวนจฉยโรคหลอดเลอดหวใจ คอ การสรางภาพโดยใชคลนแมเหลกไฟฟาหรอเรยกสนๆ วา เอมอารไอ เพราะในปจจบนมเทคนคการสรางภาพทสามารถดความหนาของผนงหลอดเลอดแดงทไปเลยงกลามเนอหวใจ (Coronary artery) และ Early stage ของโรคหลอดเลอดหวใจได จากการศกษาวจยของ Khaled Z. Abd-Elmoniem ในวารสาร Journal of the American Academy of Physician Assistants (October 9, 2012) เปรยบเทยบเทคนคการสรางภาพเอมอารไอทละภาพ ทเรยกวา Single frame กบเทคนคการสรางภาพเอมอารไอ แบบใหม คอ “Time-resolved multi frame acquisition” ทมการสรางภาพเอมอารไอทละ 5 ภาพอยางตอเนอง ณ ชวงเวลาหนง เพอวดขนาดความหนาของผนงหลอดเลอดแดง Coronary ระหวางอาสาสมครทมปจจยเสยงของโรคหลอดเลอดหวใจ 26 คน (เพศชาย 13 คน และเพศหญง 13 คน มอาย เฉลยเทากบ 48 ป ) กบอาสาสมครสขภาพด 12 คน (เพศชาย 3 คน และเพศหญง 9 คน มอายเฉลยเทากบ 26 ป) พบวา การสรางภาพเอมอารไอแบบ Single frame สามารถวดขนาดความหนาของผนงหลอดเลอดแดง Coronary ไดเพยง 76% เมอเทยบกบเทคนคใหมทท าไดถง 90% อกทงยงมองเหนความแตกตางของผนงหลอดเลอดแดง Coronary ระหว างอาสาสมครท ง สองกล ม อกด วย สร ป ได ว า เทคน ค Time-resolved multi frame acquisition สามารถน ามาใช ตรวจวนจฉยผทมปจจยเสยงของโรคหลอดเลอดหวใจระยะเรมแรก รวมถงการตดตามดผลการรกษาผปวยกลมนได

- ECG-triggered dark blood fast spin echo

- Bright blood gradient echo

- Steady state free precession sequences

- Contrast enhanced MRI


A Patient Education Resource From Boston Scientific – CRV

แนะน า Medical App on iPhone / iPad ทนาสนใจเกยวกบโรคหลอดเลอดหวใจ (ทมา : http://www.apple.com)

Cardiac Teach

- 3D gradient echo sequences

- T1 shortening contrast agents

- Contrast enhanced MRI

- Late contrast enhancement inversion recovery gradient echo

- Echo planar imaging

Myocardial function

Coronary angiography

Coronary plaque

Cardiac morphology

Imaging with Time-resolved Acquisition Technique (http://radiology.rsna.org )

การประยกตใช PACS ส าหรบงานรงสวทยา

สวสดคะทานผอานทกทานส าหรบฉบบทแลวไดแนะน าใหรจกกบระบบจดเกบและรบ-สงขอมลภาพทางรงสวทยา หรอ PACS กนไปบางแลว ฉบบนจงอยากจะแนะน าเรองการประยกตใช PACS ส าหรบงานรงสวทยา โดยเฉพาะในโรงพยาบาลประจ าจงหวด และโรงพยาบาลชมชน ซงขณะนไดตดตงเครองมอสรางภาพเอกซเรยทเปนแบบดจทล เชน computed radiography (CR) และ digital radiography(DR) เปนจ านวนมาก อยางททราบกนวา PACS เปนระบบคอมพวเตอรเครอขายภายในและภายนอกหนวยงานทท างานประสานกนเพอใหบรการภาพทางการแพทยดานตางๆ

อาจารยธญรตน ชศลป

clearcanvas

โปรแกรมนม version ทพฒนาออกมาขายและใหใชฟร โดย freeware นนเหมาะส าหรบพฒนาใชในโรงพยาบาลขนาดเลกหรอโรงพยาบาลทวไปทมผใชงานไมหลากหลาย เนองจากสามารถก าหนดสทธการเขาถงขอมลไดระดบเดยวคอ administration ส าหรบเครองมอและ function ตางๆ ในสวน display workstation ทมาคกนถอวาครบถวน อกทงยงเขาใชงานไดสะดวกบน Web browser ส าหรบ clearcanvas และ dcm4chee สามารถตดตงบนระบบปฏบตการ windows XP, windows 7, windows server 2003/2008

Clearcanvas WebViewer

ดงนนการทจะพฒนา PACS จะตองมองคประกอบคอเครองมอสรางภาพทางการแพทยทเปนแบบดจทล ซงสวนใหญควบคมการท างานดวยคอมพวเตอร แหลงจดเกบขอมลภาพ อปกรณแสดงภาพ และระบบเครอขาย เชน ระบบ LAN แบบ Ethernet เปนตน หนาทหลกของ PACS คอ เชอมตอระบบเครอขาย รบภาพจากเครองมอสรางภาพทางการแพทย เกบลงฐานขอมล และแสดงผลอยางถกตอง ดงนน PACS จงตองมระบบบรหารจดการและควบคมในสวนตางๆ เชน PACS controller และ ImageServer เพอท าใหการท างานเปนไปอยางถกตองและมประสทธภาพ ส าหรบผทอยากจะพฒนา PACS ใชในหนวยงานแตไมอยากเสยเงนจ านวนมากซอตวโปรแกรมและลขสทธของระบบบรหารจดการและควบคม PACS ขอแนะน าโปรแกรมทเปน freeware ซงมคณสมบตเพยงพอตอการน าไปพฒนา ใชงานอยาง clearcanvas (http://www.clearcanvas.ca/dnn) และ dcm4chee (http://www.dcm4che.org) กอนอนมาดกนวาแตละตวมขอดขอดอยอยางไรบาง

Freeware Application for PACS


Clearcanvas ImageServer

Freeware Application for PACS

Tip : Recommended Exposure Indicator for Computed

Radiography

dcm4chee

ทมา : J Am Coll Radiol 2007;4:371-388. Copyright © 2007 American College of Radiology

โปรแกรม dcm4che มเฉพาะ version ทพฒนาออกมาใหใชฟรและเปน open source จงเหมาะส าหรบหนวยงานทตองการพฒนา PACS ในรปแบบเฉพาะของตนเอง เชน PACS ทม display workstation เปนแบบ stand alone หรอ base on web browser นอกจากน ถาตองการเกบขอมลและภาพผปวยเพอใชในการเรยน การสอน (teaching file) กสามารถทจะพฒนาตอไปไดเชนกน ส าหรบโปรแกรมนสามารถก าหนดสทธการเขาถงขอมลไดหลายระดบทแตกตางกน ซงจะชวยรกษาความปลอดภยของขอมล แตขอดอยคอการตดต งและตงคาคอนขางย งยาก สวน display workstation ยงไมคอยเสถยรและไมสามารถใชงานไดอยางเตมประสทธภาพกบ browser version ใหมๆ เชน ใน browser google chrome version 22.0.1229.79m อกดานหนงคอมเครองมอในการปรบแตงรปภาพคอนขางนอย

ส าหรบ Spec ของเครองคอมพวเตอรทจะน ามาใชตดตง PACS ของโรงพยาบาลทมขนาดเลก ควรม CPU ขนต าแบบประมวลผล 2 แกนขนไป หรอเปน CPU ส าหรบ Server จะท าใหมประสทธภาพในการประมวลผลมากยงขน Main board ควรเปน Server grade เพราะจะไดมระบบตรวจเชคอปกรณเสยหาย หนวยความจ าหลก (RAM) ขนต า 4 GB หนวยความจ าส ารอง (Hard disk) ขนอยกบขนาดโรงพยาบาลและจ านวนผปวย Power Supple ขนต า 500 W เปน Server grade และจอแสดงภาพของแพทย (Display Monitor) ตองมความละเอยดอยางนอย 2 ลานพกเซล ส าหรบระบบปฏบตการควรเปน Window Server หรอ Linux

dcm4chee DICOM Archive

dcm4chee WebViewer



สวสดค ะคณผ อ านทกท าน ฉบบน ด ฉนขอน าเสนอเทคนคการรกษาทางรงสรกษา อกเทคนคหนงทหลายๆ คนอาจจะยงไมรจก นนกคอ Stereotactic Body Radiation Therapy เรยกยอๆ วา SBRT เรามาท าความรจกกบเทคนคนกนคะ

SBRT คอ อะไร Stereotactic Body Radiation Therapy หรอ

SBRT คอ กระบวนการรกษาทเหมอนการรกษามะเรงบรเวณ central nervous system (CNS) หรอ stereotactic radiosurgery แต SBRT นนจะรกษามะเรงทอยนอกเหนอจาก CNS โดยท SBRT นนจะตองใช coordinate พเศษเพอใหรต าแหนงของมะเรงทอยในรางกายอยางถกตอง เพอใหการรกษาอยในบรเวณจ ากด แตล ารงสทฉายมความเทยงตรง ซงเทคนค SBRT นน มการฉายแบบทงใหปรมาณรงสเพยง 1 ครง และ การแบงฉาย โดยปกตการแบงฉายนนจะไมเกน 5 ครง

การใหปรมาณรงสสงไปยงกอนมะเรงนน ชวยเ พ ม อ ต ร าก า รฆ า ม ะ เ ร ง โ ด ย ท ก า ร ร กษ า แบ บ Conventional Radiation Therapy นนท าไมได โดยเทคนคนจะใหทศทางการเขาของรงสในหลายๆ ทศทาง ท าให SBRT นนสามารถสงปรมาณรงสสงไปทกอนมะเรง โดยทเนอเยอปกตไดปรมาณรงสต า

SBRT ตางจาก Conventional Radiation Therapy อยางไร

Conventional Radiation Therapy นน เปนการใหปรมาณรงสครงละนอยๆ ดงนนจงใชเวลาในการรกษานานหลายสปดาห โดยแบงฉายทกๆ วน สปดาหละ 5 วน แตส าหรบ SBRT จะใหปรมาณรงสครงละสงๆ ท าใหชวงเวลาในการรกษาเรวกวา ถงแมวา SBRT จะใหปรมาณร งส ในการฉาย 1 คร งท มากกว า แตคนไขก ได ร บผลขางเคยงทนอยกวา โดยทผลขางเคยงทพบบอยในการรกษาดวย SBRT คอมอาการออนเพลยประมาณ 1 อาทตย

หลกการท างานของ SBRT เปนอยางไร การวางแผนการรกษานนอาศยภาพทางรงสเพอชวย

ในการระบต าแหนงของกอนมะเรง และค านวณพนททจะฉาย อาจมการใชการสรางภาพแบบ 4 มต เพอทจะหาพนทรวมของกอนมะเรง ซงค านงถงการเคลอนทของกอนมะเรงเนองจากการหายใจดวย บางครงกอาจมการ ฝงเมดทอง (gold seeds) โดยเรามกจะเรยกวา fiducials เข า ไปในกอนมะเร งกอนท จะสร างภาพ เน องจาก fiducials นนสามารถมองเหนไดจากภาพทน าไปวางแผนการรกษาและเหนไดในขณะการรกษา โดยการใช fiducials กเพอใหแนใจวาปรมาณรงสสงท ใหนนครอบคลมและไปยงกอนมะเรงจรง

โดยรงสแพทยจะท างานรวมกบนกฟสกสในการ วางแผนการรกษาเพอใหแนใจวาปรมาณรงสทอวยวะปกตไดรบนนไมเกนทก าหนด การรกษาแตละครงผปวยจะนอนในหองฉายประมาณ 30-60 นาท และเวลารวมทงหมดในกระบวนการรกษาดวย SBRT นจะเสรจภายใน 10 วน

รปแสดง SBRT beam arrangement

http://medicalphysicsweb.org/cws/article/opinion/46359#


มะเรงแบบใดทเหมาะกบ SBRT…. Lung cancer ทรกษาดวย SBRT นน จะเปน

คนไขทมกอนมะเรงขนาดเลก (5 เซนตเมตรหรอนอยกวา) หรอผทไมสามารถผาตดได อนเนองมาจากอาจท าใหสญเสยหนาทของอวยวะไป ส าหรบคนไขทกอนมะเรงอยตรงกลางตว หรอใกลกบทางเดนหายใจหรอหวใจ กไมนยมรกษาดวย SBRT เนองจากอาจจะท าใหเกดภาวะแทรกซอนทสงขน

SBRT เคยใชในการรกษามะเรงขนาด 6-7 เซนตเมตร แตโดยปกตจะใชรกษามะเรงขนาดเลก (3-5 เซนตเมตร) โดยรกษาไดทกสวนทวรางกาย เชน มะเรงปอด ทงทเปน primary และ metastatic มะเรงตบออน มะเรงทอน าด มะเรงตบทงท เปน primary และ metastatic มะเรงทไต มะเรงตอมลกหมาก มะเรง องเชงกราน เปนตน

และ SBRT นนยงเปนทางเลอกส าหรบคนไขทเคยฉายดวย external radiation therapy จนครบแลว และมการกลบมาเปนมะเรงแบบ localized tumors ใหม

สงทตองการในการรกษา localized tumors ดวย SBRT

สงส าคญ 3 อยางของ SBRT ในการสงปรมาณรงสไปยงกอนมะเรง คอ highly accurate, precise และ focused เพอใหการรกษาประสบความส าเรจ เนองจากรงสทใหนนมปรมาณรงสทสงมาก ซงหลกการพนฐานนนจะเหมอนกบการรกษาใน CNS แตจะตางตรงท SBRT นนรกษาทรางกาย โดยกอนมะเรงหรออวยวะในรางกายกมการเคลอนไหวตามการหายใจ หรอจากปจจยอนๆ

SBRT นนตองการความถกตองและเทยงตรงของการก าหนดต าแหนงของกอนมะเร งต งแตขนตอน การจ าลองการรกษา โดยบางครงกจะมการใช fiducial ในการก าหนดต าแหนงของกอนมะเรงและใชในการตดตามการเคลอนท (tracking) ของกอนมะเรง

ขอดของ SBRT นน คอ ชวงเวลาการรกษาทนอยกวา conventional radiation therapy โดยปกตประมาณ 1 อาทตย แตผลทางชววทยานน กตองมการศกษา และวจยอกมากเพอทจะอธบายวาการฉายดวยปรมาณรงสทสง ในการฉายแตละครงนนมผลทางชววทยาตออวยวะปกตอยางไรบางดกวา conventional radiation therapy จรงหรอไม ซง SBRT นนไมใชการรกษาทเหมาะสมกบทกคน เนองจากเปนการรกษาทใหปรมาณรงสสง โดยควรเลอกใชในผทไดรบประโยชนจากการรกษาดวย SBRT มากทสดเทานน

ทมา: http://radonc.ucla.edu/body.cfm?id=349#indications

หากสนใจในรายละเอยด เพมเตมไดท อาจารยสมาล ยบสนเทยะ

ภาควชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร


ความจ าท เกดขนมาจะถกน ามาเกบไวท เซลลประสาทของสมองสวน Cerebral cortex และจะถกเรยกน ากลบมาใชงานเมอเราตองการ (Recall) เชอกนวาขบวนการกกเกบและเรยก Memory มาใชงานนเกดจาก สารสอประสาท Acetyl chlorine ของเซลลประสาท Chlorinergic

เชอกนวาความจ าระยะสนนนเกดขนทสมองสวน Hippocampus ตวอยางของการเกดความจ าระยะสน ไดแก การจดจ าหมายเลขโทรศพทของเพอน ครงแรกทเราไดยนหรอเหนหมายเลขโทรศทพ ถอวาการเรยนร ไดเกดแลวเมอเราทวนซ าบอยๆ โดยเฉพาะอยางยงเรามความตงใจและมสมาธมนจะท าใหการเรยนรทเกดขนนนเปลยนไปเปนความจ าระยะสนไดและจะเกดขนในชวไมกนาท ในทางตรงกนขามถาเราไมหมนทบทวนการเรยนร ทไดมานน กจะหายไปหรอทเรยกวาการลมนนเอง ถาเราม ก า รทวนซ า บ อยๆ มากข น จะท า ให สมองส วน Hippocampus สงวถของสญญาณประสาทไปยงสมองสวน Cerebral cortex เพอเกบขอมลไวเปนความจ าระยะยาวหรอความจ าถาวร ตวอยางของความจ าระยะยาว ไดแก การจ าบานเลขท การจ าพอ แม และเพอนๆ ได เปนตน

ดงไดกลาวขางตนวาความจ าทเกดขนนนมโอกาส ทจะเกดการลม หรอการสญเสยความจ า (Memory loss) ไดมนกวทยาศาสตรมากมายทท าการศกษาเกยวกบการสญเสยความจ า โดยพบวา สาเหตสวนใหญแลวเกดจากสภาพสงแวดลอมและพนธกรรม

อาจารยประธาน วงศตาหลา

ผมไดมโอกาสไดท าการวจยเกยวกบการเรยนร และความจ าในสตวทดลอง นยามของการเรยนรและความจ านน มความหมายทยาก -งายแตกตางกนไป การเรยนรในทางกายวภาคศาสตรนน หมายถง การทเซลลประสาทรบรขอมล (Information) จากสงเรา เชน หของเราไดยนเสยง ตามองเหนวตถครงแรกในชวต เหตการณทงสองอยางน เกดมาเมอไร กถอวาการเรยนรไดเกดขนแลว สวนจะจ าไดหรอไมนนขนอยกบปจจยหลายๆ อยาง เชน ความถของการถกกระตน ความตงใจหรอการมสมาธ เปนตน เซลลประสาททรบสมผสกบสงเรากจะสรางสญญาณประสาททจ าเพาะเจาะจง ซงประกอบดวยจ านวน สารสอประสาท (Neurotransmitter) และลกษณะของสญญาณไฟฟา (Action potential) ไปยงระบบประสาทสวนกลาง โดยเฉพาะอยางยงสมองสวน Temporal lobe ทเรยกวา Hippocampus โดยพนทขางในและรอบๆ Hippocampus นมวงจรของสารสอประสาทอย โดยเฉพาะ อยางยงวงจรของสารสอประสาท Glutamate ถาสงเราเกดขนซ าๆ บอยๆ จะท าใหสญญาณประสาท หมนวนซ าหรอทเรยกวา Consolidation จะท าให Information นนเกดเปนความจ าได (Memory)

ความจ าของคนเรานนแบงออกเปน 2 ชนด คอ

1. ความจ าระยะสน (Short term memory)

2. ความจ าระยะยาว (long term memory)

http://thebrain.mcgill.ca/flash/i/i_07/i_07_p/i_07_p_tra/i_07_p_tra_2a%20copy.jpg


กลไกการสญเสยความจ า คอ การตายของเซลลประสาทและการบกพรองของวงจรสารสอประสาท ไดมรายงานการวจย ระบวา ปจจยหนงในทมผลเกยวของกบการสญเสยความจ ากคอ คลนแมเหลกไฟฟาทปลอยออกมาจากโทรศพทมอถอนนเอง Narayanan S.N. และคณะไดท าการทดลองโดยท าการฝกหนใหวายน าหาแทนใตน า พอหนจ าแทนใตน าได แลวเคาน าหนไปรบสญญาณจากโทรศพทมอถอ ระบบ GSM 900 MHz เปนเวลา 4 วน แลวท าการทดสอบความจ าของหนโดยน าหนมาวายน าอกแตน าแทนใตน าออก หนทความจ าดมนจะวายน าวนเวยนอยตรงต าแหนงทเคยมแทนใตน านานกวาต าแหนงอน ในขณะทหนมการสญเสยความจ าจะวายน าไปทวอาง ผลการศกษาพบวาหนกลมทไดรบคลนจากโทรศพทใชเวลาวายน าตรงต าแหนงทเคยมแทนใตน านอยกวาหนปกต เพราะมนจ าไมไดวาแทนใตน าอยทใด

นอกจากนมนกวจยอกกลมหนงคอ Ntzouni M.P. และคณะ ไดน าเอาโทรศพทมอถอระบบ GSM 1800 MHZ มาวางไวทใตกรงของสตวทดลองโดยเปดเครองวนละ 90 นาท ซงหนไดรบ Speicif absorption rate เทากบ 0.22 W/kg ซงถอวาเปน Low SAR level เปนเวลา 17 วน หลงจากนนท าการวดความจ าของหน ดวยวธการจดจ าวตถ 2 สง (Novel recognition task, NOR) โดยอาศยหลกธรรมชาตของหนทชนชอบวตถชนใหมมากกวาวตถเกา เคาท าการวจยโดยปลอยหนลงไปในกลองทมวตถ 2 สง คอ A และ B หลงจากนนจบเวลาทหนสมผสวตถทงสอง หลงจากนนน าหนออกมาแลวเปลยนวตถ B ใหเปนวตถ C แลวจบเวลาทหนสมผสวตถ C ถาหนทมความจ าดหนจะใหความส าคญของวตถ C มากกวาเพราะหนจ าไดวาวตถ A คอ วตถชนเดม ในขณะทหนทมการสญเสยความจ าจะใหเวลากบวตถ A พอๆ กบวตถ C ผลการศกษาพบวาหนทไดรบคลนจากโทรศพทมอถอนนมความจ าทลดลงเมอเปรยบเทยบกบหนปกตอยางมนยส าคญทางสถต

การศกษาเกยวกบผลของโทรศพทมอถอตอการเรยนรและความจ ามอยางตอเนอง เพราะปจจบนไดมการใชโทรศพทมอถอมากมายจนเกนจ าเปน และนกวจยไดมงเนนศกษาเกยวกบ Dose and time dependent ของสญญาณโทรศพท แตการศกษาในระดบ Molecular ถงกลไกการเกดการสญเสยความจ าจากสญญาณโทรศพทมอถอ ยงมไมมากพอ ซงผมคดวาจะใหนสตระดบบณฑตศกษาท าการวจยตอไป

http://www.123rf.com/photo_6475970_a-rat-businessman-is-talking-on-a-cell-phone-to-an-associate-on-his-way-to-work.html


เมอ 11 มนาคม 2554 ประเทศญปนเผชญกบ แผนดนไหวขนาด 9.0 รกเตอร ตามดวยสนามขนาดใหญ พดเข าส ชายฝ งดานตะวนออก สงผลให โรงไฟฟานวเคลยร ฟกชมะ ไดอจ ไดรบความเสยหายอยางหนกจนพฒนาไปสอบตเหตนวเคลยรระดบ 7 ในทสด บทความนจะพาผ อานไปเรยนร วธการแกไขปญหา ท เ ก ดข น โดย เฉพาะอย า งย ง กา รบร หารจ ดการ สารกมมนตรงสทปนเปอนในสงแวดลอม

การแพรกระจายของสารกมมนตรงสในชวงแรกเกดขนจากการระเบดของกาซไฮโดรเจนทอาคารคลมปฏกรณ 1, 3 และ 4 สงผลใหเกดการรวไหลของ I-131, Cs-134 และ Cs-137 ออกสชนบรรยากาศประมาณ 500, 10 และ 10 PBq ตามล าดบ และยงมการรวไหลของน าจากเตาปฏกรณหมาย เลข 2 ออกส ทะ เล จนคนพบ I-131, Cs-134 และ Cs-137 ปนเปอนในน าทะเลประมาณ 11, 3.5 และ 3.6 PBq ตามล าดบ (ขอมลจากรายงานของ TEPCO : 24 พฤษภาคม 2555)

หลกการ Delay and Decay ใชส าหรบสงปนเปอนทมไอโซโทปกมมนตรงสอายสน เชน I-131 (คาครงชวตประมาณ 8 วน) ซงในเหตการณดงกลาวมการอพยพผประสบภยทงหมดออกนอกพนทเพอให I-131 สลายตวไปจนอย ในระดบทปลอดภย อยางไรกตามเนองจาก Cs-134 และ Cs-137 ตางกมคาครงชวตยาวนานกวา I-131 (ประมาณ 2 และ 30 ป ตามล าดบ) และ Cs กยดตดกบพนผวตางๆ ไดด ท าใหพนทประสบภยยงคงมปรมาณรงสสง จงไมสามารถกลบเขาไปอยอาศยไดในระยะเวลาอนสน เพอทจะแกไขปญหาน หลกการ Concentrate and Contain ซงเหมาะกบสงปนเปอนทมไอโซโทปกมมนตรงสอายยาว และมความแรงรงสในระดบกลางถงสงจงไดถกน ามาใช

อาจารย กานตสน ยาสมทร

การจ ดการสารก มมนตร ง ส ท ปน เป อน ในส งแวดลอมใชหลกการเดยวกนกบการจดการกากกมมนตรงสคอการเกบทอดระยะเวล และปลอยใหสารกมมนตรงสสลายตวไปเอง (Delay and Decay), การท าใหเจอจางแลวระบายทง (Dilute and Disperse) และการท าใหเขมขนแลวเกบรวบรวม (Concentrate and Contain)

การรวไหลของสารกมมนตรงสออกสชนบรรยากาศ (ทมา : AP)

การเกบรวบรวมสงปนเปอนกมมนตรงส (ทมา : AFP)


การเกบรวบรวมสงปนเปอนในสงแวดลอม เชน ดน, ใบไม, กงไม รวมทงการท าความสะอาดพนผวตางๆ เชน หลงคาบาน, เปลอกตนไม, ถนน สามารถก าจดสารกมมนตรงสทปนเปอนออกไปไดสวนหนง โดยสงปนเปอนทเกบมาได จะตองผานกระบวนการลดปรมาตร เพอประหยดพนทในการเกบรกษา โดยใชวธบดอด, ตดใหมขนาดเลกลง, เพมความเขมขนของสารรงสทปนเปอนอยในของ เหลวโดยวธ ต มระเหยหรอดดจ บด วยสารแลกเปลยนไอออน หลงจากนนจงท าการบรรจลงในถง (ส าหรบของแขง) หรอแทงกน า (ส าหรบของเหลว) ท าการวดระดบรงสทพนผวแลวขนสงไปยงสถานทเกบทมการก าบงรงสตอไป

แทงกน าบรรจสงปนเปอนทเปนของเหลว (ทมา : AP)

ถงบรรจสงปนเปอนทเปนของแขง (ทมา : House of Japan)

การลดลงของปรมาณรงสในเมองโทมโอกะภายหลงการจดการ

สงปนเปอนกมมนตรงส (ทมา : JAEA)

หลกการ Dilute and Disperse ไมถกน ามาใชในการจดการสงปนเปอน เนองจากในตอนตนของเหตการณ เกดการรวไหลของสงปนเปอนทมไอโซโทปกมมนตรงส อายยาวจ านวนมากลงสทะเล ท าใหตรวจพบรงสในสตวทะเลทจบไดในบรเวณรอบๆ และระดบปรมาณรงส ทตรวจพบในสตวทะเลยงคงไมลดลงจนถงปจจบน

แมวาผลของอบตเหตนวเคลยรฟกชมะยงคงมอยจนถงปจจบน แตสงท เกดขนกชวยใหเกดการพฒนา ในดานตางๆ ไมวาจะเปนกฎระเบยบขอบงคบ, แนวทางในการรบมอกบสถานการณฉกเฉน รวมไปถงเทคโนโลยหนยนตเพอใชท างานแทนมนษยในพนททมรงสสง

หากสนใจในรายละเอยดเพมเตม สามารถขอขอมลไดท อ.กานตสน ยาสมทร ภาควชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

การปองกนการรวไหลของสงปนเปอนออกสทะเล (ทมา : AP)

การลดปรมาณรงสโดยใชสองหลกการขางตนในเมองโทมโอกะ พบวาสามารถลดปรมาณรงสในบรเวณ ทอยอาศย, อาคารขนาดใหญ, ถนน, สนามเดกเลน และ สงแวดลอมได 40-80% เมอเทยบกบบรเวณนอกเมอง โทมโอกะทมการลดลงของปรมาณรงสเพยงแค 10%

นอกจากนยงไดมการบรรยายใหความรทางรงสเทคนค โดยวทยากร รบเชญและวทยากรทเปนคณาจารย ในภาควชาร งส เทคนค ม.นเรศวร ส า ห ร บห ว ข อ ในกา รบร รย ายน น ลวนแลวแตเปนทนาสนใจอยางมาก

ส าหรบงานวนสหเวชศาสตร ม.นเรศวร จะจดขนทกปเพอเปนการพฒนาคว ามร ท า ง ว ช า ก า ร ให แ กบคลากรทางสหเวชศาสตร ดงนนผทสนใจเข าร วมเตรยมตวรอเข าร วม ในปหนาไดเลยครบ

ภาควชารงสเทคนค คณะสหเวชศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร ต.ทาโพธ อ.เมอง จ.พษณโลก 65000

โทรศพท 055-966323 , โทรสาร 055-966300

งานประชมวชาการวนสหเวชศาสตร ม.นเรศวร ทจดขนเมอ 8 -9 พฤศจกายน 2555 ซงตรงกบวนส าคญของ รงสเทคนค เนองจากเปนวนรงสเทคนคโลก (World Radiogrphy Day) โดยเกดจากวนท ศาสตราจารยเรนทเกน ไดคนพบเอกซเรยครงแรกเมอประมาณ 117 ปมาแลว ส าหรบงานประชมครงนมการเสวนาเกยวกบการเตรยมความพรอมของวชาชพทางดานสหเวชศาสตรสประชาคมอาเซยนทจะเกดขนในอกไมนานน ส าหรบในชวงเยนนนมการจดงานเลยงทคอนขางเปนกนเองและสนกสนานกนพอสมควร

จุลสารรังสีเทคนิคนเรศวร ปีที่ 1...

Documents

Transcript of จุลสารรังสีเทคนิคนเรศวร ปีที่ 1...