สรุ�ปผลการุตรุวจสอบการุจ�ดวางรุะบบควบค�มภายในป�งบปรุะมาณพ.ศ.๒๕๕๔-๒๕๕๕

หน วยตรุวจสอบภายในกรุมพ!น!จและค�#มครุอง

เด%กและเยาวชน๓๐ พฤษภาคม ๒๕๕๕

ผลการุตรุวจสอบ การุจ�ดวางรุะบบควบค�มภายในย�งไม เหมาะสมเพ-ยงพอ

สาเหต�* รุะบบควบค�มภายในไม ม-ค�ณภาพ* ผ.#บรุ!หารุไม ให#ความส/าค�ญในเรุ12องการุจ�ดวางรุะบบควบค�มภายใน* เจ#าหน#าที่-2ผ.#เก-2ยวข้#องย�งไม ม-ความเข้#าใจเก-2ยวก�บการุจ�ดวางรุะบบ ควบค�มภายใน* ไม ได#รุ�บความรุ วมม1อจากเจ#าหน#าที่-2ในหน วยงาน * ไม ม-การุปรุะเม!นความเส-2ยง

ผลกรุะที่บ ส งผลที่/าให#การุด/าเน!นงานแต ละก!จกรุรุมบรุรุล�เป5าหมายแต ย�งข้าดปรุะส!ที่ธิ!ภาพ และเป7นความเส-2ยงที่-2อาจเก!ดความเส-ยหายต อส วนรุาชการุ เช น การุปฏิ!บ�ต!งานด#านการุเง!นและบ�ญช- หากไม ม-การุตรุวจสอบและควบค�มการุเบ!กจ ายเง!นงบปรุะมาณอาจเก!ดข้#อผ!ดพลาด งบการุเง!นข้องหน วยงานไม ถู.กต#องข้าดความน าเช12อถู1อ และอาจเก!ดการุที่�จรุ!ต ข้#อเสนอแนะ สมควรุให#คณะกรุรุมการุหรุ1อคณะที่/างานที่บที่วนรุะบบการุควบค�มภายในที่-2จ�ดวางไว# โดยที่บที่วนกรุะบวนงานใหม จ�ดให#ม-การุปรุะเม!น ว!เครุาะห;และจ�ดล/าด�บความเส-2ยงแล#วก/าหนดก!จกรุรุมควบค�มเป7นลายล�กษณ;อ�กษรุ เพ12อให#ก!จกรุรุมที่-2ม-ความเส-2ยงส.งได#รุ�บการุปรุ�บปรุ�งแก#ไข้ก อน เป7นการุป5องก�นหรุ1อลดความเส-2ยงที่-2 อาจที่/าให#ส วนรุาชการุได#รุ�บความเส-ยหาย

กรุอบการุควบค�มภายในและการุบรุ!หารุความเส-2ยงที่-2เป7นที่-2รุ.#จ�กก�นในรุะด�บสากล : Committee of Sponsoring

Organization of the Treadway Commission (COSO) เป7นคณะที่/างานปรุะกอบด#วยผ.#แที่นจากสถูาบ�นว!ชาช-พ 5 แห ง ในสหรุ�ฐอเมรุ!กาได#วางแนวที่างพ1=นฐานหล�กที่-2สน�บสน�นแนวความค!ดข้องการุควบค�มภายใน และการุบรุ!หารุความเส-2ยง

1. สถูาบ�นผ.#สอบบ�ญช- (American Institute of Certified Public Accountants : AICPA)

2. สถูาบ�นน�กบ�ญช- (American Accounting Association : AAA)

3. สถูาบ�นที่างการุเง!น (Financial Executives Institute : FEI)

4. สถูาบ�นผ.#ตรุวจสอบภายใน (Institute of Internal Auditors : IIA)

5. สถูาบ�นการุบ�ญช-บรุ!หารุ (Institute of

Management Accountants : IMA)

5

Committee of Sponsoring Organizations of the Treadway Commission (COSO)

6

องค์�ประกอบสำ��ค์ ญของก�รค์วบค์�มภ�ยใน

6

1. สภาพแวดล#อมข้องการุควบค�ม

องค;ปรุะกอบที่-2 1: สภาพแวดล#อมการุควบค�ม (Control environment) องค;ปรุะกอบที่-2 2: การุปรุะเม!นความเส-2ยง (Risk assessment) องค;ปรุะกอบที่-2 3: ก!จกรุรุมการุควบค�ม (Control activities) องค;ปรุะกอบที่-2 4: สารุสนเที่ศและการุส12อสารุ (Information and communication) องค;ปรุะกอบที่-2 5: การุต!ดตามปรุะเม!นผล (Monitoring activities)

2.การุปรุะเม!นความเส-2ยง

3.ก!จกรุรุมการุควบค�ม

4.สารุสนเที่ศและการุส12อสารุ

5.การุต!ดตามปรุะเม!นผล

ด#านด/าเน

!น

งาน

ด#านรุาย

งานด#าน

การุปฏิ!บ�ต!ตาม

กฎ รุะเบ-ยบการุควบค�มภายในม- 5 องค;ปรุะกอบ

สภาพแวดล#อมข้องการุควบค�ม (Control environment) หมายถู?ง ป@จจ�ยต างๆ ซึ่?2งส งเสรุ!มให#องค;ปรุะกอบการุควบค�มภายในอ12นๆ ม-ปรุะส!ที่ธิ!ผลในหน วยรุ�บตรุวจสภาพแวดล#อมการุควบค�มที่-2ด- ค1อ ภาพแวดล#อมที่-2ที่/าให#บ�คลากรุในหน วยรุ�บตรุวจย?ดถู1อและปฏิ!บ�ต!ตาม

ข้#อก/าหนดด#านจรุ!ยธิรุรุม ม-ความรุ�บผ!ดชอบและ เข้#าใจข้อบเข้ตอ/านาจหน#าที่-2ข้องตนเอง ม-ความรุ.#

ความสามารุถูและที่�กษะที่-2จ/าเป7นต#องใช#ในการุปฏิ!บ�ต! งานตามที่-2ได#รุ�บมอบหมายอย างเพ-ยงพอ ยอมรุ�บและ

ปฏิ!บ�ต!ตามนโยบายและแนวที่างการุปฏิ!บ�ต!งาน

หมายถู?ง เหต�การุณ;หรุ1อสถูานการุณ;ที่-2ม-ความไม แน นอน ซึ่?2งอาจเก!ดข้?=นและม-ผลที่/าให#หน วยรุ�บตรุวจเก!ดความผ!ดพลาด ความเส-ยหาย การุรุ�2วไหล ความส.ญเปล า ไม สามารุถูด/าเน!นงานให#บรุรุล�ผลส/าเรุ%จตามว�ตถู�ปรุะสงค;หรุ1อเป5าหมายที่-2ต�=งไว#ได#

ความเส-2ยง (Risk)

การุปรุะเม!นความเส-2ยง (Risk assessment)

หมายถู?ง กรุะบวนการุที่-2ส/าค�ญที่-2ใช#ในการุรุะบ�และว!เครุาะห;ความเส-2ยงที่-2ม-ผลกรุะที่บต อการุบรุรุล�ว�ตถู�ปรุะสงค;ข้องหน วยรุ�บตรุวจ รุวมที่�=งการุค#นหาและน/าเอาว!ธิ-การุควบค�มเพ12อป5องก�นหรุ1อลดความเส-2ยงมาใช#ให#เก!ดปรุะส!ที่ธิ!ภาพและปรุะส!ที่ธิ!ผลต อหน วยรุ�บตรุวจ

ข้�=นตอนในการุปรุะเม!นความเส-2ยง

ปรุะกอบด#วย1. รุะบ�ป@จจ�ยเส-2ยง2. ว!เครุาะห;ความ

เส-2ยง 3. การุจ�ดการุความเส-2ยง

ว!เครุาะห;และจ�ดล/าด�บความเส-2ยง

การุว!เครุาะห;ความเส-2ยงม-เที่คน!คว!ธิ-การุว!เครุาะห;ความเส-2ยงหลายว!ธิ-โดยที่�2วไปจะ

ว!เครุาะห;ความเส-2ยง โดยปรุะมาณโอกาส และความถู-2ที่-2ความเส-2ยงอาจเก!ดข้?=นเก!ดข้?=นว าม-มาก

น#อยเพ-ยงใด เพ12อพ!จารุณาผลกรุะที่บจากความเส-2ยงและจ�ดล/าด�บความส/าค�ญข้องความเส-2ยงที่-2ม-ต อหน วยงาน

โอกาสที่-2จะเก!ดความเส-2ยง ผลกรุะที่บข้องความเส-2ยงต อหน วยรุ�บตรุวจ

โอกาสที่-2จะเก!ด

ความเส-2ยง

ความถู-2โดยเฉล-2ย คะแนน

ผลกรุะที่บ

ม.ลค าความเส-ยหาย

คะแนน

ส.งมาก

1 เด1อนต อครุ�=งหรุ1อมากกว า 5

ส.งมาก > 10 ล#านบาที่ 5

ส.ง 1 - 6 เด1อนต อครุ�=ง แต ไม เก!น 5 ครุ�=ง 4 ส.ง > 2.5 แสนบาที่

- 10 ล#านบาที่ 4

ปานกลาง1 ป� ต อครุ�=ง 3

ปานกลาง

> 50,000 บาที่- 2.5 แสนบาที่ 3

น#อย 2 - 3 ป�ต อครุ�=ง 2 น#อย > 10,000 บาที่- 50,000 บาที่ 2

น#อยมาก 5 ป�ต อครุ�=ง 1

น#อยมาก

ไม เก!น 10,000 บาที่ 1

รุะด�บความเส-2ยง

ความเส-2ยงส.งมาก

ความเส-2ยงส.ง

ความเส-2ยงต/2า

ความเส-2ยงปานกลาง

ผลก

รุะที่บ

ข้องค

วามเ

ส-2 ยง

โอกาสที่-2จะเก!ดความเส-2ยง

1

1

2

3

4

5

2 3 4 5

ก/าหนดผ.#บรุ!หารุรุะด�บฝ่Eายด.แลรุ�บผ!ดชอบ

ก/าหนดมาตรุการุควบค�มในกรุะบวนการุปฏิ!บ�ต!งาน

มาตรุการุจ�ดการุ

ก/าหนดแผนจ�ดการุโดยเรุ งด วน

ก/าหนดผ.#บรุ!หารุรุะด�บส.งต!ดตามอย างใกล#ช!ด

ก!จกรุรุมการุควบค�มภายใน (Control activities)

หมายถู?ง นโยบายและรุะเบ-ยบ ว!ธิ-ปฏิ!บ�ต! รุวมถู?งมาตรุการุต างๆ ที่-2ฝ่Eายบรุ!หารุก/าหนดข้?=นเพ12อให#บ�คลากรุน/าไปปฏิ!บ�ต!เพ12อลดหรุ1อควบค�มความเส-2ยงและได#รุ�บการุสนองตอบโดยม-การุปฏิ!บ�ต!ตาม

ก!จกรุรุมการุควบค�มที่-2ม-ปรุะส!ที่ธิ!ภาพและปรุะส!ที่ธิ!ผล เพ12อป5องก�นและลดความเส-ยหาย ความผ!ดพลาดที่-2อาจเก!ดข้?=น และให#สามารุถูบรุรุล�ผลส/าเรุ%จตามว�ตถู�ปรุะสงค;ข้องการุควบค�มภายใน

- ค์ว�มซื่��อสำ ตย� - ค์ว�มโปร�งใสำ - ก�รม�ผู้ !น��ที่��ดี� - ค์ว�มม�จร%ยธรรม

- ก��หนดีโค์รงสำร!�งองค์�กร

- นโยบ�ย- ระเบ�ยบว%ธ�ปฏิ%บ ต%- ฯลฯ

1. การุควบค�มที่-2เป7น

ลายล�กษณ;อ�กษรุ

(Hard Controls)

2. การุควบค�มที่-2ไม เป7นลาย

ล�กษณ;อ�กษรุ (Soft Controls)

สารุสนเที่ศและการุส12อสารุ(Information and communication) สารุสนเที่ศ หมายถู?ง ข้#อม.ลที่-2ได#ผ านการุปรุะมวลผลและถู.กจ�ดให#อย. ในรุ.ปที่-2ม-ความหมายและเป7นปรุะโยชน;ต อการุใช#งานการุส12อสารุ หมายถู?ง การุแลกเปล-2ยนข้#อม.ลข้ าวสารุรุะหว างบ�คลากรุที่�=งภายใน

และภายนอกหน วยรุ�บตรุวจ ซึ่?2งอาจใช#คน หรุ1อใช#ส12อในการุต!ดต อส12อสารุก%ได# เพ12อให#

บรุรุล�ว�ตถู�ปรุะสงค;ที่-2ต#องการุ

การุต!ดตามปรุะเม!นผล (Monitoring)

เป,หมายถู?ง กรุะบวนการุปรุะเม!นค�ณภาพการุปฏิ!บ�ต!งานและปรุะเม!นปรุะส!ที่ธิ!ผลข้องการุควบค�มภายในที่-2ก/าหนดไว#อย างต อเน12องและสม/2าเสมอ เพ12อให#เก!ดความม�2นใจว า รุะบบการุควบค�มภายในที่-2ก/าหนดไว#ม-ความเพ-ยงพอและเหมาะสม ม-การุปฏิ!บ�ต!ตามรุะบบการุควบค�มภายในจรุ!งข้#อบกพรุ องที่-2พบได#รุ�บการุแก#ไข้อย างเหมาะสมและที่�นเวลา

เป7นกรุะบวนการุสอบที่าน และพ!จารุณาการุด/าเน!นงานตามรุะบบการุควบค�มภายในที่-2ก/าหนดข้?=น ข้องหน วยงานว าอย.ในรุะด�บที่-2เหมาะสม เป7นไปตามว�ตถู�ปรุะสงค;การุควบค�มภายใน อย างม-ปรุะส!ที่ธิ!ภาพ ปรุะส!ที่ธิ!ผล ค�#มค า และม-การุปรุ�บปรุ�งให#สอดคล#องก�บสถูานการุณ;ป@จจ�บ�น โดยที่�2วไปควรุที่/าการุต!ดตามและปรุะเม!นผลที่�กไตรุมาสเ

ภารุก!จข้องหน วย

งาน

ว�ตถู�ปรุะสงค; ในรุะด�บ

หน วยงานว�ตถู�ปรุะสงค;ข้องก!จกรุรุม

ก!จกรุรุมที่-2ที่/าให#บรุรุล�

ว�ตถู�ปรุะสงค;

การุจ�ดวางรุะบบควบค�มภายในการุก/าหนดหรุ1อออกแบบรุะบบการุควบค�ม

ภายในที่-2ม-ปรุะส!ที่ธิ!ผล 1. ก/าหนดว�ตถู�ปรุะสงค;

ว�ตถู�ปรุะสงค;ในรุะด�บหน วยงาน ว�ตถู�ปรุะสงค;ในรุะด�บก!จกรุรุม2. ค#นหาความเส-2ยงต างๆ ที่-2ม-น�ยส/าค�ญ3. พ!จารุณาการุควบค�มที่-2ม-อย. 4. ก!จกรุรุมการุควบค�มใหม เพ12อป5องก�น / ลด

ความเส-2ยง 5. ปรุะมาณการุต#นที่�นที่-2ใช#ในการุจ�ดที่/าก!จกรุรุม

ควบค�ม6. จ�ดที่/าแผนในการุน/าก!จกรุรุมการุควบค�มมา

ใช#7. น/าก!จกรุรุมควบค�มไปปฏิ!บ�ต!และต!ดตามผล

แนวที่างการุก/าหนดหรุ1อออกแบบการุควบค�มภายใน

การุก/าหนดหรุ1อออกแบบการุควบค�มภายในม- 2 ว!ธิ-

ว!ธิ-ที่�2วไป ว!ธิ-เฉพาะ

“ก!จกรุรุม ค1อ กรุะบวน”งานที่-2ปฏิ!บ�ต!อย. ในแต ละส วน

งานย อย

ว!ธิ-ที่�2วไปได#แก ว!ธิ-การุควบค�มที่-2เหมาะสมส/าหรุ�บ

งาน/ก!จกรุรุมที่�2วไป เช น การุบรุ!หารุงาน นโยบาย การุแบ งแยกหน#าที่-2ความรุ�บผ!ดชอบ เป7นต#น ซึ่?2งหน วยรุ�บตรุวจสามารุถูเล1อกจากรุายการุควบค�มที่�2วไป เช น จากแบบสอบถูามการุควบค�มภายใน แล#วด�ดแปลงแก#ไข้ตามต#องการุ เพ12อน/ามาปรุ�บเป7นก!จกรุรุมการุควบค�ม

ว!ธิ-เฉพาะได#แก ว!ธิ-การุควบค�มจากการุออกแบบโดย

เฉพาะ ส/าหรุ�บงาน/ก!จกรุรุมข้องหน วยรุ�บตรุวจที่-2แตกต างจากงาน/ก!จกรุรุมที่�2วไป โดยเน#นไปที่-2รุายละเอ-ยดข้องหล�กการุและว!ธิ-การุปฏิ!บ�ต!ในเรุ12องน�=น ๆ โดยตรุง เพ12อป5องก�นหรุ1อลดความเส-2ยงเฉพาะตามที่-2รุะบ�ไว#ในข้�=นตอนการุปรุะเม!นความเส-2ยงหรุ1อพ!จารุณาจากความเส-2ยงที่-2ม-น�ยส/าค�ญมาก/าหนดเป7นก!จกรุรุมการุควบค�ม

ผ.#ด/าเน!นการุออกแบบสอบถูามจะต#องเข้#าใจกรุะบวนงานข้องก!จกรุรุมน�=นเป7นอย างด- ว!ธิ-การุอย างง าย ค1อ จ�ดที่/าแผนผ�งกรุะบวนงาน

การุต!ดตามปรุะเม!นผลการุควบค�มภายใน

ต!ดตามผลในรุะหว างการุปฏิ!บ�ต!งาน

ต!ดตามปรุะเม!นผลเป7นรุายครุ�=ง

เครุ12องม1อการุปรุะเม!นผลการุปฏิ!บ�ต!งานม-หลายอย าง

ตารุางก!จกรุรุมที่-2ปฏิ!บ�ต! (Checklists) แบบสอบถูามการุควบค�มภายใน (Internal Control Qestionnaires)

ผ�งแสดงข้�=นตอนการุปฏิ!บ�ต!งาน (Flowcharts)

เที่คน!คการุปรุะเม!นการุควบค�มด#วยตนเอง (Control Self Assessment)

เครุ12องม1อการุปรุะเม!นที่-2เหมาะสมก�บภารุะก!จข้องหน วยงาน

การุปรุะเม!นการุควบค�มด#วยตนเอง (CSA)CSA ปรุะเม!น

การุควบค�ม

ด#วยตนเอง

ว�ตถู�ปรุะสงค;ข้องงาน

กรุะบวนการุปฏิ!บ�ต!งาน

ก!จกรุรุมควบค�มที่-2ม-

ป@จจ�ยเส-2ยงที่-2ย�งม-อย.

แผนปรุ�บปรุ�งการุควบค�ม

ม-การุปรุ�บลดแบบฟอรุ;มและรุ.ปแบบการุจ�ดที่/ารุายงานตามรุะเบ-ยบฯ ข้#อ 6 ข้องหน วยรุ�บตรุวจจาก 5 แบบ เหล1อ 3 แบบ และส วนงานย อยจาก 6 แบบ เหล1อ 2 แบบ ด�งน-=หน วยรุ�บตรุวจ

1. หน�งส1อรุ�บรุองการุปรุะเม!นผลการุควบค�มภายใน แบบ ปอ– . 1

2. รุายงานผลการุปรุะเม!นองค;ปรุะกอบข้องการุควบค�มภายใน แบบ ปอ– .2

3. รุายงานแผนการุปรุ�บปรุ�งการุควบค�มภายใน แบบ ปอ– . 3ส วนงานย อย

1. รุายงานผลการุปรุะเม!นองค;ปรุะกอบการุควบค�มภายใน แบบ ปย– . 1

2. รุายงานการุปรุะเม!นผลและการุปรุ�บปรุ�งการุควบค�มภายใน แบบ ปย– .2

แบบปย.2

ชื่��อสำ�วนง�นย�อย..............................................ร�ยง�นก�รประเม%นผู้ลและก�รปร บปร�งก�รค์วบค์�มภ�ยใน

สำ��หร บป/สำ%0นสำ�ดี ว นที่�� .........เดี�อน...................... พ.ศ. ..............

กรุะบวนการุปฏิ!บ�ต!งาน/

โครุงการุ/

ก!จกรุรุม/

ด#านข้องงานที่-2ปรุะเม!น

และว�ตถู�ปรุะสงค;

ข้องการุควบค�ม

(1)

ก�รค์วบค์�มที่��ม�อย �

(2)

ก�รประเม%นผู้ลก�รค์วบค์�ม

(3)

ความเส-2ยงที่-2ย�งม-อย.

(4)

การุปรุ�บปรุ�งการุควบค�ม

(5)

ก/าหนดเสรุ%จ/ผ.#รุ�บ

ผ!ดชอบ

(6)

หมายเหต�

(7)

หน วยงาน : ...........................................................โครุงการุ / ก!จกรุรุม :

…………………………………………………………..

ว�ตถู�ปรุะสงค; : .............…………………………………………………………..

ข้�=นตอนว�ตถู�ปรุะ

สงค;ความเส-2ยง ป@จจ�ยเส-2ยง การุปรุะเม!นความเส-2ยง

โอก�สำ

ผู้ลกระที่

บ

ระดี บค์ว�มเสำ��ยง

ล��ดี บค์ว�มเสำ��ยง

       

           

               

หน วยงาน : ...........................................................โครุงการุ / ก!จกรุรุม :

……………………………………..........................

ว�ตถู�ปรุะสงค; : ..................………………………………........................

..

ป@จจ�ยเส-2ยง /สาเหต�

ข้องความเส-2ยง

การุควบค�มที่-2ควรุจะม-

การุควบค�มที่-2ม-อย. แล#ว

ผลการุปรุะเม!นการุ

ควบ

(Risk factors

)

ค�มที่-2ม-อย. แล#วว าได#ผล

หรุ1อไม

       

       

56

23

น/าข้#อม.ลจากการุปรุะเม!นความเส-2ยงมากรุอกใส ใน

แบบ ปย.2

(รุายงานการุปรุะเม!นผลและการุปรุ�บปรุ�งการุควบค�มภายใน)

โดยการุน/าข้#อม.ลผลจากการุปรุะเม!นความเส-2ยง มาใช#พ!จารุณาที่/าแผนปรุ�บปรุ�ง ก/าหนดรุะยะเวลาแล#วเสรุ%จ/ผ.#รุ�บผ!ดชอบ ส งให#ผ.#รุ�บผ!ดชอบในการุด/าเน!นการุปรุะเม!นรุะด�บองค;กรุเพ12อน/าผลการุปรุะเม!นไปด/าเน!นการุต อไป

จ�ดที่/าแบบ ปย.2

- 1. แบบ ปอ. 1- 2. แบบ ปอ. 2- 3. แบบ ปอ. 3

- 1. แบบ ปย.1- 2. แบบ ปย. 2

- 1. แบบ ปส.

สรุ�ป แบบการุจ�ดที่/ารุายงานการุปรุะเม!นผลการุควบค�มภายใน

รุะด�บหน วยรุ�บตรุวจ

(กรุมพ!น!จฯ)ผ.#ตรุวจสอบ

ภายในรุะด�บส วนงานย อย

(ศฝ่. , สพ. ส/าน�ก, กอง ฯลฯ)

ม-ค/าถูามไหมคะ

ข้อบค�ณค ะ

หน วยตรุวจสอบภายในTel. 0-2141-6466, 0-2141-6467Fax. 0-2143-8470E-mail audit_pinij@hotmail.com audit_pinij@djob.mail.go.th