ايران رساني اطالع و كتابداري انجمن

نگارش شيوه آموزشی كارگاهتحقيقي مقاله

: روز يك كارگاه مدت1386مرداد

فتاحي الله رحمتمشهد فردوسی دانشگاه

آموخت خواهیم آنچه خالصهپرسش. 1 چند طرح كارگاه؟ اين چراشرايط. ) 2 به توجه با نشر و ارزشنوشتن

) اي حرفه و اجتماعي شخصي،دانش. 3 نشر و توليد در تحقيقي مقاله جايگاه4 : نوشتن. باره در كلي مالحظات نوشتن پيشنياز

)... دانشافزايي،) تالشبراي خواست، و انگيزهديدگاه. 5 از نوشتن مسائل برخي به نگاهي

نظران صاحبمكان. 6 يا نشريه نوع، هر هدفهاي ها، مقاله انواع

مقاله ارائه موردتوجه. 7 با تحقيقي مقاله يك نوشتن عمده مراحل

مرحله هر در توجه مورد نكات و مالحظات بهپژوهشي. 8 هاي نوشته ارزيابي معيارهايپژوهشي. 9 مقاله چند تحليل

كارگاه اين تمرينهايتفاوت • و كارگاه هاي جنبه و تعريف نوشتن

كالسمعمولي يك با آنو • تهيه كار مراحل از اي سياهه نوشتن

نگارشمقاله نوشتن • كار در مالحظات برخي نوشتنمقاله • يك تحليلآغازين • پاراگرافهاي برخي نوشتنچکیده • نوشتنانتهایی • پاراگرافهای نوشتنمحتوا، • ساختار، لحاظ به مقاله چند تحلیل

موضوع، پروراندن چگونگی نگارش، سبکمانند و جمعبندی چگونگی ادامه، چگونگی

آنها

چند طرح كارگاه؟ اين چراپرسش

شرايط ) • به توجه با نشر و ارزشنوشتن) اي حرفه و اجتماعي شخصي،

ارتباط – نوع پایدارترین و بهترین منزله به نوشتن

دانش • نشر و توليد در تحقيقي مقاله جايگاهتحقیقات – در خالی فضاهای کردن پرانسان – هاي آگاهي رشدجامعه – انگيزشدر ايجادنو – هاي ايده توسعهبيشتر – پژوهشهاي توسعه

نشر • و تالیف در کتابداران افزایشتوانحرفه • در افزایشپویاییخود • های اندیشه کردن مطرح

: در كلي مالحظات نوشتن پيشنيازنوشتن باره

داشته. 1 پایدار و قوی خواست و انگيزهباشید

ای – حرفه کسبشهرت و خود کردن مطرحترفیع – کسب و آموزشی ارتقاء به نیازمدرک – کسب به نیازدرآمد – کسب و مادیات به نیازدانش – پیشبرد در مشارکت و سهم ادای به نیاز

باشید. 2 بنفسداشته اعتماددیگران - پشتسر بزنید، را اصلی حرف خودتان

نشوید پنهان

باشید. 3 داشته مطالعه کافی اندازه بهکنید - استفاده هدفمند شکل به خود مطالعات از

: در كلي مالحظات نوشتن پيشنيازنوشتن باره

حال،. 4 عین بينانه‌ در بنویسید واقع‌ و کنید کارشده. 5 بندی زمان برنامه روی از و باشید جدی

کنید حرکترا . 6 داوران جاي‌ به خود و را خوانندگان كارتان‌ كه‌

بگذاريد خواند مي‌ارزش‌ . 7 تا از مقاله اهمیت باشيد و مطمئن‌ ن‌باشید. 8 داشته گفتن برای ای تازه حرف حتمانگاه. 9 موضوع به جدیدی رویکرد و زاویه از حتما یا

کنیدداشته. 10 تمرکز که کنید کار شرایطی در همواره

باشید

نکته چند

است – نوشتن بد از بهتر ننوشتناست – نوشتن زیاده از بهتر نوشتن کماست – نوشتن طوالنی از بهتر نوشتن کوتاهاست – گویی مبهم از بهتر نوشتن واضح

هدفهاي مقاله، انواع با آشناييمقاله نوع هر

گزارشی • مقالهتوصيفي • مقالهتحليلي • مقالهانتقادي • مقالهمروري • مقاله

پژوهشی • مقالهانواع • این از ترکیبی

مناسب موضوع يافتن در نكاتیمقاله تهيه براي

• : اوليه نكات و مالحظات اول مرحلهمورد – هاي زمينه برخي در اجمالي مطالعه

مهم و عالقهاينترنت – نيز و پايگاهها برخي در جستجو

" پژوهشي " موضوعات عبارت تحت(research topics ) هاي اولويت يا و

مباحث " (research priorities)پژوهشي" يا ويا ( issues for research) پژوهشي" و

" بيشتر" پژوهشهاي براي پيشنهادهايي(further research ) دلخواه هاي حوزه در

مثال: cataloging research topics

“Research topics in cataloging”

براي " – پيشنهادهايي وارسي و مطالعه " نامه پايان آخر فصل در بيشتر پژوهشهاي

بالقوه هاي موضوع از آگاهي براي هامناسب

و – تر عميق مطالعه و بيشتر وقت صرفمطرح هاي موضوع باره در تر تحليلي

آگاه – دانشجويان ساير و استادان با مشورتو قبول قابل هاي موضوع مورد در منتقد و

مطرحجامعه – نیاز يا و عالقه به توجه

• : تحليل و بررسي دوم مرحلهدر توجه مورد نكات و ها مقوله

موضوع انتخابموضوع – به بودن عالقمندصرف ) – تقليدي يا و تكراري موضوع بودن نو

نباشد(– : سطح در بودن مطرح موضوع بودن ارزشمند

جهاني يا اي منطقه يا ملي سازمان،بودن – فريبنده نه و بودن منطقيپژوهشهاي ) – مورد در بودن كاربردي

كوتاه(: در نتايج از استفاده امكان غيربنياديمهم ) نياز يك به بتواند مدت ميان يا مدت

) دهد پاسخ

مسئله- ) يك تعريف امكان مسئله منزله به بودن مطرحو اي حرفه تجربيات پژوهشيا پيشينه بر مبتني جديد

شخصي(اساس- بر فرضيه يا تعريفسؤال و طرح امكان

نظري يا عملي مسائلروشمناسب- و علمي حل راه سئوالها، به پاسخ براي

باشد داشته وجودپژوهش- اجراي عملي امكان

همراه • غيرعادي دشواري با تحقيق مراحل انجامنباشد

براي • منابع به دستيابي و نظري مطالعاتباشد پذير امكان مطالعه

دسترسباشد • پژوهشقابل جامعه نمونهيا ) • و پرسشنامه توزيع اطالعات گردآوري شيوه

) زمان مدت در ديگر هاي راه يا و مصاحبهباشد انجام مشخصقابل

روش- لحاظ به پژوهش، انجام امكانآزمون ) روشبراي چند يا يك وجود تحقيق

باشد( داشته وجود كردنهمان- در بيشتر پژوهشهاي ادامه امكان

زمينهپژوهش- دل از بتوان را جديدي پيشنهادهاي

كرد مطرح آتي پژوهشهاي برايآن- در مقاله چند چاپ و استخراج امكان

) دانشجديد ) توليد زمينه

• : گيري تصميم سوم مرحلهكلي

بر- مناسب هاي موضوع از فهرست يك تدويندوم مرحله معيارهاي به اساستوجه

منطقي • نگاه با ها موضوع تك تك مجدد بررسيبينانه واقع و

انجام • امكان كه ها موضوع از برخي حذفآنها در مطلوب نتيجه به رسيدن و تحقيق

است دشواربراي • مناسب موضوع سه يا دو حداكثر انتخاب

تحقيقوجود • لحاظ به ها موضوع از يك هر بررسي

موضوع ) راهنما استاد وجود و اطالعاتي منابعيكي حداقل عالقه تخصصو به توجه حوزه در

) باشد استادان از

باره • در نظر صاحب دو يا يك با مشورتمرتبط مسائل و پيشنهادي هاي موضوع

آنها باصاحب • دو يا يك از اوليه تائيد گرفتن

از يكي بودن مناسب مورد در نظرها موضوع

• : محدودكردن چهارم مرحلهموضوع دامنه

فضاهاي- به بردن پي براي علمي متون مطالعهموضوع آن در تحقيق براي خالي

عنوان- ) عبارت قالب در شده محدود موضوع بيانمقاله(

مورد- در مربوطه استادان با مجدد مشورتشده محدود موضوع

الزم- اصالحات انجام از پس نهايي موضوع تائيدعنوان در

تدوين- و يافتن براي علمي متون مجدد مطالعهپژوهش مسئله

با- متناسب هاي فرضيه يا و سئوالها نوشتنموضوع

مقاله یک معمول بخشهایپژوهشی

عنوان••/ نویسندگان نویسنده نامسمت • و مدرکها • نشانیها • کلیدواژه و چکیدهمشکل ) – • یا و مسئله مقدمه متن

مرور – - فرضیه یا و سئوال تحقیقاتیروشتحقیق – تحلیل - پیشینه و ها یافتهگیری – نتیجه بحث و

( منابع• ها ) پیوست و

با تحقيقي مقاله يك نوشتن عمده مراحلدر توجه مورد نكات و مالحظات به توجه

مرحله هرموضوع 1. مشخصكردن و تحقيق، به تصميم

كليو 2. ارزشمندي بلحاظ موضوع تحليل و بررسي

پذيري امكانكلي 3. ساختار تدوين و مقدماتي ريزي طرح

مشورت) و مطالب مقدماتي فهرست نوشتن) نظر صاحب دو يا يك با

.4 ) كار ) انجام براي زماني جدول برنامه يك تعيين

اطالعات 5. و پايه منابع يافتن براي جو و جستاي زمينه

مرتبط. 6 اطالعات يافتن براي جو و جست) مقدماتي) كتابشناسي تهيه

محدود. 7 براي كليدي و اصلي منابع مطالعهمقاله رويكرد و موضوع كردن

و. 8 تخصصي موضوع در منابع عميق مطالعهرويكرد با منابع از برداري يادداشت

درست شيوه و هدفمندمطالب. 9 اساسفهرست بر يادداشتها تنظيم

پااليشآن هدف با آنها در بازنگري و10) اوليه. ) نسخه مقاله متن نوشتن

نسخه. ) 11 تهيه آن اصالح و اوليه متن مروردوم(

مقاله. 12 اصالح و نظر صاحب يك با مشورت13) نهايي. ) نسخه نهايي متن نوشتنمنابع. 14 فهرست تدوین

چكيده . 15 تدوينمناسب. 16 و گویا عنوان انتخابهمایش. 17 یا مجله برای ارسال

مشخص. 1 و تحقيق، به تصميمكلي موضوع كردن

بلحاظ. 2 موضوع تحليل و بررسيپذيري امكان و ارزشمندي

تدوين. 3 و مقدماتي ريزي طرحكلي ساختار

4 ) زماني. ) جدول برنامه يك تعيينكار انجام براي

منابع. 5 يافتن براي جو و جستاي زمينه اطالعات و پايه

يافتن. 6 براي جو و جستمرتبط اطالعات

كليدي. 7 و اصلي منابع مطالعهو موضوع كردن محدود براي

مقاله رويكرد مشخصکردن

موضوع. 8 در منابع عميق مطالعهاز برداري يادداشت و تخصصي

آنها

اساس. 9 بر يادداشتها تنظيممطالب فهرست

نسخه. ) 10 مقاله متن نوشتناوليه(

آن. 11 اصالح و اوليه متن مرور) دوم) نسخه تهيه

و. 12 نظر صاحب يك با مشورتمقاله اصالح

نسخه. ) 13 نهايي متن نوشتننهايي(

منابع. 14 فهرست تدوین

چكيده. 15 تدوين

و. 16 گویا عنوان انتخابمناسب

یا. 17 مجله براي مقاله ارسالهمایش

به • عالقه‌ توجه مورد موضوعات‌ و دامنه‌همایش مجله‌ یا

همایش • یا مجله شرایط به توجهیا • و مقاله چاپ زمان مدت به توجه

همایش برگزاری

مقاله ارزیابی

ارزیابی؟ • چراباشد • هدفمند باید ارزیابیکنند؟ • می ارزیابی کسانی چهبرای • وارسی های سیاهه انواع وجود

داوری و ارزیابیمقاله • اساسنوع بر ها سیاهه تنوع

خودتان‌ دیگران از بپرسيد :وداشتید - ذهن در آنچه است توانسته مقاله آیا

دهد، نشاننسبتا - و درست تصویر است توانسته مقاله آیا

دهد؟ ارائه را موضوع از کاملیاست؟ - شده داده نشان بوضوح اصلی مسئله آیااست؟ - منعکسشده آن ابتدای در مقاله هدف آیایافته - دست شده هدفمطرح به مقاله آیا

است؟همه - دارنده بر در و منطقی مقاله ساختار آیا

باشد؟ می نظر مورد اجزاءاند؟ - شده انتخاب بدرستی فرعی عنوانهای آیاوحدت - و الزم انسجام از مقاله متن و ساختار آیا

است؟ برخوردار سبک و رویه

است؟ - گرفته انجام بدرستی پیشینه مرور آیابرخوردار - منطقی پیشرفت از مقاله متن آیا

است؟پایانی - و میانی، آغازین، های جمله آیاارائه - روشمند و بجا ها قول نقل و استنادها آیا

اند؟ شده- ) است؟ ) موضوع با متناسب مقاله طول حجم آیامی - آن محتوای کننده بازگو مقاله چکیده آیا

باشد؟اند؟ - شده انتخاب بدرستی ها کلیدواژه آیا

پایانی نکته

بخوانید بخوانید، بخوانید،

بیندیشید بیندیشید، بیندیشید،

بنویسید بنویسید، بنویسید،

باشید پاینده و بهروز