`,,გსურს გაიგო `ვინა ხარ,~ უნდა შეიგნო `ვინ იყავ,~ გინდა იქცე `რამედ~ უნდა შეიტყო `რა განვლე,~

`საითკენ~? მიზანხვედრია მაშინ, თუ ესეც იცი, `საიდან~ ისტორია

არის არა მარტო ხსოვნა წარსულისა _ იგი თანვე ქმედითი მონაწილეა მომავლისა...

გრიგოლ რობაქიძე

Bბაკურ გელაშვილიYყვიბისის საჯარო სკოლა

1089-11251089-1125

MM,,,,მეფე მეფე აფხაზთა, აფხაზთა, ქართველთა, ქართველთა, რანთა, კახთა რანთა, კახთა და და სომეხთა ,,შარვსომეხთა ,,შარვანშა’’’’’’’’’’’’’’ ანშა’’’’’’’’’’’’’’ და და შაჰანშაც’’’’’’’’’’’შაჰანშაც’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’’..~~

დავით აღმაშენებლის დავით აღმაშენებლის დროშადროშა

ძირითადი ქართული წყაროებიძირითადი ქართული წყაროები

1. - უცნობი ავტორის ცხოვრება მეფეთ მეფისა1. - უცნობი ავტორის ცხოვრება მეფეთ მეფისა დავითისი დავითისი

2. ,, ’’მატიანე ქართლისაი2. ,, ’’მატიანე ქართლისაი3. 3. - რუის ურბნისის საეკლესიო ძეგლისდება- რუის ურბნისის საეკლესიო ძეგლისდება4. დავით აღმაშენებლის ანდერძი შიომღვიმისადმი4. დავით აღმაშენებლის ანდერძი შიომღვიმისადმი1123 .წ1123 .წ5. ,, ’’დავით აღმაშენებლის გალობანი სინანულისაი5. ,, ’’დავით აღმაშენებლის გალობანი სინანულისაი6. 6. ,, ვახუშტი ბატონიშვილი აღწერა სამეფოსა ,, ვახუშტი ბატონიშვილი აღწერა სამეფოსა

’’საქართველოსაი’’საქართველოსაი 1125 .დავით აღმაშენებლის მეორე ანდერძი წ 1125 .დავით აღმაშენებლის მეორე ანდერძი წ

......

ძირითადი უცხოური წყაროებიძირითადი უცხოური წყაროები

1. სომეხი ისტორიკოსის მატთეოს1. სომეხი ისტორიკოსის მატთეოს ,, ’’.ურჰაეცის ჟამთაამღწერლობა ,, ’’.ურჰაეცის ჟამთაამღწერლობა

2. სომეხი ისტორიკოსის ვარდან2. სომეხი ისტორიკოსის ვარდან ,, ~ბარძბერდეცის მსოფლიო ისტორია ,, ~ბარძბერდეცის მსოფლიო ისტორია

3. სომეხი ისტორიკოსი სამუელ ანელი3. სომეხი ისტორიკოსი სამუელ ანელი4. (სტეფანოზ ორბელიანი4. (სტეფანოზ ორბელიანი XIIIXIII ).ს).ს5. სმბატ საპარაპეტი5. სმბატ საპარაპეტი6. -არაბი იტორიკოსი ალ ფარიკი6. -არაბი იტორიკოსი ალ ფარიკი7. - -არაბი ისტორიკოსი იბნ ალ ასირი7. - -არაბი ისტორიკოსი იბნ ალ ასირი8. გოტიეს ქრონიკა8. გოტიეს ქრონიკა

ისტორიოგრაფიაისტორიოგრაფია

1. ალექსანდრე1. ალექსანდრე ,, ~ხახანაშვილი საქართველოს ისტორია ,, ~ხახანაშვილი საქართველოს ისტორია

2. ,, ნიკოლოზ ურბნელი დავით2. ,, ნიკოლოზ ურბნელი დავით ’’აღმაშენებელი და მისი დრო ’’აღმაშენებელი და მისი დრო

3. ,, ზაქარია ჭიჭინაძე სრულიად3. ,, ზაქარია ჭიჭინაძე სრულიად ’’საქართველოს მეფე დავით აღმაშენებელი ’’საქართველოს მეფე დავით აღმაშენებელი

4. ,, დავით კარიჭაშვილი საქართველო4. ,, დავით კარიჭაშვილი საქართველო XII XII ~საუკუნეში~საუკუნეში

5.5.NN . ,, ნ ბერძენიშვილი სავაზირო ფეოდალურ. ,, ნ ბერძენიშვილი სავაზირო ფეოდალურ’’საქართველოში’’საქართველოში

ისტორიოგრაფიაისტორიოგრაფია

6. . ’’ივ ჯავახიშვილი ქართველი ერის ისტორია6. . ’’ივ ჯავახიშვილი ქართველი ერის ისტორია

7. ,, სარგის კაკაბაძე დავით აღმაშენებლის7. ,, სარგის კაკაბაძე დავით აღმაშენებლის ~ორი დიდი ომი ~ორი დიდი ომი

8. ,, ’’.სიმონ ჯანაშია ძლევაი საკვირველი8. ,, ’’.სიმონ ჯანაშია ძლევაი საკვირველი

9. 9. AA ,, ’’აბელ კიკვიძე დავით აღმაშენებელი ,, ’’აბელ კიკვიძე დავით აღმაშენებელი

10. ,, ’’სერგი მაკალათია დავით აღმაშენებელი10. ,, ’’სერგი მაკალათია დავით აღმაშენებელი

11. ,, მარიკა ლორთქიფანიძე ფეოდალური11. ,, მარიკა ლორთქიფანიძე ფეოდალური ’’საქართველოს პოლიტიკური გაერთიანება ’’საქართველოს პოლიტიკური გაერთიანება

13. ,, ’’როინ მეტრეველი დავით აღმაშენებელი13. ,, ’’როინ მეტრეველი დავით აღმაშენებელი

დავითის სახლეულობადავითის სახლეულობა

გიორგიგიორგი II (1072-1089ww II (1072-1089ww) ) ელენე დედოფალიელენე დედოფალი

11. . სახ. უცნობიასახ. უცნობია 2. 2. დავით აღმაშენებელი დავით აღმაშენებელი 3. 3. გურანდუხტ დედოფალიგურანდუხტ დედოფალი

თამარი დემეტრე I კატა ვახტანგი სახელი უცნობა

დემეტრე დემეტრე I-I-ის მეფედ კურთხევა. მაცხავრიშის ტაძრის მოხატულობა. ის მეფედ კურთხევა. მაცხავრიშის ტაძრის მოხატულობა. სვანეთი. სვანეთი. MMმხატვარი მიქაელ მაღლაკელი 1140წ. მხატვარი მიქაელ მაღლაკელი 1140წ.

DDდემეტრედემეტრე I 1125- I 1125-1155/561155/56

რიგითობისათვისრიგითობისათვის

დავითების ნუმერაციის ათვლა აღებულია დავითების ნუმერაციის ათვლა აღებულია ტაო-კლარჯეთის ანუ ქართველთა სამეფოს ტაო-კლარჯეთის ანუ ქართველთა სამეფოს

მეფებიიდან მეფებიიდან

დავითების რიგითობა ასეთია:დავითების რიგითობა ასეთია:

1. დავით 1. დავით I I კურაპალატი (876-881წწ) იგი კურაპალატი (876-881წწ) იგი იყო აშოტ იყო აშოტ I I დიდი კურაპალატის (გ. 826წ.) დიდი კურაპალატის (გ. 826წ.) შვილის, ბაგრატ შვილის, ბაგრატ I I კურაპალატის (გ.876წ.) კურაპალატის (გ.876წ.)

შვილი იგი არ ყოფილა ,,ქართველთა შვილი იგი არ ყოფილა ,,ქართველთა ტიტულის~ მატარებელი.ტიტულის~ მატარებელი.

რიგითობისათვისრიგითობისათვის

2. დავით 2. დავით II II იყო ,,ქართველთა მეფე~ და იყო ,,ქართველთა მეფე~ და მაგისტროსი (923-937წწ), ძე ადარნასე მაგისტროსი (923-937წწ), ძე ადარნასე II-II-ისა.ისა.

3. დავით 3. დავით III III დიდი, ერისთავთერისთავი, დიდი, ერისთავთერისთავი, კურაპალატი (978-1001წწ), ძე ადარნასე კურაპალატი (978-1001წწ), ძე ადარნასე III III კურაპალატისა, რომლის დიდი მცდელობით კურაპალატისა, რომლის დიდი მცდელობით ფაქტობრივად დასრულდა ფეოდალური ფაქტობრივად დასრულდა ფეოდალური საქართველოს გაერთიანება. საქართველოს გაერთიანება.

კვლავ რიგითობისათვისკვლავ რიგითობისათვის

დავითდავით IV IV აღმაშენებელიაღმაშენებელი

1072/3-1072/3-1125ww.1125ww.

წოდება აღმაშენებლისათვისწოდება აღმაშენებლისათვის

1.1. ჩვენამდე მოღწეული პირველი ისტორიული წყარო, სადაც ჩვენამდე მოღწეული პირველი ისტორიული წყარო, სადაც დავითი ,,აღმაშენებლად~ იწოდება დავითი ,,აღმაშენებლად~ იწოდება XV XV საუკუნეს საუკუნეს განეკუთვნება ეს არის 1452 წლის სასისხლო დოკუმენტი-განეკუთვნება ეს არის 1452 წლის სასისხლო დოკუმენტი-სიგელი ავშანდაძეებისა სადაც ნათქვამია: ,,როდეს სიგელი ავშანდაძეებისა სადაც ნათქვამია: ,,როდეს აღმაშენებელი გელათს აშენებდა~ გადმოვარდნილა, აღმაშენებელი გელათს აშენებდა~ გადმოვარდნილა, დამტვრეულა და ავშანდაძეებს მოურჩენიათ.დამტვრეულა და ავშანდაძეებს მოურჩენიათ.

2.2. NNნარატიულ ისტორიულ ლიტერატურაში ნარატიულ ისტორიულ ლიტერატურაში დავითი ,,აღმაშენებლის~ ზედწოდებით მოცემულია დავითი ,,აღმაშენებლის~ ზედწოდებით მოცემულია XVII XVII საუკუნის ქართველი ისტორიკოსის ფარსადან საუკუნის ქართველი ისტორიკოსის ფარსადან გორგიჯანიძის ,,საქართველოს ისტორიაში~ გორგიჯანიძის ,,საქართველოს ისტორიაში~

3.3. OOოფიციალურ ისტორიოგრაფიაში დავით ოფიციალურ ისტორიოგრაფიაში დავით IV ,,IV ,,აღმაშენებლად~ უფრო გვიან ,,ახალი ქართლის აღმაშენებლად~ უფრო გვიან ,,ახალი ქართლის ცხოვრებაში~ და ვახუშტი ბატონიშვლის ,,აღწერა ცხოვრებაში~ და ვახუშტი ბატონიშვლის ,,აღწერა სამეფოსა საქართველოსაში~ იხსენიება. სამეფოსა საქართველოსაში~ იხსენიება.

რატომ ეწოდა რატომ ეწოდა აღმაშენებელი?აღმაშენებელი?

ვახუშტი ბატონიშვილი გვაუწყებს:ვახუშტი ბატონიშვილი გვაუწყებს:

,, ხოლო მეფესა დავითს ამისათვის ,, ხოლო მეფესა დავითს ამისათვის ეწოდა აღმაშენებელი, რამეთუ ოდეს ეწოდა აღმაშენებელი, რამეთუ ოდეს იქმნა მეფედ, იყო ქვეყანა ესე სრულიად იქმნა მეფედ, იყო ქვეყანა ესე სრულიად ოხერი; ამან განავსნა და აღაშენნა, ოხერი; ამან განავსნა და აღაშენნა, რომელ არღარა ეტეოდა ამით, რამეთუ რომელ არღარა ეტეოდა ამით, რამეთუ იყო მოშიში და მოყუარე ღვთისა, იყო მოშიში და მოყუარე ღვთისა, გლახაკთა, ქურივთა და ობოლთა გლახაკთა, ქურივთა და ობოლთა მოწყალე, სნეულთა თვითმსახური, მოწყალე, სნეულთა თვითმსახური, ეკლესიათა, ქსენონთა მაშენებელიეკლესიათა, ქსენონთა მაშენებელი..~ ..~

დავითის ერთპიროვნული დავითის ერთპიროვნული მმართველობის დასაწყისი მმართველობის დასაწყისი

1089წ.1089წ..მას ჟამსა იყო ჰასაკითა თექსუმეტისა .მას ჟამსა იყო ჰასაკითა თექსუმეტისა წლისა, ხოლო ქორონიკონი სამას და წლისა, ხოლო ქორონიკონი სამას და ცხრა, ამას მარტივად შობილსა ცხრა, ამას მარტივად შობილსა გიორგის-მან თგიორგის-მან თÂÂვთ მამამან დაადგა ვთ მამამან დაადგა გგÂÂვირგვირგÂÂვინი მეფობისა~ვინი მეფობისა~

რა მდგომარეობა იყო 1089 რა მდგომარეობა იყო 1089 წელს საქართველოში?!წელს საქართველოში?!

ისევ მემატიანეს მოუსმინოთისევ მემატიანეს მოუსმინოთ: ,,არა იყო : ,,არა იყო მათ ჟამთა შინა თესვა და მკა. მათ ჟამთა შინა თესვა და მკა. MMმოოხრდა მოოხრდა ქუეყანა და ტყვედ გარდაიქცა, ნაცვლად ქუეყანა და ტყვედ გარდაიქცა, ნაცვლად კაცთა მხეცნი და ნადირნი ველისანი კაცთა მხეცნი და ნადირნი ველისანი დაემკვიდრნეს მას შინა.. დაემკვიდრნეს მას შინა.. MMმოხუცებულნი მოხუცებულნი არა შეწყალებულ იქნეს, ხოლო ქალწულნი არა შეწყალებულ იქნეს, ხოლო ქალწულნი გინებულ, ჭაბუკნი დაკუეთებულ, ხოლო გინებულ, ჭაბუკნი დაკუეთებულ, ხოლო ჩჩვილნი მიმოდატაცებულ.. ჩჩვილნი მიმოდატაცებულ.. MMდინარენი დინარენი სისხლიანი, ნაცვლად წყლისა ნაკადულთა, სისხლიანი, ნაცვლად წყლისა ნაკადულთა, მწყველნი ქვეყნისანი~მწყველნი ქვეყნისანი~

რა მემკვიდრეობა დახვდა რა მემკვიდრეობა დახვდა დავით აღმაშენებელს?!დავით აღმაშენებელს?!

საქართველო რომლის მხოლდ დასავლეთ ნაწილზე საქართველო რომლის მხოლდ დასავლეთ ნაწილზე ვრცელდებოდა მეფის ხელისუფლება ,,საზღუარი ვრცელდებოდა მეფის ხელისუფლება ,,საზღუარი სამეფოსა მთა მცირე ლიხთა.. და სადგომი სამეფო სამეფოსა მთა მცირე ლიხთა.. და სადგომი სამეფო წაღულისთავი..~წაღულისთავი..~თურქ-სელჩუკების მიერ დაპყრობილი საქართველოთურქ-სელჩუკების მიერ დაპყრობილი საქართველოDDდახარკული ქვეყანადახარკული ქვეყანამწარმოებელი მოსახლეობა დაცლილიმწარმოებელი მოსახლეობა დაცლილიდამშეული მოსახლეობადამშეული მოსახლეობა მიწისძვრისგან დანგრეული ქალაქები და სოფლებიმიწისძვრისგან დანგრეული ქალაქები და სოფლებიდემორალიზიებული ჯარიდემორალიზიებული ჯარირთული საგაერო მდგომარეობართული საგაერო მდგომარეობა

საქართველო დავითის საქართველო დავითის გამეფების ჟამს!გამეფების ჟამს!

D,,D,,დაიწყო ბენელსა უკუნსა შინა მზემ დაიწყო ბენელსა უკუნსა შინა მზემ ამობრწყინება~ამობრწყინება~

ღონისძიებები გაერთიანებისათვისღონისძიებები გაერთიანებისათვის

დიგვაროვნებთან ბრძოლადიგვაროვნებთან ბრძოლასაეკლესიო რეფორმებისაეკლესიო რეფორმებიჭყონდიდელ-მწიგნაბართხუცესის თანამდებობის დაწესებაჭყონდიდელ-მწიგნაბართხუცესის თანამდებობის დაწესებასამხედრო რეფორმა სამხედრო რეფორმა ლოკალური ბრძოლები თურქ-სელჩუქებთანლოკალური ბრძოლები თურქ-სელჩუქებთანქალაქების შემომტკიცებაქალაქების შემომტკიცებახელსაყრელი საგაერო მდგომარეობახელსაყრელი საგაერო მდგომარეობახარკის შეწყვეტახარკის შეწყვეტახელოსნობა-ვაჭრობის განვითარებახელოსნობა-ვაჭრობის განვითარებაფინანსური ღონისძიებებიფინანსური ღონისძიებებისასამართლო რეფორმასასამართლო რეფორმაურთიერთობა მეზობელ ქვეყნებთანურთიერთობა მეზობელ ქვეყნებთანკულტურული ღონისძიებებიკულტურული ღონისძიებები

ვინ იყვნენ მოღალატე დიდგვაროვნები ვინ იყვნენ მოღალატე დიდგვაროვნები ?!და როდის მოხდა მათი გამოსვლა ?!და როდის მოხდა მათი გამოსვლა

ლიპარიტ ლიპარიტ V V ბაღვაში-ბაღვაში-,,მოკუდა სულტანი მალიქ-შაჰ და ,,მოკუდა სულტანი მალიქ-შაჰ და ლიპარიტ ამირამან იწყო მათვე მამულ-პაპურთა კუალთა ლიპარიტ ამირამან იწყო მათვე მამულ-პაპურთა კუალთა სლვა~სლვა~ბაღვაშები იყვნენ მსხვილი ფეოდალები ბაღვაშები იყვნენ მსხვილი ფეოდალები XI_XIII XI_XIII საუკუნეებში საუკუნეებში მათი სამფლობელო იყო არგვეთი (ზემო იმერეთი).მათი სამფლობელო იყო არგვეთი (ზემო იმერეთი).ლიპარიტს ეპყრა თრიალეთი, კლდეკარი და ,,მიმდგომი ლიპარიტს ეპყრა თრიალეთი, კლდეკარი და ,,მიმდგომი მისი ქუეყანა~ მისი ქუეყანა~ პირველად ლიპარიტის გამოსვლა 1093 წელს მოხდაპირველად ლიპარიტის გამოსვლა 1093 წელს მოხდამეორედ 1094 წელს მეორედ 1094 წელს 1096 წელს დავითმა იგი საქართველოდან ბიზანტიაში 1096 წელს დავითმა იგი საქართველოდან ბიზანტიაში გააძევაგააძევამემატიანე აღნიშნავს: ,,ესრეთ დასრულდა სახლი მემატიანე აღნიშნავს: ,,ესრეთ დასრულდა სახლი ბაღვაშთა, სახლი განმამწარებელი”ბაღვაშთა, სახლი განმამწარებელი”1103 წელს ლიპარისტის მემკვიდრის რატის 1103 წელს ლიპარისტის მემკვიდრის რატის გარდაცვალების შემდგომ გაუქმა ბაღვაშთა საერისთაო.გარდაცვალების შემდგომ გაუქმა ბაღვაშთა საერისთაო.

,,,,ერთმა მათგანმა ერთმა მათგანმა ძაგანმან..ძაგანმან..~~

მუხრანისა და ზედაზნის მუხრანისა და ზედაზნის მფლობელები ძაგან და მფლობელები ძაგან და მოდისტიოს აბულეთისძეები.მოდისტიოს აბულეთისძეები.მათი გამოსვლა პირველად მათი გამოსვლა პირველად დაახლოებით 1085-1089 დაახლოებით 1085-1089 წლებში მოხდაწლებში მოხდააბულეთისძეთა საგვარეულოს აბულეთისძეთა საგვარეულოს დამარცხება 1103 წელს დამარცხება 1103 წელს ზედაზნის აღებით დამთავრდა ზედაზნის აღებით დამთავრდა იგი დავითს შიომღვიმის იგი დავითს შიომღვიმის ბერებმა მიჰგვარესბერებმა მიჰგვარესამ სამსახურის სანაცვლოდ ამ სამსახურის სანაცვლოდ მეფემ მღვიმის მონასტერში მეფემ მღვიმის მონასტერში ღვთისმშობლის სახელობის ღვთისმშობლის სახელობის ეკლესია ააშენა და ეკლესია ააშენა და მონასტერს დიდი შეღავათები მონასტერს დიდი შეღავათები დაუწესა. დაუწესა.

შიომღვიმეშიომღვიმე

აბულეთისძეთა საგვარეულოაბულეთისძეთა საგვარეულო

აბულეთისძენი კახეთის დიდგვაროვან ფეოდალთა აბულეთისძენი კახეთის დიდგვაროვან ფეოდალთა საგვარეულო. მამულებს ფლობდა თეძმის ხეობაში და საგვარეულო. მამულებს ფლობდა თეძმის ხეობაში და მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა საქართველოს პოლიტიკურ მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა საქართველოს პოლიტიკურ ცხოვრებაში ცხოვრებაში XII-XIII XII-XIII სს.სს.

ქართული წყაროების მიხედვით, აბულეთისძეთა ქართული წყაროების მიხედვით, აბულეთისძეთა საგვარეულოს პირველი წარმომადგენელია აბულეთი, კახეთის საგვარეულოს პირველი წარმომადგენელია აბულეთი, კახეთის დიდგვაროვანი ფეოდალი. იგი იყო დავით აღმაშენებლისა და დიდგვაროვანი ფეოდალი. იგი იყო დავით აღმაშენებლისა და დემეტრე დემეტრე I-I-ის სარდალი, რომელმაც 1110 წელს ივანე ის სარდალი, რომელმაც 1110 წელს ივანე ორბელთან და გიორგი ჭყონდიდელის დისწულ თევდორესთან ორბელთან და გიორგი ჭყონდიდელის დისწულ თევდორესთან ერთად თურქთაგან გაანთავისუფლა სამშვილდე. ერთად თურქთაგან გაანთავისუფლა სამშვილდე.

საქართველოში სახელის “აბულეთი” ადრეულ გავრცელებას საქართველოში სახელის “აბულეთი” ადრეულ გავრცელებას ადასტურებს ადასტურებს X X საუკუნით დათარიღებული შიდა ქართლის სოფ. საუკუნით დათარიღებული შიდა ქართლის სოფ. ზედა ლისის (ყოფ. ზნაურის რაიონი) ეკლესიის სამშენებლო ზედა ლისის (ყოფ. ზნაურის რაიონი) ეკლესიის სამშენებლო წარწერა. წარწერა. AAაქ სახელი “აბულეთი” პირველად არის აქ სახელი “აბულეთი” პირველად არის მოხსენიებული. მოხსენიებული.

საგვარეულო საუკუნეებს საგვარეულო საუკუნეებს ითვლისითვლის

აბულეთისძენი აბულეთისძენი XIII XIII საუკუნეშიც იხსენიებიან მაღალი პატივით საუკუნეშიც იხსენიებიან მაღალი პატივით სამეფო კარზე. 1963 წელს სომხეთში ბარანის ციხეზე სამეფო კარზე. 1963 წელს სომხეთში ბარანის ციხეზე აღმოჩნდა ქართული წარწერა, რომელშიც მოხსენებულია აღმოჩნდა ქართული წარწერა, რომელშიც მოხსენებულია აბულეთისძეთა საგვარეულოს წარმომადგენელი ივანე: “ქ. მე აბულეთისძეთა საგვარეულოს წარმომადგენელი ივანე: “ქ. მე ივანე აბულეთისძემან ათაბაგმა და ამირსპასალარმან, ივანე აბულეთისძემან ათაბაგმა და ამირსპასალარმან, დმანისი წავიღე და ციხე ავაგე და კარი თანა ჩამოვიტანე, ესე დმანისი წავიღე და ციხე ავაგე და კარი თანა ჩამოვიტანე, ესე ქუეყანა დიდთა ჟამთა ოხერი და საშიში იყო. ოთხსა თუესა ესე ქუეყანა დიდთა ჟამთა ოხერი და საშიში იყო. ოთხსა თუესა ესე ციხე ავაგე მეფობასა დიმიტრისათა მეფისასა, და შემდგომად ციხე ავაგე მეფობასა დიმიტრისათა მეფისასა, და შემდგომად ჩუენსა ღმერთმან თქუენ ესეთი ჟამი მოგეცინ, რომელ ჩუენსა ღმერთმან თქუენ ესეთი ჟამი მოგეცინ, რომელ სადგომი თქუენი ბაღდადი იყოს ერთგულებასა შინა სადგომი თქუენი ბაღდადი იყოს ერთგულებასა შინა დიმიტრისასა, ამინ.”დიმიტრისასა, ამინ.”როგორც ირკვევა, ბარანის წარწერაში მოხსენებული ივანე როგორც ირკვევა, ბარანის წარწერაში მოხსენებული ივანე აბულეთისძე, ათაბაგი და ამირსპასალარი, დემეტრე აბულეთისძე, ათაბაგი და ამირსპასალარი, დემეტრე თავდადებულის თანამედროვეა. წარწერა უნდა თავდადებულის თანამედროვეა. წარწერა უნდა შეესრულებინათ 1270-1273 წლებს შორის. შეესრულებინათ 1270-1273 წლებს შორის.

გადამწყვეტი ბრძოლები ქვეყნის გადამწყვეტი ბრძოლები ქვეყნის გაერთიანებისათვისგაერთიანებისათვის

1099 1099 წელს ხარკი შეუწყვიტა თურქ-წელს ხარკი შეუწყვიტა თურქ-სელჩიკებსსელჩიკებს

გადამწყვეტი ბრძოლები ქვეყნის გადამწყვეტი ბრძოლები ქვეყნის გაერთიანებისათვისგაერთიანებისათვის

1103 წელს ზედაზენი აიღო1103 წელს ზედაზენი აიღო

1104 ერწუხის ბრძოლა 1104 ერწუხის ბრძოლა კახეთ-ჰერეთი შემოიერთაკახეთ-ჰერეთი შემოიერთა

1110 წელს სამშვოლდე 1110 წელს სამშვოლდე აიღოაიღო

1115 წელს რუსთავი აიღო1115 წელს რუსთავი აიღო

1116 წელს სელჩუკები 1116 წელს სელჩუკები განდევნა ტაოდანგანდევნა ტაოდან

1117 წელს გიში აიღო1117 წელს გიში აიღო

1118 წელს ლორე აიღო1118 წელს ლორე აიღო

1123 წელს შირვანი 1123 წელს შირვანი

1124 წლის მარტში დმანისი 1124 წლის მარტში დმანისი აიღოაიღო

1124 წელს ანისი აიღო1124 წელს ანისი აიღო

A A ანისის ნანგრევებიანისის ნანგრევები

samSvildesamSvilde

,,,,ვითარცა მონავითარცა მონაÁÁიი~~1104 წელი რუის-ურბნისის საეკლესიო კრება1104 წელი რუის-ურბნისის საეკლესიო კრება

ვახუტში ბატონიშვილი ვახუტში ბატონიშვილი აღნიშნავს: ,,სახლი ღვთისანი აღნიშნავს: ,,სახლი ღვთისანი ქვაბ ავაზაკთა ქმნილ, მწყემსნი ქვაბ ავაზაკთა ქმნილ, მწყემსნი არა მწყემსნი, არამედ მგელნი~არა მწყემსნი, არამედ მგელნი~

K K კრებას უდიდესი მისია ეკისრაკრებას უდიდესი მისია ეკისრა

,,დიდთა წყლულებათა ,,დიდთა წყლულებათა კურნება~კურნება~

K K კრებას დავით კრებას დავით აღმაშენებელიც ესწრებოდა აღმაშენებელიც ესწრებოდა მაგრამ ,, არა ვითარცა მეფე მაგრამ ,, არა ვითარცა მეფე არამედ ვითარცა მონა~ არამედ ვითარცა მონა~

რუისის ტაძარირუისის ტაძარი

საეკლესიო კრებამ დააკანონა!!საეკლესიო კრებამ დააკანონა!!

განკვეთა (უცხო-ვყვენით მღვდლობისგან) განკვეთა (უცხო-ვყვენით მღვდლობისგან) უღირსნიუღირსნი დაკანონდა სამღვდელო პირთა ხელდასხმის წესიდაკანონდა სამღვდელო პირთა ხელდასხმის წესიაიკრძალა ეკლესიის გარეშე ნათლისცემა და აიკრძალა ეკლესიის გარეშე ნათლისცემა და გვირგვინის კურთხევაგვირგვინის კურთხევააიკრძალა გვირგვინის კურთხევა ,,ჩჩვილ-ქალ-აიკრძალა გვირგვინის კურთხევა ,,ჩჩვილ-ქალ-ყრმათა~ ჯვარდასაწერი ქალი 12 წელზე ყრმათა~ ჯვარდასაწერი ქალი 12 წელზე ნაკლების არ უნდა ყოფილიყონაკლების არ უნდა ყოფილიყოკრებამ დაგმო მონასტრებში მოძღვართა კრებამ დაგმო მონასტრებში მოძღვართა სიმრაველესიმრაველეაიკრძალა მონასტრებთან ვაჭრობააიკრძალა მონასტრებთან ვაჭრობადადგინდა სასულიერო პირთა ხარისხში აყვანის დადგინდა სასულიერო პირთა ხარისხში აყვანის წესი და განგება წესი და განგება

ჭყონდიდელ-ჭყონდიდელ-მწიგნობართხუცესის დაწესებამწიგნობართხუცესის დაწესება

1104-1105 წლებში დაწესდა აღნიშნული 1104-1105 წლებში დაწესდა აღნიშნული თანამდებობა აღნიშნული თანამდებობების თანამდებობა აღნიშნული თანამდებობების დაწესებით დავითმა არაპირდაპირი დაწესებით დავითმა არაპირდაპირი კონტროლი დაამყარა საეკლეიოს კონტროლი დაამყარა საეკლეიოს ხელისუფლებაზე, რადგან აღნიშნულ ხელისუფლებაზე, რადგან აღნიშნულ თანამდებობას დავითის უახლოესი პირი თანამდებობას დავითის უახლოესი პირი და ,,მამაი~ გიორგი მწიგნობართუხუცეს-და ,,მამაი~ გიორგი მწიგნობართუხუცეს-ჭყონდიდელი ედგა.ჭყონდიდელი ედგა.

გიორგი ჭყონდიდელიგიორგი ჭყონდიდელი

““ კაცი სრული ყოვლითა სიკეთითა სულისა კაცი სრული ყოვლითა სიკეთითა სულისა , და სავსე სიბრძნითა და გონიერებითა , და სავსე სიბრძნითა და გონიერებითა

, , განმზრახი სვიანი და ფრთხილი, , განმზრახი სვიანი და ფრთხილი თანააღზრდილი აღმზრდელი პატრონისა თანააღზრდილი აღმზრდელი პატრონისა

, და თანაგამკაფელი ყოველთა გზათა , და თანაგამკაფელი ყოველთა გზათა ”. საქმეთა და ღუაწლთა მისთა ”. საქმეთა და ღუაწლთა მისთა

რა ფუნქციები ჰქონდა რა ფუნქციები ჰქონდა გიორგის?!გიორგის?!

““კუალად მონასტერნი და საეპისკოპოსონი და ყოველნი კუალად მონასტერნი და საეპისკოპოსონი და ყოველნი ეკლესიანი წესსა და რიგსა ლოცვისასა და ყოვლისა ეკლესიანი წესსა და რიგსა ლოცვისასა და ყოვლისა საეკლესიო განგებისასა დარბაზის კარით მიიღებდიან, საეკლესიო განგებისასა დარბაზის კარით მიიღებდიან, ვითარცა კანონსა უცთომელსა, ყოვლად შუენიერსა და ვითარცა კანონსა უცთომელსა, ყოვლად შუენიერსა და დაწყობილსა, კეთილწესიერებასა ლოცვისა და მარხვისასა”. დაწყობილსა, კეთილწესიერებასა ლოცვისა და მარხვისასა”.

გარდა საეკლესიო საქმეებისა, ჭყონდიდელ-გარდა საეკლესიო საქმეებისა, ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესს ებარა სახელმწიფო მართვის უმთავრესი მწიგნობართუხუცესს ებარა სახელმწიფო მართვის უმთავრესი უწყებები: მანდატურთუხუცესისა (საშინაო საქმეები), უწყებები: მანდატურთუხუცესისა (საშინაო საქმეები), მეჭურჭლეთუხუცესისა (ფინანსები) და ამირსპასალარისა მეჭურჭლეთუხუცესისა (ფინანსები) და ამირსპასალარისა (სამხედრო საქმე). ამრიგად, ჭყონდიდელ-(სამხედრო საქმე). ამრიგად, ჭყონდიდელ-მწიგნობართუხუცესი პირველი პირი იყო სახელმწიფოში მეფის მწიგნობართუხუცესი პირველი პირი იყო სახელმწიფოში მეფის შემდეგ.შემდეგ.

- გიორგი ჭყონდიდელ მწიგნობართუხუცესის სახეში - გიორგი ჭყონდიდელ მწიგნობართუხუცესის სახეში გაერთიანებულია შუა საუკუნეების ძლიერი საქართველოს გაერთიანებულია შუა საუკუნეების ძლიერი საქართველოს

:შემოქმედ ადამიანთა სამი ტიპი :შემოქმედ ადამიანთა სამი ტიპი , , . ბერი მწიგნობარი მხედარი , , . ბერი მწიგნობარი მხედარი

, როდესაც მეფემ ყივჩაყთა ჩამოყვანა გადაწყვიტა , როდესაც მეფემ ყივჩაყთა ჩამოყვანა გადაწყვიტა - გიორგი ჭყონდიდელ მწიგნობართუხუცესი თან - გიორგი ჭყონდიდელ მწიგნობართუხუცესი თან

, იახლა შორეულ მგზავრობაში მაგრამ გიორგი , იახლა შორეულ მგზავრობაში მაგრამ გიორგი , იქიდან ცოცხალი ვეღარ დაბრუნდა , იქიდან ცოცხალი ვეღარ დაბრუნდა

. (1118 მოულოდნელად გარდაიცვალა ოვსეთში . (1118 მოულოდნელად გარდაიცვალა ოვსეთში) წელს იგლოვა ყოველმან სამეფომან და თვით) წელს იგლოვა ყოველმან სამეფომან და თვით

, ...” მეფემან ვითა მამა და უმეტესცა მამისა დიდი, ...” მეფემან ვითა მამა და უმეტესცა მამისა დიდი სახელმწიფო მოღვაწე მეფემ გელათის სახელმწიფო მოღვაწე მეფემ გელათის

. მონასტერში დაკრძალა . მონასტერში დაკრძალა

ლაშქრის რეორგანიზაციალაშქრის რეორგანიზაციამან შექმნა მუდმივი პირადი გვარდია ,,მონა სპა~ მან შექმნა მუდმივი პირადი გვარდია ,,მონა სპა~ 5000 ათასი (,,მცველად მისად~)5000 ათასი (,,მცველად მისად~),,განამრავლა სპანი~, აღჭურვა იარაღითა და ,,განამრავლა სპანი~, აღჭურვა იარაღითა და ცხენებითცხენებითაკრძალა საეშმაკონი სიმღერანი, სახიობანი, და აკრძალა საეშმაკონი სიმღერანი, სახიობანი, და განცხრომანი, და გინება ღმრთისა საძულველი და განცხრომანი, და გინება ღმრთისა საძულველი და ყოველი უწესობა მოსპობილ იყო ლაშქართა შინა ყოველი უწესობა მოსპობილ იყო ლაშქართა შინა მისთა~მისთა~ქვეითი ჯარი შეცვალა ცხენოსანი რაზმებითქვეითი ჯარი შეცვალა ცხენოსანი რაზმებითშემოიღო ,,მსტოვრების~ ინსტიტუტიშემოიღო ,,მსტოვრების~ ინსტიტუტი1120 წლისათვის დავითს უკვე ჰყავდა 1120 წლისათვის დავითს უკვე ჰყავდა სამოცათასიანი მუდმივი ლაშქარი, სამოცათასიანი მუდმივი ლაშქარი, ,,როქის სპა~-უცხოელთა დაქირავებული ჯარი,,როქის სპა~-უცხოელთა დაქირავებული ჯარი

FFფინანსური ღონისძიებებიფინანსური ღონისძიებებიდავითმა მნიშვნელოვანი სავაჭრო-ურთიერთობები დაამყარა დავითმა მნიშვნელოვანი სავაჭრო-ურთიერთობები დაამყარა

მაშინდელ წამყვან სახელმწიფოებთან.მაშინდელ წამყვან სახელმწიფოებთან.XI-XII XI-XII საუკუნებში ქართული მონეტები შემდეგ ცვლილებებს საუკუნებში ქართული მონეტები შემდეგ ცვლილებებს

განიცდის:განიცდის: შეიცვალა ფულის ტიპიშეიცვალა ფულის ტიპი გამტკიცდა ფულის კურსიგამტკიცდა ფულის კურსი კლებულობს წონა-თუ დავით კურაპალატის მონეტა 1,56 კლებულობს წონა-თუ დავით კურაპალატის მონეტა 1,56

გრამია, დავით აღმაშენებლის მონეტის წონა 0,51-0,87 გრამია, დავით აღმაშენებლის მონეტის წონა 0,51-0,87 გრამს შეადგენსგრამს შეადგენს

იცვლება წარწერები როგორც მეფეთა ტიტულებისა იცვლება წარწერები როგორც მეფეთა ტიტულებისა (კურაპალატი, ნოველსიმოსი, სევასტოსი და სხვ)(კურაპალატი, ნოველსიმოსი, სევასტოსი და სხვ)

პ.ს. ამ პერიოდის მონეტების უმრავლესობაზე გამოსახულია პ.ს. ამ პერიოდის მონეტების უმრავლესობაზე გამოსახულია ვლაქერნის ღვთისმშობელი, მონეტები ძირითადად ვლაქერნის ღვთისმშობელი, მონეტები ძირითადად ვერცხლისაა ვერცხლისაა

დავითის მონეტადავითის მონეტა , , 1118-1125 . დავით აღმაშენებლის მონეტა მოჭრილი სავარაუდოდ წლებში , , 1118-1125 . დავით აღმაშენებლის მონეტა მოჭრილი სავარაუდოდ წლებში

10,73 . 33 ., ,. . სპილენძი გრ მმ ბრიტანეთის მუზეუმი ინგლისელმა მეცნიერმა დ 10,73 . 33 ., ,. . სპილენძი გრ მმ ბრიტანეთის მუზეუმი ინგლისელმა მეცნიერმა დ 1857 ლანგმა წელს აღმოაჩინა 1857 ლანგმა წელს აღმოაჩინა

: ( ) , შუბლი მეფე საიმპერატორო გვირგვინში სტემა ერთ ხელში კვერთხით: ( ) , შუბლი მეფე საიმპერატორო გვირგვინში სტემა ერთ ხელში კვერთხით – . : ,, ” „ - “. მეორეში სფეროთი ქართული ზედწერილი ლს დთ დავით ხოლო – . : ,, ” „ - “. მეორეში სფეროთი ქართული ზედწერილი ლს დთ დავით ხოლო ,, ~ ( )მარჯვნივ ვატ მეფე ,, ~ ( )მარჯვნივ ვატ მეფე

. : მონეტის ზურგის ცენტრში ჯვარია გამოსახული ქართული ზედწერილი . : მონეტის ზურგის ცენტრში ჯვარია გამოსახული ქართული ზედწერილი„ , , , , , “. ქრისტე ადიდე დავით მეფე აფხაზთა ქართველთა რანთა კახთა სომეხთა„ , , , , , “. ქრისტე ადიდე დავით მეფე აფხაზთა ქართველთა რანთა კახთა სომეხთა

საიდან მოდის ვლაქერნის საიდან მოდის ვლაქერნის ღვთისმშობლის ისტორიაღვთისმშობლის ისტორია?!?!

– – სხვადასხვა ქრისტიანულ ქვეყნებში სხვადასხვა ქრისტიანულ ქვეყნებში ვლაქერნის არაერთი ხატი არსებობს. ამ ხატის ვლაქერნის არაერთი ხატი არსებობს. ამ ხატის ისტორია ასეთია: კონსტანტინეპოლის ერთ–ისტორია ასეთია: კონსტანტინეპოლის ერთ–ერთ უბანს ერქვა ვლაქერნი. იქ იდგა მეხუთე ერთ უბანს ერქვა ვლაქერნი. იქ იდგა მეხუთე საუკუნეში აშენებული ღვთისმშობლის საუკუნეში აშენებული ღვთისმშობლის სახელობის დიდი ეკლესია, რომლის სახელობის დიდი ეკლესია, რომლის მოზაიკასა და ხატზე გამოსახული იყო მოზაიკასა და ხატზე გამოსახული იყო ღვთისმშობელი ვედრების სახით. ღვთისმშობელი ვედრების სახით. ვლაქერნის რამდენიმე ხატი გვქონდა, ვლაქერნის რამდენიმე ხატი გვქონდა, კერძოდ, ბედიაში, რომელიც თავხატად კერძოდ, ბედიაში, რომელიც თავხატად იწოდებოდა. ამავე ტიპის ხატი, სიწმინდე იწოდებოდა. ამავე ტიპის ხატი, სიწმინდე დავანებული იყო ქუთაისის საკათედრო დავანებული იყო ქუთაისის საკათედრო ეკლესიასა და ქვათახევშიც .ეკლესიასა და ქვათახევშიც .

სასამართლო რეფორმასასამართლო რეფორმა XII XII საუკუნის პირველ მეოთხედამდე უმაღლეს საუკუნის პირველ მეოთხედამდე უმაღლეს

მსაჯულად მეფე ითვლებოდა.მსაჯულად მეფე ითვლებოდა. დავით აღმაშენებელმა დაადგინა ,,კაცნი მრთლად დავით აღმაშენებელმა დაადგინა ,,კაცნი მრთლად

მცნობელნი დაგანმკითხველნი მომჩივართანი~ მან მცნობელნი დაგანმკითხველნი მომჩივართანი~ მან გარდაქმნა ,,სააჯო კარი~ მისი ხელმძღვანელობა გარდაქმნა ,,სააჯო კარი~ მისი ხელმძღვანელობა ჭყონდიდელ-მწიგნობართხუცესს ევალებოდა.ჭყონდიდელ-მწიგნობართხუცესს ევალებოდა.

იგი იყო ,,მართლმსაჯული და ხელისმპყრობელი იგი იყო ,,მართლმსაჯული და ხელისმპყრობელი უღონოთა და ქვრივთა~.უღონოთა და ქვრივთა~.

ხელმწიფის კარის გარიგებაში წერია: ,,ჭყონდიდელი ხელმწიფის კარის გარიგებაში წერია: ,,ჭყონდიდელი ორშაბათს დღეს სააჯო კარსა შიგან დაჯდების, ორშაბათს დღეს სააჯო კარსა შიგან დაჯდების, ობოლთა და ქვრივთა და მომძლავრებულთა ობოლთა და ქვრივთა და მომძლავრებულთა მოჩივართა განიკითხავს~..მოჩივართა განიკითხავს~..

საქართველო და გარესამყაროსაქართველო და გარესამყაროსაქართველო და ჩრდილოეთი მეზობლებისაქართველო და ჩრდილოეთი მეზობლები

დავითი განსაკუთრებულ ყურადღებას დავითი განსაკუთრებულ ყურადღებას ჩრდილოელი ხალხების მიმართ იჩენდა.ჩრდილოელი ხალხების მიმართ იჩენდა.

ესენი იყვნენ:ესენი იყვნენ:

ჩეჩენ-ინგუშებიჩეჩენ-ინგუშები

ყივჩაღები ყივჩაღები

ოსებიოსები

ამით დავითი კონტროლს ამყარებდა ამით დავითი კონტროლს ამყარებდა ჩრდილოეთი ხალხების პოლიტიკურ ჩრდილოეთი ხალხების პოლიტიკურ ცხოვრებაზე. ცხოვრებაზე.

სამხრეთ-აღმოსავლეთი სამხრეთ-აღმოსავლეთი მეზობლებიმეზობლები

EEესენი იყვნენ:ესენი იყვნენ: 1. სომხეთი1. სომხეთი 2. შირვანი2. შირვანი 3. არანი3. არანი დავითი იყო ის მეფე რომელმაც ეს დავითი იყო ის მეფე რომელმაც ეს ქვეყნები გაათავისუფლა თურქ-ქვეყნები გაათავისუფლა თურქ-სელჩუკებისგან და ეს ქვეყნები სელჩუკებისგან და ეს ქვეყნები უშუალოდ საქართველოს შემოუერთა. უშუალოდ საქართველოს შემოუერთა.

ურთიერთობა ბიზანტიასთანურთიერთობა ბიზანტიასთან

XI XI საუკუნის მანძილზე საქართველო ბიზანტიის საუკუნის მანძილზე საქართველო ბიზანტიის გავლენას განიცდიდა.გავლენას განიცდიდა.

დავითი და მისი წინამორბედი მეფეები დავითი და მისი წინამორბედი მეფეები ატარებდნენ ბიზანტიურ საკარისკაციო ატარებდნენ ბიზანტიურ საკარისკაციო ტიტულებს: ,,კურაპალატი~, ,,მაგისტროსი~, ,,კტიტულებს: ,,კურაპალატი~, ,,მაგისტროსი~, ,,კესაროსი~ და ა. შ. ესაროსი~ და ა. შ.

დავითი გამეფებამდე ატარებდა ,,სევასტოსის~ დავითი გამეფებამდე ატარებდა ,,სევასტოსის~ და ,,პანიპერსევასტოსის~ ბიზანტიურ და ,,პანიპერსევასტოსის~ ბიზანტიურ ტიტულებს.ტიტულებს.

დიპლომატიური საქორწილო დიპლომატიური საქორწილო გვირგვინიგვირგვინი

დავითმა თავისი ქალიშვილი კატა 1116 დავითმა თავისი ქალიშვილი კატა 1116 წელს ,,გაგზავნა საბერძნეთს სძლად წელს ,,გაგზავნა საბერძნეთს სძლად ბერძენთა მეფისად~ სადაც იგი მიათხოვეს ბერძენთა მეფისად~ სადაც იგი მიათხოვეს ალექსი კომნენოსის უნცროს ძეს ისაკს.ალექსი კომნენოსის უნცროს ძეს ისაკს.

დავითმაც ყივჩაღთა მთავრის ათრაქა დავითმაც ყივჩაღთა მთავრის ათრაქა შარაღანისძის ასული გურანდუხტი შეირთო შარაღანისძის ასული გურანდუხტი შეირთო ცოლად.ცოლად.

1105-1106 წლებში თამარი გაათხოვა 1105-1106 წლებში თამარი გაათხოვა შირვანსშირვანს

ურთიერთობა ჯვაროსნებთანურთიერთობა ჯვაროსნებთან

ჯვაროსნული ომები იყო დასავლეთ ევროპული ჯვაროსნული ომები იყო დასავლეთ ევროპული ქრისტიანული ერის რელიგიურად და ქრისტიანული ერის რელიგიურად და ეკონომიურად მოტივირებული ომები. ეკონომიურად მოტივირებული ომები.

საფუძველი ჩაეყარა მეთერთმეტე საუკუნის საფუძველი ჩაეყარა მეთერთმეტე საუკუნის დასაწყისში, როცა ბიზანტიის დასაწყისში, როცა ბიზანტიის

კეისარმა, ალექსი კეისარმა, ალექსი I I კომნენოსმა, სელჩუკების კომნენოსმა, სელჩუკების წინააღმდეგ ბრძოლაში დახმარებისათვის წინააღმდეგ ბრძოლაში დახმარებისათვის

მიმართა ევროპას. ამას მოჰყვა რომის მიმართა ევროპას. ამას მოჰყვა რომის პაპის ურბან პაპის ურბან II-II-ის გადაწყვეტილება, ის გადაწყვეტილება, რომელიც 1095 წელს წმინდა მიწის, რომელიც 1095 წელს წმინდა მიწის, იერუსალიმის, ურწმუნოთა ხელიდან იერუსალიმის, ურწმუნოთა ხელიდან

გათავისუფლებას მოითხოვდა.გათავისუფლებას მოითხოვდა.

წყაროთა ცნობითწყაროთა ცნობით::დასტურდება რომ დავით დასტურდება რომ დავით აღმაშენებლის ლაშქარს აღმაშენებლის ლაშქარს რამდენჯერმე მიუღია რამდენჯერმე მიუღია მონაწილეობა ქრისტეს მონაწილეობა ქრისტეს საფლავის გათავისუფლებაში.საფლავის გათავისუფლებაში.

დავითს მჭიდრო ურთიერთობა დავითს მჭიდრო ურთიერთობა ქონია იერუსალიმის მეფე ქონია იერუსალიმის მეფე ბალდუინ მეორესთან (1119-ბალდუინ მეორესთან (1119-1131წწ.)1131წწ.)

ჯვაროსნულმა ომებმა ჯვაროსნულმა ომებმა ხელსაყრელი პირობები ხელსაყრელი პირობები შექმნეს ქვეყნის შიგნით შექმნეს ქვეყნის შიგნით მტერთან საბრძოლველად.მტერთან საბრძოლველად.

ანტიოქიის აღება ჯვაროსნების ანტიოქიის აღება ჯვაროსნების მიერმიერ

1120 წლიდან დავითმა 1120 წლიდან დავითმა საბრძოლო მოქმედებები საბრძოლო მოქმედებები საქართველოს ფარგლებს საქართველოს ფარგლებს გაერთ გადაიტანა.გაერთ გადაიტანა.

დავითი თვით მუსლიმურ დავითი თვით მუსლიმურ ქვეყნებს ესხმოდა თავს და ქვეყნებს ესხმოდა თავს და მოსვენებას არ აძლევდა მოსვენებას არ აძლევდა თურქ-სელჩუკებს.თურქ-სელჩუკებს.

სწორედ ეს გარმოება სწორედ ეს გარმოება გახდა ძირითადი მიზეზი გახდა ძირითადი მიზეზი მუსლიმთა კუალიციის მუსლიმთა კუალიციის შექმნისა შექმნისა

დავითის საწინამძღვრო დავითის საწინამძღვრო ჯვარიჯვარი

1121 1121 წლისწლის 12 12 აგვისტოაგვისტო!!!!!!!!

დავითის ისტორიკოსი შემდეგს მიიჩნევს დავითის ისტორიკოსი შემდეგს მიიჩნევს დიდიგორის ბრძოლის მიზეზად:დიდიგორის ბრძოლის მიზეზად:

,,ესევითარითა ჭირთაგან შეიწროებულნი ,,ესევითარითა ჭირთაგან შეიწროებულნი თურქმანნი და კუალად ვაჭარნი განძელ-თურქმანნი და კუალად ვაჭარნი განძელ-ტფილელ-დმანელნი, წარვიდეს, და ტფილელ-დმანელნი, წარვიდეს, და ყოველსა სპარსეთსა შეიღებნეს შავად, ყოველსა სპარსეთსა შეიღებნეს შავად, რომელთამე პირნი, და რომელთამე რომელთამე პირნი, და რომელთამე ხელები, რომელნიმე სრულიად; და ესრეთ ხელები, რომელნიმე სრულიად; და ესრეთ მოოთხრეს ყოველნი ჭირნი, მოწევნული მათ მოოთხრეს ყოველნი ჭირნი, მოწევნული მათ ზედა..~ ზედა..~

ვინ იყვნენ კოალიციურ ჯარში?!ვინ იყვნენ კოალიციურ ჯარში?!

1.ნეჯმ ად-დინ ილღაზი-ბაღდადის გამგებელი. 1.ნეჯმ ად-დინ ილღაზი-ბაღდადის გამგებელი. ციხე-სიმაგრე მარდინისა და ალეპოს ციხე-სიმაგრე მარდინისა და ალეპოს მფლობელი, სელჩუკ მთლობელთა შორის მფლობელი, სელჩუკ მთლობელთა შორის უძლიერესი. დავითისი ისტორიკოსი ასე უძლიერესი. დავითისი ისტორიკოსი ასე ახასიათებს მას: ,,კაცი დაჰმანი (მარჯვე) და ახასიათებს მას: ,,კაცი დაჰმანი (მარჯვე) და მრავალღონე~ მრავალღონე~

მან 1119 წელს დაამარცხა ჯვაროსნები მან 1119 წელს დაამარცხა ჯვაროსნები ორონტის ნაპირზე ე.წ. ,,სისხლიან ველზე~. ორონტის ნაპირზე ე.წ. ,,სისხლიან ველზე~. რის გამოც მას ნეჯმ ად-დინ რის გამოც მას ნეჯმ ად-დინ ანუ ,,სარწმუნოების ვარსკვლავი ეწოდა~ანუ ,,სარწმუნოების ვარსკვლავი ეწოდა~

ვინ იყვნენ კოალიციურ ჯარშივინ იყვნენ კოალიციურ ჯარში

2.დურბეიზ სადაყასძე-არაბეთის 2.დურბეიზ სადაყასძე-არაბეთის მფლობელი.მფლობელი.

თორღულ-მოჰამედის ძე, ყაზვინის, თორღულ-მოჰამედის ძე, ყაზვინის, ზენჯანის, გილანის, ახანისა და განძის ზენჯანის, გილანის, ახანისა და განძის გამგებელი.გამგებელი.

თუღან არსლან კუზიანი- თურქი ამირა.თუღან არსლან კუზიანი- თურქი ამირა.

,,ყოველთა სომხითისა ამირები~,,ყოველთა სომხითისა ამირები~

ვინ იყვნენ თურქ-სელჩუკები?ვინ იყვნენ თურქ-სელჩუკები?წარმოშობით შუა აზიიდან იყვნენ, ოღუზთა მოდგმის მომთაბარე წარმოშობით შუა აზიიდან იყვნენ, ოღუზთა მოდგმის მომთაბარე ტომებს ეკუთვნოდნენ. ტომებს ეკუთვნოდნენ.

სახელწოდება მათი გამაერთიანებლის სელჩუკის სახელიდან სახელწოდება მათი გამაერთიანებლის სელჩუკის სახელიდან მიიღეს.მიიღეს.

XXს. მეორე ნახევარში მათ შექმნეს დიდი გაერთიანება და მიიღეს ს. მეორე ნახევარში მათ შექმნეს დიდი გაერთიანება და მიიღეს ისლამი.ისლამი.

XI XI ს. 30-ან წლებიდან იწყებენ დიდ დაპყრობით ომებს. ს. 30-ან წლებიდან იწყებენ დიდ დაპყრობით ომებს.

PPპირველი სულთანი თორღილ-შაჰი იყო (1038-1063წწ.) პირველი სულთანი თორღილ-შაჰი იყო (1038-1063წწ.)

ე.წ. ,,დიდი სულთნების~ ალფ-არსლანი (1063-1072), მალიქ-ე.წ. ,,დიდი სულთნების~ ალფ-არსლანი (1063-1072), მალიქ-შაჰის (1072-1092) დროს მათ დაიპყრეს ბიზანტის შაჰის (1072-1092) დროს მათ დაიპყრეს ბიზანტის აღმოსავლეთი ნაწილი, სამხრეთ კავკასიის მნიშვნელოვანი აღმოსავლეთი ნაწილი, სამხრეთ კავკასიის მნიშვნელოვანი ნაწილი, და შექმნეს დიდი სელჩუკთა იმპერია რომელიც ნაწილი, და შექმნეს დიდი სელჩუკთა იმპერია რომელიც ძირითადად ირანისა და ერაყის ტერიტორიებს მოიცავდა.ძირითადად ირანისა და ერაყის ტერიტორიებს მოიცავდა.

ერთობით რამდენი იყვნენ?ერთობით რამდენი იყვნენ?

მათეოს ურჰაეცის აზრით 56 000 ათასი მათეოს ურჰაეცის აზრით 56 000 ათასი იყო.იყო.

გოტიეს ცნობით 600 000 ათასი იყოგოტიეს ცნობით 600 000 ათასი იყო

ივ. ჯავახიშვილის აზრით 300 000 ივ. ჯავახიშვილის აზრით 300 000 ათასი იყოათასი იყო

ვინ და რამდენი ჰყავდა ვინ და რამდენი ჰყავდა დავითს?დავითს?

გოტიეს ცნობით 80 000 ათასი გოტიეს ცნობით 80 000 ათასი მეომარიმეომარიმათეოს ურჰაეცის აზრით 55 600 მათეოს ურჰაეცის აზრით 55 600 მეომარიმეომარი

AAაქედან: 40 000 ათასი ქართველიაქედან: 40 000 ათასი ქართველი 15 000 ყივჩაღი15 000 ყივჩაღი 500 ალან-ოსი500 ალან-ოსი 100 ევროპელი100 ევროპელი

ვინ იყვნენ ყივჩაღები?!ვინ იყვნენ ყივჩაღები?!, ( ყივჩაყები თურქულენოვანი ტომი შუა საუკუნეებში რუსეთში, ( ყივჩაყები თურქულენოვანი ტომი შუა საუკუნეებში რუსეთში

" " , - " "). პოლოვცებს ეძახდნენ ევროპაში კუმანებს პირველსაცხოვრისი" " , - " "). პოლოვცებს ეძახდნენ ევროპაში კუმანებს პირველსაცხოვრისი  , ვოლგის აღმოსავლეთით ჰქონდათ  , ვოლგის აღმოსავლეთით ჰქონდათ XI XI საუკუნეში შავიზღვისპირეთში საუკუნეში შავიზღვისპირეთში

. , გადასახლდნენ მისდევდნენ მომთაბარე მესაქონლეობას. , გადასახლდნენ მისდევდნენ მომთაბარე მესაქონლეობას ( ) ცხოვრობდნენ კარვებში იურტები ( ) ცხოვრობდნენ კარვებში იურტები

. . ჰყავდათ ცხენოსანი ჯარი ლაშქრობებში ქალებიც მონაწილეობდნენ . . ჰყავდათ ცხენოსანი ჯარი ლაშქრობებში ქალებიც მონაწილეობდნენ    (1068, 1092, 1093, ყივჩაყებმა გაილაშქრეს რუსეთზე    (1068, 1092, 1093, ყივჩაყებმა გაილაშქრეს რუსეთზე

1096),   (1070, 1091, 1094),   (1087, 1095). უნგრეთზე ბიზანტიაზე1096),   (1070, 1091, 1094),   (1087, 1095). უნგრეთზე ბიზანტიაზე მშვიდობიანობის დროს რუსი მთავრები უნათესავდებოდნენ ყივჩაყ მშვიდობიანობის დროს რუსი მთავრები უნათესავდებოდნენ ყივჩაყ

. მთავრებს რუსეთის ბრძოლა ყივჩაყებთან დამთავრდა მათი დიდი. მთავრებს რუსეთის ბრძოლა ყივჩაყებთან დამთავრდა მათი დიდი (1103-1116).     ნაწილის განადგურებით ამის შემდეგ დონის ნაპირებზე (1103-1116).     ნაწილის განადგურებით ამის შემდეგ დონის ნაპირებზე

  -   , დარჩა მხოლოდ სარჩაქ ხანის პატარა ურდო რომელსაც მისი ძმა   -   , დარჩა მხოლოდ სარჩაქ ხანის პატარა ურდო რომელსაც მისი ძმა  . 40 ათრაქა მართავდა ათასი  . 40 ათრაქა მართავდა ათასი

      ოჯახი საქართველოში გადმოასახლა დავით      ოჯახი საქართველოში გადმოასახლა დავით IV IV .აღმაშენებელმა.აღმაშენებელმაXII XII 80- საუკუნის იან წლებში ყივჩაყები მომძლავრდნენ და რუსეთს 80- საუკუნის იან წლებში ყივჩაყები მომძლავრდნენ და რუსეთს

, , 1223 შეუტიეს მაგრამ რუსეთის მთავრების ლაშქრისგან ხოლო წელს, , 1223 შეუტიეს მაგრამ რუსეთის მთავრების ლაშქრისგან ხოლო წელს   კალკასთან ბრძოლაში მონღოლებისაგან განცდილი მარცხის   კალკასთან ბრძოლაში მონღოლებისაგან განცდილი მარცხის

( ) . რუსებთან ერთად შემდეგ დაკარგეს ძალა და გავლენა ყივჩაყების( ) . რუსებთან ერთად შემდეგ დაკარგეს ძალა და გავლენა ყივჩაყების ,   ნაწილი უნგრეთში გადასახლდა სხვები ოქროს ,   ნაწილი უნგრეთში გადასახლდა სხვები ოქროს  . ურდოს შემადგენლობაში გაითქვიფნენ რუსების ბრძოლას  . ურდოს შემადგენლობაში გაითქვიფნენ რუსების ბრძოლას

" ".ყივჩაყებთან აღწერს ამბავი იგორის ლაშქრობისა " ".ყივჩაყებთან აღწერს ამბავი იგორის ლაშქრობისა

MM,,,,მეომარნო ქრისტესანომეომარნო ქრისტესანო~!~!

თუ ღვთის სჯულის დასაცავად თავდადებით თუ ღვთის სჯულის დასაცავად თავდადებით ვიბრძოლებთ, არამცთუ ეშმაკის ურიცხვ ვიბრძოლებთ, არამცთუ ეშმაკის ურიცხვ მიმდევართა, არამედ თვით ეშმაკებსაც ადვილად მიმდევართა, არამედ თვით ეშმაკებსაც ადვილად დავამარცხებთ. და ერთს რასმე გირჩევთ, რაც ჩვენი დავამარცხებთ. და ერთს რასმე გირჩევთ, რაც ჩვენი პატიოსნებისა და სარგებლობისათვის კარგი იქნება. პატიოსნებისა და სარგებლობისათვის კარგი იქნება. ჩვენ ყველამ, ხელების ცისკენ აპყრობით, ძლიერ ჩვენ ყველამ, ხელების ცისკენ აპყრობით, ძლიერ ღმერთს აღთქმა მივცეთ, რომ მისი ღმერთს აღთქმა მივცეთ, რომ მისი სიყვარულისთვის ამ ბრძოლის ველზე დავიხოცებით სიყვარულისთვის ამ ბრძოლის ველზე დავიხოცებით და არ გავიქცევით.და არ გავიქცევით.DDდა რათა არ შეგვეძლოს და რათა არ შეგვეძლოს გაქცევა, კიდეც რომ მოვინდომოთ, ამ ხეობის გაქცევა, კიდეც რომ მოვინდომოთ, ამ ხეობის შესავალი, რომლითაც შემოვსულვართ, ხეთა ხშირი შესავალი, რომლითაც შემოვსულვართ, ხეთა ხშირი ხორგებით შევკარით და მტერს, როცა ხორგებით შევკარით და მტერს, როცა მოგვიახლოვდება ჩვენზე იერიშის მოსატანად, მოგვიახლოვდება ჩვენზე იერიშის მოსატანად, მტკიცე გულით დაუნდობლად შევუტიოთ.~მტკიცე გულით დაუნდობლად შევუტიოთ.~

ღვთისმშობლის მარხვის ღვთისმშობლის მარხვის ხუთშაბათიხუთშაბათი....

,,,,დაღათუ იყოს სიკუდილიდაღათუ იყოს სიკუდილი ,,,,არა არს წესიოარა არს წესიო~~daviTi

aRmaSenebeli

Kკოალიციური ლაშქარი

200 გულადი მეომარი

Dდემეტრე I

ბრძოლა სამ ჟამს (სამ საათს) გაგრძელებულა

11221122 წელი წელი თბილისის თბილისის გადედაქალაქებაგადედაქალაქება

თბილისისათვის ბრძოლა ჯერ კიდევ ბაგრატ თბილისისათვის ბრძოლა ჯერ კიდევ ბაგრატ III III დროიდან იწყება.დროიდან იწყება.

ბაგრატ ბაგრატ IV-IV-მ რამდენჯერმე დაკარგა მ რამდენჯერმე დაკარგა თბილისის რეალური შემოერთების შანსი.თბილისის რეალური შემოერთების შანსი.

მათეოს ურჰაეცი აღნიშნავს: ,,ამავე წელს მათეოს ურჰაეცი აღნიშნავს: ,,ამავე წელს აიღო ქართველთა მეფე დავითმა ქ. აიღო ქართველთა მეფე დავითმა ქ. თბილისი სპარსელებისგან და სასტიკი თბილისი სპარსელებისგან და სასტიკი ხოცვა-ჟლეტა მოახდინა ქალაქში, ხოლო ხოცვა-ჟლეტა მოახდინა ქალაქში, ხოლო 500 კაცი წვეტიან სარზე წამოაცვა და 500 კაცი წვეტიან სარზე წამოაცვა და წამებით დახოცა~ წამებით დახოცა~

თბილისი საქართველოს თბილისი საქართველოს დედაქალაქიდედაქალაქი

თბილისისათვის ბრძოლა თბილისისათვის ბრძოლა ორ პერიოდდად შეიძლება ორ პერიოდდად შეიძლება დაიყოს:დაიყოს:1120-1122 წწ. მოქალაქეთა 1120-1122 წწ. მოქალაქეთა მიერ დავითის უფლებების მიერ დავითის უფლებების აღიარებააღიარება

2. 1123 წელი როცა 2. 1123 წელი როცა თბილისში თბილისში თვითმმართველობა გააუქმა თვითმმართველობა გააუქმა და ,,სრულიად შემოყენებულ და ,,სრულიად შემოყენებულ იყო უღელსა ქუეშე იყო უღელსა ქუეშე მორჩილებისასა~მორჩილებისასა~

1122-1089=33 წელი1122-1089=33 წელი

დავით აღმაშენებლის დავით აღმაშენებლის ძეგლიძეგლი

EEეკონომიკური მდგომარეობაეკონომიკური მდგომარეობაXI XI საუკუნეში საქართველოში საუკუნეში საქართველოში ეკონომიურად დაწინაურებული ეკონომიურად დაწინაურებული ქვეყანა იყო.ქვეყანა იყო.

ფართოდ ფართოდ გამოიყენებოდა ,,დიდი გამოიყენებოდა ,,დიდი გუთანი~ რომელშიც 8-12 გუთანი~ რომელშიც 8-12 უღელი ხარი იბმეოდა.უღელი ხარი იბმეოდა.

დაწინაურებული იყო წყლის დაწინაურებული იყო წყლის წისქვილიწისქვილი

მაღალ დონეზე იყო სარწყავი მაღალ დონეზე იყო სარწყავი სისტემასისტემაფართოდ იყო გავრცელებული ფართოდ იყო გავრცელებული პურეულის კულტურაპურეულის კულტურასელის კულტურა (ბეწვეულის)სელის კულტურა (ბეწვეულის)მევენახეობამევენახეობა

საქალაქო ცხოვრებასაქალაქო ცხოვრება

ეკონომიკურად ეკონომიკურად დაწინაურებული დაწინაურებული ქალაქები იყო:ქალაქები იყო:

ქუთაისიქუთაისი

თბილისითბილისი

გორიგორი

ჟინვალიჟინვალი

რუსთავირუსთავი

დმანისიდმანისი

M,,M,,მოიგონა აღშენებად მოიგონა აღშენებად მონასტრისამონასტრისა~~

1106 წელს დაიწყო 1106 წელს დაიწყო გელათის მშენებლობაგელათის მშენებლობადაარსა ,,ქსენონი~დაარსა ,,ქსენონი~AAააგო შიომღვიმის ააგო შიომღვიმის მონასტერიმონასტერიდაარსა გელათის აკადემიადაარსა გელათის აკადემიააგზავნიდა ბიზანტიაში აგზავნიდა ბიზანტიაში ახალგაზრდებს ახალგაზრდებს სასწავლებლადსასწავლებლადდავითის შვილმა თამარმა დავითის შვილმა თამარმა ააგო თიღვის ეკლესია.ააგო თიღვის ეკლესია.საორბისის ეკლესიასაორბისის ეკლესიაგეგუთის სასახლეგეგუთის სასახლე

YY,,,,ყოვლისა აღმოსავლეთისა ყოვლისა აღმოსავლეთისა მეორედ იერუსალიმადმეორედ იერუსალიმად~~

გელათის აკადემია გელათის აკადემია დაარსა 1106-1110 წ.დაარსა 1106-1110 წ.,,თვისთა ოდენ ,,თვისთა ოდენ სამეფოთა შინა, სამეფოთა შინა, არამედ ქუეყანისად არამედ ქუეყანისად კიდესად~კიდესად~აქ მოღვაწეობდნენ:აქ მოღვაწეობდნენ:არსენ იყალთოელიარსენ იყალთოელიიოანე პეტრიწიიოანე პეტრიწიიოანე ტარიჭისძეიოანე ტარიჭისძეთეოფინე თეოფინე ხუცესმონაზონიხუცესმონაზონი

სახელითა ღმრთისაითა სახელითა ღმრთისაითა მოიხატა და შეიმკომოიხატა და შეიმკო~..~..

ამ დროს დაწინაურებული ყოფილა ამ დროს დაწინაურებული ყოფილა კედლის მხატრობა და ცნობილია კედლის მხატრობა და ცნობილია ე.წ. ,,მეფის მხატვარი~რომელსაც ე.წ. ,,მეფის მხატვარი~რომელსაც მოუხატავს:მოუხატავს:

სვანეთის ტაძრები- ,,იფრარის სვანეთის ტაძრები- ,,იფრარის თანგზელი~ (1096წ.)თანგზელი~ (1096წ.)

კირიკესა და ივლიტეს ეკლესია კალაში კირიკესა და ივლიტეს ეკლესია კალაში (1111-1112წ.)(1111-1112წ.)

წმ. გიორგისა ნაკიფარში (1130წ.)წმ. გიორგისა ნაკიფარში (1130წ.)

ხახულის ყოვლაწმიდა ხახულის ყოვლაწმიდა ღვთისმშობლის ხატი ღვთისმშობლის ხატი

ღვთისმშობლის ღვთისმშობლის კარედი ხატი კარედი ხატი სიმაღლით 1,47 მ-სიმაღლით 1,47 მ-ია, ხოლო სიგანე, ია, ხოლო სიგანე, გაშლილი კარით გაშლილი კარით 2,02 მ. 2,02 მ. XII XII საუკუნის საუკუნის I I ნახევარში დავით ნახევარში დავით აღმაშენებლის აღმაშენებლის ბრძანებით, იგი ბრძანებით, იგი ხელახლა შეიმკოხელახლა შეიმკო

უცხოეთის სავანეებიუცხოეთის სავანეებიდავითი დიდად შეეწია: შავი დავითი დიდად შეეწია: შავი მთის, კვიპროსის, მთის, კვიპროსის, პალესტინის, ასურეთის, პალესტინის, ასურეთის, საბერძნეთის, ქართულ საბერძნეთის, ქართულ სავანეებს.სავანეებს.

,,რამეთუ მთასა ,,რამეთუ მთასა სინასა ..აღაშენა სინასა ..აღაშენა მონასტერი, და წარსცა მონასტერი, და წარსცა ოქრო მრავალათასეული, ოქრო მრავალათასეული, და მოსაკიდელნი ოქსინონი, და მოსაკიდელნი ოქსინონი, და წიგნები საეკლესიო და წიგნები საეკლესიო სრულებით, და სრულებით, და სამსახურებელი სიწმიდეთა სამსახურებელი სიწმიდეთა ოქროსა რჩეულისა~.ოქროსა რჩეულისა~.

ათონის მთაათონის მთა

იერუსალიმის ჯვრის მონასტერიიერუსალიმის ჯვრის მონასტერი

KKკვიპროსის მონასტრის კვიპროსის მონასტრის ნანგრევებინანგრევები

1125 1125 წლის წლის 24 24 იანვარიიანვარი

,,დიდმა მან წინაგამგებელმან ,,დიდმა მან წინაგამგებელმან ცხორებისა ცხორებისა ჩუენისამან..რომელი ჩუენისამან..რომელი განაწესებს ჟამთა და წელთა განაწესებს ჟამთა და წელთა ჩუენთა~ ..თავის ქნა ჩუენთა~ ..თავის ქნა და ,,..ჟამსა ზამთრისასა, და ,,..ჟამსა ზამთრისასა, მშვიდობასა და დაწყნარებასა მშვიდობასა და დაწყნარებასა ყოვლისა სამეფოსასა, არა ყოვლისა სამეფოსასა, არა გარეგნად მენაკიდურესა, გარეგნად მენაკიდურესა, არამედ საშუალ თვისთა არამედ საშუალ თვისთა სამეფოთა ადგილთა.~ სამეფოთა ადგილთა.~ თბილისში გარდაიცვალა.თბილისში გარდაიცვალა.

saflavis qvasaflavis qva

მის საფლავის ქვას აწერია:მის საფლავის ქვას აწერია:

,,ესე არს განსასვენებელი ჩემი,,ესე არს განსასვენებელი ჩემი უკუნითი იკუნისამდე; ესე მთნავს:უკუნითი იკუნისამდე; ესე მთნავს:A A აქა დავემკვიდრო მე~.აქა დავემკვიდრო მე~.

,,,,მესიის მახილიმესიის მახილი~~

36 .იმეფა წელი 36 .იმეფა წელი

1125 52 წელს შაბათ დღეს წლის ასაკში1125 52 წელს შაბათ დღეს წლის ასაკშიგარდაიცვალაგარდაიცვალა

დაკრძალულ იქნა გელათის მონასტერში დაკრძალულ იქნა გელათის მონასტერში

ქართულმა ეკლესიამ წმიდანად შერაცხა და ქართულმა ეკლესიამ წმიდანად შერაცხა და 8 .მისი ხსენების დღედ თებერვალი დააწესა 8 .მისი ხსენების დღედ თებერვალი დააწესა

,,,,ჯვარითა მტერთა მძლეველი-მე ჯვარითა მტერთა მძლეველი-მე დავით ვარ უძლეველიდავით ვარ უძლეველი~~

მისი ხსოვნა ლეგენდებით შეიმოსამისი ხსოვნა ლეგენდებით შეიმოსამნიშვნელოვანია ილია ჭავჭავაძისეული მნიშვნელოვანია ილია ჭავჭავაძისეული შეფასება: ,,უკეთესნი და უდიდესნი შეფასება: ,,უკეთესნი და უდიდესნი მომქმედნი ერისა ხომ სხვა რა არიან-რა, თუ მომქმედნი ერისა ხომ სხვა რა არიან-რა, თუ არა ერის გულისნადების და წყურვილის არა ერის გულისნადების და წყურვილის გამომეტყველნი და განმახორციელებენი~. გამომეტყველნი და განმახორციელებენი~. ,,ხოლო დავით აღმაშენებელი ,,ხოლო დავით აღმაშენებელი სადიდებელია ჩვენგან არა მარტო სადიდებელია ჩვენგან არა მარტო სახელოვანი მეფობითა, არამედ თავისი სახელოვანი მეფობითა, არამედ თავისი დიდებული კაცობითაც.~დიდებული კაცობითაც.~,,..ნუთუ საკვირველი და საოცარი მაგალითი ,,..ნუთუ საკვირველი და საოცარი მაგალითი არ არის მეთორმეტე საუკუნის კაცისაგან~არ არის მეთორმეტე საუკუნის კაცისაგან~

::

2010 2010 წლის აღმოჩენაწლის აღმოჩენა

ავტოგრაფი შემდეგნაირად იკითხება:ავტოგრაფი შემდეგნაირად იკითხება:

,,,,მადლითა მთისა სიონისათა დავით შეუნდვით ღმერთმანმადლითა მთისა სიონისათა დავით შეუნდვით ღმერთმან~~

MMმან საქართველო ასეთი მან საქართველო ასეთი დაგვიტოვა:დაგვიტოვა:

სხვაობა 600 სიმბოლური წელისხვაობა 600 სიმბოლური წელი

დავით აღმაშენებელიდავით აღმაშენებელი

დაიბადა 1072/3 წელსდაიბადა 1072/3 წელს

1082 წელი დავით აღმაშენებელი 1082 წელი დავით აღმაშენებელი ნომინალურად მეფედ იწოდებანომინალურად მეფედ იწოდება

1089 წელი დავით აღმაშენებელი 1089 წელი დავით აღმაშენებელი ერთპიროვნული მმართველი ერთპიროვნული მმართველი მეფე გახდამეფე გახდა

1125 წლის 24 იანვარი დავით 1125 წლის 24 იანვარი დავით აღმაშენებელი გარდაიცვალააღმაშენებელი გარდაიცვალა

პეტრე პირველიპეტრე პირველი::

დაიბადა 1672 წლის 30 მაისსდაიბადა 1672 წლის 30 მაისს

1682 წელი პეტრე პირველი 1682 წელი პეტრე პირველი ნომინალურად შეუდგა ქვეყნის ნომინალურად შეუდგა ქვეყნის მართვასმართვას

1689 წელი პეტრე პირველი 1689 წელი პეტრე პირველი რუსეთის ერთპიროვნული რუსეთის ერთპიროვნული მმართველი გახდამმართველი გახდა

1725 წელს 28 იანვარს პეტრე 1725 წელს 28 იანვარს პეტრე პირველი გარდაიცვალაპირველი გარდაიცვალა

სასურველია ვიცნობდეთსასურველია ვიცნობდეთ::

1. როინ მეტრეველი, ,,დავით აღმაშენებელი~, 1. როინ მეტრეველი, ,,დავით აღმაშენებელი~, თბილისი 2002 წელითბილისი 2002 წელი 2. რიონ მეტრეველი, ,,საქართველოს მეფეები და 2. რიონ მეტრეველი, ,,საქართველოს მეფეები და კათალიკოს პატრიარქები~, თბილისი 2010 წელიკათალიკოს პატრიარქები~, თბილისი 2010 წელი 3. როინ მეტრეველი, ჯაბა სამუშია, ,,მეფეთ-მეფე 3. როინ მეტრეველი, ჯაბა სამუშია, ,,მეფეთ-მეფე გიორგი გიორგი II,~ II,~ თბილისი 2003 წელითბილისი 2003 წელი 4. მარიკა ლორთქიფანიძე, ნათელა 4. მარიკა ლორთქიფანიძე, ნათელა ვაჩნაძე, ,,საქართველოს ისტორია~ წიგნი ვაჩნაძე, ,,საქართველოს ისტორია~ წიგნი I, I, თბილისი 2006 წელი თბილისი 2006 წელი 5. გურამ ლორთქიფანიძე, ნინო 5. გურამ ლორთქიფანიძე, ნინო ჩიქოვანი, ,,ქართული კულტურის ისტორია~ ჩიქოვანი, ,,ქართული კულტურის ისტორია~ თბილისი 1997 წელითბილისი 1997 წელი 6. კოსტანტინე გამსახურდიას ,,დავით 6. კოსტანტინე გამსახურდიას ,,დავით აღმაშენებელი~აღმაშენებელი~

სასურველია ვიცნობდეთ:სასურველია ვიცნობდეთ:

7. ივ. ჯავახიშვილი, ,,ქართველი ერის ისტორია~ 7. ივ. ჯავახიშვილი, ,,ქართველი ერის ისტორია~ ტომი ტომი II, II, თბილისი 1965 წ.თბილისი 1965 წ.

8. როინ მეტრეველი, ,,გელათი~, თბილისი 2006 8. როინ მეტრეველი, ,,გელათი~, თბილისი 2006 წელი.წელი.

9. ნ. ბერძენიშვილი. საქართველოს ისტორიის 9. ნ. ბერძენიშვილი. საქართველოს ისტორიის საკითხები. ტ. საკითხები. ტ. II. II. თბ. 1965. ტ. თბ. 1965. ტ. III. III. თბ. 1966თბ. 1966

10. ნ. შოშიაშვილი. აბულეთი, აბულეთისძენი. 10. ნ. შოშიაშვილი. აბულეთი, აბულეთისძენი. ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ. ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია. ტ. I. I. თბ. 1975 თბ. 1975

11.11.www. Wikipedia.orgwww. Wikipedia.org

. . 12. www. Istoria.ge12. www. Istoria.ge

13. 13. www. Zeglebi.gewww. Zeglebi.ge

,,მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა კახთა და სომეხთა~, ,,შარვანშა~ და ,,შაჰანშაც~,,მეფე აფხაზთა, ქართველთა, რანთა კახთა და სომეხთა~, ,,შარვანშა~ და ,,შაჰანშაც~

გმადლობთ გმადლობთ ყურადღებისათვის!ყურადღებისათვის!