წალკის ადგილობრივი განვითარების სტრატეგია · წალკის ადგილობრივი განვითარების
კიბერ უსაფრთხოების ეროვნული...
-
Upload
information-security-studies-and-analysis-center -
Category
Documents
-
view
525 -
download
8
description
Transcript of კიბერ უსაფრთხოების ეროვნული...
კიბერ უსაფრთხოების
სახელმწიფო კონცეფცია
თამთა მიქელაძე
ინფორმაციული უსაფრთხოების კვლევებისა და ანალიზის ცენტრის სტუდენტი
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
saavtoro uflebebi
mocemuli publikacia warmoadgens arasaidumlo wyaroebsa da pirad
dakvirvebebze agebul sainformacio-SemecnebiTi xasiaTis dokuments,
romlis sxvagvarad gamoyenebazec avtori pasuxs ar agebs. masSi
mocemuli dakvirvebebi da rekomendaciebi ar unda iqnes gagebuli rogorc
oficialuri pozicia informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centrisa,
romelic Tavismxriv warmoadgens am dokuments.
© TamTa miqelaZe
yvela ufleba daculia
akrZalulia am dokumentis an misi romelime nawilis kopireba, gavrceleba
an sxvagvari gamoyeneba mis avtorTan winaswari SeTanxmebisa da
werilobiTi nebarTvis gareSe.
2
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
kiber usafrTxoebis saxelmwifo koncefcia
usafrTxoeba, rogorc TiToeuli saxelmwifos suverenitetisa da
saxelmwifoebriobis SenarCunebis erT-erTi ZiriTadi da mniSvnelovani komponenti,
gansakuTrebul yuradRebas imsaxurebs da yvela qveyana cdilobs sxvadasxva
gzebiT, iqneba es aliansebi, neitraliteti Tu ormxrivi kavSirebi, ganamtkicos
sakuTari qveynis usafrTxoeba. saqarTvelo, rogorc patara qveyana, romelic
mxolod 19 welia damoukidebel saxelmwifod arsebobs sabWoTa kavSiris daSlis
Semdeg, usafrTxoebis ganmtkicebis efeqtur gzebs eZebs, radgan misi
saxelmwifoebrioba efuZneba fundamentur erovnul Rirebulebebs, romelTa dacva
aucilebelia erovnuli interesebis ganxorcielebisa da misi saerTaSoriso samarTlis
subieqtad arsebobisaTvis, am Rirebulebebis dacva ver moxdeba erovnuli
usafrTxoebis winaSe mdgari safrTxeebis, riskebisa da gamowvevebis analizisa da
adekvaturi reagirebis gareSe.
saxelmwifos usafrTxoebis winaSe mdgari mravali riskidan, erT-erTi
mniSvnelovania informaciuli gamowvevebi, radgan teqnologiurma ganviTarebam,
globalizaciis epoqaSi mimdinare procesebma saxelmwifoebis winaSe calke
gamoyo kiber usafrTxoeba, igive informaciuli usafrTxoeba, rogorc XXI saukunis
axali mimarTuleba. samxedro dapirispirebebis paralelurad, omma virtualuri saxec
miiRo. Tu adre omi mimdinareobda xmeleTze, wyalSi da haerSi, dRes mas
daemata omi internetis saSualebiT, ramac msoflio axali gamowvevebis winaSe
daayena.
vinaidan kiber gamowvevebi aris transnacionaluri, didi da sayovelTao
problema yvela demokratiuli saxelmwifosaTvis, sruliad gasagebia, rom Crdilo
atlantikuri xelSekrulebis organizaciis olbraitis jgufis rekomendaciebSi (The 2010
NATO 2020: Assured Security; Dynamic Engagement) kiber safrTxe aRmoCnda rigiT
mesame da mniSvnelovani balistikuri raketebisa da terorizmis Semdeg.
2008 wlis ruseT - saqarTvelos omma, romelsac bevri kinetikur omad
ganixilavs, sainformacio omis prevenciis saSualebebis ararsebobiT warmoaCina
saqarTvelos sisuste kiber usafrTxoebis kuTxiT. daiwyo safrTxeebis gadafaseba,
Seicvala saqarTvelos erovnuli usafrTxoebis koncefcia. gamoikveTa qveynis
SegniT am kuTxiT arsebuli problemebi da informaciuli safrTxeebi (erTiani
3
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
saxelmwifo politikisa da misi ganmaxorcielebeli infrastruqturis sisuste,
saxelmwifo marTvis arasakmaris da arasando informaciaze dafuZneba,
saxelmwifos kuTvnili Sesabamisi grifis mqone informaciis dacvis arasrulyofili
sistema, saxelmwifos sainformacio sistemebis ukanono SeWra informaciis
mopovebis an dazianebis mizniT, gareSe Zalebis mier saxelmwifos winaaRmdeg
sainformacio Setevebis ganxorcieleba) da misi usafrTxoebis politikac SemuSavda
(daiwyo Sesabamisi sakanonmdeblo bazis Seqmna, infrastruqturis mowyoba,
romelic gaaumjobesebs sainformacio teqnologiebs da uzrunvelyofs informaciul
usafrTxoebas. Seiqmna saxelisuflebo specialuri kavSirebisa da informaciis
saagento, informaciis Seuferxeblad miwodebisa da uwyebaTaSoris koordinaciis
uzrunvelsayofad daigegma situaciuri centris Seqmna.), magram winamdebare
RonisZiebebi ver asaxavs srulad im zomebs, romlebis aucilebloba da saWiroeba
dgas saxelmwifos winaSe.
imisaTvis, rom moxdes prevenciis meTodebis SemuSaveba, saWiroa
gamoiyos ramdenime mniSvnelovani aspeqti, rac informacias ukavSirdeba.
informaciuli safrTxis arseboba, pirvel rigSi, sam SemTxvevaSia SesaZlebeli.
pirveli, roca irRveva konfidencialoba, informacia aris arasanqcirebuli gziT
mopovebuli, anu saqme gvaqvs teqnikuri da sxva saSualebebiT informaciis
mopovebasTan, damaxinjebasTan, gamoyenebasa da ganadgurebasTan. meore
faqtoria mTlianobis darRveva, roca xdeba sistemis paralizeba da mesame,
mniSvnelovan rols TamaSobs wvdomis SesaZlebloba, anu informacia
arasakmarisadaa gamijnuli da masTan Sexeba aqvT ara marto am informaciiT
sargeblobis uflebis mqone pirebs. aRniSnuli safrTxeebis gaTvaliswinebiT da imis
gamo, rom kiber usafrTxoebis mTavari aqtori SeiZleba iyos hakeri, kriminali,
eqstremisti an saxelmwifo, Sesabamisad gansxvavebulia kiber usafrTxoebis
doneebic: individualuri, organizaciuli, saxelmwifo, mokavSireebis da msoflio, igive
sayovelTao. aqedan gamomdinare, zomebi, romlebic unda gaataros TiToeulma
saxelmwifom informaciis dacvis uzrunvelsayofad, ramdenime mimarTulebiT iyofa.
esenia: 1. teqnikuri; 2. organizaciuli; 3. samarTlebrivi; 4. saganmanaTleblo.
saqarTvelo yvela am riskebis gaTvaliswinebiT unda uzrunvelyofdes TiToeul
doneze saTanado meTodebis danergvas, axorcielebdes efeqtur kontrols.
individualur doneze ZiriTadi safrTxis Semcvelia interneti, romlis
momxmarebelTa saerTo raodenoba mTeli msoflios masStabiT 1,5 miliards
4
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
aWarbebs da socialuri qselebi, rac pirovnuli informaciis misawvdomobas zrdis. am
faqtorebis gaTvaliswinebiT, interneti Tavisi farTo masStabis gamo yvelaze ufro
Znelad gasakontrolebeli sivrcea.
organizaciul doneze safrTxis Semcvelia ZiriTadad momsaxure personali.
amitom saxelmwifo seqtorisaTvis unda Seiqmnas specialuri samoqmedo gegma
da Sida maregulirebeli wesebi, unda moxdes informaciis dacva administraciul
doneze momsaxure personalis saTanado momzadebis gziTa da Sesabamisi
infrasqtuqturiT, programul-aparatruli saSualebebiT uzrunvelyofili unda iyos fizikuri
daculoba.
rac Seexeba saxelmwifo dones, roca saqme exeba gansakuTrebiT
mniSvnelovani informaciis dacvas, aucilebelia, rom Seiqmnas Tanamedvove
standartebis Sesabamisi mtkice materialur-teqnikuri baza, raTa informaciis
brunva konkroldebodes. es SeiZleba iyos aparatuli uzrunvelyofa, programuli
uzrunvelyofa Tu kavSiri da komunikacia. teqnologiuri progresis mzardi tempebiT
mimdinareobis pirobebSi standartizacia mniSvnelovania faqtoria.
meore mniSvnelovani zoma, romelic unda gaataros saxelmwifom, aris
mZlavri samarTlebrivi bazis Seqmna, saqarTveloSi ar arsebobs am safrTxeebTan
dakavSirebuli Sesabamisi kanonmdebloba, romelic daaregulirebs kiber
usafrTxoebasTan dakavSirebul sakiTxebs. aucilebelia Camoyalibdes saxelmwifo
institutebi, romelic kontrols gauwevs yvela saSualebebis muSaobas. aucilebelia
sxvadasxva erovnuli strategiebis Seqmna yvela SesaZlo variantis
gaTvaliswinebiT, raTa maqsimallurad iqnas gaanalizebuli mosalodneli safrTxeebi
da ganisazRvros misi prevenciis gzebi.
saganmanaTleblo sistemis reformireba erT-erTi mniSvnelovani pirobaa
saxelmwifosaTvis, raTa moamzados profesionali kadrebi, romlebic iqnebian
kvalificirebuli Tanamedrove teqnologiuri standartebis Sesabamisad. amgvari
specialistebi regularulad moamzadeben momsaxure personals, Caatareben
treningebs im pirebisaTvis, visac Sexeba aqvs saidumlo informaciasTan.
ganaxorcieleben materialur-teqnikuri bazis periodul modelirebas da ganaxlebas.
garda amisa, mniSvnelovania socialuri garemos ganviTareba. mosaxleobis
cxovrebis pirobebis gaumjobeseba da umuSevrobis maqsimalurad Semcireba,
raTa aRmoifxvras moqalaqeebis ukanono da xSirad qveynis sawinaRmdego
qmedebebSi monawileobis mniSvnelovani motivi.
5
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
da bolos, kiber da informaciuli safrTxeebis sayovelTao masStabebis
gaTvaliswinebiT, SeuZlebelia erTi saxelmwifos Zalisxmeva am kuTxiT
usafrTxoebis uzrunvelsayofad. amitom mniSvnelovani roli eniWeba regional da
saerTaSoriso TanamSromlobas, raTa erTiani regulirebis gzebiT moxdes reagireba
Tanamedrove gamowvevebze. saqarTvelo, rogorc ganviTarebadi qveyana,
romelsac jerjerobiT ar gaaCnia sakmarisi resursebi damoukideblad uzrunvelyos
zemoT CamoTvlili saSualebebis ganxorcieleba, aqtiurad unda iyos CarTuli amgvar
TanamSromlobaSi, raTa SeebrZolos da Tavidan aicilos momavalSi
gauTvaliswinebeli safrTxeebi.
gamoyenebuli literatura:
1. saqarTvelos erovnuli usafrTxoebis koncefcia
2. saleqcio kursis masalebi
3. Georgian Cyber Security and ICT Innovation Conference 2010, Tbilisi,
Georgia, November 10, 2010
3.1. Georgia 2008: Why We Need National and NATO Cyber Defense Policies -
David J. Smith, Director, Georgian Security Analysis Center, Georgian Foundation
for Strategic and International Studies
6
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
3.2. European Response to Cybercrime - Markko Kunnapu, Ministry of Justice of
Estonia, Chair of the Cybercrime Convention Committee
3.3. A National Approach to Cyber Security The UK Perspective - Lt Col Nigel
Harrison, Office of Cyber Security & Information Assurance
3.4. Cyber Battleground What Is It - Raul Rikk, TrustCorp Strategic Services
4. Emerging (Cyber Threats) Report 2011, - GTISC, Georgia Tech Information
Security Center, Secuity Summit
7
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
organizaciis Sesaxeb
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri warmoadgens kavkasiis regionSi pirvel da dResdReobiT erTaderT organizacias, romelic orientirebulia informaciul usafrTxoebaze. aRniSnuli organizaciis dafuZneba ganapiroba saqarTvelo-ruseTis omis Semdeg qveynis winaSe damdgarma axalma realobam. rogorc 2008 wlis agvistos omma dagvanaxa, qveyanaSi faqtobrivad ar arsebobs sainformacio omis warmoebisa da kiber-terorizmisgan dacvis Camoyalibebuli meqanizmebi, rac Tanabrad uqmnis safrTxes rogorc sajaro, ise kerZo seqtors. ar arsebobs Sesabamisi sakanondmeblo baza, saxelmwifo institutebi da materialur teqnikuri infrastruqtura kiber terorizmTan da kompiuterul danaSaulTan sabrZolvelad. rac garda saxelmwifos Tavdacvisunarianobisa, aseve axdens mkveTr negatiur gavlenas qveynis ekonomikaze. ukanasknel periodSi rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtoris yvela mimarTulebiT mimdinareobs Tanamedrove teqnologiebis intensiuri danergva. rac ufro metia procesebis avtomatizaciis masStabi miT ufro rTulia maTi kontroli. aseT pirobebSi, roca SpionaJi da qveynis usafrTxoebis sxva gamowvevebi teqnologiur xasiaTs iZenen, Cndeba axali safrTxeebi. Sesabamisad aRniSnuli informaciis saTanado dacva sasicocxlo mniSvnelobisaa aramxolod saxelmwifo, aramed kerZo organizaciebisTvisac. zemoT aRniSnuli safrTxeebisa da gamowvevebis winaaRmdeg Cveni organizaciis garSemo Seikriba gamocdili profesionalebis gundi. rac saSualebas iZleva pirvelad saqarTveloSi Camoyalibdes kiber terorizmTan, mekobreobasTan, korporaciul SpionaJTan da sxva saxis teqnologiur safrTxeebTan brZolis instituciuri meqanizmebi.
organizaciis saqmianobis Sesaxeb
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri warmoadgens unikalur serviss rogorc kerZo, ise saxelmwifo seqtorisTvis, romelic moicavs mravalprofilian momsaxurebas:kadrebis rekrutirebasxvadasxva rgolis personalis momzadeba (treiningebi);
8
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
informaciuli usafrTxoebis sxvadasxva aspeqtebis auditi da Sesabamisi daskvna-rekomendaciebis momzadeba;standartebisa da Sida protokolebis SemuSaveba;organizaciuli erTeulebis Seqmna safrTxeebis monitoringisa da incidentebze reagirebisTvis;sakonsultacio momsaxureba rogorc IT infrastruqturul sakiTxebze, ise iuridiuli mxareze sxvadasxva tipis IT proeqtebTan dakavSirebiT;Sesabamisi programul-aparaturuli gadawyvetilebebis SemuSaveba, danergva da miwodeba;IT auTsorsingi, daculi hostingi aSS-s serverebze, da sxva... amavdroulad centris umTavres prioritets warmoadgens qveynis winaSe arsebuli sxvadasxva saxis teqnologiuri, geopolitikuri da samxedro gamowvevebis Seswavla, maTi srulyofili analizi da amaze dayrdnobiT sazogadoebisTvis amomwuravi da obieqturi informaciis drouli miwodeba, risTvisac informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centris analitikuri jgufi periodulad amzadebs sajaro publikaciebis serias Tanamedrove safrTxeebisa da globaluri tendenciebis Sesaxeb. Cven varT maqsimalurad gaxsnili sakuTar saqmianobaSi da vexmarebiT am sferoTi dainteresebul pirebs. vaZlevT maT Sesabamis codnasa da saSualebebs raTa Tavad gaxdnen nawili am sistemis da monawileoba miiRon centris mier ganxorcielebul sxvadasxva proeqtebSi. Cveni mizania viTanamSromloT rac SeiZleba met organizaciasTan, saxelmwifo struqturasTan da saganmanaTleblo dawesebulebebTan raTa kidev ufro efeqturad vebrZoloT Tanamedrove safrTxeebs, SevqmnaT saerTo standartebi da am standartebis Sesrulebis instrumentebi, avamaRloT sazogadoebrivi informirebis xarisxi am sakiTxSi da mivawodoT Cveni servisi maT, visac es namdvilad Wirdeba.
9
informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centri - eleqtronuli biblioTeka
es publikacia sxva mraval saintereso TemasTan erTad ganTavsebulia informaciuli usafrTxoebis kvlevebisa da analizis centris el-biblioTekaSi
http://www.issac.ge
10