หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน

วชา สขศกษาและพลศกษา

ช นประถมศกษาปท 5

กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ผเรยบเรยง

นายชชาต รอดถาวร

นายภาสกร บญนยม

ผตรวจ

นางสมาล ขอมใจเพชร

นางชญาดา สขเสรม

นายพนจ หงสภ

บรรณาธการ

นายบญชา ชางพงษ

พมพครงท 10

สงวนลขสทธตามพระราชบญญต

ISBN : 978-616-203-161-8

จดท าโดย

นางสาวแกวตา สทธมาศ

5415261002 เอกคอมพวเตอรศกษา

บรรณานกรม

หนวยการเรยนรท 3 สขภาพของเรา

บทท 1 สขบญญตแหงชาต

ขอปฏบตตามหลกสขบญญตแหงชาต

สขบญญตแหงชาต คอ ขอก าหนดทกองสขศกษา ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสขขน เพอเปน

แนวทางใหเดก เยาวชน และประชาชนทวไปน าไปปฏบตอยางสม าเสมอจนเปนกจนสย เพอใหเกด

พฤตกรรมทด อนน าไปสสขภาพทดทงรางกาย จตใจ และสงคม

การปฏบตตามหลกสขบญญตแหงชาต ปฏบตไดดงน

1.ดแลรกษารางกายและของใชใหสะอาด

- อาบน าใหสะอาดอยางนอยวนละ 2 ครง

- สระผมอยางนอยสปดาหละ 2 ครง

- ตดเลบมอ เลบเทา ใหสนอยเสมอ

- ขบถายอจจาระใหเปนเวลาทกวน

- ใสเมอผาทสะอาด ไมอบชน

- จดเกบของใชใหเปนระเบยบ

2.รกษาฟนใหแขงแรง และแปรงฟนทกวนอยางถกตอง

- แปรงฟนใหสะอาดอยางทวถงทกซทกดาน

นาน 2 นาท ขนไป อยางนอยวนละ 2

ครงและแปรงลนทกครงหลงแปลงฟน

- เลอกใชยาสฟนทมสวนผสมของฟลออไรด

- กนอาหารทมประโยชนตอฟน

- ตรวจสขภาพฟนอยางนอยปละ 1 ครง

3.ลางมอใหสะอาดกอนกนอาหารและหลงการขบถาย

- ดแลรกษามอใหสะอาดและมสขภาพด

- ลางมอดวยวธทถกตองดวยสบทกครง

กอนเตรยมและหลงปรงอาหาร

กอนรบประทานอาหาร

หลงหยบจบสงสกปรก

หลงการขบถาย

กอนและหลงการสมผสผปวย

4.กนอาหารสก สะอาด ปราศจากสารอนตราย และหลกเลยงอาหารทมรสจด สฉดฉาด

- เลอกซออาหารทสะอาดและปลอดภย

- ปรงและกนอาหารทถกสขลกษณะและสก

เสมอ

- กนอาหารครบ 5 หม แตละหมให

หลากหลายในสดสวนทเหมาะสม

- ดมนมใหเหมาะสมกบวย

- ดมน าสะอาดอยางนอยวนละ 6-8 แกว

5.งดบหร สรา สารเสพตด การพนน การส าสอนทางเพศ

- ไมสบบหร

- ไมดมสรา

- ไมเกยวของกบสารเสพตดทงการเสพและ

การคา

- ไมเลนการพนน และไมสนบสนนการพนน

- งดการส าสอนทางเพศ และมเพศสมพนธท

ปลอดภย เมอถงวยอนสมควร

- ศกษาขอมลเกยวกบโทษของบหรและสรา

และประโยชนของการไมสบบหรและไมดม

สรา

6.สรางความสมพนธในครอบครวใหอบอน

- กระตนเตอนใหคนในครอบครวเหน

ความส าคญของการอยรวมกนในครอบครว

การใหเกยรตคนในครอบครว

- มหลกเกณฑในการอยรวมกนหรอปฏบตตอ

กนการเคารพผทอาวโสกวา และเคารพใน

กตกาทลดความขดแยงในครอบครว

- มการวางแผนพฒนาสมพนธภาพของ

ครอบครว เพอคงความรก ความอบอนใหม

ในครอบครว

7.ปองกนอบตภยดวยการไมประมาท

- ระมดระวงเพอปองกนอบตเหตในการ

เดนทาง

- ระมดระวงเพอปองกนอบตเหตจากการ

ท างาน

- ระมดระวงเพอปองกนอบตเหตภายในบาน

8.ออกก าลงกายสม าเสมอ และตรวจสขภาพประจ าป

- เคลอนไหวในชวตประจ าวนอยางนอยวนละ

30 นาท โดยใหเหงอออก

- ออกก าลงกาย 3-5 วน ตอสปดาห

- ตรวจสขภาพประจ าปอยางนอยปละ 1 ครง

9.ท าจตใจใหราเรงแจมใสอย เสมอ

- มองโลกในแงด

- สรางความสนกสนานใหกบตนเอง

- เมอมปญหาไมสบายใจ ควรหาทางผอน

คลาย

- ท าจตใจใหเขมแขงและมอารมณม นคง

10.มจตส านกตอสวนรวม รวมสรางสรรคสงคม

- ทงขยะในทรองรบ และแยกขยะตามประเภท

- ไมใชวสดอปกรณทเกดมลภาวะ ตอ

สงแวดลอม

- ใชทรพยากรอยางประหยด

- อนรกษและพฒนาสงแวดลอม

ความส าคญของการปฏบตตนตามสขบญญตแหงชาต

ปญหาสขภาพ เปนสงส าคญทมผลกระทบตอบคคล ครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาต ถา

ประชาชนยงขาดความรในการปองกนโรคภยไขเจบและการสงเสรมสขภาพ กจะท าใหการพฒนาประเทศ

เปนไปไดยาก

ดงนน การปลกฝงใหประชาชนรจกปฏบตตามหลกสขบญญตแหงชาตโดยปลกฝงใหเรมปฏบตตงแต

ในวยเรยน จะท าใหเกดความตระหนกและน าไปปฏบตจนเปนนสย จะท าใหเกดประโยชนดงน

1.มสขภาพแขงแรงทงรางกายและจตใจ

2.ปองกนตนเองจากสารเสพตดและอบายมข

3.มความสมพนธอนดทงในครอบครวและในสงคม

4.ดแลและปองกนตนเองจากโรคภยไขเจบและอบตเหตได

5.อยรวมกนในสงคมภายใตสภาพแวดลอมทดไดอยางมความสข

บทท 2 ขาวสารสขภาพ

1.ขอมลสขภาพ

สขภาพเปนเรองทเกยวของกบคนทกคน การทคนเราจะมสขภาพดไดตองรจกดแลตนเอง รวมทงรจก

แสวงหาขอมลขาวสารทเปนประโยชนตอการดแลและสรางเสรมสขภาพ

ขาวสารทใชเพอการดแลและสรางเสรมสขภาพมหลายประเภท เชน การเลอกรบประทานอาหารให

เหมาะสม การใชผลตภณฑสขภาพทปลอดภย วธการออก าลงกายทถกตอง วธการปองกนโรคระบาด

ความคมครองจากการบรโภคสงตางๆ เปนตน ซงขอมลขาวสารเหลานจะท าใหผ บรโภครจกคดและ

พจารณากอนเลอกซอหรอใชผลตภณฑตางๆ เพอความปลอดภยแกผบรโภคเอง

2.แหลงขอมลและวธการคนหาขอมลขาวสารทางสขภาพ

ขอมลขาวสารดานตางๆ ทพบในปจจบน สามารถสบคนไดจากแหลงขอมลตางๆ ดงน

1.สถานบรการสขภาพ

สถานบรการสขภาพ เปนสถานททใหบรการทางดานสขภาพตางๆ แกประชาชน เชน

2. อนเทอรเนต

อนเทอรเนตเปนแหลงสบคนขอมลขาวสารทส าคญในปจจบน หนวยงานทงภาครฐและภาคเอกชนม

เวบไซตไวใหบรการดานขอมลขาวสารแกประชาชนทวไป ซงเวบไซตส าคญทนกเรยนสามารถสบคน

ขอมลได เชน

โรงพยาบาล

ใหบรการดานการตรวจรกษา

สงเสรมสขภาพและปองกนโรค

สาธารณสขจงหวด

ใหบรการดานขอมลขาวสารทเกยวของกบการ

สงเสรมสขภาพและการปองกนโรคแกประชาชน

ในจงหวด

ศนยบรการสาธารณสข

ใหบรการดานการตรวจรกษาสงเสรม

สขภาพและปองกนโรค

สถานอนามย

ใหบรการสขภาพแกประชาชนระดบต าบล

ในเรองเกยวกบอนามยเบองตน

www.thaihealth.or.th

เวบไซตของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรม

สขภาพ (สสส.) ทใหความรดานการสรางเสรมสขภาพ

เราควรหลกเลยงการคนหาขอมลจากเวบไซตทหลอกลวงหรอมภาพลามกอนาจาร ถาบงเอญเปดไปพบ

เวบไซตเหลาน ควรรบปดทนท

3. สายดวนสขภาพ

เปนการใชโทรศพทโทรไปยงหมายเลขโทรศพท 4 ตว เพอสอบถามหรอฟงขอมลสขภาพดานตางๆ

เชน

-1556 สายดวน อย. ตรวจสอบหรอแจงเกยวกบรานคาทขายของไมม อย. หรอไมไดมาตรฐาน

-1667 สายดวนสขภาพ กรมสขภาพจต รบปรกษาและคอยใหก าลงใจผทมปญหาทางดานสขภาพจต

การใชขอมลขาวสารในการสรางเสรมสขภาพนน มหลก ดงน

www.ocpb.go.th

เวบไซตของส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค

(สคบ.) ใหขอมลแนะน าผบรโภคไมใหถกเอาเปรยบ

รบขอมลขาวสาร

การฟง การด การ

สอบถาม

ปฏบต

น าไปปฏบตใหเหมาะสม

กบตนเอง

พจารณา

คดถงความเหมาะสมใน

การน ามาปฏบต

แบบฝกหดบทท 2

อานขอความทก าหนดให แลวบอกแหลงขอมลทใชคนควาตามเรองทก าหนด

1) ขาวประกาศวาโรคอสกอใสก าลงระบาดในเดกเลก พลจงตองการฉดวคซนเพอปองงกนโรค พล

ควรหาขอมลเกยวกบสถานททรบฉดวคซนจากแหลงใด

2) แกวไปซอของทตลาดนด และพบวาปลากระปองทพอคาน ามาขายไมมฉลากระบทขางกระปอง

แกวควรไปแจงทหนวยใด

3) โดงเหนเพอนมความซมเศราและเครยดจากปญหาทางบาน โดงจงตองการหาหนวยงานทมาให

ค าแนะน าเพอน โดงควรสบคนจากแหลงใด

4) เอกไปซออาหารทรานขายอาหารแหงหนง แลวพบวา รานอาหารรานนขายอาหารราคาแพงกวา

รานอนๆ 10 เทา เอกควรท าอยางไร

5) นองของหนอยปวยเปนไขเลอดออก หนอยจะหาขอมลเกยวกบการดแลรกษาโรคไขเลอกออกได

อยางไร

เฉลยแบบฝกหดบทท 2

1) สาธารณสขจงหวด ใหบรการดานขอมลขาวสารทเกยวของกบการสงเสรมสขภาพและการ

ปองกนโรคแกประชาชนในจงหวด

2) 1556 สายดวน อย. ตรวจสอบหรอแจงเกยวกบรานคาทขายของไมม อย. หรอไมได

มาตรฐาน

3) 1667 สายดวนสขภาพ กรมสขภาพจต รบปรกษาและคอยใหก าลงใจผทมปญหาทาง

สขภาพจต

4) ควรหาขอมลจากเวบไซตของส านกงานคณะกรรมการคมครองผบรโภค (สคบ.) ใหขอมล

และแนะน าผบรโภคไมใหถกเอาเปรยบ

5) www.thaihealh.or.th เวบไซตของส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.)

ทใหความรดานการสรางเสรมสขภาพ

บทท 3 อาหารและผลตภณฑสขภาพ

อาหารและผลตภณฑสขภาพ

อาหาร เปนสงทเราบรโภคเขาไป และท าใหรางกายไดรบสารอาหารทเปนประโยชนตอรางกาย

ผลตภณฑสขภาพ เปนผลตภณฑทผลตเพอตอบสนองความตองการของคนเรา เพอใหสขภาพด

เชน ยา เครองส าอาง วตามน เครองปรงอาหาร อาหารเสรม อาหารส าเรจรป เปนตน

หลกในการเลอกซออาหารและผลตภณฑสขภาพ

อาหารและผลตภณฑสขภาพ เปนสงจ าเปนตอชวตคนเรา เพราะท าใหรางกายเจรญเตบโต สวน

ผลตภณฑสขภาพจะชวยสงเสรมสขภาพทด ดงนนเราควรรหลกในการเลอกซออาหารและผลตภณฑ

สขภาพ ซงปฏบตได ดงน

1) การเลอกซออาหารสด ควรเลอกอาหารทสดใหม ซงมหลกการเลอกซอดงน

เนอหมและเนอวว

ควรเลอกเนอหมทมสชมพออน นม เปนมน ไมม

กลนเหมนเนา สวนเนอวว ควรเลอกเนอววทมสแดง

สด ไมมกลนเหมนเปรยวและทงเนอหมและเนอวว

ตองไมมเมดสขาวใสคลายเมดสาคเพราะเปนตวออน

ของพยาธตวตด

เนอเปดและเนอไก

ควรเลอกซอเนอเปดและเนอไกทมเนอแนน ไมมกลน

เหมนหนและไมมรอยเขยวช า โดยเฉพาะขอตอใตปก

กง

ควรเลอกกงทมเปลอกแขง ใส เปลอกและหวไม

หลดงาย

ปลา

ควรเลอกปลาทมเหงอกสแดงสด ลกตาใส เกลด

ไมหลดงาย กดเนอแลวไมบม

ไข

เลอกไขทมเปลอกนวลเกลยง ผวเนยนคลายมแปง

ฉาบอยถาเปลอกลนเปนมนแสดงวาเปนไขเกา

และตองไมรอยดาง รอยราว น าหนกด เขยาแลว

ไมคลอน

ผกและผลไม

เลอกซอผกและผลไมทสด ไมมรอยช า หรอรอย

แมลงกดกนจนเสยหาย ควรเลอกซอผกและผลไม

ทหาไดงายและมตามฤดกาล

ยาสฟนทมสวนผสมของฟลออไรด ตองมขอความวา “เครองส าอางควบคมพเศษ” ดงนน เวลาเลอกซอ

ยาสฟนประเภทนจงควรสงเกตวามขอความนหรอไม ถาไมมขอความนกไมควรเลอกใช

2) การเลอกซออาหารแหง อาหารแหงเปนอาหารทไดผานกระบวนการอบหรอตากแหง เพอท าให

สวนทมน าถกก าจดออกไป ซงถาเกบรกษาไมดอาหารแหงกจะเสอมคณภาพ เราจงมวธเลอกซอ

ดงน

1) อาหารแหงตองแหงสนท ไมอบชน ไมมกลนหน

2) ไมมเชอราขน

3) ถาเปนเมลดพช จะตองมเมลดทสมบรณ เนอแนน ไมลบ ไมฝอ ทส าคญตองแหงสนท ไมม

การงอกของเมลด

4) บรรจอยในบรรจภณฑทสะอาดและปดสนท

3) การเลอกซออาหารกระปอง หลกการเลอกซออาหารกระปองมดงน

1) กระปองไมมรอยบบหรอโปงนน และไมมสนม

2) ทฉลากตองชอทางมการคา ระบเลขทะเบยนอาหารและยา สถานทผลต วนเดอนปทผลต วน

หมดอาย น าหนก บอกวตถเจอปนในอาหาร เชน วตถกนเสย เปนตน

4) การเลอกซอเครองส าอาง เครองส าอางเปนผลตภณฑทใชกบรางกาย เพอความสะอาด ความ

สวยงาม และแตงกลนหอม เชน สบ ยาสฟน แชมพสระผม ครมนวดผม น ายาบวนปาก เปนตน

เครองส าอางในปจจบนมอยมากมายหลายชนด ซงในแตละชนดมหลกในการเลอกซอแตกตางกน

ตวอยางเชน

1) การเลอกซอยาสฟน ยาสฟน แตละยหอทวไปจะมคณสมบตใกลเคยงกน ดงนนเราควร

พจารณาจากสงตางๆ ตอไปน

-ค าเตอน

-เครองหมาย อย.

-ชอทางการคา

-สวนประกอบ

-ปรมาณสทธ

ความรค สขภาพ

เราไมควรเลอกใชน ายาบวนปากทมสวนผสมของงกรด เพราะอาจท าใหผวฟนกรอน เคลอบฟนบางลง

ซงจะท าใหเกดอาการเสยวฟนไดงาย

2) การเลอกซอน ายาบวนปาก น ายาบวนปาก เปนสารละลายทใชเพออมกลวปากและคอ แลว

บวนทงไป น ายาบวนปากชวยในการชะลางชองปากใหสะอาด เพอลดเชอโรคในชองปากและระงบกลน

ปาก ทจดเปนเครองส าอาง ประกอบดวนน า แอลกอฮอร สารแตงกลน แตงสบางชนดจะมสารฆา

เชอจลนทรยดวย การเลอกน ายาบวนปากควรพจารณาจากหลกการ ดงน

1) ชอทางการคา

2) เลอกชนดทมสวนผสมของแอลกอฮอรนอย หรอมน าเพอปองกนการระคายเคองเยอบชองปาก

3) บอกชนดของน ายาบวนปาก

4) วนผลตและหมดอาย

5) แหลงทผลต

6) บอกสวนผสมทใชในการผลตภณฑน ายาบวนปากและระบวธการใช \

สอโฆษณากบการตดสนใจเลอกซออาหารและผลตภณฑ

ในปจจบนการโฆษณาเปนวธการหนงทชวยสงเสรมการขายอาหารและผลตภณฑตางๆ โดยมการวธ

โฆษณาหลากหลายรปแบบ เพอกระตนใหผบรโภคสนใจและซอผลตภณฑนนๆ ขอมลทโฆษณาจงมกจะ

แสดงเฉพาะสวนทกอใหเกดผลดตอการขายผลตภณฑ ขอเสยของผลตภณฑมกถกปกปด ซงบางครงการ

รบขอมลทไมครบถวน กอาจท าใหผบรโภคเขาใจผด ถกเอาเปรยบหรออาจเกดอนตรายจาการใชผลตภ ณฑ

ได

1. ปญหาทเกดจากโฆษณา

การโฆษณาผลตภณฑทอาจท าใหเกดปญหา ดงน

1. น าเสนอความจรงเพยงบางสวน สวนทไมน าเสนออาจเปนขอมลทผบรโภคควรร

2. อางสรรพคณเกนกวาชนดของอาหารและผลตภณฑโดยอาจแสดงสรรพคณไปทางยา

3. ใชเทคโนโลยในการท าสอโฆษณาแสดงสรรพคณเกนจรง

ความรค สขภาพ

4. อางแหลงทนาเชอถอหรอสถานททมชอเสยงใหการรบรอง เชน ดารา นกรอง สถาบนทม

ชอเสยง หองทดลอง หองปฏบตการ เปนตน

2. หลกการพจารณาโฆษณากอนการเลอกซอ

การเลอกซออาหารและผลตภณฑสขภาพ ควรพจารณา ดงน

1. พจารณาขอความในโฆษณาวาเกนหลกความจรงหรอไม

2. ไมควรเชอ หรอซอสนคา เพราะมบคคลทมชอเสยงใช

3. เปรยบเทยบคณสมบตของสนคาชนดเดยวกน แตตาง ยหอกอนตดสนใจเลอกซอ

4. ศกษาขอมลของสนคากอนวามขอดและขอเสยอยางไร เพราะโฆษณามกไมบอกจดเสยของ

สนคา

แบบฝกหด ชวนคด ชวนท า

อานโฆษณา ทก าหนดให แลวพจารณาวา โฆษณาเหลานนาเชอถอหรอไม เพราะเหตใด

1) ยาสฟนฟลออไรด ไวทจง ใชแลวท าใหฟนสะอาด แขงแรง

2) สาหรายปรงรส ตราโอเชยน ใหสารอาหารครบ 5 หม ทดแทนการกนอาหารแตละมอเหมาะ

ส าหรบผตองการลดน าหนก เลอกสาหราย ตองเลอกโอเชยน

3) แชมพ แบลคแฮร ผมหอมสะอาดล าลก สระ 1 ครง อยไดนาน 1 สปดาห โดยไมตองสระซ า

4) น าดมสะอาด น าดม วอเทอร ใส สะอาด ปลอดภย เพราะผานกรรมวธผลตทพถพถนและม

คณภาพ ภายใตเครองหมายรบรอง อย.

5) พงก ลปมนเปลยนสได ใชแลวปากจะนมนวล นาสมผสตลอดกาล

เฉลยแบบฝกหด ชวนคด ชวนท า

1) นาเชอถอ เพราะ ฟลออไรดสามารถท าใหฟนของเราแขงแรง

2) ไมนาเชอถอ เพราะ อางสรรพคณเกนกวาชนดของอาหารและผลตภณฑโดยอาจแสดง

สรรพคณไปทางยา

3) ไมนาเชอถอ เพราะ อางสรรพคณทเกนความจรง

4) นาเชอถอ เพราะม อย. รบรองคณภาพ

5) ไมนาเชอถอ เพราะเปนโฆษณาทเกนความเปนจรง

บทท 4 โรคควรร

โรคเปนอาการทเกดขนจากการตดเชอโรคหรอการมพฤตกรรมสขภาพทไมถกตอง ซงโรคทพบบอยใน

ปจจบนมอยหลายโรค ดงน

1. โรคไขหวดใหญ

เกดจากเชอไวรสบางชนดทเขาสรางกายในขณะทรางกายออนแอ

อาการ มไขสง หนาวสน คดจมก น ามกไหล ปวดกระบอกตา ปวดศรษะและปวดเมอยตามตวมาก

การตดตอ โรคไขหวดใหญเปนโรคทตดตอไดงาย เพยงแคสดลมหายใจเอาเชอโรคทผปวยไอหรอจาม

ออกมากสามารถเปนโรคนได

การดแลรกษา ควรปฏบต ดงน

1) พกผอนใหมากๆ

2) ใชผาชบน าเชดตวเมอมไขสง

3) กนอาหารออนๆ และดมน ามากๆ

4) เมอรสกปวดหวหรอมไขใหกนยาพาราเซตามอล

5) ถามน ามกใหกนยาลดน ามก

6) ถามอาการหอบหรอสงสยวาปอดอกเสบ ควรรบไปพบแพทย

การปองกน ควรปฏบต มดงน

1) รกษาสขภาพรางกายใหแขงแรงอยเสมอ

2) ท าใหรางกายไดรบความอบอนเพยงพอ

3) ไมคลกคลกบผ ปวยทเปนโรคไขหวดใหญ

4) ไมใชของใชสวนตวรวมกนกบผทปวยเปนโรคไขหวดใหญ เชน ผาเชดหนา ผาเชดตว เปนตน

5) เมอมอาการปวยควรบอกพอแมใหทราบ เพอพอแมจะไดพาไปพบแพทย

2. โรคไขเลอดออก

โรคนเกดจากยงลายทมเชอไขเลอดออกมาดดกนเลอดคน

อาการ มไขสงและไขจะลดลงอยางรวดเรว มอเทาเยน หายใจหอบ ตวซด กระวนกระวาย อาจม

เลอดออกตามผวหนงเปนจดแดงๆ

การตดตอ ยงลายเปนพาหะน าเชอโรคจากผปวยไปสผ ทถกยงลายกด

การดแลรกษา ควรปฏบต ดงน

1) กนยาพาราเซตามอลเมอมไขสง ไมควรกนยาแอสไพรน เพราะจะท าใหเลอดออกมากขน

2) เมอไขลดลง แลวมอาการปวดทอง กระสบกระสายหรอซมลง มอเทาเยน หนามด ควรรบพา

ไปพบแพทย

การปองกน ควรปฏบต ดงน

1) ก าจดแหลงเพาะพนธยงลาย ดงน

-ปดฝาโองหรอฝาตมใหมดชด

-เลยงปลาหางนกยงไวในบอ เพอใหกนลกน า

-ท าลายแหลงทมน าทวมขงในบรเวณบาน

-ใสสารเคมก าจดลกน าลงในจานรองตกบขาว

2) นอนกางมงหรอนอนในหองทมมงลวด และไมใหถกกยงลายกด

3) ถามไขทสงสยวาจะเปนโรคไขเลอดออก ไมควรกนยาลดไขพวกแอสไพรน แตควรรบไปพบ

แพทย

3. โรคฟนผ

โรคฟนผ คอ โรคของฟนทมเนอฟนถกท าลายไป จนท าใหเกดเปนรหรอโพรงทตวฟน ถาไมไดรกษา

จะลกลาม และสดทายอาจจะตองสญเสยฟน

อาการ โรคฟนผในระยะเรมตนมการเปลยนแปลงทผวฟน เหนเปนจดหรอฝาขาวขนคลายชอลก

ตอมาเรมเหนเปนรผทผวฟน อาจมสเทาหรอสด า มสขาวขนรอบๆ รฟนทผลกลามกวางและลกขนเขาส

ช นเนอฟน ใกลโพรงประสาทท าใหเกดอาการเสยวฟน การอกเสบลกลามออกไปรอบตวฟน ถงอวยวะ

รอบตวฟนอาจท าใหเกดฝ หนอง ฟนโยก และมอาการปวดจนเคยวอาหารไมได

การดแลรกษา ควรปฏบต ดงน

1) ใชฟลออไรดเฉพาะท คอ การใชฟลออไรดสมผสฟนโดยตรงสามารถท าไดโดยการแปรงฟน

ดวยยาสฟนหรอน ายาบวนปากทผสมฟลออไรดเพราะฟลออไรดจะเคลอบฟนท าใหฟน

แขงแรงขน ทนตอกรดทท าใหเกดฟนผไดมากขนและท าใหเกดการสะสมของแรธาตทผวฟน

เปนผลใหฟนผในระยะเรมตนหานเปนปกต และควรแปรงฟนอยางนอย 2 นาท เพอให

ฟลออไรดมผลปองกนฟนผได

2) รกษารากฟน เปนการรกษาโรคฟนผทมการลกลามเขาไปถงโพรงประสาทฟนแลว

3) ถอนฟน เมออาการอกเสบลกลามไปมาก ไมเหลอเนอฟนทจะสามารถรกษาฟนซนนไวได

ตอไป

การปองกน ควรปฏบต ดงน

1) รบประทานอาหารทมประโยชน หลกเลยงอาหารทมรสหวานจดและเหนยวตดฟน เพราะท า

ใหเกดโรคฟนผไดงาย

2) ดแลรกษาความสะอาดชองปากของตนเอง สม าเสมอโดยการแปรงฟนดวยยาสฟนผสม

ฟลออไรดทกครง

3) หมนตรวจสขภาพชองปากของตนเอง โดยการไปพบทนตแพทยเ ปนประจ าอยางนอยปละ 1

ครง

4. โรคปรทนต

โรคปรทนต หรอโรคร ามะนาด เปนโรคเรอรงทเกดการท าลายกบอวยวะรอบๆ รากฟน ระยะแรกเกด

กบเหงอก ตอมาเมอมอาการมากขนจะลกลามไปทเนอเยอปรทนตและกระดกเบาฟน ท าใหมอาการเหงอก

รน กระดกฟนละลายรากฟนโผล อาจมอาการปวด บวม ฟนโยกหลดได

สาเหต เกดจากเชอจลนทรยในคราบจลนทรยทเกาะบรเวณคอฟนปลอยสารพษท าลายเหงอกและ

อวยวะรอบตวฟนอยางชาๆ ถาไมก าจดคราบจลนทรยเหลานนออกจะรนแรงขน ปจจยเสรมทมผลตอโรค

ปรทนต คอ หนน าลายซงเกดจากการตกตะกอนของราตแคลเซยม ฟอสฟอรส ในน าลายรวมกบคราบ

จลนทรย มลกษณะแขง คม บาดเหงอกทอกเสบอยแลวใหรนแรงขนหนน าลายนไมสามารถขจดออกได

ดวยการแปรงฟน

อาการ เหงอกมอาการอกเสบ และมสแดงจด เปนมน มเลอดออกงายอาจบวม มหนองไหล พบลอง

เหงอกลกตงแต 4 มลลเมตร โดยลกษณะของโรคแบงออกเปน 4 ระยะ ดงน

อาการท 1

เหงอกอกเสบ บวมแดง ไมแนบสนทกบคอฟน และอาจมเลอดออกขณะแปรงฟน

อาการท 2

เหงอกอกเสบ มหนน าลายท าใหระคายเคองเพมขน เหงอกอกเสบมากขน บวม มเลอดไหล กระดกฟน

เรมถกท าลาย มการรนของเหงอก

อาการท 3 หนน าลายจบและขยายไปยงปลายฟน ท าใหกระดกฟนถกท าลาย เหงอกรน ฟนโยก เมอ

เคยวอาหารจงรสกเจบ มหนองหรอเลอดไหลกลนปากรนแรง

อาการท 4 โรคลกลาม อาการรนแรง ฟนโยก ปวดมากจนเคยวอาหารไมได เปนฝทเหงอก หนาบวม

ฟนไมสามารถยดเกาะกบเหงอกได

การปองกน ควรปฏบต ดงน

1) แปรงฟนใหถกวธและแปรงอยางสม าเสมอทกวน

2) ควรใชสยอมคราบจลนทรยซงเปนยาเมดหรอยาน า มสแดงใชยอมคราบจลนทรย เพอด

ประสทธภาพการแปรงฟนวาสามารถก าจดคราบจลนทรยไดหมดหรอไม โดยสของยาเมดส

ยอมคราบฟนจะตดเปนคราบสแดงตามบรเวณทเปนคราบจลนทรย จงควรใชยานหลงจาก

แปรงฟน เพอท าใหทราบวามบรเวณใดทยงแปรงไมสะอาด ซงจะชวยใหมการปรบปรงการ

แปรงฟนใหดขน

3) ควรใชอปกรณทชวยท าความสะอาดทบรเวณซอกฟน เพราะเปนบรเวณแปรงฟนเขาไมถง ซง

ไดแก การใชไหมขดฟน

5.โรคผวหนง

โรคผวหนงเกดทบรเวณผวหนงของรางกาย ซงทพบบอย เชน

1. โรคภมแพผวหนง

โรคภมแพผวหนงเปนโรคทถายทอดทางพนธกรรมชนดหนงทเกยวของกบระบบภมคมกนของรางกาย

ทตอบสนองตอสงเราตางๆ ไดมากกวาปกต ท าใหเกดอาการแพขน

อาการ โรคนมกจะมผวแหงและคน มผนผวหนงอกเสบ ในแตละบรเวณของรางกาย

การดแลรกษา ยงไมมวธรกษาใหหายขาดได และโรคนถายทอดไปยงลกหลานได วธทชะลออาการ

และความรนแรงของโรค คอ การรจกดแลและปฏบตตนใหถกวธ

การปองกน ควรปฏบต ดงน

1) สงเกตวาตนเองแพอะไรกใหหลกเลยงสงนน เชน อาหารทะเล นม ไข ผงซกฟอก เปนตน

2) เมอมอาการแพและคน ไมควรเกาบรเวณทคน เพราะอาจท าใหผวหนงอกเสบลกลามยงขน

3) ควรเลอกใชสบทไมระคายผว

4) หลงอาบน าควรทาครมหรอโลช นใหความช มชนแกผว และควรหลกเลยงครมชนดทผสม

น าหอม เพราะอาจท าใหแพไดงาย

5) หมนท าความสะอาดทนอนและเครองนอนอยเสมอเพอขจดและปองกนไมใหมไรฝน

6) ควรปรกษาแพทยผวหนง หากพบวามผนแดง คนหรออกเสบทบรเวณผวหนง

2. โรคผดผนคน

ผดผนคนเปนโรคผวหนงชนดหนงทพบไดบอย เนองจากอากาศรอนอบอาว สวนใหญมกพบในเดก

บรเวณหนาผาก คอ ขาหนบ รกแร และหลง

อาการ มตมแดงเลกๆ อาจมตมน าเลกๆ ขนเปนปน มอาการคนบางครงคนจนแสบรอน และอาจ

มการตดเชอแบคทเรยแทรกซอนขนได

การดแลรกษา ควรปฏบต ดงน

1) หลกเลยงสงทท าใหเกดผดผนคน

2) ใชยาทาในกลมของยาลดอกเสบ และกนยาในกลมของยาลดอาการคน

3) ท าความสะอาดรางกายเมอมเหงอออกมาก เพราะฝนละอองจะมาเกาะ ท าใหเกดผดผน

คนไดอก

การปองกน ควรปฏบต ดงน

1) หลกเลยงสงทท าใหเกดอาการแพหรอผดผนคน

2) หลกเลยงอากาศรอนจด เพอไมใหเหงอออกมาก

3) อยในททอากาศถายเทไดสะดวก และหลกเลยงสถานททอาจกอใหเกดผดผนคน เชน

สถานทกอสราง สวนดอกไม เปนตน

4) ใชเสอผาใหเหมาะสมกบฤดกาล หลกเลยงการสวมเสอผาคบๆ

5) ไมควรถสบมากๆ หรอใชสารทท าใหเกดการระคายผว

6) เมอเกดผนอาจใชน าเยนลบ ทาดวยคาลาไมนใหหายคน

7) ตดเลบมอใหสนอยเสมอ เพอไมใหเปนการสะสมเชอโรค

8) ถาอาการผดผนคนไมหายควรปรกษาแพทย

3. โรคกลาก โรคเกลอน

โรคกลาก โรคเกลอน เปนโรคผวหนงทเกดจากสาเหตและมอาการทตางกน ดงน

โรคกลาก

เปนโรคซงเกดจากเชอรา ตดตอไดจากการสมผสและการใชสงของรวมกน

อาการ จะมอาการคน เปนผนแดง รปรางคลายวงแหวนมขอบเขตช ดเจน มสะเกดลอกเปนขยทขอบ

วงแหวน ถาผนลกลามขยายออกวงกวางมากขนจะยงเหนรปรางวงแหวนชดเจน

โรคเกลอน

เปนโรคทเกดจากเชอยสต ตดตอไดจากการสมผสผเ ปนโรคโดยตรง

อาการ เปนผนวงกลมสขาวจางๆ มขอบเขตคอนขางชดเจน รวมกลมกนบางครงอาจเปนวงสชมพ ส

เทาจนถงสน าตาล มกจะมอาการคน แตคนไมมากเทากบโรคกลาก โรคเกลอนมกจะคนตอนชวงท

เหงอออก ชวงทอากาศรอน

การดแลรกษา ควรปฏบต ดงน

1) รกษาความสะอาดของรางกายอยางสม าเสมอ อาบน า ฟอกสบ และเชดตวใหแหงทกครง

โดยเฉพาะบรเวณซอก เชน รกแร ขาหนบ เปนตน

2) ตดเลบมอ เลบเทาใหสน หมนลางมอใหสะอาดและอยาเกา เพราะการเกาจะท าใหเชอลกลาม

ไปทอนได

3) ปองกนการแพรเชอโดยการไมใชเสอผา เครองนมหม ปะปนกนแลวควรซกท าความสะอาด

และตากแดดใหแหงทกครง

4) ไปพบแพทยเพอท าการตรวจรกษา

5) การรกษาโดยทวไปจะไปจะใชยาทาวนละ 2-3 ครง ตดตอกนจนกวาผนจะหายไป โดยทายา

ทบรเวณผนและบรเวณใกลเคยงโดยรอบหลงจากผนหายแลว ควรทายาตออก 2 สปดาห

การปองกน ควรปฏบต ดงน

1) รกษาความสะอาดของรางกายอยเสมอ ดวยการอาบน าวนละ 2 ครง

2) หลงอาบน าเสรจแลว ตองเชดตวใหแหงเพอปองกนไมใหผวหนงอบชน เพราะจะท าใหเปน

โรคไดงาย

3) สวมใสเสอผาทซกสะอาดแลว และไมควรใสเสอผารวมกบผอน

4) หลงท ากจกรรมทมเหงอออกมากๆ ควรรบอาบน าทนท

แบบฝกหด ชวนคด ชวนท า บทท 4

ความรค สขภาพ

กระเทยมเปนพชสมนไพรชนดหนงทหาไดงายและใชรกษาโรคเกลอน โดยน ากลบ

กระเทยมมาฝานเปนชนบางๆ แลวเอามาทาบรเวณผวหนงทเ ปนเกลอนทกวน วนละ 2 ครง

วเคราะหพฤตกรรมทก าหนดใหวาอาจท าใหเกดโรคใด แลวบอกวธปองกน

1) ไมท าความสะอาดรางกาย

2) ใชผาเชดหนารวมกบผทเปนไขหวด

3) นอนหลบในหองทมยงชม

4) กนขนมหวานแลวไมแปรงฟน

5) อยในบรเวณทมอากาศรอนนานๆ

เฉลยแบบฝกหด ชวนคด ชวนท า

1) โรคเกลอน วธปองกน รกษาความสะอาดของรางกายอยเสมอ ดวยการอาบน าอยางนอย

วนละ 2 ครง

2) โรคไขหวด วธปองกน รกษาสขภาพรางกายใหแขงแรงอยเสมอ

3) โรคไขเลอดออก วธปองกน ก าจดแหลงเพาะพนธยงลาย เชน ปดฝาโองหรอฝาตมให

มดชด

4) โรคฟนผ วธปองกน รบประทานอาหารทมประโยชน หลกเลยงอาหารทมรสหวานจด

และเหนยวตดฟน เพราะท าใหเกดโรคฟนผไดงาย

5) โรคผดผนคน วธปองกน หลกเลยงอากาศรอนจด เพอไมใหเหงอออกมาก