Цахим хэрэглэгдэхүүн

БЗД-ийн Тэргүүний 87-р сургуулийн Монгол хэл, уран зохиолын багш Т.Анхбаяр

ХЭЛЦ БА ХЭЛЦ БУС ҮГИЙН УТГЫН ХАРЬЦАА

Үгийн

гадаад утга

Үгийн дотоод утга

Ойролцоо

утга

Хэлц үг Хэлц бус үг

Даврах - хүзүүн дээр зайдлах, улаан цагаандаа гарах, ширээгийн нь эзлэх, гар

бариад бугуй барих, тэжээсэн бяруу тэрэг эвдэх, даварсаар даварсаар Дагвын орон

дээр гарах,

Удаан - бөгсөө зөөсөн, бээрсэн аалз шиг, бээцийсэн, ургаа хад шиг, уятай юм шиг,

хөдөлж ядсан, хөдөлж цөхсөн, үхэр тэрэг шиг, хүнд бөгстэй, яст мэлхий шиг,

Хөнгөмсөг - дэнгийн эрвээхэй шиг, салхин дэвүүр шиг,

Даврах- хэтрэх

Удаан - хойрго, залхуу,

назгай, хашин

Хөнгөмсөг - тогтворгүй,

буурьгүй, аальгүй,

Эсрэг утга

Хоосон хонох - амаараа гартал идэх,

Алтан жолоо өргүүлэх - хомоол хормойлох, баян ходоод

Цагаандаа гарах, улайн цайм болох - нүүр улайх, сэтгэл зовох

Царай орох - царай алдах, өнгө зүс алдах

Хойш суух - ханцуй шамлах

Сайн-муу, өндөр-нам

Хол-ойр, удаан-түргэн

Гал-ус, холдох –ойртох

Зүйлчилсэн

утга

-хүний зүйл: -ижии ахай болох

-хүний бүтээсэн зүйл:-цаасан далай

-амьтны зүйл: -сунадаг саарал

-амьтны бүтээсэн зүйл: -уран үүр

–ургамлын зүйл: -алтан гагнуур

Гараг ертөнцийн зүйл: - хөлгүй далай

Сэтгэхүйн зүйл: -толгой гашилах

Мэдрэхүйн зүйл: -яс хавтайх, нүүр түлэх

Зөн билгийн зүйл: -совин татах

Хий үзэгдлийн зүйл: - сүнс зайлах

- эцэг, эх

- ном, сэтгүүл

- чоно, нохой

- үүр, ичээ

- тариа, ногоо

-од, эрхэс

-ухаан , санаа

-баяр, хөөр

-зөн, билэг

-диваажин

Төсөөт утга (энд тэнд) (энтээ тэнтээ) (үүний түүний) (энэ тэр) (эдгээр тэдгээр) Ачих-ачаалах,

тээх- тээвэрлэх,