ความหมายของทฤษฎการสอน หลกการสอน รปแบบการสอน วธสอน และเทคนคการสอน

ทฤษฎการสอน (Teaching Theory) คอ ขอความรทพรรณนา / อธบาย / ทำานาย ปรากฏการณตาง ๆ ทางการสอน ทไดรบการพสจน ทดสอบ และการยอมรบวาเชอถอได ซงนกจตวทยาหรอนกการศกษาอาจพฒนาหรอแปลงมาจากทฤษฎการเรยนร เพอนำาไปใชเปนหลกในการจดการเรยนการสอนใหเปนไปตามจดมงหมายทกำาหนดไว ทฤษฎการสอนหนง ๆ มกประกอบไปดวยหลกการสอนยอย ๆ หลายหลกการ

หลกการสอน (Teaching Principle) คอ ขอความรยอย ๆ ทพรรณนา / อธบาย / ทำานาย ปรากฏการณตาง ๆ ทางการสอนทไดรบการพสจน ทดสอบ และการยอมรบวาเชอถอได สามารถนำาไปใชในการสอนผเรยนใหเกดการเรยนรตามวตถประสงคทกำาหนด หลกการสอนหลาย ๆ หลกการ อาจนำาไปสการสรางเปนทฤษฎการสอนได

รปแบบการสอน (Teaching Model) คอ แบบแผนการดำาเนนการสอนทไดรบการจดไวอยางเปนระบบ อยางสมพนธสอดคลองกบทฤษฎ / หลกการเรยนรหรอการสอนทรปแบบนนยดถอ และไดรบการพสจนทดสอบวามประสทธภาพสามารถชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายของรปแบบนน ๆ โดยทวไปแบบแผนการดำาเนนการสอนดงกลาว มกประกอบดวย ทฤษฎ/ หลกการทรปแบบนนยดถอและกระบวนการสอนทมลกษณะเฉพาะอนจะนำาผเรยนไปสจดหมายเฉพาะทรปแบบนนกำาหนด

วธการสอน (Teaching Method) คอ ขนตอนทผสอนดำาเนนการใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงค ดวยวธการตางๆ ทแตกตางกนไปตามองคประกอบและขนตอนสำาคญอนเปนลกษณะเดนหรอลกษณะเฉพาะทขาดไมไดของวธนน ๆ

เทคนคการสอน (Teaching Technique) คอ กลวธตางๆ ทใชเสรมกระบวนการสอน ขนตอนการสอน วธการสอน หรอการดำาเนนการทางการสอนใด ๆ เพอใหการสอนมคณภาพและประสทธภาพมากขน

หลกเกณฑในการเลอกวธสอนวธสอนมอยดวยกนมากมายหลายวธ แตละวธมทงขอดและขอเสย วธการ

สอนแตละวธอาจจะเหมาะสมกบสถานการณบางอยาง ซงจะถอวาวธการสอนวธใดวธหนงเปนวธทดทสดไมได ในบางครงอาจตองผสมผสานวธสอนหลาย ๆ วธเขาดวยกน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรใหมากทสด ดงนนในการเรยนการสอนแตละครงตองมการเลอกวธสอนทเหมาะสม โดยมหลกเกณฑในการเลอก คอ

1. ลกษณะของเนอหาวชาทจะสอนถาผสอนตองการใหผเรยนเกดการเรยนรทง 3 ดาน คอ ความร ทกษะ และ

เจตคต ดงนน ลกษณะเนอหาวชา จงเปนสงสำาคญในการเลอกวธสอน การสอนความร เปนการสงเสรมใหผเรยนดำาเนนกจกรรมทางสมอง เพอทจะรบเนอหาทฤษฎ หลกการและขอเทจจรงตาง ๆ สำาหรบการสอนทกษะนนเปนการสงเสรมใหผเรยนเกดความชำานาญในการใชกลามเนอ และความคดไดอยางแคลวคลองวองไว สวนการสอนเจตคตเปนการสงเสรมใหผเรยนไดรบคานยม และลกษณะนสยทดสงเหลานยอมตองการวธการสอนทแตกตางกน วธสอนอยางหนงอาจจะเหมาะสมตอการสอนเนอหาวชาในลกษณะหนง แตบทเรยนโดยทวไป มกจะมลกษณะปนทงทฤษฎและปฏบต ในการเลอกวธสอน ผสอนทดควรจะเลอกวธสอนทเหมาะสมทสดสำาหรบการสอนในแตละสวนของบทเรยน

2. ผสอนหลกในการเลอกวธสอนในขอน ยดหลกความแตกตางระหวางบคคลเปน

สำาคญ โดยเฉพาะอยางยงผสอนบางคนอาจมเทคนคในการพด หรอความสามารถในการถายทอด โดยใชคำาพดเพออธบายสงตาง ๆ ไดเปนอยางด แตในทางตรงกนขามผสอนบางคนอาจพดไมเกง ถายทอดไมเปนอาจจะนำาวธการสอน

อยางอนมาใชแทนการพดอธบาย เชน ใชวธการแสดงใหเหนจรงดวยวธการสาธต หรอดวยการใชสอการสอนตาง ๆ เขามาชวย ทงนเพอทจะใหผเรยนเกดการเรยนรนนเอง

3. ทรพยากรทมอยสงทตองคำานงถงอกอยางหนง ในการเลอกวธสอน คอ ทรพยากรตาง ๆ

ซงอาจจะเปนเรองของเวลาทจำากด วสดอปกรณตาง ๆ ทมอย เชน ถาหากวตถประสงคของบทเรยน ตองการทจะพฒนาทกษะของผเรยน วธสอนทดทสดสำาหรบกรณนกคอ การใหผเรยนไดลงมอปฏบต แตถาหากวาวสดทมอยไมเพยงพอ จงมการพจารณาเลอกวธสอนแบบใหมมาใช เพอแกไขปญหาการขาดทรพยากรน

4. หลกการของการเรยนรผเรยนจะเกดการเรยนรไดดวยการรบสงเรา โดยผานทางประสาทรบรใน

สวนตาง ๆ ยงถาไดใชประสาทรบรมากสวนเพยงใด กจะยงชวยใหเกดการเรยนรไดงายและเรวขน ดงนนในการตดสนเลอกวธสอน ผสอนจะตองคำานงถงสงเหลาน และสงอน ๆ อก เชน ความแตกตางระหวางบคคล บรรยากาศของสงแวดลอม ความพรอมของผเรยน เปนตน

กระบวนการเรยนรของผเรยนเนอหาสาระในบทน จะเนนความรความเขาใจเกยวกบความหมายของการ

เรยนร ขนตอนการเรยนรรปแบบ MIAP รายละเอยดกจกรรมในแตละขนตอนการเรยนร กจกรรมของครผสอนและผเรยนในกระบวนการเรยนรรปแบบ MIAP ความหมายของกระบวนการเรยนรแบบ MIAP ความสมพนธระหวางความสนใจและระยะเวลาของบทเรยน การแบงระยะเวลาทเหมาะสมในแตละขนตอนของกระบวนการเรยนรรปแบบ MIAP รวมถงวธการตรวจปรบผเรยนระหวางการจดการเรยนการสอน

ความหมายของการเรยนรการเรยนร เปนกระบวนการในการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยน จาก

เดมทคดไมเปนหรอทำาไมได มาคดเปนหรอทำาไดโดยตวผเรยนเอง พฤตกรรมดงกลาวจะตองเปนพฤตกรรมทคอนขางจะถาวร นนหมายถง หากผเรยนเกดการเรยนรแลวกจะสามารถทำาสงเหลานนไดตลอดไป ไมใชเพยงแคครงหรอสองครงเทานน

พฤตกรรมจากการเรยนรของผเรยนขนตอนในการเรยนร การเรยนรไมไดเกดขนโดยบงเอญแตมกระบวนการในการพฒนา ผทจะ

เรยนรสงตาง ๆ ทตองการนน เบองตนจะตองมความสนใจใครทจะรอยากทจะแกปญหาในเรองราวเหลานน ซงความสนใจหรอปญหาทอยากจะแกเปนแรงกระตนใหเกดแรงพลงในการพยายามหาขอมล หาแนวทางหรอวธการทจะแกไขปญหา

การรบขอมลขาวสารผเรยนอาจใชวธการใดวธการหนง เชน การรบฟงทางห การดดวยตา การสมผสดวยมอ การดมหรอการชม ฯลฯ หรออาจใชประสาทสมผสหลายๆ อยางพรอมกน เชน ทงดและฟงพรอมๆ กนไป ซงขอมลขาวสารตางๆ ทผเรยนไดรบจะเกบไวเปนความรอยในสมองทพรอมจะใชแกปญหา

ความรในตวบคคลและขอมลขาวสารความรเปรยบเสมอนไฟซงอยในแบตเตอร หากตองการจะทราบวา

แบตเตอรมไฟอยมากนอยเพยงใดกจะตองเอาเครองมอมาวด หรอนำา Load มาตอเพอดวาใชงานไดหรอไม ความรกเชนกนหากตองการทราบวาผเรยนมความรเพยงใด กตองใหผเรยนนำาเอาความรและประสบการณตาง ๆ ทมอยไปทดลองใชแกปญหาและพจารณาดวาผเรยนมความรเพยงใด พอทจะแกปญหานน ๆ ไดหรอไมอยางไร ความสามารถในการแกปญหาของแตละคนมไมเหมอนกน บางคนอาจทำาไดเรวเพราะมทกษะในการคดแกปญหา โดยอาจเทยบเคยงกบสงทเคย

มประสบการณมาแลว บางคนยงแกปญหาไดชาเพราะขาดทกษะการแกปญหา หรอบางคนอาจแกไขปญหาไมไดเลยเพราะขาดความรทเพยงพอทจะนำาไปใชแกปญหานน

ดงนนหลงจากทไดรบขอมลขาวสารเกดเปนความรแลว ในขนตอนนผเรยนจะตองมโอกาสฝกหดใชขอมลขาวสารทไดรบมาทดลองฝกหดแกปญหาวาจะสามารถทำาไดหรอไมเพยงใด อยางไรกด การฝกหดนนจะไมสงผลตอการเรยนรเลย หากผเรยนไมทราบวาการกระทำาหรอการคดแกปญหาของตนถกหรอผดอยางไร

ดงนน การเฉลยคำาตอบ จงเปนกจกรรมในขนตอนสดทายของกระบวนการเรยนรทจะตองจดใหมขนเพอใหผเรยนไดทราบผลการกระทำาหรอการแกปญหาตาง ๆ

ซงอาจกลาวโดยสรปไดวา การเรยนรของบคคลประกอบดวย 4 ขนตอนสำาคญ คอ

1. เรมจากการสนใจปญหา (Motivation) โดยใครทจะแกปญหานน ๆ ใหสำาเรจ โดยมแนวทางการปฏบตดงน

- นำาเขาสบทเรยนดวยคำาถามทนาสนใจซงเกยวกบเรองทจะเรยน- แสดงชนงานสำาเรจหรอผลงานทเกยวของโดยตรงกบบทเรยน แลวถาม

คำาถาม- กระตนใหมการถกปญหาสน ๆ กนในระหวางกลมผเรยน- ใชสอชวยสอน นำาเขาสบทเรยนดวยภาพ แบบจำาลอง ตวอยาง หรอสงท

จะชวยดงดดความสนใจ- บรรยายเหตการณ เลาเรอง หรอเลาปญหาจากประสบการณ ซงกอให

เกดความตองการหรอการใช

ความคดเหนหรอทกษะทผสอนกำาลงแสดง2. ตามดวยการศกษาหาขอมล (Information) ทเพยงพอเหมาะสม เพอ

เปนความร ยอมจะตองมการศกษาขอมลและทำาการเกบรวบรวมขาวหรอขอความตาง ๆ เพอทจะไดนำาไปใชในการแกปญหานน

3. ลงมอฝกหดแกปญหา (Application) โดยใชความรและประสบการณทมอย เปนขนตอนทมบทบาทสำาคญตอขบวนการเรยนร ซงนบเปนขนตอนทสานตอเนองมาจากขนสนใจปญหาและขนศกษาขอมล ขนนเปนขนตอนทจดขนเพอใหผเรยนไดมโอกาสใชความรหรอทกษะทไดรบมาจากขนศกษาขอมล มาใชในการแกปญหา ดวยการฝกหดทำางานจรงหรอทำาแบบฝกหด

4. ขนสำาเรจผล (Progress) ขนสำาเรจผลถงเปรยบเหมอนกบเปนขนตรวจผลงานของผเรยนทไดจากการฝกหดหรอการแกปญหานนเอง โดยกจกรรมการปฏบตในขนสำาเรจผลจะครอบคลมกจกรรมตอไปน

- ประเมนผลการปฏบตงานของผเรยนหลงขนพยายามโดยเทยบกบวตถประสงคการสอนทตงไว

- ดำาเนนกจกรรมโดยตรวจสอบผลงานของผเรยนโดยสวนรวมในชนเรยน- บอกระดบคณภาพความสำาเรจของผเรยน- ถกปญหา ใหเหตผลสำาหรบขอผดพลาดและมงหมายแกไขใหมความ

สำาเรจผลดยงขน- ทำาการตรวจปรบในระหวางขนสำาเรจผลบอย ๆการใช MIAP มาชวยในการสอนจะทำาใหเรามนใจไดวาการสอนของเรา

บรรลวตถประสงคจรงๆ โดยทกระบวนการเรยนร 4 ขนตอนน รกนโดยทวไปวา เปนกระบวนเรยนรรป“แบบ M I A P”

กจกรรมของครและผเรยน การเรยนรเกดขนโดยตวของผเรยนเอง ครเปนแตเพยงผชวยใหผเรยน

เกดการเรยนรไดงายขนเรวขนเทานน ดงนน เพอทจะชวยสนบสนนใหผเรยนไดเกดการเรยนร ครผสอนและผเรยนจะตองเตรยมการและดาเนนการในกจกรรมการเรยนการสอน ดงน

ครผสอน(1) เตรยมคำาถามเพอนำาเขาสบทเรยน (Motivation) ไดดวยปญหาทนา

สนใจ เปนปญหาทไมเหลอ บากวาแรงทจะคดหาคำาตอบได(2) เตรยมการใหเนอหา/ขอมล (Information) จะโดยการบรรยาย ถาม

ตอบ สาธตใหด หรอเตรยมเอกสารอนใดใหผเรยนไดศกษา(3) เตรยมแบบฝกหดในขนพยายาม (Application) ใหผเรยนไดม

โอกาสนำาความรและประสบการณตาง ๆ ทไดรบมาฝกหดแกปญหา(4) เตรยมการเฉลยหรอใหคำาตอบ (Progress) เพอใหผเรยนทราบผล

การฝกหดวาถกหรอผด หรอ มแนวทางทถกตองในการแกปญหานนอยางไรผเรยน(1) จะตองสนใจ คดตดตามหรอแสวงหาแนวทางในการแกปญหาใหสำาเรจ

ลลวงลงไป ผทไมสนใจจะ ไมเกดการเรยนร(2) หาขอมลขาวสาร ซงจะทำาใหไดขอมลทจำาเปนเกบไวในสมองเปนความร

ทจะนำาไปใชแกปญหาใหสำาเรจลลวงลงไป(3) ฝกหดทำา โดยนำาเอาความรและประสบการณตาง ๆ ทมอยในสมอง

ออกมาใชแกปญหา ขอมล ทเพยงพอเหมาะสม จะชวยใหแกปญหาสำาเรจลลวงไปได

(4) ตรวจสอบผล เพอทจะทำาใหทราบวาการฝกหดโดยใชความรและประสบการณทมอยจากขอมลขาวสารทไดรบนนไดผลอยางไร

การจดการเรยนการสอนจรงในชนเรยน ขนตอนการฝกหดทำา (Application) ครผสอนจะตองเปดโอกาสใหผเรยนไดฝกหดทำาอยางเตมท โดยไมรบกวนหรอใหความชวยเหลอมากนก พรอมทงเตรยมการตางๆ เพอเฉลยผลในขนตอนตอมา ซงอาจสรปกจกรรมของครผสอนและผเรยน ไดดงน

ขนตอนการเรยนร กจกรรมผเรยน กจกรรมครผสอน

การใชเวลาในการสอนรปแบบ MIAPปกตแลวในตอนตนชวโมงหรอเรมการเรยนการสอนแตละครง หากผสอน

นำาเขาสบทเรยนดวยคำาถามททาทายการคดแกปญหากจะสรางความสนใจใหแกผเรยนในระดบสง แตเมอจดกจกรรมการเรยนการสอนและเวลาลวงเลยไปความสนใจของผเรยนกอาจลดลง และจะเพมสงขนอกครงหนงเมอใกลหมดเวลาเรยน

ปจจยแหงความสำาเรจ (Key of Success)การสอนแบบ M I A P ใหประสบความสำาเรจไดนนครผสอนจะตอง

ทำาความเขาใจถงแกนของการ

สอนแบบ M I A P และตอบคำาถามใหไดกอนวา ทำาไมตองสอนแบบ “ M I A P” ซงผสอนจะตองเขาใจถงสงตางๆ ตอไปน

1. พฤตกรรมการเรยนรของมนษย2. ปจจยทมผลตอการเรยนร 3. การทำาใหเกดความคงทนในการเรยนร4. ระดบความสำาคญของเนอหา

โดยมรายละเอยดเพมเตมดงน

1.1 พฤตกรรมการเรยนรของมนษย“การเรยนร หมายถง การทำาใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมจากไมร”

เปนร จากทำาไมไดเปนทำาไดจากการขาดจตสำานกทด เปนมจตสำานกทดพฤตกรรมการเรยนรของมนษยจะแบงออกเปน 3 ดาน คอ

1.1.1 ดานสมอง จตพสย (Cognitive Domain) เปนการเรยนรเกยวกบขอเทจจรง (Fact)ความคดรวบยอด (Concept) และหลกการ (Principle)

1.1.2 ดานกลามเนอ ทกษะพสย (Psychomotor Domain) เปนพฤตกรรมทางกลามเนอแสดงออกทางดานรางกาย เชน การขบรถ การเลนกฬา

1.1.3 ดานจตสำานก จตพสย (Affective Domain) เปนพฤตกรรมทเกดขนภายในเชนการเหนคณคา เจตคต

1.2 ปจจยทมผลตอการเรยนร ตองคำานงถงปจจยตางๆดงตอไปน

1.2.1 ขนาดของความร ถาความรมขนาดใหญเกนไปผรบกจะไมสามารถรบได

1.2.2 การเรยงลำาดบของความรเนอหาความรตองเรยงลำาดบอยางเหมาะสม ดงน

ก. จากสงไมรไปยงสงทร ข. จากสงทงายไปหาสงทยากค. จากสงทเหนจรงไปยงสงทเลอนลอยง. จากสงทสงเกตไปหาเหตผลและกฎเกณฑ

นอกจากนนยงมปจจยอนๆ อก ไดแก* การมสวนรวมของผเรยน* การอมตวในการรบเนอหา (Saturation)* การสรปเนอหาดวยใจความสำาคญ* ผเรยนมการทำากจกรรมการแกปญหา* มการประเมนผลกจกรรม* มความเหมาะสมของสอการสอน

1.3 ทำาอยางไรจงจะเกดความคงทนในการเรยนร การทำาใหเกดความคงทนในการเรยนร ทำาไดโดย

1) การทำาซำา การทำาซำาหลายๆครงจะทำาใหการจำามความคงทนมากขน

2) การสรปเนอหาทสำาคญ เพอใหผเรยนสามารถจำาเนอหาทสำาคญไดด ครผสอนอาจสรปสาระสำาคญเพอใหงายตอการจำา

3) การใชเทคนคในการจำา เพอใหผเรยนสามารถจดจำาสวนทสำาคญของเนอหาได อาจใชเทคนคการจำาดงน

1. การทองจำาเปนทำานอง2. การทองคำาคลองจอง3. การจำาโดยผกเปนเรองเปนราว

1.4 ระดบความสำาคญของเนอหา1. Must know สงทผเรยนตองร ถาขาดเนอหาสวนน จะไมบรรล

วตถประสงค2. Should know สงทผเรยนควรร เปนเนอหาทชวยทำาใหเขาใจ

งายขน รวดเรวขน ลกซงขน3. Could know สงทผเรยนนาจะร จะชวยใหรกวางขน แตมความ

สำาคญนอยผสอนจะตองวเคราะหความสำาคญของเนอหาทงหมด และจะตองใหความ

สำาคญเนอหาในสวนทเปน Must know มากทสด

หลกเกณฑการสรางใบเนอหา1. เปนเนอหาทสำาคญของวตถประสงค2. ใชคำาอธบายงายๆ อานแลวเขาใจไดทนท3. ใชรปภาพแทนคำาบรรยาย หรอประกอบคำาบรรยายใหมากทสด4. เนอหาตองสมบรณอานแลวเขาใจไดทนท ไมตองอธบายเพม

สรปลกษณะของบทเรยนทด1.นาสนใจ2. เนอหาถกตอง3. สงเสรมความคด

4. เนนจดสำาคญใหผเรยนเรยนรดวยการลงมอปฏบต

ความหมายของรปแบบการสอน ในทางศกษาศาสตร มคำาทเกยวของกบรปแบบ คอ รปแบบการสอน

Model of Teaching หรอ Teaching Model และรปแบบการเรยนการสอนหรอรปแบบ การจดการเรยนการสอน Instructional Model หรอ Teaching-Learning Model คำาวา รปแบบการสอน มผอธบายไวดงน 

(๑) รปแบบการสอน หมายถง แบบหรอแผนของการสอน รปแบบการสอนแบบหนงจะมจดเนนทเฉพาะเจาะจงอยางใดอยางหนง รปแบบการสอนแตละรปแบบจงอาจมจดหมายทแตกตางกน 

(๒) รปแบบการสอน หมายถง แผนหรอแบบซงสามารถใชการสอนในหองเรยน หรอสอนพเศษเปนกลมยอย หรอ เพอจดสอการสอน ซงรวมถง หนงสอ ภาพยนตร เทปบนทกเสยง โปรแกรมคอมพวเตอรและหลกสตรรายวชา รปแบบ การสอนแตละรปแบบจะเปนแนวในการออกแบบการสอนทชวยใหนกเรยนบรรล วตถประสงคตามทรปแบบนน ๆ กำาหนด 

(๓) รปแบบการสอน หมายถง แผนแสดงการเรยนการสอน สำาหรบนำาไปใช

สอนในหองเรยน เพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดมงหมายทกำาหนดไวใหมาก

ทสด แผนดงกลาวจะแสดงถงลำาดบความสอดคลองกน ภายใตหลกการของ

แนวคดพนฐานเดยวกน องคประกอบทงหลายไดแก หลกการ จดมงหมาย

เนอหา และทกษะทตองการสอน ยทธศาสตรการสอน วธการสอน กระบวนการ

สอน ขนตอนและกจกรรมการสอน และการวดและประเมนผล 

ความหมายการออกแบบการสอน

การออกแบบการสอน หมายถง กระบวนการเปลยนแปลงจากหลกการ

เรยนรและการสอนมาสการวางแผนสำาหรบการจดการเรยนการสอนและกจกรรม

การเรยน (Smit & Ragan, 1999)การออกแบบการสอน หมายถง การนำาวธระบบมาประยกตใชกำาหนดรป

แบบ ของการวางแผนจดการเรยน การสอน ซงในการวางแผนจดการเรยนการ

สอนแตละครง ตองพจารณาทปจจย Input กระบวนการ Process ผลผลต

Output และผลกระทบ Impact (ไพฑรย ปลอดออน)การออกแบบการสอน หมายถง กระบวนการครบวงจรสำาหรบการวเคราะห

ความตองการในการเรยน เปาหมายในการเรยน และการพฒนาระบบในการนำาสง

ความรเพอใหบรรลเปาหมายทกำาหนดไว โดยกระบวนการในการพฒนาน

ครอบคลมการพฒนาเอกสารการเรยนการสอน กจกรรมการเรยนการสอนการ

ทดลอง การปรบปรงการเรยนการสอน และกจกรรม ในการวดและประเมนผลผ

เรยน (Briggs, 1997)ความเปนมาของการออกแบบการสอน

ธอรนไดค ( Edward L. Thorndike, 1898) พฒนาทฤษฎการเรยนร

อยางเปนวทยาศาสตร โดยเรมทดลองกบสตว อนทรยสรางความสมพนธเชอม“โยงระหวางสงเรา และการสนองตอบ”

แฟรงคลน (Franklin Bobbilt, 1920-30) พฒนาการสอนรายบคคล

เปาหมายของโรงเรยน ควรมาจากพนฐานการวเคราะหทกษะทจำาเปน “สำาหรบชวตทประสบความสำาเรจ”

ไทเลอร (Ralph W. Tyler, 1930) ปรบปรงกระบวนการการเขยน

วตถประสงคการสอน วตถประสงคการสอน เชงพฤตกรรม ประเมนเพอ“ปรบปรง ”

เบนจามน บลม ( Benjamin Bloom, 1956) จำาแนกวตถประสงค

ทางการศกษา เปนลำาดบขนทชดเจน (Taxonomy of Educational Objectives) “ใชทวไปในกลมสาขาศกษาศาสตรจนถงปจจบน ”

บ เอฟ สกนเนอร (B. F. Skinner,1950-60) เสนอแนวทฤษฎการวาง

เงอนไข (Operant Conditioning) ซงมรากฐานมาจากแนวคดของ ธ

อรนไดค เนนการเสรมแรงในการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบ“สนอง”

“แนวคดของ Skinner เปนทมาของ วธระบบ (System Approach) ในการออกแบบ (Design) การพฒนา (Development) การประเมน

(Evaluation) และการปรบปรง (Revise)”โรเบรต กาเย ( Robert Gagne,1960) นำาเสนอแนวคดทางพทธ

ปญญา(Cognitive Theories) มาใชในการออกแบบการสอน ศกษา“ความเขาใจ (Understand) ทเกดขนในจตใจ (Mind)”

“ปลายป ค.ศ. 1960 การออกแบบการสอนไดรบการยอมรบวาเปนสาขา

วชา เกดคำาวา ” “ Instructional System”

ค.ศ. 1970 ทฤษฎการเรยนร การประมวลสารสนเทศ (Information Processing) มบทบาทอยางมาก

ปจจบนทฤษฎคอนสตรคตวสต (Constructivism) กำาลงไดรบความ

สนใจ”

พฒนาการออกแบบการสอน

1. ID1 พนฐานมาจากกลมพฤตกรรมนยม

2. ID2 พนฐานมาจากกลมพทธปญญานยม

3. พนฐานจาก Constructivism

การออกแบบการสอนในยคท 1 ID1 พนฐานมาจากกลมพฤตกรรมนยม

ตามแนวคดนการเรยนร หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรม ซงเปนผล

อนเนองมาจากประสบการณทคนเรา มปฏสมพนธกบสงแวดลอมหรอจาก

การฝกหด

การออกแบบการสอนในยคแรก (ID1) ทพบในปจจบน ไดแก บทเรยน

โปรแกรม ชดการสอน และบทเรยนคอมพวเตอรชวยสอน เปนตน

ลกษณะสำาคญของการออกแบบการสอนในยค ID11. ระบวตถประสงคการสอนทชดเจน

2. การสอนในแตละขนตอนนำาไปสการเรยนแบบรอบรในหนวยการสอน

รวม

3. ใหผเรยนไดเรยนตามอตราการเรยนรของตนเอง

4. ดำาเนนการไปตามโปรแกรมหรอลำาดบขนทกำาหนดไว

การออกแบบการสอนในยคท 2 ID2 พนฐานมาจากกลมพทธปญญานยม

ตามแนวคดน การเปลยนแปลงความรของผเรยนเกดจากการจดระเบยบ

ขยายความคด และจดหมวดหมของความจำาลง สโครงสรางทางปญญา โดย

ใหความสนใจเกยวกบกระบวน การคด การใหเหตผลของผเรยนซงม

ปฏสมพนธระหวางสงเราภายนอกกบสงเราภายใน คอ สงผานสอไปยงความร

ความเขาใจ กระบวนการร การคดทชวยสงเสรมการเรยนร

การออกแบบการสอนในยคท 3 พนฐานจาก คอนสตคตวสต ( Constructivism)ตามแนวคดนเนนผเรยนเปนศนยกลางโดยการสรางความรจะเกดขนเมอผ

เรยนไดสรางสงทแทนความรความจำาในระยะทำางานอยางตนตว

ครผสอนเปนเพยงผชแนะแนวทางหรอโมเดลในการจดกจกรรมการเรยน

การสอน ชวยใหนกเรยนเกดการเรยนร อยางมประสทธภาพ โดยการเรยนรใน

ยคนจะเนนการพฒนากระบวนการคดอยางอสระใหผเรยน สรางความรไดดวย

ตนเอง ตลอดจนเรยนรจากการปฏบตของตนเองโดยวธการเรยนรทหลาก

หลาย สามารถคดแบบองครวมได

พฒนาการออกแบบการสอน

การใชวธระบบในการฝกทหารของกองทพบกอเมรกนชวงสงครามโลกครง

ท 2 เชอวา การเรยนรใด ๆ ไมควรเกดอยางบงเอญ แตควรเกดจากการ“พฒนาสงตาง ๆ อยางเหมาะสม มกระบวนการขนตอน และสามารถวดผลจาก

การเรยนรไดอยางชดเจน”

การออกแบบการเรยนการสอนตองอาศยความรศาสตรสาขาตางๆ ไดแก

จตวทยาการศกษา การสอความหมาย การศกษาศาสตร เทคโนโลย

คอมพวเตอรเขามารวม

หลกการและขนตอนการออกแบบการสอน

แนวคดของ ADDIE 1. ขนการวเคราะห (Analysis)

- กำาหนดหวเรองและวตถประสงคทวไป   

- วเคราะหผเรยน

- วเคราะหวตถประสงคเชงพฤตกรรม

- วเคราะหเนอหา

2. ขนการออกแบบ (Design Phase)- การออกแบบบทเรยน

- การออกแบบผงงาน (Flowchart) - การออกแบบบทดำาเนนเรอง (Storyboard)- การออกแบบหนาจอภาพ (Screen Design)

3. ขนพฒนา (Development) - การเตรยมการ

- การสรางบทเรยน

- การสรางเอกสารประกอบการเรยน

4. ขนการนำาไปทดลองใช (Implementation)

การนำาบทเรยนไปใชกบกลมตวอยาง เพอตรวจสอบ ความเหมาะสม

ของบทเรยนในขนตน ปรบปรงแกไขกอนนำาไปใช กบกลมเปาหมายจรง เพอ

หาประสทธภาพของบทเรยน  และนำาไปใหผเชยวชาญตรวจสอบความเหมาะ

สมและประสทธภาพ

5. ขนการประเมนผล (Evaluation)การประเมนผล คอ การเปรยบเทยบกบการเรยนการสอนแบบปกต

โดยแบงผเรยนออกเปน 2 กลม เรยนดวยบทเรยน ทสรางขน 1 กลม และ

เรยนดวยการสอนปกตอก 1 กลม หลงจากนน จงใหผเรยนทงสองกลม ทำา

แบบทดสอบชดเดยวกน และแปลผล คะแนนทได สรปเปนประสทธภาพของ

บทเรยน

แนวคดของคอนสตคตวสต

1. การสรางการเรยนร (Learning Constructed) ความรจะถก

สรางจากประสบการณ

การเรยนรเปน กระบวนการสรางสงแทนความรในสมองทผเรยนเปนผสราง

ขน

2. การแปลความหมายของแตละคน(Interpretation personal) การเรยนรเปนการแปลความหมายตามสภาพจรง หรอ

ประสบการณของแตละคน

3. การเรยนรเกดจาการลงมอกระทำา (Learning active) การ

เรยนรเปนการทผเรยนไดลงมอกระทำาซงเปนการสรางความหมายโดยอาศย

พนฐานของประสบการณ

4. การเรยนรทเกดจากการรวมมอ (Learning Collaborative) เกดจากแนวคดทหลากหลายในกลม และปรบเปลยนสรางเปนสงแทนความร

ในสมอง สงเสรมใหเกดความรวมมอกบคนอนจากการรวมแสดงแนวคดท

หลากหลายทจะทำาใหเกดปญหาเฉพาะนำาไปสสถานการณททกคนยอมรบใน

ระหวางกน"5. การเรยนรทเหมาะสม (Learning Situated) ควรเกดขนใน

สภาพชนเรยนจรง (Situated or anchored) “การเรยนรตองเหมาะสม

กบบรบทของสภาพจรง หรอสะทอนบรบททเปนสภาพจรง" 6. การทดสอบเชงการบรณาการ (Testing Integrated) การ

ทดสอบควรจะเปนการบรณาการเขากบภารกจการเรยน (Task) ไมควรเปน

กจกรรมทแยกออกจากบรบท การเรยนร การวดการเรยนร เปนวธการทผ“เรยนใชโครงสรางความรเปนเครองมอในการสงเสรมใหเกดการคดในเนอหา

การเรยนรนน ๆ”แนวคดของโรเบรต กาเย (Robert Gange')

1. เรงเราความสนใจ (Gain Attention) 2. บอกวตถประสงค (Specify Objective) 3. ทบทวนความรเดม (Activate Prior Knoeledge) 4. นำาเสนอเนอหาใหม (Present New Information) 5. ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning) 6. กระตนการตอบสนองบทเรยน (Elicit Response) 7. ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback) 8. ทดสอบความรใหม (Assess Performance)

9. สรปและนำาไปใช (Review and Transfer)เรงเราความสนใจ (Gain Attention)

กระตนหรอเราใหผเรยนเกดความสนใจกบบทเรยนและเนอหาทจะเรยน

การเราความสนใจผเรยนนอาจทำาไดโดย การจดสภาพแวดลอมใหดงดดความ

สนใจ เชนการใชภาพกราฟก ภาพเคลอนไหว และการใชเสยงประกอบบทเรยน

บอกวตถประสงค (Specify Objective) การบอกใหผเรยนทราบถงจดประสงคของบทเรยนนมความสำาคญเปน

อยางยง ผเรยนสามารถควบคมการเรยนของตนเองไดโดยการเลอกศกษา

เนอหาทตองการศกษาไดเอง ดงนนการทผเรยนไดทราบถงจดประสงคของ

บทเรยนลวงหนาทำาใหผเรยนสามารถมงความสนใจไปทเนอหาบทเรยนท

เกยวของ

ทบทวนความรเดม (Activate Prior Knowledge) การทบทวนความรเดมชวยกระตนใหผเรยนสามารถเรยนรเนอหาใหมได

รวดเรวยงขน รปแบบการทบทวนความรเดมในบทเรยนบนเวบทำาไดหลายวธ

เชน กจกรรมการถาม-ตอบคำาถาม หรอการแบงกลมใหผเรยนอภปรายหรอ

สรปเนอหาทไดเคยเรยนมาแลว เปนตน

นำาเสนอเนอหาใหม (Present New Information) การนำาเสนอบทเรยนสามารถทำาไดหลายรปแบบดวยกนคอ การนำาเสนอ

ดวยขอความ รปภาพ เสยง หรอแมกระทงวดทศน อยางไรกตามสงสำาคญทผ

สอนควรใหความสำาคญกคอผเรยน ผสอนควรพจารณาลกษณะของผเรยน

เปนสำาคญเพอใหการนำาเสนอบทเรยนเหมาะสมกบผเรยนมากทสด

ชแนะแนวทางการเรยนร (Guide Learning) การชแนวทางการเรยนรหมายถงการชแนะใหผเรยนสามารถนำาความรทได

เรยนใหมผสมผสานกบความรเกาทเคยไดเรยนไปแลว เพอใหผเรยนเกดการ

เรยนรทรวดเรวและมความแมนยำามากยงขน

กระตนการตอบสนองบทเรยน (Elicit Response) ใหผเรยนมสวนรวมในการเรยน นกการศกษาตางทราบดวาการเรยนรเกด

ขนจากการทผเรยนไดมโอกาสมสวนรวมในกระบวนการเรยนการสอนโดยตรง

ดงนน ในการจดการเรยนการสอน จงควรเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมใน

กจกรรมการเรยน

ใหขอมลยอนกลบ (Provide Feedback) การทผสอนสามารถตดตอสอสารกบผเรยนไดโดยตรงอยางใกลชด

เนองจากบทบาทของผสอนนน เปลยนจากการเปนผถายทอดความรแตเพยง

ผเดยว มาเปนผใหคำาแนะนำาและชวยกำากบการเรยนของผเรยนรายบคคล

ทำาใหผสอนสามารถตดตามกาวหนาและสามารถใหผลยอนกลบแกผเรยน

แตละคนไดดวยความสะดวก

ทดสอบความรใหม (Assess Performance) การทดสอบความรใหมหลงจากศกษาบทเรยน เรยกวา การทดสอบหลงบท

เรยน เปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดทดสอบความรของตนเอง นอกจากนจะ

ยงเปนการวดผลสมฤทธทางการเรยนวาผานเกณฑทกำาหนดหรอไม เพอทจะ

ไปศกษาในบทเรยนตอไปหรอตองกลบไปศกษาเนอหาใหม

สรปและนำาไปใช (Review and Transfer) การสรปและนำาไปใช จดวาเปนสวนสำาคญในขนตอนสดทายทบทเรยนจะ

ตองสรปมโนคตของเนอหาเฉพาะประเดนสำาคญๆ รวมทงขอเสนอแนะตางๆ

เพอเปดโอกาสใหผเรยนไดมโอกาสทบทวนความรของตนเองหลงจากศกษา

เนอหาผานมาแลว ในขณะเดยวกน บทเรยนตองชแนะเนอหาทเกยวของหรอ

ใหขอมลอางองเพมเตม เพอแนะแนวทางใหผเรยนไดศกษาตอในบทเรยนถด

ไป หรอนำาไปประยกตใชกบงานอนตอไป

แนวคดของดคคและคาเรย (Dick and Carey model) 1. การกำาหนดเปาหมายของการสอน (Identify Instructional

Goals) เปนการกำาหนดความมงหมายการสอน ซงตองพฒนาใหสอดคลอง

กบความมงหมายทางการศกษา วเคราะหความจำาเปน (Needs Analysis) และวเคราะหผเรยน

2. ดำาเนนการวเคราะหการเรยนการสอน (Conduct Instructional Analysis) เปนการวเคราะหภารกจ หรอวเคราะหขนตอนการดำาเนนการสอน

ผลการวเคราะหการสอนทได จะเปนการจดหมวดหมของภารกจ (Task Classification) ตามลกษณะของจดมงหมายการสอน

3. กำาหนดพฤตกรรมกอนเรยนและลกษณะผเรยน (Identify Entry Behaviors, Characteristics) การศกษาพฤตกรรมและคณลกษณะ

ของผเรยน (Identify Entry Behaviors) วาเปนผเรยนระดบใด มพน

ความรมากนอยเพยงใด

4. เขยนจดมงหมายเชงพฤตกรรม (Write Performance Objective) เปนจดมงหมายเฉพาะหรอจดมงหมายเชงพฤตกรรม และ

สอดคลองกบจดมงหมายการสอน เพอชวยใหมองเหนแนวทาง การเรยนการ

สอน เปนแนวทางในการวางแผนการจดสภาพแวดลอมการเรยน ชวยใหเหน

แนวทางในการสรางแบบทดสอบ ชวยผเรยนใหเรยนอยางมจดมงหมาย

5. พฒนาขอสอบองเกณฑ (Develop Criterion – Referenced Test Items) เปนการสรางแบบทดสอบแบบองเกณฑ เพอประเมนการเรยน

การสอน

6. พฒนายทธวธการสอน (Develop Instructional Strategies) เปนแผนการสอนหรอเหตการณการสอน ทชวยใหผเรยนสามารถเรยนรได

อยางมประสทธภาพตามจดมงหมาย

7. พฒนาและเลอกวสดการเรยนการสอน (Develop and Select Instructional Materials) เปนการพฒนาและเลอกสอการเรยนการสอน

ทงสอสงพมพและสอโสตทศน

8. ออกแบบและดำาเนนการประเมนเพอการปรบปรง (Design and Conduct Formative Evaluation)

9. การปรบปรงการสอน (Revise Instruction) 10. การออกแบบและดำาเนนการประเมนระบบการสอน (Design and Conduct Summative E valuation) เปนขนการแกไขและปรบปรงการ

สอนตงแตขนท 2 ถงขนท 8แนวคดของเกอรลาชและอลาย (Ger lach and Ely Model)

1. การกำาหนด เปนการกำาหนดวาตองการใหผเรยน ไดรอะไร แคไหน

อยางไร

2. การกำาหนดเนอหา (Specify Content) เปนการกำาหนดวาผเรยน

ตองเรยนอะไรบางจงจะสามารถบรรลเปาหมายทตงไว

3. การวเคราะหประสบการณเดมของผเรยน (Analyze Learner Background Knowledge) เปนการวเคราะหเพอใหทราบความสามารถ

พนฐานของผเรยน

4. เลอกวธสอน (Select Teaching Method) ทำาการเลอกวธสอนให

สอดคลองกบจดมงหมาย

5. กำาหนดขนาดของกลม (Determine Group Size) เลอกวาจะสอน

เปนกลมยอยหรอกลมใหญอยางไร

6. กำาหนดเวลา (Time Allocation) กำาหนดวาจะใชเวลาในการสอน

มากนอยเพยงใด

7. กำาหนดสถานท เครองอำานวยความสะดวก (Specify Setting and Facilities) กำาหนดวาจะสอนทไหน ตองเตรยมอะไรบาง

8. เลอกแหลงวชาการ (Select Learning Resources) จะตองใชสอ

อะไร อยางไร

9. ประเมนผล (Evaluation) การสอนตรงตามจดมงหมายหรอไม

10. วเคราะหขอมลปอนกลบเพอการปรบปรงแกไข (Analyze Feedback for Revision) เปนการวเคราะหวาถาการสอนไมไดผลตามจด

มงหมายจะปรบปรงแกไขตรงไหน อยางไร

ปญหาหลกของการออกแบบการสอน1. ปญหาดานทศทาง (Direction)

- ผเรยนไมทราบวาจะเรยนไปเพออะไร

- ไมรวาจะตองเรยนอะไร

- ตองสนใจจดไหน

2. ปญหาดานการวดผล (Evaluation) เกดขนกบทงผสอนและผเรยน ผสอนจะมปญหา เชน จะรไดอยางไร

วาผเรยนเกดการเรยนรหรอไม วธทใชอยใชไดผลดไหม ถาจะปรบปรงเนอหา

จะปรบปรงตรงไหน จะใหคะแนนอยางยตธรรมไดอยางไร ผเรยนจะมปญหา

เชน ฉนเรยนรอะไรบางจากสงน ขอสอบยากเกนไป ขอสอบกำากวม

3. ปญหาดานเนอหาและการลำาดบเนอหา (Content and Sequence) ครอาจสอนเนอหาทไมตอเนองกน เนอหายากเกนไป เนอหา ไมตรงกบจดมง

หมาย เนอหาไมสมพนธกน สงผลใหผเรยนเกดความไมเขาใจ และสบสนใน

เนอหาทเรยน ฯลฯ

4. ปญหาดานวธการ (Method) การสอนหรอวธสอนของครอาจทำาใหผ

เรยนเกดความเบอหนายไมอยากเขาหองเรยน มทศนคตทไมดตอการเรยน

หรอปญหาการสอนทไมสอดคลองกบจดมงหมายทตงเอาไว

5. ปญหาขอจำากดตาง ๆ (Constraint) การสอนหรอการฝกอบรมนน

ตองใชแหลงทรพยากร 3 ลกษณะ คอ บคลากร ครผสอน และสถาบนตาง ๆ

- บคลาการทวานอาจจะเปนวทยากร ผชวยเหลอตาง ๆ เชน

พนกงานพมพ ผควบคมเครองไมเครองมอ หรออน ๆ

- สถาบนตาง ๆ หมายถง แหลงทเปนความร แหลงทจะใหความรวม

มอสนบสนนตาง ๆ อาจเปนหองสมด หนวยงานตาง ๆ เปนตน

ประโยชนของการออกแบบการสอน

1. ชวยใหจดทำาหลกสตรวชาชพทกสาขาวชางายขน

2. ชวยใหครและนกเรยนมปฏสมพนธทดตอกน

3. ชวยใหนกเรยนมความตงใจ สนกกบเนอหา เกดประสบการณ

การเรยนรไดงายขน

4. ชวยใหจดทำาสอการเรยนการสอนไดถกตองเหมาะสมตามความ

ตองการของผเรยน และนำาไปใชไดอยางมประสทธภาพ

5. ชวยใหผทสนใจเกดแรงกระตนทจะพฒนาและออกแบบการเรยน

การสอนใหเหมาะสมกบเนอวชาและผเรยน