лекц №4 хяналтын системийн бүтэй

LOGO

Лекц №4 “Санхүүгийн дотоод хяналтын системийн

бүтэц”

Хянан шалгалт, Дотоод аудит


Copyright 2013 © B. Amartuvshin

Дэд сэдвүүд

Ìîíèòîðиíã

Ìýäýýëýë áà êîììóíèêàöè

Õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãàà

Ýðñäëèéí ¿íýëãýý

Õÿíàëòûí îð÷èí



1. Хяналтын орчин

Хяналтын орчин

Àëèâàà ñèòåìä çàéëøã¿é áàéõ ёстой ç¿éë áîë õÿíàëò áèëýý.



Õÿíàëòûí ¿éë àæèëëàãàà íü áàéãóóëëàãûí äîòîðõ á¿õ äýä ñèñòåì, òýäãýýðèéí ýëåìåíò¿¿äèéã õàìàðäàã áºãººä ¿éë àæèëëàãààã õýìæèõ, ¿ð ä¿íã òºëºâëºãººòýé õàðüöóóëàõ, ñтàíäàðò òîãòîîõ, çîõèöóóëàõ ãýñýí ¿íäñýí ýëåìåíòòýé.

Õÿíàëò íü òºëºâëºãººã ã¿éöýòãýëòýé õàðüöóóëàõ, øààðäëàãàòàé àðãà õýìæýýã àâàõàä ÷èãëýãääýã. Õÿíàëò õàìãààëàëòûí àðãà õýðýãñëèéã á¿õýëä íü äîòîîä õÿíàëòûí á¿òýö ãýæ ¿çäýã.

Үргэлжлэл ...



Äîòîîä õÿíàëòûí á¿òýö ñàéí áîë á¿õ íººöèéí óäèðäëàãà, ¿éë àæèëëàãààíû óäèðäëàãà õýâèéí ÿâàãäàõ à÷ õîëáîãäîëòîé.

Íÿãòëàí áîäîã÷èä äîòîîä õÿíàëòûí á¿òöèéã çîõèîí áàéãóóëàõ ¸ñòîé áºãººä àóäèò õèéõ ÿâöàä äîòîîä õÿíàëòûã ñàéæðóóëàх òîõèðîìæòîé àðãà õýìæýý àâàõ ¸ñòîé.

Äîòîîä õÿíàëòûí çîðèëãî

1. ¯éë àæèëëàãààã ¿ð àøèãòàé ÿâóóëàõ

2. Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàãíàëûí íàéäâàðòàé áàéäëûã õàíãàõ

3. Õóóëü ýðõ ç¿éí çîõèöóóëàëòàíä íèéöýí àæèëëàõ

Дотоод хяналтын зорилго






Äîòîîä õÿíàëò íü дараах õàðèëцàà õîëáîî бүхийá¿ðýëäýõ¿¿í õýñãýýñ á¿ðääýã.

Concept

B

E

C

D

AХяналтын орчин

Эрсдлийн үнэлгээ

Хяналтын үйл ажиллагаа

Мониторинг

Ìýäýýëýë áà êîììóíèêàöè

Дотоод хяналтын бүтэцХянан шалгалт, Дотоод аудит


Äîòîîä õÿíàëòûí á¿òýö

Õÿíàëòûí îð÷èí Ìîíèòîðíã

Ýðñäëèéí ¿íýëãýý

Õÿíàëòûí ¿éë

àæèëëàãàà

Ìýäýýëýë õàðèëöà

à

Ìýäýýëýë áîëîâñðóóëàëòûí

õÿíàëò

Ïðîãðàììûí õÿíàëò

Åðºíõèé õÿíàëò

Àæèë ø¿éëãýýíèé

õÿíàëò

Хяналтын орчин

À. Øóäàðãà ¸ñ ç¿éòýé áàéäëûí ¿íý öýíý: Óäèðäëàãà íü ¸ñ сóðòаõóóíã¿é áóþó øóäàðãà áóс áàéäàëä õ¿ðãýõýä íºëººëæ áàéãàà ìóó íºëºº áîëîí øàëòãààíûã àðèëãàõ ¸ñòîé.

Á. Óð ÷àäâàðûã ¿çýõ: Óäèðäëàãà íü òîäîðõîé àæèëä òîõèðîõ óð ÷àäâàðûí ò¿âøèíã àâ÷ ¿çýõ ¸ñòîé.

Â. Çàõèðëóóäûí çºâëºë ýñâýë àóäèòûí õîðîîíû îðîëöîî: Ýäãýýð ãèø¿¿äèéí áèå äààñàí áàéäàë, òóðøëàãà áîëîí ýðõ ìýäýë íü òóõàéí áàéãóóëëàãûí õÿíàëòàíä íºëººëºõ õ¿÷èí ç¿éë¿¿ä îðíî.



Áàéãóóëëàãà ñàéí õÿíàëòûí îð÷èíã á¿ðä¿¿ëýõ áîëîìæòîé áàéäàã. Äîòîîä õÿíàëòûí îð÷èí äàðààõ ýëеìåíò¿¿äýýñ á¿ðäýíý.


Ã. Óäèðäëàãûí ôèëîñîôè, áà ¿éë àæèëëàãààíû õýâ ìàÿã: ¯¿íä: Áèçíåñèéí ýðñäëèéã òîäîðõîéëîõ, ò¿¿íä ìîíèòîðèíã õèéõýä

óäèðäëàãûí àðãà áàðèë õàíäëàãûã îðóóëàõ Ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàíä óäèðäëàãûí ÿâóóëæ áóé ¿éëäýë òºðõ

áàéäëûã îðóóëàõ Ìýäýýëëèéí ïðîöåññ, íÿãòëàí áîäîõ á¿ðòãýëèéí ¿¿ðýã, òîîöîîíû

¿éë àæèëëàãàà áîëîí àæèë÷èí àëáàí õààã÷äàä õàíäàõ óäèðäëàãûí òºëºâ áàéäëûã àãóóëäàã.

Ä. Çîõèîí áàéãóóëàëòûí á¿òýö: Ýðõ ìýäýë áîëîí õ¿ëýýõ ¿¿ðýã õàðèóöëàãûí îðîí çàé áîëîí òàéëàãíàëòûí çîõèñòîé õýëáýð¿¿ä íü õýëýëöýãäñýí áàéõ ¸ñòîé.




Å. Ýðõ ¿¿ðãèéí õóâààðèëàëò: Ýðõ ìýäýë áîëîí õ¿ëýýõ ¿¿ðýã õàðèóöëàãûã õýðõýí õóâààðèëàõ, õýðõýí òàéëàãíàõ, øàòëàí çàõèðàõ ¸ñûã õýðõýí áèé áîëãîõ âý ãýñýí àñóóäëóóä õàìàðíà.

¨. Õ¿íèé íººöèéí áîäëîãî áà ïðàêòèê: Ýíý íü àæèë÷èí õºëñëºõ, ÷èãë¿¿ëýõ , ñóðãàëò, ¿íýëãýý, óðàìøóóëàë, íºõºí òºëáºð îëãîõòîé õîëáîãääîã. Ñóðãàëòûí áîäëîãóóä íü ã¿éöýòãýõ ¿¿ðýã , çàí òºëâèéí õ¿ëýýõ õàðèóöëàãà, ã¿éцýòãýëèéã äàìæóóëàõ ¿¿ðýãòýé.





2. Эрсдлийн үнэлгээ

Эрсдлийн үнэлгээ

Ýðñäëèéã ¿íýëíý ãýäýã íü бîëçîøã¿é ýðñäëèéã øèíæèæ òàíèí ìýäýõ, ýðñäëýýñ ñýðãèéëýõ àðãà, òºëºâëºãººã áîëîâñðóóëàõ àæëóóäààñ á¿ðäýíý.



Ýðñäëèéí ¿íýëãýý íü áàéãóóëëàãûí á¿õ ò¿âøèí äýõ çîðèëòûã äàãàæ ìºðäºõ, ñàíõ¿¿ãèéí òàéëàãíàëò áîëîí ¿éë àæèëëàãààíû òàëààðõ èæ á¿ðýí ìýäýýëýë äýýð ñóóðèëäàã. Ýðñäëèéí ¿íýëãýý íü ýäèéí çàñàã, ¿éëäâýðëýë, õóóëь òîãòîîìæèéí îð÷èí áîëîí áóсàä ¿éë àæèëëàãààíû íºõöºë áàéäàëä óäèðäëàãûí ººð÷ëөëò õèéõ ¿íäñýí ñóóðü áîëäîã.


Ýðñäýëä íºëººëæ áîëîõ äàðààõ õ¿÷èí ç¿éëä îíöãîé àíõààðíà. ¯¿íä:

¯éë àæèëëàãààíû îð÷íû ººð÷ëºëò Øèíý àæèë÷èä Øèíý áîëîí çàñâàðëàãäñàí ìýäýýëëèéí ñèñòåì Îãöîì ºñºëò õºãæèë Øèíý òåõíîëîãè Øèíý áèçíåñèéí øóãàì, á¿òýýãäýõ¿¿í ýñâýë ¿éë

àæèëëàãàà Êîðïîðàöèéã äàõèí çîõèîí áàéãóóëàõ Ãàäààä çàõ çýýëýý ºðãºòãºõ





3. Хяналтын үйл ажиллагаа

Хяналтын үйл ажиллага

Зîðèëгîä õ¿ðýõýä ó÷èð÷ áîëîõ эðсäëèéã òîäîðõîéëîõûí òóëä óäèðäëàãûí ç¿ãýýñ ÿâóóëñàí ¿éë àæèëëàãààíû ã¿éöýòãýë áîëîí àâ÷ õýðýãæ¿¿ëæ áóé ¿éë àæèëëàãààã íîòëîõîä ÷èãëýñýí áîäëîãî áîëîí ãîðиìûã îéëãîíî.

Ýäãýýð á¿õ ¿éë àæèëëàãàà íü àâòîìàòæóóëàãäñàí áóþó çààâàð÷èëàãäñàí ýñýõýýñ õàìààð÷ ìàø îëîí òºðëèéí çîðèëòûã áàéãóóëëàãûí á¿õ øàò äàìæëàãà áîëîí á¿òцэд áèé áîëäîã.



Үүнд:

А. Гүйцэтгэлд хийгдэх шалгалт

Топ менежерийн явуулсан шалгалт нь төсөвлөсөн ба бодит гүйцэтгэлтэй нь харьцуулж, урьдчилсан прогноз, өмнөх гүйцэтгэл ба өрсөлдөгчийн үр дүнд хийсэн шалгалтыг хамруулна.

Б. Мэдээллийн процесс

Үйл ажиллагааг нарийн тодорхой, бүрэн, зөвшөөрөлтэй байгааг шалгахыг шаарддаг.

В. Байгууллагын баталсан бүтцийн дагуу ажил үүргийн хуваарийг оновчтой бий болгох нь тухайн ажлын байранд буй хүний үүрэгт ажилд алдаа ба залилангийн чанартай үйлдэл байгаа эсэх, түүнийг нуун далдлах, гэмт хэрэг үйлдэх боломжийг олгохгүй байх.





4. Ìýäýýëýë áà êîììóíèêàöè

4.Ìýäýýëýë áà êîììóíèêàöè:

Õîëáîãäîõ äîòîîä ãàäààä ìýäýýëýë íü òóõàéí öàã ¿åä ãàðñàí, òîãòîîñîí, ìýäýýëýãäñýí áàéíà. Ìýäýýëëèéí ñèñòåì íü àëáàí áà àëáàí áóñ áàéæ áîëíî.

Äîòîîä áà ãàäààä ìýäýýëëèéã ¿éë àæèëëàãààíû áîëîí ñàíõí¿¿ãèéí òàéëàíä õýðýãëýíý. Ýäãýýð òàéëàí íü ãàäààä êîììóíèêàöè, øèéâäýð ãàîãàëò, áàéãóóëëàãèéí õÿíàëò, ¿éë àæèëëàãààã õÿëáàð÷èëíà.

Ìýäýýëëèéí ñèñòåì íü áàéãóóëëàãûí ñòðàòåãè çîðèëòûã íýãòãýäýã.




Áàéãóóëëàãàä àæèëëàæ áàéãàà õóâü õ¿í á¿ð òýäíèé àæèë íü áóñàäòàé ÿàæ õîëáîãäîæ íºëºº ¿ç¿¿ëäýãèéã îéëãîõ õýðýãòýé.

Ìåíåæåð áà çàõèðëûí õîîðîíä ¿ð ä¿íòýé õîëáîî õàðèëöàà áàéõ íü ÷óõàë þì.

Ãàäààä õýñýã áîëîõ ¿éë÷ë¿¿ëýã÷, áýëòãýí íèéë¿¿ëýã÷, òºðèéí çîõèöóóëàã÷ áàéãóóëëàãà áîëîí õóâüöàà ýçýìøèã÷èä ìýäýýëýë íü íýýëëòýé ,¿ð ä¿íòýé áàéíà.





5. Мониторинг


Ìîíèòîðèíãèéí çîðèëãî íü äîòîîä õÿíàëòûí á¿òöèéí ÷àíàðûã ¿íýëýõýä îðøèíî.

Ìîíèòîðèíã 1. Бàéíãèéí 2. Үå÷èëñýí ãýæ àíãèëíà.

Хяналтын энэ хэлбэрийн цар хэмжээ нь эрсдлийн үнэлгээ болон явцын хяналтын үйл ажиллагааны үр ашгаас хамаардаг. Мониторинг нь тохиолдсон үйл явц бүрийг үнэлнэ.



лекц №4 хяналтын системийн бүтэй

Documents

Transcript of лекц №4 хяналтын системийн бүтэй