บทท 3 การจดการสนคาคงคลง

Inventory Management

การจดการสนคาคงคลง

เนอหา - ความหมายและการจดการ - ความส าคญของการจดสนคาคงคลง - ประโยชนของการจดสนคาคงคลง - ประเภทของสนคาคงคลง - การควบคมสนคาคงคลง - ระบบการจดการสนคาคงคลง

วตถประสงค : เพอใหนกศกษา - ทราบและเขาใจความหมายสนคาคงคลง - ทราบและเขาใจความส าคญสนคาคงคลง - ทราบและเขาใจวตถสงคสนคาคงคลง - ทราบและเขาใจประโยชนสนคาคงคลง - ทราบและเขาใจประเภทสนคาคงคลง - ทราบและเขาใจการควบคมสนคาคงคลง

www.LearnWWW.com

• การจดการสนคาคงคลง (Inventory Management)เกยวของกบการควบคมวสด สงของ สนคาและวสดใหการลนไหล การรบการจดเกบ และการสงมอบ ทงภายในองคกรและระหวางองคกรในโซอปทานโลจสตกส

• การจดการคลงสนคาเกยวของกบอสงหารมทรพยทเปนทรพยสนถาวร(fixed Asset) ทมงเนนไปทตวโครงสราง การออกแบบอาคาร การจดการภายในคลง ทเกยวกบอปกรณยกขนประเภทตางๆ เพอใหสามรถขนยายจดเกบสนคาไดอยางมประสทธภาพเกดประโยชนในเชงพนท

• สนคาคงเหลอ หรอ Inventory หรอ Stock หมายถง สงของตางทเปนทรพยสนทเคลอนทไดมมลคาและผ ถอครองหรอผฝาก มกรรมสทธเปนเจาของตามกฎหมาย ทงโดย นตกรรม,นตสมพนธ,พฤตนย

• สนคาคงคลง ไดแก สนคาตางๆทเกบอยในคลงสนคา เชน สนคาส าเรจรป,สนคาระหวางการผลต,วตถดบ,สนคาสนเปลอง,ทรพยสนสงของทงหมดจะตองมลกษณะทเปนของทสามารถโยกยายไดทเรยกวา เปนสงหารมทรพย ซงถอวาเปนของทมมลคาสามารถถอครองได และเปลยนมอได

ความหมายของคลงสนคา

คลงสนคา (Ware House) หมายถง พนททไดวางแผนแลวเพอใหเกดประสทธภาพในการใชสอยและการเคลอนยายสนคาและวตถดบ โดยคลงสนคาท าหนาทในการเกบสนคาระหวางกระบวนการเคลอนยาย เพอสนบสนนการผลตและการกระจายสนคา ซงสนคาทเกบในคลงสนคาสามารถแบงออกเปน 2 ประเภท ไดแกวตถดบ และสนคาส าเรจรป

ความหมายของการจดการสนคาคงคลง

การจดการสนคาคงคลง หมายถง การควบคมและการวางแผน ในการรกษาระดบสนคาคงคลงในปรมาณทเหมาะสม เพอตอบสนองความตองการของลกคาและเสยคาใชจายเกยวกบสนคาคงคลงต าสด

ความส าคญของการจดการสนคาคงคลง

• ปจจยน าเขาของกระบวนการผลตมความส าคญอยางยง คอ วตถดบ ชนสวนและวสดตาง ๆ ทเรยกรวมกนวา สนคาคงคลง • ซงเปนสวนประกอบทางตนทนของผลตภณฑทสงทสด • สนคาคงคลงตองมเพยงพอในการตอบสนองลกคาดานความพงพอใจในดานเวลา • การจดซอจดหาสนคาคงคลง มผลกระทบตอผลก าไรโดยตรง

วตถประสงคของการจดการสนคาคงคลง

1. สามารถมสนคาคงคลงบรการลกคาในปรมาณทเพยงพอ 2. สามารถลดระดบการลงทนในสนคาคงคลงต าทสด 3. เพอก าหนดปรมาณการสงซอและจดสงซอทดทสด 4. เพอรกษาสภาพคลอง โดยก าหนดอตราการหมนเวยนสนคาใหเรว

ขน 5. เพอปองกนความไมแนนอนทอาจเกดขนในอนาคต 6. เพอควบคมไมใหสนคามากเกน จนท าใหพนทในการจดเกบไม

เพยงพอ

ประโยชนของการจดการสนคาคงคลง

1. ตอบสนองความตองการของลกคาได 2. รกษาการผลตใหมอตราคงทสม าเสมอ 3. ท าใหธรกจมสภาพคลองมากขน 4. ลดคาใชจายเกยวกบสนคาคงคลง 5. วางแผนและควบคมสนคาอยางเหมาะสมและมประสทธภาพ 6. ท าใหสามารถตงราคาขายไดต ากวาคแขงขน

ประเภทของสนคาคงคลงตามลกษณะของสนคาคงคลง

1. สนคาคงคลงทเปนวตถดบ (Raw Material Inventory)

2. สนคาคงคลงระหวางการผลต (Work-in-Process, WIP)

3. สนคาคงคลงประเภทอะไหลส าหรบซอมบ ารง (Maintenance/Repair/Operating, MROs)

4. สนคาคงคลงประเภทสนคาส าเรจ (Finished Goods Inventory)

ประเภทของสนคาคงคลงในเสนทางของระบบโลจสตกส

1. สนคาคงคลงเพอรองรบความตองการตามวฏจกร และความตองการในชวงปรกต (Cycle/Regular Stock)

2. สนคาคงคลงส ารอง (Safety Stock)

3. สนคาทถกเกบในชวงฤดกาล (Seasonal Stock)

4. สนคาซงอยในระยะตาง ๆ ของเสนทางขนสง:จากโรงงานไปยงลกคา

ประเภทสนคาคงคลงทชวยปองกนความเสยงจากการด าเนนงานในลกษณะตาง ๆ ไดเปน 5 ประเภท

5. สนคาส ารองเพมเตมเพอเหตผลอน ๆ (Other Stock)

ปจจยทมาก าหนดปรมาณสนคาคงเหลอ

1. การพยากรณยอดขายในอนาคต

2. ความคงทนของสนคา

3. สมยนยม

4. ระยะเวลาในการผลต

5. ปรมาณเงนลงทนในสนคา

6. แนวโนมของการเปลยนแปลงราคาขาย

ปจจยทมาก าหนดปรมาณสนคาคงเหลอ (ตอ)

7. แนวโนมการขาดแคลนสนคา

8. อตราการสญเสยระหวางผลต

9. ขนาดของคลงสนคา

10. ระยะเวลาการสงมอบสนคาหรอระยะเวลาการเดนทางของสนคา

11. คาใชจายในการสงซอหรอตนทนในการสงซอ

12. คาใชจายในการจดเกบสนคาหรอตนทนส าหรบการจดเกบสนคา

ความหมายของสนคาคงคลง

สนคาคงคลง หมายถง สนทรพยหรอสนคาทหมนเวยน ซงตองมไวเพอการจ าหนายหรอผลตในอนาคต โดยทวไปสามารถแบงตามประเภทของสนคาคงคลงไดดงน

สนคาคงคลง

วสดซอมบ ารง (Repair Supplies)

งานระหวางกระบวนการผลต (Work-in-Process)

สนคาส าเรจรป (Finished Goods)

วตถดบ (Raw Material)

ลกษณะสนคาคงคลงแบงตามภารกจ

1. สนคาคงคลงหรอสนคาหมนเวยน (Current Stock) เปนการส ารองสนคา เพอใหมปรมาณทเพยงพอตอความตองการทงเพอการผลตและเพอการสงมอบใหลกคา รวมถงสนคาทผลตไดบางฤดเทานน

2. สนคาอยระหวางกระบวนการผลตภายในกระบวนการผลตโรงงาน (Work-in-Process Stock)

3. สนคาระหวางการขนสง (In-Transit) ซงอยในระหวางเสนทางการขนสง จากโรงงานของผขายมายงโรงงานการผลต เชน การขนสงทางเรอ หรอการเกบรกษาไว ร คลงสนคา หรอศนยกระจายสนคา การขนสงจากโรงงานไปยงลกคา

4. สนคาคงคลงส ารอง (Reserve Inventory) เปนสนคาคงคลงส ารองทผขายสนคาไดเกบส ารองไวใหกบผผลต (ลกคา) เพอปองกนความแปรผนของ Order ฉกเฉนหรอปองกนการผลตทไมทนหรอปองกนการสงไมทน

กจกรรมหลกของการจดการสนคาคงคลง

1. การบรหารสนคาคงคลง (Inventory Management) เปนกจกรรมทเกยวของกบการวางแผนและการปฏบตการดานการรบขจดเกบ และการสงมอบสนคา ซงเกยวของกบงานควบคมการด าเนนการตางๆ เชน งานดานเอกสาร การควบคมสนคาจดเกบ การจดสรรพนท (Space Utilize) ในคลงสนคา

2. การบรหารตนทนสนคาคงคลง (Inventory Carrying Cost) เปนการบรหารจดการ เพอใหมการถอครองสนคาคงคลงนอยทสด ซงมความส าคญตอการจดการโลจสตกสและโซอปทาน เพอประสทธภาพการบรหารสนคาคลคลงใหต าสด

ประโยชนของสนคาคงคลง

1. เพอตอบสนองความตองการของลกคาในแตละชวงเวลาทงในและนอกฤดกาล 2. เพอรกษาการผลตใหมอตราคงทสม าเสมอ โดยจะเกบสนคาทปรมาณการขายต าไวขาย

ชวงฤดกาลทลกคาตองการ 3. ท าใหธรกจไดสวนลดปรมาณจากการจดซอครงละมากๆ 4. ปองกนสนคาขาดมอดวยสตอกเพอความปลอดภย (Safety Stock) ในกรณเกดความลาชา

หรอบงเอญมค าสงซอเพมขนกะทนหน หรอเปนการสรางความไดเปรยบทางการแขงขน 5. ท าใหกระบวนการผลตสามารถด าเนนการตอเนองอยางราบรน ไมมกาหยดชะงก เพราะ

วตถดบขาด จนเกดความเสยหายตอกระบวนการผลต

วตถประสงคของการจดการสนคาคงคลง

แบงไดเปน 2 ประการใหญ คอ

มปรมาณสนคาเพยงพอตอการบรการลกคา และทนตอความตองการเสมอ เพอสรางยอดขาย และสวนแบง

การตลาดไว

ลดระดบการลงทนในสนคาคงคลงใหต าทสด เพอท าใหตนทนการผลตต าสด

วตถประสงคของการจดการสนคาคงคลง

การจดการผลตทมคณภาพ

การบรการ สนคาคงคลง

ความพงพอใจของลกคา

ตนทนของสนคาคงคลง (Inventory Cost)

1. คาใชจายในการสงซอ (Ordering Cost) เปนคาใชจายในขนตอนการสงซอสนคาซงขนอยกบจ านวนครงของการสงซอ แตไมขนกบปรมาณสนคาทสงซอ คาใชจายในการสงซอ เชน คาเอกสารใบสงซอ คาโทรศพท คาขนสงสนคา คาใชจายในการตรวจรบของ คาธรรมเนยมน าสนคาออกจากศลกากร เปนตน

2. คาใชจายในการเกบรกษา (Carrying Cost) เปนคาใชจายในการเกบรกษาสภาพสนคาคงคลง ขนอยกบปรมาณของสนคาและระยะเวลาทเกบสนคาคงคลง

3. คาใชจายเนองจากสนคาขาด (Stock out Cost) เปนคาใชจายทเกดขนจากการมสนคาคงคลงไมเพยงพอตอการผลตหรอการขาย คาใชจายน จะตรงขามกบปรมาณสนคาคงคลงทม เราะถามสนคาคงคลงมากจะไมเกดการขาดสนคา แตถามสนคาคงคลงนอยโอกาสมการขาดมมาก คาใชจาย เชน คาใชจายค าสงซอของลอตพเศษจากตางประเทศ เพอน ามาใชแบบฉกเฉน

ตนทนของสนคาคงคลง (Inventory Cost)

4. คาใชจายในการตงเครองจกร (Setup Cost) เปนคาใชจายทเกดขนจากการเปลยนสายการผลตของเครองจกรจากสนคาทตางชนดกน

ปจจยทใชในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลง

1. จดมงหมายหลกในการมสนคาคงคลง โดยปกตแลวสนคาคงคลงมไวเพอใหการด าเนนธรกจเปนไปอยางราบรน ไมสะดดหรอหยดชะงก แตบางครงธรกจอาจมจดมงหมายอน เชนถาคาดการณวาราคาสนคามแนวโนมจะสงขนในอนาคต กอาจเกงก าไรโดยเลอกเกบสนคาคงคลงในปจจบน เพอขายในราคาทสงขนในอนาคต ปรมาณของสนคาคงคลงจงมจ านวนมาก หรอบางครงไดรบขอเสนอสวนลดเงนสดจาก Supplier โดยตองสงซอสนคาเปนจ านวนมากๆ ในกรณนตองเปรยบเทยบถงผลดจากสวนลดเงนสดทไดรบ และผลเสยจากคาใชจายการบรหารสนคาคงคลงทเพมขน 2. ยอดขายในอดตของธรกจ โดยผประกอบการสามารถน ายอดขายทเกดขนในอดตของตนมาพยากรณยอดขายทอาจเกดขนในอนาคต ทงนการก าหนดปรมาณสนคาคงคลงของธรกจจะแปรผนโดยตรงกบยอดขายทพยากรณไดนนเอง ถาขายมาก กอาจตองมปรมาณสนคาคงคลงในระดบคอนขางมาก เพอรองรบการขายทพยากรณไวนนแตถาเปนธรกจทพงเกดขนใหมยงไมมยอดขายในอดตกสามารถก าหนดระดบของสนคาคงคลงไดจากการประมาณการยอดขายของตน

ปจจยทใชในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลง

3. การซอขายตามฤดกาล (Seasonal Selling) ถาเปนธรกจทมการซอขายตามฤดกาล เชนธรกจขายรม ซงถาเขาสชวงฤดฝน ยอดขายกอาจมากกวาปกต ดงนนระดบของปรมาณสนคาคงคลงในในชวงฤดฝนกจะมากขนตามปรมาณของยอดขายทเพมขน หลงจากนนยอดขายกจะลดลงมาสระดบปกต ซงระดบของปรมาณสนคาคงคลงกจะลดลงตาม 4. คณสมบตของสนคา อนไดแก วงจรชวต ความคงทน ขนาด รปลกษณ เปนตน ถาเปนธรกจทขายผกหรอผลไม ซงมวงจรชวตนอย การทธรกจจะมปรมาณสนคาคงคลงมากกคงไมใชสงทดแนนอน เนองจากถาขายไมหมด ผกหรอผลไมนนกอาจจะเนาเสยหายไดในเวลาคอนขางเรว นอกจากนสนคาบางชนดแมวาจะเกบไดนาน อาจเสอมสภาพ หมดอาย หรอเสยหายได ธรกจกอาจตองมสนคาเผอปลอดภย (Safety Stock) เพอรองรบไมใหการขายสะดดลงได

ปจจยทใชในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลง

5. การแบงประเภทของสนคา ในบางครงธรกจอาจมการผลตสนคาหลายชนดส าหรบขาย บางอยางอาจขายไดมาก บางอยางอาจขายไดคอนขางนอย กอาจแบงประเภทตามปรมาณการขายออกเปน สนคาประเภททมความส าคญมาก ซงสามารถขายไดเปนจ านวนมาก และสนคาทมความส าคญนอย เพราะขายไดนอย ซงก าหนดปรมาณของสนคาคงคลงตามความส าคญของสนคาแตละประเภท เชน สนคาทมความส าคญมาก ขายไดมาก กควรมปรมาณของสนคาคงคลงมาก สนคาทมความส าคญนอย ขายไดนอย กควรมปรมาณของสนคาคงคลงนอย เปนตน 6. ความนยมในตวสนคา ถาธรกจมสนคาประเภทลาสมยไมเปนทนยม ปรมาณสนคาคงเหลอของสนคาชนดนกควรจะมปรมาณนอยกวาสนคาประเภทอนในสายการผลตของธรกจนน นอกจากนความนยมของลกคายงเปลยนแปลงไดตลอดเวลา โดยทธรกจไมสามารถควบคมได ดงนนส าหรบกรณทธรกจมสนคาทเปนทนยม ตดตลาด และมแนวโนมวาจะขายไดเพมขน ธรกจจงควรตองพจารณาถงการมสนคาเผอปลอดภยในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลงของตนดวย เพอปองกนการขาดแคลนสนคาซงจะน ามาซงการสญเสยลกคาในทสดนนเอง

ปจจยทใชในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลง

7. ความไมแนนอนในการจดสงสนคาของ Suppliers ในบางครงธรกจอาจตองสงซอวตถดบจาก Suppliers ซงโดยปกตจะมระยะเวลาการสงซอสนคา (Lead Time) ทคอนขางแนนอน แตเมอถงเวลาการจดสงวตถดบจรงอาจมความลาชาเกดขน ทงนอาจเกดจากเหตการณไมคาดฝนตางๆ ทไมสามารถควบคมได เชน เกดอบตเหตรถขนสงชนกนขน ดงนนในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลง ผประกอบการกควรจะตองมสนคาเผอปลอดภยเกบไวดวย เพอปองกนไมใหธรกจหยดชะงก และสญเสยโอกาสในการขาย อนอาจเกดจากความไมแนนอนของการจดสงสนคาน 8. การน าเทคโนโลยสารสนเทศเขามาใชในการบรหารสนคาคงคลง โดยเฉพาะในดานการสอสาร และการด าเนนรายการทางการคากบลกคา ทงนเพราะหากการสอสารผดพลาด ธรกจกจะเสยโอกาสในการขายสนคาใหแกลกคา อนเนองมาจากขายสนคาผดประเภท ขายสนคาไมตรงตามปรมาณทลกคาตองการ หรออาจไมมสนคาส าหรบขาย นอกจากนหากการตอบสนองตอค าสงซอจากลกคาลาชา กจะท าใหคาดการณปรมาณสนคาคงคลงเพอรองรบการขายไดยาก

ปจจยทใชในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลง

9. การเปลยนแปลงนโยบายของภาครฐ อนไดแก กฎหมาย ขอก าหนด และระเบยบขอบงคบตางๆ ซงท าใหเกดทงโอกาส หรออปสรรคตอการด าเนนธรกจ และสงผลโดยตรงตอปรมาณสนคาคงคลงของธรกจแตละประเภท โดยเฉพาะอยางยงกบธรกจทขนกบนโยบายการจดซอจดจางของภาครฐ 10. ตนทนของสนคาคงคลง (Inventory Cost) ทงนในการก าหนดปรมาณของสนคาคงคลงของธรกจนนตองค านงถงตนทนตางๆ ทเกดขนดวย โดยจดมงหมายหลกกคอ ตองมปรมาณของสนคาคงคลงทเหมาะสมและมตนทนในการบรหารต าทสด

ระบบการควบคมสนคาคงคลง (Inventory Control System)

ระบบการควบคมสนคาคงคลงแบงเปน 4 วธ คอ 1. ระบบสนคาคงคลงอยางตอเนอง (Continuous Inventory System) เปนระบบสนคาคง

คลงทมวธการลงบญชทกครงทมการรบและจายของ ท าใหบญชคมยอดแสดงคงเหลอทแทจรงของสนคาคงคลงอยเสมอ ระบบนเหมาะส าหรบการควบคมสนคาคงคลงรายการทส าคญใหขาดมอไมได

2. ระบบสนคาคงคลงเมอสนงวด (Periodic Inventory System) เปนระบบสนคาคงคลงทมวธการลงบญชเฉพาะในชวงเวลาทก าหนดไวเทานน เชน การตรวจนบและลงบญชทกปลายสปดาหหรอปลายเดอน ระบบนเหมาะส าหรบสนคาทมการสงซอ และเบกใชเปนชวงเวลาทแนนอน

ระบบการควบคมสนคาคงคลง (Inventory Control System)

ขอดของระบบสนคาคงคลงแบบตอเนอง - มสนคาคงคลงเผอขาดมอนอยกวา โดยจะเผอสนคาไวเฉพาะชวงเวลารอคอยเทานน แตระบบเมอสนงวดตองเผอสนคาไวทงชวงเวลารอคอย และเวลาระหวางการสงซอแตละครง - ใชจ านวนสงซอคงทซงจะท าใหสวนลดปรมาณไดงาย - สามารถตรวจสนคาคงคลงแตละตวอยางอสระ และเจาะจงเขมงวดเฉพาะรายการทมราคาแพง ขอดของระบบสนคาคงคลงเมอสนงวด - ใชเวลานอยกวาและเสยคาใชจายในการควบคมนอยกวาระบบตอเนอง - เหมาะกบการสงซอของจากผขายรายเดยวกน และสงซอหลายชนด - คาใชจายในการเกบขอมลสนคาคงคลงต ากวา

ระบบการควบคมสนคาคงคลง (Inventory Control System)

ขอดของระบบสนคาคงคลงแบบตอเนอง - มสนคาคงคลงเผอขาดมอนอยกวา โดยจะเผอสนคาไวเฉพาะชวงเวลารอคอยเทานน แตระบบเมอสนงวดตองเผอสนคาไวทงชวงเวลารอคอย และเวลาระหวางการสงซอแตละครง - ใชจ านวนสงซอคงทซงจะท าใหสวนลดปรมาณไดงาย - สามารถตรวจสนคาคงคลงแตละตวอยางอสระ และเจาะจงเขมงวดเฉพาะรายการทมราคาแพง ขอดของระบบสนคาคงคลงเมอสนงวด - ใชเวลานอยกวาและเสยคาใชจายในการควบคมนอยกวาระบบตอเนอง - เหมาะกบการสงซอของจากผขายรายเดยวกน และสงซอหลายชนด - คาใชจายในการเกบขอมลสนคาคงคลงต ากวา

ระบบการควบคมสนคาคงคลง (Inventory Control System)

3. ระบบการจ าแนกสนคาคงคลงเปนหมวดเอบซ (ABC) ระบบนเปนวธการจ าแนกสนคาคงคลงออกเปนแตละประเภทโดยพจารณาปรมาณและมลคาของสนคาคงคลงแตละรายการเปนเกณฑ เพอลดภาระในในการดแล ตรวจนบ และควบคมสนคาคงคลงทมอยมากมาย กลม A เปนสนคาคงคลงทมปรมาณนอย (5-15 % ของสนคาคงคลงทงหมด) แตมมลคารวมคอนขางสง (70-80 % ของมลคาทงหมด) กลม B เปนสนคาคงคลงทมปรมาณปานกลาง (30 % ของสนคาคงคลงทงหมด) แตมมลคารวมปานกลาง(15 % ของมลคาทงหมด) กลม C เปนสนคาคงคลงทมปรมาณปานมาก (50-60 % ของสนคาคงคลงทงหมด) แตมมลคารวมนอย (5-10 % ของมลคาทงหมด)

ระบบการควบคมสนคาคงคลง (Inventory Control System)

ระบบการควบคมสนคาคงคลง (Inventory Control System)

4. การตรวจนบจ านวนสนคาคงคลง เปนการตรวจนบสนคาเพอใหเกดความมนใจวาสนคานนมอยจรง และ ในบญชตรงกน ดงน 4.1 วธปดบญชตรวจนบ คอเลอกวนใดวนหนงทจะท าการปดบญชแลวหามมใหมการเบกจายเพมเตม หรอเคลอนยายสนคาคงคลงทกรายการ 4.2 วธเวยนตรวจนบ จะปดการเคลอนยายสนคาคงคลงเปนสวนเพอตรวจนบ เมอสวนใดตรวจนบเสรจกเปดขายหรอเบกจายไดตามปกต และปดแผนกอนตรวจนบตอไปจนครบทกแผนก

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 33

การประยกตใชโซอปทานในธรกจทเปนจรงจ าเปนจะตองก าหนดระดบสนคาคงคลงทเหมาะสม ประเดนส าคญกคอ จ านวนเทาใดจงจะเหมาะสม

Managing Inventory Downsizing

การจดการเพอลดปรมาณสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 34

การจดการสนคาคงคลง (Inventory Management)

เกยวของกบการควบคมวสด สงของ สนคาและวตถดบใหมการไหลลน การรบ การเกบรกษา การสงมอบ ทงภายในองคกรและระหวางองคกรในโซอปทานโลจสตกส

การจดการสนคาคงคลง Managing Inventory 2

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 35

• สนคาคงคลง หรอ Inventory บางครงกเรยกวา Stock หมายถง สงของตางๆ ซงเปนทรพยสนเคลอนทไดมมลคา และผถอครองหรอผรบฝาก มกรรมสทธเปนเจาของตามกฎหมาย

เปนสงหารมทรพย

การจดการสนคาคงคลง Managing Inventory 2

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 36

ประเภทของสนคาคงคลง Raw Material: Primary Goods เชน เหลก, ทองค า, น ามนดบ Semi-Finished Goods : “ผผลตกลางน า” เชน เมดพลาสตก, เคมภณฑ, เหลกรดรอนประเภทตางๆ, ไมแปรรป,ขาวทสแลว

Goods หรอ Finished Goods เชน เหลกแผน, ยางรถยนต Final Product Goods เชน โทรทศน, โทรศพทมอถอ Indenture Goods สนคาครอบครองชวคราว ตามขอตกลง : VMI

Service Providers

การจดการสนคาคงคลง Managing Inventory 2

Inventory Management • ประเภทของสนคาคงคลง

สนคาคงคลง (Inventory) ประกอบดวย

1. วตถดบ (Raw Material)

2. สนคาระหวางผลต (Work in Process)

3. วสดซอมบ ารง (Maintenance/Repair/Operating Supplies)

4. สนคาส าเรจรป (Finished Goods)

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 37 Raw Material

WIP

Finish Goods

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 38

การบรหารจดการโซอปทาน โลจสตกสทเปนเลศเพยงใดธรกจกยงตองมความจ าเปนจะตองมสนคาคงคลง

และควรจะมในปรมาณทเหมาะสมเพยงใดทเรยกวามประสทธภาพ คอรกษาสมดลของสนคาทเกบใหมจ านวนประหยดสงสด สามารถตอบสนองลกคาได – Right time, Right Place โดยการน าการจดการโลจสตกสและโซอปทานมาประยกตในภาคการผลตจะตองเรมตนดวยการตงเปาหมายใยการลดสนคาคงคลง, ระบบการสงมอบเปน Stockless Manufacturing, Space Utility

การลดตนทนจากสนคาคงคลงอยางมประสทธภาพ จงขนอยกบความสามารถในการจดความสมพนธและความสมดลระหวางอปสงคและอปทาน โดยมสดสวนของระยะทางกบระยะเวลารอรบสนคา (Distance&Lead time Utility) โดยเฉพาะ Dead stock:Junk Inventory

Managing Inventory Downsizing

Inputs (ปจจยน าเขา)

Transformation Process

(กระบวนการแปลงสภาพ) Outputs (สนคา/บรการ)

ผลยอนกลบ (Feed Back)

สนคาคงคลง(Inventory) หรอ ➮ ของคงคลง ➮ พสดคงคลง ➮ สตอก (Stock)

ความหมายของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 39

สนคาคงคลง(Inventory) จดเปนสนทรพยหมนเวยนชนดหนง ซงกจการตองมไวเพอขายหรอผลต ประกอบดวย

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 40

➮ วตถดบ (Raw Material) ➮ งานระหวางท า (Work-in-Process ➮ สนคาส าเรจรป (Finished Goods) ➮ วสดซอมบ ารง (Spare Parts)

กจการมความจ าเปนตองการเกบสนคาคงคลง หรอไม

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 41

➮ กจการทราบความตองการของลกคา ➮ ผขายสามารถจดหาสนคามาตอบสนองไดแบบทนททนใด ➮ มกระบวนการผลตทเยยมยอด ➮ การขนสงตรงเวลา

ประโยชนของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 42

➮ 2.1 เพอลดตนทนดานการผลต (To reduce production cost)

ตวอยาง บรษทขนมปงกรอบ ABC ท ารายการสงเสรมการขายแถมสตกเกอรดจมอนในซองขนม ต งเปาวาจะขายได 1,000,000 ซอง ในระยะเวลา 3 เดอน โดยผลตทโรงงานแถวบางขนเทยนแลวกระจายสนคา ไปยงลกคาท วประเทศโดยตรง แตฝายโลจสตกส

เสนอใหเปลยนวธการกระจายสนคาเปนใหเชาโกดงยอย 35 แหงเพอเกบสนคา

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 43

ตนทนรวมการผลต = ตนทนคงท + ตนทนผนแปร = 20,000 บาท + 2 บาท/หนวย

ถาผลต 1,000 หนวย ตนทนรวมการผลต = 20,000 + (2x1,000) = 22,000 บาท ตนทนตอหนวย = 22,000/1,000 = 22 บาท/หนวย

ถาผลต 10,000 หนวย ตนทนรวมการผลต = 20,000 + (2x10,000) = 40,000 บาท ตนทนตอหนวย = 40,000/10,000 = 4 บาท/หนวย

ประโยชนของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 44

ประโยชนของสนคาคงคลง

➮ 2.2 เพอลดตนทนดานการขนสง (To reduce transportation cost)

ตวอยาง : จางรถปคอพขนสงสนคาเหมาเทยวในอตรา 1,000 บาท/เทยว

ขนสนคา 5 กลอง = 1,000/5 = 200 บาท/กลอง

ขนสนคา 100 กลอง = 1,000/100 = 10 บาท/กลอง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 45

➮ 2.3 เพอประสานความสอดคลองระหวางอปทานและอปสงค (To coordinate supply and demand)

￭ สนคาคงคลงทเปนวตถดบพวกพชผลทางการเกษตร

￭ สนคาคงคลงทเปนวตถดบทมราคาแกวงตวไมแนนอน

ประโยชนของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 46

➮ 2.4 เพอชวยกระบวนการผลต (To assist the production process)

￭ สนคาคงคลงบางประเภทตองการบมเพาะจนไดทกอนจะออก จ าหนายสตลาดได เชน สรา เบยร แหนม ไขเคม ฯลฯ

￭ สนคาคงคลงทเปนงานระหวางท า ชวยใหกระบวนการผลตของ สถานงานถดไปไมหยดชะงก

สถานงาน 1 สถานงาน 2 สถานงาน 3

ประโยชนของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 47

➮ 2.5 เพอชวยกระบวนการทางการตลาด (To assist in the marketing process)

￭ การเกบสนคาคงคลงไวใกลกบลกคา ท าใหลดระยะเวลาในการสงมอบ สรางความไดเปรยบเหนอคแขง

￭ การมสนคาส าเรจรปเตรยมรอไวใหลกคาเลอกซอ สรางความพงพอใจ ใหกบลกคา หรอปองกนการเสยโอกาสการขาย

ประโยชนของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 48

➮ 2.6 ปรมาณการสงซอทประหยด (Economic Order Quantity: EOQ)

￭ บรษทจะสงซอในกรณทตนทนสงซอ (Ordering Cost) เทากบตนทน ในการเกบรกษาสนคาคงคลง (Inventory Carrying Cost)

➮ 2.7 ไดสวนลดราคา (Quantity Discount) ￭ ผจ าหนายสนคาใชกลยทธจงใจใหลกคาซอสนคาคราวละมากๆ

➮ 2.8 การเกงก าไร (Speculation)

ประโยชนของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 49

➮ 3.3 สนคาคงคลงตามฤดกาล (Seasonal Stock) สนคาบางชนดมตามฤดกาล เชน สนคาเกษตร สนคาทผลตตามฤดกาล จงตองมการเกบไวใชหรอจ าหนายนอกฤดกาลผลต

➮ 3.4 สนคาคงคลงเพอเกงก าไร (Speculative Stock) วตถดบหรอสนคาบางชนดอาจเกดการขาดแคลนและหรอมราคาสงขน ดงนนบรษทจะซอสนคาเหลานเกบไว

➮ 3.5 สนคาคงคลงระหวางทาง (In-transit Inventory) สนคาคงคลงทอยระหวางการขนสง หรอเปนงานระหวางท าในสาย การผลต

ประเภทของสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 50

➮ 3.6 (Promotion Stock) คอสนคาคงคลงประเภททเปนของแถม ท ใหลกคา ตามการท า Promotion ของฝายการตลาด

➮ 3.7 (Dead Stock) คอ สนคาทช ารด เสยหาย หรอลาสมยในระหวาง การจดเกบ ซงไมสามารถน ามาใชตอได ถอเปนคาใชจายทบรษท ตองตดจายออกไป

ประเภทของสนคาคงคลง

ลกษณะสนคาทเปน Dead Stock

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 51

Reject cargoes สนคาคนจากลกคาและขายไมได

Damage cargoes สนคาเสยหาย

Out of date goods สนคาลาสมยขายไมได

Slow move cargoes สนคาซอมากแตใชนอย (จนไมใช)

Sleepy cargoes สนคาไมเคลอนไหว (ตลอดกาล)

Scrap & waste cargoes เศษซาก/ของเสย

Cargoes on paper สนคามแตในบญชแตสนคาจรงไมม

Non value cargoes สนคาไมมราคา (แตทางบญชยงคงมมลคา)

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 52

ตนทนของสนคาคงคลง

➮ 4.1 ตนทนในการเกบรกษาสนคาคงคลง (Inventory Carrying Cost)

￭ ตนทนเงนลงทน (Capital Cost) ￭ คาประกนภย (Insurance) ￭ คาคลงสนคา (Warehouse) ￭ คาสนคาลาสมย (Obsolescence) ￭ คาสนคาเสยหาย (Damage) ￭ คาเคลอนยาย (Relocation)

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 53

￭ ตนทนในการจดท าและสงใบสงซอ ￭ ตนทนในการรบสนคา ￭ คาใชจายในการช าระเงน

ตนทนของสนคาคงคลง

เทคนคการควบคมสนคาคงคลง

อาการของปญหาทเกดจากการจดการสนคาคงคลงไมดพอ ￭ ไมมสนคาเพยงพอทจะสงใหลกคา ￭ สนคาอยผดทผดทาง ￭ หาสนคาไมเจอ ￭ สนคามอตราการหมนเวยนนอย ￭ มการตดจายสนคาเสยหาย / ลาสมย ￭ ขอมลทบนทกมการผดพลาด

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 54

￭ มสนคาคงคลงในรายการทผเบกตองการ (Right item) ￭ มสนคาคงคลงในปรมาณเพยงพอทผเบกตองการ (Sufficient Quantity) ￭ มสนคาคงคลงทมคณภาพตามขอก าหนดทผเบกตองการ (Right Quantity) ￭ มสนคาคงคลงในสถานททผเบกตองการ (Right Place) ￭ มสนคาคงคลงในเวลาทผเบกตองการ (Right Time) ￭ ควบคมตนทนของสนคาคงคลงใหอยในขอบเขตทสมเหตสมผล

ความมงหวงในการควบคมสนคาคงคลง

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 55

เทคนคการควบคมสนคาคงคลง

1 การบรหารสนคาคงคลงโดยใช ABC Analysis 2 ปรบปรงการพยากรณอปสงค 3 ใชระบบ Just-in-Time 4 เพมรอบการหมนสนคาคงคลง 5 ลดสนคาคงคลงส ารอง 6 ลดสนคาเสอมสภาพ/ลาสมย/สนคาเสยหาย 7 ปรบปรงการประมวลผลค าสงซอ 8 การใช Quick Response : QR หรอ Efficient Consumer Response : ECR

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 56

เทคนคการควบคมสนคาคงคลง

การจดการสนคาคงคลงแตละประเภท

สนคาคงคลงประเภท A (สนคาคงคลงขายมากและท าก าไรใหบรษทมาก)

➮ตองมสนคาคงคลงในระดบสงไวบรการลกคา ➮ก าหนดระดบการบรการ (Service Level) 98 % ➮มสนคาคงคลงส ารอง (Safety Stock) ไวมากปองกนสนคาขาดสตอก ➮เกบสนคาคงคลงส ารองไวทกคลง (คลงสวนกลาง คลงสนคาภมภาค คลงสนคาทองถน) ➮ใหมการตรวจสอบสถานะสนคาคงคลงทกวน

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 57

สนคาคงคลงประเภท B (มความส าคญรองลงมาจากสนคา A)

➮ตองมสนคาคงคลงมากกวา C แตนอยกวา Aไวบรการลกคา ➮ก าหนดระดบการบรการ (Service Level) ประมาณ 90 % ➮มสนคาคงคลงส ารอง (Safety Stock) นอยกวาสนคา A ➮เกบสนคาคงคลงส ารองไวคลงคลงสนคาภมภาคเทานน ➮ใหมการตรวจสอบสถานะสนคาคงคลงทกสปดาห

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 58

การจดการสนคาคงคลงแตละประเภท

สนคาคงคลงประเภท C (สนคาทมมากชนดแตปรมาณขายนอย)

➮ตองมสนคาคงคลงนอยทสด ➮ก าหนดระดบการบรการ (Service Level) ประมาณ 85 % ➮มสนคาคงคลงส ารอง (Safety Stock) นอยทสด ➮เกบสนคาคงคลงส ารองไวคลงคลงสนคาสวนกลางเทานน ➮ใหมการตรวจสอบสถานะสนคาคงคลงทกเดอน

กรมพฒนาฝมอแรงงาน 59

การจดการสนคาคงคลงแตละประเภท

Do you have

any questions?

? ?