1

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ АБАЙ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ПЕДАГОГИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Ӛнер, мәдениет және спорт институты Музыкалық білім беру және хореография кафедрасы

АШЫҚ САБАҚ

Пән: Критерийлік бағалау технологиялары Тақырыбы: «Заманауи мектептегі критерийлік бағалау технологиялары» Оқытушы: Нарикбаева Лора Мақсұтқызы, п.ғ.д., проф.

Ӛту уақыты мен күні: 24.11.2017 ж., сағ. 13.00 -14.50, №9 ауд., ӚМжСИ корпусы

Алматы, 2017

Пән мен тақырып туралы ақпарат: 3 к. (4 жыл.), 2 кредит

Сабақ түрі

«5В010600-Музыкалық білім

беру» мамандығы,

курс - 2, семестр – 4

Тақырып:

«Заманауи білім беру жүйесіндегі

критерийлік бағалау» Оқу мерзімі:

2 ай (8 апта) (АБ-2)

Дәріс 15 саға 1 сағат (аптада)

Семинар/ тәж.

15 сағат 1 сағат(аптада)

СОӚЖ 30 сағат 2 сағат(аптада)

СӚЖ 30 сағат 2 сағат(аптада)

Тақырыптың құрылым-жоспары:

1-бӛлім. Мәселелік дәріс: 1.«SMART-мақсат» әдісі 2.Ассоциограммалар әдісі 3.Блум таксономиясы; 4.«Блум түймедағы» әдісі 5. «Алты ойшыл қалпақ» әдісі 2-бӛлім. Семинар/Тәжірибелік сабақ: 1.«Әдістемелік кеңес» рӛлдік ойыны; 2. Модельдеу; 3.Кейсты шешу; 4.Рефлексия

ҚОЛДАНЫЛАТЫН ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫ

(САБАҚ ТҮРЛЕРІ БОЙЫНША)

4

Сабақ түрі (нысаны)

Қолданылатын технологиялар мен оқыту әдісі

Пайдаланылатын құралдар

Мәселелік дәріс

• SMART-мақсат • Оқу материалын мәселелі сипатта

беру; • Ассоциограммалар әдісі • Мәселелік жағдай • Мәселелік сұрақтар • Сыни ойлау; • Пікірталас; • Критерийлік бағалау; • Блум түймедағы

– ИКТ; –мультимедиялық презентация; –SMART-мақсат; –Аудио-бейне

Тәжірибелік бағдарлы сабақ

Интерактивті оқыту әдістері: –SMART-мақсат –-рӛлдік ойын; – Case-study; –Шағын топтағы жұмыс; –Алты қалпақ әдісі; –Сыни ойлау; –Критерийлік бағалау

–ИКТ; – SMART - Board ; – мультимедиялық презентация; –-Аудио-бейне

Тақырыпты өтуден күтілетін нәтижелер

Когнитивті құзіреттілік (білу және түсіну)

• нормативтік құжаттарды және оқушылардың оқу жетістіктерін бағалауға қойылатын талаптарды біледі;

• критерийлік-бағалау кқызметінің санаттарын біледі (Блум таксономиясы);

• Күтілетін нәтижелерге сай құралдар (рубрикаторлар мен дескрипторларды) таңдай алады);

• Музыка сабақтарында БҚД бағалау формаларын жасау алгоритмін меңгерген.

• Оқушыларды ӛзін-ӛзі бағалауға және бағалау критерийлерін жасау кезінде диалогтық қарым-қатынасқа ынталандыра алады.

Аспаптық құзіреттілік (қолдану және талдау)

• Нормативтік құжаттарды ескере отырып, оқушылардың жетістіктерін бағалаудың тиімді параметрлерін пайдаланады;

• Сабақты оқушылардың оқу жетістіктерін критерийлік бағалау тұрғысынан жүргізе алады.;

• Оқушылардың жетістіктерін бағалаудың ұжымдық жүйесін жасап және қолдана алады;

• Жеке жетістіктерді ескеріп және оқу үрдісін түзете отырып, әрі қарайғы оқушылардың білім алуын жоспарлай алады;

• Оқушылардың әрі қарай оқыту және дамыту туралы шешім қабылдау үшін критерийлік бағалауды қолданады;

Жүйелі (синтездеу және бағалау)

• Оқушылардың оқу жетістіктерінің барысы мен нәтижелерін кӛре алады;

• Оқушылардың білім алу нәтижелерін бағалау және кӛрсету үшін ИКТ пайдалану дағдыларын меңгерген;

• Қалыптасқан дағдылар жиынтығын сипаттай отырып, белгілі бір кезеңдегі оқушылардың жетістіктері туралы есеп дайындай алады;

• Жеке жетістіктерді (тұлғалық, пәндік және метапәндік жетістіктер) ескеріп және оқу үрдісін түзете отырып, әрі қарайғы оқушылардың білім алуын жоспарлай алады;

• Ӛзінің кәсіби жетілуіне дербес баға беруге қабілетті.

Мәселелік дәріс Тақырыбы: «Білім беру жүйесінде біздің БҚД және жетістіктеріміз дұрыс бағаланып жатыр ма?»

6

1. Тарихи ретроспективада бағалау жүйесінің дамуы

2. «Критерийлік бағалау» түсінігін және оның оқушы құзіреттіліктерін қалыптастырудағы рӛлін анықтау

3. Критерийлік бағалау педагогикалық технология ретінде

4. Критерийлік бағалау технологиясының компоненттері

5. Заманауи мектептегі білім берудің бағалау саясаты.

МӘСЕЛЕ сұрақтар (талқылау үшін)

7

1. Оқушылардың білімін бағалау педагогикалық жүйесінің даму тарихы қандай және мұндағы оқушылардың жетістіктерін бағалаудың

заманауи түрінің орны?

2. Оқушылардың білімін

бағалаудың бес балдық жүйесі мен заманауи

рейтингтік бағалау жүйесінің артықшылықтары

мен кемшіл тұстары.

3. Критерийлік бағалаудың

мақсаты, міндеттері мен қызметі қандай?

4. «Критерий» түсінігінің сандық

және сапалық мазмұны қалай сипатталады?

5. Бағалау критерийлерінде

қандай технологиялар қолданылады?

6.«Музыка мұғаліміне арналған

критерийлік бағалау туралы қағида» жасай

аламыз ба?

Дәрісті пысықтауға арналған тапсырмалар мен сұрақтар

8

1. Орта ғасырлық білім беруге қандай формалар мен әдістер тән болды? Әдебиеттер негізінде талдау жүргіз.

2. ҰБТ критерийлік бағалауы мен жоғары оқу орнына түсу кезіндегі бағалауды қалай үйлестіруге болады?

3. Музыка сабақтарындағы критеирйлік бағалау міндеттері, қызметтері, принциптері мен элементтеріне ӛз нұсқаларыңды бер.

4. Авторлардың заманауи педагогикалық технологияларының жіктемелеріне талдау

жасаңдар және олардың критерийлік бағалау технологиясымен салыстырыңдар.

5. Тиімді критерийлік бағлау үшін қандай психологиялық-педагогикалық жас ерекшеліктерін ескеру керек? Кестеде келтіріңдер

6. Әртүрлі жас тобындағы оқушылардың ӛзін дамытуы мен кӛрсетуіне не септігін тигізеді және олардың ӛзін бағалауына не әсер етеді?

SMART-мақсат технологиясы Эдвин Лок (Мэриленд штаты) 30 жыл бойы міндеттерді орындау (SMART-жолдар) байланыстыруды зерттеді. Нәтижелері және принциптері (1996): 1. Мақсат соғұрлым нақты болса, жетістік сезімі

қаншалықты кӛп. Бір мақсат - бір нәтиже. 2. Өлшемдері неғұрлым нақты болса, соғұрлым іс-әрекет

реттеледі. 3. Адамның мақсатқа қол жеткізуге болатындығы

(немесе, кем дегенде, келуге болатынына) сенімді болғаны маңызды.

4. Өзекті мақсаттар адамға әсер етеді. 5. Мақсат - уақытында жоспарлауды ынталандырады. 6. Мақсаттар өзін-өзі қанағаттандыру сезімі үшін қызмет

етеді.

9

Мағынасы Түсіндіру

S Specific

Конкретность Нақтылы анықталған нәтижеге жету

M Measurable

Измеримость мақсатты орындау процесін ӛлшеудің нақты ӛлшемдерін белгілеу.

A Attainable

Достижимость

ӛз тәжірибесін және бар ресурстар мен шектеулерді ескере отырып, шынайы болып

табылады

R

Relevant

Значимость,

Актуальность

Мақсатты шешудің қандай пайдасы бар, ол қаншалықты маңызды?

T

Time-bound

Ограниченность во

времени

мерзімде орындалуы шектелген, соңғы мерзімі бар. Мақсатқа жету процесі бақыланады.

SMART-мақсат

11

Мысалы: Осы тақырыптың SMART-мақсаты

S конкретность

• Мектептегі музыка сабақтарына арнап оқушыларды бағалаудың критерийлік матрицасын жасай алады (студенттер жасау керек)

M измеримость

• Критерийлік бағалау технологиясының құралдарын қолданалады (рубрикатор, криетерийлер, дескрипторлар, бағалау мен бақылау түрлері)

A достижимость

• Заманауи интерактивті оқыту технологияларын және ИКТ (презентацияга) пайдаланады

R Значимость

• Болашақ педагог-музыканттың кәсіби-педагогикалық дағдыларын дамытады

T ограниченность

во времени

• Екі ай ішінде ӛтеді (АБ-2)

12

Студенттерге тапсырма:

музыкалық сабақтың таңдаулы тақырыбында СМАРТ-мақсатын жазып, сӛздердің дұрыстығын тексеру

СМАРТ- мақсаттың дұрыс тұжырымдалуы үшін жұппен жұмыс істеу

13

Блум таксономиясы технологиясы

Таксономия (грекше “taxis» – тәртібі, кезеңдер + “nomos» - заң.

Кезеңді оқыту процессінде келесі таксономияларды пайдаланады:

- бес деңгейлі Simpson таксономиясы (автокӛлік саласы үшін);

- Krotovella (аффективтік сала үшін) бес деңгейлі таксономия.

- Когнитивтік сала үшін: - Блумның алты деңгейлі таксономиясы; - Саймоновтың бес деңгейлі таксономиясы; - тӛрт деңгейлі - «Беспалко»

14

Алты деңгейлі Bloom таксономиясы

Зерттеу тапсырмаларын алты деңгейге жіктеу. Деңгейлері:

1. Білім

2. Түсіну

3. Қолдану

4. Талдау

5. Синтез

6. Бағалау

15

Блумның тақосономия негізінде оқұшыларға арналған тапсырмаларда басталатын етістіктер:

1.Білім: анықтау, үйрену, тану ...

2. Түсіну: аударма, түрлендіру, ӛз сӛзіңізде айту ...

3. Қолдану: қолдануға, жинауға, сілтемелер жасауға,

таңдауға, түрлендіруге, жіктеуге ...

4. Талдау: дәлелдеу, оқшаулау, тану, салыстыру ...

5. Синтез: жоспарлау, жасау, жобалау, ӛзгерту ...

6. Бағалау: дәлелдеу, бекіту, топтастыру, бағалау,

стандарттау, алгоритмді талқылау ...

16

Студенттерге тапсырма:

Блум таксономия негізінде музыкалық сабақтың тақырыбы бойынша оқұшыларға тапсырма шығар (класс және жасы таңдауңа байланысты)

Әр деңгей – бір тапсырма (6 тапсырмадан кем емес) Bloom таксономиясын пайдаланған кезде келесі ауқымды пайдалануға болады: Алғашқы үш деңгей - «3» 4-5 деңгейдегі тапсырмалар - «4» 6-деңгейдің міндеттері - «5»

17

«Блум түймедағы» әдісі

Тақырып

1. Жәй сұрақ (білім): Қандай...?, қайда...?, қашан...?,

қалай..?

2. Нақтылау сұрақ (түсінік):

Неліктен...?, Кейін ...?, Түсіндіріңіз...?

3. Тәжірибе сұрақ (қолдану): Қалай

пайдалануға болады...?, Ӛмір

жағдайда , іс-әрекетте қалай..?

4. Түсіндіру сұрақ (анализ,

талдау):Қандай компоненттер … ?,

Түсіндіріңіз...?

5. Шығармашылық сұрақ (синтез):

Жоспар жасаңыз…? Жалпы қорытынды беріңіз…? Не үшін

керек…?

6. Бағалау сұрақ (баға беру): Қандай

кемшіліктер…?, Қандай

артықшылықтар…?, Қай жағынан жаңа білім алу керек…?

18

«Блум түймедағы» тапсырма: «Печенье» әңгіме бойынша 6-түрлі сұрақтар

қойыңдар:

19

Ассоциограмма әдісі

Ассоциативтік әдіс (схема диаграммалары, интеллектуалдық карта немесе ассоциативтік карта) – бул графикалық ӛкілдіктің және білімнің құрылымын пайдалану арқылы танымдық құрылымдарға білімнің интеграциялануын жеңілдететін әдістемелік оқыту әдісі.

20

Анықтама: 70-ші жылдары ағылшын

психолог Тони Бузанның (Тони Бузан) ұсынған тұжырымдамасы, сондай-ақ, ассоциациялар әдісі. Оқұшылар негізінен «логикалық ойлау» мидың сол жағалауында жұмыс істейтіндігінде, оның каскадзограммалардың әдісі, ол жұмыс әдісін және мидың оң және сол жарты шарларын бірдей ынталандыратын графикалық кӛріністі жасады, себебі бұл әдіс ойлау ойы мен логикалық-аналитикалық ойлауды байланыстырады.

21

22

ҮЛГІ ретінде

Ассоциаграммалар әдісіне тапсырмаға кӛмек сұрақтар :

23

1. Баланың музыкалық дамуына не әсер етеді, музыка сабақтарында оқушыны бағалау кезінде қандай қабілеттер мен дағдылар маңызды?

2. Кем дегенде 5 ассоциация атаңыз және әртүрлі кӛрнекіліктер кӛмегімен кӛрсетіңіз.

Студенттерге тапсырма: «Музыка сабақтарындағы критерийлік бағалау» ассоциаграмма жасаңдар

Оқушы

(муз.қабілеті

)

24

«Алты ойшыл қалпақ» әдісі

Балалардың ойлау қабілетін дамытуда алты ойшыл қалпақ әдісін кең пайдаланады. Оның авторы американдық профессор Эдвард де Боно.

25

Алты ойлау қалпақтарын қарапайым және практикалық әдіс. Ол практикалық ойлаумен байланысты. Негізгі үш қиындықты жеңуге мүмкіндік береді:

-Эмоциалар;

-Шарасыздық;

-Түсінбестік.

26

Алты ойлау қалпақтары Әр типтің қысқаша сипаттамасы: 1.Ақ қалпақ

Ақ түс таза қағаз беті сияқты алалықсыз және объективті. Фактілер, ақпарат, сұрақтар негіз болады.

Қандай ақпаратымыз бар? Айтылған пікірді растайтын немесе жоққа шығаратын қандай фактілер бар? Қандай ақпарат қажет? Жетіспейтін ақпаратты қалай аламыз? Қандай сұрақтар қойып, жауап алуымыз керек?

2.Қызыл қалпақ

Қызыл түс ашуды, шиеленісті білдіреді. Қызыл қалпақта адамды эмоциялар, сезу, сезімдер билейді. Осыған байланысты менде қандай сезімдер туындайды?

3. Сары қалпақ

Сары түс – күн кӛзінің, тіршілік түсі. Сары қалпақтағы адам оптимизмге толы, ол артықшылықтарды іздестіреді. Не себептен осыны істеу керек? Артықшылықтары қандай? Бұл кім үшін пайдалы? Артықшылықтар қалай пайда болады? Осының пайдалы жақтары бар ма? Қандай жағдайларда бұл пайдалы болады?

4. Қара қалпақ

Қара түс – қараңғылық, қаһарлық, бір сӛзбен айтқанда – суық. Қара қалпақта адам қауіптілік танытады. Бұл кӛмектеседі ме? Қандай қателер бар? Кемшіліктері қандай? Бұл идея жүзеге аса алады ма?

5. Жасыл қалпақ

Жасыл қалпақ – ӛсімдіктердің, молшылықтың, табыстылықтың түсі. Жаңа идеялар туындап, шығармашылық бастауын алады. Осы жағдайда не істей аламыз? Баламалы идеялар бар ма? – деген сұрақтар туындайды

6. Көк қалпақ

Кӛк қалпақ – аспан түсі. Ол ұйымдастыру және басқарумен байланысты. Неге қол жеткіздік? Болашақта не істеу керек?

27

28

29

жеке тұлғалардың түрлері:

30

Студенттерге тапсырма:

31

Берілген жағдайды шешкенде, түрлерді тарату және қалпақ кию арқылы «Алты ойлау қалпақшасы» әдісін қолданыңыз

Жалпы тақырыпты пысықтауға арналған тапсырмалар: Тест жасау (әр студентке 6 тест Блум түймедағына

еңгізілген). Ӛзара тексеру, түзету және оларға жауап беру (5 нұсқалы: A,B,C,D,E).

Музыка сабағына арналған Таңдаған тақырып бойынша мультимедиялық презентация дайындау (сынып таңдауға байланысты).

Презентацияда келесідей әдістерді қолдану: • «SMART-мақсат” • «Блум таксономиясы әдісі» (тапсырмалар); • «Блум түймедағы» (мәселелік сұрақтар); • «Ассоциограммалар әдісі»; • “Алты ойшылы қалпақ” • «Рефлексия әдісі (критериалы0 рубрикатор жасау).

Тақырып бойынша негізгі әдебиеттер: 1. Государственная программа развития образования

Республики Казахстан на 2011-2020 годы: Указ Президента Республики Казахстан от 7 декабря 2010 года - № 1118.

2. Система критериального оценивания учебных достижений учащихся: Методическое пособие. – Астана: Национальная академия образования им. И.Алтынсарина, 2013. – 80 с.

3. Шакирова Р.Х., Буркитова А.А., Дудкина О.И. Оценивание учебных достижений учащихся: Методическое руководство. – А: Білім, 2012. – 80 с.

4. Красноборова Л.Л. Критериальное оценивание в школе: Учебное пособие - Пермь: Пермь :Гос. пед. ун-т., 2010. - 84 с.

33

Тақырып бойынша интернеттегі ақпарат кӛздері:

34

1. О ходе исполнения Национального плана действий по развитию функциональной грамотности школьников на 2012-2016 гг. // Заседание Правительства РК от 11 сентября 2012 года //Электронный ресурс: http://www.ru.government.kz

2. Назарбаев Интеллектуальные школы «Новые подходы к оцениванию учебных достижений» //Электронный ресурс: http://www.obuchenie.sadu-kz.com

3. Международная система оценивания знаний /on 28 September 2011 //Электронный ресурс: http://ru.wikipedia.org

4. Система_оценивания_знаний: качество освоения образовательных программ учащимся, важнейший элемент образовательного процесса //Электронный ресурс: http://www.wiki/ru.wikipedia.org

35