İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KURALLARI VE GÜVENLİK

KÜLTÜRÜ

SUNUM

Bu sunum sonunda katılımcılar;

* İş sağlığı ve güvenliğinin temel prensiplerini

* Güvenlik kültürünü ve faydalarını öğrenir.

* Güvenlik kültürünün oluşturulmasının ve sürdürülmesinin gerekliliği sonucunu çıkarır.

GÜVENLİK KÜLTÜRÜ

Kurumun sağlık ve güvenlik programlarının yeterliliğine, tarzına ve uygulamadaki ısrarına karar veren birey ve grupların değer, tutum, yetkinlik ve davranış biçimlerinin bir ürünüdür.

İş güvenliği kültürü;> İş güvenliğinin öncelikli olduğu yaşam biçimidir.> Güvenlik bilgiye dayanır,> İçselleştirilmiş ve yaşam biçimi haline getirilmiş bilgi, güvenlik kültürünü oluşturur.> İş güvenliği göz ardı edildiğinde“iş kazası” ve “meslek hastalığı” oluşur.

Güvenlik

Güvenliği sağlamanın üç ana uygulaması vardır;

1. Güvenliği ve sağlığı tehdit eden durumların ortadan kaldırılması,

2. Güvenliği ve sağlığı tehdit eden gelişmelerin zamanında saptanması,

3. Önlenemeyen durumların kötü sonuçlarının asgariye indirilmesi (riskin asgariye indirilmesi)

Güvenlik Kültürünün Amaçları

• Davranış normları oluşturmak,• Kaza ve yaralanmaları azaltmak,• Dikkat çeken konularda güvenliği sağlamak,• Örgüt üyelerinin riskler, kazalar ve hastalıklar hakkında aynı inanç ve fikirleri paylaşmasını sağlamak,• Kişilerin güvenliğe bağlılığını artırmak,• Örgüt sağlık ve güvenlik programının biçim ve yeterliğine karar vermek

“GÜVENLİ” çalışma ortamı

Çalışanlar açısından iyi

• Hastalık-kaza olmaz

• Kendini güvende hisseder

İşveren açısından iyi

• Sağlık giderleri azalır

• Çalışanlar verimli çalışır

• Çalışan sirkülasyonu azalır

İSGİSG

«İşyerlerinde işlerin yürütümü sırasında, çeşitli nedenlerden kaynaklanan, sağlığa zararlı ve güvensiz durumlardan

korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.»

İçselleştirilmiş ve yaşam biçimi haline getirilmiş bilgi, güvenlik kültürünü oluşturur.

İş güvenliği göz ardı edildiğinde; «iş kazası» ve «meslek hastalığı» oluşur!...

«İşyerlerinde işlerin yürütümü sırasında, çeşitli nedenlerden kaynaklanan, sağlığa zararlı ve güvensiz durumlardan

korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.»

İçselleştirilmiş ve yaşam biçimi haline getirilmiş bilgi, güvenlik kültürünü oluşturur.

İş güvenliği göz ardı edildiğinde; «iş kazası» ve «meslek hastalığı» oluşur!...

İSG (İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ) TANIMI

Kişinin bedensel ve ruhsal

tam iyilik halidir

Çalışanların iş nedeniyle oluşabilecek

hastalık ve kazalardan korunmasıdır.

Tehlikeye ve riske maruz kalmama, emniyetli olma

halidir.

SAĞLIKİŞ SAĞLIĞI

GÜVENLİK

a) İş güvenliği

b) İş sağlığı

1. İş Sağlığı ve Güvenliği

İşletmenin KorunmasıÇalışanın Korunması

İSGAmacı

Hizmet-Kalitenin Artırılması

İSG AMACI

ÇALIŞANLARIN TEHLİKELERE

KARŞI KORUNMASI

ÇALIŞANLARIN TEHLİKELERE

KARŞI KORUNMASI

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ

YETİŞTİRİLMESİ

ÇALIŞANLARIN EĞİTİMİ

YETİŞTİRİLMESİ

İşletmede ilk yapılması

gereken şey tehlikeli

durumların ortadan

kaldırılmasıdırKişilerin

güvenlikleri rastlantılara

bırakılmamalıdır.

İşletmede ilk yapılması

gereken şey tehlikeli

durumların ortadan

kaldırılmasıdırKişilerin

güvenlikleri rastlantılara

bırakılmamalıdır.

İş ve işlemlerin çalışanlara

zarar vermemesi için

önlemler alınmalıdır.

Çalışanlar işe uygun kişisel koruyucular

kullanmalıdır.

İş ve işlemlerin çalışanlara

zarar vermemesi için

önlemler alınmalıdır.

Çalışanlar işe uygun kişisel koruyucular

kullanmalıdır.

Eğitim ile kişilerin

tehlikelere karşı uyanık olmaları sağlanmalıdır.Çalışanların

KKD kullanmaları

alışkanlık haline

getirilmelidir.

Eğitim ile kişilerin

tehlikelere karşı uyanık olmaları sağlanmalıdır.Çalışanların

KKD kullanmaları

alışkanlık haline

getirilmelidir.

UYARI SİSTEMLERİNİN

KURULMASI

UYARI SİSTEMLERİNİN

KURULMASI

Uyarılar görünmez

koruyuculardırUyarılar

bilgilendirme ve eğitimi

içermelidirUyarılar

işletmede kazaları

önlemede temel araçlardır

Uyarılar görünmez

koruyuculardırUyarılar

bilgilendirme ve eğitimi

içermelidirUyarılar

işletmede kazaları

önlemede temel araçlardır

TEHLİKELİ DURUMLARIN

ORTADAN KALDIRILMASI

TEHLİKELİ DURUMLARIN

ORTADAN KALDIRILMASI

İSG KURALLARINI UYGULAMA YÖNTEMLERİ

İSG’Yİ TEHDİT EDENDURUMLARI ORTADAN

KALDIRMAK

İSG’Yİ TEHDİT EDENDURUMLARI ORTADAN

KALDIRMAK

İSG TEHDİT EDEN FAKTÖRLERİ ZAMANINDA

SAPTAMAK

İSG TEHDİT EDEN FAKTÖRLERİ ZAMANINDA

SAPTAMAK

ÖNLENEMEYEN DURUMLARIN KÖTÜ

SONUÇLARINI EN AZA İNDİRMEK

ÖNLENEMEYEN DURUMLARIN KÖTÜ

SONUÇLARINI EN AZA İNDİRMEK

Proaktif (ÖnlemAlmak)

Ortadan kaldırmak,Engel olmak;

• Duyarlı olmak,• Tehlikeleri

görmek,• Bilgi ve deneyimli

olmak

Reaktif (Sonradan Tepkisel)

Proaktif (ÖnlemAlmak)

Ortadan kaldırmak,Engel olmak;

• Duyarlı olmak,• Tehlikeleri

görmek,• Bilgi ve deneyimli

olmak

Reaktif (Sonradan Tepkisel)

Tehlike olasılığı çok düşük düzeye indirilemiyorsa,

tehlikeli durumların ve gelişmelerin

izlenmesi, kazaların önlenmesi açısından büyük önem kazanır.Ortam ölçümlerinin, izlemelerinin sürekli

olarak yapılması

Tehlike olasılığı çok düşük düzeye indirilemiyorsa,

tehlikeli durumların ve gelişmelerin

izlenmesi, kazaların önlenmesi açısından büyük önem kazanır.Ortam ölçümlerinin, izlemelerinin sürekli

olarak yapılması

Kişisel koruyucuların kullanılmasına bağlı kazalardan korunma,

Meslek hastalıkların önlenmesinde

periyodik muayenelerin

yapılması,

Kişisel koruyucuların kullanılmasına bağlı kazalardan korunma,

Meslek hastalıkların önlenmesinde

periyodik muayenelerin

yapılması,

İŞ GÜVENLİĞİNİ SAĞLAMANIN KURALLARI

MUHENDİSLİKREVİZYON

MUHENDİSLİKREVİZYON İKNA VE TEŞVİKİKNA VE TEŞVİK

ERGONOMİ«İŞ-ÇALIŞAN

UYUMU»

ERGONOMİ«İŞ-ÇALIŞAN

UYUMU»

Tehlikeli durumların bilinmesi,Tehlikeli

durumların analizi,

Tedbirlerin alınması,

Tedbirlerin uygulanması

Gerekli kontrollerin sağlanması,

Tehlikeli durumların bilinmesi,Tehlikeli

durumların analizi,

Tedbirlerin alınması,

Tedbirlerin uygulanması

Gerekli kontrollerin sağlanması,

Eğitim ve öğretim

çalışmaları,

Uyarı levhaları ve afişler,

Ödüllendirme ve özendirme,

Eğitim ve öğretim

çalışmaları,

Uyarı levhaları ve afişler,

Ödüllendirme ve özendirme,

Yapılacak işe uygun işçi temini ve

çalışanları biyolojik

özellikleri ile kabiliyetlerine

göre işe yerleştirme,

Yapılacak işe uygun işçi temini ve

çalışanları biyolojik

özellikleri ile kabiliyetlerine

göre işe yerleştirme,

DİSİPLİN KURALLARIDİSİPLİN

KURALLARI

İş güvenliğini sağlamada en

son başvurulacak çözüm yolu,

disiplin tedbirlerine

başvurulması,

İş güvenliğini sağlamada en

son başvurulacak çözüm yolu,

disiplin tedbirlerine

başvurulması,

KAZALARDAN KORUNMA METODU

GELENEKSEL VE ÇAĞDAŞ YAKLAŞIM

Geleneksel yaklaşımda (reaktif, tepkisel yaklaşım), kazaların ve sistem bozukluklarının incelenmesi esastır. Olay sonrası inceleme ve işin yeniden düzenlenmesine odaklanır.

Çağdaş güvenlik yaklaşımı (proaktif yaklaşım) ise, sistem bozukluğundan çok, güvenlik yönetim sisteminin incelenmesine, risk değerlendirme ve güvenlik kültürüne odaklanır. Olay gerçekleşmeden öncesine, çalışanlara ve güvenli olmayan uygulamalara odaklanır.

İ.S.G KÜLTÜRÜ

• Sağlıklı ve güvenlikli bir çalışma ortamına sahip olma hakkına herkesin saygı gösterdiği;

• Hak, sorumluluk ve ödevlerin önleme prensibine öncelik verilerek açıkça tanımlandığı bir sistem içerisinde;

• Hükümet, işveren ve çalışanların sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulmasında aktif olarak yer aldıkları bir anlayıştır.

Üst Yö

netim

Orta Yönetim

Yazısız İSG

SistemiYa

zılı İS

G Sistemi

İşyeri Güvenli

k Kültürü

İŞYERİNDE GÜVENLİK KÜLTÜRÜ

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ TEMEL PRENSİPLERİ

İŞ GÜVENLİĞİNİN TEMEL İLKESİ

Çalışan insanın en dikkatsiz ve güvensiz davranışına

karşın iş kazasının oluşmasını önleyecek önlemlerin

alınmasıdır.

İş Sağlığı Ve Güvenliğinin Hedefleri

* Sıfır risk,

* Sıfır iş kazası,

* Sıfır meslek hastalığı,

* Tam güvenli bir iş ortamı olmalıdır.

İş Sağlığı ve Güvenliği Çalışmaları

 1 – Dinamiktir.2 – Eğitimi gerektirir.3 – Parasal yatırımı gerektirir.4 – Örgütlenmeyi ve organizasyonu gerektirir.5 – Bilim ve teknolojiyi takibi gerektirir.6 – Mevzuat takibini gerektirir.7 – Verimliliği etkiler. 8 – Verimli bir yatırımdır.9 – Cezai ve hukuki sonuçları vardır.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliğinin Genel Prensipleri

Amerikalı yazar W. HEİNRİCH Herhangi bir alanda yürütülecek İşçi Sağlığı ve iş Güvenliği çalışmalarının ON PRENSİP üzerinde yapılmasını önermektedir.

Prensip-1

«Tehlikeli Hareket Ve Tehlikeli Durumların Önlenmesi»

Kaza zincirinin üçüncü halkası en zayıf halkadır. İSG birinci ve ikinci halkalarda (eğitim ve disiplin yoluyla)

etkin sonuç elde edemeyeceğini kabul eder.

İş güvenliği, kazaların önlenmesinde «Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumları» düzeltmeyi hedef alır.

Prensip-1

«Tehlikeli Hareket Ve Tehlikeli Durumların Önlenmesi»

Kaza zincirinin üçüncü halkası en zayıf halkadır. İSG birinci ve ikinci halkalarda (eğitim ve disiplin yoluyla)

etkin sonuç elde edemeyeceğini kabul eder.

İş güvenliği, kazaların önlenmesinde «Tehlikeli Hareket ve Tehlikeli Durumları» düzeltmeyi hedef alır.

Prensip-2

«İş kazalarının %88’ini tehlikeli hareket, %10’u tehlikeli durum, 2’si sebebi kaçınılmaz ve bilinmeyen

nedendir.»

Bu prensip iş güvenliği önlemlerinde, tehlikeli hareket ve tehlikeli durumların önemli olduğunu

göstermektedir.

Prensip-2

«İş kazalarının %88’ini tehlikeli hareket, %10’u tehlikeli durum, 2’si sebebi kaçınılmaz ve bilinmeyen

nedendir.»

Bu prensip iş güvenliği önlemlerinde, tehlikeli hareket ve tehlikeli durumların önemli olduğunu

göstermektedir.

Prensip-3

«Kaza Sonucu Meydana Gelecek Zararın Büyüklüğü Kestirilemez, Bu Tamamen Tesadüflere Bağlıdır.»

Bu prensip İSG’nin yaptığı faaliyetlerdeki amacının; kazayı hafif atlatmak değil, kazayı meydana getiren sebepleri

ortadan kaldırılmaya dönük olması gerektiğini söylemektedir.

Prensip-3

«Kaza Sonucu Meydana Gelecek Zararın Büyüklüğü Kestirilemez, Bu Tamamen Tesadüflere Bağlıdır.»

Bu prensip İSG’nin yaptığı faaliyetlerdeki amacının; kazayı hafif atlatmak değil, kazayı meydana getiren sebepleri

ortadan kaldırılmaya dönük olması gerektiğini söylemektedir.

Prensip-4

«Ağır yaralanma ya da ölümle neticelenen her kazanın temelinde 29 uzuv kaybı, 300 yaralanma olmayan (ramak

kala) olay vardır.»

Bu prensipten özellikle «ramak kala» olayların nedenlerinin iyi incelenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Prensip-4

«Ağır yaralanma ya da ölümle neticelenen her kazanın temelinde 29 uzuv kaybı, 300 yaralanma olmayan (ramak

kala) olay vardır.»

Bu prensipten özellikle «ramak kala» olayların nedenlerinin iyi incelenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

Prensip-5

«Tehlikeli Hareketlerin Nedenleri?»

İnsan önce güvensiz koşullar oluşturmakta, sonrada bu koşullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalığına

yakalanmaktadır.

Kaza kusur oranlarının belirlenmesinde tehlikeli hareketlerin nedenleri incelenmelidir.

Prensip-5

«Tehlikeli Hareketlerin Nedenleri?»

İnsan önce güvensiz koşullar oluşturmakta, sonrada bu koşullar nedeniyle kaza yapmakta veya meslek hastalığına

yakalanmaktadır.

Kaza kusur oranlarının belirlenmesinde tehlikeli hareketlerin nedenleri incelenmelidir.

Prensip-6

«Kazalardan Korunma Metodu»

İSG mevzuatımızda yapılan yeni düzenlemelerle bu konu geniş bir şekilde ele alınmıştır.

Prensip-6

«Kazalardan Korunma Metodu»

İSG mevzuatımızda yapılan yeni düzenlemelerle bu konu geniş bir şekilde ele alınmıştır.

Prensip-7

«Kazalardan Korunma Yöntemleri ile Üretim ve Kalite Kontrolü Metotları Benzerlik ve Paralellik Arz Eder.»

Bu benzerlik kalite yönetim sistemlerinde daha net görülmektedir.

Prensip-7

«Kazalardan Korunma Yöntemleri ile Üretim ve Kalite Kontrolü Metotları Benzerlik ve Paralellik Arz Eder.»

Bu benzerlik kalite yönetim sistemlerinde daha net görülmektedir.

Prensip-8

«İG İle İlgili Çalışmalara, Kurallara ve Alınacak Tedbirlere Üst Düzey Yönetici Katılmalı ve

Sorumluluğa Ortak Olmalıdır.»

İSG çalışmaları sadece işyerinde bu amaçla görevlendirilen personele sınırlı kalmamalıdır.

Özellikle üste düzey yönetim, orta düzey yönetim İSG desteklemelidir.

Prensip-8

«İG İle İlgili Çalışmalara, Kurallara ve Alınacak Tedbirlere Üst Düzey Yönetici Katılmalı ve

Sorumluluğa Ortak Olmalıdır.»

İSG çalışmaları sadece işyerinde bu amaçla görevlendirilen personele sınırlı kalmamalıdır.

Özellikle üste düzey yönetim, orta düzey yönetim İSG desteklemelidir.

Prensip-9

«İlk Kademe Yöneticiler, Kazalardan Korunmada En Önde Gelen Personeldir.»

Bu prensip çalışana en yakın birim sorumlusunun iş güvenliğini sağlamadaki önemini, eğitim, teşvik, ikna

ve disiplin çalışmalarının hangi seviyede gerekli olduğuna işaret etmektedir.

Prensip-9

«İlk Kademe Yöneticiler, Kazalardan Korunmada En Önde Gelen Personeldir.»

Bu prensip çalışana en yakın birim sorumlusunun iş güvenliğini sağlamadaki önemini, eğitim, teşvik, ikna

ve disiplin çalışmalarının hangi seviyede gerekli olduğuna işaret etmektedir.

Prensip-10

«İş Güvenliği Çalışmalarına Yön Veren İnsani Duyguların Yanında, İş Güvenliği’nin

Sağlanmasında İtici Rol Oynayan 2 Mali Faktör Vardır.»

1.Güvenli bir işletmede üretim artacak, maliyet düşecektir,2.Kazalarda meydana gelen zarar yapılan

ödemelerin 5 katıdır,

Prensip-10

«İş Güvenliği Çalışmalarına Yön Veren İnsani Duyguların Yanında, İş Güvenliği’nin

Sağlanmasında İtici Rol Oynayan 2 Mali Faktör Vardır.»

1.Güvenli bir işletmede üretim artacak, maliyet düşecektir,2.Kazalarda meydana gelen zarar yapılan

ödemelerin 5 katıdır,

Güvenlik kültürünün oluşturulmasında görevli ulusal kurum ve kuruluşlar

İş güvenliği kültürünün geliştirilmesinde;

A-Devlet,

B-İşveren,

C-Çalışanlar/sendikalar,

D-Üniversiteler

E-Meslek örgütlerine çeşitli görevler düşmektedir.

Ya ümitsizsiniz, Ya da ümit sizsiniz.

Ya çaresizsiniz, Ya da çare sizsiniz.

Behcet Necatigil

Tanım

• Çalışanların sağlıklarını sosyal, ruhsal ve bedensel olarak en

üst düzeyde tutmak,

• Çalışma koşullarını ve üretim araçlarını sağlığa uygun hale

getirmek,

• Çalışanları zararlı etkilerden koruyarak işin ve çalışanın

birbirine uyumunu sağlamak,üzere kurulmuş bir tıp dalıdır.

b. İş Sağlığı

*Meslek hastalıklarının tespiti konusunda bütün ülkelerde sorun yaşanmaktadır *İş kazası sayıları ise gerçeğe daha yakındır. *Uluslar arası Çalışma Örgütü (ILO) verilerine göre ölümlü iş

kazası sıklığının en düşük olduğu İngiltere’dir. *İş kazası sıklığının en yüksek olduğu ülkeler arasında

ülkemiz ile birlikte Hindistan ve Rusya da vardır. Dünya işgücü ~ 2.7milyar *•Yılda 2 milyon yaşam çalışmaya bağlı nedenlerle yitiriliyor *•160 milyon/yıl yeni yaralanma/hastalık ortaya çıkıyor *•Küresel GSH‟nın %4‟ü (1.25 trilyon USD) çalışmaya bağlı

morbidite nedeniyle yitiriliyor

İş Kazaları -Meslek Hastalıkları

Meslek Hastalığı Sıklığı

*Beklenen(dünya geneli) yüz binde 400-1200

*Türkiye‟de yüz binde 10 – 35 arasında

*Türkiye‟de beklenen 36.000 (%0,4) - 108.000 (%1,2)

*Türkiye‟de saptanan 500 – 1300 vaka

ILO tahminlerine dayanılarak çalışan sayısına göre yılda her bin işçi için 4-12 yeni meslek hastalığı vakası beklenmektedir.

Ülkeler % Olarak İş Kazası Kaza Sıklık Oranı

Kanada 0,81 3,37

ABD 0,83 3,46

Japonya 0,89 3,71

Almanya 1,50 6,25

Polonya 2,60 10,54

Güney Kore 2,80 11,67

Türkiye 3,00 12,45

İş Kazası Sıralaması(Dünya)

Ülkeler Maliyet (Milyar)

ABD (Dolar) 190

Almanya (Dolar) 28

Norveç (Kron) 40

Avustralya (A. Doları) 15-37

İş Kazalarında Maliyet(Dünya)

ILO Tahminleri >Dünyadaki işgücü 3 Milyar

>İş kazaları 321 milyon >Meslek hastalıkları 2.02 milyon >İşle ilgili ölümler 2.2 milyon

>Dünya GSMH 30 trilyon $ >İSG kaynaklı kayıp % 4

İş Sağlığı Ve Güvenliği Politikası

• Hiçbir iş emniyetsiz yapılacak kadar acil değildir.• Kazaların %98’i önlenebilir.

• İ.S.G.’in temeli, Risk analizi ve değerlendirmesi ile prosedür ve talimatlardır.

En Zayıf Halka Kadardır

Bir Zincirin Sağlamlığı Ne Kadardır ?

Bazı Tehlikeli Durumlar

• Emniyetsiz çalışma ortamları

• Başkasının işine karışma

• Uygun çalışma hızına uyulmaması

• Koruyucu malzeme kullanılmaması v.b.

1 Majör kaza

300 –600 Ucuz atlatma

10 –60Minör kaza

Kazanın Ardından Söylenenler

•Dikkatim dağıldı.

•Bana bir şey olmaz.

•Şimdiye kadar hep böyle yaptık.

•Böyle olacağı aklıma gelmedi, bilmiyordum.

•Güvenli görünüyordu.

•Acelem vardı.

KAZA

EMNİYETSİZ ORTAM/ŞARTLAR

* MADDİ VARLIKLARA ZARARLAR

* İŞİN DURMASI/GECİKMESİ* İNSANLARAZARARLARYARALANMA/ÖLÜM

İ.S.G. PROBLEMLERİ

BİLİNÇSİZDAVRANIŞLAR

İ.S.G. SİSTEMİN KURULMASININ YARARLARI

• Çalışma sahalarındaki risklerin en aza indirilmesi

• Çalışanların eğitimi , bilinçlendirilmesi ve İSG kültürünün oluşturulması

• Yasal ve diğer gereklerin sistemli takibi• İş performansının arttırılması• Çalışan performansının arttırılması• İş kazalarının önlenmesi• Pazarda güvenilirlik imajının sağlanması

GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN GÜNLÜK YAŞAMDAKİ ÖNEMİ

GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN GÜNLÜK YAŞAMDAKİ ÖNEMİ

“ BİR ZİNCİR,

ANCAK EN ZAYIF

HALKASI KADAR

SAĞLAMDIR.”

İş Sağlığı Ve Güvenliği Bir Aynadır

Siz Ona Gülümserseniz O Da Size Gülümser

*Güvenlik kültürünü benimseyerek hayatımızın her aşamasına uyarlamalı,

*Güvenli yaşam tarzını benimsemeli attığımız her adımda “ÖNCE GÜVENLİK” demeli,

*Ve en önemlisi “BANA BİR ŞEY OLMAZ” demekten vazgeçmeliyiz.

GÜVENLİK KÜLTÜRÜ BİR DAVRANIŞ BİÇİMİDİR. ‘ÖĞREN VE

ÖĞRET’