1. B TI CHNH -------- CNG HA X HI CH NGHA VIT NAM c lp - T do - Hnh phc --------------- S: 200/2014/TT-BTC H Ni, ngy 22 thng 12 nm 2014 THNG T HNG DN CH K TON DOANH NGHIP Cn c Lut K ton ngy 17 thng 06 nm 2003; Cn c Ngh nh s 129/2004/N- CP ngy 31 thng 05 nm 2004 ca Chnh ph quy nh chi tit v hng dn thi hnh mt s iu ca Lut K ton trong hot ng kinh doanh; Cn c Ngh nh s 215/2013/N-CP ngy 13 thng 12 nm 2013 ca Chnh ph quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca B Ti chnh; Theo ngh ca V trng V Ch k ton v kim ton, B trng B Ti chnh ban hnh Thng t hng dn Ch k ton doanh nghip. Chng I QUY NH CHUNG iu 1. i tng p dng Thng t ny hng dn k ton p dng i vi cc doanh nghip thuc mi lnh vc, mi thnh phn kinh t. Cc doanh nghip va v nh ang thc hin k ton theo Ch k ton p dng cho doanh nghip va v nh c vn dng quy nh ca Thng t ny k ton ph hp vi c im kinh doanh v yu cu qun l ca mnh. iu 2. Phm vi iu chnh Thng t ny hng dn vic ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti chnh, khng p dng cho vic xc nh ngha v thu ca doanh nghip i vi ngn sch Nh nc. iu 3. n v tin t trong k ton n v tin t trong k ton l ng Vit Nam (k hiu quc gia l ; k hiu quc t l VND) c dng ghi s k ton, lp v trnh by Bo co ti chnh ca doanh nghip. Trng hp n v k ton ch yu thu, chi bng ngoi t, p ng c cc tiu chun quy nh ti iu 4 Thng t ny th c chn mt loi ngoi t lm n v tin t ghi s k ton. iu 4. La chn n v tin t trong k ton 1. Doanh nghip c nghip v thu, chi ch yu bng ngoi t cn c vo quy nh ca Lut K ton, xem xt, quyt nh la chn n v tin t trong k ton v chu trch nhim v quyt nh trc php lut. Khi la chn n v tin t trong k ton, doanh nghip phi thng bo cho c quan thu qun l trc tip. 2. n v tin t trong k ton l n v tin t: a) c s dng ch yu trong cc giao dch bn hng, cung cp dch v ca n v, c nh hng ln n gi bn hng ho v cung cp dch v v thng chnh l n v tin t dng nim yt gi bn v c thanh ton; v b) c s dng ch yu trong vic mua hng ha, dch v, c nh hng ln n chi ph nhn cng, nguyn vt liu v cc chi ph sn xut, kinh doanh khc, thng thng chnh l n v tin t dng thanh ton cho cc chi ph . 3. Cc yu t sau y cng c xem xt v cung cp bng chng v n v tin t trong k ton ca n v: 2. a) n v tin t s dng huy ng cc ngun lc ti chnh (nh pht hnh c phiu, tri phiu); b) n v tin t thng xuyn thu c t cc hot ng kinh doanh v c tch tr li. 4. n v tin t trong k ton phn nh cc giao dch, s kin, iu kin lin quan n hot ng ca n v. Sau khi xc nh c n v tin t trong k ton th n v khng c thay i tr khi c s thay i trng yu trong cc giao dch, s kin v iu kin . iu 5. Chuyn i Bo co ti chnh lp bng n v tin t trong k ton l ngoi t sang ng Vit Nam 1. Doanh nghip s dng ngoi t lm n v tin t trong k ton th ng thi vi vic lp Bo co ti chnh theo n v tin t trong k ton (ngoi t) cn phi chuyn i Bo co ti chnh sang ng Vit Nam khi cng b v np Bo co ti chnh cho c quan qun l Nh nc. 2. Nguyn tc chuyn i Bo co ti chnh lp bng n v tin t k ton l ngoi t sang ng Vit Nam, trnh by thng tin so snh c thc hin theo quy nh ti Chng III Thng t ny. 3. Khi chuyn i Bo co ti chnh c lp bng ngoi t sang ng Vit Nam, doanh nghip phi trnh by r trn Bn thuyt minh Bo co ti chnh nhng nh hng (nu c) i vi Bo co ti chnh do vic chuyn i Bo co ti chnh t ng ngoi t sang ng Vit Nam. iu 6. Kim ton Bo co ti chnh trong trng hp s dng n v tin t trong k ton l ngoi t Bo co ti chnh mang tnh php l cng b ra cng chng v np cc c quan c thm quyn ti Vit Nam l Bo co ti chnh c trnh by bng ng Vit Nam v phi c kim ton. iu 7. Thay i n v tin t trong k ton Khi c s thay i ln v hot ng qun l v kinh doanh dn n n v tin t c s dng trong cc giao dch kinh t khng cn tho mn cc tiu chun nu ti khon 2, 3 iu 4 Thng t ny th doanh nghip c thay i n v tin t trong k ton. Vic thay i t mt n v tin t ghi s k ton ny sang mt n v tin t ghi s k ton khc ch c thc hin ti thi im bt u nin k ton mi. Doanh nghip phi thng bo cho c quan thu qun l trc tip v vic thay i n v tin t trong k ton chm nht l sau 10 ngy lm vic k t ngy kt thc nin k ton. iu 8. Quyn v trch nhim ca doanh nghip i vi vic t chc k ton ti cc n v trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc (gi tt l n v hch ton ph thuc) 1. Doanh nghip c trch nhim t chc b my k ton v phn cp hch ton cc n v hch ton ph thuc ph hp vi c im hot ng, yu cu qun l ca mnh v khng tri vi quy nh ca php lut. 2. Doanh nghip quyt nh vic k ton ti n v hch ton ph thuc c t chc b my k ton ring i vi: a) Vic ghi nhn khon vn kinh doanh c doanh nghip cp: Doanh nghip quyt nh n v hch ton ph thuc ghi nhn l n phi tr hoc vn ch s hu; b) i vi cc giao dch mua, bn, iu chuyn sn phm, hng ha, dch v ni b: Doanh thu, gi vn ch c ghi nhn ring ti tng n v hch ton ph thuc nu s lun chuyn sn phm, hng ha, dch v gia cc khu trong ni b v bn cht to ra gi tr gia tng trong sn phm, hng ha, dch v. Vic ghi nhn doanh thu t cc giao dch ni b trnh by trn Bo co ti chnh ca cc n v khng ph thuc vo hnh thc ca chng t k ton (ha n hay chng t lun chuyn ni b); c) Vic phn cp k ton ti n v hch ton ph thuc: Ty thuc m hnh t chc k ton tp trung hay phn tn, doanh nghip c th giao n v hch ton ph thuc phn nh n li nhun sau thu cha phn phi hoc ch phn nh n doanh thu, chi ph. 3. iu 9. ng k sa i Ch k ton 1. i vi h thng ti khon k ton a) Doanh nghip cn c vo h thng ti khon k ton ca Ch k ton doanh nghip ban hnh km theo Thng t ny vn dng v chi tit ho h thng ti khon k ton ph hp vi c im sn xut, kinh doanh, yu cu qun l ca tng ngnh v tng n v, nhng phi ph hp vi ni dung, kt cu v phng php hch ton ca cc ti khon tng hp tng ng. b) Trng hp doanh nghip cn b sung ti khon cp 1, cp 2 hoc sa i ti khon cp 1, cp 2 v tn, k hiu, ni dung v phng php hch ton cc nghip v kinh t pht sinh c th phi c s chp thun bng vn bn ca B Ti chnh trc khi thc hin. c) Doanh nghip c th m thm cc ti khon cp 2 v cc ti khon cp 3 i vi nhng ti khon khng c qui nh ti khon cp 2, ti khon cp 3 ti danh mc H thng ti khon k ton doanh nghip quy nh ti ph lc 1 - Thng t ny nhm phc v yu cu qun l ca doanh nghip m khng phi ngh B Ti chnh chp thun. 2. i vi Bo co ti chnh a) Doanh nghip cn c biu mu v ni dung ca cc ch tiu ca Bo co ti chnh ti ph lc 2 Thng t ny chi tit ho cc ch tiu (c sn) ca h thng Bo co ti chnh ph hp vi c im sn xut, kinh doanh, yu cu qun l ca tng ngnh v tng n v. b) Trng hp doanh nghip cn b sung mi hoc sa i biu mu, tn v ni dung cc ch tiu ca Bo co ti chnh phi c s chp thun bng vn bn ca B Ti chnh trc khi thc hin. 3. i vi chng t v s k ton a) Cc chng t k ton u thuc loi hng dn (khng bt buc), doanh nghip c th la chn p dng theo biu mu ban hnh km theo ph lc s 3 Thng t ny hoc c t thit k ph hp vi c im hot ng v yu cu qun l ca n v nhng phi m bo cung cp nhng thng tin theo quy nh ca Lut K ton v cc vn bn sa i, b sung, thay th. b) Tt c cc biu mu s k ton (k c cc loi S Ci, s Nht k) u thuc loi khng bt buc. Doanh nghip c th p dng biu mu s theo hng dn ti ph lc s 4 Thng t ny hoc b sung, sa i biu mu s, th k ton ph hp vi c im hot ng v yu cu qun l nhng phi m bo trnh by thng tin y , r rng, d kim tra, kim sot. iu 10. Ch k ton p dng i vi nh thu nc ngoi 1. Nh thu nc ngoi c c s thng tr hoc c tr ti Vit Nam m c s thng tr hoc c tr khng phi l n v c lp c t cch php nhn thc hin Ch k ton ti Vit Nam nh sau: a) Cc nh thu c c th p dng theo Ch k ton do B Ti chnh ban hnh ring cho nh thu; b) Cc nh thu khng c Ch k ton do B Ti chnh ban hnh ring th c la chn p dng y Ch k ton doanh nghip Vit Nam hoc vn dng mt s ni dung ca Ch k ton doanh nghip Vit Nam ph hp vi c im hot ng, yu cu qun l ca mnh. c) Trng hp nh thu la chn p dng y Ch k ton doanh nghip Vit Nam th phi thc hin nht qun cho c nin k ton. d) Nh thu phi thng bo cho c quan thu v Ch k ton p dng khng chm hn 90 ngy k t thi im bt u chnh thc hot ng ti Vit Nam. Khi thay i th thc p dng Ch k ton, nh thu phi thng bo cho c quan thu khng chm hn 15 ngy lm vic k t ngy thay i. 2. Nh thu nc ngoi phi k ton chi tit theo tng Hp ng nhn thu (tng Giy php nhn thu), tng giao dch lm c s quyt ton hp ng v quyt ton thu. 4. 3. Trng hp Nh thu nc ngoi p dng y Ch k ton doanh nghip Vit Nam nhng c nhu cu b sung, sa i th phi ng k theo quy nh ti iu 9 Thng t ny v ch c thc hin khi c kin chp thun bng vn bn ca B Ti chnh. Trong vng 15 ngy lm vic k t ngy nhn h s, B Ti chnh c trch nhim tr li bng vn bn cho nh thu nc ngoi v vic ng k ni dung sa i, b sung Ch k ton. Chng II TI KHON K TON iu 11. Nguyn tc k ton tin 1. K ton phi m s k ton ghi chp hng ngy lin tc theo trnh t pht sinh cc khon thu, chi, xut, nhp tin, ngoi t v tnh ra s tn ti qu v tng ti khon Ngn hng ti mi thi im tin cho vic kim tra, i chiu. 2. Cc khon tin do doanh nghip khc v c nhn k cc, k qu ti doanh nghip c qun l v hch ton nh tin ca doanh nghip. 3. Khi thu, chi phi c phiu thu, phiu chi v c ch k theo quy nh ca ch chng t k ton. 4. K ton phi theo di chi tit tin theo nguyn t. Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, k ton phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo nguyn tc: - Bn N cc ti khon tin p dng t gi giao dch thc t; - Bn C cc ti khon tin p dng t gi ghi s bnh qun gia quyn. 5. Ti thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut, doanh nghip phi nh gi li s d ngoi t v vng tin t theo t gi giao dch thc t. iu 12. Ti khon 111 Tin mt 1. Nguyn tc k ton a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh thu, chi, tn qu ti qu doanh nghip bao gm: Tin Vit Nam, ngoi t v vng tin t. Ch phn nh vo TK 111 Tin mt s tin mt, ngoi t, vng tin t thc t nhp, xut, tn qu. i vi khon tin thu c chuyn np ngay vo Ngn hng (khng qua qu tin mt ca doanh nghip) th khng ghi vo bn N TK 111 Tin mt m ghi vo bn N TK 113 Tin ang chuyn. b) Cc khon tin mt do doanh nghip khc v c nhn k cc, k qu ti doanh nghip c qun l v hch ton nh cc loi ti sn bng tin ca doanh nghip. c) Khi tin hnh nhp, xut qu tin mt phi c phiu thu, phiu chi v c ch k ca ngi nhn, ngi giao, ngi c thm quyn cho php nhp, xut qu theo quy nh ca ch chng t k ton. Mt s trng hp c bit phi c lnh nhp qu, xut qu nh km. d) K ton qu tin mt phi c trch nhim m s k ton qu tin mt, ghi chp hng ngy lin tc theo trnh t pht sinh cc khon thu, chi, xut, nhp qu tin mt, ngoi t v tnh ra s tn qu ti mi thi im. ) Th qu chu trch nhim qun l v nhp, xut qu tin mt. Hng ngy th qu phi kim k s tn qu tin mt thc t, i chiu s liu s qu tin mt v s k ton tin mt. Nu c chnh lch, k ton v th qu phi kim tra li xc nh nguyn nhn v kin ngh bin php x l chnh lch. e) Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, k ton phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo nguyn tc: - Bn N TK 1112 p dng t gi giao dch thc t. Ring trng hp rt ngoi t t ngn hng v nhp qu tin mt th p dng t gi ghi s k ton ca TK 1122; - Bn C TK 1112 p dng t gi ghi s bnh qun gia quyn. 5. Vic xc nh t gi hi oi giao dch thc t c thc hin theo quy nh ti phn hng dn ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi v cc ti khon c lin quan. g) Vng tin t c phn nh trong ti khon ny l vng c s dng vi cc chc nng ct tr gi tr, khng bao gm cc loi vng c phn loi l hng tn kho s dng vi mc ch l nguyn vt liu sn xut sn phm hoc hng ho bn. Vic qun l v s dng vng tin t phi thc hin theo quy nh ca php lut hin hnh. h) Ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut, doanh nghip phi nh gi li s d ngoi t v vng tin t theo nguyn tc: - T gi giao dch thc t p dng khi nh gi li s d tin mt bng ngoi t l t gi mua ngoi t ca ngn hng thng mi ni doanh nghip thng xuyn c giao dch (do doanh nghip t la chn) ti thi im lp Bo co ti chnh. - Vng tin t c nh gi li theo gi mua trn th trng trong nc ti thi im lp Bo co ti chnh. Gi mua trn th trng trong nc l gi mua c cng b bi Ngn hng Nh nc. Trng hp Ngn hng Nh nc khng cng b gi mua vng th tnh theo gi mua cng b bi cc n v c php kinh doanh vng theo lut nh. 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 111 - Tin mt Bn N: - Cc khon tin mt, ngoi t, vng tin t nhp qu; - S tin mt, ngoi t, vng tin t tha qu pht hin khi kim k; - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t ti thi im bo co (trng hp t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam); - Chnh lch nh gi li vng tin t tng ti thi im bo co. Bn C: - Cc khon tin mt, ngoi t, vng tin t xut qu; - S tin mt, ngoi t, vng tin t thiu ht qu pht hin khi kim k; - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t bo co (trng hp t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam); - Chnh lch nh gi li vng tin t gim ti thi im bo co. S d bn N: Cc khon tin mt, ngoi t, vng tin t cn tn qu tin mt ti thi im bo co. Ti khon 111 - Tin mt, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1111 - Tin Vit Nam: Phn nh tnh hnh thu, chi, tn qu tin Vit Nam ti qu tin mt. - Ti khon 1112 - Ngoi t: Phn nh tnh hnh thu, chi, chnh lch t gi v s d ngoi t ti qu tin mt theo gi tr quy i ra ng Vit Nam. - Ti khon 1113 - Vng tin t: Phn nh tnh hnh bin ng v gi tr vng tin t ti qu ca doanh nghip. 3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu 3.1. Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v thu ngay bng tin mt, k ton ghi nhn doanh thu, ghi: a) i vi sn phm, hng ho, dch v, bt ng sn u t thuc i tng chu thu GTGT, thu tiu th c bit, thu xut khu, thu bo v mi trng, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu, cc khon thu (gin thu) phi np ny 6. c tch ring theo tng loi ngay khi ghi nhn doanh thu (k c thu GTGT phi np theo phng php trc tip), ghi: N TK 111 - Tin mt (tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi cha c thu) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc. b) Trng hp khng tch ngay c cc khon thu phi np, k ton ghi nhn doanh thu bao gm c thu phi np. nh k k ton xc nh ngha v thu phi np v ghi gim doanh thu, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc. 3.2. Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton v khon tr cp, tr gi bng tin mt, ghi: N TK 111 - Tin mt C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339). 3.3. Khi pht sinh cc khon doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu nhp khc bng tin mt, ghi: N TK 111 - Tin mt (tng gi thanh ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (gi cha c thu GTGT) C TK 711 - Thu nhp khc (gi cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 3.4. Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt; vay di hn, ngn hn bng tin mt (tin Vit Nam hoc ngoi t ghi theo t gi giao dch thc t), ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112) C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122) C TK 341 Vay v n thu ti chnh (3411). 3.5. Thu hi cc khon n phi thu, cho vay, k cc, k qu bng tin mt; Nhn k qu, k cc ca cc doanh nghip khc bng tin mt, ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112) C cc TK 128, 131, 136, 138, 141, 244, 344. 3.6. Khi bn cc khon u t ngn hn, di hn thu bng tin mt, k ton ghi nhn chnh lch gia s tin thu c v gi vn khon u t (c xc nh theo phng php bnh qun gia quyn) vo doanh thu hot ng ti chnh hoc chi ph ti chnh, ghi: N TK 111 - Tin mt (1111, 1112) N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn) C cc TK 221, 222, 228 (gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 3.7. Khi nhn c vn gp ca ch s hu bng tin mt, ghi: N TK 111 - Tin mt C TK 411 - Vn u t ca ch s hu. 7. 3.8. Khi nhn tin ca cc bn trong hp ng hp tc kinh doanh khng thnh lp php nhn trang tri cho cc hot ng chung, ghi: N TK 111 - Tin mt C TK 338 - Phi tr, phi np khc. 3.9. Xut qu tin mt gi vo ti khon ti Ngn hng, k qu, k cc, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng N TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc C TK 111 - Tin mt. 3.10. Xut qu tin mt mua chng khon, cho vay hoc u t vo cng ty con, u t vo cng ty lin doanh, lin kt..., ghi: N TK 121, 128, 221, 222, 228 C TK 111 - Tin mt. 3.11. Xut qu tin mt mua hng tn kho (theo phng php k khai thng xuyn), mua TSC, chi cho hot ng u t XDCB: - Nu thu GTGT u vo c khu tr, k ton phn nh gi mua khng bao gm thu GTGT, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241 N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 111 - Tin mt. - Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua bao gm c thu GTGT. 3.12. Xut qu tin mt mua hng tn kho (theo phng php kim k nh k), nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N TK 611 - Mua hng (6111, 6112) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 111 - Tin mt. Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua bao gm c thu GTGT. 3.13. Khi mua nguyn vt liu thanh ton bng tin mt s dng ngay vo sn xut, kinh doanh, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,... N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 111 - Tin mt. Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh chi ph bao gm c thu GTGT. 3.14. Xut qu tin mt thanh ton cc khon vay, n phi tr, ghi: N cc TK 331, 333, 334, 335, 336, 338, 341 C TK 111 - Tin mt. 3.15. Xut qu tin mt s dng cho hot ng ti chnh, hot ng khc, ghi: N cc TK 635, 811, N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) 8. C TK 111 - Tin mt. 3.16. Cc khon thiu qu tin mt pht hin khi kim k cha xc nh r nguyn nhn, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 111 - Tin mt. 3.17. Cc khon tha qu tin mt pht hin khi kim k cha xc nh r nguyn nhn, ghi: N TK 111 - Tin mt C TK 338 - Phi tr, phi np khc (3381). 3.18. K ton hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph: Thc hin theo quy nh ti phn hng dn TK 171 - Giao dch mua, bn li tri phiu Chnh ph. 3.19. Cc giao dch lin quan n ngoi t l tin mt. a) Khi mua hng ha, dch v thanh ton bng tin mt l ngoi t. - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N cc TK 151,152,153,156,157,211,213,241, 623, 627, 641,642,133, (theo t gi hi oi giao dch thc t ti ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi hi oi) C TK 111 (1112) (theo t gi ghi s k ton). - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N cc TK 151, 152, 153,156,157,211,213,241,623, 627, 641, 642,133, (theo t gi hi oi giao dch thc t ti ngy giao dch) C TK 111 (1112) (theo t gi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi). b) Khi thanh ton cc khon n phi tr bng ngoi t: - Nu pht sinh l t gi hi oi , ghi: N cc TK 331, 335, 336, 338, 341, (t gi ghi s k ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi hi oi) C TK 111 (1112) (t gi ghi s k ton). - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N cc TK 331, 336, 341, (t gi ghi s k ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi) C TK 111 (1112) (t gi ghi s k ton). - Trng hp tr trc tin bng ngoi t cho ngi bn, bn N ti khon phi tr p dng t gi giao dch thc t ti thi im tr trc, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn (t gi thc t thi im tr trc) N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi hi oi) C TK 111 (1112) (t gi ghi s k ton). C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi). c) Khi pht sinh doanh thu, thu nhp khc bng ngoi t l tin mt, ghi: N TK 111 (1112) (t gi giao dch thc t) 9. C cc TK 511, 515, 711,... (t gi giao dch thc t). d) Khi thu c tin n phi thu bng ngoi t, ghi: - Nu pht sinh l t gi hi oi, ghi: N TK 111 (1112) (t gi hi oi giao dich thc t ti ngy giao dch) N TK 635 - Chi ph ti chnh (l t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138,... (t gi ghi s k ton). - Nu pht sinh li t gi hi oi, ghi: N TK 111 (1112) (t gi hi oi giao dch thc t ti ngy giao dch) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li t gi hi oi) C cc TK 131, 136, 138, (t gi ghi s k ton). - Trng hp nhn trc tin ca ngi mua, bn C ti khon phi thu p dng t gi giao dch thc t ti thi im nhn trc, ghi: N TK 111 (1112) (t gi giao dch thc t ti thi im nhn trc) C TK 131 (t gi giao dch thc t ti thi im nhn trc). 3.20. K ton s dng t gi hi oi giao dch thc t (l t gi mua ca ngn hng) nh gi li cc khon ngoi t l tin mt ti thi im lp Bo co ti chnh, ghi: - Nu t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam, k ton ghi nhn li t gi: N TK 111 (1112) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131). - Nu t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam, k ton ghi nhn l t gi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) C TK 111 (1112). - Sau khi b tr li, l t gi pht sinh do nh gi li, k ton kt chuyn phn chnh lch li, l t gi vo doanh thu hot ng ti chnh (nu li ln hn l) hoc chi ph ti chnh (nu li nh hn l). 3.21. K ton nh gi li vng tin t - Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh li, k ton ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 1113 - Vng tin t (theo gi mua trong nc) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh l, k ton ghi nhn chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 1113 - Vng tin t (theo gi mua trong nc). iu 13. Ti khon 112 - Tin gi ngn hng 1. Nguyn tc k ton Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim cc khon tin gi khng k hn ti Ngn hng ca doanh nghip. Cn c hch ton trn ti khon 112 tin gi Ngn hng l cc giy bo C, bo N hoc bn sao k ca Ngn hng km theo cc chng t gc (u nhim chi, u nhim thu, sc chuyn khon, sc bo chi,). 10. a) Khi nhn c chng t ca Ngn hng gi n, k ton phi kim tra, i chiu vi chng t gc km theo. Nu c s chnh lch gia s liu trn s k ton ca doanh nghip, s liu chng t gc vi s liu trn chng t ca Ngn hng th doanh nghip phi thng bo cho Ngn hng cng i chiu, xc minh v x l kp thi. Cui thng, cha xc nh c nguyn nhn chnh lch th k ton ghi s theo s liu ca Ngn hng trn giy bo N, bo C hoc bn sao k. S chnh lch (nu c) ghi vo bn N TK 138 Phi thu khc (1388) (nu s liu ca k ton ln hn s liu ca Ngn hng) hoc ghi vo bn C TK 338 Phi tr, phi np khc (3388) (nu s liu ca k ton nh hn s liu ca Ngn hng). Sang thng sau, tip tc kim tra, i chiu, xc nh nguyn nhn iu chnh s liu ghi s. b) nhng doanh nghip c cc t chc, b phn ph thuc khng t chc k ton ring, c th m ti khon chuyn thu, chuyn chi hoc m ti khon thanh ton ph hp thun tin cho vic giao dch, thanh ton. K ton phi m s chi tit theo tng loi tin gi (ng Vit Nam, ngoi t cc loi). c) Phi t chc hch ton chi tit s tin gi theo tng ti khon Ngn hng tin cho vic kim tra, i chiu. d) Khon thu chi ngn hng khng c ghi m trn ti khon tin gi ngn hng m c phn nh tng t nh khon vay ngn hng. ) Khi pht sinh cc giao dch bng ngoi t, k ton phi quy i ngoi t ra ng Vit Nam theo nguyn tc: - Bn N TK 1122 p dng t gi giao dch thc t. Ring trng hp rt qu tin mt bng ngoi t gi vo Ngn hng th phi c quy i ra ng Vit Nam theo t gi ghi s k ton ca ti khon 1112. - Bn C TK 1122 p dng t gi ghi s Bnh qun gia quyn. Vic xc nh t gi hi oi giao dch thc t c thc hin theo quy nh ti phn hng dn ti khon 413 - Chnh lch t gi hi oi v cc ti khon c lin quan. e) Vng tin t c phn nh trong ti khon ny l vng c s dng vi cc chc nng ct tr gi tr, khng bao gm cc loi vng c phn loi l hng tn kho s dng vi mc ch l nguyn vt liu sn xut sn phm hoc hng ho bn. Vic qun l v s dng vng tin t phi thc hin theo quy nh ca php lut hin hnh. g) Ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut, doanh nghip phi nh gi li s d ngoi t v vng tin t theo nguyn tc: - T gi giao dch thc t p dng khi nh gi li s d tin gi ngn hng bng ngoi t l t gi mua ngoi t ca chnh ngn hng thng mi ni doanh nghip m ti khon ngoi t ti thi im lp Bo co ti chnh. Trng hp doanh nghip c nhiu ti khon ngoi t nhiu ngn hng khc nhau v t gi mua ca cc ngn hng khng c chnh lch ng k th c th la chn t gi mua ca mt trong s cc ngn hng ni doanh nghip m ti khon ngoi t lm cn c nh gi li. - Vng tin t c nh gi li theo gi mua trn th trng trong nc ti thi im lp Bo co ti chnh. Gi mua trn th trng trong nc l gi mua c cng b bi Ngn hng Nh nc. Trng hp Ngn hng Nh nc khng cng b gi mua vng th tnh theo gi mua cng b bi cc n v c php kinh doanh vng theo lut nh. 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 112 - Tin gi ngn hng Bn N: - Cc khon tin Vit Nam, ngoi t, vng tin t gi vo Ngn hng; - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t ti thi im bo co (trng hp t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam). - Chnh lch nh gi li vng tin t tng ti thi im bo co 11. Bn C: - Cc khon tin Vit Nam, ngoi t, vng tin t rt ra t Ngn hng; - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t cui k (trng hp t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam). - Chnh lch nh gi li vng tin t gim ti thi im bo co S d bn N: S tin Vit Nam, ngoi t, vng tin t hin cn gi ti Ngn hng ti thi im bo co. Ti khon 112 - Tin gi Ngn hng, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1121 - Tin Vit Nam: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin ang gi ti Ngn hng bng ng Vit Nam. - Ti khon 1122 - Ngoi t: Phn nh s tin gi vo, rt ra v hin ang gi ti Ngn hng bng ngoi t cc loi quy i ra ng Vit Nam. - Ti khon 1123 - Vng tin t: Phn nh tnh hnh bin ng v gi tr vng tin t ca doanh nghip ang gi ti Ngn hng ti thi im bo co. 3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu 3.1. Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v thu ngay bng tin gi ngn hng, k ton ghi nhn doanh thu, ghi: a) i vi sn phm, hng ho, dch v, bt ng sn u t thuc i tng chu thu gin thu (thu GTGT, thu tiu th c bit, thu xut khu, thu bo v mi trng), k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu, cc khon thu gin thu phi np c tch ring theo tng loi thu ngay khi ghi nhn doanh thu (k c thu GTGT phi np theo phng php trc tip), ghi: N TK 112 - Tin gi ngn hng (tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi cha c thu) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc. b) Trng hp khng tch ngay c cc khon thu phi np, k ton ghi nhn doanh thu bao gm c thu phi np. nh k k ton xc nh ngha v thu phi np v ghi gim doanh thu, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc. 3.2. Khi nhn c tin ca Ngn sch Nh nc thanh ton v khon tr cp, tr gi bng tin gi ngn hng, ghi: N TK 112 - Tin gi ngn hng C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (3339). 3.3. Khi pht sinh cc khon doanh thu hot ng ti chnh, cc khon thu nhp khc bng tin gi ngn hng, ghi: N TK 112 - Tin gi ngn hng (tng gi thanh ton) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (gi cha c thu GTGT) C TK 711 - Thu nhp khc (gi cha c thu GTGT) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 3.4. Xut qu tin mt gi vo ti khon ti Ngn hng, ghi: 12. N TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 111 - Tin mt. 3.5. Nhn c tin ng trc hoc khi khch hng tr n bng chuyn khon, cn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 113 - Tin ang chuyn. 3.6. Thu hi cc khon n phi thu, cho vay, k cc, k qu bng tin gi ngn hng; Nhn k qu, k cc ca cc doanh nghip khc bng tin gi ngn hng, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122) C cc TK 128, 131, 136, 141, 244, 344. 3.7. Khi bn cc khon u t ngn hn, di hn thu bng tin gi ngn hng, k ton ghi nhn chnh lch gia s tin thu c v gi vn khon u t (c xc nh theo phng php bnh qun gia quyn) vo doanh thu hot ng ti chnh hoc chi ph ti chnh, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122) N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn) C cc TK 221, 222, 228 (gi vn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 3.8. Khi nhn c vn gp ca ch s hu bng tin mt, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 411 - Vn u t ca ch s hu. 3.9. Khi nhn tin ca cc bn trong hp ng hp tc kinh doanh khng thnh lp php nhn trang tri cho cc hot ng chung, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng C TK 338 - Phi tr, phi np khc. 3.10. Rt tin gi Ngn hng v nhp qu tin mt, chuyn tin gi Ngn hng i k qu, k cc, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc. C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 3.11. Mua chng khon, cho vay hoc u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt... bng tin gi ngn hng, ghi: N cc TK 121, 128, 221, 222, 228 C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 3.12. Mua hng tn kho (theo phng php k khai thng xuyn), mua TSC, chi cho hot ng u t XDCB bng tin gi ngn hng, ghi: - Nu thu GTGT u vo c khu tr, k ton phn nh gi mua khng bao gm thu GTGT, ghi: N cc TK 151, 152, 153, 156, 157, 211, 213, 241 13. N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 112 - Tin gi Ngn hng. - Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua bao gm c thu GTGT. 3.13. Mua hng tn kho bng tin gi ngn hng (theo phng php kim k nh k), nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N TK 611 - Mua hng (6111, 6112) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 112 - Tin gi Ngn hng. Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh gi mua bao gm c thu GTGT. 3.14. Khi mua nguyn vt liu thanh ton bng tin gi ngn hng s dng ngay vo sn xut, kinh doanh, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642,... N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C TK 112 - Tin gi Ngn hng. Nu thu GTGT u vo khng c khu tr, k ton phn nh chi ph bao gm c thu GTGT. 3.15. Thanh ton cc khon n phi tr bng tin gi ngn hng, ghi: N cc TK 331, 333, 334, 335, 336, 338, 341 C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 3.16. Chi ph ti chnh, chi ph khc bng tin gi ngn hng, ghi: N cc TK 635, 811, N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 3.17. Tr vn gp hoc tr c tc, li nhun cho cc bn gp vn, chi cc qu khen thng, phc li bng tin gi Ngn hng, ghi: N TK 411 - Vn u t ca ch s hu N TK 421 - Li nhun sau thu cha phn phi N TK 353 - Qu khen thng, phc li C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 3.18. Thanh ton cc khon chit khu thng mi, gim gi hng bn, hng bn b tr li bng tin gi ngn hng, ghi: N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu N TK 3331- Thu GTGT phi np (33311) C TK 112 - Tin gi Ngn hng. 3.19. K ton hp ng mua bn li tri phiu Chnh ph: Thc hin theo quy nh ti phn hng dn ti khon 171 - Giao dch mua bn li tri phiu Chnh ph. 3.20. Cc nghip v kinh t lin quan n ngoi t: Phng php k ton cc giao dch lin quan n ngoi t l tin gi ngn hng thc hin tng t nh ngoi t l tin mt (xem ti khon 111). 14. 3.21. K ton nh gi li vng tin t - Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh li, k ton ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh, ghi: N TK 1123 - Vng tin t (theo gi mua trong nc) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Trng hp gi nh gi li vng tin t pht sinh l, k ton ghi nhn chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 1123 - Vng tin t (theo gi mua trong nc). iu 14. Ti khon 113 Tin ang chuyn 1. Nguyn tc k ton Ti khon ny dng phn nh cc khon tin ca doanh nghip np vo Ngn hng, Kho bc Nh nc, gi bu in chuyn cho Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C, tr cho doanh nghip khc hay lm th tc chuyn tin t ti khon ti Ngn hng tr cho doanh nghip khc nhng cha nhn c giy bo N hay bn sao k ca Ngn hng. Tin ang chuyn gm tin Vit Nam v ngoi t ang chuyn trong cc trng hp sau: - Thu tin mt hoc sc np thng vo Ngn hng; - Chuyn tin qua bu in tr cho doanh nghip khc; - Thu tin bn hng chuyn thng vo Kho bc np thu (giao tin tay ba gia doanh nghip vi ngi mua hng v Kho bc Nh nc). 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 113 - Tin ang chuyn Bn N: - Cc khon tin mt hoc sc bng tin Vit Nam, ngoi t np vo Ngn hng hoc gi bu in chuyn vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C; - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t l tin ang chuyn ti thi im bo co. Bn C: - S tin kt chuyn vo ti khon 112 - Tin gi Ngn hng, hoc ti khon c lin quan; - Chnh lch t gi hi oi do nh gi li s d ngoi t l tin ang chuyn ti thi im bo co. S d bn N: Cc khon tin cn ang chuyn ti thi im bo co. Ti khon 113 - Tin ang chuyn, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1131 - Tin Vit Nam: Phn nh s tin Vit Nam ang chuyn. - Ti khon 1132 - Ngoi t: Phn nh s ngoi t ang chuyn. 3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu a) Thu tin bn hng, tin n ca khch hng hoc cc khon thu nhp khc bng tin mt hoc sc np thng vo Ngn hng (khng qua qu) nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (thu n ca khch hng) 15. C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh C TK 711 - Thu nhp khc C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) (nu c). b) Xut qu tin mt gi vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 111 - Tin mt (1111, 1112). c) Lm th tc chuyn tin t ti khon Ngn hng tr cho ch n nhng cha nhn c giy bo N ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122). d) Khch hng tr trc tin mua hng bng sc, doanh nghip np sc vo Ngn hng nhng cha nhn c giy bo C ca Ngn hng, ghi: N TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. ) Ngn hng bo C cc khon tin ang chuyn vo ti khon tin gi ca doanh nghip, ghi: N TK 112 - Tin gi Ngn hng (1121, 1122) C TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132). e) Ngn hng bo N cc khon tin ang chuyn chuyn cho ngi bn, ngi cung cp dch v, ghi: N TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 113 - Tin ang chuyn (1131, 1132). g) Vic nh gi li s d ngoi t l tin ang chuyn c thc hin tng t phng php k ton nh gi li s d ngoi t l tin mt (xem ti khon 111) iu 15. Ti khon 121 - Chng khon kinh doanh 1. Nguyn tc k ton a) Ti khon ny dng phn nh tnh hnh mua, bn v thanh ton cc loi chng khon theo quy nh ca php lut nm gi v mc ch kinh doanh (k c chng khon c thi gian o hn trn 12 thng mua vo, bn ra kim li). Chng khon kinh doanh bao gm: - C phiu, tri phiu nim yt trn th trng chng khon; - Cc loi chng khon v cng c ti chnh khc. Ti khon ny khng phn nh cc khon u t nm gi n ngy o hn, nh: Cc khon cho vay theo kh c gia 2 bn, tin gi ngn hng, tri phiu, thng phiu, tn phiu, k phiu,...nm gi n ngy o hn . b) Chng khon kinh doanh phi c ghi s k ton theo gi gc, bao gm: Gi mua cng (+) cc chi ph mua (nu c) nh chi ph mi gii, giao dch, cung cp thng tin, thu, l ph v ph ngn hng. Gi gc ca chng khon kinh doanh c xc nh theo gi tr hp l ca cc khon thanh ton ti thi im giao dch pht sinh. Thi im ghi nhn cc khon chng khon kinh doanh l thi im nh u t c quyn s hu, c th nh sau: - Chng khon nim yt c ghi nhn ti thi im khp lnh (T+0); 16. - Chng khon cha nim yt c ghi nhn ti thi im chnh thc c quyn s hu theo quy nh ca php lut. c) Cui nin k ton, nu gi tr th trng ca chng khon kinh doanh b gim xung thp hn gi gc, k ton c lp d phng gim gi. d) Doanh nghip phi hch ton y , kp thi cc khon thu nhp t hot ng u t chng khon kinh doanh. Khon c tc c chia cho giai on trc ngy u t c ghi gim gi tr khon u t. Khi nh u t nhn c thm c phiu m khng phi tr tin do cng ty c phn s dng thng d vn c phn, cc qu thuc vn ch s hu v li nhun sau thu cha phn phi (chia c tc bng c phiu) pht hnh thm c phiu, nh u t ch theo di s lng c phiu tng thm trn thuyt minh Bo co ti chnh, khng ghi nhn gi tr c phiu c nhn, khng ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh v khng ghi nhn tng gi tr khon u t vo cng ty c phn. Ring cc doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l, vic k ton khon c tc c chia bng c phiu thc hin theo cc quy nh ca php lut p dng cho loi hnh doanh nghip do Nh nc nm gi 100% vn iu l. ) Mi trng hp hon i c phiu u phi xc nh gi tr c phiu theo gi tr hp l ti ngy trao i. Vic xc nh gi tr hp l ca c phiu c thc hin nh sau: - i vi c phiu ca cng ty nim yt, gi tr hp l ca c phiu l gi ng ca nim yt trn th trng chng khon ti ngy trao i. Trng hp ti ngy trao i th trng chng khon khng giao dch th gi tr hp l ca c phiu l gi ng ca phin giao dch trc lin k vi ngy trao i. - i vi c phiu cha nim yt c giao dch trn sn UPCOM, gi tr hp l ca c phiu l gi giao dch ng ca trn sn UPCOM ti ngy trao i. Trng hp ngy trao i sn UPCOM khng giao dch th gi tr hp l ca c phiu l gi ng ca phin giao dch trc lin k vi ngy trao i. - i vi c phiu cha nim yt khc, gi tr hp l ca c phiu l gi do cc bn tha thun theo hp ng hoc gi tr s sch ti thi im trao i. e) K ton phi m s chi tit theo di chi tit tng loi chng khon kinh doanh m doanh nghip ang nm gi (theo tng loi chng khon; theo tng i tng, mnh gi, gi mua thc t, tng loi nguyn t s dng u t). g) Khi thanh l, nhng bn chng khon kinh doanh (tnh theo tng loi chng khon), gi vn c xc nh theo phng php bnh qun gia quyn di ng (bnh qun gia quyn theo tng ln mua). 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 121 - Chng khon kinh doanh Bn N: Gi tr chng khon kinh doanh mua vo. Bn C: Gi tr ghi s chng khon kinh doanh khi bn. S d bn N: Gi tr chng khon kinh doanh ti thi im bo co. Ti khon 121 - Chng khon kinh doanh, c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1211 - C phiu: Phn nh tnh hnh mua, bn c phiu vi mc ch nm gi bn kim li. - Ti khon 1212 - Tri phiu: Phn nh tnh hnh mua, bn v thanh ton cc loi tri phiu nm gi bn kim li. - Ti khon 1218 - Chng khon v cng c ti chnh khc: Phn nh tnh hnh mua, bn cc loi chng khon v cng c ti chnh khc theo quy nh ca php lut kim li, nh chng ch qu, quyn mua c phn, chng quyn, quyn chn mua, quyn chn bn, hp ng tng lai, thng phiu Ti khon ny cn phn nh c tnh hnh mua, bn cc loi giy t c gi khc nh thng phiu, hi phiu bn kim li. 17. 3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu a) Khi mua chng khon kinh doanh, cn c vo chi ph thc t mua (gi mua cng (+) chi ph mi gii, giao dch, chi ph thng tin, l ph, ph ngn hng), ghi: N TK 121 - Chng khon kinh doanh C cc TK 111, 112, 331 C TK 141 - Tm ng C TK 244 - Cm c, th chp, k qu, k cc. b) nh k thu li tri phiu v cc chng khon khc: - Trng hp nhn tin li v s dng tin li tip tc mua b sung tri phiu, tn phiu (khng mang tin v doanh nghip m s dng tin li mua ngay tri phiu), ghi: N TK 121 - Chng khon kinh doanh C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Trng hp nhn li bng tin, ghi; N cc TK 111, 112, 138.... C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Trng hp nhn li u t bao gm c khon li u t dn tch trc khi mua li khon u t th phi phn b s tin li ny. Ch ghi nhn l doanh thu hot ng ti chnh phn tin li ca cc k m doanh nghip mua khon u t ny; Khon tin li dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t c ghi gim gi tr ca chnh khon u t , ghi: N cc TK 111, 112, 138... (tng tin li thu c) C TK 121 - Chng khon kinh doanh (phn tin li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (phn tin li ca cc k sau khi doanh nghip mua khon u t). c) K ton c tc, li nhun c chia: - Trng hp nhn c tc cho giai on sau ngy u t, ghi: N cc TK 111, 112... N TK 138 - Phi thu khc (cha thu c tin ngay) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Trng hp nhn c tc ca giai on trc ngy u t, ghi N cc TK 111, 112, 138... (tng tin li thu c) C TK 121 - Chng khon kinh doanh (phn tin li u t dn tch trc khi doanh nghip mua li khon u t). - Trng hp nhn c phn c tc, li nhun c dng nh gi tng vn Nh nc, doanh nghip c phn ho khng ghi nhn doanh thu hot ng ti chnh m ghi gim gi tr khon u t ti chnh, ghi: N cc TK 112, 138 C TK 121 - Chng khon kinh doanh. d) Khi chuyn nhng chng khon kinh doanh, cn c vo gi bn chng khon: - Trng hp c li, ghi: 18. N cc TK 111, 112, 131... (tng gi thanh ton) C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn bnh qun gia quyn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (chnh lch gia gi bn ln hn gi vn). - Trng hp b l, ghi: N cc TK 111, 112, 131 (tng gi thanh ton) N TK 635 - Chi ph ti chnh (chnh lch gia gi bn nh hn gi vn) C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi vn bnh qun gia quyn). - Cc chi ph v bn chng khon, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C cc TK 111, 112, 331... ) Thu hi hoc thanh ton chng khon kinh doanh o hn, ghi: N cc TK 111, 112, 131 C TK 121 - Chng khon kinh doanh C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. e) Trng hp doanh nghip nhng bn chng khon kinh doanh di hnh thc hon i c phiu, doanh nghip phi xc nh gi tr hp l ca c phiu nhn v ti thi im trao i. Phn chnh lch (nu c) gia gi tr hp l ca c phiu nhn v v gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i c k ton l doanh thu hot ng ti chnh (nu li) hoc chi ph ti chnh (nu l). - Trng hp hon i c phiu c li, ghi: N TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr hp l ca c phiu nhn v) C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i tnh theo phng php bnh qun gia quyn) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (phn chnh lch gia gi tr hp l ca c phiu nhn v cao hn gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i) - Trng hp hon i c phiu b l, ghi: N TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr hp l ca c phiu nhn v N TK 635 - Chi ph ti chnh (phn chnh lch gia gi tr hp l ca c phiu nhn v thp hn gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i) C TK 121 - Chng khon kinh doanh (gi tr ghi s ca c phiu mang i trao i tnh theo phng php bnh qun gia quyn). g) nh gi li s d cc loi chng khon tha mn nh ngha cc khon mc tin t c gc ngoi t (nh tri phiu, thng phiu bng ngoi t). - Trng hp li, ghi: N TK 121 - Chng khon kinh doanh (1212,1218 ) C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi. - Trng hp l, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi C TK 121 - Chng khon kinh doanh (1212,1218 ). iu 16. Ti khon 128 - u t nm gi n ngy o hn 1. Nguyn tc k ton 19. a) Ti khon ny dng phn nh s hin c v tnh hnh bin ng tng, gim ca cc khon u t nm gi n ngy o hn (ngoi cc khon chng khon kinh doanh) nh: Cc khon tin gi ngn hng c k hn (bao gm c cc loi tn phiu, k phiu), tri phiu, c phiu u i bn pht hnh bt buc phi mua li ti mt thi im nht nh trong tng lai v cc khon cho vay nm gi n ngy o hn vi mc ch thu li hng k v cc khon u t nm gi n ngy o hn khc. Ti khon ny khng phn nh cc loi tri phiu v cng c n nm gi v mc ch mua bn kim li (phn nh trong ti khon 121 - Chng khon kinh doanh) b) K ton phi m s chi tit theo di tng khon u t nm gi n ngy o hn theo tng k hn, tng i tng, tng loi nguyn t, tng s lng...Khi lp Bo co ti chnh, k ton cn c vo k hn cn li (di 12 thng hay t 12 thng tr ln k t thi im bo co) trnh by l ti sn ngn hn hoc di hn. c) Doanh nghip phi hch ton y , kp thi doanh thu hot ng ti chnh pht sinh t cc khon u t nh li tin gi, li cho vay, li, l khi thanh l, nhng bn cc khon u t nm gi n ngy o hn. d) i vi cc khon u t nm gi n ngy o hn, nu cha c lp d phng phi thu kh i theo quy nh ca php lut, k ton phi nh gi kh nng thu hi. Trng hp c bng chng chc chn cho thy mt phn hoc ton b khon u t c th khng thu hi c, k ton phi ghi nhn s tn tht vo chi ph ti chnh trong k. Trng hp s tn tht khng th xc nh c mt cch ng tin cy, k ton c th khng ghi gim khon u t nhng phi thuyt minh trn Bo co ti chnh v kh nng thu hi ca khon u t. ) Ti thi im lp Bo co ti chnh, k ton phi nh gi li tt c cc khon u t c phn loi l cc khon mc tin t c gc ngoi t theo t gi giao dch thc t cui k: - T gi p dng i vi cc khon tin gi bng ngoi t l t gi mua ca ngn hng ni doanh nghip m ti khon tin gi; - T gi p dng i vi cc khon u t nm gi n ngy o hn khc l t gi mua ca ngn hng ni doanh nghip thng xuyn c giao dch (do doanh nghip t la chn). 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 128 - u t nm gi n ngy o hn Bn N: Gi tr cc khon u t nm gi n ngy o hn tng. Bn C: Gi tr cc khon u t nm gi n ngy o hn gim. S d bn N: Gi tr cc khon u t nm gi n ngy o hn hin c ti thi im bo co. Ti khon 128 - u t nm gi n ngy o hn c 3 ti khon cp 2: - Ti khon 1281 - Tin gi c k hn: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca tin gi c k hn. - Ti khon 1282 - Tri phiu: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca cc loi tri phiu m doanh nghip c kh nng v c nh nm gi n ngy o hn. - Ti khon 1283 - Cho vay: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca cc khon cho vay theo kh c gia cc bn nhng khng c giao dch mua, bn trn th trng nh chng khon. Ty theo tng hp ng, cc khon cho vay theo kh c c th c thu hi mt ln ti thi im o hn hoc thu hi dn tng k. - Ti khon 1288 - Cc khon u t khc nm gi n ngy o hn: Phn nh tnh hnh tng, gim v s hin c ca cc khon u t khc nm gi n ngy o hn (ngoi cc khon tin 20. gi ngn hng, tri phiu v cho vay), nh c phiu u i bt buc bn pht hnh phi mua li ti mt thi im nht nh trong tng lai, thng phiu. 3. Phng php k ton mt s nghip v kinh t ch yu 3.1. Khi gi tin c k hn, cho vay, mua cc khon u t nm gi n ngy o hn bng tin, ghi: N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn C cc TK 111, 112. 3.2. nh k k ton ghi nhn khon phi thu v li tin gi, li tri phiu, li cho vay, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (li nhp gc) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. 3.3. Khi thu hi cc khon u t nm gi n ngy o hn, ghi: N cc TK 111, 112, 131, 152, 156, 211,....(theo gi tr hp l) N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu l) C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (gi tr ghi s) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu li). 3.4. Chuyn cc khon u t nm gi n ngy o hn thnh u t vo cng ty con, cng ty lin doanh, lin kt, ghi: N cc TK 221, 222 (theo gi tr hp l) N TK 635 - Chi ph ti chnh (nu l) C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (gi tr ghi s) C cc TK lin quan (nu phi u t thm) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (nu li). 3.5. K ton cc giao dch lin quan n tri phiu nm gi n ngy o hn: a) Trng hp mua tri phiu nhn li trc: - Khi tr tin mua tri phiu nhn li trc, ghi: N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282) C cc TK 111, 112, (s tin thc chi) C TK 3387 - Doanh thu cha thc hin (phn li nhn trc). - nh k, tnh v kt chuyn li ca k k ton theo s li phi thu tng k, ghi: N TK 3387 - Doanh thu cha thc hin C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Thu hi gi gc tri phiu khi n hn thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282). b) Trng hp mua tri phiu nhn li nh k: - Khi tr tin mua tri phiu, ghi: N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282) 21. C cc TK 111, 112,... - nh k ghi nhn tin li tri phiu: N cc TK 111, 112, 138 C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Thu hi gi gc tri phiu khi n hn thanh ton, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282). c) Trng hp mua tri phiu nhn li sau: - Khi tr tin mua tri phiu, ghi: N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282) C cc TK 111, 112,... - nh k tnh li tri phiu v ghi nhn doanh thu theo s li phi thu tng k, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1388) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh. - Khi n hn thanh ton tri phiu, thu hi gc v li tri phiu, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1282) C TK 138 - Phi thu khc (1388) (s li ca cc k trc) C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (li k o hn). 3.6. K ton khon tn tht do khng thu hi c cc khon u t nm gi n ngy o hn cha c lp d phng phi thu kh i: Khi c cc bng chng cho thy mt phn hoc ton b khon u t c th khng thu hi c (nh bn pht hnh cng c mt kh nng thanh ton, ph sn), k ton phi nh gi kh nng, xc nh gi tr khon u t c th thu hi c. Nu khon tn tht c xc nh mt cch ng tin cy, k ton phi ghi nhn phn chnh lch gia gi tr c th thu hi nh hn gi tr ghi s khon u t vo chi ph ti chnh, ghi: N TK 635 - Chi ph ti chnh C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1281, 1282, 1288). - Trng hp sau khi ghi nhn khon tn tht, nu c bng chng chc chn cho thy khon tn tht c th thu hi li c, k ton ghi nhn phn chnh lch gia gi tr c th thu hi cao hn gi tr ghi s khon u t, ghi: N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn (1281, 1282, 1288) C TK 635 - Chi ph ti chnh. 3.7. nh gi li s d cc khon u t nm gi n ngy o hn c phn loi l cc khon mc tin t c gc ngoi t: - Trng hp li, ghi: N TK 128 - u t nm gi n ngy o hn C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi. - Trng hp l, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi 22. C TK 128 - u t nm gi n ngy o hn. iu 17. Nguyn tc k ton cc khon phi thu 1. Cc khon phi thu c theo di chi tit theo k hn phi thu, i tng phi thu, loi nguyn t phi thu v cc yu t khc theo nhu cu qun l ca doanh nghip. 2. Vic phn loi cc khon phi thu l phi thu khch hng, phi thu ni b, phi thu khc c thc hin theo nguyn tc: a) Phi thu ca khch hng gm cc khon phi thu mang tnh cht thng mi pht sinh t giao dch c tnh cht mua bn, nh: Phi thu v bn hng, cung cp dch v, thanh l, nhng bn ti sn (TSC, BST, cc khon u t ti chnh) gia doanh nghip v ngi mua (l n v c lp vi ngi bn, gm c cc khon phi thu gia cng ty m v cng ty con, lin doanh, lin kt). Khon phi thu ny gm c cc khon phi thu v tin bn hng xut khu ca bn giao y thc thng qua bn nhn y thc; b) Phi thu ni b gm cc khon phi thu gia n v cp trn v n v cp di trc thuc khng c t cch php nhn hch ton ph thuc; c) Phi thu khc gm cc khon phi thu khng c tnh thng mi, khng lin quan n giao dch mua - bn, nh: - Cc khon phi thu to ra doanh thu hot ng ti chnh, nh: khon phi thu v li cho vay, tin gi, c tc v li nhun c chia; - Cc khon chi h bn th ba c quyn nhn li; Cc khon bn nhn y thc xut khu phi thu h cho bn giao y thc; - Cc khon phi thu khng mang tnh thng mi nh cho mn ti sn, phi thu v tin pht, bi thng, ti sn thiu ch x l 3. Khi lp Bo co ti chnh, k ton cn c k hn cn li ca cc khon phi thu phn loi l di hn hoc ngn hn. Cc ch tiu phi thu ca Bng cn i k ton c th bao gm c cc khon c phn nh cc ti khon khc ngoi cc ti khon phi thu, nh: Khon cho vay c phn nh TK 1283; Khon k qu, k cc phn nh TK 244, khon tm ng TK 141 Vic xc nh cc khon cn lp d phng phi thu kh i c cn c vo cc khon mc c phn loi l phi thu ngn hn, di hn ca Bng cn i k ton. 4. K ton phi xc nh cc khon phi thu tha mn nh ngha ca cc khon mc tin t c gc ngoi t (c hng dn chi tit ti khon 413 Chnh lch t gi hi oi) nh gi li cui k khi lp Bo co ti chnh. iu 18. Ti khon 131 - Phi thu ca khch hng 1. Nguyn tc k ton a) Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh ton cc khon n phi thu ca doanh nghip vi khch hng v tin bn sn phm, hng ha, BS u t, TSC, cc khon u t ti chnh, cung cp dch v. Ti khon ny cn dng phn nh cc khon phi thu ca ngi nhn thu XDCB vi ngi giao thu v khi lng cng tc XDCB hon thnh. Khng phn nh vo ti khon ny cc nghip v thu tin ngay. b) Khon phi thu ca khch hng cn c hch ton chi tit cho tng i tng, tng ni dung phi thu, theo di chi tit k hn thu hi (trn 12 thng hay khng qu 12 thng k t thi im bo co) v ghi chp theo tng ln thanh ton. i tng phi thu l cc khch hng c quan h kinh t vi doanh nghip v mua sn phm, hng ho, nhn cung cp dch v, k c TSC, bt ng sn u t, cc khon u t ti chnh. c) Bn giao y thc xut khu ghi nhn trong ti khon ny i vi cc khon phi thu t bn nhn y thc xut khu v tin bn hng xut khu nh cc giao dch bn hng, cung cp dch v thng thng. 23. d) Trong hch ton chi tit ti khon ny, k ton phi tin hnh phn loi cc khon n, loi n c th tr ng hn, khon n kh i hoc c kh nng khng thu hi c, c cn c xc nh s trch lp d phng phi thu kh i hoc c bin php x l i vi khon n phi thu khng i c. ) Trong quan h bn sn phm, hng ho, cung cp dch v theo tho thun gia doanh nghip vi khch hng, nu sn phm, hng ho, BS u t giao, dch v cung cp khng ng theo tho thun trong hp ng kinh t th ngi mua c th yu cu doanh nghip gim gi hng bn hoc tr li s hng giao. e) Doanh nghip phi theo di chi tit cc khon n phi thu ca khch hng theo tng loi nguyn t. i vi cc khon phi thu bng ngoi t th thc hin theo nguyn tc: - Khi pht sinh cc khon n phi thu ca khch hng (bn N ti khon 131), k ton phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi giao dch thc t ti thi im pht sinh (l t gi mua ca ngn hng thng mi ni ch nh khch hng thanh ton). Ring trng hp nhn trc ca ngi mua, khi iu kin ghi nhn doanh thu th bn N ti khon 131 p dng t gi ghi s thc t ch danh i vi s tin nhn trc; - Khi thu hi n phi thu ca khch hng (bn C ti khon 131) k ton phi quy i ra ng Vit Nam theo t gi ghi s thc t ch danh cho tng i tng khch n (Trng hp khch n c nhiu giao dch th t gi thc t ch danh c xc nh l t gi bnh qun gia quyn di ng cc giao dch ca khch n ). Ring trng hp pht sinh giao dch nhn trc tin ca ngi mua th bn C ti khon 131 p dng t gi giao dch thc t (l t gi ghi vo bn N ti khon tin) ti thi im nhn trc; - Doanh nghip phi nh gi li cc khon phi thu ca khch hng c gc ngoi t ti tt c cc thi im lp Bo co ti chnh theo quy nh ca php lut. T gi giao dch thc t khi nh gi li khon phi thu ca khch hng l t gi mua ngoi t ca ngn hng thng mi ni doanh nghip ch nh khch hng thanh ton ti thi im lp Bo co ti chnh. Trng hp doanh nghip c nhiu khon phi thu v giao dch ti nhiu ngn hng th c ch ng la chn t gi mua ca mt trong nhng ngn hng thng mi ni doanh nghip thng xuyn c giao dch. Cc n v trong tp on c p dng chung mt t gi do Cng ty m quy nh (phi m bo st vi t gi giao dch thc t) nh gi li cc khon phi thu ca khch hng c gc ngoi t pht sinh t cc giao dch trong ni b tp on. 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 131 - Phi thu ca khch hng Bn N: - S tin phi thu ca khch hng pht sinh trong k khi bn sn phm, hng ha, BS u t, TSC, dch v, cc khon u t ti chnh ; - S tin tha tr li cho khch hng. - nh gi li cc khon phi thu bng ngoi t (trng hp t gi ngoi t tng so vi ng Vit Nam). Bn C: - S tin khch hng tr n; - S tin nhn ng trc, tr trc ca khch hng; - Khon gim gi hng bn cho khch hng sau khi giao hng v khch hng c khiu ni; - Doanh thu ca s hng bn b ngi mua tr li (c thu GTGT hoc khng c thu GTGT); - S tin chit khu thanh ton v chit khu thng mi cho ngi mua. - nh gi li cc khon phi thu bng ngoi t (trng hp t gi ngoi t gim so vi ng Vit Nam). S d bn N: 24. S tin cn phi thu ca khch hng. Ti khon ny c th c s d bn C. S d bn C phn nh s tin nhn trc, hoc s thu nhiu hn s phi thu ca khch hng chi tit theo tng i tng c th. Khi lp Bng Cn i k ton, phi ly s d chi tit theo tng i tng phi thu ca ti khon ny ghi c hai ch tiu bn "Ti sn" v bn "Ngun vn". 3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu 3.1. Khi bn sn phm, hng ho, cung cp dch v cha thu c ngay bng tin (k cc khon phi thu v tin bn hng xut khu ca bn giao y thc), k ton ghi nhn doanh thu, ghi: a) i vi sn phm, hng ho, dch v, bt ng sn u t thuc i tng chu thu GTGT, thu tiu th c bit, thu xut khu, thu bo v mi trng, k ton phn nh doanh thu bn hng v cung cp dch v theo gi bn cha c thu, cc khon thu gin thu phi np c tch ring ngay khi ghi nhn doanh thu (k c thu GTGT phi np theo phng php trc tip), ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng (tng gi thanh ton) C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (gi cha c thu) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc. b) Trng hp khng tch ngay c cc khon thu phi np, k ton ghi nhn doanh thu bao gm c thu phi np. nh k k ton xc nh ngha v thu phi np v ghi gim doanh thu, ghi: N TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc. 3.2. K ton hng bn b khch hng tr li: N TK 5213 - Hng bn b tr li (gi bn cha c thu) N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (s thu GTGT ca hng bn b tr li, chi tit cho tng loi thu) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 3.3. K ton chit khu thng mi v gim gi hng bn a) Trng hp s tin chit khu thng mi, gim gi hng bn ghi ngay trn ha n bn hng, k ton phn nh doanh thu theo gi tr chit khu, gim gi (ghi nhn theo doanh thu thun) v khng phn nh ring s chit khu, gim gi; b) Trng hp trn ha n bn hng cha th hin s tin chit khu thng mi, gim gi hng bn do khch hng cha iu kin c hng hoc cha xc nh c s phi chit khu, gim gi th doanh thu ghi nhn theo gi cha tr chit khu (doanh thu gp). Sau thi im ghi nhn doanh thu, nu khch hng iu kin c hng chit khu, gim gi th k ton phi ghi nhn ring khon chit khu gim gi nh k iu chnh gim doanh thu gp, ghi: N TK 521 - Cc khon gim tr doanh thu (5211, 5212)(gi cha c thu) N TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (s thu ca hng gim gi, chit khu thng mi) C TK 131 - Phi thu ca khch hng (tng s tin gim gi). 3.4. S chit khu thanh ton phi tr cho ngi mua do ngi mua thanh ton tin mua hng trc thi hn quy nh, tr vo khon n phi thu ca khch hng, ghi: N TK 111 - Tin mt N TK 112 - Tin gi Ngn hng 25. N TK 635 - Chi ph ti chnh (S tin chit khu thanh ton) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 3.5. Nhn c tin do khch hng tr (k c tin li ca s n - nu c), nhn tin ng trc ca khch hng theo hp ng bn hng hoc cung cp dch v, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 515 - Doanh thu hot ng ti chnh (phn tin li). Trng hp nhn ng trc bng ngoi t th bn C TK 131 ghi theo t gi giao dch thc t ti thi im nhn tin ng trc (t gi mua ca ngn hng ni thc hin giao dch) 3.6. Phng php k ton cc khon phi thu ca nh thu i vi khch hng lin quan n hp ng xy dng: a) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo tin k hoch: - Khi kt qu thc hin hp ng xy dng c c tnh mt cch ng tin cy, k ton cn c vo chng t phn nh doanh thu tng ng vi phn cng vic hon thnh (khng phi ha n) do nh thu t xc nh, ghi: N TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v. - Cn c vo ha n c lp theo tin k hoch phn nh s tin khch hng phi tr theo tin k hoch ghi trong hp ng, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 337 - Thanh ton theo tin k hoch hp ng xy dng C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). b) Trng hp hp ng xy dng quy nh nh thu c thanh ton theo gi tr khi lng thc hin, khi kt qu thc hin hp ng xy dng c xc nh mt cch ng tin cy v c khch hng xc nhn, k ton phi lp ha n trn c s phn cng vic hon thnh c khch hng xc nhn, cn c vo ha n, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). c) Khon tin thng thu c t khch hng tr ph thm cho nh thu khi thc hin hp ng t hoc vt mt s ch tiu c th c ghi trong hp ng, ghi: N TK 131- Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). d) Khon bi thng thu c t khch hng hay cc bn khc b p cho cc chi ph khng bao gm trong gi tr hp ng (nh s chm tr, sai st ca khch hng v cc tranh chp v cc thay i trong vic thc hin hp ng), ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311). 26. ) Khi nhn c tin thanh ton khi lng cng trnh hon thnh hoc khon ng trc t khch hng, ghi: N cc TK 111, 112,... C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 3.7. Trng hp khch hng khng thanh ton bng tin m thanh ton bng hng (theo phng thc hng i hng), cn c vo gi tr vt t, hng ho nhn trao i (tnh theo gi tr hp l ghi trong Ho n GTGT hoc Ho n bn hng ca khch hng) tr vo s n phi thu ca khch hng, ghi: N TK 152 - Nguyn liu, vt liu N TK 153 - Cng c, dng c N TK 156 - Hng ha N TK 611- Mua hng (hng tn kho k ton theo phng php KKK) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu c) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 3.8. Trng hp pht sinh khon n phi thu kh i thc s khng th thu n c phi x l xo s, cn c vo bin bn x l xa n, ghi: N TK 229 - D phng tn tht ti sn (2293) (s lp d phng) N TK 642 - Chi ph qun l doanh nghip (s cha lp d phng) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. 3.9. K ton khon phi thu v ph y thc ti bn nhn y thc xut nhp khu: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 511 - Doanh thu bn hng v cung cp dch v (5113) C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) 3.10. Khi lp Bo co ti chnh, s d n phi thu ca khch hng bng ngoi t c nh gi theo t gi giao dch thc t ti thi im lp Bo co ti chnh: - Nu t gi ngoi t tng so vi t gi ng Vit Nam, ghi: N TK 131 - Phi thu ca khch hng C TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131). - Nu t gi ngoi t gim so vi t gi ng Vit Nam, ghi: N TK 413 - Chnh lch t gi hi oi (4131) C TK 131 - Phi thu ca khch hng. iu 19. Ti khon 133 Thu gi tr gia tng c khu tr 1. Nguyn tc k ton a) Ti khon ny dng phn nh s thu GTGT u vo c khu tr, khu tr v cn c khu tr ca doanh nghip. b) K ton phi hch ton ring thu GTGT u vo c khu tr v thu GTGT u vo khng c khu tr. Trng hp khng th hch ton ring c th s thu GTGT u vo c hch ton vo ti khon 133. Cui k, k ton phi xc nh s thu GTGT c khu tr v khng c khu tr theo quy nh ca php lut v thu GTGT. c) S thu GTGT u vo khng c khu tr c tnh vo gi tr ti sn c mua, gi vn ca hng bn ra hoc chi ph sn xut, kinh doanh tu theo tng trng hp c th. 27. d) Vic xc nh s thu GTGT u vo c khu tr, k khai, quyt ton, np thu phi tun th theo ng quy nh ca php lut v thu GTGT. 2. Kt cu v ni dung phn nh ca ti khon 133 - Thu GTGT c khu tr Bn N: S thu GTGT u vo c khu tr. Bn C: - S thu GTGT u vo khu tr; - Kt chuyn s thu GTGT u vo khng c khu tr; - Thu GTGT u vo ca hng ha mua vo nhng tr li, c gim gi; - S thu GTGT u vo c hon li. S d bn N: S thu GTGT u vo cn c khu tr, s thu GTGT u vo c hon li nhng NSNN cha hon tr. Ti khon 133 - Thu GTGT c khu tr, c 2 ti khon cp 2: - Ti khon 1331 - Thu GTGT c khu tr ca hng ha, dch v: Phn nh thu GTGT u vo c khu tr ca vt t, hng ho, dch v mua ngoi dng vo sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu. - Ti khon 1332 - Thu GTGT c khu tr ca ti sn c nh: Phn nh thu GTGT u vo ca qu trnh u t, mua sm ti sn c nh dng vo hot ng sn xut, kinh doanh hng ha, dch v thuc i tng chu thu GTGT tnh theo phng php khu tr thu, ca qu trnh mua sm bt ng sn u t. 3. Phng php k ton mt s giao dch kinh t ch yu 3.1. Khi mua hng tn kho, TSC, BST, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N cc TK 152, 153, 156, 211, 213, 217, 611 (gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332) C cc TK 111, 112, 331,... (tng gi thanh ton). 3.2. Khi mua vt t, hng ho, cng c, dch v dng ngay vo sn xut, kinh doanh, nu thu GTGT u vo c khu tr, ghi: N cc TK 621, 623, 627, 641, 642, 241, 242,... (gi cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C cc TK 111, 112, 331,... (tng gi thanh ton). 3.3. Khi mua hng ho giao bn ngay cho khch hng (khng qua nhp kho), nu thu GTGT c khu tr, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn (gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331) C cc TK 111, 112, 331,... (tng gi thanh ton). 3.4. Khi nhp khu vt t, hng ho, TSC: - K ton phn nh gi tr vt t, hng ho, TSC nhp khu bao gm tng s tin phi thanh ton cho ngi bn (theo t gi giao dch thc t), thu nhp khu, thu tiu th c bit, thu bo v mi trng phi np (nu c), chi ph vn chuyn, ghi: N TK 152, 153, 156, 211 28. C TK 331 - Phi tr cho ngi bn C TK 3331 - Thu GTGT phi np (33312) (nu thu GTGT u vo ca hng nhp khu khng c khu tr) C TK 3332 - Thu tiu th c bit. C TK 3333 - Thu xut, nhp khu (chi tit thu nhp khu) C TK 33381 - Thu Bo v mi trng C cc TK 111, 112, ... - Nu thu GTGT u vo ca hng nhp khu c khu tr, ghi: N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332) C TK 333 - Thu v cc khon phi np Nh nc (33312). 3.5. Trng hp hng mua v tr li hoc hng mua c gim gi do km, mt phm cht: Cn c vo chng t xut hng tr li cho bn bn v cc chng t lin quan, k ton phn nh gi tr hng mua v tr li ngi bn hoc hng mua c gim gi, thu GTGT u vo khng c khu tr, ghi: N cc TK 111, 112, 331 (tng gi thanh ton) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (thu GTGT u vo ca hng mua tr li hoc c gim gi) C cc TK 152, 153, 156, 211,... (gi mua cha c thu GTGT). 3.6. Trng hp khng hch ton ring c thu GTGT u vo c khu tr: a) Khi mua vt t, hng ha, TSC, ghi: N cc TK 152, 153, 156, 211, 213 (gi mua cha c thu GTGT) N TK 133 - Thu GTGT c khu tr (thu GTGT u vo) C cc TK 111, 112, 331,... b) Cui k, k ton tnh v xc nh thu GTGT u vo c khu tr, khng c khu tr theo quy nh ca php lut v thu GTGT. i vi s thu GTGT u vo khng c khu tr tnh vo gi vn hng bn trong k, ghi: N TK 632 - Gi vn hng bn C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331). 3.7. Vt t, hng ha, TSC mua vo b tn tht do thin tai, ho hon, b mt, xc nh do trch nhim ca cc t chc, c nhn phi bi thng, nu thu GTGT u vo ca s hng ha ny khng c khu tr: - Trng hp thu GTGT ca vt t, hng ho, TSC mua vo b tn tht cha xc nh c nguyn nhn ch x l, ghi: N TK 138 - Phi thu khc (1381) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331, 1332). - Trng hp thu GTGT ca vt t, hng ho, TSC mua vo b tn tht khi c quyt nh x l ca cp c thm quyn v s thu bi thng ca cc t chc, c nhn, ghi: N cc TK 111, 334,... (s thu bi thng) N TK 632 - Gi vn hng bn (nu c tnh vo chi ph) C TK 138 - Phi thu khc (1381) 29. C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (nu xc nh c nguyn nhn v c quyt nh x l ngay). 3.8. Cui thng, k ton xc nh s thu GTGT u vo c khu tr vo s thu GTGT u ra khi xc nh s thu GTGT phi np trong k, ghi: N TK 3331 - Thu GTGT phi np (33311) C TK 133 - Thu GTGT c khu tr. 3.9. Khi c hon thu GTGT u vo ca hng ho, dch v, ghi: N cc TK 111, 112,.... C TK 133 - Thu GTGT c khu tr (1331). iu 20. Ti khon 136 - Phi thu ni b 1. Nguyn tc k ton a) Ti khon ny dng phn nh cc khon n phi thu v tnh hnh thanh ton cc khon n phi thu ca doanh nghip vi n v cp di hoc gia cc n v cp di trc thuc doanh nghip c lp. Cc n v cp di trc thuc trong trng hp ny l cc n v khng c t cch php nhn, hch ton ph thuc nhng c t chc cng tc k ton, nh cc chi nhnh, x nghip, Ban qun l d n... hch ton ph thuc doanh nghip. b) Quan h thanh ton gia doanh nghip vi cc cng ty thnh vin, x nghip... l n v c t cch php nhn, hch ton c lp khng phn nh trong ti khon ny m phn nh nh i vi cc cng ty con. c) Ni dung cc khon phi thu ni b phn nh vo ti khon 136 bao gm: - doanh nghip cp trn : + Vn, qu hoc kinh ph giao, cp cho cp di; + Cc khon cp di phi np ln cp trn theo quy nh; + Cc khon nh cp di thu h; + Cc khon chi, tr h cp di; + Cc khon giao cho n v trc thuc thc hin khi lng giao khon ni b v nhn li gi tr giao khon ni b; + Cc khon phi thu vng lai khc. - n v cp di khng c t cch php nhn hch ton ph thuc: + Cc khon c doanh nghip cp trn cp nhng cha nhn c; + Gi tr sn phm, hng ha dch v chuyn cho n v cp trn hoc cc n v ni b khc bn; Doanh thu bn hng ha, cung cp dch v cho cc n v ni b; + Cc khon nh doanh nghip cp trn hoc n v ni b khc thu h; + Cc khon chi, tr h doanh nghip cp trn v n v ni b khc; + Cc khon phi thu ni b vng lai khc. d) Ti khon 136 phi hch ton chi tit theo tng n v cp di c quan h thanh ton v theo di ring tng khon phi thu ni b. Doanh nghip cn c bin php n c gii quyt dt im cc khon n phi thu ni b trong k k ton. ) Cui k k ton, phi kim tra, i chiu v xc nhn s pht sinh, s d ti khon 136 "Phi thu ni b", ti khon 336 "Phi tr ni b" vi cc n v cp di c quan h theo tng ni dung thanh ton. Tin hnh thanh ton b tr theo tng khon ca tng n v cp di c quan h, ng thi hch ton b tr trn 2 ti khon 136 Phi thu ni b" v ti khon 336 "Phi tr