CHƯƠNG III

CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ

NỘI DUNG

1. VAI TRÒ CỦA SẢN XUẤT VẬT CHẤT VÀ QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT

2. BIỆN CHỨNG CỦA CƠ SỞ HẠ TẦNG VÀ KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG

3. TỒN TẠI XÃ HỘI QUYẾT ĐỊNH Ý THỨC XÃ HỘI VÀ TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA Ý THỨC XÃ HỘI

4. HÌNH THÁI KINH TẾ - XÃ HỘI 5. VAI TRÒ CỦA ĐẤU TRANH GIAI CẤP VÀ CÁCH

MẠNG XÃ HỘI ĐỐI VỚI SỰ VẬN ĐỘNG, PHÁT TRIỂN CỦA XÃ HỘI CÓ ĐỐI KHÁNG GIAI CẤP

I.VAI TRÒ CỦA SẢN XUẤT VẬT CHẤT VÀ QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT

Hoaït ñoäng kinh tế

Hoaït ñoäng chính trị

Hoaït ñoäng văn hóa, nghệ thuật

Hoaït ñoäng toân giaùo …

Söï toàn taïi vaø phaùt trieån xaõ hoäi

Saûn xuaát ra cuûa caûi vaät

chaát Lao ñoäng saûn xuaát

• 1. Vai troø cuûa saûn xuaát cuûa caûi vaät chaát

Các yếu tố cơ bản của quá trình lao

động sản xuất

Sức lao động Đối tượng lao động Tư liệu lao động

Phân biệt lao ñoäng vaø söùc lao ñoäng

Lao ñoän

g

Hoaït ñoäng coù muïc ñích, coù yù thöùc của con người tác động vào giới tự nhiên tạo ra sản phẩm phục vụ nhu cầu

Sức lao động Tổng hợp toàn bộ thể lực và trí lực có trong cơ thể của người đang sống

Đối tượng lao động

Là những vật có trong tự nhiên mà lao động tác động vào nhằm biến đổi theo mục đích

Tư liệu lao động

Là vật làm yếu tố truyền dẫn sự tác động của lao động đến đối tượng lao động

Caùc yeáu toá cô baûn cuûa quaù trình lao ñoäng saûn xuaát.

Ñoái töôïng lao ñoäng

Tö lieäu saûn xuaát

Tö lieäu lao ñoäng

+

Quaù trình lao ñoäng saûn xuaát

söùc lao ñoäng

* Vai troø cuûa caùc yeáu toá trong quaù trình lao ñoäng saûn xuaát.

SÖÙC LAO

ÑOÄNG

TÖ LIEÄU SAÛN XUAÁT

+Lao ñoäng saûn xuaát

Söùc lao ñoäng laø chuû theå, laø yeáu

toá quyeát ñònh

Tö lieäu saûn xuaát laø khaùch theå, laø ñieàu

kieän caàn thieát

2. QUY LUẬT QUAN HỆ SẢN XUẤT PHÙ HỢP VỚI TRÌNH ĐỘ PHÁT TRIỂN CỦA LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT

Quan heä saûn xuaát

Conngöôøi

Töï nhieân

Löïc löôïngsaûn xuaát

CON NGÖÔØI

2 MAËT SAÛN XUAÁT

a. Löïc löôïng saûn xuaát

Löïc löôïng saûn xuaát

Ngöôøi lao ñoäng

Tö lieäu saûn xuaát

Khoa hoïc coâng ngheä

*Trình ñoä cuûa löïc löôïng saûn xuaát theå hieän ôû: trình ñoä cuûa ngöôøi lao ñoäng vaø khoa hoïc coâng ngheä * Löïc löôïng saûn xuaát laø toaøn boä naêng

löïc saûn xuaát cuûa moät xaõ hoäi nhaát ñònh, ôû vaøo thôøi kyø nhaát ñònh.

b. Quan heä saûn xuaát

CON NGÖÔØI CON NGÖÔØIQuan heäsaûn xuaát

Saûn xuaát

Phaân phoái

Trao ñoåi

Tieâu duøng

Noäi dung cuûa quan heä saûn xuaát

Quan heä saûn xuaát

Quan heä phaân phoái

Quan heä toå chöùc

Quan heä sôû höõu

Lực löôïngsản xuaát

Quanheäsảnxuaát

PTSX

Muèn sinh tån, con ng êi ph¶i tiÕn hµnh s¶n xuÊt vËt chÊt tuy nhiªn cã sù kh¸c nhau rÊt lín vÒ c¸ch thøc h¸i l îm vµ ®¸nh b¾t thêi ë thêi nguyªn thñy vµ ph ¬ng thøc c«ng nghiÖp ë thêi hiÖn ®¹i

+ Moái quan heä bieän chöùng giöõa löïc löôïng saûn xuaát vaø quan heä saûn xuaát

Löïc löôïng saûn xuaát quyeát ñònh quan heä saûn xuaát

Quy luaät quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc

löôïng saûn xuaát

Löïc löôïng saûn xuaát

Quan heä saûn xuaát

Quan heä saûn xuaát taùc ñoäng trôû laïi löïc löôïng saûn xuaát

+ Maâu thuaãn giöõa löïc löôïng saûn xuaát vôùi quan heä saûn xuaát.

Lòch söû loaøi ngöôøi traûi qua caùc phöông thöùc saûn xuaát

Coâng xaõ nguyeân

thuyû

Chieám höõu noâ

leä

Phong kieán

Tö baûn chuû

nghóa

Coäng saûn chuû

nghóa

Caùch maïng

xaõ hoäiG/caáp bò trò

G/caáp thoáng trò

Löïc löôïng saûn xuaát

Quan heäsaûn xuaát

Maâu thuaãn

* Suy ñeán cuøng lòch söû phaùt tneån cuûa xaõ hoäi loaøi ngöôøi traûi qua caùc phöông thöùc saûn xuaát noái tieáp nhau laø do taùc ñoäng cuûa quy luaät quan heä saûn xuaát phuø hôïp vôùi trình ñoä phaùt trieån cuûa löïc löông saûn xuaát.

CSHT trong thời kỳ quá độ lên CNXH ở VN là nhiều thành phần kinh tế với nhiều hình thức tổ chức kinh tế khác nhau, trong đó kinh tế nhà nước giữ vai trò chủ đạo.

Ng©n hµng Vietcombank

C«ng ty vËn t¶i

viÔn d ¬ng Vinashin

C«ng ty thÐp liªn doanh Nippovina

(VN – NhËt)

hÖ thèng thiÕt chÕ chÝnh trÞ-x· héi VN hiện nay, bao gåm ®¶ng Céng s¶n VN, Nhµ n íc CHXHCNVN cïng c¸c tæ chøc x· héi kh¸c, trong mét c¬ cÊu thèng nhÊt d íi sù l·nh ®¹o cña ®¶ng CSVN.

được xác lập trên nền tảng CSHT

Hệ tư tưởng của VN hiện nay: CN Mác – Lênin & Tư tưởng Hồ Chí Minh; truyền thống dân tộc, triết lý người Á Đông…

Ng©n hµng Vietcombank

C«ng ty thÐp liªn doanh Nippovina

(VN – NhËt)

-Giai cấp nào giữ vai trò thống trị về kinh tế sẽ giữ vai trò thống trị về chính trị, tư tưởng, triết lý

-Cơ sở hạ tầng thay đổi thì kiến trúc thượng tầng cũng thay đổi theo

Ng©n hµng Vietcombank

C«ng ty thÐp liªn doanh Nippovina

(VN – NhËt)

TỰ ĐỌC & THẢO LUẬN-HTKT-XH?

-TẠI SAO NÓI SỰ PHÁT TRIỂN CÁC HTKT-XH LÀ MỘT QUÁ TRÌNH LỊCH SỬ, TỰ NHIÊN?

• Dùng để chỉ xã hội ở từng giai đoạn lịch sử nhất định, với một kiểu QHSX đặc trưng cho xã hội đó phù hợp với một trình độ nhất định của LLSX và với một kiến trúc thượng tầng tương ứng được xây dựng trên những QHSX ấy.

LS lµ do con ng êi t¹o ra nh ng kh«ng ph¶i theo ý muèn chñ quan mµ theo c¸c quy luËt kh¸ch quan.

CXNT

CHNL

PK

TBCN

CSCN

TỰ ĐỌC & THẢO LUẬN

NỘI DUNG THẢO LUẬN

• TỒN TẠI XÃ HỘI? NÊU VÍ DỤ, TRƯỜNG HỢP VN• Ý THỨC XÃ HỘI? NÊU VÍ DỤ, TRƯỜNG HỢP VN• QUAN HỆ BIỆN CHỨNG CỦA TTXH & YTXH?

NÊU VÍ DỤ, TRƯỜNG HỢP VN

Là phương diên tinh thần của xã hội; phan anh điêu kiên sinh hoạt vât chất của cac cộng đông ngươi trong điêu kiên xac định.

-Tự tôn “Làng mình”; Dị ứng với bên ngoài;- Bất li hương; - Trong tình xóm - làng;- Trong lê làng hơn phep nước;- Khôn vặt; Trong danh hão....- Suy nghi theo thói quen đam đông – không coi trong sang kiến mới.

1. Giai cấp và vai trò của đấu tranh giai cấp đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp

2. Cách mạng xã hội và vai trò của nó đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp

TỰ ĐỌC & THẢO LUẬN

NỘI DUNG THẢO LUẬN

• GIAI CẤP LÀ GÌ?

• PHÂN BIỆT GIAI CẤP VÀ DÂN TỘC?

• NGUỒN GỐC GIAI CẤP?

• ĐẤU TRANH GIAI CẤP ?

Dân tộc(liên kết các bộ tộc

Thành quốc tộc)

Cộng đồngQuốc gia

(Quyền lực NN)

Cộng đồng: ngôn ngữ- lãnh thổ- kinh tế- văn hóa.Cộng đồng: ngôn ngữ- lãnh thổ- kinh tế- văn hóa.

• C¸c tËp ®oµn ng êi to lín, ® îc ph©n biÖt víi nhau bëi ®Þa vÞ cña hä trong mét hÖ thèng kinh tÕ-x· héi nhÊt ®Þnh trong lÞch sö; kh¸c nhau vÒ quyÒn cña hä ®èi víi TLSX chñ yÕu, vÒ ®Þa vÞ trong tæ chøc lao ®éng x· héi, vÒ quy m« vµ c¸ch thøc h ëng thô phÇn cña c¶i x· héi.

http://images.google.com.vn/imgres?imgurl=http://www.hrltd.com.au/minigen/resources/manufacturing.jpg&imgrefurl=http://www.hrltd.com.au/minigen/default.asp%3Faction%3DshowContent%26contentID%3D27&h=677&w=615&sz=80&hl=vi&start=1&tbnid=rNon_Mj7Hy5f8M:&tbnh=139&tbnw=126&prev=/images%3Fq%3Dmanufacturing%26svnum%3D10%26hl%3Dvi%26lr%3D%26sa%3DG

b. Nguồn gốc của giai cấp

• Nguồn gốc trực tiếp của sự phân hóa giai cấp: Chế độ tư hữu

• Nguồn gốc sâu xa của sự phân hóa giai cấp: tình trạng phát triển nhưng chưa đạt tới trình độ xã hội hóa cao của lực lượng sản xuất.

Là đấu tranh của những người bị áp bức về kinh tế, chính trị - xã hội

2. Cách mạng xã hội và vai trò của nó đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp

a. Khái niệm cách mạng xã hội

b. Vai trò của cách mạng xã hội đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp

Khái niệm cách mạng xã hội

• Nghĩa rộng: là sự biến đổi căn ban vê chất trong toàn bộ cac linh vực của đơi sống xã hội; là phương thức để chuyển một HTKT-XH lỗi thơi sang một HTKT-XH mới

• Nghĩa hẹp: là viêc lât đổ một chế độ chính trị đã lỗi thơi và thiết lâp một chế độ chính trị tiến bộ hơn của giai cấp cach mạng

Nguyên nhân cách mạng xã hội

• Nguyên nhân khách quan: mâu thuẫn giữa LLSX và QHSX

• Nguyên nhân chủ quan: sự phat triển nhân thức và tổ chức của giai cap cach mạng

b. Vai trò của cách mạng xã hội đối với sự phát triển của xã hội có đối kháng giai cấp

Là một trong những phương thức, động lực của sự phát triển xã hội