BULANTI

TANIM

Kusmaya yol açabilen, boğazın arkasında,

epigastriumda veya tüm abdomende tatsız,

dalgalanma halinde, insana kusacağı duygusu veren bir

duygu yaşayan bireydeki durumdur.

Emezis refleksini aktive eden stimuluslar

Gastrointestinal sistem ve diğer

organlardaki duyusal sinir uçları

SSS içinde oluşan uyarılar

İç kulaktaki denge organının

uyarılması

TANIMLAYICI ÖZELLİKLER

Genellikle kusmadan öncedir ancak, kusma olmaksızın ya da kusmadan sonrada olabilir

Deride solgunluk, soğukluk ve nemlenme, salivasyonda artma, taşikardi, gastrik staz ve diyare ile birliktedir.

Yutma hareketlerinin iskelet kasları tarafından etkilenimi söz konusudur.

İLİŞKİLİ FAKTÖRLER(ETYOLOJİ)Aşağıdaki durumlara sekonder olarak meydanagelen gastrointestinal irritasyona bağlı:• Akut gastroenterit• Peptik ülser• İrritabl barsak sendromu• Pankreatitis• Migren baş ağrısı• Gebelik• Enfeksiyonlar(örn:besin zehirlenmesi)• Aşırı dozda ilaç alma• Böbrek taşı• Araba tutması/seyahat hastalığı

Tedavi ile ilişkili• Kemoterapi, teofilin, dijital ve antibiyotiklerin etkilerine bağlı• Anestezinin etkilerine bağlı

Amaç

Kişi, bulantısının azaldığını bildirecektir.

HEDEFLER

Oral alıma başlaması

İştahın geri getirilmesi

Hastanın yeniden hidrate edilmesi

Kusmanın azaltılması ya da durdurulması

Geri döndürülebilir nedenlerinin belirlenmesi ve mümkünse tedavi edilmesi

GÖSTERGELER/ SONUÇ KRİTERLERİ

Bulantıyı arttırmayan gıda ve içeceklerin adlarını söylemesi

Bulantıyı arttıran faktörleri tanımlaması

Bulantısının olmadığını ifade etmesi

Bulantı esnasında ortaya çıkan tanımlayıcı kriterlerin gözlenmemesi

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Eğer biliniyorsa bulantının nedenini ve ne kadar süreceğinin açıklanması gerekir.

Hastanın yakın gözlemi, izlenmesi, kayıt edilmesi ve rapor edilmesi gerekir.

Pozisyon değişimi kusmayı engelleyebilir. (Hastayı dik pozisyonda tutmak yararlı olabilir)

Ağız bakımı verilmeli ve uygun çevre hazırlanmalıdır.

Yüzün (özellikle başın ön tarafının) serin tutulması hastayı rahatlatır.

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Soğuk, hafif-fazla tatlı olmayan besinler ve sıvılar genellikle iyi tolere edilir. Tuzlu yiyecekler örneğin kuru bisküvi iyi gelir. Bireyi az az ve sık sık yemeye , yavaş yemeye teşvik ediniz.

Yemek yenilen yerde tatsız, hoşa gitmeyen görüntülerin ve kokuların olmamasını sağlayınız

Yemekten sonra semifowler pozisyonunda(karın üzerindeki baskıyı hafifletmek için) dinlenmesi ve pozisyonu yavaşça değiştirmesi için bireyi cesaretlendiriniz

Antiemetik ilaçları, kemoterapiden önce ve sonra, agresif olarak nasıl kullanılacağını öğretiniz

Gevşeme – oyalanma tekniklerini öğretiniz

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Bireye şunlardan kaçınması için öğretim yapınız.

Sıcak ya da soğuk sıvılar

Yağ ve posa içeren gıdalar

Baharatlı gıdalar

Kafein

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ

Yemekten en az 2 saat sonrasına kadar uzanmaktan, düz yatmaktan kaçınınız.

Açık havada oturtunuz ya da bir havalandırma aracı kullanınız

Yemekten önce giysilerinizi gevşetiniz

Yemek hazırlanırken oluşan kötü kokulardan ve diğer rahatsız edici uyaranlardan kaçınınız

Yemek yerken beraberinde sıvı içmeyi kısıtlayınız

Bulantıyı azaltma tekniklerini öğretiniz

AMELİYAT SONRASI (POST-OPERATİF) DÖNEMDE BULANTI-KUSMA

Bulantı ve kusma erken ameliyat sonrası dönemde hastada sıkıntı oluşturan önemli bir sorundur.

HEMŞİRELİK GİRİŞİMLERİ (Genel girişimlere ek olarak)

Yavaş ve derin solunumun bulantının azaltılmasındaki etkisini unutmayınız.

Yeterli nazogastrik aspirasyon uygulayınız.

Anestezinin etkisi ile hasta uyurken kusma olursa, aspirasyon riski için gerekli önlemleri alınız(Hastanın başını yan çeviriniz,

aspiratörü hazır bulundurunuz.)

Öncelikli girişimler kapsamında antiemetik ve proknetik ilaçlar (order dahilinde) uygulayınız.

Hasta oral sıvıları tolere edinceye kadar, hidrasyonu sağlamak amacıyla IV sıvılar veriniz.

Oral sıvıları sadece gerektiğinde ve tolere edildiğinde veriniz.

KAYNAKLAR

1.Carpenito-Moyet L.J. (Çeviren:Erdemir F.)(2012)Hemşirelik Tanıları El kitabı2.Akyolcu N., Aksoy G., Kanan N.(2011) Cerrahi Hemşireliği Uygulama Rehberi3.Karadakovan A., Eti Aslan F. (2010)Dahili ve Cerrahi Hastalıklarda Bakım4.Aksoy ve arkadaşları (1998) Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği El Kitabı5.Doenges M.E., Frances Moorhouse M., Murr A.C. (2010) Nursing Care PlansGuidelines for Individualizing Client Care Across the Life Span, Edition 8