Post on 20-Feb-2020
998ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความGrounded Theory of Highly Regarded High Elementary Science
Teachers’ PCK by Interpretive Case Study
ศรวรรณ ฉตรมณรงเจรญ(Siriwan Chatmaneerungcharoen)1*นฤมล ยตาคม(Naruemon Yutakom )2
กนทมาณ พนธวเชยร (Kantimanee Phanwichien)3
เกเลน อรกสน(Gaalen Erickson)4
บทคดยอ
การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาความเขาใจของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนปลายเกยวกบ
ความรเนอหาผนวกวธสอน(PedagogicalContentKnowledge,PCK)ซงความรเนอหาผนวกวธสอนถอวาเปนปจจย
ทสำาคญและมอทธพลโดยตรงตอการปฏบตการสอนของครวทยาศาสตรดงนนการวจยครงนมคำาถามวจยดงตอไปน
1.ครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนปลายมความเขาใจและการปฏบตดานความรเนอหาผนวกวธสอนอยางไร
2.ปจจยใดทสงผลตอครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนปลายตอการจดการเรยนการสอนตามแนวปฏรปการเรยนร
โดยขอมลวจยนประกอบดวยขอมลจากแบบสอบถามปลายเปดการสมภาษณแบบกงโครงสรางการสมภาษณโดยใช
เหตการณจำาลองการสงเกตการเรยนการสอนการสะทอนความคดเหนตอการปฏบตการสอนของครวทยาศาสตร
และขอมลจากการศกษาเอกสารการสอนตางๆงานวจยนใชกรอบแนวคดทฤษฎรากฐานในการวเคราะหขอมลโดยการ
ตความผลการศกษาพบวาครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาทง3ทานมความเขาใจและการปฏบตเกยวกบความรผนวก
วธสอนดานเปาหมายการสอนวทยาศาสตรการเรยนรวทยาศาสตรของผเรยนวธการสอนวทยาศาสตรหลกสตรสาระ
การเรยนรวทยาศาสตรและการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรทไมสมบรณและไมสอดคลองตอการจดการ
เรยนการสอนตามแนวทางปฏรปการเรยนร โดยความเขาใจของครวทยาศาสตรดานเปาหมายการสอนวทยาศาสตรม
อทธพลอยางเดนชดตอการมความเขาใจในความรดานอนๆของความรเนอหาผนวกวธสอนและการปฏบตการสอน
ของครวทยาศาสตรโดยเปาหมายการสอนวทยาศาสตรของครวทยาศาสตรทง3ทานครอบคลมทง3ดานคอจตพสย
ทกษะพสยและพทธพสยแตครวทยาศาสตรทง3ทานไมไดกำาหนดดานจตพสยในกลมเปาหมายหลกสำาหรบการสอน
วทยาศาสตรนอกจากนการวจยครงนยงพบวาครวทยาศาสตรทง3ทานมปญหาดานการบรณาการความรในแตละองค
ประกอบของความรเนอหาผนวกวธสอน โดยเฉพาะอยางยงพบวาความเขาใจและการปฏบตดานเปาหมายการสอน
1 โครงการผลตนกวจยพฒนาดานการเรยนการสอนวทยาศาสตร คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพ 109002 ภาควชาการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยแกษตรศาสตร กรงเทพ 109003 ภาควชาสตววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร กรงเทพ 109004 Department of Curriculum and Pedagogy, Faculty of Education, University of British Columbia V6T1Z4, Canada.* Corresponding author, e-mail: manypokoh@gmail.com
999ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
วทยาศาสตรของครวทยาศาสตรนนมอทธพลตอการมความเขาใจและการปฏบตในความรดานอนๆอยางเดนชดโดย
ครวทยาศาสตรทง 3ทานมการกำาหนดเปาหมายสำาหรบการสอนวทยาศาสตรเพอสงเสรมผเรยนดานการศกษาทวไป
ดานจตพสยทกษะพสยและพทธพสยแตครทง 3ทานไมไดกำาหนดเปาหมายดานจตพสยเปนเปาหมายหลก ดงนน
ความเขาใจของครวทยาศาสตรตอความสำาเรจในการเรยนวทยาศาสตรคอการเขาใจแนวคดวทยาศาสตรในเชงลกและ
การสอนโดยกระบวนการสบเสาะหาความรนนเปนไปเพอทำาการทดลองเพอตรวจสอบแนวคดวทยาศาสตรนนวาถก
ตองผลวจยแสดงใหเหนวาเมอใดทครวทยาศาสตรมความเขาใจตอองคประกอบความรในความรเนอหาผนวกวธสอน
อยางเหมาะสม เมอนนครวทยาศาสตรจะเกดความมนใจในการปฏบตการสอนวทยาศาสตรตามแนวทางการปฏรป
การเรยนรไดปจจยหรอแหลงทสำาคญตอการสรางความเขาใจของครในดานเปาหมายการสอนวทยาศาสตรคอบรบท
ของหองเรยนความเขาใจของครในดานผเรยนและการเรยนรนอกจากนประสบการณการทำางานการเขาอบรมและ
เวลาทจำากดยงเปนแหลงทสงผลตอความเขาใจและการปฏบตของครวทยาศาสตรตอการกำาหนดเปาหมายสำาหรบการ
สอนวทยาศาสตรดงนนผวจยไดเสนอแนะถงแนวทางการพฒนาความรของครวทยาศาสตรในโครงการพฒนาวชาชพ
นนควรมการศกษาถงความเขาใจของครวทยาศาสตรในแตละดานของความรเนอหาผนวกวธสอนโดยเฉพาะอยางยง
ครวทยาศาสตรมเปาหมายอยางไรในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรใหนกเรยนเพราะการพฒนาความรของคร
วทยาศาสตรโดยเชอมโยงความรเดมนนยอมทำาใหครวทยาศาสตรตระหนกถงความสำาคญของความรใหมทเกดขนได
Abstract
The purpose of this studywas to investigate three teachers’ understandings of PedagogicalContent
Knowledge(PCK).ThePCKisthemainfactorthataffectsateacher’spractice.Purposeforteachingscienceisone
componentofPCKanditinfluencesothercomponents.Therefore,thisstudywouldliketofindtheanswerstofollowing
questions;(1)Whataretheteachers’understandingsandpracticesinallaspectsofPCK?;(2)Whatarefactorsthat
affectateacher’spracticefollowingscienceeducationalreform?Datasourcesconsistedofquestionnaires,interviews,
acardsortingtask,lessonplan,reflectivejournal,andclassroomobservations.Usingagroundedtheoryandcase
studyframework,inductivedataanalysiswasusedtoconstructtheoryforthreecasestudies.Findingsindicatethat
teachers’understandingofPCKinaspectsofpurposeforteachingscience,teachingstrategy,learnerandlearning,
curriculumandassessmentisnotconsistentwiththereformofscienceeducation.TheyhaveincompletePCKanddo
notcreateefficiencyintheclassroom.ThestudyfoundthatthePCKteachers’purposeforteachingscienceinfluenced
ontheirunderstandingofotherPCKcomponents:teachingstrategy;learnerandlearning;curriculum;andassessment.
Theteachers’purposeforteachingscienceincludetheirgoalsrelatedtogeneralschooling,theaffectivedomain,the
psychomotordomainandsubjectmatter.Theteachersdidnotsettheaffectivedomainasamajorgoal.Theteachers’
understanding about successful science learning is substantively linked to their understanding about laboratory
andinquiryimplementation.Thethreeteachersunderstoodthatsuccessfulsciencelearningisadeepconceptual
understandingandusedverificationexperimentstoillustratethesesconceptsandusedinquiryasatypeofisolated
problem-solvingexperience.TheresultsshowthatiftheteachershadmoreofaunderstandingofPCK;theywould
usemorereformedteachingpractices.Thisstudyfindsthatassourcesofpurposeforteachingscience,participants
arestronglyinfluencedbytheclassroomcontextandtheirunderstandingsaboutlearnerandlearning.Additional
influencesincludedtheirpriorworkexperiences,professionaldevelopment,andtimeconstraints.Oneimplication
1000ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
ofthisstudyistheimportanceofunderstandingwhatteachersalreadyknowandbelieveaboutteaching,learning
andlearnersandtheirpurposeforteachingscience.Irecommendthatprofessionaldevelopmentprogramsshould
supportteacherstoexploretheirunderstandingsaboutteaching,especiallytheirgoalsinteaching.Theirknowledge
andbeliefsareallowedtochangethroughappropriateprofessionaldevelopmentprograms.
คำ�สำ�คญ: เปาหมายารจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรทฤษฎรากฐานกระบวนการสบเสาะหาความร
Keywords: Scienceteachingorientations,GroundedTheory,Inquiryapproach
บทนำ�
ความรเนอหาผนวกวธสอน (Pedagogical
ContentKnowledge,PCK)ไดรบการเสนอเพอทำาความ
เขาใจเกยวกบความรของครวทยาศาสตรและความเชอ
เกยวกบการปฏบตการสอนของครวทยาศาสตร
(Lederman andNewsome, 1999) Shulman ไดนยาม
PCK เปน “ประเภทของความรทจำาเพาะและเปนองค
ความรทนอกเหนอจากความรดานเนอหา องคความรน
คอการบรณาการมตของความรดานตางๆ เพอเพมศกยภาพ
ของการสอนในเนอหานน”(Shulman,1986)โดยองค
ประกอบทสำาคญในแนวคดของShulmanเกยวกบPCK
คอองคประกอบของความรดานเนอหาและวธการสอน
ทเหมาะสมสงเสรมการจดการเรยนการสอนของคร
ไดอยางมประสทธภาพและกระตนใหผเรยนเกดความ
เขาใจในเนอหานนได โดยมงเนนถงความรทเออใหคร
สามารถเขาใจถงแนวคดเดมทผเรยนมมากอนเกยวกบ
เนอหานนและความยากในการเรยนรโดยองคประกอบ
ของความรเนอหาผนวกวธสอนตามแนวคดน แตละ
มตของความรมความสอดคลองและเอออำานวยตอกน
คลายกบเกลยวเชอก ในการจดการเรยนรใหกบผเรยน
นนครตองมความสามารถในการปรบความยดหยนของ
เกลยวเชอกเสนนซงความหมายอกนยหนงคอครตอง
มความรแตละดานทเหมาะสมดานวธการสอนวธการ
วดและประเมนการเรยนร ทเหมาะสมตอการถายทอด
เนอหาความรนนไปสตวผเรยนโดยคำานงถงความแตก
ตางของตวผเรยน เขาใจถงวธการเรยนรของผเรยน
บรณาการความรแตละดานไดอยางมประสทธภาพ
สงเสรมการเรยนรของผเรยนเมอครเขาใจถงแนวคดเดม
ทผเรยนมและความยากในการเรยนรทผเรยนประสบ
ปญหายอมสงเสรมใหครเขาใจถงรปแบบทเหมาะสมใน
การจดการเรยนการสอน ในดานวธการสอนสอและ
กจกรรมรวมทงวธการวดและประเมนการเรยนรของผ
เรยนนนแสดงวาครมความสามารถในการปรบใชPCK
ไดอยางมประสทธภาพนอกจากนPCKยงถกอธบายใน
ดาน “ความเขาใจเรองเนอหาปญหาหรอประเดนทนำา
เสนอหรอสอนตอผเรยนโดยปรบใหมความสอดคลอง
ตอความสนใจและความสามารถทหลากหลายของผ
เรยนในการจดการเรยนการสอน การศกษาเรองPCK
นนมนกการศกษาทานอนๆ ไดปรบและขยายแนวคด
เกยวกบPCKในฐานแนวคดของShulmanเชนในป
1999Magnusson,KrajcikและBorkoไดขยายแนวคด
ของShulman(1986)เกยวกบองคประกอบของความร
เนอหาผนวกวธสอนนเพอใหเหมาะสมตอการจดการ
เรยนการสอนวทยาศาสตร โดยคณะของMagnusson
ไดนยามวาPCKควรประกอบดวย5ดานไดแกความร
เกยวกบเปาหมายของการสอนวทยาศาสตรหลกสตร
ผ เรยนและการเรยนร วธการสอนและการวดและ
ประเมนการเรยนรของผเรยนซงในงานวจยนผวจยได
อางองรปแบบPCKของMagnussonetal.(1999)ใช
เปนกรอบแนวคดในการพฒนาเครองมอวจย
จากงานวจยพบวาครวทยาศาสตรผทมความ
รเนอหาผนวกวธสอนทเหมาะสมนนเปนผทประสบ
ความสำาเรจในการสอนและตระหนกถงความสำาคญ
ของการเขาใจแนวคดของผเรยนและสามารถบรณาการ
วธสอนทมประสทธภาพ พฒนาแนวคดเดมของผ
1001ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
เรยนใหถกตองได(Geddisetal.,1993)สอดคลองกบ
สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต(2544)และ
สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย
(2547) ไดเสนอแนะวาครวทยาศาสตรควรมความ
ร เนอหาผนวกวธสอนทสอดคลองกบความสนใจ
และความสามารถทแตกตางกนของผเรยน และคร
วทยาศาสตรควรไดรบการสงเสรมใหสามารถบรณาการ
องคประกอบแตละดานของความรของความเนอหา
ผนวกวธสอนนนใหเหมาะสมตอการจดการเรยนการ
สอนตามแนวทางปฏรปการจดการเรยนร ในปจจบน
สถานภาพวทยาศาสตรศกษาของประเทศไทยพบ
ปญหาทสำาคญอย 6 ดานไดแก หลกสตร การจดการ
เรยนการสอนครสอการเรยนรการวดและประเมนผล
และผลสมฤทธทางการเรยน(สำานกงานคณะกรรมการ
การศกษาแหงชาต, 2544) และจากปญหาดงกลาวสง
ผลตอการจดการศกษาวทยาศาสตรของประเทศไทย
เนองจากครวทยาศาสตรจำานวนมากมความยากลำาบาก
ตอการจดการเรยนการสอนใหสอดคลองตอการปฏรป
การเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญโดยสงเสรมใหผเรยน
เกดการเรยนรวทยาศาสตรโดยผานกระบวนการคด
และการปฏบตดวยกระบวนการสบเสาะหาความรและ
เรยนรธรรมชาตของวทยาศาสตร(Pillay,2002) ปจจย
ทสำาคญคอความรดานตางๆของครวทยาศาสตร และ
ความสามารถในการบรณาการความรเหลานเพอนำามา
ปฏบตจรงในหองเรยนทเปนตวกำาหนดทศทางของ
ประสทธภาพของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร
ดงนนการเขาใจถงความเขาใจและการปฏบตเกยว
กบความรเนอหาผนวกวธสอนในแตละดานของคร
วทยาศาสตรในเชงลก รวมทงปญหาทครวทยาศาสตร
ตองเผชญในการจดการเรยนการสอนยอมเปนแนวทาง
ทนกการศกษาหรอนกวทยาศาสตรศกษาใชเปนขอมล
สำาหรบการจดโครงการพฒนาวชาชพครวทยาศาสตร
ทมความสอดคลองตอปญหาและความตองการของ
ครวทยาศาสตรอยางแทจรง ทำาใหการศกษาครงนม
วตถประสงคเพอศกษา 1. ความเขาใจและการปฏบต
เกยวกบความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตร
2.ปจจยทสงผลตอการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร
ของครวทยาศาสตรโดยขอมลวจยนเปนขอมลเบองตน
ในการปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนการสอนของ
ครวทยาศาสตรใหบรรลตามเปาหมายของการจดการ
เรยนสอนวทยาศาสตรของประเทศไทยตอไป
คำ�ถ�มวจย
1. ครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอน
ปลายมความเขาใจและการปฏบตดานความรเนอหา
ผนวกวธสอนอยางไร
2. ปจจยใดทสงผลตอครวทยาศาสตรระดบ
ประถมศกษาตอนปลายตอการจดการเรยนการสอนตาม
แนวปฏรปการเรยนร
ระเบยบวธวจย
การวจยครงนใชกรอบแนวคดทางทฤษฎเชง
ตความ (Interpretivism) เปนแนวทางในการวเคราะห
ขอมลโดยอางองทฤษฎรากฐาน (Grounded Theory)
เพออธบายถงขอสรปของผลวจยเกยวกบความรเนอหา
ผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ทง3กรณศกษา(CaseStudies)โดยงานผลการวจยฉบบ
มการนำาเสนอทงขอมลเชงคณภาพและเชงปรมาณองค
ประกอบของระเบยบวธวจยมดงตอไปน
1. ขนตอนก�รวจย
1) เตรยมแผนโครงการวจย โดยผวจย
กำาหนดกรอบแนวทางแผนงานและวธการตามขอบเขต
การวจยโดยคำานงถงคำาถามวจยเปนสำาคญ2) รวบรวม
เอกสารในสวนขอมลและรายงานการวจยทเกยวของกบ
ความรเนอหาผนวกวธสอน โดยเฉพาะการจดการเรยน
การสอนวทยาศาสตรในระดบประถมศกษาตอนปลาย
ในประเทศไทย 3)สรางแบบสอบถามแบบสมภาษณ
แบบสงเกตการปฏบตการสอนและแบบการสะทอน
ความคดตอการจดการเรยนการสอนโดยกรอบแนวคด
ของคำาถามทใชในแบบสอบถามจากการศกษาเอกสาร
งานวจยสวนคำาถามในแบบสมภาษณผวจยสรางกรอบ
แนวคดโดยอาศยการศกษาจากเอกสารงานวจยและ
ขอมลทไดจากแบบสอบถาม เครองมอทงหมดไดผาน
การตรวจสอบความถกตองจากผเชยวชาญทางดาน
1002ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
วทยาศาสตรศกษาจำานวน3ทานหลงจากนนผวจยได
นำาเครองมอไปทดลองใชกบกลมตวอยางทมลกษณะ
ใกลเคยงกบกลมตวอยางจรงของงานวจย 4) กำาหนด
กลมตวอยาง โดยใชการสมแบบเจาะจง (Purposive
Sampling) โดยมการเกณฑทใชกำาหนดกลมตวอยางคอ
เปนครวทยาศาสตร3ทานทสอนในโรงเรยนเดยวกนโดย
ครวทยาศาสตรทง3ทานสอนในระดบประถมศกษาป
ท45และ6และมความประสงคจะเขารวมในโครงการ
พฒนาวชาชพครวทยาศาสตรดานความรเนอหาผนวก
วธสอนโดยรปแบบการรวมมอกนสอนระหวางคร
วทยาศาสตร 5) เกบรวบรวมขอมลโดยแบบสอบถาม
การสมภาษณแบบกงโครงสราง การสมภาษณโดยใช
เหตการณจำาลองการสงเกตการจดการเรยนการสอน
และการสะทอนความคดตอการจดการเรยนการสอน
ของครวทยาศาสตร 6) วเคราะหขอมล และสรปผล
โดยนำาเสนอประเดนสำาคญทเกยวของกบความเขาใจใน
แตละองคประกอบของความรผนวกวธสอนและการนำา
ความรนไปปฏบตในหองเรยนของครวทยาศาสตร
นอกจากนการวจยครงนยงไดนำาเสนอปญหาทครตอง
เผชญในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามแนว
ปฏรปการเรยนร
2. กลมทศกษ�
กล มท ศ กษ า ในการว จ ยน เ ป นคร
วทยาศาสตรผสอนในระดบประถมศกษาตอนปลาย
จำานวน3ทานของโรงเรยนสงกดสำานกงานเขตพนท
การศกษานนทบร เขต1สำานกงานคณะกรรมการการ
ศกษาขนพนฐานกระทรวงศกษาธการ โดยโรงเรยนน
มจำานวนผเรยน1,200คน
3. เครองมอทใชในง�นวจยการรวบรวม
ขอมลประกอบดวย
1. แบบสำารวจความเขาใจดานความร
เนอหาผนวกวธสอนและการปฏบตการสอนของคร
วทยาศาสตรซงเปนคำาถามปลายเปดทแบงเปน2สวน
คอ
ตอนท1ขอมลของผตอบแบบสอบถาม
ตอนท 2 ความเขาใจดานความรเนอหา
ผนวกวธสอนและการปฏบตการสอนของครวทยาศาสตร
2. แบบสมภาษณกงโครงสรางเกยวกบ
ความเขาใจของครวทยาศาสตรเกยวกบความรเนอหา
ผนวกวธสอนและการปฏบตการสอน
3. แบบสมภาษณโดยใชเหตการณจำาลอง
เกยวกบความรเนอหาผนวกวธสอนและการปฏบตการ
สอนของครวทยาศาสตร
4. แบบสงเกตการเรยนการสอน
5. การสะทอนความคดและการเรยน
รของครวทยาศาสตรตอการการปฏบตการสอนของ
ตนเอง
โดยเครองมอทงหมดทใชในการวจยใน
ครงน ไดรบการตรวจสอบความตรงตามเนอหาและ
ภาษาทใชจากนกวทยาศาสตรศกษาจำานวน 3 ทาน
จากนนผวจยไดนำาไปทดลองใชกบกลมตวอยางทม
ลกษณะเดยวกนกบกลมตวอยางจรง แลวนำาเครองมอ
มาปรบปรงแกไขกอนทนำาไปใชจรงตอไป
4. ก�รเกบรวบรวมขอมล
การเกบรวบรวมขอมลดำาเนนการในชวง
เดอนสงหาคม-ตลาคมพ.ศ.โดยใชวธการสมแบบเจาะจง
(PurposiveSampling)มเกณฑดงตอไปนกลมตวอยาง
เปนครวทยาศาสตรทสอนระดบประถมศกษาตอนปลาย
(ประถมศกษาปท45และ6)โดยครทง3ทานสอนคนละ
ระดบชนในโรงเรยนเดยวกนนอกจากนครวทยาศาสตร
มความเตมใจและตองการเขารวมในโครงการพฒนา
วชาชพครวทยาศาสตรดานความรเนอหาผนวกวธสอน
โดยรปแบบการรวมมอกนสอนระหวางครวทยาศาสตร
ภายหลงการเกบรวบรวมขอมลผวจยไดใชการวเคราะห
เชงเนอหา(ContentAnalysis)และการวเคราะหเอกสาร
(DocumentAnalysis)ในการวเคราะหขอมลวจยจากการ
ศกษากรณศกษาทง3กรณและนำาไปสการสรางขอสรป
โดยอางองทฤษฎรากฐานสำาหรบอธบายเกยวกบความ
เขาใจและการปฏบตดานความรเนอหาผนวกวธสอน
ของกรณศกษาสำาหรบงานวจยน โดยผวจยไดอานคำา
ตอบอยางละเอยดและเปรยบเทยบเพอจดกลมของขอมล
โดยใชกรอบแนวคดจากการตความสรางขอสรปอยาง
เปนระบบจากขอมลรปธรรมหรอความเปนจรงโดยตรง
จากขอมลวจยผวจยไดนำาคำาตอบของครวทยาศาสตรท
1003ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
จำาแนกองคประกอบนนมารบการตรวจความถกตองอก
ครงโดยผเชยวชาญดานวทยาศาสตรศกษาจำานวน3ทาน
โดยผวจยสรางแบบลงความคดเหนตอการวเคราะหคำา
ตอบของครของผวจยวาเหนดวยหรอไมกบการตความ
ของผวจยพรอมทงใหขอเสนอแนะหากมประเดนหรอ
การแบงกลมคำาตอบใดทผเชยวชาญไมเหนดวยกบการ
ตความของผวจย ผวจยและผเชยวชาญไดประชมเพอ
หาขอสรปในประเดนนนหรอการแบงกลมคำาตอบให
สอดคลอง
ผลก�รวจย
เสนอผลการวจยเปน 2 ตอน ไดแกตอน
ท 1 ความเขาใจและการปฏบตของครดานความร
เนอหาผนวกวธสอนสำาหรบการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรและตอนท2ผลการสำารวจปจจยทสงผล
ตอการจดการเรยนการสอนของครวทยาศาสตรระดบ
ประถมศกษาตามแนวปฏรปการเรยนร
ผลก�รวจยตอนท1คว�มเข�ใจและก�รปฏบต
ของครวทย�ศ�สตรเกยวกบคว�มรเนอห�ผนวกวธสอน
สำ�หรบก�รจดก�รเรยนก�รสอนวทย�ศ�สตร
จากการใชแบบสอบถามและการสมภาษณ
เกยวกบความเขาใจและการปฏบตการสอนของคร
วทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนปลาย ในโรงเรยน
ขนาดใหญ สำานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพน
ฐานกระทรวงศกษาธการเขตนนทบรโดยมกรณศกษา
3ทาน โดยผลการวจยตอนท 1แบงออกเปน2หวขอ
ไดแกขอมลผตอบแบสอบถามและความเขาใจและการ
ปฏบตการสอนของครวทยาศาสตร
1. ขอมลของกรณศกษ�
กรณศกษ�ท1ครกเพศหญงอาย53จบ
ปรญญาตรสาขาพลศกษามประสบการณการสอนวชา
สรางเสรมประสบการณชวต และวทยาศาสตร 32ป
ปจจบนสอนทโรงเรยนขนาดใหญ จำานวนผเรยน1200
คนสงกดสำานกงานการประถมศกษาแหงชาตในระดบ
ประถมศกษาปท 5 ซงมผเรยนเฉลยตอหอง 40 คน
จำานวนคาบทสอนวชาวทยาศาสตร36คาบจากจำานวน
คาบทสอนทงหมดตอสปดาหคอ54คาบนอกจากการ
สอนวทยาศาสตรแลวครตองมหนาทเปนครทปรกษาผ
เรยนเปนครประจำาชนดแลหองปฏบตการงานทปรกษา
ชมรมหวหนาโครงการวนยหวหนาสาระวทยาศาสตร
ในชวงระยะเวลา5ปครเคยไดรบการพฒนาดานการจด
หลกสตรการวางแผนการสอนตามแนวปฏรปการเรยน
ร การจดทำาสอการวดและประเมนตามแนวปฏรปการ
เรยนรวธการสอนตามแนวทางปฏรปการเรยนรความร
ในเนอหาวชาวทยาศาสตรนอกจากนครไดรบการพฒนา
จากสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย
(สสวท.)ซงวธการในการพฒนาวชาชพครของครทาน
นคอ โรงเรยนจดการอบรมใหและเขารบการอบรมจาก
สถาบนการศกษาหรอหนวยงานตางๆ ในประเดนการ
เรยนการสอนวทยาศาสตรโดย สสวท. การผลตสอ
นวตกรรมและการวดและประเมนผลโดยผเชยวชาญ
ครมบทบาทหนาทเกยวกบการจดทำาหลกสตรการศกษา
ขนพนฐานวชาวทยาศาสตรตามแนวปฏรปการเรยนรใน
โรงเรยนโดยจดทำาสาระการเรยนรจดทำาแผนการเรยนร/
หนวยการเรยนรจดทำา/เลอกหนงสอแบบเรยน/เอกสาร
ประกอบการเรยนการสอนและนเทศภายในตดตามการ
เรยนการสอนครในโรงเรยน
กรณศกษ�ท2ครขเพศชายอาย38จบ
ปรญญาตรสาขาครศาสตรบณฑตวชาเอกเกษตรกรรม
มประสบการณการสอนสรางเสรมประสบการณชวต
และวทยาศาสตร 1ป 4 เดอน โดยประสบการณการ
สอนในระดบมธยมศกษา1ปและระดบประถมศกษา4
เดอนปจจบนสอนทโรงเรยนขนาดใหญจำานวนผเรยน
1200คนสงกดสำานกงานการประถมศกษาแหงชาตใน
ระดบประถมศกษาปท6ซงมผเรยนเฉลยตอหอง40คน
จำานวนคาบทสอนวชาวทยาศาสตร12คาบจากจำานวน
คาบทสอนทงหมดตอสปดาหคอ12คาบนอกจากการ
สอนวทยาศาสตรแลวครตองมหนาทเปนครประจำาชน
ดแลหองปฏบตการงานทปรกษาชมรมงานธรการชน
เรยนและงานฝายสถานทนชวงระยะเวลา5ปครเคยได
รบการพฒนาการวางแผนการสอนตามแนวปฏรปการ
เรยนรวธการสอนตามแนวทางปฏรปการเรยนรความร
ในเนอหาวชาวทยาศาสตรวธการในการพฒนาวชาชพ
1004ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
ครของครทานนคอ โรงเรยนจดการอบรมและครเคย
เขารบการอบรมจากสถาบนการศกษาหรอหนวยงาน
ตางๆ ในการทำาวจยกบครสอนวทยาศาสตร โดยคณะ
ศกษาศาสตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตร ครมบทบาท
หนาทเกยวกบการจดทำาหลกสตรการศกษาขนพนฐาน
วชาวทยาศาสตรตามแนวปฏรปการเรยนรในโรงเรยน
โดยจดทำาสาระการเรยนร จดทำาแผนการเรยนร/หนวย
การเรยนร และจดทำา/เลอกหนงสอแบบเรยน/เอกสาร
ประกอบการเรยนการสอน
กรณศกษ�ท3ครคเพศหญงอาย50จบ
ปรญญาตรสาขาครศาสตรวชาเอกสงคมศกษาปรญญา
โทสาขาการบรหารการศกษา วชาเอกการบรหารการ
ศกษามประสบการณการสอนสรางเสรมประสบการณ
ชวตและวทยาศาสตร3ปปจจบนสอนทโรงเรยนขนาด
ใหญจำานวนผเรยนประมาณ1200คนสงกดสำานกงาน
การประถมศกษาแหงชาต ในระดบประถมศกษาปท 4
ซงมผเรยนเฉลยตอหอง35คนจำานวนคาบทสอนวชา
วทยาศาสตร12คาบจากจำานวนคาบทสอนทงหมดตอ
สปดาหคอ15คาบนอกจากการสอนวทยาศาสตรแลว
ครตองมหนาทเปนหวหนางานโครงการอาหารกลางวน
งานอนามยโรงเรยนและรบผดชอบในการจดทำาแผน
งานของโรงเรยนและจดทำาขอมลโรงเรยนในชวงระยะ
เวลา5ป ครเคยไดรบการพฒนาดานการจดหลกสตร
การวางแผนการสอนตามแนวปฏรปการเรยนร การ
จดทำาสอ การวดและประเมนตามแนวปฏรปการเรยน
ร วธการสอนตามแนวทางปฏรปการเรยนร ความรใน
เนอหาวชาวทยาศาสตรนอกจากนครไดรบการพฒนา
จากสสวท.วธการในการพฒนาวชาชพครของครทาน
นคอโรงเรยนจดการอบรมและครเคยเขารบการอบรม
จากสถาบนการศกษาหรอหนวยงานตางๆ ในประเดน
การเรยนการสอนวทยาศาสตรโดยสสวท.การผลตสอ
นวตกรรมและการวดและประเมนผลโดยผเชยวชาญคร
มบทบาทหนาทเกยวกบการจดทำาหลกสตรการศกษาขน
พนฐานวชาวทยาศาสตรตามแนวปฏรปการเรยนรใน
โรงเรยนโดยจดทำาสาระการเรยนรจดทำาแผนการเรยน
ร/หนวยการเรยนร และจดทำา/เลอกหนงสอแบบเรยน/
เอกสารประกอบการเรยนการสอน
2. คว�มเข�ใจและก�รปฏบตของครเกยวกบ
คว�มรเนอห�ผนวกวธสอนสำ�หรบก�รจดก�รเรยนก�ร
สอนวทย�ศ�สตร
จากการวเคราะหผลการตอบแบสอบถาม
การสมภาษณแบบกงโครงสราง และสงเกตการสอน
เกยวกบความเขาใจและการปฏบตของครเกยวกบการ
จดการเรยนการสอนวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายในดานเปาหมายของการสอนวทยาศาสตร
วธการสอนวทยาศาสตรทสอดคลองกบลกษณะเนอหา
ทางวทยาศาสตร การเรยนรวทยาศาสตรของผเรยน
หลกสตรและวธการวดและประเมนผลการเรยนรโดย
การนำาเสนอเปนภาพรวมของความเขาใจของครระดบ
ประถมศกษา
2.1คว�มเข�ใจและก�รปฏบตตอก�ร
กำ�หนดเป�หม�ยก�รสอนวทย�ศ�สตร
คร ขทานเดยวมความเขาใจเกยวกบ
เปาหมายหลกของการสอนวทยาศาสตรสอดคลอง
กบแนวทางปฏรปการเรยนรบางสวนทเนนการเรยน
รวทยาศาสตร (ScientificLiteracy) โดยมการกำาหนด
เปาหมายของการสอนวทยาศาสตรทครอบคลมทงดาน
ความรการคดและการแกปญหาเจตคตทางวทยาศาสตร
และการนำาความรไปใชในชวตประจำาวนของผเรยนดง
ตวอยางคำาตอบของครตอไปน
“ผเรยนสามารถทำางานอยางเปนระบบ
รจกคด รจกแกปญหา อธบายสรปในสงทเรยนได และ
หลงจากทผเรยนไดเรยนวทยาศาสตร ผเรยนไดรบความ
ร ความเขาใจเกยวกบเนอหาทเรยน มทกษะกระบวนการ
ทางวทยาศาสตร และมเจตคตทดตอวทยาศาสตร”
แตครกและคไมไดกำาหนดเปาหมายการสอน
วทยาศาสตรดานเจตคตเปนเปาหมายหลกของการสอน
วทยาศาสตรดงตวอยางดานลางครวทยาศาสตรทงสอง
ทานไดระบไวในเปาหมายรอง
“ใหผเรยนมความร ทกษะเพอนำาไปใชใน
ชวตประจำาวนละหลงจากทผเรยนไดเรยนวทยาศาสตร
ผเรยนสามารถนำาความร ความชำานาญจากการเรยน
วทยาศาสตรไปวางแผนการใชชวตไดอยางเปนระบบ ผ
เรยนมการวางแผนในชวตประจำาวน”
1005ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
“มงหวงใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนน
กระบวนการทนำาไปสองคความรรวม เพอใหผเรยนม
การพฒนารบความรและเกดทกษะกระบวนการทาง
วทยาศาสตร ปลกฝงใหผเรยนรจกใชความคดของตนเอง
สามารถเสาะหาความร และวเคราะหได นำาความรนนไป
ใชในชวตประจำาวนได”
จากขอมลวจยพบวาครทง 3ทานมงเนนใน
การสอนวทยาศาสตรเพอใหผเรยนไดความร และเรยน
รทกษะกระบวนทางวทยาศาสตรเปนดานทสำาคญ
และเปนเปาหมายหลกของการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรคร1ทานจาก3ทานมความเขาใจเกยวกบ
เปาหมายการสอนวทยาศาสตรสอดคลองกบแนวทาง
การปฏรปการเรยนรทเนนการรวทยาศาสตรโดยกำาหนด
เปาหมายหลกของการสอนวทยาศาสตรครอบคลมทง3
ดานคอความรความสามารถในการคดการแกปญหา
เจตคตทางวทยาศาสตร การนำาความรไปใช แตไมได
ระบเดนชดถงการสงเสรมใหผเรยนตระหนกถงความ
สมพนธและผลกระทบระหวางวทยาศาสตรเทคโนโลย
สงคมและสงแวดลอม
ต�ร�งท1.เปาหมายหลกและรองของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร
ผเข�รวม ระดบ เป�หม�ยหลก เป�หม�ยรอง
วจย ชน
ก ป.4 - พฒนาความเขาใจเนอหาวทยาศาสตร - ปลกฝงใหผเรยนใชความคดของตนเอง
- พฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร สามารถสบเสาะหาความร
เพอนำาไปสองคความรทางวทยาศาสตร - สามารถนำาความรทางวทยาศาสตรไปใช
ในชวตประจำาวน
ข ป.5 - พฒนาความเขาใจเนอหาวทยาศาสตร -เพอใหผเรยนมเจตคตตอการเรยน
- พฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร วทยาศาสตร
- พฒนาใหผเรยนสามารถทำางานไดอยาง -เปนบคคลทประสบความสำาเรจในการ
เปนระบบรจกคดรจกคดเปนพลเมองทด ศกษาและการดำารงชวต
ของชาต -ผเรยนสามารถใชความรวทยาศาสตรใน
การตดสนใจทางดานจรยธรรม
ค ป.6 - พฒนาความเขาใจเนอหาวทยาศาสตร - เตรยมความพรอมในการศกษาตอใน
- พฒนาทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ระดบมธยมศกษา
-เพอพฒนาการใชชวตไดอยางเปนระบบ
มการวางแผนในชวตประจำาวน
จากการสมภาษณแบบกงโครงสรางและการ
สงเกตการจดการเรยนการสอนพบวาครทง3ทานเนน
การสอนทใหผเรยนไดเรยนรแนวคดทางวทยาศาสตร
และทกษะกระบวนการวทยาศาสตรเปนเปาหมายหลก
ครกเชอวาการเรยนรวทยาศาสตรทประสบความสำาเรจ
คอการใหผเรยนมทกษะกระบวนการวทยาศาสตรเพอ
สามารถใชในการแกปญหานนไดและตรวจสอบแนวคด
ทางวทยาศาสตรจากขอมลพบวาครขทานเดยวทระบ
ถงการจดการเรยนการสอนทพฒนาจตพสยในเปาหมาย
หลก และสงเสรมการพฒนาทกษะการตดสนใจท
เกยวของกบสงแวดลอมและจรยธรรมในเปาหมายรอง
ของการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรดงนนผวจย
จงไดสรางรปทเพอแสดงใหเหนความสมพนธของความ
เขาใจตอการกำาหนดเปาหมายการจดการเรยนการสอน
ของครวทยาศาสตรขดงทแสดงไวดานลาง
1006ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
จากรปทแสดงใหเหนวา ครวทยาศาสตร
ข ใหความสำาคญตอการพฒนาผเรยนในดานความ
รวทยาศาสตร ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร
และมเจตคตทดตอการเรยนวทยาศาสตรเพอใหผ
เรยนเหนความสำาคญของวทยาศาสตรและสามารถนำา
ความรวทยาศาสตรไปใชในชวตประจำาวนไดอยางม
ประสทธภาพ
2.2คว�มเข�ใจและก�รปฏบตตอก�รเรยน
รวทย�ศ�สตรของผเรยน
ครวทยาศาสตรมความเขาใจและการ
ปฏบตเกยวกบการเรยนรของผเรยนในดานตางๆไดแก
วธการเรยนรของผเรยนบทบาทของครผสอน และ
เจตคตของครตอการเรยนรของผเรยน
วธก�รเรยนรของผเรยน
คร ก มความเขาใจเกยวกบการเรยนรของผ
เรยนผานกระบวนการทางวทยาศาสตรผเรยนสามารถ
เกดการเรยนรแนวคดทางวทยาศาสตรผานการทดลอง
และการฝกปฏบตทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร
ซงจะนำาไปสการไดองคความรทางวทยาศาสตร โดยผ
เรยนมสวนรวมการเรยนรทกขนตอนกจกรรมการเรยน
รการประเมนโดยผเรยนมการทำากจกรรมทหลากหลาย
ทงรายบคคลและรายกลมเพอเนนใหผเรยนคดและลงมอ
ปฏบตจากความเขาใจดงกลาวเมอครกไดจดการเรยน
การสอนวทยาศาสตรในหองเรยนพบวาครกเนนการ
ทำากจกรรมกลมโดยเปดโอกาสใหผเรยนไดเรยนรผาน
กระบวนการทดลอง แตการทดลองนนคร ก อธบาย
ขนตอนพรอมทงสาธตการทำาการทดลองตอผเรยนทก
ครงเพอใหผเรยนทำาตามโดยจากขอมลของการสงเกต
การจดการเรยนการสอนและการสมภาษณครกพบวา
จดมงหมายหลกของการเนนใหผเรยนลงมอปฏบตใน
กจกรรมการทดลองเพอใหผเรยนตรวจสอบแนวคดทาง
วทยาศาสตรกฎและทฤษฎทางวทยาศาสตรเชนเดยวกบ
ครขทมความเขาใจตอการเรยนรของผเรยนวาผเรยน
สามารถเรยนรไดเมอผเรยนไดลงมอปฏบตจรง โดยคร
รปท2.รปทแสดงเปาหมายของการสอนวทยาศาสตรสำาหรบกรณศกษาครวทยาศาสตรข
1007ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
ขและค ไดเพมเตมวาผเรยนจะเรยนรไดเมอผเรยนม
ความรพนฐานหรอบรบททเปนความรทจำาเปนตอการ
เรยนรในเรองนนๆการปฏบตการสอนของคร ขและ
คสอดคลองกบความเขาใจของครทงสองทานทเปด
โอกาสใหผเรยนลงมอปฏบต แตการทำาการทดลองทก
ครงของคร ข และค เปนไปเพอใหผเรยนตรวจสอบ
ถงแนวคดทางวทยาศาสตรนน ซงความเขาใจของคร
ทง 3ทานเกยวกบการเรยนรของผเรยนสอดคลองบาง
สวนกบการไดมาซงความรทางวทยาศาสตรในดาน
ทผสอนตองเนนใหผเรยนมสวนรวมในกระบวนการ
เรยนรจากการปฏบตจรงการสงเกตการทำาการทดลอง
ทางวทยาศาสตรการถามคำาถามการอานการสนทนา
แลกเปลยนความร การใชทกษะกระบวนการทาง
วทยาศาสตร การเรยนรดวยตนเองและการคด โดยผ
เรยนมโอกาสเรยนรจากตวอยางจรง สถานการณจรง
ทผเรยนไดพบในชวตประจำาวนผสอนตองมการผสม
ผสานทงสอทอยภายในและภายนอกหองเรยนเพอให
เกดความหลากหลายของการจดกจกรรมและสามารถ
กระตนการเรยนรของผเรยนใหเกดขนจากการศกษาคร
ทง3ทานเลงเหนความสำาคญของการใหผเรยนไดลงมอ
ปฏบตจรงดวยตวของผเรยน จากการปฏบตการสอน
ของครทง3ทานพบวาครทง3ทานไมไดใหความสำาคญ
ตอการเรยนรของผเรยนผานการสนทนาแลกเปลยน
การถามคำาถามของผเรยนและการใชสอและกจกรรมท
หลากหลายนอกจากนครกขและคมจดมงหมายของ
การใหผเรยนลงมอปฏบตเพอเปนการทดลองซำาจากการ
ทดลองของนกวทยาศาสตรและใหผเรยนสงเกตผลการ
ทดลองทควรไดเหมอนการทดลองของนกวทยาศาสตร
ผทเปนผคดคนแนวคดหรอการทดลองนนดงตวอยาง
คำาตอบของครตอไปน
“ผเรยนสามารถเรยนรวทยาศาสตรโดยเนน
กระบวนการทางวทยาศาสตรเพอไปสองคความรผเรยนม
สวนรวมการเรยนรทกขนตอน การทำากจกรรม การประเมน
การเรยนร โดยกจกรรมนนเนนใหผเรยนคดและปฏบต”
“การเรยนรวทยาศาสตรของผเรยนผเรยนตอง
มความรพนฐานหรอบรบททเปนความรในเรองนนๆ
ทำาใหผเรยนเกดการเรยนรได”
และจากขอมลวจยยงพบวาครทง3 ทานไม
ไดระบถงความสำาคญของการจดการเรยนการสอนท
ตอบสนองตอความแตกตางของผเรยนและผเรยนทก
คนสามารถเรยนรและผเรยนเรยนรไดแตกตางกน ซง
สอดคลองตอการปฏบตการสอนของครทง3ทานทไม
ไดจดกจกรรมทหลากหลายตอบสนองตอความตองการ
ของผเรยนและเออตอความแตกตางดานการเรยนรและ
ความเขาใจของผเรยนครกมความเขาใจเกยวกบวธการ
สอนทสอดคลองกบแนวทางปฏรปการศกษา แตการ
ปฏบตการสอนของครทง3ทานยงมบทบาทของครเดน
มากกวาผเรยนครกเนนการถามคำาถามผเรยนเพอเนน
ใหผเรยนทองจำาและเนนการสาธตเพอใหผเรยนทำาการ
ทดลองหรอกจกรรมตามแบบอยาง
ด�นบทบ�ทของครตอก�รเรยนรของผเรยน
ครกมความเขาใจตอบทบาทของครทสงเสรม
การเรยนรของผเรยนตองเปนผทวางแผนการจดการ
เรยนรและจดกจกรรมการเรยนรทกระตนใหผเรยนเกด
การเรยนรจากการสมภาษณและการสงเกตการจดการ
เรยนการสอนพบวาครขและคมความเขาใจและปฏบต
ตอบทบาทของครผสอนทตองเปนผบรรยายมากกวาผ
แนะนำาเพราะครทง2ทานมความเขาใจวาการเรยบเรยง
เนอหาและถายทอดโดยตรงตอผเรยนยอมสงเสรมการ
เรยนรของผเรยนไดลกซงผเรยนสามารถเขาใจขนตอน
การทำาการทดลองและสามารถทำาการทดลองทไดผลเชน
เดยวกบกฎทฤษฎทางวทยาศาสตรอยางมประสทธภาพ
และจากขอมลการสงเกตการณจดการเรยนการสอนของ
ครทง3ทานพบวาการปฏบตการสอนของทง3ทานเนน
การถายทอดความรใหผเรยนผานวธการบรรยายเนนผ
เรยนทองจำาโดยครมบทบาทเดนดานสาธตการทดลอง
และสรปผลการทดลองใหกบผเรยนมากกวาบทบาท
ของการเปนผอำานวยความสะดวก
ด�นเจตคตตอก�รเรยนรของผเรยน
ครกและข มเจตคตทางบวกตอการเรยนร
ของผเรยนทสงเสรมใหผเรยนมความกระตอรอรนใน
การเรยนและมความสนใจอยากทำาการทดลอง โดยผ
เรยนทสามารถเรยนรไดนนตองมพนฐานทจำาเปนตอ
การเรยนรในเรองนนๆสวนคร คมเจตคตทางลบตอ
1008ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
การเรยนรของผเรยน โดยเหนวาผเรยนชอบทผสอน
บอกและใหจดตามผเรยนเนนการเรยนตามหลกสตร
และเพอสอบเขาศกษาตอระดบมหาวทยาลยดงตวอยาง
คำาตอบของครตอไปน
“การเรยนรของผเรยนจากประสบการณการ
สอนทโรงเรยน ผเรยนเรยนรดวยตนเองตงแตเรมศกษา
จนสามารถสรปผล และผเรยนสวนมากไมสามารถทำาได
เองตองใหผสอนเปนผสรปความรให”
ครทง 3ทานแสดงความคดถงบทบาทของ
ตนเองวาควรเปนผคอยบอกเนอหาสาธตการทดลองและ
สรปใหผเรยนนนเปนสงทสงเสรมการเรยนรของผเรยน
มากทสดเพราะเปนการเรยบเรยงเนอหาใหเหมาะสม
งายตอการเขาใจของผเรยนซงทำาใหผเรยนเกดการเรยน
รได นอกจากนผเรยนยงเกดความกระตอรอรนอยากท
จะทำาการทดลองวทยาศาสตรเมอเหนวาครวทยาศาสตร
ประสบความสำาเรจในการทำาการทดลองนนปจจยหลก
ทมผลตอการเรยนรของผเรยนทครทง3ทานมความเหน
ตรงกนคอทศนคตของผเรยนซงครทง3ทานพบวาเมอ
ใดทผเรยนมทศนคตทเปนลบตอการเรยนวทยาศาสตร
เชนผเรยนคดวาวชาวทยาศาสตรเปนวชาทตองจำามาก
และยากทำาใหผเรยนไมสนใจและไมใหความรวมมอ
ในการทำากจกรรมระหวางการจดการเรยนรของคร
วทยาศาสตร
2.3คว�มเข�ใจและก�รปฏบตตอวธก�ร
สอนวทย�ศ�สตร
ครมความเขาใจตอวธการสอนวทยาศาสตร
ททำาใหผเรยนเกดการเรยนรตามแนวปฏรปการเรยนร
บางสวนกลาวคอคร ข มความเขาใจตอวธการสอน
วทยาศาสตรโดยครวางแผนการจดกจกรรมการเรยนร
ทผเรยนมสวนรวมในการวางแผนการเรยน ในการจด
กจกรรมการเรยนการสอนตงแตขนการเลอกเรองทจะ
เรยนและการผลตสอรวมกนโดยผเรยนไดลงมอปฏบต
กจกรรมดวยตนเองโดยครทง3ทานใหความสำาคญดาน
ผเรยนมโอกาสปฏบตจรงแตครกไดเพมประเดนเรอง
การสอนดวยการสบเสาะหาความร ทตองมการสอน
ตามลำาดบ 5 ขนตอนเทานน คอสรางขนความสนใจ
สำารวจคนหาอธบายและลงขอสรปขยายความร และ
ขนประเมน ซงความเขาใจของครวทยาศาสตรทง 3
ทานสอดคลองตามแนวปฏรปบางสวนไมสมบรณจาก
วธสอนวทยาศาสตรตามแนวทางปฏรปการเรยนรท
กลาวคอครวางแผนการจดกจกรรมการเรยนรทผเรยน
มสวนรวมในการวางแผนการเรยนสนองความแตกตาง
ระหวางบคคลใชประสบการณจรงโดยใชกระบวนการ
สบเสาะหาความร กระบวนการแกปญหากจกรรมคด
และปฏบต และมปฏสมพนธกบผอนผานกจกรรมการ
เรยนแบบรวมมอเรยนจากแหลงเรยนรทหลากหลาย
ครกมความเขาใจตอการสอนวทยาศาสตร
ทเนนผเรยนเปนปฏบตและเนนทกระบวนการสบเสาะ
หาความรแตจากการสงเกตการจดการเรยนการสอนพบ
วาวธการสอนวทยาศาสตรของคร ครมบทบาทอยาง
มากในการสาธตการทดลอง แสดงตวอยางทดในการ
ใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร โดยการทำาการ
ทดลองทกครงคร ก จะบอกใหผเรยนสงเกตถงผลการ
ทดลองทตองเกดขนและสอดคลองกบกฎและทฤษฎ
ทางวทยาศาสตร คร ก มเทคนคททำาใหผเรยนเรยน
อยางสนกโดยการรองเพลงสวนครขใหความสำาคญ
ตอการมสวนรวมของผเรยนในการเลอกหวขอ การ
จดกจกรรมและผเรยนรวมมอปฏบตกจกรรมนน เมอ
สงเกตการจดการเรยนการสอนพบวาหวขอวทยาศาสตร
และกจกรรมครข เปนผเตรยมใหกบผเรยนและผเรยน
ไดลงมอปฏบตโดยครขสาธตการทำาการทดลองทกครง
สวนวธการสอนวทยาศาสตรของคร คพบวาเนนการ
ใหผเรยนทำางานกลมโดยครเปนผจดเตรยมหวขอและ
กจกรรมใหกบผเรยน โดยครคมความไมมนใจในการ
สอนเนองจากมความเขาใจในแนวคดทางวทยาศาสตรท
ไมสมบรณเหนไดวาครทง3ทานมความเขาใจเกยวกบ
แนวคดในการจดกจกรรมหลายดานทเนนผเรยนเปน
สำาคญและสอดคลองกบแนวทางปฏรปการเรยนรตามพ
ระราชบญญตการศกษาแหงชาตพ.ศ.2542ไดแกการ
สอนเรยนในเรองเกยวของกบชวตประจำาวนของผเรยน
และวธการสอนทเนนการลงมอปฏบตและการมสวน
รวมในกระบวนการเรยนรของผเรยนกจกรรมนนคร
เปนผกำาหนดหวขอตางๆ โดยไมไดเรมจากความสนใจ
ของผเรยน ครทง 3 ทานไดกลาวถงความเขาใจของ
1009ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
วธการสอนวทยาศาสตรตองสอดคลองกบเนอหาทาง
วทยาศาสตรโดยบทบาทของครตองเปนผเลอกวาวธการ
สอนใดทเหมาะสมตอเนอหาวทยาศาสตรนนโดยครทง
3ทานมการเลอกเนอหาโดยเนอหานนตองสอดคลอง
กบสาระการเรยนรหลกของวทยาศาสตรพนฐานทผ
เรยนตองเรยนร คร ก เลอกเนอหาวทยาศาสตรทสอน
เปนเรองใกลตวของผเรยนและวธการสอนจะตองสอน
จากเนอหาทใกลตวผเรยนไปสเนอหาทไกลตวผเรยน
รปแบบกจกรรมการจดการเรยนการสอนควรมเกมวทย
ใหผเรยนไดปฏบตจรง คร ข เพมเตมในดานการสอน
ทไมเนนกฎและทฤษฎมากเกนไป โดยเนอหานนตอง
สงเสรมความคดรเรมสรางสรรคของผเรยนสวนคร
คกลาววาครวทยาศาสตรทดนนควรตองจดลำาดบการ
จดการเรยนการสอนทดมการถายทอดอยางเปนระบบ
จะสงเสรมใหผเรยนเกดการเรยนรไดเรวครทง3ทานไม
ไดกลาวถงการพฒนาวธการสอนทสงเสรมการสอนใน
เนอหาทบรณาการเนอหาวชาวทยาศาสตรดวยกนหรอ
ศาสตรสาขาอนๆ โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตร
ในการสบเสาะหาความร แกปญหา เพอเขาใจความ
สมพนธระหวางวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และ
สงแวดลอมและครเพยง2ทานเทานนทเนนการสอนใน
เนอหาทเกยวของกบชวตประจำาวนของผเรยน
โดยสรปครสวนใหญมความเขาใจและการ
ปฏบตเกยวกบการสอนวทยาศาสตรตามแนวปฏรปการ
เรยนรเปนบางสวนไมสมบรณ โดยกลาวถงบางองค
ประกอบของวธการจดการเรยนร เชนการใหผเรยน
ลงมอปฏบตจรงจากการทดลอง โดยไมไดกลาวถงองค
ประกอบอนเชนการมปฎสมพนธกบผอนผานกจกรรม
การเรยนแบบรวมมอ เรยนรจากแหลงเรยนรทหลาก
หลาย เนนกจกรรมทคดและปฎบตตอบสนองตอความ
แตกตางของผเรยน และการจดการเรยนการสอนตาม
แนวสบเสาะหาความรโดยหองเรยนของครทง3ทานม
การจดการเรยนการสอนเนอหาวทยาศาสตรทสอดคลอง
กบแนวทางปฏรปการเรยนรบางสวนไมสมบรณ คร
ทง 3ทานไมไดกลาวถงการสอนในเนอหาทบรณาการ
เนอหาวชาวทยาศาสตรดวยกนหรอศาสตรสาขาอนๆ
โดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการสบเสาะ
หาความร แกปญหา เพอเขาใจความสมพนธระหวาง
วทยาศาสตร เทคโนโลยสงคมและสงแวดลอมและม
ครเพยง2ทานมการจดการเรยนการสอนทเนนเนอหา
สอดคลองกบชวตประจำาวนของผเรยน
2.4คว�มเข�ใจและก�รปฏบตตอหลกสตร
ส�ระก�รเรยนรวทย�ศ�สตร
ครทง3ทานมความเขาใจตอหลกสตร
การเรยนรวทยาศาสตรวาหลกสตรนนมความสำาคญเพอ
ใชในการเขยนแผนการจดการเรยนการสอนและเปน
แหลงขอมลททำาใหครทราบถงหวขอวทยาศาสตรทคร
วทยาศาสตรทง 3ทานตองทำาการสอน โดยโรงเรยน
นไดมการพฒนาหลกสตรสถานศกษาโดยอางองจาก
หลกสตรแกนกลางทผลตโดยสสวท.ครกมสวนรวม
ในการจดสรางหลกสตรสถานศกษา คร ก ไดอธบาย
ถงกระบวนการพฒนาหลกสตรของโรงเรยนนนไดปรบ
เปลยนจากหลกสตรแกนกลางของสสวท.โดยเพมเตม
ดานการจดการเรยนการสอนทสอดคลองตอบรบทของ
ชมชนและสงคมกระบวนการในการพฒนาหลกสตร
สถานศกษานเพยงกลมของครในโรงเรยนเทานนทรวม
สรางและพฒนาหลกสตรนสวนครขและคไมมสวน
รวมในการสรางและพฒนาหลกสตรของสถานศกษาน
ครทงสองทานนมความเขาใจตอหลกสตรสาระการเรยน
รวทยาศาสตรวาการจดการเรยนการสอนทสอดคลอง
ตอการปฏรปการเรยนรนน ครวทยาศาสตรควรตอง
ยดหลกสตรแกนกลางเปนสำาคญและจดการเรยนการ
สอนตามเนอหาทหลกสตรไดระบไวถงแมวาโรงเรยน
จะมหลกสตรของตนเองแตครทง 3ทานยงคงมความ
เขาใจวาหลกสตรทผลตจากสสวทมคณภาพมากกวา
หลกสตรของโรงเรยน โดยครวทยาศาสตรใชเอกสาร
หลกสตรแกนกลางเพอเปนกรอบของเนอหาทผเรยน
ควรไดเรยนในแตละระดบชนซงจากขอมลของกรณ
ศกษาทง 3 กรณพบวามคร กทานเดยวทมสวนรวม
ตอการสรางและพฒนาหลกสตรวทยาศาสตรสำาหรบ
โรงเรยน สวนครทานอนมหนาทเพยงเลอกหนงสอ
สำาหรบใชในการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร
เทานน จากเหตผลดงกลาวทำาใหครในกลมวจยนไมได
ตระหนกถงความสำาคญของการจดการเรยนการสอน
1010ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
วทยาศาสตรตามกรอบของหลกสตรวทยาศาสตรของ
โรงเรยน
ครวทยาศาสตรมการใชแหลงเรยนรท
ครทอยภายในบรเวณโรงเรยน เชนหองวทยาศาสตร
อนเตอรเนตสวนพฤกษศาสตรรวมกบการจดการเรยน
การสอนของครวทยาศาสตรทง3ทานนอกจากนมคร
วทยาศาสตรเพยงสวนนอยทระบถงการจดการเรยน
การสอนวทยาศาสตรโดยใชแหลงเรยนรทเปนชมชน
ใกลเคยงโรงเรยนรวมกบการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรโดยสรปดานความเขาใจเกยวกบหลกสตร
การจดการเรยนรกลมสาระวทยาศาสตรพบวาคร
วทยาศาสตรยดหลกสตรแกนกลางเปนหวใจสำาคญของ
การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรและมความรความ
เชอเกยวกบหลกสตรเปนเพยงเอกสารทระบถงเนอหา
วทยาศาสตรทผเรยนควรไดเรยนรหลกการทฤษฎและ
แนวคดวทยาศาสตรเพอใหผเรยนไดรบความรเหลานน
อยางครบถวน
2.5คว�มเข�ใจและก�รปฏบตตอวธก�ร
วดและประเมนผลก�รเรยนรวทย�ศ�สตร
ครทง 3ทานมความเขาใจทเกยวของ
กบการวดและประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตรท
สอดคลองกบการปฏรปการเรยนรบางสวน โดยครทง
3กลาวถงการใชวธการวดโดยแบบทดสอบทเปนคำาถาม
ปลายปดและการวดและประเมนผลนนตองมกอนเรยน
ระหวางเรยนและหลงเรยนการวดและประเมนผลตอง
มการวดและประเมนผลผเรยนทงสามดาน คอพทธ
พสยทกษะพสยและจตพสย โดยคร ข เพมเตมวาการ
วดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนนนครตองวด
และประเมนผลตามจดมงหมายทโรงเรยนกำาหนดและ
คาดหวงวาผเรยนจะไดรบมเพยงครกกลาวถงการวด
และประเมนการเรยนรโดยเพอน
จากการปฏบตการสอนของครทง3ทาน
พบวาการวดและประเมนการเรยนรของผเรยนของคร
ยงเนนดานพทธพสย วธการวดและประเมนทครทง 3
ทานใชในหองเรยนเปนแบบทดสอบและการใชคำาถาม
ลกษณะของคำาถามสวนมากเปนคำาถามปลายปดและคร
จะเปนผตอบและสรปคำาตอบนนใหกบผเรยนครกเนน
การใหผเรยนประเมนเพอนกลมอนเกยวกบการสรปและ
การนำาเสนอผลการทดลองแตครกไมไดใชแบบบนทก
ทชดเจนเพอใหผเรยนบนทกสงทวดและประเมนรวม
ทงขอเสนอแนะทกลมของผเรยนสามารถนำาไปใชในการ
ปรบปรงตอไป
โดยสรปครวทยาศาสตรทง3ทานใหความ
สำาคญกบการวดและประเมนผลแตจากความเขาใจและ
การปฏบตพบวาครวทยาศาสตรทง3ทานไมไดกลาวถง
การใชวธวดและประเมนผลทหลากหลายเพอใหขอมล
ยอนกลบตอผเรยนทำาใหผเรยนทราบเพยงวาการสรป
และนำาเสนอของตนเองนนดหรอไมดแตไมทราบถงสง
ทควรปรบปรง โดยครวทยาศาสตรใหความสำาคญตอ
การวดผลงานการคนควาการทดลองและการนำาเสนอ
ผลงานมากกวาการวดการปฏบต การทำาการทดลอง
การนำาแนวความคดวทยาศาสตรไปใชความสามรถใน
การแกปญหาและการแสดงความคดสวนดานวธการ
วดและประเมนผลครวทยาศาสตรไมไดกลาวถงการ
สงเกตการสมภาษณการใชคำาถามการเขยนอนทนการ
เขยนรายงานและการทำาแฟมสะสมงานลกษณะการวด
และประเมนผลของครวทยาศาสตรใหความสำาคญทง
การประเมนกอนเรยนระหวางเรยนและหลงเรยนแต
จากการปฏบตการสอนจรงพบวาครวทยาศาสตรเนน
การประเมนกอนเรยนและหลงเรยนโดยไมไดทำาการวด
และประเมนตลอดการสอน เพอวดและประเมนการ
พฒนาการกระบวนการทำางานกระบวนการเรยนรของ
ผเรยนและการใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนร
ผลก�รวจยตอนท 2 ปจจยทสงผลตอก�ร
จดก�รเรยนก�รสอนของครวทย�ศ�สตรระดบประถม
ศกษ�ต�มแนวปฏรปก�รเรยนร
จากแบบสอบถามปลายเปด การสมภาษณ
แบบกงโครงสราง การสงเกตการณจดการเรยนการ
สอนและการศกษาเอกสารประกอบการสอนพบวา
ครวทยาศาสตรระดบประถมศกษาตอนปลายมความ
ไมมนใจในดานความรเนอหาผนวกวธสอน โดยคร
วทยาศาสตรทง3ทานไดระบถงปจจยดานความพรอม
ทางความรแตละดานของความรเนอหาผนวกวธสอนวา
เปนสงสำาคญและสงผลตอการจดการเรยนการสอนตาม
1011ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
แนวปฏรปการเรยนรนอกจากนครวทยาศาสตรในกลม
วจยนยงเผชญปญหาเกยวกบปจจยดานสอการเรยนการ
สอนและทศนคตตอการเรยนวทยาศาสตรของตวผเรยน
ผลการวจยครงนผวจยไดนำาเสนอถงปจจยดานความ
รเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรทสงผลตอ
ความสำาเรจในการจดการเรยนการสอนตามแนวปฏรป
การเรยนร
ปจจยด�นคว�มรเนอห�ผนวกวธสอนด�น
ต�งๆของครวทย�ศ�สตร
ครก กลาวถงปญหา4ลำาดบแรกทพบมาก
ในการจดการเรยนการสอนคอ ความรดานการวด
และประเมนผลการเรยนร ดานผเรยนและการเรยนร
หลกสตรและวธการสอนครก ไดระบเพมเตมในเรอง
ปญหาดานการบรณาการองคประกอบแตละดานของ
ความรเนอหาผนวกวธสอนเขาสการปฏบตการสอนของ
ตนเองเชนถาสอนเนอหาวทยาศาสตรหวขอนควรใช
วธสอนและการวดและประเมนผลอยางไรทสงเสรมการ
เรยนรของผเรยน นอกจากนยงพบปญหาดานอน เชน
การขาดสออปกรณการจดการเรยนการสอนความรทาง
ดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยและดานพนฐานความร
ความแตกตางตางของตวผเรยนโดยครกระบถงความ
พรอมในความรแตละดานของตนเองทเปนปจจยสำาคญ
ตอการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร
ครข กลาวถงปญหา4ลำาดบแรกทพบมาก
ในการจดการเรยนการสอนคอความรดานการกำาหนด
เปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร วธการ
สอนหลกสตร และดานการวดและประเมนผลการ
เรยนรของผเรยนครขไดระบเพมเตมในเรองการบรณา
การความรในแตละดาน เชนสอนอยางไรทสอดคลอง
กบเปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรท
ไดกำาหนดและตองใชการวธวดและประเมนการเรยนร
ของผเรยนอยางไรทสอดคลองกบการจดการเรยนการ
สอนทสอคลองตามแนวปฏรปการเรยนร นอกจากน
คร ข ยงไดระบถงปญหาดานอนทสงผลตอการจดการ
เรยนการสอนคอปญหาดานความทนสมยของสอการ
เรยนการสอนทศนคตทไมดตอการเรยนวทยาศาสตรผ
เรยนขาดทกษะการทำางานกลมและทกษะการใชอปกรณ
ทางวทยาศาสตรโดยครขระบถงปญหาทครขไดกลาว
ไวเบองตนเปนปจจยทสงผลใหครขไมมความมนใจใน
การจดการเรยนการสอนตามแนวปฏรปการเรยนร
ครคกลาวถงปญหา4 ลำาดบแรกทพบมาก
ในการจดการเรยนการสอนคอ ความรดานเนอหา
วทยาศาสตร วธการสอนการวดและประเมนผลการ
เรยนร และความรดานการกำาหนดเปาหมายการสอน
วทยาศาสตรครคไดระบเพมเตมในเรองปญหาของการ
บรณาการความรในแตละดาน เชนตองใชวธสอนใดท
สงเสรมการเรยนรเนอหาวทยาศาสตรนนตอผเรยนและ
ในการจดการเรยนการสอนในหองเรยนควรใชวธการ
ประเมนใดซงตอบสนองตอการจดการเรยนการสอน
ทสอดคลองตามแนวปฏรปการเรยนรนอกจากนครค
ยงไดระบถงปญหาดานอนทสงผลตอการจดการเรยน
การสอนคอปญหาดานความรพนฐานของผเรยนทแตก
ตางกนหรอผเรยนบางคนไมมความรพนฐานโดยครค
ระบถงความพรอมดานความรเนอหาทางวทยาศาสตร
ของครเปนปจจยทสำาคญตอการประสบความสำาเรจใน
การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามแนวปฏรป
การเรยนร
โดยสรปพบวาครทง 3ทานมปญหาเกยวกบ
ความรดานกำาหนดเปาหมายการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตร การวดและประเมนผลการเรยนร ความร
เนอหาทางวทยาศาสตรผเรยนและการเรยนรหลกสตร
และวธการสอนซงเปนองคประกอบทสำาคญของความร
เนอหาผนวกวธสอนโดยเฉพาะอยางยงปญหาดานการ
บรณาการองคความรแตละดานในการจดการเรยนการ
สอนวทยาศาสตรทสอดคลองตอการปฏรปการเรยนร
นอกจากนครทง3ทานไดกลาวถงเพมเตมเกยวกบปญหา
ดานผเรยนและอปกรณการจดการเรยนการสอนปญหา
ดงกลาวยงคงเปนปจจยสงผลใหครวทยาศาสตรทง 3
ทานมความยากลำาบากในการจดการเรยนการสอนตาม
แนวปฏรปการรยนร โดยปญหาเหลานเปนปจจยทสง
เสรมและขดขวางความเชอมนของตวครตอการจดการ
เรยนการสอนตามแนวปฏรปการเรยนร
นอกจากนผวจยไดทำาการสมภาษณเพมเตม
เกยวกบความตองการในการพฒนาความรเนอหาผนวก
1012ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
วธสอนกบครวทยาศาสตรทง3ทานพบวาความรดาน
เนอหาวทยาศาสตรวธการสอนและวธการประเมนการ
เรยนรของผเรยนเปนความรทครวทยาศาสตรทง3ทาน
มความตองการในการพฒนาตนเองมากทสด
สรปและวจ�รณผลก�รวจย
ผลการวเคราะหขอมลเกยวกบความเขาใจของ
ครวทยาศาสตรระดบประถมศกษามความเขาใจและ
การปฏบตเกยวกบความรผนวกวธสอนทสงเสรมการ
จดการเรยนการสอนวทยาศาสตรตามแนวทางปฏรป
การเรยนรบางสวน ไดแกความเขาใจและการปฏบตตอ
การกำาหนดเปาหมายการสอนวทยาศาสตร การเรยน
รวทยาศาสตรของผเรยน วธการสอนวทยาศาสตร
หลกสตรสาระการเรยนรวทยาศาสตร และการวดและ
ประเมนผลการเรยนรวทยาศาสตร ครวทยาศาสตรทง
3ทานไมไดจบการศกษาดานการสอนวทยาศาสตรหรอ
ทางวทยาศาสตรโดยตรงซงพบวาความรเนอหาผนวก
วธสอนเปนปจจยสำาคญทสงผลตอการจดการเรยนการ
สอนของครวทยาศาสตรและยงเปนปจจยทกำาหนด
ความสำาเรจในการจดการเรยนการสอนใหบรรลถงเปา
หมายของการสอนวทยาศาสตรตามแนวปฏรปการ
เรยนรจากผลการวจยนมประเดนทสำาคญแสดงใหเหน
วาถงแมวาครวทยาศาสตรมปญหาความรเกยวกบการ
กำาหนดเปาหมายการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร
การวดและประเมนผลการเรยนร ความรเนอหาทาง
วทยาศาสตรผเรยนและการเรยนรหลกสตรและวธการ
สอนอยางไรกตามครวทยาศาสตรในกลมวจยนมความ
ตองการพฒนาเพยงความร3ดานคอความรดานเนอหา
วทยาศาสตรความรดานวธการสอนและวธการประเมน
เทานนและจากแบบสอบถามและการสมภาษณพบวา
ครทง3ทานแสดงใหเหนวาครวทยาศาสตรทง3ทาน
ไดผานการอบรมและพฒนาความรดานตางๆ เกยวกบ
ความรผนวกวธสอนมากมาย เชนการจดทำาหลกสตร
การวางแผนการสอนตามแนวปฏรปการเรยนร การจด
ทำาสอความรดานเนอหาสาระวทยาศาสตรวธการสอน
ตามแนวทางปฏรปการเรยนร และการวดและประเมน
ผลตามแนวปฏรปการเรยนร โดยพบวาการพฒนาคร
ประจำาการเกดขนตลอดการประกอบอาชพของครทง3
ทานครทง3ทานไดเขารบการอบรมเพอพฒนาความร
ดานตางๆทจดขนโดยสถาบนการศกษา โรงเรยนและ
หนวยงานตางๆ แตครวทยาศาสตรทง 3 ทานยงคง
ประสบปญหาความยากตอการจดการจดการเรยนการ
สอนตามแนวปฏรปการเรยนร
จากขอมลขางตนแสดงใหเหนวาการพฒนา
ครวทยาศาสตรในดานความรเนอหาผนวกวธสอนนน
ควรเรมตนจากความรทครวทยาศาสตรตองการพฒนา
กอนและสงเสรมการบรณาการความรทกๆดานเขาสการ
ปฏบตจรงในหองเรยนเพราะการพฒนาความเขาใจและ
การปฏบตของครเกยวกบความรเนอหาผนวกวธสอน
นนยอมนำาไปสการบรรลถงเปาหมายของการจดการ
เรยนการสอนวทยาศาสตรตามแนวปฏรปการเรยนร
ไดเมอใดทครวทยาศาสตรมความเขาใจเกยวกบความร
ผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรเปนอยางดยอมสงผล
ตอการปฏบตของครวทยาศาสตรดงนนถาตองการปรบ
เปลยนการปฏบตการสอนของครวทยาศาสตรใหมความ
สอดคลองตอการสอนควรตองมการปรบเปลยนความ
เขาใจแตละดานของความรเนอหาผนวกวธสอน การ
ทครวทยาศาสตรมเปาหมายการจดการเรยนการสอน
ทสอดคลองกบแนวทางการปฏรปการเรยนรยอมชนำา
ทางใหครวทยาศาสตรมการจดการเรยนการสอนทตอบ
สนองตอการเรยนรของผเรยนเชนกนดงนนแนวทาง
ในการพฒนาวชาชพของครวทยาศาสตรจงตองคำานง
ถงปญหาทครวทยาศาสตรเผชญความรดานตางๆท
ครวทยาศาสตรตองการรบพฒนารวมกบกระบวนการ
พฒนาวชาชพครมประสทธภาพมการพฒนาครในความ
รดานตางๆทเปนระยะยาวสงเสรมครวทยาศาสตรมการ
แลกเปลยนความคดความรและประสบการณระหวาง
ครวทยาศาสตรดวยกน
1013ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความKKU Res J 15 (10) : October 2010
ขอเสนอแนะทไดจ�กก�รวจย
จากสรปผลวจยนไดคนพบเกยวกบแนวทางท
สำาคญสำาหรบการจดโครงการพฒนาวชาชพครประจำา
การวทยาศาสตรดงน
1. การศกษาความเขาใจของครวทยาศาสตร
เกยวกบความรเนอหาผนวกวธสอนในแตละดานทำาใหผ
วจยและผพฒนาทราบถงประเดนทควรนำามาพฒนารวม
ในการจดโครงการพฒนาวชาชพครและเพอไดขอมลวา
ครวทยาศาสตรมการพฒนาความเขาใจเกยวกบความร
เนอหาผนวกวธการสอนหรอไมอยางไร
2. การศกษาทงความเขาใจของครวทยาศาสตร
ตอความรผนวกวธสอนรวมกบการปฏบตการสอนของ
ครวทยาศาสตรสามารถแสดงใหเหนปญหาและปจจยท
สงผลตอการจดการเรยนการสอนวทยาศาสตรไดอยาง
ชดเจนโดยเฉพาะสงทครวทยาศาสตรมความเขาใจเปน
อยางดแตไมสามารถนำาไปบรณาการกบการจดการเรยน
การสอนของตนเองไดความเขาใจและการปฏบตของคร
วทยาศาสตรแสดงใหเหนสงทครตองการในการพฒนา
ในโครงการพฒนาวชาชพครวทยาศาสตร
3. ประเดนทครวทยาศาสตรมความตองการ
และพรอมทรบการพฒนาเพอการจดการเรยนการสอน
วทยาศาสตรตามแนวปฏรปการเรยนร คอการพฒนา
วชาชพครโดยการบรณาการทกองคประกอบของความ
รในความรเนอหาผนวกวธสอน ไดแก ความรดานการ
กำาหนดจดมงหมายการสอนวทยาศาสตร วธการสอน
วทยาศาสตรผเรยนและการเรยนรหลกสตรและการวด
และประเมนผล เพอสงเสรมใหครวทยาศาสตรมความ
สามรถและความพรอมในการจดการเรยนการสอนตาม
แนวปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ
4. การพฒนาดานการกำาหนดเปาหมายการ
จดการเรยนการสอนวทยาศาสตรของครวทยาศาสตร
ใหสอดคลองตอแนวทางการปฏรปการเรยนรเปนดาน
ทสำาคญทสงผลตอการพฒนาองคความรดานอนๆ ใน
ความรเนอหาผนวกวธสอน
5. โครงการพฒนาวชาชพครวทยาศาสตรนน
ควรตองมลกษณะการพฒนาระยะยาวมการตดตามผล
อยางตอเนอง และสงเสรมการทำางานกลมเพอแลก
เปลยนความร ความคดเหนและประสบการณของแต
บคคล โดยโครงการพฒนาวชาชพครนนตองมความ
สอดคลองตอความตองการของครวทยาศาสตร
เอกส�รอ�งอง
สถาบนการสง เสรมการสอนวทยาศาสตรและ
เทคโนโลย. 2547.ม�ตรฐ�นครวทย�ศ�สตร
และเทคโนโลย. กรงเทพฯ:สถาบนสงเสรม
การสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย.
สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต. 2544.
ร�ยง�นก�รวจยเพอพฒน�นโยบ�ยก�ร
ปฏรปวทย�ศ�สตรศกษ�ของไทย.กรงเทพฯ:
สำานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.
Geddis,A.N. 1993. “Transforming subject-matter
knowledge:theroleofpedagogicalcontent
knowledgeinlearningtoreflectonteaching”.
International Journal of Science Education
15(6):673-683.
Lederman,N.G.andJ.Gess-Newsome.1999.Recon-
ceptualizing secondary science teacher
education. In J.Gess-Newsome andN.G.
Lederman (Eds.),Examining pedagogical
content knowledge: The construct and
its implications for science education(pp.
199–213).Dordrecht:Kluwer.
Magnusson,S.,J.Krajcik,andH.Borko.1999.Nature,
sources, and development of pedagogical
contentknowledgeforscienceteaching.In
J.Gess-NewsomeandN.G.Lederman(Eds.),
Examiningpedagogicalcontentknowledge:
theconstructanditsimplicationsforscience
education(pp.95-132).Dordrecht:Kluwer.
1014ทฤษฎรากฐานของความรเนอหาผนวกวธสอนของครวทยาศาสตรระดบประถมศกษา
ตอนปลายโดยใชรปแบบกรณศกษาเชงตความวารสารวจย มข. 15 (10) : ตลาคม 2553
Pillay,H.2002.“TeacherDevelopmentforQuality
Learning: The Thailand Education
ReformProject.”Consultingreportprepared
forONECandtheADB.
Shulman,L.1986.Thosewhounderstand:Knowledge
growthinteaching.EducationalResearcher,
15,4–14.