ชุดการเรียนรู กลุมสาระการเรียนรูการงานอาชีพและเทคโนโลยี

(งานเกษตร)

เรื่อง ผักสวนครัว

ชุดท่ี 1 เคร่ืองมือเกษตร

สําหรับนักเรียนช้ันประถมศึกษาปท่ี 5

นายสุวิทย นอยอุนแสน

ครูชํานาญการพิเศษ

โรงเรียนชุมชนสามพราว

สํานักงานเขตพ้ืนท่ีการศึกษาอุดรธานี เขต 1

สาระสําคัญ

เคร่ืองมือเกษตร หมายถึง สิ่งท่ีคนเราคิดคนประดิษฐขึ้นมา เพื่อใชประกอบการทําการเกษตร ใหสามารถทํางานไดมากขึ้น โดยใชระยะเวลานอยลง

จุดประสงคการเรียนรู

จุดประสงคการเรียนรู

1. นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของเคร่ืองมือเกษตรได 2. นักเรียนสามารถใชเคร่ืองมือเกษตรไดอยางถูกตอง ปลอดภัย 3. นักเรียนสามารถบอกขั้นตอนการใชและดูแลรักษา เคร่ืองมือเกษตรได

คําแนะนําในการเรียน

ในชุดการเรียนแตละชุดจะมีขั้นตอนใหนักเรียนปฏิบัติดังนี้ 1. ศึกษาเนื้อหาจากใบความรู 2. ปฏิบัติกิจกรรมตามใบงานลงในแบบรายงานที่ครูแจกให 3. ทําแบบทดสอบวัดความสามารถพรอมกับตรวจจากเฉลย

เครื่องมือเกษตร

เครื่องมือเกษตร หมายถึง อุปกรณที่สรางข้ึนเพื่อชวยทุนแรงและ อํานวยความสะดวกในการทํางาน เคร่ืองมือเกษตรที่ดีควรมีลักษณะเหมาะสมกับประเภทของงานน้ันและอยูในสภาพที่ดีพรอมใชงานชวยใหทําการเกษตร มีประสิทธิภาพดี ทําไดรวดเร็วและไดผลดีย่ิงข้ึน

ประเภทเคร่ืองมือเกษตร แบงตามลักษณะของการใชงานดังน้ี 1. เคร่ืองมือที่ใชกับงานดิน เคร่ืองมือประเภทน้ีใชสําหรับการทํางาน

เกษตร ที่เกี่ยวของกับงานดินตาง ๆ เชน การเตรียมพื้นที่ การปรับปรุงดิน การผสมดิน มี 6 ชนิด ไดแก ชอนปลูก สอมพรวน คราด เสียม จอบ พลั่ว

2. เคร่ืองมือใชในการใหนํ้า เคร่ืองมือประเภทน้ีสวนใหญใชในการดูแลรักษาพืช เชน การใหนํ้าพืช การใหปุยบางชนิด การใหสารเคมีรวมทั้งการใหฮอรโมนบางชนิดแกพืช

3. เคร่ืองมือตัดแตงกิ่งและขยายพันธุพืช มี 5 ชนิด บัวรดนํ้า ถังนํ้า กรรไกรตัดหญา มีดดายหญา กรรไกรตัดกิ่ง

หนจูะปลูกผักตองใชเครื่องมือเกษตรชนิดไหนคะ

ใบความรูที่ 1

1. เครื่องมือที่ใชกับงานดิน ชอนปลูก ใชสําหรับขุดหลุม ขุดยายตนกลาไปปลูก ใชตักดิน ตักปุย

ใสตนพืช หรือขุดทํารองกอนนํากิ่งปกชําลงปลูก ขณะใชตองระมัดระวัง เพราะมีปลายแหลม และคอนขางคมเหมือนเสียม ซึ่งจะเกิดอันตรายได ตองจับชอนปลูกใหแนนและเวลาใชงานไมควรนํามาหยอกลอกัน

สอมพรวน ใชสําหรับพรวนดินรอบ ๆ ตนพืช ไมควรใชพรวนในดิน แข็ง เพราะจะหักและงองาย ไมควรเลนกันในขณะทํางาน เพราะ สอมพรวนมีความแหลมคม อาจจะไดรับอันตรายจากการใชได ถาผูใชขาด ความระมัดระวัง

คราด ใชสําหรับยอยดินและเก็บเศษหญา แตงแปลงปลูก การจับ

คราดใชมือทั้งสองจับดามคราดใหหางกันพอสมควร แลวถึงเขาหาตัว กอนใชควรตรวจดูวาคราดอยูในสภาพที่ ใชไดหรือไม ขณะใชควรระมัดระวังไมใหดามคราดไปถูกคนใกลเคียง

เสียม ใชสําหรับขุดหลุมปลูกตนไม ใชขุดหลุมขนาดเล็กและลึก ใชพรวนดิน หรือใชขุดในบริเวณที่แคบ ๆ ที่ใชจอบขุดไมได กอนใชควรดูสภาพที่ดามของเสียมวาแนนพอหรือไม ถาดามเสียมหลวม ตองตอกใหแนนกอนใชงาน ขณะใชงานตองจับดานเสียมใหแนน และระวังอยาให ดามเสียมถูกคนใกลเคียง

จอบ จอบแบงออกตามประเภทการใชงาน คือ 1. จอบขุด ใชขุดดินที่คอนขางแข็ง เพื่อเตรียมดินใหรวนซุย กอนใช

จอบควรตรวจสภาพการใชงานกอน เชนดามแนนพอหรือไม ถาไมแนนหรือลิ่มหลวม ควรตอกลิ่มใหแนน ขณะใชควรใชอยางระมัดระวังอยาใหไปสับถูกคนใกลเคียง

2. จอบถาก ใชสําหรับถากหญาหรือดายหญา ไมควรใชจอบชนิดน้ีขุดดินแข็ง ๆ หรือ ขุดงัดรากไม เพราะจะทําใหจอบงอหรือหักได

3. จอบพรวน ใชสําหรับยอยดินหรือถากและดายหญาที่ไมสูง ใชสับหรือพรวนดินในแปลงปลูก

พลั่ว ใชสําหรับตักวัสดุที่ใชในการเกษตร เชน ดิน ปุย กอนใชควร

ตรวจดูวาชํารุดหรือไม เพื่อจะไดซอมใหเรียบ รอย ในขณะที่ใชตักดิน ควรระวังไมใหถูกเทาและคนขางเคียง

2. เครื่องมือตัดแตงกิ่งและขยายพันธุพืช บัวรดน้ํา ใชสําหรับ รดนํ้าตนพืชที่มีขนาดเล็ก ตนออน หรือตนกลา

แปลงผัก แปลงเพาะเมล็ด ไมกระถาง นํ้าที่ออกจากฝกบัวจะเปนฝอยกระจายทั่วตนพืช ทําใหพืชไดรับนํ้าอยางทั่วถึง และสวนตาง ๆ ของพืชไมหักงาย กอนใชตองตรวจสภาพตรงหูหิ้ว กนถัง ตองใหอยูในสภาพดี เพราะขณะใชจะตองไมร่ัวหรือหลนทับเทา

ถังน้ํา ใชสําหรับตักนํ้า เพื่อนําไปถายใสบัวรดนํ้า หรือนําไปรดตนไม

กรรไกรตัดหญา ใชสําหรับตัดหญาหรือตกแตงร้ัวตนไมหรือตัดหญา ในสนามที่มีมุมแคบ ขณะที่ใชควรระมัดระวังคนที่อยูขางเคียง ไมควรใชมือจับ ใกลโคนกรรไกรมากเกินไป มือจะพลาดไปถูกคมของกรรไกรได ขณะใชควรระวังไมใหปลายกรรไกร ไปถูกผูอื่นดวย

มีดดายหญา ใชสําหรับดายหญาหรือถางหญาที่ข้ึนสูง ซึ่งไมสามารถ ที่จะใชกรรไกรตัดหญาได กอนใชควรตรวจดูวาดามแนนดีหรือไม ขณะใชมีดดายหญาตองระมัดระวังใหมาก เพราะมีดดายหญามีความคม อาจเปนอันตรายตอผูใชและผูที่อยูขางเคียง ควรคํานึงถึงรัศมีของมีด ไมควรใชมีดดายหญาแกวงเลนหยอกลอกัน

กรรไกรตัดกิ่ง ใชสําหรับตัดกิ่งไมเล็ก เพื่อนําไปปกชํา หรือกิ่งตอนขนาดเล็ก กิ่งแหงที่ไมสมบูรณ เปนโรคและแมลงกัดกิน และกิ่งที่ไมตองการ กอนใชตองปลดล็อกขากรรไกรออกและปดลอกเม่ือใชเสร็จ ในขณะใชกรรไกรตัดกิ่งตองระมัดระวังอยาใหกรรไกรถูกมือ ขณะกําลังใชงาน ไมนํามาเลนหรือ หยอกลอกัน และไมควรใชผิดประเภท

ใบงานที่ 1 เรื่อง เครื่องมือเกษตร

จุดประสงค 1. นักเรียนสามารถอธิบายความหมายของเคร่ืองมือเกษตรได 2. นักเรียนสามารถใชเคร่ืองมือเกษตรไดถูกตอง ปลอดภัย

3. นักเรียนสามารถบอกข้ันตอนในการใชเคร่ืองมือเกษตรได สาระการเรียนรู เครื่องมือเกษตร ขั้นตอนการปฏิบัติงาน คําชี้แจง 1. ใหนักเรียนแบงกลุม ๆ ละ 6 คน เลือกประธาน รองประธานและ เลขา 2. ใหแตละกลุมศึกษาเร่ือง เคร่ืองมือเกษตรจากใบความรู 3. ใหแตละกลุมชวยกันอภิปรายวิธีใชและฝกใชเคร่ืองมือเกษตร 4. แตละกลุม สงตัวแทนออกมารายงานและสาธิตการใชเคร่ืองมือ เกษตร

6. นักเรียนสงแบบรายงานการใชเคร่ืองมือเกษตร

รายชื่อสมาชิกในกลุม 1. ............................................................ ประธาน 2. ............................................................ รองประธาน 3. ............................................................ สมาชิก 4. ............................................................ สมาชิก 5. ............................................................ สมาชิก 6. ............................................................ เลขานุการ

แบบรายงานการใชเครื่องมือเกษตร ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ใชสําหรับ ข้ันตอน/วิธีการใช

เคร่ืองมือ

แบบรายงานการใชเครื่องมือเกษตร ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ใชสําหรับ ข้ันตอน/วิธีการใช

เคร่ืองมือ 1. ชอนปลูก ใชสําหรับขุดหลุม ขุด

ยายตนกลาไปปลูก ใชตักดิน ตักปุย ใสตนพืช หรือขุดทํารองกอนนํากิ่งปกชําลงปลูก

จับชอนปลูกใหแนนและเวลาใชงานไมควรนํามาหยอกลอกัน

2. สอมพรวน

ใชสําหรับพรวนดินรอบ ๆ ตนพืช

ไมควรใชพรวนในดิน แข็ง เพราะจะหักและงองาย ไมควรเลนกันในขณะทํางาน

3. คราด

ใชสําหรับยอยดินและเก็บเศษหญา แตงแปลงปลูก

การจับคราดใชมือทั้งสองจับดามคราดใหหางกันพอสมควร แลวถึงเขาหาตัว กอนใชควรตรวจดูวาคราดอยูในสภาพที่ ใชไดหรือไม ขณะใชควรระมัดระวังไมใหดามคราดไปถูกคนใกลเคียง

เฉลยใบงานที่ 1

แบบรายงานการใชเครื่องมือเกษตร ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ใชสําหรับ ข้ันตอน/วิธีการใช

เคร่ืองมือ 4. เสียม ใชสําหรับขุดหลุมปลูก

ตนไม ใชขุดหลุมขนาดเล็กและลึก ใชพรวนดิน หรือใชขุดในบริเวณที่แคบ ๆ ที่ใชจอบขุดไมได

กอนใชควรดูสภาพที่ดามของเสียมวาแนนพอหรือไม ถาดามเสียมหลวม ตองตอกใหแนนกอนใชงาน ขณะใชงานตองจับดานเสียมใหแนน และระวังอยาให ดามเสียมถูกคนใกลเคียง

5. จอบ จอบแบงออกตามประเภทการใชงาน คือ

1. จอบขุด

ใชขุดดินที่คอนขางแข็ง เพื่อเตรียมดินใหรวนซุย

กอนใชจอบควรตรวจสภาพการใชงานกอน เชนดามแนนพอหรือไม ถาไมแนนหรือลิ่มหลวม ควรตอกลิ่มใหแนน ขณะใชควรใชอยางระมัดระวังอยาใหไปสับถูกคนใกลเคียง

2. จอบถาก

ใชสําหรับถากหญาหรือดายหญา

ไมควรใชจอบชนิดน้ีขุดดินแข็ง ๆ หรือ ขุดงัดรากไม เพราะจะทําใหจอบงอหรือหักได

เฉลยใบงานที่ 1

แบบรายงานการใชเครื่องมือเกษตร ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ใชสําหรับ ข้ันตอน/วิธีการใช

เคร่ืองมือ 3. จอบพรวน

ใชสําหรับยอยดินหรือถากและดายหญาที่ไมสูง ใชสับหรือพรวนดินในแปลงปลูก

6. พลั่ว

ใชสําหรับตักวัสดุที่ใชในการเกษตร เชน ดิน ปุย

กอนใชควรตรวจดูวาชํารุดหรือไม เพื่อจะไดซอมใหเรียบ รอย ในขณะที่ใชตักดิน ควรระวังไมใหถูกเทาและคนขางเคียง

7. บัวรดน้ํา

ใชสําหรับ รดนํ้าตนพืชที่มีขนาดเล็ก ตนออน หรือตนกลา แปลงผัก แปลงเพาะเมล็ด ไมกระถาง

กอนใชตองตรวจสภาพตรงหูหิ้ว กนถัง ตองใหอยูในสภาพดี เพราะขณะใชจะตองไมร่ัวหรือหลนทับเทา

8. ถังน้ํา

ใชสําหรับตักนํ้า เพื่อนําไปถายใสบัวรดนํ้า หรือนําไปรดตนไม

เฉลยใบงานที่ 1

แบบรายงานการใชเครื่องมือเกษตร ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ใชสําหรับ ข้ันตอน/วิธีการใช

เคร่ืองมือ 9. กรรไกรตัดหญา

ใชสําหรับตัดหญาหรือตกแตงร้ัวตนไมหรือตัดหญา ในสนามที่มีมุมแคบ

ขณะที่ใชควรระมัดระวังคนที่อยูขางเคียง ไมควรใชมือจับ ใกลโคนกรรไกรมากเกินไป มือจะพลาดไปถูกคมของกรรไกรได ขณะใชควรระวังไมใหปลายกรรไกร ไปถูกผูอื่นดวย

10. มีดดายหญา

ใชสําหรับดายหญาหรือถางหญาที่ข้ึนสูง ซึ่งไมสามารถ ที่จะใชกรรไกรตัดหญาได

กอนใชควรตรวจดูวาดามแนนดีหรือไม ขณะใชมีดดายหญาตองระมัดระวังใหมาก เพราะมีดดายหญามีความคม อาจเปนอันตรายตอผูใชและผูที่อยูขางเคียง ควรคํานึงถึงรัศมีของมีด ไมควรใชมีดดายหญาแกวงเลนหยอกลอกัน

เฉลยใบงานที่ 1

แบบรายงานการใชเครื่องมือเกษตร ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ใชสําหรับ ข้ันตอน/วิธีการใช

เคร่ืองมือ 11. กรรไกรตัดกิ่ง ใชสําหรับตัดกิ่งไมเล็ก

เพื่อนําไปปกชํา หรือกิ่งตอนขนาดเล็ก กิ่งแหงที่ไมสมบูรณ เปนโรคและแมลงกัดกิน และกิ่งที่ไมตองการ

กอนใชตองปลดล็อกขากรรไกรออกและปดลอกเม่ือใชเสร็จ ในขณะใชกรรไกรตัดกิ่งตองระมัดระวังอยาใหกรรไกรถูกมือ ขณะกําลังใชงาน ไมนํามาเลนหรือ หยอกลอกัน และไมควรใชผิดประเภท

เฉลยใบงานที่ 1

เกงจังเลย ตอบถูกหมด ขอพักเดี๋ยวนึงนะครับ

การทําความสะอาดและเก็บรักษาเครื่องมือเกษตร

ชอนปลูก สวนมากมักใชชอนปลูกไมเหมาะสมกับงาน เชนใชขุดดินแข็ง ทําใหชอนปลูกบิดงอ เวลาใชจึงตองดัดสวนที่บิดงอใชคอนทุบปลายชอนที่โคงใหตรง

สอมพรวน ภายหลังการใชควรลางทําความสะอาดและเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย

คราด หลังจากใชแลวลางทําความสะอาดและใชผาเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย

ใบความรูที่ 2

เสียม ภายหลังการใชควรลางทําความสะอาด เช็ดใหแหง ทานํ้ามันกัน

สนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย ถาดามเสียมหลวมควรแตงดามใหม และตอกดามใหแนน ถาดามแตกหรือหักควรเปลี่ยนใหม

จอบ หลังจากใชแลวลางทําความสะอาดและใชผาเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย ถาดามหลวมจะตองทําลิ่มใหมหรือตอกใหแนน ถาลิ่มไมแนน ควรใชยางรองที่ลิ่ม ถาดามแตกหรือหัก ควรเปลี่ยนใหมและควรลับจอบใหคมอยูเสมอ

พลั่ว หลังจากการใชทุกคร้ัง ลางนํ้าใหสะอาดและเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกัน

สนิมแลวเก็บเขาที่

บัวรดน้ํา ภายหลังการใชแลว ควรลางทําความสะอาดถัง ตัวถังและ

ฝกบัว อยาใหเศษหญาหรืออยางอื่นอุดตัน แลวควํ่าเก็บเขาที่ ถาบัวชํารุดใหบัดกรีสวนที่ชํารุด ถาหูหิ้วบัวหลุด ใหซอมแซมใหเหมือนเดิม

ถังน้ํา ภายหลังการใชแลว ควรลางทําความสะอาดถัง ถาหูหิ้วบัวหลุด ใหซอมแซมใหเหมือนเดิม

กรรไกรตัดหญา ภายหลังการใชควรลางทําความสะอาดเช็ดใหแหง ทานํ้ามัน กันสนิม หยอดนํ้ามัน เก็บเขาที่ โดยการแขวน

มีดดายหญา เม่ือใชมีดดายหญาแลว ควรลางทําความสะอาดโดยใช

ผาเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมดวยจะชวยรักษาคมมีดใหอยูได นาน แลวเก็บเขาที่

กรรไกรตัดกิ่ง ภายหลังการใชควรลาง เช็ดทําความสะอาดทานํ้ามัน กันสนิม และหยอดนํ้ามันตรงสปริงขากรรไกร แลวเก็บเขาที่ โดยการแขวน กรรไกรตัดกิ่ง มักมีปญหาในเร่ืองนอตหลวม ตองขันใหแนน ถากรรไกรฝดตองหยอดนํ้ามันเคร่ืองที่สปริงอยูเสมอ

ใบงานที่ 2 เรื่อง เครื่องมือเกษตร

จุดประสงค 1. อธิบายวิธีการใชเคร่ืองมือเกษตรทํางานไดอยางคลองแคลว 2. สามารถเลือกใชเคร่ืองมือเกษตรไดอยางเหมาะสมกับงานได 3. ใชเคร่ืองมือเกษตรทํางานไดอยางปลอดภัย สาระการเรียนรู การทําความสะอาดและเก็บรักษาเครื่องมือเกษตร ขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. นักเรียนแตละกลุม (กลุมเดิม) ศึกษาเร่ืองการใชเคร่ืองมือเกษตร จากใบความรู

2. ใหแตละกลุมรวมกันอภิปรายและสรุปความปลอดภัยในการใช เคร่ืองมือเกษตรในแตละชนิด

3. ใหแตละกลุมออกมาสาธิตการใชเคร่ืองมือเกษตรและอธิบาย เกี่ยวกับความปลอดภัยในการใชเคร่ืองมือแตละชนิด 4. ใหแตละกลุม บันทึกวิธีการใชเคร่ืองมือเกษตรอยางปลอดภัย 5. ใหแตละกลุมสงช้ินงาน

รายชื่อสมาชิกในกลุม 1. ............................................................ ประธาน 2. ............................................................ รองประธาน 3. ............................................................ สมาชิก 4. ............................................................ สมาชิก 5. ............................................................ สมาชิก 6. ............................................................ เลขานุการ

แบบบันทึกวิธีการใชเครื่องมือเกษตรอยางปลอดภัย

ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ความปลอดภัยในการใชเคร่ืองมือ หมายเหตุ

แบบบันทึกวิธีการใชเครื่องมือเกษตรอยางปลอดภัย

ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ความปลอดภัยในการใชเคร่ืองมือ หมายเหตุ 1. ชอนปลูก สวนมากมักใชชอนปลูกไมเหมาะสม

กับงาน เชนใชขุดดินแข็ง ทําใหชอนปลูกบิดงอ เวลาใชจึงตองดัดสวนที่บิดงอใชคอนทุบปลายชอนที่โคงใหตรง

2. สอมพรวน ภายหลังการใชควรลางทําความสะอาดและเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย

3. คราด หลังจากใชแลวลางทําความสะอาดและใชผาเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย

4. เสียม ภายหลังการใชควรลางทําความสะอาด เช็ดใหแหง ทานํ้ามันกัน สนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย ถาดามเสียมหลวมควรแตงดามใหม และตอกดามใหแนน ถาดามแตกหรือหักควรเปลี่ยนใหม

เฉลยใบงานที่ 2

แบบบันทึกวิธีการใชเครื่องมือเกษตรอยางปลอดภัย

ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร ความปลอดภัยในการใชเคร่ืองมือ หมายเหตุ 5. จอบ หลังจากใชแลวลางทําความสะอาด

และใชผาเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมแลวเก็บเขาที่ใหเรียบรอย ถาดามหลวมจะตองทําลิ่มใหมหรือตอกใหแนน ถาลิ่มไมแนน ควรใชยางรองที่ลิ่ม ถาดามแตกหรือหัก ควรเปลี่ยนใหมและควรลับจอบใหคมอยูเสมอ

6. พลั่ว หลังจากการใชทุกคร้ัง ลางนํ้าใหสะอาดและเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกัน สนิมแลวเก็บเขาที่

7. บัวรดนํ้า ภายหลังการใชแลว ควรลางทําความสะอาดถัง ตัวถังและฝกบัว อยาใหเศษหญาหรืออยางอื่นอุดตัน แลวควํ่าเก็บเขาที่ ถาบัวชํารุดใหบัดกรีสวนที่ชํารุด ถาหูหิ้วบัวหลุด ใหซอมแซมใหเหมือนเดิม

เฉลยใบงานที่ 2

แบบบันทึกวิธีการใชเครื่องมือเกษตรอยางปลอดภัย

ที่ ช่ือเคร่ืองมือเกษตร

ความปลอดภัยในการใชเคร่ืองมือ หมายเหตุ

8. ถังนํ้า ภายหลังการใชแลว ควรลางทําความสะอาดถัง ถาหูหิ้วบัวหลุด ใหซอมแซมใหเหมือนเดิม

9. กรรไกรตัดหญา ภายหลังการใชควรลางทําความสะอาดเช็ดใหแหง ทานํ้ามัน กันสนิม หยอดนํ้ามัน เก็บเขาที่ โดยการแขวน

10. มีดดายหญา เม่ือใชมีดดายหญาแลว ควรลางทําความสะอาดโดยใชผาเช็ดใหแหง ทานํ้ามันกันสนิมดวยจะชวยรักษาคมมีดใหอยูได นาน แลวเก็บเขาที่

11. กรรไกรตัดกิ่ง ภายหลังการใชควรลาง เช็ดทําความสะอาดทานํ้ามัน กันสนิม และหยอดนํ้ามันตรงสปริงขากรรไกร แลวเก็บเขาที่ โดยการแขวน กรรไกรตัดกิ่ง มักมีปญหาในเร่ืองนอตหลวม ตองขันใหแนน ถากรรไกรฝดตองหยอดนํ้ามันเคร่ืองที่สปริงอยูเสมอ

เฉลยใบงานที่ 2

ขอปฏิบัติในการใชเครื่องมือเกษตร 1. หลังทํางานเสร็จทุกคร้ังใหทําความสะอาดเคร่ืองมืออุปกรณ พรอมตรวจสอบดูการชํารุดสึกหรอ หากพบใหรีบซอมแซมใหเรียบรอย

2. เคร่ืองมืออุปกรณที่เปนโลหะ ใหชะโลมนํ้ามันเพื่อกันสนิม เคร่ืองยนตตองถายนํ้ามันเคร่ืองตามกําหนด เติมนํ้า เติมลมใหไดพอดี

3. ทําบัญชีเคร่ืองมืออุปกรณ เพื่อชวยความจํา จัดเก็บใหเปนที่เปนทาง เปนระเบียบ หมวดหมู จัดเก็บใหพนแดดพันฝน

4. เลือกใชเคร่ืองมืออุปกรณใหถูกกับลักษณะงานที่ทํา อยาใชงาน หักโหม

5. ขณะใชงานตองคอยสังเกตสิ่งผิดปกติ เชนเสียง กลิ่น ถาพบตองหยุด เพื่อหาสิ่งบกพรอง แลวรีบแกไข

6. ขณะใชงานตองกายใหรัดกุม เพราะอาจเปนอันตรายได 7. เคร่ืองอุปกรณที่ไดมาใหม ตองศึกษาวิธีการใชใหเขาใจ และควรทํา

ตามคูมือการใชอยางเครงครัด 8. เคร่ืองมืออุปกรณ ที่มีความสลับซับซอน หากชํารุดเสียหาย ตองให

ผูชํานาญการโดยเฉพาะเปนผูซอมแซม จะดีกวาที่เราทําเอง เคร่ืองมืออุปกรณการเกษตรน้ันในขณะน้ีมีประดิษฐคิดคนข้ึนมา

เปนจํานวนมากบางอยางเราอาจศึกษาหาวิธีทําข้ึนมาใชเองก็จะเปนการดี การรูจักใชเคร่ืองมืออุปกรณอยางฉลาดน้ันจะทําใหการประกอบอาชีพ ทางการเกษตรประสบความสําเร็จ

ใบความรูที่ 3

ใบงานที่ 3 เรื่อง เครื่องมือเกษตร

จุดประสงค นักเรียนสามารถอธิบายขอปฏิบัติในการใชเคร่ืองมือเกษตร

ไดอยางถูกตอง สาระการเรียนรู ขอปฏิบัติในการใชเครื่องมือเกษตร ขั้นตอนการปฏิบัติงาน 1. นักเรียนแตละกลุม (กลุมเดิม) ศึกษา เร่ืองขอปฏิบัติในการใช เคร่ืองมือเกษตรจากใบความรู

3. แตละกลุมชวยกันสรุปขอปฏิบัติในการใชเคร่ืองมือเกษตร 4. นักเรียนแตละเขียนลงในแบบบันทึกที่แจกให

5. ตัวแทนแตละกลุมออกมารายงานขอปฏิบัติในการใชเคร่ืองมือ เกษตร 6. สงช้ินงาน

รายชื่อสมาชิกในกลุม 1. ............................................................ ประธาน 2. ............................................................ รองประธาน 3. ............................................................ สมาชิก 4. ............................................................ สมาชิก 5. ............................................................ สมาชิก 6. ............................................................ เลขานุการ

ขอปฏิบัติในการใชเครื่องมือเกษตร

……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ……………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………..

ขอปฏิบัติในการใชเครื่องมือเกษตร

1. หลังทํางานเสร็จทุกคร้ังใหทําความสะอาดเคร่ืองมืออุปกรณ พรอมตรวจสอบดูการชํารุดสึกหรอ หากพบใหรีบซอมแซมใหเรียบรอย

2. เคร่ืองมืออุปกรณที่เปนโลหะ ใหชะโลมนํ้ามันเพื่อกันสนิม เคร่ืองยนตตองถายนํ้ามันเคร่ืองตามกําหนด เติมนํ้า เติมลมใหไดพอดี

3. ทําบัญชีเคร่ืองมืออุปกรณ เพื่อชวยความจํา จัดเก็บใหเปนที่เปนทาง เปนระเบียบ หมวดหมู จัดเก็บใหพนแดดพันฝน

4. เลือกใชเคร่ืองมืออุปกรณใหถูกกับลักษณะงานที่ทํา อยาใชงาน หักโหม

5. ขณะใชงานตองคอยสังเกตสิ่งผิดปกติ เชนเสียง กลิ่น ถาพบตองหยุดเพื่อหาสิ่งบกพรอง แลวรีบแกไข

6. ขณะใชงานตองกายใหรัดกุม เพราะอาจเปนอันตรายได 7. เคร่ืองอุปกรณที่ไดมาใหม ตองศึกษาวิธีการใชใหเขาใจ และควรทํา

ตามคูมือการใชอยางเครงครัด 8. เคร่ืองมืออุปกรณ ที่มีความสลับซับซอน หากชํารุดเสียหาย ตองให

ผูชํานาญการโดยเฉพาะเปนผูซอมแซม จะดีกวาที่เราทําเอง

เฉลยใบงานที่ 3

เรื่อง เครื่องมือเกษตร

คําช้ีแจง จงกาเคร่ืองหมาย x ทับตัวอักษรหนาคําตอบที่ถูกที่สุด 1. เคร่ืองมือเกษตรมีประโยชน ในดานใดมากที่สุด ก. ใชประดับบาน ข. ลดตนทุน ค. เพิ่มผลผลิต ง. ทําใหทํางานไดรวดเร็ว 2. เสียมเปนเคร่ืองมือที่ใชทําอะไร ก. ขุดหลุมเล็ก ๆ แคบ ๆ ข. ถางตนไม ค. ตอกตะปู ง. ขุดคลองนํ้า 3. ขอใดเปนการใชจอบไดถูกตอง ก. พรวนดินในกระถาง ข. ขุดยายตนกลาไปลูก ค. ตัดตนไม ง. ถากหญาในแปลงปลูก 4. การใชเคร่ืองมือเกษตรทํางาน ควรคํานึงถึงเร่ืองใดมากที่สุด ก. ความสะอาดของเคร่ืองมือ ข. ความปลอดภัยในการใช ค. ความรวดเร็วในการใช ง. ความพรอมของเคร่ืองมือ 5. ขอใดเปนการใชกรรไกรตัดกิ่งไดถูกที่สุด ก. ใชตัดกิ่งขนาดใหญ ข. ใชตัดหญาและคว่ันกิ่ง ค. ตัดแตงตนพืชที่มีกิ่งหนาแนน ง. ตัดตนไมใหญ 6. ใครใชเคร่ืองมือไดถูกตองที่สุด ก. ขาวใชจอบขุดหลุมลึกขนาดใหญ ข. แดงใชชอนปลูกพรวนดิน ค. เขียวใชเสียมขุดยายตนกลา ง. ดําใชมีดเล็กตัดกิ่งไม

แบบทดสอบ

7. เคร่ืองมือชนิดใดที่ทําความสะอาดเสร็จแลวไมตองทานํ้ามันกันสนิม ก. จอบ ข. เสียม ค. บัวรดนํ้า ง. มีด 8. ขอใดเปนผลดีของการดูแลรักษาเคร่ืองมือเกษตร ก. ทําใหสวยงาม ข. ชวยใหทํางานไดรวดเร็ว ค. ลดคาแรงงาน ง. ชวยยืดอายุการใชงานของเคร่ืองมือ 9. ขอใดที่ซอมแซมจอบไมถูกตอง ก. ขาวใชมือดัดหนาจอบเม่ือมีการบิดงอ ข. ดําตอกลิ่มเม่ือดามจอบหลวม ค. เขียวเปลี่ยนดามจอบเม่ือดามแตก ง. แดงลับจอบเม่ือจอบทื่อ 10. ขอใดไมควรปฏิบัติในขณะที่ใชเคร่ืองมืออยู ก. ตอกดามใหแนน ข. นําเคร่ืองมือไปหยอกลอกันเลน ค. หันดามคมแหลมออกจากตัว ง. ใชเคร่ืองมือใหถูกกับงาน

1. ง 2. ก 3. ง 4. ข 5. ค 6. ก 7. ค 8. ง 9. ก 10. ข

เฉลยแบบทดสอบ

แหลงอางอิง

รุจิร ภูสาระและคณะ. แบบเรียนแนวหนาชุดพัฒนากระบวนการ การงานและพื้นฐานอาชีพ. กรุงเทพ: อักษรเจริญทัศน, ม.ป.ป. วิจัย ลพเกิดและคณะ. กพอ. 5 กรุงเทพ: ฟสิกสเซ็นเตอร, 2543. สมศักด์ิ สินธุระเวชญและคณะ. หนังสือเรียน กพอ. ป. 5 ฉบับ

กระบวนการสมบูรณแบบ. กรุงเทพ: วัฒนาพานิช, 2539. http://woraphon9.blogspot.com/2007/08/blog-post_14.html