1
TIBB-INEBEVİVEKORUYUCUHEKİMLİKhttps://www.youtube.com/watch?v=SfwxW6zNikAhttps://www.youtube.com/watch?v=_xyVQPi25asSorular:1.Koruyucuhekimliknedir?Efendimizin(SAV)bukonudakihadislerinisoyleyiniz.2.Misvaknedemektir?3.Hacamatnedemektir?Prof.Dr.İrfanYILMAZ“O,kendiarzusunagörekonuşmaz,o(söylediğiveyatebliğettiği)kendisinevahyedilenAllahsözüdür”(Necm:53/4)mealindekiâyetindeişaretettiğigibi,Efendimiz’inkendisinevahyedilenKur’an-ıKerim’indışındadabütündavranışlarınınhikmetliveilâhîkaynaklıolacağınadikkatçekilmiştir.İslamdinisağlığaçokönemvermiştir.
1-SahihiBuhari’deİbniAbbas’danrivayetettiğinegöreResulallah(sas):“İkinimetvardır
ki,insanlarınçoğubunimetlerikullanmaktaaldanmıştır.Sağlıkveboşvakit”buyurmuştur2.Birkimsevücudusağolaraksabahlar,yolculuğundagüveniçindeolurve
beraberindeogünküyiyeceğibulunursaadetadünyaonunolmuştur.(Tirmizi,Abdullahİbn-iMihsaniEnsari)
3.Kıyametgünündekulunnimetlerdenilksorulacağışeyonaşöyledenilmesidir.Seninvücudunasağlıkvermedikmi?vesanakanıncayakadarsoğuksudaniçirmedikmi?(Tirmizi,EbuHüreyre)
4.EyAbbas,EyResulullah’ınamcasıAllah’tandünyaveahirettesağlıkiste.(İmamAhmed’inMüsnedi)
5.YüceAllah’ınkendisindenistenenlerarasındaençokhoşlandığışeysağlıktır.(Tirmizi)
6.Birbedevipeygamberimize(sas)gelerekona;beşvakitnamazdansonraAllah’tanneisteyeyimdiyesordu.PeygamberEfendimizde(sas)cevabında“Allahtansağlıkiste”dediler.Adamaynısoruyuüçdefatekraretti.Efendimizde(sas)aynıcevabıverdi.(İbn-iAbbas)
7.Sağlıklıolupdaşükretmen,hastaolupdasabretmendenelbettedahaiyidir(Abdurrahmanİbn-iLeyla,Ebu’dDerda’dan)
PeygamberEfendimiz(sas)sağlığıkorumadadaümmetineyolgöstermiş,geçmişve
geleceğinenbüyükkoruyucuhekimiolmuştur.1-Hastaolankişileretedaviyollarınıgöstermiştir.Fakatasılönemleüzerindedurduğu
konu“koruyucuhekimliktir.”Yanihastalığayakalanmadanöncetedbirlerialmaktır.DünyaSağlıkTeşkilatı(WHO)sağlığışöyletarifetmiştir:Yalnızcahastayahutsakat
olmamadurumudeğil,bedence,ruhçavesosyalyöndentamiyilikhalidir.
2
PeygamberEfendimiz(sas)kişisağlığını,kendininalacağıtedbirlerlekoruyacağınıburadaenbüyükmesuliyetinkendinedüştüğünühadislerdebelirtmiştir.Toplumsağlığınıelealırkenkişisağlığıileberaberçevresağlığınıdaelealmışveherikisinibirbütünolarakkabuletmiştir.Hz.Peygamber(sav)'intıbbadairhadislerininbirbölümününgeneltıpkonularına,fakatpekçoğununkoruyucuhekimliğe,birkısmınındatedaviedicihekimliğeaitilaçtariflerindenibaretolduğugörülür.Bunlartıbbîtavsiye,öğütvereçetelerdeolaraközetlenebilir.KORUYUCUHEKİMLİKİLEİLGİLİOLANLAR
1-"Kimbilgisiolmadığıhaldehekimlikyapmayakalkışırsa,sebebolacağızararıöder."(EbuDavud,Diyat23;Nesai,Kasame41;İbniMace,Tıb16).
1.Bugünmoderntıpetiğine,insanhaklarınavemevcutkanunlaratamamenuyumiçindeolanbirhükümdür.
2-SadİbnVakkashastalanmışHz.Peygamber(sav)ziyaretinegitmiş.Sad'ıevindehastayatargörünceHarisbinKelde'yiçağırın,Oiyibirhekimdir,sizitedavietsin"buyurmuştur.(EbuDavud,Tıb12).
2.İşiehlinevermek,biriştenkimanlıyorsaonagitmek,acemikişilereişvermemekşeklindeözetlenebilecekbudüstur,bilhassasağlıkmevzuundaçokmühimdir.Diğerişlerdeyapılanhatalarıntelafisimümkündür,amatıpmevzuundayapılanhatanınneticesiölümveyakalıcısakatlıkolursa,telafisiyokturvevebaliağırdır.
3-"Allahderdideçareyideverdiğigibiherdertiçinbirilaçyaratmıştır.Busebebletedaviyedevamediniz.(EbuDavud,Tıb11).
3.Bilhassabuhadis-işerif,ilimadamlarınıteşvikedip,onlarınçalışmalarınadestekverenveümitsizliğedüşmemelerinitavsiyeetmektedir.
4-"İkinimetvardırki,insanlarınçoğubundaaldanmıştır:Sıhhatveboşvakit."(Buhari,Rikak1;Tirmizi,Zühd1;İbnMace,Zühd15)
4.Sıhhatinkıymetininkaybedilmedenbilinmediğinedikkatiçekerek,buçokönemlinimetikaybetmemekiçinkoruyucuhekimliğehazırlıyor.
5-"Sizeneoluyorki,dişlerinizsararmışolduğuhaldeyanımageliyorsunuz.Misvakkullanınız."(A.b.Hanbel,Müsned1/214).
6-"Misvakhakkındatavsiyelerimisizeçoktekrarladım."(Buhari,cuma8;Nesai,Taharet5;A.b.Hanbel,Müsned3/143;Darimi,Vudu18)
3
7-Cebrail(a.s.),misvakkullanmayıbanaokadarçoktavsiyeettiki,misvakhakkındaâyetinecekvemisvakkullanmakfarzkılınacakzannettim.”Banamisvakkullanmakodereceemredildiki,bukonudabanabirvahiygönderileceğinisandım.(İbniMâce)
7.Moderntıbbındişsağlığıileilgiligörüşleri.Çürükdişlerbirçokhastalığavesileoluyor.Romatizmadan,böbrekvekalbhastalıklarınakadar.
8-"Allahtemizdir,temizisever.Etrafınızıtemizleyiniz."(Tirmizi,Edeb41).
9-"Temizlikimanınyarısıdır."(Müslim,Taharet,1;Tirmizi,Daavat86;A.b.HanbelMüsned4/260,5/342,343,344,363,370,372;Darimi,vudu2).
10-"HermüslümanınyedigündebiryıkanmasıAllah'ınonunüzerindehakkıdır."(Müslim,Cuma9).
10.Hastalıklarınbüyükekseriyetinintemizliğinihmalindençıktığınadikkatçekilmiş,hijyenkaidelerinazaraverilmiştir.Hembeden,hemyaşanılanyerhemdeyenip-içilengıdalarıntemizliğihakkındaçoksayıdahadis-işerifmevcuttur.Henüzmikropkavramınınbilinmediğibirdönemde,birçokhastalığınmikroplarınınpisliktendolayıüreyiphastalığasebepolduğunuanlatmakiçin,temizliğebüyükönemverilmiştir.
ÇEVRETEMİZLİĞİVESAĞLIKMÜNASEBETİ
11-“Rasûlullah(a.s)“İkilânetlidensakının!”buyurdu.Ashab“İkilânetlidenedir?”diyesorunca,şöyleaçıkladı:“İnsanlarınyollarındavegölgeliklerindetuvaletihtiyacıgiderenlerdir!”(Müslim,Taharet68;EbuDavud,Taharet15;AhmetbinHanbel,Müsned2/372).12-"Sizdenbirinizdurgunsuyabevletmesin."(Buhari,Vudu68;Müslim,Taharet94;96;EbuDavud,Taharet36).13-Banaümmetimin,hayırveşer,bütünamelleriarzedildi.İyiamelleriarasında,rahatsızlıkverenbirşeyinyoldanatılmasıdavardı.Kötüamelleriarasındaiseyeregömülmeksizinmescittebırakılmışolantükürükdevardı.”(Müslim)14-“Mescittetükürmekbirhatadır.Kefaretiiseotükürüğütoprağagömmektir.”(Buhârî)
14.Güneşalmayan,serinvenemliyerler,sayısızbakterinin,parazityumurtavelarvalarınıngelişipyetişmesiiçinenuygunortamlardandır.Çünkübutüryerler,bakterisporlarıveparazityumurtalarınınöldürenmorötesiışınlarıntesirindenuzaktırlar.Ayrıcaidrarvedışkıda,virüs,bakteriveparazitlerinençokbulunduklarıkaynaklardanbiridir.Hattabirgramkadardışkıdabile100milyardanfazlabakteribulunmaktadır.İştebusebepledirkiHz.Peygamber(a.s)butüryerlerintuvaletihtiyacıiçinkullanılmasınıyasaklamıştır.
BULAŞICIHASTALIKLARVEKARANTİNAANLAYIŞI
15-"Hastayıüçgüngeçmedenyoklamayınız."Hastalıklıkişi,sağlıklıolanınyanınagirmesin!”buyurmuştur.(Ramuz'el-Ehadis2/489).
4
16-"Biryerdevebaolduğunuişitirsenizorayagirmeyiniz.Bulunduğunuzyerdevebavukuagelirseoradanayrılmayınız."(Buhari,Tıb30;Müslim,Selam92,93,94,98,100)17-Cüzzamlıdanaslandankaçargibikaçınız."(Buhari,Merda19;A.BinHanbel,Müsned,2/443).18-"Cüzzamlıylaaranızdabirmızrakboyumesafeolduğuhaldekonuşunuz."(Ramuzel-Ehadis2/471).19-“Hayvanlardanhastaolanlar,sahipleritarafındansakınsağlıklıolanlarınyanınayaklaştırılmasın”20-"Köpekbirkabıyalarsaonuyedidefayıkayın.Oyedininbirindetopraklatemizleyin."(Buhari,Vudu33;Davud,Taharet37;Tirmizi,Taharet68)21-“Melekler,içindeköpekbulunanbirevegirmezler.”(İmamMüslim,EbuDâvûd,veBeyhakî)22-“Sürüveyaavveyaziraatköpeğidışındabirköpekbesleyenkimseninsevabındanhergünbirmiktareksilir.”(BuhârîveMüslim)
22.Köpeklerinkuduzhastalığıbaşta,çokçeşitlivesayıdabakteri,virüsveçokhücreliparazitleriçinyayılmanoktasıolduğuvurgulanmıştır.Köpeğinkirlettiğiherhangibiryemekveyasuaracılığıylainsanageçenbuyumurtalar,insandakistlerinmeydanagelmesinesebepolur.“Echinococcusgranulosus”adlışeritkurtçuğununsebepolduğuKisthidatikhastalığıbunlarınenönemlisidir.Bütünbuvebenzerisebeplerigözönündetuttuğumuzda,Hz.Peygamber'in(a.s),birzaruretinbulunmasıdışında,köpekbeslemeyiyasaklamasındakisırrıidrakedebiliyoruzYİYECEK,HAVAveSULARITEMİZTUTMAANLAYIŞI23.Bulaşıcıhastalıklaravesalgınlarasebepolanmikroplar,temeldeyemek,suvehavavasıtasıylayayılırlar.BuyüzdenHz.Peygamber(a.s.),bunlarıkirliliktenkorumayıhedefleyenbirtakımprensiplerbelirlemiştir:
23-Hz.Âişe(r.a.)şöylediyor:“Rasûlullah'ın(a.s)sağelitemizişlerveyemekyemekiçindi.Soleliisetuvaletihtiyacıvekirlişeyleritutmakiçindi.”(EbuDâvûd)24-“Eygenç!Allah'ınadınıanarakbaşla;sağelinleyeveönündenye!”(BuhârîveMüslim)
24.Kirlenmişolanşeyleriyemek,tifo,dizanteri,çocukfelci,vekaraciğeriltihabıgibihastalıklarıninsanabulaşmasınınenbaştagelensebeplerindendir.Hastalığıtaşıyanmikroplar,ohastalığayakalanmışolanveyaomikrobubünyesindetaşıyaninsanındışkısıaracılığıylabirbaşkainsanabulaşmakta,budageneldemikroplarınbulaştığıelyadakaparacılığıylaolmaktadır.Müslümanlararasındasağlıkşuurunuyaymış;onlara,bireliyemekyemeyevetokalaşmayahasretmelerini,diğereliisekirlenmişolanşeyleritutmayavetuvalettemizliğinehasretmeleriniemretmiştir.(YiyeceklerinTemizliğiiçin)
25-İbnAbbas(r.a.)şöylerivayetediyor:“Rasûlullah(a.s)kabıniçinesolukalıpverilmesiniveyaüflenmesiniyasakladı.”(EbuDâvûd)26-“Rasûlullah(a.s)kişininiçeceğisuyaüflemesiniyasaklayıncabiradam“Peki,yasuyunüstündetozvarsa(onuuzaklaştırmakiçindemiüflemeyelim?)”diyesordu.
5
Rasûlullah(a.s)“Ozamanosuyudök!”dedi.Adam“Bensuyunefesalıpvermeden,birteksoluktaiçemiyorum,(neyapayım?)”diyesoruncadaoşöylebuyurdu:“Kabıağzındanayır,öylenefesalıpver(sonraiçmeyedevamet)!”(Tirmizî)27-EbuHureyre(r.a.)şöyledemiştir:“Rasûlullah(a.s)hapşırdığızamaneliyleveyaelbisesiyleyüzünükapatırvesesinikısmayaçalışırdı.”(Tirmizî)28-EbuSaidel-Hudrî(r.a.)iseHz.Peygamber'in(a.s)şöyledediğinibildirmiştir:“Herhangibirinizesnediğivakitağzınıeliyleörtsün!”(Buhârî)
28.PeygamberEfendimizinyiyecekveyaiçecekkabınaüflemeyiashabınayasaklaması,hapşırmaveyaesnemesırasındaağzınkapatılmasınıemretmesininhikmetiçokönemlidir.Solukalıpverme,birçokbulaşıcıhastalığınintikalinesebepolabilir.Grip,çocukfelci,kabakulak,kızamık,nezle,boğaziltihabı,çiçekhastalığı,veremvebilhassavirütikhastalıklarbuyollabulaşır.(HavanınTemizliği)
29-“Kaplarınağızlarınıörtün,tulumlarınağzınıbağlayın.Zîrayıldabirgecevardırkiondavebayağar.Şayetağzıaçıkkabaveyabağlanmamışbirtulumarastlarsabuvebadanonamutlakainer.”(Müslim)30-“Uykudanuyanınca,hiçbirinizüçdefayıkamadıkçaellerinibirkabasokmasın.Çünküo,elleriningeceyi(vücudununneresinde)geçirdiğinibilemez.”(BuhârîveMüslim)31-İbnAbbas’ınrivayetinegöreise:“Rasûlullah(a.s)tulumunağzındansuiçilmesiniyasakladı.”(Buhari)
31.İnsanın,birmililitreliksalyasıbilemilyonlarcabakteriiçerebilmektedir.Büyükbirkaptansuiçenbirinsanınsalyasındansuyabulaşanmilyonlarcabakteri,uzunsüresudakalıpçoğalmaimkânıbulmaktavesuyukirlettiğiiçindeoradansuiçenherkesiçintehlikekaynağıolmaktadır.Buyüzdensukaplarınınüzerininörtülmesinivesukırbalarınınağızlarınınbağlanmasınıtenbihetmiş,uykudanuyanankişinineliniiyiceyıkayıpdatemizlemedenönceherhangibirkapasokmasınıyasaklamıştır.Çünkükişi,uykudaykenavretyerinedokunmuşveyabedenindekiiltihaplıbiryarayıkaşımışolabilir.Aynımaksatlasutulumunuağızadayayaraksuiçmeyideyasaklamıştır.(SuyunTemizliği)
UYKUDÜZENİ
32-Hz.Âişe(ra)’denrivayetedilenbirhadîsteResûl–iEkremEfendimiz(sas)geceleyinonikirekâtnamazkılardı.Sabaholuncakısacaikirekâtnamazkılar,sonramüezzingelipezanokuyuncayakadarsağyanıüzerinebirparçauzanırdı.(Buhari,Müslim)
33-Efendimiz(SAV)gündüzorucuiçinsahuryemeğindenvegeceibadetinekalkmakiçnikaylûledenyararlanınbuyurmuştur(İbniMâce).Sehl’dennakledilmiştir.BizlerPeygamber(s.a.s)’lebirliktecumanamazıkılardık,kaylûleondansonraolurdu(Buhari).YineEfendimiz(s.a.s)“Öğleyinkaylûleyapınızmuhakkakşeytanlaröğlevaktindekaylûleyapmazlar.”buyurdu.(Müslim)
6
33.Öğleuykusuuyuyanlarındahaazkalbkrizigeçirdikleritesbitedilmiştir.
İmsaklegüneşarasındaki1,5saatlikzamaniçerisindegüneşdoğanakadaruyumazdı,öğlearasında30dakikaderindalgauykusuve5dakikaREMuykusuolarakasgaridetoplam35dakikalıkbiruykuylaiktifaetmesi,yemekyerkenenazıtercihettiğigibiuykudadaenazıtercihettiğinigöstermekteyiz.Efendimiz(sas)’inöğleuykusunundabukadarkısasürdüğünühadîslerdenöğreniyoruz.
İkitürlüuykufazıvardır.
Yavaşdalgauykusufazı:Uzunsüreuyanıkkaldıktansonrauykuyadalındığında,ilk30–60dakikaiçindekiuykudurvesonderecedinlendiricidir.Bufazdauykuderinolurvetatminnoktasıyakalanırsakişi,uykuihtiyacınıkarşılamışolarakdinçuyanır.
Buuykudarüyalargörülür,fakathatırlanmaz.Rüyalarıhafızayayerleştirmeişlemiyoktur.Sinirmerkezleriarasındadengeyisağlamakvesinirsisteminindinlenmesiiçinasgarideyetecekuykumiktarıdır.1
REM(RapidEyeMovementhızlıgözhareketleri)uykusufazı:Yavaşdalgauykusundansonra,yaniuykuyadaldıktanyaklaşık80–100dakikasonrabaşlar.REMfazı5dakikaile30dakikaarasısürer.Buzamanzarfındagözkapaklarıkıpırdar,rüyalargörülürvehafızayakaydedilir.REMuykusuperiyotlarıkısadırvebeyninaktifolduğuuykudur.Kişiyebağlıolarakher5ile30dakikadabirREMperiyodunutekrarederekkişiuykusunadevameder.REMuykusunagirmedenuyandırılankişilerdekorkaklıkvesinirlikgörülür.YavaşdalgauykusundansonraoluşacakilkREMfazıasgarideyetecekuykumiktarıdır.Asgarideuykusüresi;REMfazına80dakikadagirenleriçin85–110dakika,geçgirenleriçin105–130dakikadır.Ortalamabirbuçukileikibuçuksaatarasındakiuyku,normalbirinsandasinirsistemimerkezleriarasındayenidendengeninkurulmasıiçinyeterliuykudur.Kişininkilosu,çokyemesi,uykualışkanlığı,hastalıkhâli,gibidurumlaruykusüresiniuzatabilir.Halsizliğe,çabukyorulmayayolaçanhastalığıolankişilerdahaçokuyurlar.Budeğerlerfizyolojikyapısısıhhatlıolanlariçingeçerlidir.
PeygamberEfendimiz(sas)’inhadislerindendersalanİslamâlimleri“Azyiyiniz,azuyuyunuz,azkonuşunuz”diyebuyururkenazuyumadakikasıtazyemekleberabergelenyavaşdalgauykusu+REMuykufazıdırki,buda1,5ila2,5saatarasındakiuykuyatekabüleder.
Bazenşahsîhayatımızdadaöğlevaktindeşöyleyarımsaatlikbiruykusonucunasıldinçolarakkalktığımızaçoğumuzşahitolmuşuzdur.
Buhadîstenanlıyoruzki,Efendimiz(sas)’inuykuları1derindalgauykusu+1REMfazıuykusuilesağayatışpozisyonundacereyanetmektedir.Sağayatışpozisyonusüresiuykuda8–10defadöneninsaniçin40–60dakikadırki,budaEfendimiz(sas)’inuykusürelerinedenkgelmektedir.Açyataninsaniçindeyarımsaat,enzimlerinsalınımıiçinyeterlisüredirki,sağpozisyondayatışdasalınımayardımcıolur.
Yavaşdalgauykusuçokderinolduğuiçinyattığımızpozisyonudeğiştirmedenuyuruz.Deridekisiniralıcılarıuyarılmadığından,40–60dkpozisyondeğiştirmedenyavaşdalgauykufazındakalırız.Onuniçin,yatarkenuygunpozisyonuseçmeliyiz.Bupozisyondainsananatomisinevefizyolojisineenuygunolansağtarafadönükveayaklarçekilmişolarakyatışpozisyonudur.
7
Uyku,yorulansinirsisteminidinlendirmektir.Dinlenmeuykusundatatminnoktasınıyakaladığımızzamankısasüreliuykuyeterliolmaktadır.Azyemeyevekısasüreliuykuyaalışmakiçinyapılacakuykuantrenmanıyla,yavaşdalgauykufazındasinirsisteminindinlenmesisağlanır.Bundandolayıdırki,azyiyenvekendisinikısasüreliuykuyaalıştıraninsanlar,vücutlarıalıştıktansonrahepkısasüreliuykuuyumaktadırlar.Öğlevaktinde35-40dakikalıkbiruykubirgece8saatuyumuşgibizindelikverir.Şartlarvemesaiayarlanmasıileöğlevaktindeuyumaktercihedilmelidir.
Dinlenmeyisağlayanyavaşdalgauykusufazıileciltreflekslerininuyarılmasüresiasgarideaynızamanatekabületmektedir.Budaortalama35–40dk’dır.Butakdirdekişiyegörebusüre2,5saatekadaruzayabilirki,insanayetecekuykuortalama35dk.ile130dk.arasındadır,diyebiliriz.
PETdenilengörüntülemetekniğiileuykuhalindekibeynin,hangibölgesininnederecedefaaliyetteolduğutespitedilebilir.
33-Efendimiz(s.a.v.)istirahatederkensağyanlarıüzerinedöner,sağeliniyanağınınaltınakoyarvedizlerinikırarakbacaklarınıkarnınadoğruçekerdi.
33.Buyatışşeklinininsanembriyosununannekarnındageliştiğiesnadakiduruşpozisyonuolduğugösterilmiştir.Kemikvekaslarbuduruşpozisyonundayaratıldığından,hayatınileridönemlerindeuyurkendebuşekildeyatılırsakaslarınengevşekverahatolduğubiçimolduğundaninsanuykudaçokkolaydinlenebilir.
Kalbindahaazkanatabilmesiiçintoplardamarlarda,karaciğerde,portalvenada(sindirilmişbesinlerikaraciğeregetirentoplardamarlar)fazlakandepolanır.''Depolamaolayınayardımcıolmakiçinsağayatmakgereklidir.Çünküyerçekimietkisiyledepolanmadahakolayolacaktır.
Geceuykudaparasempatiksisteminhakimolmasındandolayıkalbatımsayışıvedebisidüşer.Uykuda,dokularınkanihtiyacıazolduğundandolayıparasempatikaktivite,toplardamarsistemindekanındepolanmasıgerekliliğinidoğurur.
Kanındepolanmasıiçintoplardamarlarınaçıkkalmasışarttır.Akciğerlerinnegatifbasıncıbugörevigörür.Negatifbasınçolmasakalbinemmekuvvetiilekalbedönenanavenlerkapanırdı.Sağayatışnegatifbasıncayardımeder.Yerçekimikuvvetiylevenlerdegöllenenkananaatardamarlarınaçıkkalmasınısağlar.
Basınçartımıtoplardamarlardakikapasiteninsınırınakadarzorlanarakkalbinsağkulakçığınadönenkanmiktarıazaltılmışolurki,uykudadokularınistediğidebudur.
Portalvendediğimizsindirilmişbesinlerikaraciğeretaşıyanveninanatomisinebaktığımızzaman,yönüortahattansağadoğrubiryoltakipeder.Midevedalaktoplardamarlarınıdaalaraksağdabulunankaraciğeregirer.Sağayatanbirinsan,portalveninakımyönündekikanakışınıdesteklerdurumdayatmışolur.Altanatoplardamarınkaraciğerdençıkışyönüdebuistikametteolduğundan,kalbedoğrugidentoplardamaryolundakandepolanmışolur.Midevedalaktoplardamarlarıdabuyöneakışgösterdiğindensağadoğruyatıldığındaakışkolaylaşır.
Özellikledalaktoplardamarı,karaciğeregelenportalvenegenelliklekanıgöndermez.DolaşımsistemiyleilgiliorganolduğuiçindalaktasinüsoiddediğimizgenişçedamarlardaküçükkapaklarvardırBuküçükkapaklarınkapanıpaçılmasıylaportalvenin
8
kanihtiyacıayarlanır.Portalvenbasıncıdüştüğüzamanakımınkaraciğereolmasıiçinyineuygunyatışsağayatıştır.
Akciğerler:Sağvesolakciğerarasındaanatomikfarklılıklarvardır.Sağakciğerbronşu,solanazarandahakısa,dahagenişvedüzçizgiyedahayakındır.Solbronşise,dahauzunvedahadardır.Sağbronşundahagenişolmasısağakciğerindahabüyükolmasındanilerigelmektedir.Solbronşakciğeregirişyerineuzanırken,anaatardamarınaltındangeçervesağbronşanazarandahauzunbiryolgeçmekzorundakalır.
Solukborusunayabancıbircisimkaçtığızaman,büyükçoğunluklasağakciğeregider.Budagösteriyorkianatomikyapıolaraksolakciğeregöresağakciğerinhavayıalabilmekabiliyetidahaüstündür.Sağbronşungenişolması,sağhavalanmanınsolagöredahakapasiteliolduğunugöstermektedir.
Dinlenmeuykusuolanyavaşdalgauykusundaparasempatikhakimiyetolduğuiçinakciğerbronşlarıdaralır.Vücudunbazalmetabolizmasıdüştüğüiçindokularınoksijenihtiyacıazalır.Sağayattığımızzaman,sağakciğerinnefesalmasırasındaaçılmasıkısmenkısıtlanacağındanfazlahavagirmez.Hembronşlarındaralmasıhemdesağkaburgakemiğininfazlaesnememesisonucuvücudayetecekkadarazoksijenialır.Sağakciğerehavanıngirişkolaylığınınolması,bronşdaralmasıileazoksijenihtiyacınıkarşılaması,hemdeparasempatikaktiviteyidesteklemesiaçısındanakciğerleriçinuygunpozisyonsağayatıştır.
Kalb:Sağvesolakciğerlerarasındakiperikarddenilenzartorbaiçindebulunankalb,kendieksenietrafındaönevesoladönmüşdurumdadır.Bundandolayısağkarıncıkdahafazlaönde,solkarıncıkisedahafazlaarkadayeralmıştır.
Sağkulakçıktankarıncığagelenkirlikanıngirişveçıkışyollarındakiaçı60°'dir.Solkarıncığıngirişveçıkışyollarındakiaçıisetakriben10–15°'dir.5
Sağyanayattığımızzamankalbingevşemedöneminde(diastol)dahaazkangelecekkanüstvealtanatoplardamarlardagöllenecektir.Dahaazkangelincetamdolmasıiçindiastol(kalbingevşemesi)uzayacaktır.Birmiktarkanıakciğerlerepompalayıpbirkısmınısağkarıncıktabırakacaktır.Dahaöncekidolaşımprensibinegörekalpsağkulakçığagelenkanagörekanpompalar.Sağkulakçığaazkangelmesisonucuuykudakalbindüşükatımdaçalışmasınaveorganlaraazkangönderilmesinevekalpüzerindeetkiliolanparasempatikaktiviteyeuygundur.Buyüzdensağayatmakalbinanatomisinevefizyolojisineuygunyatıştır.
Parasempatikaktivitekalpdamarlarındagenişlemeyaparvebuaktivitenindevamıilekalpdamarlarıgenişleyerekdahaiyibeslenir.Parasempatikaktivitenindevamıiçinenuygunyatışdasağayatıştır.Üstsolunumyolupatolojilerindeoluşanobstruktifuykuapneli(uyurkentıkanaraknefesdurması)hastalardanoradrenalinvesempatikaktiviteartmakta,neticedeuykudakalpkrizlerigörülebilmektedir.Uykudaikenparasempatikaktiviteden,sempatikaktiviteyegeçmekrisktaşımaktadır.
KaraciğerveSafraAkımı:Karaciğerinbüyükbirkısmısağdabulunur.Sağtarafınaltkısmındaisesafrakesesivardır.Karaciğersağakciğerilediaphragmavasıtasıylakomşudur.6Karaciğeriyerindetutanmezenterdediğimizbağlarayardımcıolan,akciğerlerinyapmışolduğunegatifbasınçtır.Uykudabronşlarındaralmasınegatifbasıncıazaltır.Sağayattığımızzamanyerçekimiilekaraciğerianatomikyerineyerleştirereknegatifkuvvetinçekicigücüneyardımetmişoluruz.Uykudaparasempatikaktivitesafrakesesininvesafrayollarınınkasılmasınıartırır.Kesedeolansafra,safrayolunageçer.Safrayolusağadoğruyumuşakbireğimyaparak12parmakbağırsağınaaçılır.Sağayatanbir
9
kişideyerçekimitesiriparasempatikaktiviteyevesafrakanalınınsfinkterinin(büzücükasın)açılmasıyladasafranındahakolayboşalımınayardımeder.
Kesesafrakanalınınveanasafrakanalının12parmakbağırsağınasağameyilliboşalmasısağayatmayıfaydalıkılar.Hernekadarsafrayollarınınperistaltik(ardardagelendalgalıkasılması)hareketlerisafrayıvaracakyerevardırsadasağayatımbuvarışadestekleyicibirkuvvetolacaktır.Yemektenhemensonradeğildemideboşikenyatmaksünnettir,iştebuyatışsaatisafranınenfazlaboşaldığızamanarastgelirki,budönemdesağayatışsafraakımyönünükolaylaştırıcıpozisyonolduğundanmevcutsafranınboşalmasınayardımcıolur.
Pankreas:Uyurkenparasempatikaktivitesalgıyıartırır.Bikarbonatlısalgınınfazlalığıve12parmakbağırsağınaboşalımı,ülseriönleyicibirtesirgösterir.Pankreasanatomisinebaktığımızzamansalgıkanalısoldansağadoğruakışyönütakipeder.Sağayattığımızzamanyerçekimietkisiyleakışyönünedestekleyicibirpozisyonvermişoluruz.
Mide:Dolumideilesırtüstüyattığımızzaman,mideyukarıçıkar.Fundusdediğimiztepekısmıgenişlervesolakayar.Yüzükoyunyatışdasırtüstüyatışabenzer.Mideiçindekilermidenintepesinekayar.Mideninbüyükdışkenarınakadargelirvemideninsolabakanbüyükdışkenarıortayagelir.Sağayatıştadolumideortaçizgininsağınakayar,birbağırsakhalinialırvemideiçindekimuhtevamideçıkışıüzerindedir.Mideninaltçizgisimideçıkışınıgeçmez.Mideninfırlatıcıfonksiyonlarınıyaptığıyerdetoplanır.
Boşmideortaçizgininsolundabulunur,yalnızmideçıkışısağdadır.Şekilbakımındanbağırsağıandırır.Boşikenönvearkaduvarlarbirbiriiletemashalindedir.Genişolanyukarıkısımgenişliğinidevamettirir.Negatifbasınç,duvarlarınbirbirineyapışmasınamaniolur.Boşmidedevücudunaldığıdurumagörepekdeğişmeolmaz.Enidealmide,bağırsakşeklindekimidedir.Budurumaçvesağayatışlasağlanır.
İnceBağırsaklar:İncebağırsakanatomisinedikkatettiğimizzamaniçindemuhtevayıkalınbağırsağaboşaltmışolduğuyerolanilio–çekalsfinkterortaçizgininsağındayeralır.Yemektenortalamadörtsaatsonrayenilenyemeğinartıkkısmıburayagelir.Akşamsaat18–19gibiyemekyiyenbirkimseninbesinleri12parmakbağırsağındaparçalanıpincebağırsaktanemildiktensonraartanposasısaat22–23arasındakalınbağırsağageçişyerinegelir.İlio–çekalkapaknormaldekapalıdır.Bağırsakiçindekileriniileriyeitenperistaltikdalgalarınoluşturduğurefleksleherseferindekısabirsüreaçılırveincebağırsaktangelenmuhtevanınkalınbağırsağageçişisağlanır.4.5
Sağayatmışolanbirkişidebağırsakmuhtevasıincebağırsaktankalınbağırsağayerçekimietkisiyledahakolayboşalır.Ayrıcasağayatıştamuhtevanınağırlığıartarakrefleksuyarıilekapağınaçılmasınasebepolur.
Refleksler:İnsandabirçokrefleksvardır.Yatışpozisyonunuilgilendirenreflekslerdenbiridetoniklabirentrefleksidediğimizmerkeziomurilikteolanbirreflekstir.Kafayanadöndüğüzamanboyunderinduyureseptörleriuyarılır,döndüğütaraftakibacaklargerilir,karşıtarafbugerilmeyiönlemekiçinkolvebacakeklemlerinibükerekcevapverir.
Yüzüstüyatıştaboynumuzumecburenyanadöndürürüz.Buyatıştatoniklabirentreflexuyarılır;fakatreflexkaslarıncevabıolaneklemleribükmepozisyonumeydanagelmediğiiçin,reflexdaimakaslarauyarıgönderir,kasesnemekiçinkasılır.Oysakiuykudakaslargevşemektedir.Yüzükoyunboynunuyanadöndürerekyatanlardakaskasılmalarıdevamedeceğindenkasdinlenmesiolmaz.
Efendimizsankiburefleksiuyarmamakiçinsağyanınayatmış,ayrıcaomuzu,dirseğiesnetmekiçineliniyüzünekoyarakyatmıştır.Kalçavedizibükülüvaziyetteyatarakenidealiniyapmıştır.Ayrıcaelimiziyüzümüzünaltınakoymadığımızzamanomuzlabaşaynı
10
hizadaolmadığındanbaşomuzadoğrueğilecek,anatomikpozisyonbozulacak,boyunkemiklerindeskolyoz(eğrilik)olacak,otaraftakikaskasılacak,boyuntutulmalarıolacaktır.Efendimiz(sas)omurganıneğilmemesiiçinsağavucunuyüzünekoyarakyatmıştır.Organlarınfonksiyonlarıveanatomikyapılarınabakıldığızaman,uykuyabaşlangıcınsağayatışlaolmasıgerektiği,insanuyurkenbasınçreseptörlerininuyarılmasıilebirpozisyondadevamlıuyunamayacağındanpozisyondeğiştirirkengeçilecekenuygunikincipozisyonunsırtüstüyatmaolduğugörülmektedir.
SAĞLIKLIBESLENMEANLAYIŞI
34-“Ademoğlukarnındandahakötübirkapdoldurmamıştır.Ademoğlunabelinidoğrultacakbirkaçlokmayeter.Bundanfazlasınıyemesiicapederse,midesiniüçebölsün:Üçtebiriniyemekiçin,Üçtebirinisuiçin,Üçtebirinidenefesiiçinayırsın.”(Tirmizi)
34.Midemizinhacmi1000-1500cc.
Moderntıbbınbeslenmekonusundakitavsiyesi:biröğünde500cc.kadaryemek.
35-“Mü’mintekbağırsağınıdoyurmakiçiniçer.Kafiriseyedibağırsağınıdoldurmakiçiniçer.”(Buhari,Müslim)
“Acıkmadansofrayaoturmayınız.Sofradantamdoymadankalkınız.”
Duedonum’unhacmi500-700cc
Ileum,Jejunum,ÇıkanColon,EnineColon,İnenColon,Rectum=toplam4200-5600cc.
36-“Allah’ızikrederekvenamazkılarakyediklerinizieritiniz.Yemeğiyediktensonrauyumayınız.Zirakalbinizkararır.Yemektensonraiseçokhareketetmeyiniz,bununzararınıgörürsünüz.”
36.Kanmideyegöllendiğiiçenkalbevebeyineazkangider,adaleleregönderilenkanazaltılır.Yenilenlerinyağadönüşerekbirikmesiartar.
TEDAVİHUSUSUNDATAVSİYELER
11
37-"İsmid(sürmetaşı)çekin.Ogözüaçarvekirpikleribesler."Resulullah(sav)buyurdularki:"İsmid'ikullanmayadevamedin.Zirao,sürmelerinizinenhayırlısıdır.Görmeyiparlatır,saçıbitirir."Resulullah(sav)sürmeçekinceönceüçkeresağgözüneçekerdi,onunlabaşlar,onunlabitirirdi.Solgözünedeikikereçekerdi.Tirmizi,Libas23,(1757),Tıbb9,(2049);Nesai,Zinet28,(8,150);AhmetbinHanbel,Müsned3/476).İbnuMace,Tıbb25,(3497);
Göziçinsürmeolaraksürülenismidtaşınıniçindebulunanmaddeler;antimuan,sülfür(kükürt)veçinkodur.Kükürdünağırmetallerlebirleşerekyaptığıtesirgenellikledahaönemlidir.Özelliklegözdekimüzminhastalıklardakullanıldığızamandahafaydalıolmaktadır.Gözdeseboredediğimizyağihtivaedensalgınınveyamusindediğimizproto-polisakkaritsalgınınyapmışolduğuallerjikkonjuktivit,seboreikegzema,fronkülit,follikülitvb.kirpikköklerindevegözünbeyaztabakasındaoluşacakakutvekronik(müzmin)hastalıklarıönlemedekullanılaneniyibileşiklerdenbirisimetal+kükürtbileşimidir.İçindeçinkobulunanismidtaşındakiçinkoDNAveRNAsentezindeyeraldığındanbütünhücrelerdebulunur.Vücuttaenyoğunolarakbulunduğuorganisegözdür.Özelliklegörmekeskinliğinisağlayanmelanositpigmentitaşıyanhücrelerdedahayoğunolarakbulunur.Çinkoeksikliğindegözünfonksiyonlarındavekeskinliğindebozukluklarolduğugörülmüştür.Ayrıcagözünkoroiddenilenkısmındadapigmentbulunmaktadır.İştegözküresininiçyüzünükaranlıkodahalinegetirenbusiyahmelanositpigmenti,gelenışığınyansımasınıönleyerekgörmekeskinliğiniartırır.Yanitıpkıfotografmakinelerininiçindekisiyahboyagibigörevyaparvegelenışığınyansımasınıönler.Görüldüğügibi,görmekeskinliğindemelanositpigmentiçokönemlidir.PigmenttabakasıçinkoilebirlikteAvitaminidepoeder.Avitaminiışıkduyarlılığınınayarlanmasındaçokönemlidir.GörmekeskinliğindekimelanositpigmentininyapımıiçinAvitaminigereklidir.Çinko,AvitamininicanlandıracakfotosensitifpigmentinoluşmasınıSağlar.Avitamini=RetinolAydınlıktagörmemiziçinrodopsin=opsin+retinol’eKaranlıktagörmemiziçinopsin+retinol=rodopsin’edönüşür.AvitamininsenteziiçingerekliolanalkoldehidrogenazenzimininyapısındaZn(çinko)bulunmaktadır.Bugünçinkonun70inüzerindeenziminişgörenönemlibölümünüoluşturduğubilinmektedir.Katalaz,aldolaz,peptidase,fosfataz,isomeraz,fosfalipaz,karbonikanhidraz,laktikdehidrogenazvb.enzimlerinetkileriniuygunbirşekildegösterebilmesiiçinçinkogereklidir.Çinko,gözünretinavekoroidtabakasınakanyoluylagitmektedir.Sürmeisedıştanuygulanır.Acababuuygulamaileçinko,retinavekoroidtabakasınakadargidebilmektemidir?Sürmedebulunançinkonungözesürüldüktensonrahücredengeçerekgereklitesiriyaptığıgörüşülaboratuarşartlarında,deneyselçalışmalarladoğrulanmaktadır.ÇinkonunKirpiklereTesiriVücudundaçinkoyetersizliğiolanhastalardasaçdökülmesi,saçlarınzayıfkalması(sağlıksız
12
incetüygibisaçlarınolması)dikkatiçekmektedir.Akdenizanemisiolanlarda,sporlaaşırıterleyenlerde,PİKA(toprakyeme)da,çinkosuzdiyetlebeslenenlerdeRNAveDNAsentezibozulmakta,kıllarincevesağlıksızolmaktadır.İştelokaluygulamalardaemilenvekılkökühücrelerindebirikençinko,RNAveDNAsenteziniartırır,saçlarınparlak,sağlıklıvegürolmasınısağlar.
38-Çörekotuölümdenbaşkaherderdedevadır.Busiyahtanecikölümhâriçbütünhastalıklarınşifâsıdır.
Resulullah(sav)buyurdularki:"ölümdışındahiçbirhastalıkyokturkiçörekotundaonuniçinbirdevabulunmasın."
Buhari,Tıbb7;Müslim,Selam89,(2215);Tirmizi,Tıbb5,(2042),22,(2071)
38.Çörekotutohumları,uçucuyağ(%0,38-0,49),sabityağ(%30-40),protein(%20-30),saponin,melantin,nigellinvetanenihtivaeder.Çörekotutohumununkimyevîmuhteviyatı,bitkininhasatmevsimine,çeşidineveyetiştirildiğiiklimegörefarklılıkarzeder.Kahireyakınlarındayetiştirilençörekotutohumlarındaneldeedilenuçucuyağın,67bileşikihtivaettiğivebubileşenlerinmiktarcaenönemlilerininp-simen,timokinon,a-pinenveß-pinenolduğubelirlenmiştir.Biraraştırmada,çörekotutohumlarında%6,4su,%4kül,%32yağ,%20,2hamprotein,%6,6hamlifve%37,4karbonhidratbulunduğu;sabityağın%1,2miristik,%8,4palmatik,%2,9stearik,%17,9oleik,%60,8linoleik,azmiktardaaraşidikve%1,7eikosadienoikasitlerdenoluştuğubildirilmiştir.ÇörekotutohumundaayrıcaazmiktardaB1,B2veB6vitamini;proteinlerinyapıtaşıolanaminoasitler;izelementlerolarakbilinenveorganizmadapekçokönemlimetabolikfaaliyetterolalan,besinvesuiledışarıdanalınmasıgerekendemir,kalsiyum,magnezyum,çinkoveselenyumgibiminerallerdevardır.Çörekotutohumlarındakimüessirmadde(kristalhâlinde)nigellon,ancak1959'daizoleedilebilmiştir.
ÇörekotununkullanıldığıyerlerBiraraştırmada,çörekotununçeşitlikanserhücreleriniöldürücüvetümöreözelantikorlarınüretiminiuyarıcıhususiyetleresahipkılındığıtespitedilmiştir.Ayrıca,çörekotununnormalhücrelerezehirtesiriyapmadığınadâiraraştırmalardavardır.Çörekotutohumundabulunanß-sitosterol;salgıaktivitesiniartırma,kandakikolesterolseviyesinidüşürmegibihususiyetlerledonatılmışbirmolekülolup,prostatbüyümesindetedaviediciilâçolarakkullanılır.Çörekotutohumları;idrarsöktürücü,tansiyondüşürücü,12sütartırıcı,iştahaçıcı,adetsöktürücügibiçokyönlütesirlerevesileolabilecekşekildeyaratılmıştır.Yağıisekepeğevesaçdökülmesinekarşıbaşasürülerekkullanılır.Çörekotununuçucuyağasitlerinin;bakterilere,mantarlara,tenyayavehalkarasındaşeritolarakbilinensestodlara(birtürbağırsakkurdu)karşıtesirliolduğutespitedilmiştir.Çörekotutohumununhastalığayolaçanmikroorganizmalarakarşıtesirininaraştırılmasınayönelikçalışmalarda,bubitkininfarklıyoğunluklardaki(100,200,400ug/disk)ekstraktları(usare);Klebsiellapneumoniae,Salmonellatyphimurium,Staphylococcusaureus,Bacilluscereus,E.ColiveCandidaalbicansgibihastalıkamilimikroorganizmalarüzerindedenenmişveçörekotununStaphylococcusaureus'ungelişiminidurdurduğu,ancakdiğermikroorganizmalarüzerindetesirliolmadığıtespitedilmiştir.BunlarınyanındaÇörekotu
13
(Nigellasativa)ekstraktının(usare)kanserhücreleriniöldürdüğübildirilmiştir.Kemikiliğinin,Nigellasativaekstraktıilemuamelesindensonrabağışıklıksistemiileilgilihücrelerinsayılarındaartışarastlanmıştır.Ayrıca,myelopoezisi(kanveilikoluşumu)uyardığıgösterilmiştir.Kanserlihastalarınkanları,bubitkiyemâruzbırakıldığındatümöreözgüantikorların(kazanılmışbağışıklıkelemanları)üretimindeartışolduğukadarmakrofaj(dokuyayerleşmişvedokulardakienfeksiyonlarakarşısavaşandevlenfosithücreleri)hücrelerininsayısıveaktivasyonundadaartışgözlenmiştir.Hastalıklarayakalanmasebeplerininbaşındabağışıklıksistemininzayıfolmasıgelmektedir.vücudunbağışıklıksisteminikoruyanvekuvvetlendirenmaddelerihtivaedecekdonanımdayaratılmışveinsanlığınfaydasınasunulmuştur.
39-Zeytinyağınıyiyinizveonunlayağlanınız.Zirao,mubarek,kıymetlivedeğerlibirağaçtanyetişmektedir.
39.Vücudubesler,toktutar,kolesterolüdüşürür,kalbvedamarlarıkorur,safrakesesiveraşitizmhastalığıiçinfaydalıdır.Karaciğerintemizlenmesineyardımcıolur.Kabızlıkiçinfaydalıdır.Böbrekleritemizlervetaşlarındüşmesineyardımcıolur.Zeytinkonusundaayetikerimevardır
“Allah(C.C.)onunlasiziniçinekin,zeytin,hurmaağaçları,üzümlervemeyvelerinhepsindenyetiştirir.Şüpheyokki,bundadüşünecekolankavimiçinelbettebirdelil,birişaretvardır.”MüminunSuresiAyet:20
“SiziniçinTur-iSina’dayetişenbirağaçmeydanagetirdikki,buağaçhemyağ(zeytinyağı)vehemdeyiyenlerinekmeğinekatıkedeceklerizeytiniverir.”YasinSuresiAyet:73
Yeşilzeytininyenebilen100gramı,144kalorienerjisağlar.Ayrıca13,5gramyağ,2,8gramkarbonhidrat,1,5gramprotein,90miligramkalsiyum,2miligramdemirve300üniteAvitaminiihtivaeder.Siyahzeytininyenebilen100gramıise,207kalorienerjisağlar.Ayrıcabutipzeytinde21gramyağ,1,1gramkarbonhidrat,1,8gramprotein,77miligramkalsiyum,1,6miligramdemirve60üniteAvitaminidepolanmıştır.Herikizeytintüründedahadüşükmiktarlardadiğervitaminlerveminerallerdebulunmaktadır.Zeytin,önemlibiryağkaynağıolmaklabirlikteA-vitamini,demirvekalsiyummuhtevasıbakımındandaönemtaşımaktadır.Zeytininyapısındabulunanvepolifenollerdenenbirgrupmaddeiçerisindebulunansekoiridoidlerin,mikroorganizmalarüzerineolantesirleriniincelemişlerdir.Çalışmalarısonucundabumaddelerininsanlarınsolunumvesindirimsistemindehastalıkyapanbazımikroorganizmalarüzerindebüyümeyiengelleyiciveyayavaşlatıcıtesiriolduğunutespitetmişlerdir.Bugözlemleredayanarak,zeytinvezeytinyağındakibuhazırantibiyotikpotansiyeldenistifadeedilerek,bazımaddelerin,yeniantibiyotiklergeliştirilmesiaçısındanönemlibirkaynakolabileceğiilerisürülmüştür.Zeytinyağının%99,8'itrigliseriddenenyağlardanoluşmaktadır.Bunların%14'üdoymuşyağasitlerinden,%72'siteklidoymamışyağasitlerinden,%12'siçokludoymamışyağasitlerindenoluşmaktadır.Birkilogramzeytinyağındaayrıca300miligramfenollerve150miligramtokoferollerbulunur.Diğeryemeklikyağlarlakarşılaştırıldığındazeytinyağında,
14
teklidoymamışyağasitlerindenoleikasidinçokyükseknispetlerdebulunduğugörülmüştür.ZeytinyağınınyüksekmiktarlardatüketildiğiAkdenizülkelerinde,kalb-damarhastalıklarıvekanservakalarınındahadüşükoranlardaolmasıdikkatçekicidir.Kalbvedamarhastalıklarınınoluşumundakolesterolünrolüiyibilinmektedir.Kolesterol,kandaLDLveHDLdenenikigruplipoproteintarafındantaşınmaktadır.HDLiletaşınankolesterolkaraciğerdedahaçokyıkımauğrayarakkalbvedamarhastalığıgelişmeriskiniazaltmaktadır.LDLiletaşınankolesterolise,kalbvedamarhastalıklarınınbirnumaralısebebidir.BuyüzdeninsanlardaLDL'nindüşük,HDL'ninyüksekolması,kalbvedamarhastalıklarınakarşıkoruyucutesirgösterecektir.ZeytinyağınadayalıbeslenmedeLDL'nindüşükolmasıveHDLseviyelerininyüksekkalması,kalbvedamarhastalıklarınıngelişmeriskiniazaltanenönemlisebeptir.Zeytinyağınınkanseroluşmariskiniazaltmasıise,bünyesinekonanfenolleringüçlüantioksidantesirinebağlanmaktadır.Bumaddelerinantioksidantesirlerisebebiyle,DNAhasarınayolaçabilecekolanmaddelerinötralizeettikleriveDNAüzerindekihasarıntamirineyardımcıolduklarıdüşünülmektedir.AlmanKanserAraştırmaMerkezi'ndenOwenvearkadaşları,zeytinyağıkullanımınınsağlıküzerinetesirlerinideğerlendirdikleribirderlemeçalışmasında;buyağınbünyesindebulunanfenollerinantioksidanhususiyetlerisebebiylebazıkanserlerin(kalınbağırsak,memevederi)vekoronerkalbhastalıklarınıngelişmesiniengellediğinibildirmişlerdir.İspanya'nınSevillaÜniversitesi'ndenAlarkondelaLastravearkadaşları,zeytinyağınınfaydalarınıdeğerlendirdikleribirmakaleyayımlamışlardır.Bumakalede,zeytinyağının;kandakiLDLkolesterolüazaltırkenHDLkolesterolüartırdığıvekalbhastalığıriskiniazalttığını;özellikletrigliseridmetabolizmasınaolantesiriylekalınbağırsakvememekanseririskiniazalttığını;inflamatuvarsitokinlerüzerindekidüzenleyicitesiriileromatoidartritgibiotoimmünhastalıkoluşumunuazalttığını;safrakesesinindüzenliboşalmasınısağlamasısebebiylekesedetaşoluşmariskiniazalttığınıveayrıcamideüzerineolantesirlerisebebiyle,buradaülseroluşmariskiniazaltırken,mevcutülserindeiyileşmesinikolaylaştırdığınıbildirmişlerdir.Japonya'nınKanazawaÜniversitesi'ndenBudiyantovearkadaşları,kanseryapıcıultraviyoleışınlarınamaruzbırakılanfarelerdederiyeuygulananzeytinyağınıntesirleriniincelemişlerdir.Fareleriüçgrubaayırarak,birincigrubazeytinyağısürülmezken,ikincigrubaışınlamaöncesi,üçüncügrubaışınlamasonrasızeytinyağısürmüşlerdir.Kanseryapıcıışınlaramaruzbırakıldıktansonra,zeytinyağısürülengrupta,çokdahadüşükoranlardakansergeliştiğinigözlemişlerdir.Zatenhalkarasındadayıllardanberibirçoksaçvederihastalığındazeytinyağıkullanılmaktadır.AntioksidançeşitleriveinsansağlığınatesiriYağlardamiktarıdeğişmekleberaberikiçeşitantioksidanbulunur.Bunlardanbirgrubutokoferollerolarakbilinensekizayrıbileşiktir.Tohumyağlarındakimiktarıortalama500-1000mg/kgarasındadır.Zeytinyağındakitokoferollerise50-350mg/kgarasındadeğişir.Nebatîyağlaryapısıitibariyledıştesirlerden(ısı,ışık,oksijenvs.)çabukbozulabilengıdamaddeleridir.Hayvanîyağlarise,yapısısebebiyledahadayanıklıdır.Koruyucumoleküllerdentokoferollerhayvanîyağlardabulunmaz.Ancakhayvanlardiyetleriile
15
bitkilerdenbumaddelerialdıklarındançokazoranlardayağlarındabulunur.TokoferollereEvitaminineaitvazifelerlebirliktedahabirçokfaydalıişlergördürülür.Normalolarakbeslenenkişileringünde8-10mgcivarındabuvitaminialmasıyeterlidir.Nebatîyağlardakiikincigrupantioksidanlarıfenolikbileşiklermeydanagetirir.Tohumyağlarınagöre(ayçiçekyağı,soyayağı,pamukçekirdeğiyağıvs.)zeytinyağındadahaçokbulunur.Ancakrafineedilmişzeytinyağlarındayokdenecekkadarazdır.Tohumyağlarırafineedilerekyenilebildiğinden,fenoliközelliktekiantioksidanlarıbulundurmazlar.Naturelzeytinyağlarında50-500mg/kgarasındadeğişennispetlerdebulunur.Bubileşiklerdeçoksayıda(30civarında)farklımoleküldenyapılmıştır.Halenzeytinyağındayapısıaydınlatılmamışkoruyucuvazifegördürülenfenolikbileşiklerbulunmaktadır.Bunlarıntoplammiktarıilekoruyucutesiriarasındadoğruorantımevcuttur.Fenolikbileşiklerinantioksidantesirindenbaşkainsanlarüzerindeolumlutesirleridebulunmaktadır.Meselâbirfenolikbileşikolanvesadecezeytindebulunan'oleoropin'maddesinintansiyondüşürücürolününyanındabirçokfaktörebağlıolarak(multifaktöriyel)meydanagelenartheriosklerozisiönlemedefaydalıolduğubelirtilmiştir.Bilimadamları,antioksidanmaddelerifazlasıylaihtivaedengıdalarlabeslenentoplumlardakalb-damarhastalıklarınınazolmasınıbukoruyucumolekülleresahipgıdalarınboltüketilmesiyleaçıklamaktadır.Yinebumaddelerinbazıkansertürlerinekarşıkoruyucutesiryaptığına,prostat,göğüsvekolonkanserriskiniazalttığınadairönbilgilereldeedilmiştir.Zeytinyağıileberaberantioksidanözellikgösterenflavanoitbileşikleriniihtivaedenmeyvevesebzelerinfazlatüketilmesi,yukarıdasayılankanserlereyakalanmariskiniazaltıcıfaktörolarakdagösterilmektedir.Lâboratuarçalışmalarızeytinvezeytinyağındakikoruyucumoleküllerdenolanoleoropinvetyrosol'ündenemelerdekullanılanhücrehatlarınakarşıbüyümeyiengelleyici(cytostatik)tesirgösterdiğiniortayakoymuştur.Yinezeytinvezeytinyağındakiantioksidanmaddelerden'verbascozide'bileşiğininderitümörlerinekarşıanti-tümöretkiyebenzerbirtesiritespitedilmiştir.Ancakbutürtesirlerbütünbirorganizmaolarak,insanlardahenüzdenenmemiştir.
40-“İneğinsütüşifa,sütündenmeydanagelenyağıdeva,etiisederttir.”Hadis-iŞerif.41-İneksütüyletedaviolunuz.ÇünkübenyüceAllah’ınbundaşifayarattığıkanaatindeyim.Zirainekherçeşitottanotlamaktadır.’Hadis-iŞerif.
40.’Gerçektensizesağmalhayvanlardadabiribretvardır.Biz,sizeonlarınkanlarındakifışkıilekanarasından,lezzetliveiçenlerinboğazlarındankolaycakayıpgidenhalisbirsütiçiriyoruz.’NahlSuresi66.Hayvanlardadasiziniçingerçektenbiribretvardır.Onlarınkarınlarındakilerdensizeiçiriyoruzvesiziniçinonlardahembirçokyararlarvardır,hemdeetlerindenyersiniz.’Mü’minunSuresi21.
16
Süthakkındaçoksayıdaçalışmatemelbirbesinmaddesiolduğundahemfikirdir.Ayrıcatereyağınınzararlıolmadığı,aksineçokfaydalıolduğuvesanıldığıgibidamarsertliğideyapmadığıanlaşılmıştır.Asıltehlikeninisekırmızıetyemekdeolduğuyinebugünküaraştırmalarlaifadeedilmektedir.
42-Şifaüçşeydedir:Balşerbetiiçmek,hacamatvurmak,dağlamak.(Dağlamadahasonramenedilmiştir)(Buhari,Tıb3;AhmedbinHanbel,Müsned1/246).
41-"PeygamberEfendimiz(sas)başağrısındanşikâyetedenbirkimseyekanaldırmasınıtavsiyeetti."(Müslim,Selam71).
42-Resulullah(sav)başındanveikiomuzuarasındanhacamatolurve:"Kimbukandanakıtırsa,herhangibirhastalıkiçin,birbaşkailaçlatedaviolmasadazarargörmez!"buyururdu.EbuDavud,Tıbb4,(3869);İbnuMace,Tıbb21,(3484)
42.Başağrılarınınbüyükbirkısmınınsebebiyüksektansiyonolduğundan,tansiyonudüşürmekiçinkanaldırmayıtavsiyeetmesiçokenteresandır.
ArabistangibisıcakbirülkedesıkgörülebilecekgüneşçarpmalarınakarşıPeygamberimiz(sas)aşağıdakisözleriyleçevresindekileretavsiyelerdebulunmuştur:
42-“Sıcaklararttığızamanvücuttankanaldırmaklasıcağınvereceğizararıgidermeyeçalışın!Ziraaşırısıcaktandolayısizdenbirininkanıhücumageçerekonuöldürmesin.”(Hakîm,Râmiz,L.Ukul)şeklindekibuyurmasıiletıptarihindeEfendimizilkdefaHipertansiyonuveonunöldürücütesirinitarifetmiştir.
43-PeygamberEfendimiz(sas),dolaşımfizyolojisininbilinmediğibirdönemdebukonudaşöylebuyurmuştur:"Gerçektenhummanınateşicehennemateşigibihararetlidir.Onusoğuksuilesöndürünüz"(Buhari,Müslim,Müsned,E.Nuaym,Nesimi)",
43.Bugüntedavihekimliğindegüneşçarpmasınakarşısoğuksuuygulamasıhususundaikifarklıgörüşvardır:
1–Tuzlusoğuksuyubanyoküvetinekoyarakhastayıbusuiçerisineyatıralım,diyengörüş.
2–Suyuvücudasüngerlesürerekveyaderiyesoğuksupüskürterekateşidüşürelimdiyengörüş.
Herikimetottadaateş,suileyapılandıştanmüdahaleiledüşürülmektedir.Efendimiz(sas)’inbugünküsoğuksutedavisineilaveolaraksöylemişolduğuikincihadîste,tedavivekoruyucuhekimliğeaitaşağıdatemasedilecekikiönemliözellikgözeçarpmaktadır:
44-PeygamberEfendimiz(sas)güneşçarpmadanöncegüneştekalmamayıtavsiyeetmiştir.İbniEbîHâzim’e“Gölgeyegel!Çünkügölgedahaiyidir.(E.Davud,Müsned,Hâkim)tavsiyeleriilegüneşçarpmadanöncegüneşinyapacağızararlardankorunmasınıbuyurmuştur.
17
45-PeygamberEfendimiz(sas)sizdenbirinizgölgedeolduğunda,gölgegidiporayagüneşgelirse,hemenkalksın!Ziraorasızararlıdır.(Abdürrezzak,Nihâye)buyururarakgüneştekalmasonucugelebilecekzararlardankoruyucutedbirleritavsiyeetmiştir.
45.Güneş'tekalanülkeinsanlarındamerceğinultraviyoledalgalarınıemmesi
sonucundauzunsürelitesiremaruzkalınca,merceğinşeffafproteinlerindekikimyevîdeğişikler,gözüışıkgeçirmezhâlegetirenkataraktdenilenhastalığımeydanagetirmektedir.Bazıaraştırıcılargözmerceğiproteiniiçindebulunantriptofanisimliaminoasidinultroviyoleışınındankaynaklanandeğişikliklerinsorumlusuolduğundanşüpheetmektedirler.ÇocukluktauzunsüreGüneş'tekalanlarveGüneş'ekorumasızçıkanlardagözmercekleriergenlikçağınakadarultroviyoleyisüzmedetamolarakgörevyapamadığındanenfazlagözkanseririskinitaşımaktadır.
Güneş'inderiyetesirleriCiltkanserleri:Güneşışınlarıcilttezararlıkimyevîhadiseleresebepolabilir.Deri
tabakalarınanüfuzederekburadakiepidermalhücrelerdekiDNA’yazararverir.Zarar,Güneş'inengüçlüolduğuvakitolanöğlevaktindeenüstseviyesineulaşır.DerihücrelerininDNA’sındazararınilerlemesiylederihücrelerindebirkaççeşitkansermeydanagelir.
BağışıklıksistemihücreleriniazaltırLenfosithücreleriyaşlılıktaazalır.Morötesiışınlaradüşükseviyedemaruzkalan
yaşlılardabusayıgittikçeazalırveonlarınzararlımaddeleriimhaedilmeküzeresevketmefonksiyonunudurdurur.DolayısıylayaşlıkişilerinGüneş'tekalmasıciltkanserleriyönüyledahafazlarisktir.
Ultroviyoleradyasyonuayrıcakandakibaşkabağışıklıkhücrelerininsayılarınıveoranlarınıdeğiştirir.Virüslerivekanserlihücreleriyokedenöldürücühücrelerinfaaliyetiniazaltır.YazınöğlegüneşindekısabirGüneşbanyosununbileAvitaminindekiformlarolankarotenleribitiricietkisivardır.Ultroviyoleışınıalankadınlar,erkekleregöredahafazlaAvitaminikaybetmektedir.
ErkenciltyaşlanmasıGüneşışınlarıderiylebir-ikisaattemasettiğizamanciddisıkıntılarolmamasıiçin,
deriyekendisinivealtındakidokuyudahafazlazarardankorumakiçintedbiralmakabiliyetiverilmiştir.Bununiçinmelanosithücreleridahafazlamelaninpigmentiüretmeyegayretederkenkabarırveşişer,melaninpigmentleri,altındakidokularıkorumakiçinâdetabirtabakaoluştururveciltbronzlaşır.Melanininbukadarbirikipbronzlaşmasıderiveiçorganlariçinbirgüvenlikkalkanıdeğildir.Birkaçbronzlaşmadansonrabukalkantesirikaybolurvederininkatmanlarındadeğişikliklerolur;cildinyüzeyindekuruma,çatlaklar,çürükleroluşur.Ultroviyoleradyasyonudermisveepidermistabakalarındakihücretiplerininömürlerinikısaltmaksuretiylecildinyaşlanmasürecinihızlandırır,hücrelerinölmehızıarttıkçaderizayıflar,yaşlanırvekırışıklıklarmeydanagelir.Derideterveyağüretmefonksiyonlarınıdurdurur.
46-BiradamResulullah(sav)'agelerek:"Kardeşimishaloldu(neyapayım?)"diyesordu.Aleyhissalatuvesselam:"Onabal(şerbeti)içir!"fermanbuyurdu.Adamiçirdi.Bilahareaynışahıstekrargelip:"Benbal(şerbeti)içirdim.Ancak,buonunishaliniartırmadanbaşkabirşeyeyaramadı"dedi.(Adamınbugidipgelmeleri)üçkeretekraretti,Sonunda
18
Aleyhissalatuvesselam:"Allahdoğrusöyledi.Kardeşininkarnıyalansöyledi(hataetti)"buyurdu.Sonrabirkeredahaiçirdi.Buseferkardeşiiyileşti.(Buhari,Tıbb4,24;Müslim,Selam91,(2217);Tirmizi,Tıbb31,(2083)
46.KolaycaSindirilir:İçindekişekerlerinbirbaşkacinsşekere(fruktozunglikoza)dönüşebilmeözelliğisayesindebal,yüksekmiktardaasitiçermesinerağmen,enhassasmidelertarafındanbilekolaylıklasindirilir.Aynızamandabağırsaklarınveböbreklerindahaiyiçalışmasınayardımcıolur.
SüratleKanaKarışır,Hızlıbirenerjikaynağıdır:Balılıksuylakarıştırıldığındayedidakikaiçindekanakarışır.İçerdiğiserbestşekerlerdendolayıbeyninçalışmasıkolaylaşır.Bal,fruktozveglikozgibibasitşekerlerintabiibirkarışımıdır.Yapılansonaraştırmalaragöre,şekerlerinbukendinehaskarışımıyorgunluğungiderilmesindeentesirliusuldürvebedenperformansınıartırmaktadır.
KanYapımınaDestekOlur:Bal,kanyapımıiçinvücudunihtiyacıolanenerjininönemlibirbölümünükarşılar.Ayrıcakanıntemizlenmesinedeyardımcıolur.Kandolaşımınıdüzenleyicivekolaylaştırıcıyöndetesiriivardır.Damarsertliğinekarşıönemlibirkoruyucudur.
İçindeMikropÜremez:Antimikrobikfaktörlerbelirlibakterilerin,mayanınveküfünbüyümesineengelolur.Balın,bakterininbarınmasınaimkantanımayanözelliği"inhibisyontesiri"olarakadlandırılır.Balınantimikrobikolmasınısağlayanpekçoksebepvardır.Bunlarınarasında,mikroorganizmaların,büyümekiçinihtiyaçduyduklarısumiktarınısınırlayanyüksekşekermuhtevası,yüksekasitnisbeti(düşükpH),bakterileribüyümeleriiçinihtiyaçduyduklarıazottanmahrumbırakanmuhtevasısayılabilir.Baldahidrojenperoksitbulunmasıvebalıniçindekiantioksidanlardabakterininçoğalmasınaengelolur.
Antioksidandır:Sağlıklıyaşamakisteyenherkesinbilhassaantioksidantüketmesigerekir.Antioksidanlar,hücrelerdenormalmetabolizmanınzararlıyanürünlerinitemizleyenbileşiklerdir.Bunlargıdalarınbozulmasınayolaçanvebirçokkronikhastalığasebepolanyıkıcıkimyevîreaksiyonlarıyavaşlatabilenmaddelerdir.Uzmanlarantioksidanbakımındanzenginbesinlerinkalbvekansergibihastalıklarıönleyebileceğineinanmaktadırlar.Balınterkibindedegüçlüantioksidanlarmevcuttur:Pinocembrin,pinobaxin,chrisinvegalagin.Bunlardanpinocembrin,yalnızcabaldabulunanbirantioksidandır.
VitaminveMineralDeposu:Bal,fruktozveglikozgibişekerlerinyanısıramagnezyum,potasyum,kalsiyum,sodyum,kükürt,demirvefosforgibiminerallerideihtivaeder.Nektarvepolenkaynaklarınınniteliklerinegöredeğişmeklebirlikte,baldaB1,B2,C,B6,B5veB3vitaminleribulunmaktadır.Ayrıcabakır,iyot,krom,selenyum,manganezveçinkodaazmiktarlardabulunur.
YaraveYanıkTedavisindeKullanılır:Havadannemçekebilmeözelliği,iyileşmeyihızlandırarakyaraizikalmasınıönler.Yaranınüzerinikaplayanyenideriyioluşturanepitelhücrelerinbüyümesinihızlandırdığından,büyükyaralardabilebalkullanıldığındadokunakliyapılmasıihtiyacıortadankalkar.
Bal,iyileşmesürecinedahilolandokularıyenidenbüyümeleriiçinuyarır.Yenikılcaldamarlarınoluşumunuhızlandırarak,derinindahaderindekibağdokusununyerinialan
19
fibroblastlarınbüyümesiniteşvikederveiyileşmeningücünüartırankolajenliflerininüretiminihızlandırır.
Balın,yaranınetrafındakişişkinliğiazaltanantienflamatuarbiretkisivardır.Bu,kandolaşımınıartırır;böyleceiyileşmesürecihızlanmışolurvehissedilenacıazalır.
Bal,yaranınaltındakidokularayapışmaz;bunedenlepansumansırasındayenioluşandokularınyırtılmasıveacısözkonusuolmaz.
Antimikrobiktesirisebebiyle,enfeksiyonoluşmasınıönleyenbirengelteşkileder.Mevcutenfeksiyonudayaralardanhızlatemizler.Antibiyotikleredirençlibakterilerekarşıbiletesirlidir.Sentetikantiseptiklerinveantibiyotiklerintersine,yaradakidokularınüzerindekötüyantesirleriolmaz.
Kuran-ıKerim’dekiarıileilgiliayetlerisearınınsadecebalınındeğilbütünürünlerinin(arısütü,propolis,zehir,balmumu,polen)şifaoluşuileilgili,mucizevîbilgilerdir.
HURMAHAKKINDA
Kur’an-ıKerim’debirçokayettehurmaağacıvemeyvesindenbahsedilmektedir.(Bakarasuresiayet266,En’amsuresiayet99,En’amsuresiayet141,Ra’dsuresiayet4,Nahlsuresiayet11,Nahlsuresiayet67,İsrasuresiayet91,Kehfsuresiayet32,Meryemsuresiayet23-25,Tahasuresiayet71,Muminunsuresiayet19,Şuarasuresiayet148,Yasinsuresiayet34,Kaafsuresiayet10,Kamersuresi20,Rahmansuresiayet11,Rahmansuresiayet68,Haakkasuresiayet7,Abesesuresiayet29).HurmadanbukadarçokyerdebahsedilmesininyanındaHadislerdedekainatınefendisideğişikmisallerdehurmayızikretmiştir.
47-Saadibniebivakkasrivayetediyor.RasulullahAleyhisslâtuVesselâmşöylebuyurdular.“Kimsabahaçkarınayeditaneacvehurmasıyerseogünonanesihirnezehirtesireder.”Başkabirrivayette“ogünonasihirvezehirzararvermez.”Yinebaşkabirrivayette“açkarınahurmayiyinizziraaçkarınayenenhurmaiçinizdekiasalaklarıöldürür.
48-Hz.Aişer.a.diyorki:“Annembenievlendirmedenöncenormalkilomaulaşmamıistiyordu.Fakathiçbirşeyfaydavermedi.DahasonraEfendimiz,banahurmaileacuryedirmelerinisöyledi.AnnemdebanahurmavetazehurmaileAcuryedirmeyebaşladıvebenozamannormalkilomaulaştım.49-Enesb.Malikr.a.rivayetediyor.EfendimizAleyhisslâtuVesselâmbuyurdular:“Enhayırlıhurmanızberni’dir.Ondaşifavardırhastalık(ayolaçacakbirşey)yoktur.”50-Lohusayatazehurma,hastaya,balgibişifalıbirşeyyoktur.[EbuNuaym]
50."Derkendoğumsancısıonubirhurmadalınasürükledi.Dediki:"Keşkebundanönceölseydimde,hafızalardansilinipunutuluverseydim."Altından(birses)onaseslendi:"Hüznekapılma,Rabbinseninalt(yan)ındabirarkkılmıştır."Hurmadalınıkendinedoğrusalla,üzerinehenüzoluşmuş-tazehurmadökülüversin."Artık,ye,iç,gözünaydınolsun."(MeryemSuresi23-26)
20
Hurmaağaçlarınınmeyvelerindenveüzümlerdenhemiçecek,hemdegüzelbirrızıkedinirsiniz.Elbettebundaaklınıkullananbirtoplumiçinbiribretvardır.NahlSuresi67.
Allah'ın,Hz.Meryem'e"hurmayemesini"bildirmesininpekçokhikmetivardır.Allah'ınHz.Meryem'indoğumunukolaylaştırmakiçinsunduğunimetlerdenbiriolanhurmanın,özelliklehamilevedoğumyapankadınlariçinönemivefaydaları,bugünilmîolarakdabilinmektedir.Hurmaihtivaettiği%60-65nisbetindekişekerileenzenginmeyvelerdenbiridir.Doktorlar,hamilekadınlaradoğumyaptıklarıgünmeyveşekeriiçerenyiyeceklerverilmesigerektiğinibelirtmektedirler.Bunungayesi,anneninzayıfdüşenvücudunaenerjivecanlılıkkazandırmak,aynızamandadayenidoğanbebeğegerekliolansütünoluşabilmesiiçin,süthormonlarınıhareketegeçirmekveannesütünüçoğaltmaktır.
Ayrıcadoğumsırasındameydanagelenkankaybı,vücutşekerinindüşmesinesebepolur.Hurmavücudatekrarşekergirişininsağlanmasıaçısındanönemlidirvetansiyondüşmesinideengeller.Kalorideğerininçokyüksekolmasısebebiylehastalıktangüçsüzdüşmüşyadayorgunolankimseleriçinözellikleçokfaydalıdır.Bubilgiler,Allah'ınHz.Meryem'e,hemkendisineenerjivecanlılıkverecekhemdebebeğintekgıdasıolansütünmeydanagelmesinisağlayacak"hurma"danyemesinibildirmesindekihikmetleriortayakoymaktadır.Mesela;hurmainsanvücudununsağlıklıvezindekalabilmesiiçinhayatiönemtaşıyan10'danfazlaelementihtivaetmektedir.Ayrıcavücuduntemelyapıtaşıolanproteinlerinsenteziiçingereklibütünaminoasitlerhurmadatamolarakmevcuttur.Başkaböylehiçbirmeyveyoktur.Diğermeyvelerdebazıaminoasitlereksikolabilir.Buyüzdengünümüzdebilimadamları,insanınsadecehurmavesuylayıllarcayaşayabileceğinibelirtmektedirler.BukonudatanınmışuzmanlardanbiriolanV.H.W.Dowsonise,birhurmavebirbardaksütünbirinsanıngünlükbesinihtiyacınıkarşılamayayeteceğinisöylemektedir.
Hurmadabulunanoksitosinmaddeside,moderntıptadoğumukolaylaştırıcıbirilaçolarakkullanılmaktadır.Oksitosin,doğumukolaylaştırıcıtesiriylepekçokkaynakta"hızlıdoğum"ifadesiyletanımlanmaktadır.Doğumsonrasındaiseannesütünüartırıcıetkisiylebilinmektedir.Oksitosinesasenbeyindesalgılanandoğumsancılarınıbaşlatanbirhormondur.Doğumöncesivücudunbütünhazırlıklarıbuhormonsayesindebaşlar.Hormonuntesirianarahminioluşturankaslardaveannesütününsalgılanmasınısağlayankasyapısındakihücrelerdegörülür.Doğumesnasındaanarahmininetkiliolarakkasılmasıdoğumungerçekleşebilmesiiçinsondereceönemlidir.Oksitosinde,rahmioluşturankaslarınçokgüçlübirşekildekasılmasınısağlar.Ayrıcaoksitosinyenidoğmuşolanbebeğinbeslenmesiiçinannesütününsalgılanmasınıbaşlatır.Hurmanıntekbaşınabuözelliği-oksitosiniçermesi-bileKuran'ınAllah'ınvahyiolduğununönemlidelillerindenbiridir.Hurmanıntıbbiolarakfaydalarınıntespitedilmesiancakyakıntarihlerdemümkünolmuştur.HalbukiKuran'da1400seneevvelAllah'ınHz.Meryem'ehamilelikdönemindehurmailebeslenmesinivahyettiğibildirilmektedir.Ayrıcahurmadainsanvücudunabolmiktardahareketveısıenerjisikazandıran,vücuttaparçalanıpkullanılmasıkolayolanbirşekertürübulunmaktadır.Üstelikbuşekerkanşekerinihızlayükseltenglikozdeğil,meyveşekerifruktozdur.Özellikleşekerhastalarındakanşekerininhızlayükselmesi,pekçokorganıolumsuzolaraketkiler,ancakençokhasargörenorganvesistemlergöz,böbrekler,kalp-damarsistemivesinirsistemidir.Gözdegörmekaybınakadarvaranrahatsızlıklar,kalbkrizi,böbrekyetmezliğigibipekçokciddihastalığınenönemlisebeplerindenbirikanşekeriyüksekliğidir.
21
Hurmamuhtevaolarakçokçeşitlivitaminvemineralesahiptir.Lif,yağveproteinleraçısındandaçokzengindir.Hurmadasodyum,potasyum,kalsiyum,magnezyum,demir,kükürt,fosforveklordabulunmaktadır.HurmaayrıcaAvitamini,betakaroten,B1,B2,B3veB6vitaminlerinideiçerir.Hurmadabulunanvitaminveminerallerin,normalinsanvücudundavehamilelikzamanlarındakifaydalarındanbazılarınıiseşöylesıralayabiliriz:
Hurmanınbesleyicioranınıngücü,içerdiğiuygunmineraldengesindenkaynaklanmaktadır.Hurmada,hamileliktekadınlarınalmasıgerekenbirBvitaminiolanfolikasitdebulunmaktadır.Folikasit(B9),vücuttayenikanhücresiyapımında,vücudunyapıtaşıolanaminoasitlerinyapımındavehücrelerinyenilenmesindeönemligörevlerüstlenenbirvitamindir.Buyüzdenhamileliktefolikasitihtiyacıbelirginşekildeartarvegünlükihtiyaçikikatınaçıkar.Folikasitseviyesiyetersizolduğundayapısalolaraknormaldenbüyük,ancakişlevleridüşükalyuvarhücrelerimeydanagelirvekansızlıkbelirtileriortayaçıkar.Özelliklehücrebölünmesindevehücreningenetikyapısınınoluşmasındaönemliroloynayanfolikasit,hamileliksırasındaihtiyacıikikatınaçıkantekmaddedir.Hurmada,folikasitaçısındançokzenginbirbesintürüdür.
Öteyandanhamileliktemeydanagelenuzunsürelibulantıvefizikselreaksiyonlarsebebiylepotasyumeksikliğiaçığaçıkarvebudurumdadapotasyumtakviyesiyapılmasıgerekir.Hurmadabolmiktardabulunanpotasyumbuaçıdanbüyükönemtaşıdığıgibi,vücuttakisudengesininkorunmasındadasonderecetesirlidir.Ayrıcapotasyumbeyneoksijengitmesinedeyardımcıolarakberrakdüşünebilmeyisağlar.Bununlaberabervücutsıvılarıiçinuygunalkaliközelliğisağlar.Zehirlivücutatıklarınıdışarıatmasıiçinböbrekleriuyarır.Yüksekkanbasıncınıdüşürmeyeyardımedervesağlıklıderioluşumunusağlar.
Hurmadabulunankalsiyumvefosfatise,iskeletoluşumuvevücudunkemikyapısınındengelenmesiiçinçokönemlielementlerdir.Hurma,içerdiğibolfosforvekalsiyumilekemikzayıflığınakarşıbünyeyikorurvebuhastalıklarınazaltılmasınayardımeder.
Bilimadamlarıhurmanınstresvegerginliğigidericitesirinededikkatçekmektedirler.BerkeleyÜniversitesiuzmanlarınınyaptığıaraştırmalar,sinirlerigüçlendirenB6vitaminininvekaslarınçalışmasındaönemliroloynayanmagnezyummineralininhurmadayüksekmiktardabulunduğunuortayakoymuştur.Hurmaayrıcaiçerdiğimagnezyumile,böbrekleriçindesondereceönemlidir.Birinsangünde2-3tanehurmayiyerekvücudununmagnezyumihtiyacınıkarşılayabilir.
İçerdiğiB1vitaminiilesinirsistemininsağlıklıolmasınıkolaylaştırır.Vücuttakikarbonhidratlarınenerjiyeçevrilmesine,proteinveyağlarınvücudundiğerihtiyaçlarıiçinkullanılmasınayardımcıolur.B2vitaminiylede,vücudunenerjisağlamasıvehücrelerinyenilenmesiiçinprotein,karbonhidratveyağlarınyakılmasınayardımcıolur.
HamilelikteAvitaminineolanihtiyaçdaartar.Hurma,içindekiAvitaminisayesinde,görmegücünüvevücutdirenciniartırır,kemikvedişleringüçlenmesinisağlar.Hurma,betakarotenaçısındandasonderecezengindir.Betakaroteninhücreleresaldıranmoleküllerikontrolaltınaalarak,kanseriönleyiciözelliğivardır.
Hurmaproteindeihtivaetmektedir.Buözelliğisayesindevücudunhastalıklaraveenfeksiyonlarakarşıkorunmasınısağlar,hücreleriyenilervevücutsıvısınıdengeler..
Hurmadakidemir,kırmızıkanhücrelerindebulunanhemoglobinsentezinikontroleder
22
51-“Hurmanınhararetinikarpuzunsoğukluğuyla,karpuzunsoğukluğunudahurmanınhararetiylekırıpgideriyoruz”Hadis-iŞerif.
Kavun,karpuzdaonözellikvar:yemek,içmek,koku,meyve,çöğen,mesaneyiyıkar,karnıyıkar,içhastalıklarınaiyigelirvecilditemizler.(Deylemi,İ.Rafii)Yemektenöncekavunkarpuzyemekşifadır.(İ.Asakir)
51.Karpuzhakkındahenüzçokgenişincelemeyok.
52-PeygamberEfendimiz'in(sas)elindeayvavarkenTalha(ra)yanınagelirEfendimizHz.Talha'ya"EyTalha!Şunualye!Çünkübu,kalberahatlıkverir"buyurmuştur.(F.Kadir,K.Ummal)Yinebaşkabirhadisinde:“Sizdenbirinizkalbiüzerindebirağırlıkhissettiğizamanayvayesin.(Herevi,Nihaye).İnsanınbazıkötüolaylarınneticeleribelliolmadanönceveyabaşkakorkularlaiçsıkıntısıçökebilir.Efendimiz(SAV)Ayvagöğüstekisıkıntıyı,ağırlığıgiderer,gönlüferahlatıpkuvvetlendirir.Buyurmuştur.(M.Zevaid,C.Sağır,f.Kadir,K.Ummal,E.Nuaym,İ.Kayim)
52.Yapılananalizler,ayvadaglisin,alanin,aspartikasit,asparaginveprolingibiaminoasitlerindiğermeyveleregöreüçkatdahafazlamiktardabulunduğunugöstermiştir.Glisinaminoasiti,merkezisinirsistemifonksiyonlarıiçingerekliyapıtaşımolekülüolup,GABAgibiinhibitör(iletimidurdurucu)sinirsalgılarının(transmitter)sentezindekullanılır.Glisinayrıcabipolardepresyon(manik-depresif)tedavisindedekullanılmaktadır.
MerkezisinirsisteminindengesininmuhafazasıiçingerekliolanAsparagineksikliği,aşırısinirlenmeveasabiyetilebağlantılıdır.Teskinedicisempatiksisteminiletiminidurdurarak,kalpdamarlarındagenişlemeye,kalbhızındaazalmayayolaçar.Ayrıcamutluluk,içferahlığıverahatlığıgibisübjektifhissiyatınaçığaçıkmasındarolalır.
Alaninglikozmetabolizmasındakullanılanenzimlerinyapısındakibiraminoasitolup,karbonhidratlarınparçalanmasında,,dolayısıylavücudunkullanabileceğienerjimoleküllerininüretilmesindeyardımcıdır.Sinirsistemindeiletimiengelleyicivazifesivardır.
Sinirsisteminiuyarıcıbiraminoasitolanaspartikasit,merkezisinirsistemindehipokampustabolmiktardabulunurveglikozdansentezlenir.Ayvadakiaspartikasit,canlılık,güçvekuvvetinkazanılmasındavesürdürülebilirliğindevazifelimoleküllerdenolduğuiçin,ayvayenilmesiyorgunluğaiyigelir.Çünkükendindeenerjivegüçhissedememeolanyorgunluk,hücrelerdeyeterinceenerjiüretilememesiylebağlantılıdır.Hücrelerdeyeterinceenerjiüretilememesininbirsebebi,aspartikasitseviyesindekiazalmadır.Buyüzdenkronikyorgunlukta,aspartikasitseviyesinindüşüklüğüderoloynayabilir.Ayvayenildiğinde,aspartikasitseviyeleriyükselir.Buaminoasitaşırıamonyağınvücuttanatılmasıişlemindederolaldığından,karaciğersağlığınınkorunmasınayardımeder.Kandakitoksinleriabsorbeedenproteinlerinyapısınakatıldığından,aspartikasitkanıntemizlenmesinedekatkıyapar.
Kollageninyapıtaşımoleküllerindenolanpirolin,cilttekikırışıklıklarındüzeltilmesinderoloynar.Kıkırdakların,eklemlerin,tendonlarınvekalpkasınıntamirve
23
direnciniartırır.Ayva,alternatiftıptaçarpıntıyıönleyici,sıkıntıyıgiderici,zihniberraklaştırıcı,dimağıvekalbikuvvetlendiricibesinlerlistesindeyeralmaktadır.
Ayvanınetlikısmındagüçlüantioksidanözellikleresahipfenolikbileşiklerilesitrikveaskorbikasitgibiorganikasitlermevcuttur.Ayrıcamalik,kuirinik,şikimik,fumarik,okzalikgibiorganikasitlerdebulunur.Buorganikasitlerçeşitliyemekvegıdalardalezzetartırıcıolarakkullanıldıklarıgibi,sitrikasitçevrimindeenerjikaynağıolanATP'ninsentezindearakademeasitleriolarakkullanılmaktadır.İçindebulunanorganikasitlerdendolayıayva,midesuyununtesiriniartırmada,hazmıkolaylaştırmada,ishalikesmede,kabızlığıvebulantıyıgidermedekullanılmıştır.
Sonyıllardaayvadasitozolikkarotenoidisimlienzimveikiadetglikozidtespitedilmiştir.Glikozidlerinseviyesideayvanıntatlıoluşunubelirler.
Efendimizin(sav)hadislerindeayvatüketimininkalbirahatlatacağınadairyukarıdakibeyanlarıbirhakikattir.Ayvaiçindekiaminoasitlerinmerkeziveperiferiksinirsistemdetransmitteryapımındaveyabizzattransmitteretkiyaparakkullanıldığınıdikkatealdığımızda,ayvanınkalbirahatlatmatesirininaminoasitlervasıtasıylagerçekleşebileceğinisöyleyebiliriz.
MUCİZEVİBİLGİLER
53-Peygamberimizaleyhisselamşöylebuyurmuştur:“Herinsan360mafsalüzerineyaratılmıştır.ŞuhaldebirkimseAllah’ıtekbireder,Allah’ahamdederLaİlaheillallah,SubhnalIahder,Allah’tanmağfıretdiler,insanlarınyollarıüzerindentaşveyadikenyahutkemikgibişeyleribirkenaraatar,yahutiyiliğiemirveyakötülüktenvazgeçirirsevebütünyaptığıbuhayırlarıntoplamhepsi360’ıbulursa,ogününakşamınacehennemateşindenuzaklaşmışolarakçıkar”.
53.İnsandakibütüneklemlerinsayısı360’dır.
İnsankafasında90taneoynamazeklemvardır,bueklemlerinsayımınıkadavraikenyapmakmümkündeğildir,ancakiskeletikenyapılabilir.İskeletikenyapabilmekiçindetıbbibilgivetecrübesiolmasılazımdır.Çünkütıbbibilgisiolmayanbirinsankafadakibirbirinegirmişvekaynamışolaneklemleri,eklemolarakbilekabuletmez.Kuyruksokumukemiğieklemleride,kaynamışeklemlerdir.Bueklemlerinekadavrada,nedeiskelethalindebuişinihtisasınıyapmamış,bilgiveformasyonuolmayaninsanlarınbilmesimümkündeğildir.Halkarasındaimantahtasıdediğimizgöğüskemiği(sternum)3ayrıkemiktenoluşur.Bunlarınbireklemikıkırdak,bireklemiisekemikleşmişeklemşeklindedir.Kemikleşmişeklemisaymakiçinyineihtisaslaşmakgerekir.Herikieklemdekadavraveiskelethalindesayılamaz.KafatasınınmerkezindeyeralanSfenoiddenilenkemik10adetayrıkafakemiğiileeklemyapar.Eklemlerçokgirift,süngerimsi,zikzaklıvedüzensizdir.Sfenoidinonkemikleekleminisaymakkadavraikenmümkünolamayacağıgibi,iskelethalindesaymakiseayrıbiruzmanlıkişidir.Bazıeklemlervardırki,eklemboşluklarındadiscusdediğimizkıkırdakyastıklarbulundurur.
24
Yüzeylerinormalkemikgibidir.Öleninsanınvücudundakiyumuşakdokulartoprakoluncaiskelethalinegeldiğizamanbunlareklemdeğilmişgibigörünür.Bueklemleriiskelethalindesaymakyinebilgiveihtisasişidir(Göğüskemiği-köprücükkemiğieklemi;boyunomurununarkayüzeklemi(Atlasınarkadentisi)gibi).Kafadaadacıklarhalindebulunanossuturarurnadıverilenkemiklerikadavraanındasaymakzordurancakiskelethalindesayılabilir.Ayakbileğindekitalusdenilenkemikiletopukkemiğinin(calcaneus)yaptığıeklem,üçayrıyüzeydeoluşurvebireklemgibigörünür.Kadavradurumundabueklemiayırmakmümkündeğildirancakiskeletdurumundaayrılır.
54-PeygamberEfendimiz(sas),uzunbirsüreyürüyüpyorulansahabilere,“Hafifçekoşarakyürüyün;dinlenirsinizveuzunmesafeleralırsınız”diyebuyurmuştur.(Suni,S.Kubra,NihayeFaik,Hattabi,Hilye)
54.Kasyorgunluğununasılsebebioksijenyetmezliğivemetabolitlerinbirikmesidir.Kasınyorulmasüresiise;kasıngücüne,çapınına,depoettiğioksijenmiktarına,yasa,vücudundiğerorganlarındakihastalığa,sporunözelliğine,hangikaslarınkullanıldığınabağlıdır.100-200-800metrelikhızlıkoşulardabacakkaslarınıntümüçalışır.Hafifkoşartarzdakiısınmakoşularındaise,Tricepssurea,Gluteusmaksimusdenilenkalçakasıvekalçayıbükenflexörkaslarkasılmagöreviyapar.Tricepssurea,ayağın,önparçasınıarkayaçekmeksuretiylevücudunalttarafınınağırlığınıtaşıyabilecekdüzbirsütunhalinegetirir.Kalçavebaldırbükülmüşdurumdaiken,bukaslargövdeağırlığınakarşıkoyarlar.Tricepssurea,yaratılışitibarıylayapısındayavaşkasılankaslarılifleri,ihtivaeder.Uzunsüreliaktiviteleredahaçokdayanıklıdır.Eğerburadauylukkasıolsaydı,çokkısamesafelerdeyorulacaktıkvebacaklarımıztutmayacaktı.
Hafifkoşmadauyluğukalçaya,baldırıuylukarkasınabüküp,başistikametindeyukarıdoğruyaylanarakkoşarız.Budurumdavücutağırlığını,uzunegzersizlerdayanıklıTricepssureakasınaverir.Diğervücutkaslarındakasılmavegüçsarfetmeazolduğundan,kaslarınoksijenkullanımmiktarıazalır.Dolayısıyla,hafifkoşarakyürürsek,hızlıkasılarakçabukyorulankaslarımızıdinlendirmişveyukarıyaylanmayladayerçekimidoğrultusunatersitmegücündenfaydalanarakvücudumuzunyükünühafifletmişoluruz.
Eğersporiçindedinlenmemizgerekiyorsa,ozamanhafifçekoşarşekildeyürünmelidir.Çünküdiğersporlardaveyürüyüşteçalışanbütünkaslar,taşıyacağıyükünçoğunuTricepssureagibiuzunegzersizedayanıklıkasabindirirvediğerkaslarizometrikkasıldığındanfazlaenerjiharcamazlar,neticededinlenmehasılolur.Hafifkoşartarzdakihızlıyürümelerde,topuktarakkemiklerininbaşıveparmaklargibibirbirinitakipedenbiyolojikviteslervücudumuzuyukarıyaylandırırvehafifletir.Hafifkoşarakyürümequadriceps(baldırkası)gibihızlıliflerdenmeydanagelenveçabukyorulan,dizikilitleyenkaslarıdinlendirir.Çünkü,ençokyorulankaslardanbirisiquadricepskasıdır.Yapısındahızlıkasılanliflerolduğundankısasüreliaktivitelerdedayanıklıdır.Uzunsüreliaktivitelerdeiseyorulur.
“Peygamberlerinmucizeleriilminyaklaşabileceğisonnoktadır.”Teknolojininveilmîbirikimingittikçeilerlemesisonucundainsanoğlubirzamanlaraciz
kaldığıbirçokhastalıkkonusundaoldukçauzunmesafeleralmıştır.Elliseneöncerüyagibi
25
görülengelişmelerçokgenişçığırlaraçmıştır.Araştırmacılarınkısaveuzunvadedeçizdiklerihedef,tıbbınyetersizkaldığıhastalıklarüzerindedir.Buhastalıklarışöylesıralayabiliriz:
Kopanelvekolundikilmesi:Yakınzamanlarakadarherhangibirsebeplekopankol,elveparmaklardikilmiyordu.Gelişenmikrocerrahiteknikleriylebugündikilmektedir.Dikilenkısımdayenidendolaşımınsağlanması,sinirlerinkaynaması,enfeksiyongibiproblemlerhâlâönemtaşımaktadır.Sinirlerinkaynayıptekrargörevyapmasıelbileğinde%80-85ihtimaldeiken,omuzhizasında%l-3'dür.Omuzhizasındadikilenbirkol,dolaşımsağlansabilesinirlerinkaynamanisbetiçokdüşükolduğuiçin(sinirfonksiyongörmezse),diriliğiniyitirmişhareketsizbirdalgibigörünür.Yinekolsuzbirinsanabaşkasınınkolunakledildiğizamanuyumproblemioluyor,ömürboyuvücudunimmün(savunma)sisteminibaskılayıcıilaçlarkullanıyor,çünküvücutbukoluhemruhenhemdebedenenreddediyor.Böylehastalarahempsikiyatrikhemdesavunmasisteminibaskılayıcıtedavileruygulanıyor.Kolnaklindensonratekrarkolunukestirenhastalarmevcuttur.Muavvizİbn-iAfranınbirelikopmuşEfendimiz(sas)eliniyerineyapıştırdıtükrüğünüonasürdüşifabuldutekrarharbegirdi.İbn-iYasafınomuzbaşınabirkılıçvurulmuşbirşakayrılmışkolunuomzuylaeliyleyapıştırmışnefesetmiştekrarharbedevametmişbudemektirkiileridekopankolveeltamkullanacakşekildedikilecektir.
Göztravmaları,doğuştanvesonradanolankörlükler:Bugündelicicisimyaralanmaları
olanhastaların,gözünönkısmındakipatolojilerikısmentamirediliyor.Fakatgözküresininarkakısmındakiyaralanmalarvegözündışarıakmasıgibiağırtravmalartedavideyüzgüldürücüsonuçlarvermemektedir.Doğuştanveyasonradan,görmesiniriveyollarındakiherhangibirsebepleoluşangörmekaybınıntedavisiyokgibidir.Bugünözelbirgözlüklekafanınarkasına(enseüstüne)yerleştirilenbirçipeaktarılangörüntüleralgılanmaktadır.İleridegörmekayıplarımucizeyeyakıntedaviedilecektir.EfendimizKatedeİbn-iNumanınokisabetedipakangözünüelleriyleyerinekoyduhiçbirşeyolmamışgibiiyiolmuş.Biramageldi.BenimgözleriminaçılmasıiçinduaetdediEfendimiz(sas)“Fermanetti.Gittiöyleyaptıgözleriaçıldı.Yakınbirgelecektegözanabilimleribumucizeyeyaklaşacaktı.
Dirençlibakterivevirüslerindekitedavi:Derinvekronikiltihaplıyaralardaçeşitli
bakterilervevirüslerürer.Bugünvirüsleriyokedenkemoterapikilaçlaryoktur.Çoğuvirüsler,vücuttakiimmünsisteminindirenciniyokeder.AİDS,hepatitgibivirüslerisevücutdirenciniaştıklarızamaninsansağlığınıtehditetmektedirler.Bazıvirüslerisegripsalgınışeklindeöldürücüolabiliyorlar.İlaçlatedavileriyoktur.Aşıtedavilerihastalığayakalanmadanöncefaydalıolmaktadır.Bugüniçinbakterilerdedirençproblemiencidditehlikedir.Çeşitliantibiyotiklerbulunmasınarağmenbakterileringeliştirdikleridirençaraştırmacılarıdüşündürmektedir.Veremmikrobundaoluşandirenç,veremhastalığınınyenidenyayılmasınavesayısındaartmasınasebepolmuştur.Bakterivevirüslerebağlıhastalıklarıntedavisi,tamistenilenseviyededeğildir.Hâlâdünyadabinlercekişi,tedaviolmasınarağmenseptikşoktanmenenjitten,tüberkülozdan,AİDSvehepatittenölmektedir.EbuKatadeninyüzünebirokisabetetmiş,cerahatlenmişveacıyormuşEfendimiz(s.a.v)mübarekeliylemeshetmişbirdahaoyaranınacısınıvecerahatinigörmemişcerahetiyapanbütünmikroplarındirençkazanmadantedavisiolacaktır.
Yanıklarıntedavisi:Yanıklar,1.,2.ve3.dereceyanıklardiyesınıflaraayrılmaktadır.
Bilhassa3.dereceyanıklarıçirkinizlerbırakırlar.Yanıkalanınaderinakliyapılsabileorijinalhalinikazandırmaz.Bugünküçalışmalarkök(stemcell)hücresindenderihücresiüretmeaşamasındadır.Bunoktadaüçüncüdereceyanıklarıntedavisiplastikcerrahîsininyaptığıder
26
naklindendahaileridedeğildir.Efendimize(sas)birçocukgetirildiçocuğunkolunakaynayantenceredensudökülmüşbütünkoluyanmışmeshediptükrüğünüsürmüşdakikasınaşifabulmuşçokyakıngelecekteyanıklarizbırakmadaniyileşecektir.Çünkümucizehedeftir.
Kırıklarınerkenkaynatılması:KırıklarınerkenkaynatılmasıiçinbugünOsseterapi
(manyetikalanoluşturma),kemikparçalarıkoyma,Kalsiyumvefosforgibiminerallerivermegibimetodlarla3-3,5aydakaynatılacakkemikler2-2,5aydakaynatılabiliniyor.Kırıklarınhemenyadabirkaçgüniçindekaynatılmasıbugüniçinmümkündeğildir.Yinekökhücresinden,kemiklerikaynatanosteoblastdenilenkemikhücrelerinieldeetmearaştırmasafhasındadır.Efendimiz(SAV)’inmucizesiAliyyİbn’il-HakeminHendekGazvesindeküffarındarbesiyleayağıkırıldı.Efendimizmeshetti,dakikasındaöyleşifabuldukiatındaninmediEfendimizinbumucizesiilminyaklaşacağısonnoktaolduğuiçinileridekırıklarçokkısabirsüredekaynatılacaktır.
Boyuzatılmasıvegörünüştekifizikîgüzellik:Boyuzatılması,çokzahmetliseanslarla12
ayda4-8cmuzatılabiliniyor;12-13cm'ekadaruzattığınıiddiaedenlerdevardır.Denildiğigibiçokzahmetlidir.Kemikameliyatlakesilir,aletlegündelmmileuzatılarakilkseansta4cmuzatırsabununkaynaması8ile18ayarasındaolur.Gerekirseikinci4cm'likuzamabaşkaseanslarlagerçekleşir.İkinciuzatmalar,bacaklarınkangrenolmasıyönündentehlikelidir.Çünkükolvebacakuzarkendamarvesinirlerdeuzamaktadır.Belliesnemepayıolandamarvesinirlerçokgerilirsedolaşımlarıbozulur,kangrenveyafelçolur.Budakaşyaparkengözçıkartmakgibidirki,bugünküteknikleuzatmadariskmevcuttur.Dahaçokgenüzerindekiçalışmalarburiskiazaltıyorgibigörünsede,başkakomplikasyonlarçıkarıpçıkarmayacağıbilinmemektedir.Yinekametçegüzellik;boyuzamasıveeşkalingözehoşgelecekşekildeolmasıyla,kolvebacaklardakianormalgenişlikveuzunluklarınorantıkazanmasıylaolurki,genetikçalışmalarbunuhedeflemektedir.Abdurrahmanİbn-iZeydİbn-ilHattabhemküçükhemçirkinidi.Efendimiz(sas)elinibaşınameshedipduaetmiş”Kametçeenbâlâsuretçeengüzelsuretolmuştıbbıngelişmesiileboykısalığıgiderilecekinsanlargörünüşçedahagüzelolabilecektir.
DişTedavisi:Bugündişlerinçürümesiniönleyicimekaniktemizlikdışındabirtedavi
yoktur.Dişçürümedegenetikyapınınönemiçokbüyüktür.Özellikledişierkençürüyenailelerinçocuklarınındişlerindebakımolsabileçürüklergörülmektedir.Dişçürümeleriniönleyengargaraveaşı,henüzdenemeaşamasındadır;birkaçyıliçindetedaviiçinsağlıkalanınasunulacaktır.Birdiğerkonuise,köktençıkandişlerin,çocuklardakigibitekrarçakmasıprojesi,bugüniçinhayalîtasarımlardabileyeralmamaktadır.Genetikçalışmalardansonraaraştırmaalanınagireceğidüşünülmektedir.Efendimiz(s.a.s)ŞairNabiga’yaduaetmiş“seninağzınbozulmasın”Nabiga120yaşındabilebirdişinoksandeğildibirdişidüştüğüzamantekrardişiçıkıyordu.İlerikiyıllardadişçürükleriveprotezleryerinikişininyaşıneolursaolsunkendidişinikullanacaktır.
Saçlarınsiyamkalması:Hemenherinsanınvücudundakikıllarerveyageç
aklanmaktadır.Aklıkyaşlanmayısimgelemektedir.Genetikçalışmalardasaçlarınbeyazlanmasınıprogramlayanbirgeninolduğuilerisürülmüştür.Erkenaklanmanınirsîetkisiolduğuispatlanmıştır.Ailedeerkensaçıağaranvarsaçocuklardadaaynıbelirtiaynızamandagörülmektedir.Bugünküaraştırmacılargenlereyapılacakmüdahaleilesaçlarındevamlısiyah
27
kalacağınıilerisürmüşlerdir.Ömerİbn-iSa’dınbaşınaelinisürmüşduaetmiş80yaşındaoadamduanınbereketiyleöldüğüvakitbaşındabeyazyoktur.Yakınbirgelecektebeyazsaçlarınyerinisıyahağarmamışsaçlaralabilecektir.
Yaşlanmayarağmengençgörünme:Yaşlanmasınarağmencildiningençgörünmesini
istemek,gençkalmahissiolançoğuinsandamevcuttur.Gençgörünmekiçingüzelliksalonlarınaveestetikameliyatlaraharcananparalarbüyükrakamlaraulaşmıştır.Cildingüzel,parlak,canlılıkkazanmasıiçinkozmetikalanabüyükharcamayapılmaktadır.Ciltaynızamandaçoğuhastalıklarınaynasıdır.Kanserlihastanınyüzükirlisolukrenkteiken,sağlıklıbirhastanıncildisarı,kansızhastanıncildisoluktur.Gençgörünmevecildinparlakvegergingörünmesi,cildinkendihastalıklarıyanındacildietkileyen,çaresizbaşkahastalıklarındatedavilerininbulunmasıileolur.EbuKatâde’ningençkalmasınaduaetmişEbuKatade70yaşındavefatettiğivakitonbeşyaşındabirgençgibiolduğunaklisahihileşöhretbulmuş.Efendimizuveykızızeynep’eküçükkenabdestsuyualıptahretetmişZeynep’inhüsnüvecemaliacipbirsuretteaçılmışbediülcemalolmuş.Gelecekteyaşlılarbilegüzelvegençgörülecektir.
Sıcakvesoğuğuhissetmeme:Üşüdüğümüzzamansıcak,sıcaktanbunaldığımızzaman
soğukveserinbirortamisteriz.Bugündışortamımızıdeğiştirerekbugayemizigerçekleştirebiliyoruz.Acababumaksadımızıdışortamneolursaolsun,vücudumuzungenelişleyişnizamınıbozmadangerçekleştirebilirmiyiz?Hipertiroidi,menopozdakikadınlarşekerhastalığıolanlarveyabazalmetabolizmasıyüksekkişilersoğuktanetkilenmezler,amasıcaktanbunalırlar.Hipertiroidi,nöropatilivebazalmetabolizmasıdüşük,kronikenfeksiyonuolanlarsıcağıseverler,ancakenufakrüzgardanetkilenirler.Sıcaktanvesoğuktanetkilenmeyenbirvücutkendiiçindehastalıkoluşturmadannasılsağlanır?Bukonudakiçalışmalarhenüzçokuzakgörülmektedir.PeygamberEfendimiz(s.a.s)Hz.Ali’yeduaetmiş“YâRab!Soğukvesıcağınzahmetinionagösterme”demiş.Hz.Alibuduanınbereketiylekıştayazelbisesini,yazdakışelbisesinigiyerdi.Hz.Aliderdikioduanınbereketiylesoğukvesıcağınzahmetiniçekmiyorumderdiilminbumucizeyeyaklaşacağızamanıbekliyoruz.
Açlığıhissetmeme:Açlıkhissetmeme,kiloluinsanlarınençokarzuladığıbirdurumdur.
kilonungetirdiğibütünhastalıklarınçaresizayıflamadır.Açlığıhissetmeme,kişininkontrolündeolmalıdır.Devamlıaçkalaninsanaşırızayıfdüştüğüiçinhastalıklaradavetiyeçıkarır.Beyindekiaçlıkvetoklukmerkezlerinintahripolmasıileşişmanlıkveyaaşırızayıflıkortayaçıkmaktadır.Bunundönüşüyoktur.Açlığıhissetmeme,kemoterapikilâçlarlasindirimsalgılarınınartırılıpazaltılmasıylagerçekleştirilirvebuvücudundengesibozulmadanyapılabilirse,aşırıkilovegetirdiğihastalıklardankurtulunabilir.Efendimiz(s.a.s)Hz.Fatmaiçinduaetmiş“Açlıkeleminionaverme”demiş.Hz.Fatmademişkioduadansonraaçlıkeleminigörmedim.İştahıçokolanlarçareolaraksunulacakbubuluşubeklemektedir.
Tümörtedavisi:İyihuylutümörlerzararsızdırvetedavisidekolaydır.Kötühuylu
tümörlerbüyüyüpbaşkaorganlarabulaşarak,hastanınhayatınasonverilmesinevesileolurlar.Kanserüzerinegenbaştaolmaküzerebirçoktedavimetotları,tedavivearaştırmaaşamasındadır.Tıpalanınıuzunsüredirmeşguledenkanseraraştırmaları,kalıcıbirtedaviyiinsanlaramüjdeleyeceğitemennisinitaşıyoruz.Şurahbil-elCu’fri’ninavucundaettenbirurvardı.“Efendimiz(S.A.V)eliyleavucundakiurumeshettivemübarekeliyleovduurdanhiçbireserkalmadı.İnşallahbumucizeinsanlığınsağlığınıtehditedenkanserintedavisinemüjdeolur.
28
Dilsizlikvezekâproblemi:Zekâproblemiolanvekonuşmayançocuklarıntedavisibugün
içinyokgibidir.Elbecerilerigeliştirmevebazıgörevlereşartlandırmadışındahiçbirşeyyapılamamaktadır.Zekâyıartırıcıvekonuşmayısağlayıcıbirtedaviyoktur.Çalışmalarhastalığıngenetikolupolmadığınıntespitisafhasındadır.BirkadınkonuşmayanaptalbirçocuğuEfendimiz(S.A.V)getirdisuilemazmazaeti,eliniyıkadıosuyukadınaverdi.“Çocuğaiçirsinfermanetti.”Çocukakılvekemalsahibioldukiukalayınâsınfevkineçıktı.YinelisanıolmayançocukgetirilmişBenkimimdemişEnteResulullahdemişçocuktekellümebaşlamış.
Kişilikyarılmasınıntedavisi:Üstleri,başlarıkirli,saçvesakallarıdağınıkkendikendine
konuşaninsanlar...Bazılarıbaşkabirdünyadayaşıyormuşgibikızar,bağırır,yumruksallar,tekmeatar.Bazılarıkışınsoğuğundayalınayakgezerler.Beyninönveyanbölümleriarasındairtibatınkesildiğisöylenenkişilikyarılmasıolanbuhastaların,gelecektebulunabilecektedavilerlekişiliklerinikazanacaklarınıümitediyoruz.Efendimiz(S.A.V)’emecnunbirçocukgetirildi.“Mübarekeliniçocuğungöğsünekoyduçocukistifraetti,küçükhıyarkadarküçükbirşeyçıktı.Çocukşifabuldu.Bumucizemecnungibigezenbiçarelereçareolacaktır.
Allah’ınyarattığımuhteşembirvarlıkolaninsanbuhastalıklarlabirliktemi
yaratılmıştır?Yoksahastalıklarzamaniçindemiçıkmıştır?Bukonudakesinbirşeysöylemekzordur.AmaPeygamberEfendimiz“herhastalığınçaresininbulunacağı”müjdesiveİsaaleyhisselamıntıbbîmucizeleri,hedeflerinyakalanacağıgünlerimuştuluyor
SONSÖZ
PeygamberEfendimiz’inmübarekbeyanlarındavehayatınınheranınaaitdavranışlarındaçokbüyükhikmetlerveinsanlıkiçinbüyükfaydalarolduğuanlaşılmaktadır.EfendimizinsözvedavranışlarıKur’anâyetigibivahiydeğildir.Ancakbirmânâdasankivahiymişgibiitimatederektatbiketmemizgerekir.ÇünküyineKur’an-ıKerim’inbeyanıylaO’nunağzındançıkansözlerveyaptığıbütündavranışlar,hevavehevesgibibizimmalulolduğumuzeksikliklerdenmünezzehtir,yaniO,kendisindenkonuşmamakta,Allah’ınkendisinikorumasıveterbiyesialtındavazifeyaptığınınşuurundaolarakherkelimesivecümlesibinlerhikmetyüklüolarakkonuşturulmaktadır.
Akıl,kalb,vicdanbütünlüğüiçindeAllah’laolançokyakınirtibatıneticesindeRabbimizO’nunherdavranışınıvebeyanınıtıpkıvahyebenzerbirilhamlaölçülerhalindekalbineindirmektedir.O’nunbeyanbuyurduğusağlıkvetedaviileilgilimaddisebeplereriayetedip,O’naitimadederekyaşarsakveşifayıdaAllah’tanbilerekşirkegirmedenşuurluşekildeduaetmeyideihmaletmezsek,şifaiçinkulluksınırlarıiçindeyapılacaklarıyapmışoluruz.
AncakbütünbudüsturlaryineAllah’ıninsanaverdiğiakılveilimgibiikinimetinyardımıilegelişenyeniteknolojivetıbbitekniklerihesabadahilederektatbikedilmelidir.Yani,ifratederekEfendimizibirtıpdoktorugibigörüpherhastalığailaçbeklemekhemO’nunmakamınahemtıpilminesaygısızlıkolur.ÇünküEfendimizyaşadığıdevrinininsanlarınınanlayacağıdildenkonuşmuş,bütüninsanlıkiçingeçerliolantemelprensiplerivaz’etmiştirvetavsiyebuyurduklarınınhiçbirisideyalanlanamamıştır.Koruyucuhekimlikleilgiliölçüler
29
bugünbütüntıpotoriteleritarafındankabuledilmiştir.Tavsiyebuyurulanveyasenaedilengıdamaddelerininiçindekifaydalıvemüessirbileşiklertekertekertanıtılıpformülüaçıklanarakdoğrulanmaktadır.
Bununlaberaberherşeyinazıkarar,ortasıyarar,çoğuzararşeklindeatasözühalinegelmişbirölçüyegöreifrattanvetefrittenuzakdurarak,sırat-ımüstakimolanortayolüzerindehareketetmekgerekir.Yanifaydalıymışdiyeaşırışekildebalyemek,zeytinyağıiçmekveyahurmayemekdeölçüyükaçırmakveşişmanlığadavetiyeçıkarmakolur.Ayrıcamoderntıbbınkullandığıbirçokilaçlarınhammaddesininbitkilerdeneldeedildiğinideunutmamalıyız.
Belkidikkatedilmesigerekenbirhususşudur:HastaolmamakiçinEfendimizintemizlikgibi“koruyucuhekimlik”ileilgilihususlarıylabirlikte,beslenmekonusundakitavsiyeleribüyükçoğunluklakâfidir.Bunarağmeninsanimtihangibiçeşitlihikmetlerebinaeniçinhastaolduysa,hekimleredanışarak“Tıbb-ıNebevî’dendeistifadeedebilir.Çünkübunlarınçoğununyantesiriyoktur.Normalilaçlarlatıbbitedavisürdürülürken,birtaraftandua,birtaraftandaEfendimizintavsiyebuyurduğudüsturlarbirliktesürdürülebilir.Birisidiğerineengeldeğildir.Aksinebirbirinedestekolansüreçlerdir.
BugünMüslümanilimadamlarınadüşenvazife,sahiholduğukesinolanhadis-işeriflerinhikmetlerinianlamahususundaçalışmalarvelaboratuardeneyleriyaparakmoderntıbbındaönünüaçacakhamleleregirişmektir.
Top Related