12.07.2017
1
KBUZEMKarabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
ISL203ENVANTER VE BİLANÇO
Doç.Dr. Murat YILDIRIM
3. HAFTA
Aktif Hesapların Envanteri(Hazır Değerler)
2KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Bilanço
Aktif
Bilanço
Pasif
I. Dönen Varlıklar
II. Duran Varlıklar
III. Kısa Süreli Yabancı Kaynaklar (Borç)
IV. Uzun Süreli Yabancı Kaynaklar (Borç)
V. Özkaynaklar
Varlıklar = Kaynaklar
Varlık = Özkaynaklar +Yabancı Kaynaklar
3
Bilanço, işletmenin belirli bir tarihte, bir işletmenin varlıkve kaynak yapısını gösteren temel mali tablodur.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Aktif Hesapların Çalışma Kuralları
Borç Aktif Hesaplar AlacakDönem Başı Mevcut Azalışlar (-)
(+) Atışlar Kapanış
! Varlık (Aktif) Hesaplarının Çalışma Kuralları (Önemli)!Varlık hesapları bilançonun borç (sol) tarafındadır ve genel
olarak herhangi bir varlıktaki artış, bu varlıktakideğişmeleri takip ettiğimiz hesabın borç (sol) tarafınakaydedilir.
Herhangi bir varlıktaki azalış, bu varlıktaki değişmeleritakip ettiğimiz hesabın alacak (sağ) tarafına kaydedilir.
Varlık hesabı verirse borç kalanı verir. Bu borç kalanıişletmenin sahip olduğu varlığın tutarını ifade eder.(alacak kalanı vermez)
4KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Aktifi Düzenleyici Hesaplar
• Tekdüzen hesap planında aktif yada pasif kodlu olmaklabirlikte yanında (-) işareti olan hesaplar bulunmaktadır.
• Bu tür hesaplar düzenleyici, ayarlayıcı veya düzelticihesaplar olarak adlandırılırlar.
• Düzenleyici hesaplar bir işletmenin aktif ve pasif değerleriningerçek değerleriyle gösterilmesini sağlayan hesaplardır.
• Bu bakımdan, düzenleyici hesaplar asli hesapların açıklarınıkapayan ve asli hesapları bir bütün haline koyan hesaplardır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi5
Aktifi Düzenleyici Hesaplar
– Aktifi düzenleyici hesaplar 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs. (-)
119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-)
122 Alacak Senetleri Reeskontu Hs. (-)
129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı Hs. (-)
137 Diğer Alacak Senetleri Reeskontu (-)
139 Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı Hs. (-)
158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
199 Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı Hs. (-)
242 Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi6
12.07.2017
2
Aktifi Düzenleyici Hesaplar
– Aktifi düzenleyici hesaplar 243 İştirakler Sermaye Taahhütleri (-)
244 İştirakler Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Karşılığı (-)
246 Bağlı Ortaklara Sermaye Taahhütleri Hs. (-)
247 Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer Düşüklüğü Kar. (-)
249 Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı Hs. (-)
257 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-)
268 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-)
277 Birikmiş Amortismanlar Hs (-)
298 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hs. (-)
299 Birikmiş Amortismanlar Hs. (-)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi7
Aktifi Düzenleyici Hesaplar
• Bu hesaplar aktifte bulunmaları durumunda pasifhesaplar gibi; pasifte bulunmaları durumunda iseaktif hesaplar gibi çalışırlar.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi8
Dönen Varlıklar
• İşletmenin kasada ve bankada tuttuğu paralarlanormal koşullarda 1 yıl içinde ya da işletmeninnormal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veyatüketilmesi öngörülen varlıklar, işletmenin dönenvarlıklarını oluşturur.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi9
1.Dönen Varlıklar
10. Hazır Değerler11. Menkul Kıymetler12. Ticari Alacaklar13. Diğer Alacaklar15. Stoklar17. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri18. Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları19. Diğer Dönen Varlıklar
Dönen Varlıklar
• Duran varlıklar arasında yer aldığı halde nakdeçevrilmesi yada kullanılma süresi 1 yılın altınainen alacaklar, stoklar ve gelecek yıllara aitgiderler, duran varlık bölümünde yer alan hissesenedi ve tahvillerden satılmasına kararverilenler duran varlıklar bölümündekihesaplardan, dönen varlıklardaki ilgilihesaplarına aktarılır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi10
10 Hazır Değerler
• Hazır değerler, nakit olarak elde veya bankada bulunanpara ve para gibi kullanılan varlıklar ile istenildiğizaman paraya çevrilme olanağı olan varlıkları kapsar.
• İşletmenin sahip olduğu en likit varlıklardakideğişmelerin izlendiği hesap grubudur.
• Bu varlıklar ödemeler için “hazır” olan varlıklardır.
• Kasa ve banka mevcutları ile tahsil edilecek çekler, kredikartları slipleri, vadesi dolmuş menkul kıymet kuponlarıbu bölümü oluşturur.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi11
10 Hazır Değerler
10. Hazır Değerler
Hesap Grubu
100 Kasa Hs.
101 Alınan Çekler Hs.
102 Bankalar Hs.
103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-)
108 Diğer Hazır Değerler Hs.
• Bu kapsama giren varlıkların muhasebeleştirilmesindeTekdüzen Hesap Planında 10 HAZIR DEĞERLERHesap Grubunda yer alan şu ana hesaplar kullanılır.
12KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12.07.2017
3
100 Kasa Hesabı – Türk Lirası
BORÇ 100 KASA HESABI
100.01 TL Kasası
ALACAK
Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar
D.Başı Para Mevcudu (-) Azalış
Artışlar (+) D.Sonu Para Mevcut
Borç Kalanı = Kasadaki Para Mevcudu
• İşletmenin her türlü iktisadi varlıklarının değerlemesinde temelölçübirimi,milliparaolanTL’dir.
• Nakitgirişveçıkışları100KasaHs.’indeizlenir.• Nakitgirişlerihesabınborcuna,çıkışlarıalacağayazılır.• Aktif karakterli bir hesap olduğundan, borç kalanı verir ve borç
kalanıkasadakimevcutparayıgösterir.
13KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
100 Kasa Hesabı – Türk Lirası
• Değerleme: TTK’ya göre kasa mevcudu bilanço gününde işletmeiçintaşıdığıdeğerledeğerlenir.
• VUK’a göre TL cinsinden kasa mevcudu itibari değerle(nominal) değerledeğerlenir.
• İtibari değer, her türlü senetler ile hisse senetleri ve tahvillerinüzerinde yazılı olan değerdir (VUK Md. 266). Kasa mevcudununtespit edilmesinde itibari değer kullanılır Literatürde nominaldeğeryada yazılıdeğerde denilmektedir.
• Envanter İşlemleri ve Kayıtları: Kasanın sayılması sonucundabulunan mevcut para ile Kasa Hs.’nın defter (borç kalanıkarşılaştırılır, arada bir fark varsa bu farkın nedenleri araştırılarakgereklidüzelmekayıtlarıyapılır.
14KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Envanter İşlemleri
• 100 Kasa hesabıyla ilgili envanter işlemleri
– Kasa sayım eksik ve fazlalıklarının tespitinden oluşmaktadır.
– Yabancı paralı işlemleri
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi15
Sayım Fazla ve Noksanlığına İlişkin Envanter İşlemleri
• Türk lirası kasasının envanteri, sayımdan ibarettir. Kasasayılması sonucu bulunan fiili mevcut ile 100 KasaHesabının borç kalanı her zaman eşit olmaya bilir.
• Kasa sayım sonucu şu üç durumdan biri ile karşılaşılır:– Kasa Denkliği
– Kasa Noksanlığı
– Kasa Fazlalığı
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi16
KASA Envanter Sonucu
MİE < MDE
100 < 150(Kayıt) (Gerçek)
FAZLA
MİE = MDE100 = 100
(Kayıt) (Gerçek)
EŞİT
MİE > MDE150 > 100
(Kayıt) (Gerçek)
NOKSAN
nedeni belli ise:
tamamlama/
düzeltme kaydı
nedeni belli değil ise:
100 KASA 50,-
397 SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI 50,-
397
197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI 50,-
100 KASA 50,-
197
nedeni belli değil ise:
17KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve
Araştırma Merkezi
100 Kasa Hesabı – Türk Lirası
1. Durum: Kasanın Denk Olması: Sayım sonucu bulunanpara mevcudu ile Kasa Hs.’nın borç kalanı birbirineeşitse kasa denktir. Bu durumda envanter kaydınagerek yoktur. Kasa Hs.’nın mevcudu gelecek yıladevredilir.
18KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12.07.2017
4
100 Kasa Hesabı – Türk Lirası
2. Durum: Kasanın Noksan Olması: Sayım sonucu kasadabulunan para mevcudunun, Kasa Hs.’nın borçkalanından eksik olmasıdır. Farkın aynı günbulunamaması durumunda fark «197 Sayım TesellümNoksanları» Hesabının borcuna kayıt yapılır. Dönemsonunda farkın nedeni bulunamazsa bu fark 689 DiğerOlağan Gider ve Zararlar Hesabına aktarılarak kapatılır.
• Noksanlığın nedenleri: Ödeme kaydının noksan tutar üzerinden yapılması yada hiç
yapılmaması
Fazla para verilmesi
Noksan para alınması
Sorumlu tarafından kasadan para alınması
19KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
20
• 02.09.2016’de yapılan kasa sayımında 17.000 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı35.000TL, alacaktoplamı17.500TL’dir.
• Farkın nedeninin aynı gün yapılan kira gideri ödemesinin kayıtaltınaalınmamışolmasındankaynaklandığısaptanmıştır.
02.09.201. Borç Alacak
770 Genel Yönetim Giderleri HS. 500
100 Kasa Hs 500
Unutulan kaydın tamamlanması
Kasa Noksanlığı
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
21
• 02.09.2016’de yapılan kasa sayımında 17.000 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı35.000TL, alacaktoplamı17.500TL’dir.
• Farkın nedeninin aynı gün bulunamadığı varsayımı altındayapılacakkayıt:
02.09.201. Borç Alacak
197 Sayım ve Tesellüm Noksanlar Hs. 500
100 Kasa Hs 500
Noksanlığın geçici hesaba alınması
Kasa Noksanlığı
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
22
• 02.09.2016’de yapılan kasa sayımında 17.000 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı35.000TL, alacaktoplamı17.500TL’dir.
• Farkın nedeninin satıcılara yapılan 500 TL’lik ödemenin kaydınınunutulmasından kaynaklandığının 27.09.2016 tarihinde tespitedilmiştir.
27.09.201. Borç Alacak
320 Satıcılar Hs. 500
197 Sayım ve Tesellüm Noksanlar Hs. 500
Unutulan kaydın tamamlanması
Kasa Noksanlığı
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
23
• 02.09.2016’de yapılan kasa sayımında 17.000 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı35.000TL, alacaktoplamı17.500TL’dir.
• Farkınnedeninindönemsonuitibariylebulunamamıştır.
31.12.201. Borç Alacak
689 Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Hs. 500
197 Sayım ve Tesellüm Noksanlar Hs. 500
Noksanlığın nedeninin bulunamaması
Kasa Noksanlığı 100 Kasa Hesabı – Türk Lirası
3. Durum: Kasanın Fazla Olması: Sayım sonucu kasadabulunan para mevcudunun, Kasa Hs.’nın borç kalanındanfazla olmasıdır. Nedenin aynı gün bulunamaması halinde isefark 397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hesabının alacağındaizlenir. Fazlalığın nedeninin bulunamaması durumundadönem sonunda bu fark 679 Diğer Olağan Dışı Gelir veKarlar Hesabına devredilir.– Fazlalığın nedenleri:
Ticari işlemler sırasında eksik bir ödeme yapılmış olması
Herhangi bir tahsil kaydının unutulmuş olması veya eksikyazılmış olması
Ticari işlemler sırasında para tahsilatının fazla yapılmış olması
Herhangi bir ödemenin fazla kaydedilmiş olması
24KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12.07.2017
5
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
25
• 29.06..2016’de yapılan kasa sayımında 7.200 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı16.900TL, alacaktoplamı10.000TL’dir.
• Farkın nedeninin aynı gün tahsil edilen çekin kayıtlara alınmamışolmasındankaynaklandığıtespitedilmiştir.
29.06.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs. 300
101 Alınan Çekler Hs. 300
Unutulan kaydın tamamlanması
Kasa Fazlalığı
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
26
• 29.06..2016’de yapılan kasa sayımında 7.200 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı16.900TL, alacaktoplamı10.000TL’dir.
• Farkınnedeniniaynıgüntespitedilememiştir.
29.06.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs. 300
397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs. 300
Kasa fazlalığının tespit edilememeesi
Kasa Fazlalığı
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
27
• 29.06..2016’de yapılan kasa sayımında 7.200 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı16.900TL, alacaktoplamı10.000TL’dir.
• 15.07.2016’de farkın nedenin tahsil edilen çekin kayıtlaraalınmamışolmasındankaynaklandığıtespitedilmiştir.
15.07.201. Borç Alacak
397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs. 300
101 Alınan Çekler Hs. 300
Kasa fazlalığının tespit edilmesi
Kasa Fazlalığı
KBUZEM Karabük Üniversitesi Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
28
• 29.06..2016’de yapılan kasa sayımında 7.200 TL para mevcudusaptamıştır. Aynı tarih itibariyle kasa hesabının borç toplamı16.900TL, alacaktoplamı10.000TL’dir.
• Farkınnedenidönemsonuitibariylebulunamamıştır.
31.12.2016 Borç Alacak
397 Sayım ve Tesellüm Fazlalıkları Hs. 300
679 Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar Hs. 300
Kasa fazlalığının nedenini bulunamaması
Kasa Fazlalığı
Yabancı Paralı İşlemler
• Alınan yabancı para muhasebenin temel kavramlarından«parayla ölçülme» kavramı gereği işlemin yapıldığıgünün alış kuru ile TL’ye çevrilerek muhasebeleştirilir.
• Kur farklarından kaynaklı olarak yabancı paranınyükselmesi sonucu ortaya çıkan kar 646 Kambiyo KarlarıHesabının alacağına, kurun düşmesi sonucu ortayaçıkan zarar ise 656 Kambiyo Zararları Hesabının borcunakaydedilir.
– Satış kuru > Alış kuru => Kar(Kambiyo Karları Hs.’ındaizlenir.)
– Satış kuru < Alış kuru => Zarar(Kambiyo Zararları Hs.’ındaizlenir.)
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi29
Kasa Yabancı Paralar
• Örnek: Serdemir işletmesi 12.06.201. tarihinde ABD’inde ikameteden müşterisi John Stone’a peşin 1.200 $ karşılığında mal satmıştır.O tarihte 1$ = 3,49 TL’dır. (Yurtdışına satılan mal ve hizmetkarşılığında alınan ve alınacak olan değer KDV kanunun 11/amaddesi gereğince katma değer vergisinden istisnadır).
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi30
12.06.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs.100.02 $ Kasası 4.188 TL
4.188
601 Yurtdışı Satışlar Hs.1.200$ *3,49 TL = 4.188 TL
4.188
Mal Satış
12.07.2017
6
Kasa Yabancı Paralar
• Serdemir işletmesi 27.06.201. tarihinde 1$ = 3,61 TL dövizkuru üzerinden 300$ bozdurmuştur.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi31
27.06.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs.100.00 TL Kasası 1.083
1.083
100 Kasa Hs.100.02 $ Kasası 567646 Kambiyo Karları Hs.
1.047
36
300 $’ın satılması
Kasa Yabancı Paralar
• Serdemir işletmesi 27.06.201. tarihinde 1$ = 3,37 TL dövizkuru üzerinden 300$ bozdurmuştur.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi32
27.06.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs.100.00 TL Kasası 840
656 Kambiyo Zararları Hs.
1.011
36
100 Kasa Hs.100.02 $ Kasası 867
1.047
300 $’ın satılması
Kasa Yabancı Paralar
• İşletmenin kasasında 31.12.201. tarihinde ise 900 $bulunduğu tespit edilmiştir. 31.12.201. tarihinde 1$= 3.65TL’dir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi33
31.12.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs.100.02 $ Kasası
144
646 Kambiyo Karları Hs.3.65 – 3,49 = 0,16*900$ = 144
144
Mevcut 900 $ değerlemesi
Kasa Yabancı Paralar
• İşletmenin kasasında 31.12.201. tarihinde ise 900 $bulunduğu tespit edilmiştir. 31.12.201. tarihinde 1$= 3,40TL’dir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi34
31.12.201. Borç Alacak
656 Kambiyo Zararları Hs.3,49 -3,40= 0,09 TL* 900$ = 81 TL
81
100 Kasa Hs.100.02 $ Kasası
81
Mevcut 900 $ değerlemesi
101 Alınan Çekler Hesabı
• Çek, bankalar tarafından çıkarılan ve hesap sahibinin bankadakihesabından dilediği kişilere ödeme yapmasına imkan veren birkambiyosenedidir.
• Bir vade taşımaması yani bir ödeme aracı olması çeki diğerkambiyosenetlerinden(poliçeve bonodan) farklıkılmaktadır.
• Çek Cirosu, çek üzerindeki alacak hakkının üçüncü bir kişiyedevredilmesidir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi35
101 Alınan Çekler Hs
• Bir çek’in çekilebilmesi için bankada çeki çeken kimsenin emrineayrılmışbirkarşılığınbulunmasıgerekir.
• Çektevadeyoktur.İbraz edildiğindeödenir.
• Çekkeşideedildiğiyerdeödenecekse10gün;
• Başkabirşehirdeyadaaynıkıtabiryerdeödenecekse1ay;
• Başkabirkıtadaödenecekse3ay içindetahsiledilmelidir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi36
12.07.2017
7
101 Alınan Çekler Hesabı
• İşletme 01.03.2016 tarihinde % 18 KDV hariç 40.000 TL tutarında malsatmış, KDV’sini peşin tahsil etmiş kalanı için de çek almıştır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi37
01.03.201. Borç Alacak
100 Kasa Hs.101 Alınan Çekler Hs.101.01 Portföydeki Çekler
7.20040.000
600 Yurtiçi Satışlar Hs.391 Hesaplanan KDV Hs.
40.000
7.200
Müşteriden çek alınması
101 Alınan Çekler Hesabı
• İşletme söz konusu çeki 10.03.2016’te tahsil ederek banka hesabınayatırmıştır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi38
10.03.201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs. 40.000
101 Alınan Çekler Hs.101.01 Portföydeki Çekler
40.000
Çekin tahsil edilmesi
101 Alınan Çekler Hesabı
• İşletme % 18 KDV hariç 25.000 TL tutarında tamamıkredili mal satın almıştır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi39
10.03.2013 Borç Alacak
153 Ticari Mallar Hs.191 İndirilecek KDV Hs.
25.0004.500
320 Satıcılar Hs. 29.500
Ticari Mal Satın Alınması
101 Alınan Çekler Hesabı
• İşletme satıcıya 29.500 TL’lik borcun karşılığında 4.500TL peşin ödeme yapılmış kalanı için de çek ciroedilmiştir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi40
…/03.2013 Borç Alacak
320 Satıcılar Hs. 29.500
100 Kasa Hs.101 Alınan Çekler Hs.
4.500
25.000
Satıcıya Çek Ciro Edilmesi
Örnek Sorular
41
• İşletmenin satınaldığı maliçinfaturakarşılığında müşteriçekiciroetmesihalinde
I. 320Satıcılarhesabıalacaklı
II. 600YurtiçiSatışlarhesabıalacaklı
III. 101AlınanÇekler hesabıalacaklı
IV. 153TicariMallarhesabı borçlu
V. 391HesaplananKDV hesabıborçlu
• Kayıtlardahangilerihesaplarınkullanımıdoğrudur?
a) IveIV
b) IveV
c) IIveIV
d) IIIveIV
e) IIIveV
101 Alınan Çekler Hesabı
• Örnek: Serdemir işletmesi bilanço günü itibariyle yapmış olduğusayımda portföyünde 2.250 TL’lik çek olduğunu, 101 Alınan ÇeklerHs. bakiyesinin ise 1.500 TL olduğunu tespit etmiştir. Yapılanaraştırmada aradaki farkın müşteri Ahmet Sal’ın senetsiz borcunakarşılık verdiği çekten kaynaklandığı anlaşılmıştır.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi42
31.12.201. Borç Alacak
101 Alınan Çekler Hs.101.01 Portföydeki Çekler
750
120 Alıcılar Hs. 120.09 Ahmet Sal
750
Müşteriden çek alınması
12.07.2017
8
101 Alınan Çekler Hesabı
• Örnek: Serdemir işletmesi dönem sonunda portföyünde bulunançeklerin 1.200 TL’lik kısmının ileri tarihli çekler olduğunu tespitetmiştir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi43
31.12.201. Borç Alacak
121 Alacak Senetleri Hs. 121.05 Vadeli Çekler
1.200
101 Alınan Çekler Hs.101.01 Portföydeki Çekler
1.200
Vadeli Çekleri Alacak Senetlerine Aktarılması
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)
• 102 Banka Hs. Aktif karakterli ana bir hesaptır. Çeşitlibankalarda açılan hesaplar için ayrıca yardımcı hs.larkullanır.
• Borç kalanı verir. Borç kalanı bankadaki mevduatıgösterir.
• Değerleme: bankadaki TL mevduat Mukayyet Değerle,yabancı paralar üzerinden mevduat Maliye Bakanlığıncailan edilen kurla değerlenir.
44KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• Envanter işlemleri: Bankalara ilişkin envanter sırasında
“102 Banka Hs.”ile onun yardımcı hesapları mizanaracılığı ile karşılaştırılır ve uygunluk kontrolü yapılır.
• Bu kontrol sırasında aşağıdaki durumlar çıkabilir:
– Faiz Tahakkuku
– Yanlış hesaba kayıt
– Unutulmuş kayıt
– Eksik tutarlı kayıt
– Fazla tutarlı kayıt
45KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme A Bankasında açtırdığı hesaba 120.000 TL
yatırmıştır.
…/…/201. Borç Alacak
102 Banka Hs. 102.01 A. Bankası
120.000
100 Kasa Hs. 120.000
Hesaba para yatırılması
46KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme A Bankasındaki hesaptan 30.000 TL çekmiştir.
…/…/201. Borç Alacak
100 Kasa Hs. 30.000
102 Banka Hs. 102.01 A. Bankası
30.000
Hesaptan para çekilmesi
47KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• A bankasına verilen talimatla satıcı B’nin banka hesabına
40.000 TL aktarılması sağlanmıştır.
…/…/201. Borç Alacak
320 Satıcılar Hs. 40.000
102 Banka Hs. 102.01 A. Bankası
40.000
Hesaptan para çekilmesi
48KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12.07.2017
9
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• Faiz Tahakkuku: Bankalardaki ticari mevduat için
işletme lehine faiz tahakkuk etmiş olabilir.
• Banka, tahakkuk eden faiz gelirinden %15 Gelir Vergisikesintisi yaparak geri kalan tutarı işletmenin bankadakihesabına yatırır.
• Banka, işletmenin elde ettiği faiz gelirinden gelirvergisini “vergi sorumlusu” sıfatıyla ilgili vergi idaresineyatırır ve durumu bir dekontla ilgili işletmeye bildirir.
49KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
Ödenecek Gelir Vergisi = Nominal Faiz Geliri x Gelir Vergisi Oranı
Net Faiz Tutarı = Nominal Faiz Geliri x 1- Gelir Vergisi Oranı
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme 01.04.2016’de 100.000 TL’lik 6 ay vadeli mevduat
hesabı açtırmıştır. İlgili tutar banka hesabındanaktarılmıştır. Faiz oranı % 12’dir.
…/…/201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs.102 02 02 Vadeli Mevduat
100.000
102 Bankalar Hs. 102 02 01 Vadesiz Mevduat
100.000
Vadeli Mevduata Para Yatırılması
50KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme 01.04.2016’de 100.000 TL’lik 6 ay vadeli mevduat
hesabı açtırmıştır. İlgili tutar banka hesabındanaktarılmıştır. Faiz oranı % 12’dir. Vade sonundayapılacak işlem ve kaydı gerçekleştiriniz.
…/…/201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs.102 02 01 Vadesiz Mevduat
106.000
102 Bankalar Hs.102 02 02 Vadeli Mevduat642 Faiz Gelirleri Hs.
100.000
6.000
51KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
100.000 x 12 x 6Faiz tutarları = = 6.000 TL(6 aylık faiz geliri)
1.200
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme 01.04.2016’de 100.000 TL’lik 6 ay vadeli mevduat
hesabı açtırmıştır. İlgili tutar banka hesabındanaktarılmıştır. Faiz oranı % 12’dir. % 15 Gelir Vergisi Kesintisi
yapıldıktan sonra vade sonunda yapılacak işlem ve kaydıgerçekleştiriniz.
52KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
100.000 x 12 x 6Faiz tutarları = = 6.000 TL(6 aylık faiz geliri)
1.200
Vergi Tutarı = 6.000 x 0,15 = 900 TL
Vergi Sonrası Net Tutar = 6.000 - 900 = 5.100 TL
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme 01.04.2012’de 100.000 TL’lik 6 ay vadeli mevduat hesabı
açtırmıştır. İlgili tutar banka hesabından aktarılmıştır. Faiz oranı %12’dir. % 15 Gelir Vergisi Kesintisi yapıldıktan sonra vadesonunda yapılacak işlem ve kaydı gerçekleştiriniz.
…/…/201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs.102 02 01 Vadesiz Mevduat193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs.
105.100
900
102 Bankalar Hs.102 02 02 Vadeli Mevduat642 Faiz Gelirleri Hs.
100.000
6.000
53KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletme 01.11.2016’da 100.000 TL’lik 1 yıl vadeli mevduat
hesabı açtırmıştır. Faiz oranı % 12’dir. 31.12.2016’dayapılacak işlem ve kaydı gerçekleştiriniz.
…/…/201. Borç Alacak
181 Gelir Tahakkukları Hs. 2.000
642 Faiz Gelirleri Hs. 2.000
2016 yılı için faiz tahakkuku
54KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
100.000 x 12 x 2Faiz tutarları = =2.000 TL(2 aylık faiz geliri)
1.200
12.07.2017
10
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• İşletmenin bankaya 01.11.2016 tarihinde yatırdığı 100.000
TL’nin vadesi dolmuştur. Gelir vergisi stopajı %15 kabuledildiğinde vade sonundaki faiz tutarını hesaplayınız ve yevmiyekaydınıyapınız.
55KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
100.000 x 12 x 10Faiz tutarları = =10.000 TL(10 aylık faiz geliri)
1.200
12.000 TL x 0.15 = 1.800 TL Gelir Vergisi Kesintisi
…/…/201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs.193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs.
10.2001.800
181 Gelir Tahakkukları Hs.642 Faiz Gelirleri Hs.
2.000
10.000
Mevduat faizinin tahsil edilmesi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• Yanlışhesaba kayıt:Yanlışhesabakayıt yapıldığındayanlışhesap
ismiters tarafaatılırve kapatılır,karşısınadoğruismiyazılır.
• Örnek: Serdemir işlemesinin Akbank’taki mevduat hs. yatırdığı2.750 TL’nin yanlışlıkla İş Bankası’ndaki mevduat hesabınakaydedildiğianlaşılmıştır.
31/12/201. Borç Alacak
102 Banka Hs. 102.01 Akbank
2.750
102 Banka Hs. 102.02 İş Bankası
2.750
Düzeltme işlemi
56KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• Unutulan Kayıt: Unutulan kayıt tespit edildiğinde, sanki işlem o
angerçekleşiyormuşgibikaydaalınır.
• Örnek: Serdemir işlemesinin Akbank’taki Hs.’na yatırılan750’TL’ninkaydınınunutulduğutespitedilmiştir.
31/12/201. Borç Alacak
102 Banka Hs. 102.01 Akbank
750
100 Kasa Hs.100.00 TL Kasası
750
Düzeltme işlemi
57KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• Eksik Tutarlı Kayıt: Eksik tutar yazıldığı anlaşıldığında aradaki
fark kadaraynıkayıtyapılır.
• Örnek: Serdemir işletmesinin İş Bankası Hs.’na yatırılan 500 TLyatırılmış iken kayıtlara 400 TL olarak kaydedildiği tespitedilmiştir.
31/12/201. Borç Alacak
102 Banka Hs. 102.02 İş bank
100
100 Kasa Hs.100.00 TL Kasası
100
Düzeltme işlemi
58KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
102 Banka Hs. (Mevduat Hs.)• Fazla Tutarlı Kayıt: Fazla tutar yazıldığı anlaşıldığında aradaki
fark kadarterskayıtyapılır.
• Örnek: Serdemir işletmesinin Halk Bankası Hs.’na yatırılan 250TL yatırılmış iken kayıtlara 350 TL olarak kaydedildiği tespitedilmiştir.
31/12/201. Borç Alacak
100 Kasa Hs.100.00 TL Kasası
100
102 Banka Hs. 102.03 Halk Bankası
100
Düzeltme işlemi
59KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-)
• İşletmenin üçüncü kişilere, bankalardan çekle veya ödeme emri ileyapacağı ödemelerin izlendiği hesaptır.
• TL üzerinden düzenlenen çekler, muhasebedeki kayıtlı değerleriile(mukayyet değer), yabancı paralar üzerinden düzenlenen çeklerMaliye Bakanlığınca yayınlanan döviz alış kuru(borsa rayici) iledüzenlenir.
• Vadeli olarak düzenlenen(keşide edilen) çekler için dönem sonuitibariylereeskont hesaplanmalıdır. Hesaplanan reeskont tutarı ise vergi mevzuatıaçısından gider kabul edilmeyeceği için, kanunen kabul edilmeyengiderlerde izleneceğide dikkate alınmalıdır.
• Yıl sonu itibariyle 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri hesabınınbakiyesi 321Borç SenetleriHesabınaaktarılır.
60KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12.07.2017
11
103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.(-)
• İşletme 01.05.2016’de A işletmesinden % 18 KDV dahil 354 TLtutarındamalalmışkarşılığındaçekkeşideetmiştir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi61
01.05.2012 Borç Alacak
153 Ticari Mallar Hs.191 İndirilecek KDV Hs.
30054
103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) 354
Ticari Mal Satın Alınması
103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.(-)
• İşletme 01.05.2016’de A işletmesinden % 18 KDV dahil 354 TLtutarında mal almış karşılığında çek keşide etmiştir. Çek bedelibankahesabındanödenmiştir.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi62
01.05.2012 Borç Alacak
103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-) 354
102 Bankalar Hs. 354
Çek’in bankadan ödenmesi
Örnek Sorular
63
• İşletme tarafından düzenlenen bir çekin tahsil edildiği, bankadangönderilendekonttan anlaşılmıştır.
• Buna göre yapılması gereken kayıtta aşağıdaki hesaplardanhangisininkullanımıdoğrudur?a) 100KasaHs. Borçlu
b) 102BankalarHs. Borçlu
c) 101AlınanÇekler Hs.Alacaklı
d) 103Verilen Çekve Ödeme EmirleriHs.Borçlu
e) 101AlınanÇekler Hs.Borçlu
103 Verilen Çek ve Ödeme Emirleri Hs.(-)
• Serdemir işletmesi dönem sonunda 103 Verilen Çekler Hesabınınbakiyesinin 4.500 TL olduğunu ve bu çeklerin ileri tarihli çeklerolduğunutespitetmiştir.
31/12/201. Borç Alacak
103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hs.(-)103.02 Verilen Vadeli Çekler
4.500
321 Borç Senetleri Hs.321.05 Verilen Vadeli Çekler
4.500
Vadeli Verilen Çeklerin Borç Senetlerine Aktarılması
64KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
108 Diğer Hazır Değerler Hs.• Diğerhazırdeğerler içinde nakit para,çeklerve bankadaki paralar
dışında kalan diğer hazır değerler yer alır. Bu hazır değerlerin enönemlilerişunlardır:– Henüz bedeli tahsil edilmemiş ancak vadesi gelmiş menkul
kıymet kuponları(hisse senedi kar payı kuponları, tahvil faizkuponları)
– Pullar(PostaPullar,DamgaPulları)– Tahsiledilecekhavaleler– Henüzişletmeyeulaşmamışyoldakiparalar,
65KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
108 Diğer Hazır Değerler Hs.• Öncelikle, bu değerler ile ilgili sayım fazlalığı yada noksanlığı
çıkıp çıkmadığına bakılır. Fazla yada noksanlık mevcutsa bununnedeniaraştırılırvedüzeltilmeyeçalışılır.
• Diğer hazır değerler kalemleri mukayyet değerle değerlenir.Dövizli kıymetlerde mukayyet bedel, efektif alış kuru ileyapılacakkurdeğerlemesisonuçlarınagöredüzeltilir.
66KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
12.07.2017
12
108 Diğer Hazır Değerler Hs.• M işletmesi, Y işletmesinin bir miktar hissesini elinde
bulundurmaktadır. Y İşletmesi geçen yılki karınıdağıtmış M işletmesinin hissesine düşen 12.000 TL karpayı düşmüştür. İlgili işlemi muhasebeleştiriniz.
31/12/201. Borç Alacak
108 Diğer Hazır Değerler Hs. 12.000
640 İştirakten Temettü Gelirleri Hs. 12.000
Kar payının tahakkuk ettirilmesi
67KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
108 Diğer Hazır Değerler Hs.• M işletmesi, Y işletmesinin bir miktar hissesini elinde
bulundurmaktadır. Y İşletmesi geçen yılki karınıdağıtmış M işletmesinin hissesine düşen 12.000 TL karpayı düşmüştür. İlgili tutar bankadaki hesabaaktarılmıştır. kaydını yapınız.
31/12/201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs. 12.000
108 Diğer Hazır Değerler Hs. 12.000
Kar payının tahakkuk ettirilmesi
68KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
108 Diğer Hazır Değerler Hs.• Serdemir işletmesi, satış mağazasından kredi kartı ile
KDV dahil 3.540 TL’lik satış yaptığı saptanmıştır.
31/12/201. Borç Alacak
108 Diğer Hazır Değerler Hs.108.01 Kredi Kartı Slipleri
3.540
600 Yurtiçi Satışlar Hs.391 Hesaplanan Kdv Hs.
3.000
540
Kredi Kartı ile Satış
69KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
108 Diğer Hazır Değerler Hs.• Serdemir işletmesi, satış mağazasından kredi kartı ile
KDV dahil 3.540 TL’lik satış yaptığı saptanmıştır. (Bankabu tutarı 40 gün sonra hesaba geçecektir.)
31/12/201. Borç Alacak
127 Diğer Ticari Alacaklar Hs.127.03. Kredi Kartı Slipleri
3.450
600 Yurtiçi Satışlar Hs.391 Hesaplanan KDV Hs.
3.000
450
Kredi Kartı ile Satış
70KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
108 Diğer Hazır Değerler Hs. • İşletme 6 ayda bir faiz ödemeli % 20 faiz oranlı ve 1.000
TL nominal değerli özel kesim tahviline ait kupon tahsiledilmek üzere kesilmiştir. Faiz tutarını hesaplayaraktahakkuk kaydını yapınız. Gelir vergisi kesintisi % 10’dur.
…/…/201. Borç Alacak
108 Diğer Hazır Değerler Hs.193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar Hs.
9010
642 Faiz Gelirleri Hs. 100
71KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
1.000 x 20 x 6Faiz tutarları = = 100 TL
1.200
108 Diğer Hazır Değerler Hs. • İşletme 6 ayda bir faiz ödemeli % 20 faiz oranlı ve 1.000
TL nominal değerli özel kesim tahviline ait kupon tahsiledilmek üzere kesilmiştir. Kupon, işletme adına bankatarafından tahsil edilmiştir, kaydını yapınız.
…/…/201. Borç Alacak
102 Bankalar Hs. 90
108 Diğer Hazır Değerler Hs. 90
72KBUZEM
Karabük ÜniversitesiUzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi
1.000 x 20 x 6Faiz tutarları = = 100 TL
1.200
12.07.2017
13
Örnek Sorular
73
• İşletmenin cüzdanında bulunan Devlet tahvillerinin tahsil edilecekkuponlarıhangihesapta vene şekildeizlenmelidir?a) 645MenkulKıymetSatışKarlarıHs. –Alacaklı
b) 649Diğer OlağanGelir veKarlar–Alacaklı
c) 112KamuKesimiTahvilSenetveBonolarHs. -Borçlu
d) 108Diğer HazırDeğerler Hs. -Alacaklı
e) 642FaizGelirleri -Alacaklı
Kaynakça
• Nalan AKDOĞAN, Orhan SEVİLENGÜL, Tek Düzen Muhasebe Sistemi Uygulaması, Gazi Kitapevi, Ankara.
• Orhan Sevilengül, Genel Muhasebe, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.
• Orhan Sevilengül, Çözümlü Muhasebe Problemleri, Gazi Kitapevi, Ankara, 2011.
• Abdullah Karakaya, Genel Muhasebe Ders Notları, Safranbolu, 2002.
• Ahmet Vecdi CAN/ Sakarya Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Ders Notları
• Nalan AKDOĞAN, Nejat TENKER, Finansal Tablolar ve Mali Analiz Teknikleri, Gazi Kitapevi.
• CEMALCILAR, Ö., "Muhasebenin amaçlarına Ulaşmada Muhasebenin Kuramsal Yapısına Bağlılığın Gereği ve Önemi", Muhasebe ve Denetime Bakış, Ocak 2003.
• 8 No’lu TMS- Maddi, Maddi Olmayan Duran Varlıklar ile Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
• IASC, International Accounting Standards Committee, International Accounting Standards 1999, London, 1999.
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi74
Teşekkür Ederim
Sağlıklı ve mutlu bir hafta geçirmeniz temennisiyle, iyi
çalışmalar dilerim…
KBUZEMKarabük Üniversitesi
Uzaktan Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi75
Top Related