ppoowwiiaattbbll..ppll14

FFoorrmmyy oocchhrroonnyy pprrzzyyrrooddyy ww ppoowwiieecciiee

Sami nie wiemy, co posiadamy…

Uprzemysłowienie na-szego powiatu (prze-mysł wydobywczy)miało duży wpływ najego florę i faunę.Pierwotne zbiorowiskaroślinne zostały pra-wie całkowicie wypar-te i zdegradowaneprzez przemysł wydo-bywczy. Niemniejw powiecie występująrzadkie i ściśle chro-nione rośliny i zwie-rzęta (niemal 150 krę-gowców i bezkręgow-ców!). Mamy też 28pomników przyrody.

Powierzchnia terenów powia-tu bieruńsko-lędzińskiego obję-tych ochroną prawną wynosi399,576 ha. Lesistość powiatuuległa niewielkiemu wzrostowiz 13,8% (2003) do 15,1% po-wierzchni powiatu w roku 2009.Jednym z głównych zadań w ra-mach zagospodarowania grun-tów m. in. porolnych czy pop-rzemysłowych jest kontynuacjazalesiania, które powinno byćwykonywane w sposób rozważ-ny, bez ingerowania w cennelokalne ekosystemy.

W ustawie o ochronie przyro-dy określony został zamkniętykatalog form, w których chro-niona jest przyroda na tereniePolski. Formami tymi są:

parki narodowerezerwaty przyrodyparki krajobrazoweobszary chronionego kra-

jobrazuobszary Natura 2000pomniki przyrodystanowiska dokumentacyjne

użytki ekologicznezespoły przyrodniczo-kra-

jobrazoweochrona gatunkowa roślin,

zwierząt i grzybów.Z wymienionych form ochro-

ny przyrody na terenie naszegopowiatu występują:

OObbsszzaarr NNaattuurraa 22000000 usta-nowiony ze względu na ochro-nę ptaków pod nazwą „Stawyw Brzeszczach” o powierzchni3 065,9 ha, w tym na terenie

powiatu bieruńsko-lędzińskie-go 357,4 ha. Obszar obejmu-je kompleksy stawów hodowla-nych w dolinie górnej Wisły,położone po obu stronach rze-ki. Wisła ma tutaj naturalnycharakter, meandruje i w jejdolinie znajduje się sporo nie-wielkich starorzeczy. W ostoiwystępuje co najmniej 14 ga-tunków ptaków z ZałącznikaI Dyrektywy Ptasiej, 5 gatunkówz Polskiej Czerwonej Księgi.W okresie lęgowym obszar za-siedla co najmniej 1% popula-cji krajowej następujących ga-tunków ptaków, tj: bączek,czapla purpurowa, rybitwabiałowąsa, ślepowron, koko-

szka, krakwa, krwawodziób,śmieszka, zausznik. Stosunko-wo wysoką liczebność osiągarybitwa czarna i perkoz dwu-czuby.

UUżżyytteekk eekkoollooggiicczznnyy obe-jmujący kompleks stawówi podmokłych łąk pod nazwą„Stawy Jedlina” o powierzchni42,176 ha położony jest w gmi-nie Bojszowy. Szczególnym ce-lem ochrony jest zachowanie zewzględów przyrodniczych, nau-kowych, dydaktycznych, i kra-jobrazowych ekosystemów sta-wów i podmokłych łąk ze stano-wiskami lęgowymi regionalnierzadkich i ustępujących gatun-ków ptaków,

ppoowwiiaattbbll..ppll 15

PPoommnniikkii pprrzzyyrrooddyy:: 28drzew, w tym 9 w gminie Bieruńi 19 w gminie Bojszowy

OOcchhrroonnaa ggaattuunnkkoowwaa rroośślliinn,,zzwwiieerrzząątt ii ggrrzzyybbóóww..

Do najrzadszych gatunkówroślin ściśle chronionych w Po-wiecie według opracowania Je-rzego B. Parusela „Krajobrazo-wo-przyrodnicze właściwościpowiatu bieruńsko-lędzińskie-go” należą:

– widłaczek torfowy (Jedlina), – goździk pyszny (Bieruń), – przylaszczka pospolita (Lę-

dziny), – pływacze drobny i zwyczaj-

ny (Błędów), – rosiczka okrągłolistna (Jed-

lina, Błędów), – gnidosz rozesłany (Hołdu-

nów), – zaraza czerwonawa (Lędzi-

ny), – kosaciec syberyjski (Lędziny), – centuria pospolita (Jedlina). Wśród gatunków roślin na-

czyniowych chronionych czę-ściowo mamy gatunki dość czę-ste (grążel żółty, kalina koralo-wa, kruszyna pospolita, konwa-lia majowa), jak i rzadko spoty-kane (bluszcz pospolity, bobrektrójlistkowy, pierwiosnek lekar-ski, wilżyna ciernista, barwinekpospolity, turówka wonna).

Powiat jest również miejscemżycia wielu ściśle chronionychgatunków zwierząt (5 bezkrę-gowców oraz około 143 gatun-ków kręgowców), wśród któ-rych na szczególną uwagę za-sługują:

– płazy: kumak nizinny, pas-kówka, grzebiuszka ziemnai rzekotka ziemna,

– gady: żółw błotny, rzadkospotykana żmija zygzakowata,

– ptaki (około 119 gatunkówchronionych): ślepowron, bąk,błotniak stawowy, kszyk, wo-

dnik, bocian czarny, bielik, der-kacz, żuraw, płomykówka, du-dek, dzięcioł czarny, brzegów-ka, remiz, srokosz,

– ssaki: bóbr europejski i wy-dra.

Należy także wspomniećo bocianie białym, którego za-gęszczenie w gminach Bieruńi Bojszowy należy do najwięk-szych na Górnym Śląsku. W po-wiecie stwierdzono trzynaściegniazd tego ptaka.

PPoowwoołłyywwaanniiee ffoorrmmoocchhrroonnyy pprrzzyyrrooddyy

W aktualnym stanie prawnymtylko rada gminy (wcześniej ró-wnież wojewoda) może powoły-wać do życia pomniki przyrody,stanowiska dokumentacyjne,użytki ekologiczne lub zespołychronionego krajobrazu, wpro-

wadzać zmiany w rozwiąza-niach z nimi związanymi lubznosić te formy ochrony przyro-dy współdziałając w tym proce-sie, w formie uzgodnienia pro-jektu uchwały rady gminy, z re-gionalnym dyrektorem ochronyśrodowiska.

Podejmowanie wszelkichdziałań (inwestycyjnych, pozain-westycyjnych związanych z po-woływaniem, czy też znosze-niem form ochrony przyrody)powinno być zgodne z zasadą„zrównoważonego rozwoju”przez który rozumie się taki roz-wój społeczno-gospodarczy,w którym następuje proces inte-growania działań politycznych,gospodarczych i społecznych,z zachowaniem równowagi

przyrodniczej oraz trwałościpodstawowych procesów przy-rodniczych, w celu zagwaranto-wania możliwości zaspokojeniapodstawowych potrzeb poszcze-gólnych społeczności lub oby-

wateli zarówno współczesnegopokolenia, jak i przyszłych po-koleń.

FFiinnaannssoowwaanniieeoocchhrroonnyy pprrzzyyrrooddyyii kkrraajjoobbrraazzuu

Na liście przedsięwzięć priory-tetowych planowanych do dofi-nansowania ze środków woje-wódzkiego funduszu ochronyśrodowiska i gospodarki wodnejw Katowicach na rok 2010i 2011 znajduje się szereg za-dań związanych z ochroną przy-rody i krajobrazu, a mianowicie:

rozwój systemu obszarówchronionych w województwieśląskim

ochrona obszarów i obiek-tów cennych przyrodniczo

ochrona i działania narzecz ochrony zagrożonych wy-ginięciem roślin i zwierząt wol-no żyjących

ochrona i działania narzecz zachowania bioróżnoro-dności

zapobieganie występowaniui likwidacja zagrożeń w lasach

naprawianie szkód w śro-dowisku przyrodniczym

zadrzewianie i zakrzewianiewzrost świadomości ekolo-

gicznej mieszkańców w zakresieochrony przyrody.

Szczegółowe informacje do-tyczące pozyskiwania środkówfinansowych na realizację za-dań z zakresu ochrony środo-wiska można znaleźć na stronieinternetowej www.wfosigw.ka-towice. pl ZZPP

ŁŁaabbęęddźź nniieemmyy ((CCyyggnnuuss oolloorr))..

LLiippaa ddrroobbnnoolliissttnnaa ((TTiilliiaa ccoorrddaattaa))..

CCyyrraannkkaa ((AAnnuuss qquueerrqquueedduullaa))..